Ứng dụng thương mại di động tại Tổng Công ty Viễn thông Quân đội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

THÁI LƢƠNG HIỀN

ỨNG DỤNG THƢƠNG MẠI DI ĐỘNG
TẠITỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

THÁI LƢƠNG HIỀN

ỨNG DỤNG THƢƠNG MẠI DI ĐỘNG
TẠITỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG VĂN HẢI
XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

HƢỚNG DẪN
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã được công bố
đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là do tác giả tự tìm
hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tế.

Tác giả

Thái Lƣơng Hiền


LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luâ ̣n văn này tôi trân tro ̣ng cảm ơn Lañ h đa ̣o Trƣờng Đa ̣i
học Kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội, Hô ̣i đồ ng khoa ho ̣c, các thầy, cô giáo
đã giảng da ̣y và giúp đỡ tâ ̣n tình về mo ̣i mă ̣t để tôi hoàn thành tố t khóa đào
tạo Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh t ế của Trƣờng Đại học kinh t ế - Đại
học quốc gia Hà Nội.
Tôi vô cùng biế t ơn sƣ̣ quan tâm giúp đỡ về mo ̣i

mă ̣t của Lañ h đa ̣o

Tổng Công ty Viễn thông Quân đội và các đồ ng nghiê ̣p , học viên đã tạo mọi

điề u kiê ̣n thuâ ̣n lơ ̣i cho tôi hoàn thành khóa ho ̣c.
Đặc biệt , tôi rấ t biế t ơn PGS .TS. Hoàng Văn Hải – Chủ nhiệm khoa
Quản trị kinh doanh của trƣờng Đa ̣i ho ̣c kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, là
ngƣời đã trƣ̣c tiế p hƣớng dẫn và giúp đỡ tâ ̣n tiǹ h để tôi có thể hoàn thành luâ ̣n
văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện, song luận văn
này không th ể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng
góp của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và độc giả để luận văn
đƣợc hoàn thiện và đề tài có giá trị thực tiễn cao hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, Ngày… tháng… năm 2015
Tác giả

Thái Lƣơng Hiền


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIÊT TẮT ................................................................ i
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ............................................................................. ii
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ ........................................................................... iii
LỜI MỞ ĐẦU ................................................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THƢƠNG MẠI DI ĐỘNG VÀ ỨNG

DỤNG THƢƠNG MẠI DI ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP viễn thôngError! Bookm
1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu ......... Error! Bookmark not defined.

1.2. Những vấn đề cơ bản về thƣơng mại di động (M-commerce)Error! Bookmark n
1.2.1. Khái niệm thương mại di động(TMDĐ)Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Đặc trưng của Thương mại di độngError! Bookmark not defined.
1.2.3. Các mô hình thương mại di động . Error! Bookmark not defined.

1.2.4. Ưu điểm và hạn chế của thương mại di độngError! Bookmark not defined.
1.3. Phát triển ứng dụng thƣơng mại di độngError! Bookmark not defined.
1.3.1. Khái niệm ứng dụng thương mại di độngError! Bookmark not defined.
1.3.2. Các loại ứng dụng thương mại di độngError! Bookmark not defined.
1.3.3. Hệ thống thương mại di động ....... Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Yêu cầu của ứng dụng thương mại di độngError! Bookmark not defined.

1.3.5. Các công cụ để triển khai ứng dụng thương mại di độngError! Bookmark n

1.3.6. Các bước triển khai ứng dụng thương mại di độngError! Bookmark not def
1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc phát triển ứng dụng thƣơng mại di
động trong các doanh nghiệp viễn thông. . Error! Bookmark not defined.

1.4. 1. Phát triển cơ sở hạ tầng CNTT và Viễn thôngError! Bookmark not defined

1.4.2. Tính pháp lý của việc triển khai ứng dụng thương mại đi độngError! Bookm
1.4.3. Mô hình kinh doanh ...................... Error! Bookmark not defined.
1.4. 4. Yếu tố riêng tư và bảo mật ........... Error! Bookmark not defined.


1.4.5. Hành vi khách hàng ...................... Error! Bookmark not defined.

1.4.6. Bộ máy tổ chức và chất lượng nguồn nhân lựcError! Bookmark not defined
1.5. Kinh nghiệm của một số doanh nghiệp quốc tế trong việc triển khai
các ứng dụng di động ................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUError! Bookmark not defined.
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Phương pháp phân tích tổng hợp . Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Phương pháp nghiên cứu định tínhError! Bookmark not defined.
2.2. Quy trình triển khai nghiên cứu ......... Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG ỨNG DỤNG THUƠNG MẠI DI DỘNG TẠI
TỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘIError! Bookmark not defined.

3.1. Giới thiệu tổng quan về Tổng Công ty Viễn thông Quân độiError! Bookmark n

3.1.1. Khái quát về lịch sử hình thành và phát triển của ViettelError! Bookmark n
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ .................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng Công ty Viễn thông
Quân đội giai đoạn 2012 – 2014 ............ Error! Bookmark not defined.
3.2. Thực trạng ứng dụng thƣơng mại di động tại Tổng Công ty Viễn
thông Quân đội .......................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Ứng dụng dịch vụ Giải trí ............. Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Ứng dụng Tài chính, ngân hàng trên di độngError! Bookmark not defined.

3.2.3. Ứng dụng chuyển tiền qua điện thoại di độngError! Bookmark not defined.

3.2.4. Ứng dụng dịch vụ bán lẻ: http://shop. viettel. vnError! Bookmark not defin

3.2.5. Dịch vụ giám sát, chống trộm xe (smart motor)Error! Bookmark not define
3.2.6. Dịch vụ y tế, giáo dục .................. Error! Bookmark not defined.
3.3.7. Dịch vụ quảng cáo ........................ Error! Bookmark not defined.
3.3. Đánh giá thực trạng thƣơng mại di động tại Tổng Công ty Viễn thông
Quân đội .................................................... Error! Bookmark not defined.


3.3.1. Ưu điểm ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Hạn chế ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ............. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN ỨNG DỤNG
THƢƠNG MẠI DI ĐỘNG TẠI TỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG QUÂN

ĐỘI TRONG THỜI GIAN TỚI ...................... Error! Bookmark not defined.
4.1. Xu thế phát triến ứng dụng thƣơng mại di động ở Việt Nam trong thời
gian tới....................................................... Error! Bookmark not defined.
4 2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển thƣơng mại di động ở Tổng
Công ty Viễn thông Quân đội trong thời gian tới.Error! Bookmark not defined.

4.2.1. Xây dựng và phát triển hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tinError! Book
4. 2. 2. Hoàn thiện môi trường pháp lý và tiêu chuẩn cho thương mại di
động ......................................................... Error! Bookmark not defined.

4.2.3. Đào tạo, bổ sung nguồn nhân lực cho thương mại di độngError! Bookmark
4.2.4. Đảm bảo an toàn, an ninh cho các giao dịch và hệ thống thương
ứng dụng thương mại di động. ................ Error! Bookmark not defined.
4.2.5. Phát triến ứng dụng thương mại di động dựa trên sự mở rộng
hợp tác trong nước và quốc tế ................ Error! Bookmark not defined.
4.2.6. Nâng cao nhận thức của khách hàng về các lợi ích của thương
mại di động.............................................. Error! Bookmark not defined.
4.2.7. Xây dựng mô hình kinh doanh hợp lý và quy trình phát triển kiểm
soát dịch vụ ứng dụng thương mại di đôngError! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 1


DANH MỤC CÁC CHỮ VIÊT TẮT

TT

Chữ viết tắt

Nội dung

1

APEC

Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dƣơng

2

ASEAN

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

3

B2B

Thƣơng mại di động giữa các doanh nghiệp

4

B2C

Thƣơng mại di động giữa doanh nghiệp và ngƣời tiêu dùng

5

B2G

Thƣơng mại di động giữa doanh nghiệp và chính phủ

6

C2C

Thƣơng mại di động giữa cá nhân và cá nhân

7

CNTT

Công nghệ thông tin

8

CSP

Nhà cung cấp dịch vụ, Nội dung

9

EVFTA

Hiệp định Thƣơng mại Tự do Việt Nam-EU

10

IDC

Tập đoàn dữ liệu quốc tế

11

ISP

Nhà cung cấp dịch vụ Internet

12

ITU

Liên minh viễn thông quốc tế

13

M2M

Thƣơng mại di động giữa máy và máy

14

OECD

Tổ chức hợp tác kinh tế và phát triển

15

SWIFT

Hội viễn thông tài chính liên ngân hàng quốc tế

16

TMDĐ

Thƣơng mại di động

17

TMĐT

Thƣơng mại điện tử

18

TPP

Hiệp định đối tác chiến lƣợc xuyên Thái Bình Dƣơng

19

UNCTAD

Hội nghị của Liên hợp quốc về Thƣơng mại và Phát triển

20

VCCI

Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam

21

Viettel Telecom

Tổng Công ty Viễn thông Quân đội

22

WB

Ngân hàng Thế giới

23

WIPO

Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới

24

WTO

Tổ chức thƣơng mại thế giới

i


DANH MỤC BẢNG, BIỂU

Stt

Bảng

Nội dung

1

Bảng 1. 1 Các loại ứng dụng chính của thƣơng mại di động

2

Bảng 3. 1

Kết quả kinh doanh của Viettel giai đoạn 2012 –
2014

ii

Trang
19
49


DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ

Stt

Hình

1

Hình 1. 1

2

Hình 1. 2

3

Hình 1. 3

4

Hình 1. 4

5

Hình 1. 5

Mô hình kinh doanh tổng quan của thƣơng mại di động

28

6

Hình 1. 6

Mô hình chuỗi giá trị trong ứng dụng TMDĐ

28

7

Hình 2. 1

Các bƣớc thực hiện phƣơng pháp phân tích tổng hợp

38

8

Hình 2. 2

Các bƣớc thực hiện nghiên cứu định tính

40

9

Hình 2. 3

Quy trình nghiên cứu của luận văn

42

10

Hình 3. 1

11

Hình 3. 2

Lƣu lƣợng tiêu dùng dữ liệu di động

52

12

Hình 3. 3

Số lƣợng dịch vụ và thuê bao của Viettel Telecom

53

13

Hình 3. 4

Doanh thu dịch vụ giải trí tại Viettel Telecom

54

14

Hình 3. 5

Nội dung
Sự chuyển đổi từ thƣơng mại truyền thống sang thƣơng

mại di động
Sự kết hợp ba đặc tính tạo không gian thƣơng mại di
động
Khung hệ thống của thƣơng mại di động
Mô hình tham gia của các nhà cung cấp trong ứng dụng
thƣơng mại di động

Số lƣợng thuê bao và thuê bao 3G của Viettel Telecom
qua 4 năm

Số lƣợng ngân hàng triển khai trên di động Viettel
Telecom

iii

Trang
10

14
22
23

51

55


15

Hình 3. 6

16

Hình 3. 7

17

Hình 3. 8

18

Hình 3. 9

Doanh thu dịch vụ thanh toán hóa đơn tại Viettel
Telecom năm 2014
Dùng BankPlus để chuyển tiền qua điện thoại mà
không cần có Internet
Số tiền giao dịch chuyển khoản và tiền mặt - dịch vụ
chuyển tiền tại Viettel Telecom
Smart Motor - Dịch vụ chống trộm và giám sát thông
minh

56

56

57

58

19 Hình 3. 10 MyDoctor - dịch vụ tƣ vấn và chăm sóc sức khỏe

61

20 Hình 3. 11 Doanh thu dịch vụ quảng cáo tại Viettel Telecom

62

iv


TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT:
1. Bộ công thƣơng, 2008. Sách tham khảo “APEC Những nguyên tắc cơ
bản về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thương mại điện tử”. Hà Nội.
2. Cục Thƣơng mại điện tử và công nghệ thông tin – Bộ công thƣơng, 2013.
Sách trắng CNTT-TT "Công nghệ thông tin và truyền thông Việt Nam". Hà
Nội: NXB Thông tin và Truyền thông.
3. Cục Thƣơng mại điện tử và công nghệ thông tin – Bộ công thƣơng, 2008.
Báo cáo “Tổng quan về các hoạt động của WTO liên quan tới Thương mại
điện tử". Hà Nội.
4. Cục thƣơng mại điện tử và công nghệ thông tin – Bộ công thƣơng, 2014.
Báo cáo thương mại điện tử trên nền tảng di động Việt Nam- 2014. Hà Nội.
5. Hiệp hội thƣơng mại điện tử Việt Nam, 2014. Báo cáo chỉ số Thương
mại điện tử Việt Nam từ năm 2004 đến 2013. Hà Nội.
6. Nguyễn Văn Hồng và Nguyễn Văn Thoan, 2012. Thương mại điện tử
căn bản. Hà Nội: NXB Thống kê.
7. Nguyễn Trần Hƣng, 2010. “ Thương mại di động - xu hướng mới của
thương mại điện tử”. Tác giả đã đƣa ra đuợc một vấn đề về thuơng
mại di động và các loại công nghệ tuơng ứng.

8.

Viettel , 2015. Báo cáo tổng kết của Công ty Viettel , 2012-2014.

II. TÀI LIỆU TIẾNG ANH:
9. Au, Y. A. & Kauffman,2007. The economics of mobile payments:
Understanding stakeholder issues for an emerging financial technology
application. Electronic Commerce Research and Applications.
10. Dholakia, 2004. Mobility and Markets: Emerging Outlines of MCommerce. Journal of Business Research, vol. 57, no. 12, December
2004. 1391-1396.
11. Durlacher, 2002. Mobile commerce report. www. durlacher. com
1


12. Giovanni Camponovo&Yves Pigneur,2003. Business model analysis
applied to mobile business. The University of Lausanne.
13. Fuad Husein, Andreas Gausrab, Elie Bensaci, 2008. Mobile commerce:
A Business Model for Success. http://88. 198. 249. 35/d/MobileCommerce-CATAAlliance. pdf
14. Jonker, J. , 2003. M-Commerce and M-Payment: Combining Technologies. p. 1-28.
http://www. few. vu. nl/stagebureau/werkstuk/werkstukken/werkstuk-jonker. pdf.
15. Khawar Hameed et val, 2010. Mobile Commerce and Applications: An
Exploratory Study and Review. Journal of Computing, Vol 2, issue 4,
april, 2010.
16. Mahil, 2008. Mobile Payment Systems and Services: An Introduction.
IDRBT, Hyderabad.
17. Keng Siauet val, 2001. The Value of Mobile Commerce to Customers.
Proceedings of the Third Annual Workshop on HCI Research in MIS,
Washington, D. C. , December 10-11, 2004.
18. Matthew, J. , Sarker, S. , Varshney, U. , 2004. M-Commerce Services:
Promises AndChallenges. Communications of AIS, Vol. 2004 Issue 14,

pp. 1-11.
19. Mennecke, B. E, và Strader, T. , 2001. Where in the world does
location matter? A framework for location based service in MCommerce. In Proceedings of the International Conference on
Information System, ICIS), pp. 450-455).
20. Mobile Commerce: opportunities and challenges, 2008. http://www. gs1.
org/docs/mobile/GS1_Mobile_Com_Whitepaper. pdf).
21. Nansi Shi, 2004. Mobile Commerce Applications. Idea Group
Publishing, 2004.
22. Ngai & Gunasekaran,2007. A review for mobile commerce research
andapplications. Decision Support Systems, February, Vol. 43 Issue 1,
2


pp. 3-15.
23. Paavilainen, J. , 2002. Mobile Business Strategies: Understanding the
Technologies and Opportunities. Addison-Wesley Longman Publishing
Co. , Inc. Boston, MA, USA.
24. O'Connell, J. , 2005. M-commerce, Blackwell Encyclopedic Dictionary
of InternationalManagement, pp. 1-252.
25. Raymond

Adjei

Boadi,

2006.

M-commerce

Breakthrough

in

Developing Countries: The role of M-commerce in Wealth Creation
and Economic Growth in Developing Countries.
26. Rajnish Tiwari, 2010.Institute of Technology and Innovation
Management

Hamburg

University

of

Technology,

TUHH.

Schwarzenbergstr. 95, D-21073 Hamburg, Germany:From electronic to
mobile commerce: Technology convergence enables innovative
business

services.

http://www.

mobile-prospects.

com/publications/files/E2M-Commerce. pdf
27. Ravi Kalakota, Marcia Robinson, 2001. E-business 2. 0: Roadmap for

Success. Addison-Wesley Professional, 2001.
28. Smith, A. , 2006. Exploring m-commerce in terms of viability, growth
and challenges. International Journal of Mobile Communications, Vol.
4 Issue 6, p. 4.
29. Scornavacca, E. & Barnes, S. J. , 2006. Barcode enabled m-commerce:
strategic implications and business models. International Journal of
Mobile Communications Vol. 4 No 2: pp. 163 - 177.
30. Urbaczewskj,Valacich,Jessup2003. Mobile Commerce:Opportunities
andChallenges. Communications of the ACM, December, Vol. 46 Issue
12, pp. 30-32.
31. Vashney et al, 2000. Mobile commerce:framework, applications and
networking support, p33.
3