Sáng kiến kinh nghiệm MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG GIỚI THIỆU BÀI TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THCS
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (697.4 KB, 20 trang )
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG GIỚI THIỆU BÀI TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THCS
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:
“ Có tài mà không có đức là người vô dụng
Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó ”.
Môn giáo dục công dân là môn trực tiếp giáo dục đạo đức cho học sinh. Điều đó
cho thấy rằng đây là một môn học quan trọng trong nhà trường phổ thông. Nhưng
trong quá trình giảng dạy, tôi thấy rằng phần lớn học sinh chưa nhận thức rõ và còn
xem nhẹ môn học này. Bản thân là một giáo viên trực tiếp đứng lớp với niềm say mê
và bầu nhiệt huyết của tuổi trẻ tôi luôn trăn trở, băn khoăn làm thế nào để học sinh
hiểu được tầm quan trọng của môn giáo dục công dân, biết thay đổi cách nhìn nhận
và cách học của mình.
Albert Einstein nói rằng “ Hãy dạy làm sao để học sinh cảm thấy những điều
được học như một phần thưởng quý giá chứ không như một nhiệm vụ ngán ngẩm.”
Vậy tôi phải dạy như thế nào để tạo sự hứng thú và hấp dẫn cho học sinh khi học môn
giáo dục công dân? Hiện nay giáo dục đang đổi mới một cách toàn diện, trong đó có
phương pháp dạy học. Người giáo viên phải dạy học lấy học sinh làm trung tâm, phát
huy tính tích cực học tập của học sinh, làm cho các em luôn ở vào thế chủ động học
tập.
Qua những năm giảng dạy môn Giáo dục công dân, bản thân tôi rút ra được
một số kinh nghiệm. Trong đó tôi thấy rằng hoạt động giới thiệu bài mới qua một số
phương pháp dạy học tích cực có tác dụng cực kì to lớn trong việc tạo hứng thú cho
học sinh ở cả tiết học, đem lại niềm vui, tâm lý thoải mái, sự háo hức ban đầu trong
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-1-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
việc tiếp cận tri thức mới. Dạy học là quá trình có bắt đầu và kết thúc. Bắt đầu như
thế nào, hay nói cách khác vào bài mới bằng cách nào hay và hiệu quả nhất ? Chúng
ta đôi khi nghĩ rằng chuyện mở đầu một tiết dạy hay là cách vào bài thật đơn giản và
lắm lúc không cần thiết đặt nặng vấn đề này. Nhưng theo tôi, điều đó đóng một vai
trò không nhỏ để một tiết học đạt hiệu quả. Giống như cách chúng ta nói chuyện
trước đám đông, người nghe có hứng thú nghe tiếp câu chuyện hay không tùy thuộc
vào cách bắt đầu câu chuyện lôi cuốn như thế nào. Mở đầu bài học cũng vậy, học
sinh có thể luôn mang tâm lý chờ đợi một sự bất ngờ, lôi cuốn nhưng nếu chúng ta
mở đầu tiết học với một thái độ hờ hững, một tinh thần mệt mỏi, một lý luận thiếu
lôgíc hay một cách đặt vấn đề nhạt nhẽo sẽ làm cho tinh thần học sinh bị “xẹp” xuống
như là một trái bóng. Mở bài như thế nào để không cầu kì, không dài dòng mà lại
hiệu quả, kích thích sự tò mò cũng như tạo sự hưng phấn cho học sinh trong thời gian
đầu của tiết học là điều khá quan trọng. Dĩ nhiên trong suốt tiết học, phần nào cũng
quan trọng nhưng điều tôi muốn nhấn mạnh đến ở đây chính là “điểm khởi đầu”, nó
mang lại ý nghĩa thiết thực và quan trọng như bất kì hoạt động dạy học nào khác của
quá trình dạy học.
Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này “Một số hoạt động giới thiệu bài
tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS ”
để nâng cao hiệu quả dạy và học của giáo viên và học sinh để môn Giáo dục công dân
thực sự phát huy vai trò đúng như bản chất của nó
II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận :
Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học đã được xác định trong Nghị
quyết Trung ương 4 khóa VII (1 - 1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII (12 1996), được thể chế hóa trong Luật Giáo dục (12 - 1998), được cụ thể hóa trong các
chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đặc biệt là chỉ thị số 15 (4 - 1999).
Luật Giáo dục, điều 24.2, đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-2-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng
kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh".
Mục đích của hoạt động giới thiệu bài là tạo tâm thế học tập cho học sinh,
giúp học sinh ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới. Giáo viên sẽ tạo
tình huống học tập dựa trên việc huy động kiến thức, kinh nghiệm của bản thân học
sinh có liên quan đến bài học; làm bộc lộ "cái" học sinh đã biết, bổ khuyết những gì
cá nhân học sinh còn thiếu, giúp học sinh nhận ra "cái" chưa biết và muốn biết thông
qua hoạt động này. Từ đó, giúp học sinh suy nghĩ và xuất hiện những quan niệm ban
đầu của mình về vấn đề sắp tìm hiểu, học tập. (Tài liệu tập huấn môn GDCD)
2. Nội dung biện pháp thực hiện:
Trong công tác giáo dục không thể bỏ qua vai trò, nhiệm vụ của người giáo
viên. Giáo viên là những người chiến sĩ cách mạng trên mặt trận tư tưởng và văn hóa.
Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục, góp phần đào tạo những con
người
“ vừa hồng vừa chuyên” cho xã hội. Với sự đổi mới toàn diện của nền giáo
dục nước ta hiện nay, giáo viên có thể áp dụng những phương pháp dạy học phù hợp
với đặc trưng của môn học. Việc áp dụng các phương pháp mới phát huy tính tích
cực của học sinh không phải áp dụng một cách máy móc nguyên tắc mà có thể đem
lại hiệu quả. Mà phải tuỳ thuộc vào từng bài, từng khối, từng nội dung khác nhau.
Đặc điểm tâm sinh lí, thể chất của các em ở từng khối lớp cũng không giống nhau,
thậm chí có sự chênh lệch giữa các lớp trong cùng một khối vì thế khi đưa vào áp
dụng đòi hỏi giáo viên phải xem xét, tìm hiểu và lựa chọn sao cho phù hợp.
Có nhiều cách để giáo viên giới thiệu bài, nhưng trong phạm vi đề tài này tôi
xin giới thiệu các phương pháp, hình thức sau:
2.1.Tổ chức trò chơi.
Tổ chức trò chơi là một phương pháp dạy học, trong đó giáo viên căn cứ vào
mục tiêu, nội dung của bài học trong Sách giáo khoa có thể sáng tạo ra những trò
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-3-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
chơi, hoặc vận dụng trò chơi vào tổ chức dạy học các bài. Giới thiệu bài bằng tổ
chức trò chơi có nhiều hiệu quả trong dạy học vì nó thu hút nhiều sự tham gia của học
sinh. Trong cuộc chơi mọi người đều bình đẳng và cố gắng thể hiện “hết mình”. Vì
vậy, tổ chức trò chơi chẳng những là biện pháp để tăng cường hứng thú của học sinh
trong học tập, nâng cao sự chú ý, làm giảm trạng thái tâm lí trong quá trình học, mà
còn là biện pháp rèn luyện các kĩ năng ứng xử, giao tiếp, giúp các em tự tin hơn trong
học tập và hoạt động xã hội đồng thời qua đó các em phát huy được năng lực của
mình.
* Các bước tiến hành:
Bước 1: Giáo viên giới thiệu tên, mục đích của trò chơi.
Bước 2: Hướng dẫn chơi (luật chơi)
Bước 3: Thực hiện trò chơi
Bước 4: Nhận xét sau cuộc chơi. Đặt một số câu hỏi để giới thiệu vào bài
* Ví dụ 1: Chương trình GDCD 6 – Bài: SỐNG CHAN HÒA VỚI MỌI
NGƯỜI
Giáo viên giới thiệu luật chơi:
*Luật chơi: Các em có thể chọn bất kì mảnh ghép nào của Kim tự tháp sau đó
trả lời câu hỏi bên dưới. Thời gian suy nghĩ và trả lời là 5 giây. Nếu trả lời đúng
mảnh ghép sẽ biến mất để hiển thị thông tin. Các em hãy xâu chuỗi các thông tin lại
để tìm ra nhân vật bí ẩn sẽ cùng tham gia tiết học với chúng ta hôm nay.
Câu 1: Câu ca dao tục ngữ “Tích tiểu thành đại” thể hiện đức tính gì?
Trả lời: Tiết kiệm (Thông tin: Ngày 19 tháng 5 năm 1890)
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-4-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Câu 2: Câu tục ngữ “Có công mài sắt, có ngày nên kim” thể hiện đức tính gì?
Trả lời: Siêng năng, kiên trì (Thông tin: Dép cao su, quần áo kaki)
Câu 3: Tự giác chấp hành những quy định của tập thể, của các tổ chức xã hội ở
mọi lúc, mọi nơi được gọi là gì?
Trả lời: Tôn trọng kỉ luật. (Thông tin: Nhà sàn)
Câu 4: Thiên nhiên bao gồm những gì?
Trả lời: Sông, suối, ao hồ, rừng cây…. (Thông tin: Tuyên ngôn độc lập)
TỪ KHÓA: HỒ CHÍ MINH
(Giáo viên dẫn dắt để giới thiệu bài mới) Chủ tịch Hồ Chí Minh cả cuộc đời đã
hy sinh cho dân tộc mà không gợn chút riêng tư. Cuộc đời và sự nghiệp của Người đã
trở thành một tấm gương sáng cho tất cả chúng ta. Trong đó phải kể đến là lòng yêu
thương con người, sống chan hòa với mọi người. Vây sống chan hòa với mọi người là
gì? Vì sao cần phải sống chan hòa với mọi người, chúng ta sẽ tìm hiểu qua nội dung
bài học hôm nay.
* Ví dụ 2: Chương trình GDCD 7
– Bài: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN
HÓA
Giáo viên cho hai đội nghe
nhạc.
*Luật chơi: Trong thời gian 60
giây các đội lắng nghe những bài hát để
đoán tên sau đó nêu vắn tắt nội dung bài
hát. Các đội có thời gian là 30 giây để
ghi lại tên của những bài hát đó. Đội nào
ghi được nhiều bài hát đúng hơn sẽ là
đội chiến thắng.
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-5-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Bài hát: Ba ngọn nến lung linh
Bài hát: Cho con
Bài hát: Cả nhà thương nhau
Bài hát: Hai con thằng lằn con
Bài hát: Nhong nhong nhong
Giáo viên tuyên dương đội thắng cuộc, động viên đội chưa thắng cố gắng hơn
trong lần sau. Sau đó giáo viên nêu khái quát ý nghĩa các bài hát để liên hệ giới thiệu
bài mới.
* Ví dụ 3: Chương trình GDCD 8 – Bài: GÓP PHẦN XÂY DỰNG NẾP
SỐNG VĂN HÓA Ở CỘNG ĐỒNG DÂN CƯ
*Luật chơi: Học sinh có thể chọn bất kì câu hỏi nào, mỗi câu hỏi có 5 giây để
suy nghĩ và trả lời. Trả lời đúng thì ô hàng ngang sẽ được lật mở. Các em học sinh sẽ
xâu chuỗi những chữ cái hàng dọc để tìm ra từ khóa.
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-6-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Câu 1: Lẽ phải cần được công nhận, ủng hộ, tuân theo và ……….?
Câu 2: Mọi người phải sống và làm việc theo…….
Câu 3: ……… là tình cảm gắn bó giữa hai hoặc nhiều người, trên cơ sở hợp
nhau về tính tình, sở thích.
Câu 4: Phẩm chất đạo đức thể hiện lối sống trong sạch, không hám danh, hám
lợi,…. được gọi là gì?
Câu 5: Đối với nền văn hóa của các dân tộc khác chúng ta cần học hỏi và
………?
Câu 6: Em hãy cho biết nhân vật này là ai?
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-7-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Từ khóa: VĂN HÓA
Giáo viên dẫn dắt để giới thiệu bài mới: Chúng ta biết đến văn hóa như những
giá trị tinh thần tốt đẹp, và văn hóa còn thể hiện ở những nét sinh hoạt hằng ngày, ở
lối sống … mà chúng ta gọi là nếp sống văn hóa. Vậy nếp sống văn hóa ở cộng đồng
dân cư là gì và mỗi học sinh chúng ta sẽ làm gì để góp phần xây dựng nếp sống văn
hóa ở cộng đồng dân cư? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong nội dung bài học hôm nay.
* Ví dụ 4: Chương trình GDCD 9 - Bài: LÀM VIỆC CÓ NĂNG SUẤT,
CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ
Giáo viên tổ chức cho học sinh trò chơi : “ Đi tìm thương hiệu”
Luật chơi: Mỗi đội cử ra 1 người tham gia trò chơi. Hai đội sẽ được thấy các
thương hiệu (được công nhận là hàng Việt Nam chất lượng cao) trong 10 giây. Sau
đó 2 đội lần lượt viết tên những thương hiệu mà mình thấy được lên bảng. Trong thời
gian 30 giây, đội nào viết được nhiều hơn đội đó sẽ thắng
Lưu ý: Không được viết tắt, viết sai chính tả
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-8-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Sau khi chơi xong giáo viên đặt câu hỏi
H: Những thương hiệu trên có điểm gì chung?
HS: Đều là hàng Việt Nam chất lượng cao
GV: Để được công nhận là hàng Việt Nam chất lượng cao thì các nhà sản xuất
của các thương hiệu này đã phải nỗ lực làm việc thật sự có năng suất, chất lượng và
hiệu quả thì mới có thể đáp ứng các tiêu chí để được công nhận là hàng Việt Nam
chất lượng cao. Vậy làm việc có năng suất, chất lượng và hiệu quả là gì? Nó có ý
nghĩa như thế nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu bài 9
2.2 Sử dụng Âm nhạc
Âm nhạc là một bộ phận không thể thiếu trong cuộc sống của con người.
Âm nhạc có thể chia sẻ với chúng ta rất nhiều điều: Như các loại hình nghệ thuật
khác, nội dung âm nhạc cũng phản ánh hiện thực của cuộc sống. Bằng nét đặc thù
riêng của mình, âm nhạc đã phản ánh hiện thực cuộc sống một cách ước lệ và trừu
tượng. Với sự phối hợp nhuần nhuyễn, hài hòa giữa ca từ, nhịp điệu, tiết tấu bản
nhạc, âm nhạc đã tác động lớn đến người nghe. Dù rằng sự cảm thụ âm nhạc ở mỗi
người là khác nhau và có thể rất đa dạng. Nhưng chúng vẫn nằm trong một ranh giới
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
-9-
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
nhất định và vẫn có những điểm chung nhất định. Điểm chung ấy dựa vào sức tác
động của âm nhạc đối với con người. Không một loại hình nghệ thuật nào khác ngoài
âm nhạc lại có thể tác động với một uy lực như thế vào thế giới cảm xúc của con
người.
Sở dĩ âm nhạc có được sức ảnh hưởng lớn bởi vì âm nhạc là một loại hình
nghệ thuật có tính biểu hiện. Ngôn ngữ của nó giống với ngữ điệu của tiếng nói và
giống với cử chỉ, nghĩa là giống với phương tiện biểu hiện của cảm xúc. Chính sự
khái quát hóa và tăng lên gấp nhiều lần những khả năng biểu hiện của ngữ điệu và tiết
tấu, âm nhạc đã có được một sức mạnh tác động vào cảm xúc thật lớn lao. Hơn nữa,
trong tác phẩm âm nhạc còn miêu tả những điều mà chúng ta thích thú và quan tâm
trong thực tiễn. Âm nhạc có sự tái hiện những âm thanh đầy sức hấp dẫn của thiên
nhiên, thể hiện những cảm xúc dễ chịu và đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của chúng ta.
Sử dụng âm nhạc trong dạy học sẽ giúp các em cảm thụ được một khía cạnh
của bài học qua từng lời ca trong điệu nhạc, đồng thời đây cũng là hình thức dạy học
liên môn âm nhạc
* Ví dụ 1: Lớp 6, Bài 1: TỰ CHĂM SÓC, RÈN LUYỆN THÂN THỂ
Giáo viên mở nhạc bài Chicken Dance, hướng
dẫn học sinh một vài động tác để nhảy theo nhạc.
Học sinh cùng nhảy điệu Chicken Dance theo
nhạc
Sau đó giáo viên đặt câu hỏi một vài học sinh:
Em cảm thấy như thế nào khi thực hiện hoạt động
này?
Học sinh có thể trả lời: vui vẻ, mệt mỏi...
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 10 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Giáo viên chốt: Vui vẻ, mệt mỏi đó chính là biểu hiện của sức khỏe, để có sức
hỏe tốt, mỗi người cần phải tự chăm sóc và rèn luyện thân thể. Để hiểu thêm về sức
khỏe và cách tự chăm sóc, rèn luyện thân thể chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay.
* Ví dụ 2: Lớp 7, Bài 13: QUYỀN ĐƯỢC BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ
GIÁO DỤC CỦA TRẺ VIỆT NAM
Giáo viên có thể cho học sinh nghe bài : Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai
Giáo viên hỏi: Bài hát các em vừa nghe nói đến ai?
Học sinh: Trẻ em
Trẻ em là mầm xanh tương lai của đất nước, là lực lượng kế cận cho đời sau. Sự
phát triển của đất nước trong tương lai phụ thuộc vào việc bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục trẻ em ngày hôm nay. Để hiểu rõ hơn về quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục của trẻ em Việt Nam chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay.
* Ví dụ 3: Lớp 8, bài 15: PHÒNG CHỐNG HIV/AIDS
Giáo viên cho học sinh nghe bài : Lý cây bông và yêu cầu học sinh hát theo nhạc
bài này nhưng lời bài hát thay đổi như sau:
Si đa, ma túy mình hãy rời xa, ơi bạn ơi
Xa đi cho đời bớt khổ ơi bạn ơi
Rằng a ối a chết người, Ơi mình hãy tránh xa
Rằng a ối a chết người, Ơi mình hãy tránh xa
Sau khi học sinh hát xong
GV: Đây là bài hát tuyên truyền phòng chống nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên để
tuyên truyền thì chúng ta phải có hiểu biết về nó. HIV/AIDS là gì, tác hại của nó như
thế nào, pháp luật nước ta quy định như thế nào về việc phòng chống HIV/AIDS.
Chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn trong bài học hôm nay.
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 11 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
* Ví dụ 4: Lớp 9, Bài 7: KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY TRUYỀN THỐNG
TỐT ĐẸP CỦA DÂN TỘC
Giáo viên cho hs nghe bài hát: Lời Bác dặn trước lúc đi xa - Trần Hoàn.
Giáo viên: Hãy cho biết cảm xúc của em khi nghe xong bài hát này?
Học sinh: Xúc động và tự hào về Bác. Trong những giây phút cuối cùng của
cuộc đời mình, Bác vẫn thèm được nghe những làn điệu dân ca của quê hương, điều
đó chứng tỏ Bác rất yêu quê hương.
Gv chốt lại: Trong những giây phút cuối cùng của cuộc đời mình, Bác vẫn thèm
được nghe những làn điệu dân ca của quê hương, điều đó chứng tỏ Bác rất yêu những
làn điệu dân ca vì các làn điệu dân ca cũng chính là một trong những truyền thống tốt
đẹp của dân tộc. Vậy truyền thống tốt đẹp của dân tộc là gì? Dân tộc Việt Nam có
những truyền thống tốt đẹp nào? Chúng ta phải giữ gìn và phát huy những truyền
thống tốt đẹp đó ra sao? Đó là những nội dung mà chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu trong
bài học ngày hôm nay.
2.3. Sử dụng phương pháp sắm vai
Đóng vai là một phương pháp dạy học, trong đó giáo viên tổ chức cho học
sinh thực hành,“làm thử” một số cách ứng xử trong một tình huống đạo đức, pháp
luật giả định.
- Phương pháp này có lợi ở chỗ
+ Giúp học sinh thực hành những kĩ năng ứng xử trong môi trường an toàn,
được giám sát trước khi xảy ra các tình huống thực.
+ Gây được hứng thú và phát huy được tính tích cực rèn luyện của học sinh.
+ Tạo điều kiện nảy sinh óc sang tạo của học sinh
+ Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo hướng định trước.
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 12 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
+ Có thể thấy ngay tác động và hiệu quả của lời nói hoặc việc làm của các vai
diễn.
* Cách bước cụ thể
+ Giáo viên giới thiệu tình huống
+ Các nhóm thảo luận, xây dựng “kịch bản” và phân công sắm vai.
+ Các nhóm lên đóng vai
+ Lớp nhận xét, đánh giá
+ Giáo viên nhận xét, đánh giá
* Những điều cần lưu ý khi sử dụng
+ Tính mục đích của tình huống phải thật rõ ràng
+ Tình huống phải dễ đóng vai, không nên quá phức tạp
+ Mọi học sinh đều được tham gia vào quá trình thảo luận, xây dựng kịch bản,
được đóng vai hoặc phục vụ cho việc đóng vai của các học sinh trong nhóm.
Nên khích lệ những học sinh nhút nhát cùng tham gia.
+ Trong khi các nhóm thảo luận, giáo viên phải đến từng nhóm, quan sát, lắng
nghe, kịp thời phát hiện những khó khăn, lung túng của học sinh để có sự hỗ
trợ, giúp đỡ điều chỉnh kịp thời.
Lưu ý:
- Sắm vai để giới thiệu bài thì tình huống mà học sinh thể hiện đã được giáo viên
dặn dò chuẩn bị ở tiết trước.
- Lời thoại mà học sinh viết phải trong sáng phù hợp với lứa tuổi học sinh.
Tránh dùng tiếng lóng, chửi tục.
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 13 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
- Quy định về thời gian diễn thời gian tối đa 3 phút.
* Ví dụ 1: Lớp 6, Bài 9: LỊCH SỰ - TẾ NHỊ
Gv cho hs lên đóng tình huống
An vô tình làm đổ ly nước vào
chân của Hồng. An đã xin lỗi nhưng
Hồng vẫn dùng những lời lẽ không hay
để trách mắng An .
? Việc làm của Hồng là đúng hay
sai?
Hs trả lời
Gv: trong cuộc sống chúng ta có rất nhiều những cách cư xử khác nhau, nhưng
cách cư xử thề hiện sự lịch sự, tế nhị sẽ tạo được sự môi trường giao tiếp thân mật,
vui vẻ. Vậy lịch sự, tế nhị là gì chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
* Ví dụ 2: Lớp 7, Bài 16: BẢO VỆ DI SẢN VĂN HÓA
Giáo viên mời học sinh lên đóng tình
huống đã được các tổ chuẩn bị:
Tình huống: nhóm của Tùng, Hùng,
Trang đi động Phong Nha chơi. Thấy
cảnh động đẹp và muốn để lại kỉ niệm
rằng mình đã đến đây. Tùng lấy dao
khắc dòng chữ “ Tùng từng đến đây”.
Việc làm của Tùng là đúng hay sai? Vì sao?
Hs trả lời theo ý hiểu
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 14 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Gv: để biết việc làm của bạn Tùng là đúng hay sai, và các bạn Hùng, Trang cần
làm gì chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
* Ví dụ 3: Lớp 8, Bài 16: QUYỀN SỞ HỮU TÀI SẢN VÀ NGHĨA VỤ TÔN
TRỌNG TÀI SẢN CỦA NGƯỜI KHÁC
Trên đường đi học về An và Bình nhặt được một túi xách nhỏ trong đó có tiền,
giấy CMND mang tên Hoàng Anh Trung và các giấy tờ khác . Bình rủ An lấy tiền xài
còn các giấy tờ khác vứt hết đi.
Theo em, Bình làm vậy đúng hay sai. Vì sao? Nếu là An em sẽ làm gì?
Hs trả lời theo ý hiểu
Gv: Bình hành động như vậy đúng hay sai chúng ta sẽ hiểu rõ qua bài học hôm
nay.
* Ví dụ 4: lớp 9: Bài 2: TỰ CHỦ
Giáo viên cho học sinh giải quyết tình huống sắm vai: Tùng rủ Lâm hút thuốc lá,
Lâm không đồng ý và từ chối. Tùng dùng những lời khích bác, trêu tức Lâm. Cuối
cùng Lâm đã hút thuốc điếu thuốc đó trước mặt rất nhiều người.
Câu hỏi: - Em có nhận
xét gì về Lâm? Việc làm của
Lâm có gây ra tác hại gì
không? Nếu em là Lâm, em
sẽ làm gì?
Trả lời:
- Lâm đã
không biết tự chủ được bản
thân mình. Việc làm của
Lâm sẽ ảnh hưởng đến sức
khỏe và gây ô nhiễm môi trường. Nếu em là Lâm em sẽ không làm như thế.
Kết luận: Việc làm của Lâm chứng tỏ bạn đã không tự chủ được bản thân mình
để chống lại những cám dỗ xung quanh.Vậy tự chủ là gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu
trong bài học hôm nay
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 15 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Lưu ý: Đối với học sinh lớp 6, 7 giáo viên có thể viết sẵn tình huống có lời
thoại để các em có thể diễn được tiểu phẩm của mình vì các em còn nhỏ.
Trên đây là một số ví dụ để góp phần làm rõ chuyên đề, còn tùy vào nội dung
của từng bài, đối tượng học sinh mà giáo sử dụng những hình thức giới thiệu bài cho
phù hợp.
III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Hiện tại qua số liệu điều tra và thống kê được cho thấy gây hứng thú của môn
học đối với học sinh không phải dễ. Thực tại qua điều tra số lượng học sinh yêu thích
môn Giáo dục công dân còn hạn chế (khi chưa áp dụng sáng kiến trên vào thực tế
giảng dạy) , cụ thể kết quả như sau:
Mức độ hứng thú của học sinh
Không thích
Hứng thú
Số
Số
Tỉ lệ (%)
Tỉ lệ (%)
lượng
lượng
29
58
21
42
Khối
Sĩ số
6
50
7
39
21
53.8
18
46.1
8
36
26
72.2
10
27.8
9
40
19
47.5
21
52.5
Sau khi áp dụng kinh nghiệm trên vào một số tiết dạy Giáo dục Công dân ở
Trường THCS Hiếu Liêm, tôi nhận được những kết quả khả quan như sau:
- Học sinh bắt đầu chú ý và hứng thú hơn trong giờ học. Những trường hợp làm
việc riêng hay ngáp dài không còn nữa.
- Học sinh thảo luận sôi nổi, tích cực, thường xuyên giơ tay để được thực hiện
các trò chơi, sắm vai và trả lời nội dung bài hát.
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 16 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
- Các em bắt đầu có ý thức tự giác học bài, làm bài và chuẩn bị bài mới tốt hơn.
- Điểm kiểm tra của các em cũng ngày một cao hơn.
Sau đây là số liệu điều tra mức độ hứng thú học tập môn Giáo dục Công dân của
học sinh Trường THCS Hiếu Liêm sau khi tôi áp dụng kinh nghiệm trên (Khi đã áp
dụng vào thực tế giảng dạy).
Khối
Sĩ số
Mức độ hứng thú của học sinh
Không thích
Hứng thú
Số
Số
Tỉ lệ (%)
Tỉ lệ (%)
lượng
lượng
8
16.0
42
84
6
50
7
39
14
35.9
25
64.1
8
36
11
30.6
25
69.4
9
40
10
25
30
75
IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Kết hợp các phương pháp dạy học tích cực vào giới thiệu bài mới sẽ tạo ra
sự hứng thú cần thiết với các em. Tuy nhiên các phương pháp trên luôn bỗ trợ tương
tác lẫn nhau, không thể tách rời nhau.Mỗi phương pháp dạy học đều có những ưu,
khuyết điểm nhất định. Rõ ràng không có phương pháp dạy học nào là vạn năng.
Hoạt động giới thiệu bài mới chỉ có thể phát huy hết tối đa sự tạo hứng thú của nó khi
người giáo viên làm chủ, tổ chức tốt được tất cả các hoạt động còn lại trong tiết học.
Vì vậy cái khéo và thành công chính là người giáo viên vận dụng phối kết hợp các
hoạt động, các phương pháp như thế nào với các phương tiện dạy học khác để cho
từng bài học hài hòa, phù hợp với mục đích, điều kiện, trình độ…của lớp học, của
học sinh nhằm đạt được hiệu quả cao nhất.
Nói chung tùy theo từng bộ môn, từng bài dạy mà chúng ta có thể có những
cách khác nhau để mở đầu một tiết học. Dù gì đi nữa việc dạy học có hiệu quả, đa số
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 17 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
học sinh hiểu bài và yêu thích bộ môn mình giảng dạy là có thể nói người giáo viên
đó đã thành công hơn một nửa. Việc mở đầu một tiết học làm sao không bị nhàm
chán đã khó, phải luôn đổi mới để sinh động và hấp dẫn lại còn khó hơn. Dạy học rất
cần đến cảm xúc và sự hứng khởi. Cảm hứng để giáo viên giảng hấp dẫn, có hồn.
Cảm hứng nuôi sống mạch nguồn diễn đạt để tiết học luôn được phối hợp một cách
nhịp nhàng, không có thời gian chết hoặc cuống cuồng chạy với thời gian.Cho nên
điểm khởi đầu rất quan trọng để giáo viên khơi nguồn cảm hứng đó cho học sinh.
Qua bài viết này, tôi chỉ đưa ra những phác thảo mang tính chủ quan của cá
nhân qua những năm giảng dạy thực tế. Vậy nên những ý kiến này không tránh khỏi
thiếu sót. Tôi mong nhận được nhiều hơn nữa những đóng góp quý báu từ những thầy
cô đi trước để tôi hoàn thiện hơn trong những năm sau.
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
-
Sách giáo viên Giáo dục công dân – NXB Giáo dục – 2011
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 18 -
Trường THCS Hiếu Liêm
-
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn GDCD cấp THCS
của Bộ Giáo dục & đào tạo(giảm tải )
-
Sách chuẩn kiến thức kĩ năng môn GDCD
-
Chương trình Trung học cơ sở các môn Lịch sử - Địa lí – Giáo dục công
dân
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp – NXB Giáo dục – 2002
-
Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học cơ sở
môn Địa lí - Lịch sử - Giáo dục công dân – NXB Giáo dục Hà Nội – 2004
-
Giáo dục trẻ em vị thành niên – NXB Giáo dục – 2004
-
Những trò chơi phát triển tư duy- Nhà xuất bản giáo dục- Năm 2006.
-
Tham khảo tư liệu của đồng nghiệp
NGƯỜI THỰC HIỆN
Đàm Thị Mỹ Huyền
PHỤ LỤC
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 19 -
Trường THCS Hiếu Liêm
Giáo viên: Đàm Thị Mỹ Huyền
I. Lí do chọn đề tài
Trang
II. Tổ chức thực hiện
1
3
III. Hiệu quả
16
IV. Đề xuất, khuyến nghị khả năng áp dụng
17
V. Tài liệu tham khảo
19
Phụ lục
20
Một số hoạt động giới thiệu bài tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học môn GDCD ở trường THCS
- 20 -
