Sinh 12NC_Bai 36

Sở GD – ĐT Vĩnh Long GIÁO ÁN SINH HỌC
Trường THPT Nguyễn Thông Khối 12
Tổ Sinh – Địa Ban KHTN

Bài 36: THUYẾT TIẾN HÓA HIỆN ĐẠI
I. Mục tiêu:
Qua bài này, học sinh phải:
- Nêu được những cơ sở cho sự ra đời của thuyết tiến hóa hiện đại.
- Phân biệt được tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn.
- Giải thích được vì sao quần thể là đơn vị tiến hóa cơ sở.
- Nêu được những luận điểm cơ bản trong thuyết tiến hóa bằng đột biến trung tính.
- Phát triển được năng lực tư duy lí thuyết ( phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát).
II. Phương tiện:
- Phiếu học tập: + Bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ
+ Bảng nội dung thuyết tiến hóa trung tính
+ Bộ câu hỏi trắc nghiệm cuối bài
- Bảng phụ: + Trả lời bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ
+ Trả lới nội dung thuyết tiến hóa trung tính
III. Tiến trình bài giảng:
1. Ổn định tổ chức lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Mở bài:
Lamac là người đầu tiên đề ra học thuyết tiến hoá. Tuy nhiên,quan điểm của ông về tiến hoá là chưa
chính xác.Đến Đacuyn, ông đã đưa ra được những quan điểm đúng đắn về CLTN, biến dị di truyền, nguồn
gốc chung của sinh giới….Nhưng ông vẫn chưa giải thích được nguyên nhân phát sinh và cơ chế di truyền
các biến dị. Tiếp tục khắc phục những hạn chế của Đacuyn, đưa quan niệm tiến hoá đi đến chỗ đúng đắn và
đầy đủ hơn, thuyết tiến hoá hiện đại đã ra đời.
4. Giảng bài mới:
Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
I. Thuyết tiến hóa tổng hợp:
1. Sự ra đời của thuyết tiến

hóa tổng hợp:
Dựa trên thành tựu của nhiều
lĩnh vực sinh học. 3 người đại
diện đầu tiên là:
- Dobsanxki: biến đổi di truyền
liên quan đến tiến hóa, chủ yếu
là biến dị nhỏ tuân theo các qui
luật Menđen
- Mayơ: đề cập các khái niệm:
sinh học về loài, sự hình thành
loài khác khu.
- Simson: tiến hóa là sự tích
lũy dần các gen đột biến nhỏ
trong quần thể.
2. Tiến hóa nhỏ và tiến hóa
lớn:

Cho học sinh đọc to SGK, mục 1
của I.
(?) Thuyết tiến hóa tổng hợp hình
thành dựa trên những thành tựu nào?
(?) Những ai là đại diện đầu tiên cho
thuyết tiến hóa tổng hợp? Trong đó,
mỗi người đã đóng góp những gì?
Thuyết tiến hóa tổng hợp đã tiếp tục
được bổ sung nhờ sinh học phân tử.
(?) Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện
được chia thành mấy mức độ?
Cho học sinh 3 phút hoàn thành
bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến hóa

nhỏ trong phiếu học tập.
Nhờ di truyền học quần thể và sinh
học phân tử, tiến hóa nhỏ sáng tỏ rồi
thành trung tâm thuyết tiến hóa hiện
đại.
1 thời gian, tiến hóa lớn được xem
là hệ quả của tiến hóa nhỏ. Nhưng
hiện nay, người ta đang làm rõ những
nét riêng của nó.
- Thuyết tiến hóa tổng hợp dựa
trên: phân loại học, cổ sinh vật
học, sinh thái học, di truyền học
quần thể…
- Học sinh xem SGK, rút ra công
lao của Dobsanxki, Mayơ, Sim
son.
- Tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ.
- Học sinh hoàn thành nội dung
phiếu học tập theo nhóm nhỏ (2
học sinh)
Vấn đề Tiến hóa nhỏ Tiến hóa lớn
Nội dung
Là quá trình biến đổi thành phần kiểu gen
của quần thể gốc đưa đến hình thành loài
mới
Là quá trình hình thành các đơn vị trên
loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành.
Qui mô, thời
gian
Phạm vi phân bố tương đối hẹp, thời gian

lịch sử tương đối ngắn
Qui mô rộng lớn, thời gian địa chất rất
dài
Phương thức
nghiên cứu
Có thể nghiên cứu bằng thực nghiệm Thường nghiên cứu gián tiếp qua các
bằng chứng
Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
3. Đơn vị tiến hóa cơ sở:
a. Quần thể: đơn vị tiến hóa cơ
sở
- Đơn vị tiến hóa cơ sở phải thỏa
3 điều kiện:
+ Có tính toàn vẹn trong không
gian, thới gian
+ Biến đổi cấu trúc di truyền qua
các thế hệ
+ Tồn tại thực trong tự nhiên
- Quần thể là đơn vị tiến hóa cơ
sở vì:
+ Là đơn vị tổ chức tự nhiên
+ Là đơn vị sinh sản nhỏ nhất
+ Là nơi diễn ra tiến hóa nhỏ
b. Quá trình tiến hóa:
- Bất đầu bằng những biến đổi di
truyền trong quần thể
- Dấu hiệu: sự thay đổi tần số alen
và kiểu gen của quần thể theo
hướng xác định, qua nhiều thế hệ
II. Thuyết tiến hóa trung tính:

- Do Kimura đề xuất dựa trên các
nghiên cứu về cấp phân tử
(prôtêin)
- Đột biến trung tính: đột biến
không có lợi cũng không có hại
(đa số ở cấp phân tử)
- Nội dung thuyết tiến hóa trung
tính:
1.Nhân
tố tiến
Quá trình đột biến
làm phát sinh những
(?) Theo Rixopxki, đơn vị tiến hóa
cơ sở phải thỏa 3 điều kiện, đó là
gì?
(?) Vì sao chỉ quần thể mới thỏa
mãn 3 điều kiện đó?
(?) Vì sao quần thể là đơn vị tổ
chức tự nhiên?
(?) Vì sao quần thể là đơn vị sinh
sản nhỏ nhất?
(?) Chứng minh quần thể là nơi
diễn ra tiến hóa nhỏ?
(?) Quá trình tiến hóa bắt đầu bằng
hiện tượng gì?
(?) Dấu hiệu nào chứng tỏ bắt đầu
có quá trình tiến hóa?
(?) Thuyết tiến hóa trung tính do ai
đề xuất? Nói đến sự tiếh hóa ở cấp
độ nào?

(?) Vậy đột biến trung tính là gì?
Cho học sinh đọc SGK, hoàn thành
nội dung thuyết tiến hóa trung tính
trong 3 phút
(?) Theo Kimura, nhân tố nào đã
thúc đẩy sự tiến hóa ở cấp phân tử?
(?) Sự tiến hóa theo Kimura, thực
chất có cơ chế là gì?
(?) Kimura đã đóng góp những gì
cho tiến hóa?
Như vậy, theo kimura, khi đột biến
- Học sinh xem SGK, nêu 3 điều
kiện của đơn vị tiến hóa cơ sở
- Học sinh đọc nội dung SGK,
mục 3, phần I, thảo luận trả lời
- Quần thể là đơn vị tổ chức của
loài.
- Trong sinh sản hữu tính, 1 cá
thể không thể là đơn vị sinh sản
- Tiến hóa nhỏ là quá trình biến
đổi tần số alen và thành phần gen
của quần thể
- Tiến hóa bắt đầu khi có biến
đổi di truyền trong quần thể
- Dấu hiệu bắt đầu quá trình tiến
hóa: sự thay đổi tần số alen và
thành phần gen trong quần thể
- Kimura đề xuất sự tiến hóa
bằng đột biến trung tính ở cấp
phân tử

- Đột biến trung tính:không có
lợi cũng không có hại
- Học sinh hoàn thành nhiệm vụ
dựa trên phiếu học tập và SGK
(nhóm 2 học sinh)
- Quá trình đột biến làm phát
sinh các đột biến trung tính
- Cơ chế TH: sự củng cố ngẫu
nhiên các đột biến trung tính
- Học sinh xem đoạn cuối SGK,
rút ra những cống hiến của
Kimura
hóa đột biến trung tính
2. Cơ
chế
tiến
hóa
Sự củng cố ngẫu
nhiên các đột biến
trung tính, không chịu
tác dụng của CLTN
3.Cống
hiến
Nêu lên sự tiến hóa
cấp phân tử. Giải
thích sự đa dạng của
các phân tử prôtêin,
sự đa dạng cân bằng
trong quần thể
là trung tính thì không có sự thay

thế hoàn toàn 1 alen mà duy trí thể
dị hợp hoặc 1 số cặp alen nào đó
(?) Thuyết tiến hóa bằng các đột
biến trung tính có phủ nhận thuyết
tiến hóa bằng con đường CLTN
không?
- Thuyết này đề cập đến tiến hóa
ở cấp phân tử, chỉ bổ sung cho
thuyết tiến hóa bằng CLTN

5. Củng cố:
Câu 1: Để được gọi là 1 đơn vị tiến hóa, phải thỏa mãn điều kiện:
A. Có tính toàn vẹn trong không gian và thời gian
B. Biến đổi cấu trúc di truyền qua các thế hệ
C. Tồn tại thực trong tự nhiên
D. Cả A, B, C
Câu 2: Tiến hóa lớn là quá trình hình thành:
A. Các cá thể thích nghi hơn B. Các cá thể thích nghi nhất
C. Các nhóm phân loại trên loài D. Các loài mới
Câu 3: Thuyết Kimura đề cập tới các nguyên lí cơ bản của sự tiến hóa ở cấp độ:
A. Nguyên tử B. Phân tử C. Cơ thể D. Quần thể
Câu 4: Thực chất của quá trình tiến hóa là:
A. Quá trình hình thành loài
B. Quá trình biến đổi theo hướng phức tạp dần về tổ chức cơ thể, ngày càng hoàn thiện dần
C. Quá trình hình thành các đơn vị trên loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành
D. Câu A, C
Câu 5: Đơn vị cơ sở của quá trình tiến hóa là:
A. Cá thể B. Quần thể C. Quần xã D. Loài
6. Dặn dò:
- Học sinh về, xem lại các thuyết tiến hoá từ cổ điển đến hiện đại. Phân biệt, đánh giá điểm mới và tồn tại

của từng thuyết.
- Xem trước nội dung SGK bài 37.