Ứng phó của nông dân với quá trình đô thị hóa ở xã Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

NGUYỄN THỊ THẢO

ỨNG PHÓ CỦA NÔNG DÂN VỚI QUÁ TRÌNH
ĐÔ THỊ HÓA Ở XÃ LAM HẠ, THÀNH PHỐ PHỦ LÝ,
TỈNH HÀ NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Dân tộc học

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

NGUYỄN THỊ THẢO

ỨNG PHÓ CỦA NÔNG DÂN VỚI QUÁ TRÌNH
ĐÔ THỊ HÓA Ở XÃ LAM HẠ, THÀNH PHỐ PHỦ LÝ,
TỈNH HÀ NAM

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Dân tộc học
Mã số: 60.31.03.10

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Văn Sửu

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả làm việc nghiêm túc của tôi trong
khuôn khổ chương trình đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Dân tộc học, Khoa Nhân
học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tôi
xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có sự không trung thực về thông tin hoặc nguồn
thông tin được sử dụng trong luận văn.
Hà Nội, tháng 7 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Thị Thảo


LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian dài nỗ lực cố gắng, vừa thu thập tài liệu vừa tổng hợp viết
bài dưới sự hướng dẫn của Thầy giáo, PGS.TS Nguyễn Văn Sửu, tôi đã hoàn thành
luận văn tốt nghiệp: “Ứng phó của người nông dân với quá trình đô thị hóa ở xã
Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam”. Để có được thành quả này, tôi xin gửi
lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến Thầy, PGS.TS Nguyễn Văn Sửu, cảm ơn
Thầy đã hướng dẫn, động viên, giúp đỡ tôi tận tình trong suốt quá trình thực hiện
luận văn.
Tôi cũng muốn bảy tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô trong Khoa Nhân học,
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã dạy tôi
những tri thức khoa học quý báu, làm tiền đề cho tôi thực hiện luận văn này.
Ngoài ra, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, người thân, đặc
biệt là cơ quan nơi tôi đang công tác đã động viên, cổ vũ tôi hoàn thành luận văn
một cách tốt nhất.

Đặc biệt, Luận văn của tôi không thể thực hiện được nếu không có sự giúp
đỡ quý báu của chính quyền và nhân dân xã Lam Hạ, nơi tôi chọn làm địa bàn
nghiên cứu và cũng chính là mảnh đất nơi tôi sinh ra và lớn lên. Tôi xin gửi lời cảm
ơn sâu sắc đến các chú, các bác làm việc tại Ủy ban nhân dân xã Lam Hạ và những
người dân đã giúp tôi thu thập tài liệu điền dã dân tộc học để thực hiện luận văn.
Mặc dù có nhiều cố gắng, nhưng bản luận văn này khó tránh khỏi sai sót,
mong được các thầy cô, đồng nghiệp và bạn bè góp ý !.
Hà Nội, tháng 7 năm 2015
Nguyễn Thị Thảo


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 4
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................... 8
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................... 9
3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................. 9
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 10
5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 10
6. Cấu trúc của Luận văn .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾTError!

Bookmark

not defined.
1.1. Tổng quan tài liệu .............................................. Error! Bookmark not defined.
1.2. Cơ sở lý thuyết ................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Một số khái niệm then chốt ............................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Khung sinh kế bền vững.................................. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: XÃ LAM HẠ TRƢỚC QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓAError!

Bookmark

not defined.
2.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Vị trí địa lý ...................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Điều kiện tự nhiên........................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Lịch sử hình thành và sự thay đổi địa giới hành chínhError!

Bookmark

not

defined.
2.2.1. Lịch sử hình thành .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Thay đổi địa giới hành chính .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Đặc điểm kinh tế, văn hóa và xã hội truyền thốngError! Bookmark not defined.
2.3.1. Hoạt động kinh tế ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Dân cư và sinh hoạt văn hóa - xã hội ............. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: TÁC ĐỘNG CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA Ở XÃ LAM HẠError!
Bookmark not defined.


3.1. Chính sách quy hoạch và phát triển đô thị ........ Error! Bookmark not defined.
3.2. Tác động đến đất nông nghiệp ........................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Thực trạng ...................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Giá đền bù ...................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Tác động đến hệ thống cơ sở hạ tầng ................ Error! Bookmark not defined.
3.4. Tác động đến việc làm của người nông dân ...... Error! Bookmark not defined.
3.5. Tác động đến cộng đồng xã hội nông thôn........ Error! Bookmark not defined.
3.6. Tác động đến các hoạt động văn hóa, tinh thần Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 4: CÁC HÀNH VI ỨNG PHÓ VÀ THÍCH NGHI CỦA NÔNG DÂN XÃ
LAM HẠ .................................................................. Error! Bookmark not defined.
4.1. Tiếp tục bám trụ đất nông nghiệp ...................... Error! Bookmark not defined.
4.2. Chuyển sang các hoạt động sinh kế phi nông nghiệpError! Bookmark not defined.
4.2.1. Dựa vào các mối quan hệ bạn bè, hàng xóm . Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Dựa vào mối quan hệ họ hàng ....................... Error! Bookmark not defined.
4.2.3. Tận dụng không gian đô thị mới ..................... Error! Bookmark not defined.
4.3. Tiếp tục khai thác các ngành nghề truyền thống Error! Bookmark not defined.
4.4. Tiết kiệm cho tương lai ...................................... Error! Bookmark not defined.
4.4.1. Đầu tư cho giáo dục ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.4.2. Tích lũy tài sản ............................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN.............................................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 11
PHỤ LỤC ẢNH ...................................................... Error! Bookmark not defined.


DANH MỤC BẢNG BIỂU
BẢNG
Bảng 3.1: Bảng số liệu diện tích đất tự nhiên và dân số thành phố Phủ Lý trước và sau khi
mở rộng ......................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.2: Tình hình biến động sử dụng đất từ năm 2001 đến năm 2012Error! Bookmark
not defined.
Bảng 3.3: Thống kê một số dự án thu hồi trên địa bàn xã Lam HạError! Bookmark not
defined.
Bảng 3.4: Cơ cấu, diện tích một số loại đất chính quy hoạch đến năm 2020 xã Lam Hạ
thành phố Phủ Lý tỉnh Hà Nam .................................Error! Bookmark not defined.

BIỂU
Biểu đồ 2.1: Biều đồ cơ cấu đất trồng lúa của xã Lam Hạ so với các xã khác của thành
phố Phủ Lý................................................................ Error! Bookmark not defined.

Biểu đồ 3.1: Biểu đồ biến động diện tích sử dụng một số loại đất từ năm 2001 đến năm
2012 .......................................................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.2: Biểu đồ cơ cấu sử dụng đất quy hoạch xã Lam Hạ đến năm 2020Error!
Bookmark not defined.


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đô thị hóa đã và đang là một xu hướng tất yếu của sự phát triển của toàn cầu và khu
vực. Ở Việt Nam, quá trình đô thị hóa đã diễn ra từ lâu, nhưng được thúc đẩy mạnh mẽ kể từ
khi đất nước thực hiện chính sách đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc tế trong khi tiếp tục xây
dựng một nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa1
Đô thị hóa diễn ra tất yếu sẽ dẫn đến một diện tích lớn đất đai đặc biệt là đất nông
nghiệp được chuyển đổi mục đích sử dụng để phục vụ việc xây dựng các khu đô thị, kết
cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, các công trình công cộng, v.v. Việc thu hồi đất nông nghiệp
khiến người nông dân bị mất đi đất sản xuất, nhất là ở Việt Nam, một đất nước có xuất
phát điểm từ nông nghiệp, thì đất đai có vị trí, vai trò và ý nghĩa quan trọng không chỉ ở
góc độ một tư liệu sản xuất then chốt mà nó còn là một loại tài sản, một loại hàng hóa,
một thành tố tạo nên địa vị kinh tế và xã hội của người nông dân ở khu vực nông thôn.
Trong khi thừa nhận đô thị hóa là một tiến trình phát triển cần thiết, thậm chí là tất
yếu, không chỉ mang lại lợi ích cho nền kinh tế quốc dân, mà còn đem đến cho người
nông dân nhiều cơ hội sinh kế phi nông nghiệp, chúng ta cũng không thể không biết đến
một thực tế rằng, đô thị hóa đi lên từ nền tảng của một nền sản xuất tiểu nông, được thúc
đẩy bởi các chính sách phát triển của chính phủ, rõ ràng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức
đối với người nông dân, nhất là những người nông dân sản xuất nhỏ lẻ, manh mún.
Những thách thức này không chỉ hiện hữu rõ nhất ở khía cạnh sinh kế, mà còn thấy ở các
khía cạnh văn hóa, xã hội, môi trường…Trong tiến trình đô thị hóa như vậy, người nông
dân bắt buộc phải tìm cách ứng phó để thích ứng với những biến đổi, cả tích cự lẫn tiêu
cực, để có thể tồn tại và phát triển.
Khu vực đồng bằng sông Hồng từ lâu đã được coi là nơi đất chật, người đông, và

từ những năm 1990, khu vực này trở thành một trong những địa bàn có tốc độ công
nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ nhất ở Việt Nam. Việc thu hồi đất nông nghiệp
Theo báo cáo “Đánh giá Đô thị hóa ở Việt Nam” năm 2012 của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam
là quốc gia có tốc độ đô thị hóa cao nhất Đông Nam Á, với 3,4%.
1


của những hộ gia đình nông dân ở một khu vực đông dân lại ít đất như vậy tất yếu đặt ra
một vấn đề quan trọng là làm thế nào để đảm bảo điều kiện sống và sinh kế cho nông dân
sau khi không còn hay còn rất ít đất nông nghiệp.
Xã Lam Hạ là một địa phương có nền kinh tế dựa vào nông nghiệp là chủ yếu, đã
và đang đứng trước quá trình đô thị hóa. Trong bối cảnh đó, người nông dân ở đây phải
đối mặt với một vấn đề quan trọng nhất là đất nông nghiệp của các hộ gia đình đang ngày
càng bị thu hẹp, thậm chí là không còn đất nông nghiệp để sản xuất nông nghiệp. Thực tế
này đặt những người nông dân ở một trạng thái vừa phấn khởi, hy vọng với những vận
hội mới, song cũng vừa hoang mang, dò tìm cách tạo ra một cách mưu sinh mới có thể
thay thế cho cách mưu sinh cũ, đồng thời thích ứng được với không gian sống mới. Xuất
phát từ lý do đó, tôi quyết định lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Ứng phó của nông dân với
quá trình đô thị hóa ở xã Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam” làm luận văn tốt
nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn: “Ứng phó của nông dân với quá trình đô thị hóa ở xã Lam Hạ, thành
phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam” tìm hiểu, phân tích và lý giải việc người dân ở đây tiếp cận, sử
dụng sử dụng các loại vốn trong Khung sinh kế bền vững (nhất là vốn tự nhiên, vốn xã
hội, vốn con người) để ứng phó với các thách thức và tận dụng các cơ hội do đô thị hóa
mang lại để giảm nghèo và đảm bảo an ninh sinh kế.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Những nhóm câu hỏi quan trọng đặt ra trong Luận văn là:
1. Người nông dân xã Lam Hạ vốn có cuộc sống và hoạt động sinh kế truyền
thống như thế nào trước khi quá trình đô thị hóa diễn ra?.

2. Quá trình đô thị hóa ở Lam Hạ đã và đang diễn ra ra sao? Những khó khăn,
thách thức gì đã và đang đặt ra cho người nông dân?.
3. Khi các biểu hiện cụ thể của đô thị hóa diễn ra, xâm nhập vào cộng đồng của
họ, thì họ ứng phó như thế nào? Hành vi ứng phó cụ thể với các biểu hiện cụ thể của đô
thị hóa là gì? Người nông dân đã ứng phó với các biểu hiện cụ thể ấy như thế nào, họ đã
vận dụng những gì họ có (nội lực) để ứng phó và cậy nhờ vào các nguồn lực khác (ngoại


lực) như thế nào? Họ ứng phó một cách chủ động hay bị động, hoặc cả hai ? Sự ứng phó
này mang tính thích nghi hay phản kháng, hoặc vừa phản kháng vừa thích nghi ?. Các
hành vi, suy nghĩ và ứng xử của người nông dân trong quá trình ứng phó với các biểu
hiện cụ thể của đô thị hóa cho chúng ta thấy gì về những tác động và ảnh hưởng của đô
thị hóa đến cuộc sống và sinh kế của họ?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Ứng phó của nông dân quá trình đô thị hóa.
- Phạm vi không gian: Luận văn lựa chọn xã Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà
Nam làm địa bàn nghiên cứu, trong đó tập trung vào một số thôn, làng có diện tích đất
nông nghiệp bị thu hồi nhiều nhất và có hoạt động chuyển đổi sinh kế diễn ra mạnh mẽ
nhất.
- Phạm vi thời gian: Từ năm 2000 đến năm 2013.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu này, tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Sưu tầm các nguồn tài liệu thành văn tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, Trung tâm
Thông tin và thư viện của Đại học quốc gia Hà Nội, Viện Dân tộc học, Viện Xã hội học,
Viện tâm lý…Ngoài ra, tôi còn khai thác nguồn tài liệu là các báo cáo của các cơ quan
chuyên ngành, các dự án phát triển, đầu tư, quy hoạch khu đô thị, các tài liệu lịch sử địa
phương…
- Phương pháp diền dã dân tộc học là phương pháp quan trọng bậc nhất mà tôi đã
thực hiện tại các thôn, làng trên địa bàn nghiên cứu để tiến hành thu thập các tài liệu liên
quan đến luận văn. Tôi đã quan sát tham dự để phân tích, mô tả dân tộc học đời sống của

cộng đồng địa phương. Những thông tin định tính, những câu chuyện có thật mà tôi thu
thập được qua các cuộc phỏng vấn sâu là nguồn tư liệu quan trọng đóng góp vào luận văn
của tôi.
- Phương pháp xã hội học: Tôi sử dụng bảng hỏi các câu hỏi đóng/mở, phương
pháp phỏng vấn để tìm hiểu về các cách thức ứng phó của người nông dân đối với quá
trình đô thị hóa.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thị Vân Anh (2006), Sinh kế và tiếp cận nguồn lực đất đai của phụ nữ tại
hai xã nông thôn đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ, Tạp chí Xã hội học, tập 95 (số 3), tr. 8794.
2. Alejandro Portes (2003) (Mai Huy Bích dịch), Vốn xã hội: nguồn gốc và những
sự áp dụng nó trong xã hội học hiện đại, Tạp chí Xã hội học, tập 84 (số 4), tr. 99-109.
3. Bảo tàng tỉnh Hà Nam (2007), Hồ sơ di tích đình chùa và phủ thôn Lương Cổ xã Lam Hạ - thị xã Phủ Lý.
4. Bảo tàng tỉnh Hà Nam (2007), Hồ sơ di tích đình, chùa, đền, phủ thôn Hòa Lạc xã Lam Hạ - thị xã Phủ Lý.
5. Bảo tàng tỉnh Hà Nam (2007), Hồ sơ di tích đình chùa và đền thôn Quang Ấm –
xã Lam Hạ - thị xã Phủ Lý.
6. Bảo tàng tỉnh Hà Nam (2007), Hồ sơ di tích đình, chùa và phủ thôn Đường Ấm –
xã Lam Hạ - thị xã Phủ Lý.
7. Bia ký huyện Duy Tiên (2008), Nxb Văn hóa - Thông tin.
8. Đảng bộ huyện Duy Tiên (2000), Lịch sử Đảng bộ huyện Duy Tiên, tập I (19301975).
9. Đảng bộ tỉnh Hà Nam (2000), Lịch sử Đảng bộ tỉnh Hà Nam, tập I (1930-1975).
10. Đảng bộ xã Lam Hạ (2015), Lịch sử Đảng bộ xã Lam Hạ (giai đoạn 1930-2010).
11. Bảo tàng tỉnh Hà Nam (2010), Lý lịch di tích lịch sử trận địa phòng không ghi
dấy chiến công 10 nữ liệt sỹ dân quân xã Lam Hạ, thành phố Phủ Lý chống chiến tranh
phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ giai đoạn (1965 – 1972) (xã Lam Hạ, thành
phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam).
12. Trần Văn Bính (cb) (1998), Văn hóa trong quá trình đô thị hóa ở nước ta hiện
nay, H.: Chính trị quốc gia.
13. Nguyễn Văn Chiến (2005), Đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông

nghiệp và nông thôn ở đồng bằng sông Hồng những khái niệm cần làm rõ, Tạp chí Tia
sáng, (số 11), tr. 44 – 46.


14. Nguyễn Văn Chính (1997), Biến đổi kinh tế - xã hội và vấn đề di chuyển lao
động nông thôn – đô thị ở miền Bắc Việt Nam, Nxb Tp. Hồ Chí Minh.
15. Trương Văn Cường (2011), Các dự án phát triển và đô thị hóa ở một xã miền
núi phía bắc Việt Nam, H.: ĐHKHXH&NV.
16. Phan Đại Doãn (2001), Làng xã Việt Nam, một số vấn đề kinh tế - văn hóa – xã
hội, Nxb Chính trị quốc gia.
17. Phan Đại Doãn (2008), Làng xã Việt Nam, một số vấn đề kinh tế - văn hóa – xã
hội, Nxb. Chính trị quốc gia.
18. Nguyễn Hữu Dũng (2004), Giải quyết vấn đề lao động và việc làm trong quá
trình đô thị hóa công nghiệp hóa nông nghiệp nông thôn, Tạp chí Lao động và Xã hội, (số
246), tr. 32-33.
19. Bùi Quang Dũng (2007), Xã hội học nông thôn, Nxb. Khoa học xã hội.
20. Trần Trọng Đăng Đàn (2006), Đô thị hóa nhìn từ phía văn hóa, Tạp chí Cộng
sản, (số 5), tr. 48 – 50.
21. Mạc Đường (2002), Dân tộc học – Đô thị và vấn đề đô thị hóa, Nxb Trẻ.
22. Đỗ Thị Lệ Hằng (2008), Thực trạng chuyển đổi nghề nghiệp của cư dân cùng
ven đô trong quá trình đô thị hóa, H.
23. Hoàng Văn Hoa (2006), Tác động của đô thị hóa đối với lao động, việc làm của
người có đất bị thu hồi ở nước ta hiện nay, (số 107), tr. 3 – 5.
24. Nguyễn Vũ Hoàng (2008), Vốn xã hội trong đô thị: Một nghiên cứu nhân học
về hành động tập thể ở một dự án phát triển đô thị”, Tạp chí Dân tộc học, (số 5), tr. 11
– 26.
25. Lê Mạnh Hùng (2008), Lịch sử & lý thuyết xã hội học, Nxb Khoa học xã hội.
26. Hương ước thôn Đình Tràng (2006).
27. Phan Thị Mai Hương (2008), Chiến lược sống qua những dự định nghề nghiệp
của cư dân ven đô Hà Nội trong quá trình đô thị hóa, Tạp chí Tâm lý học, tập 117 (số 12),

tr. 13 – 18.
28. Phan Thị Mai Hương (chủ nhiệm) (2007), Những biến đổi cơ bản về mặt tâm lý
của cư dân vùng ven đô đã được đô thị hoá, Viện tâm lý học.


29. Phan Thị Mai Hương (ch.b) (2010), Những biến đổi tâm lý của cư dân vùng ven
đô trong quá trình đô thị hóa, H.: Từ điển bách khoa.
30. Chu Thị Hường (2010), Đô thị hóa, công nghiệp hóa và sự biến đổi không gian:
Nghiên cứu trường hợp làng Đồng Kỵ (Từ Sơn - Bắc Ninh), H.: ĐHKHXH & NV.
31. Lương Văn Hy và Trương Huyền Chi (2012), Thương thảo để tái lập và sáng tạo
“truyền thống”: Tiến trình tái cấu trúc lễ hội cộng đồng tại một làng Bắc Bộ, Những
thành tựu nghiên cứu bước đầu của Khoa Nhân học, Nxb Đại học Quốc gia thành phố Hồ
Chí Minh, tr. 235 – 250.
32. Jean – Michel Cusset, Franck Castiglioni, Nguyễn Thị Thiềng, Phạm Thị Hường
(9/2006), Đô thị Việt Nam trong thời kỳ quá độ, Nxb. Thế giới.
33. Jennifer Sowerwine (2008), Nhà nước biến đổi và các quy luật thị trường: Biến
đổi ruộng đất và nền kinh tế thị trường duy tình ở vùng núi Ba Vì, Việt Nam, Những
chuyển đổi kinh tế - xã hội ở vùng cao Việt Nam, Nxb Khoa học kỹ thuật quân sự, tr.
34. Nguyễn Hải Kế (1996), Một làng Việt cổ truyền ở đồng bằng Bắc bộ, Nxb Khoa
học xã hội.
35. Kim Kyung (2009), Đô thị hóa và tác động của nó đến những biến đổi làng xã
ngoại thành Hà Nội (qua trường hợp làng Phú Đô), H.: ĐHKHXH &NV.
36. Lê Văn Năm (2007), Nông dân ngoại thành thành phố Hồ Chí Minh trong tiến
trình đô thị hóa, Nxb. Tp. Hồ Chí Minh.
37. Nguyễn Quang Ngọc (2010), Một số vấn đề làng xã cổ truyền Việt Nam. Nxb
Đại học quốc gia Hà Nội.
38. Nguyễn Mai Lan (2011), Đô thị hóa, tác động của đô thị hóa đến đặc điểm dân
cư và lối sống của phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội (từ năm 1997 đến
nay), H.: Viện Việt Nam học.
39. Nguyễn Hồi Loan (2005), Một số đặc điểm tâm lý của người nông dân Việt Nam

ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hội nhập kinh tế, Tạp chí Tâm lý học, tập 76 (số 76), tr.
12 – 14.
40. Trịnh Duy Luân (2009), Giáo trình Xã hội học đô thị, H. ĐHQG HN.


41. Nguyễn Hữu Minh (2005), Biến đổi kinh tế - xã hội ở vùng ven đô Hà Nội trong
quá trình đô thị hóa, Tạp chí Xã hội học, (số 1), tr. 26 – 34.
42. Lê Du Phong (cb) (2002), Ảnh hưởng của đô thị hóa đến nông thôn ngoại thành
Hà Nội: Thực trạng và giải pháp, H.: Chính trị quốc gia.
43. Lê Du Phong (2007), Thu nhập, đời sống, việc làm của người có đất bị thu hồi,
Nxb Chính trị quốc gia.
44. Bùi Thị Kim Phương (2010), Từ làng đến phố: Đô thị hóa và quá trình chuyển
đổi lối sống ở một làng ven đô Hà Nội, H.: ĐHKHXH & NV.
45. Pierre Gourou (2008), Người nông dân Châu thổ Bắc kỳ, Nxb. Trẻ.
46. Nguyễn Quân (2006), Vốn xã hội – nguồn lực hay cản trở ?, Tạp chí Tia sáng,
(số 14). tr. 22 – 26.
47. Nguyễn Đăng Sơn (2006), Đô thị hóa và văn hóa truyền thống, Tạp chí Kiến
trúc Việt Nam, (số 4), tr. 35 – 40.
48. Nguyễn Văn Sửu (2010), Đổi mới chính sách đất đai ở Việt Nam – Từ lí thuyết
đến thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia.
49. Nguyễn Văn Sửu (2014), Công nghiệp hóa, đô thị hóa và biến đổi sinh kế ở ven
đô Hà Nội, H. Tri thức.
50. Nguyễn Văn Sửu (2010), Khung sinh kế bền v ững - Một cách phân tí ch toàn
diện về phát triển và giảm nghèo, Tạp chí Dân tộc học, (số 2), tr. 3-12.
51. Lê Văn Thành, Đào Hoàng Tuấn, Phạm Sỹ Liêm (2008), Đô thị hóa ở Sài Gòn –
thành phố Hồ Chí Minh từ góc nhìn lịch sử văn hóa, Nxb. Tp. Hồ Chí Minh.
52. Mai Thanh Thế (2006), Bước đầu tìm hiểu về tác động của đô thị hóa đến tâm lý
người nông dân, Tạp chí Tâm lý học, tập 85 (số 4), tr. 26 – 28.
53. Nguyễn Duy Thắng (2007), Sử dụng vốn xã hội trong chiến lược sinh kế của
nông dân ven đô Hà Nội dưới tác động của đô thị hóa, Tạp chí Xã hội học, tập 100 (số 4),

tr. 37 – 47.
54. Lê Thu Thủy (2010), Nhận thức của người dân ven đô về nghề nghiệp và cơ hội
tìm kiếm việc làm, Tạp chí Tâm lý học, tập 130 (số 1), tr. 26 – 30.


55. Ngô Đức Thịnh (2008), Tiếp cận nông thôn Việt Nam từ mạng lưới xã hội và
vốn xã hội cho phát triển, Tạp chí Dân tộc học, (số 4), tr. 3 – 8.
56. Hoàng Bá Thịnh (2008), Về vốn xã hội và mạng lưới xã hội, Tạp chí Dân tộc
học, (số 5), tr. 45 – 55.
57. Bùi Văn Tuân (2011), Đô thị hóa và những vấn đề kinh tế - xã hội vùng ven đô
Hà Nội hiện nay (Nghiên cứu trường hợp Mễ Trì huyện Từ Liêm Hà Nội, H.: Viện Việt
Nam học và Viện Khoa học phát triển.
58. Tôn Nữ Quỳnh Trân (cb) (1999), Văn hóa làng xã trước thách thức của đô thị
hóa tại thành phố Hồ Chí Minh, Nxb. Trẻ.
59. Nguyễn Thị Hải Vân (2012), Tác động của đô thị hóa đối với lao động, việc làm
ở nông thôn ngoại thành Hà Nội, H.
60. Nguyễn Tiến Vững (2005), Gia đình trong quá trình đô thị hóa ở thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay, H.
61. Lê Hữu Xanh (1999), Tâm lý nông dân đồng bằng Bắc Bộ trong quá trình công
nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia.
62. UBND xã Lam Hạ (2010), Báo cáo thuyết minh Quy hoạch sử dụng đất đến
năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
63. UBND thành phố Phủ Lý (2010), Báo cáo thuyết minh Quy hoạch sử dụng đất
đến năm 2020.
64.Theo: />D=876.