Vận dụng kết hợp giáo dục truyền thống quân đội trong dạy hock giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường trung học phổ thông

TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI 2
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI 2

===goCQos===

NGUYỄN THỊ HIÊN

VẬN DỤNG MỐI KỂT HỢP “GIÁO DỤC
TRUYỀN THỐNG QUÂN ĐỘI” TRONG
DẠY HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ
AN NINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng và an ninh

HÀ NỘI- 2016


TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI 2
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI 2

===SOCQG3===

NGUYỄN THỊ HIÊN

VẬN DỤNG MỐI KỂT HỢP “GIÁO DỤC
TRUYỀN THỐNG QUÂN ĐỘI” TRONG
DẠY HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG
VÀ AN NINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng và an ninh

Người hướng dẫn khoa học

Thưọmg tá. ThS Phạm Văn Dư

HÀ NỘI- 2016


LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình từ khi bắt đàu học tập tại trường tới nay, em đã nhận
được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của Thày cô, gia đình và bạn bè trong quá
trình học tập tại trường Sư phạm Hà Nội 2. Với lòng biết ơn sâu sắc em xin gửi
tới thầy giáo hướng dẫn cho em là Thượng tá.Th.S.Phó trưởng khoa đường lối
quân sự Phạm Văn Dư đã hướng dẫn chỉ bảo tận tình trong suốt thời gian em
làm khóa luận.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy giáo ữong trung tâm GDQP Hà Nội 2
đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu
cho em trong suốt thời gian em theo học tại trường, tạo điều kiện giúp đỡ em
trong quá trình học tập nghiên cứu cũng như hoàn thành khóa luận này. Em xin
chân thành cảm ơn thầy giáo, cô giáo, các em học sinh trường THPT Xuân
Hòa, trường THPT Đông Anh đã tạo điều kiện thuận lợi để em hoàn thành đề
tài khóa luận này và các bạn cùng lớp K38 GDQP&AN.
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, do kiến thức còn hạn hẹp nên không
tránh khỏi những thiếu sót trong cách hiểu, lỗi trình bày. Em rất mong nhận
được sự nhận xét, đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo để đề tài của em ngày
càng hoàn chỉnh hơn.
Cuối cùng em xin lánh chúc các thầy, các cô dồi dào sức khỏe và thành
công trong mọi lĩnh vực.

Em xin chân thành cảm om!
Hà Nội, ngày 05 tháng 05 năm 2016
Sinh viên


LỜI CAM ĐOAN
Nguyễn Thị Hiên
Em xin cam đoan kết quả nghiên cứu trong đề tài này là đích thực của em.
Đề tài của em không trùng với kết quả nghiên cứu của các tác giả khác. Nếu có
gì không trung thực em xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Hà Nội, ngày 05 tháng 05 năm 2016
Sinh viên
Nguyễn Thị Hiên


CÁC KÝ HIỆU VỚI CHỮ VIẾT TẮT
CNH - HĐH
CNXH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Chủ nghĩa xã hội

GDQP&AN

Giáo dục quốc phòng và an ninh

GD&ĐT
QPAN

Giáo dục và Đào tạo
Quốc phòng an ninh

THPT

Trung học phổ thông

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Nội dung của chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh cấp trung
học phổ thông ..................................................................................................... 23
Bảng 3.1. Vận dụng “Giáo dục truyền thống quân đội” trong các bài lí thuyết..36
Bảng 3.2. Vận dụng “Giáo dục truyền thống quân đội” ữong các bài thực hành
............................................................................................................................ 44
I. MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài....................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................ 4
3. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................ 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 4
6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn ....................................................5
7. Cấu trúc luận văn ...................................................................................... 5
II. NỘI DUNG.. ................................................................................................ 6
Chương 1. Cơ SỞ LÍ LUẬN CỦA GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG QUÂN ĐỘI
TRONG DẠY HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG............................................................................. 6

1.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác giáo dục quốc phòng
và an ninh........................................................................................................ 6
1.2. Một số khái niệm về truyền thống và công tác giáo dục truyền thống. . 8
1.3. Các truyền thống tốt đẹp của quân đội nhân dân Việt Nam .................14
1.3.1. Quân đội ta luôn luôn trung thành vô hạn với Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa, với Đảng, với nhân dân......................................................14
1.3.2. Quân đội ta là quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân,
gắn bó máu thịt với nhân dân ................................................................... 15
1.3.3. Quân đội ta vừa có tỉnh thần quyết chiến, quyết thẳng, vừa biết


MỤC LỤC
đánh và biết thẳng..................................................................................... 16
1.3.4. Quân đội ta cỏ tinh thần đoàn kết nội bộ chặt chẽ và ỷ thức tổ chức
kỉ luật nghiêm minh................................................................................... 17
1.3.5. Quân đội ta không chỉ là đội quân chiến đẩu giỏi mà còn là đội
quân công tác giỏi, đội quân làm kinh tế giỏi............................................17
1.3.6. Quân đội ta luôn nêu cao tinh thần đoàn kết quốc tế cao cả, chí
nghĩa, chỉ tình............................................................................................ 18


1.4. Tầm quan trọng của giáo dục truyền thống quân đội trong dạy môn
giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường trung học phổ thông .................. 19
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................................................. 21
Chương 2. THựC TRẠNG VIỆC VẬN DỤNG KẾT HỢP “ GIÁO DỤC
TRUYỀN THỐNG QUÂN ĐỘI” TRONG DẠY HỌC GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG VÀ AN NINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ............. 23
2.1. Phân tích những điểm thuận lợi và khó khăn trong chương trình dạy
học Giáo dục quốc phòng và an ninh ........................................................... 23
2.1.1. Thuận lợi của việc vận dụng kết hợp giáo dục truyền thống quân

đội trong dạy học Giáo dục quốc phòng và an ninh................................. 23
2.1.2. Khó khăn của việc vận dụng kết hợp giáo dục truyền thống quân
đội trong dạy học Giảo dục quốc phòng và an ninh................................. 25
2.2. Kết quả việc vận dụng kết họp “giáo dục truyền thống quân đội” trong
dạy học giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường trung học phổ thông.... 26
2.2.1. ưu điểm của việc vận dụng kết hợp “giáo dục truyền thống quân
đội” trong dạy học giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường trung học
phổ thông........................................................................................... 27
2.2.2. Hạn chế của việc vận dụng kết hợp “giáo dục truyền thống quân
đội” trong dạy học giáo dục quốc phòng và an ninh ở trường trung học
phổ thông........................................................................................... 28
2.2.3. Nguyên nhân.................................................................................. 29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................. 30
Chương 3. VẬN DỤNG MỐI KẾT Hộp “GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG
QUÂN ĐỘI” ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 31
3.1. Vận dụng mối kết họp “giáo dục truyền thống quân đội” trong các bài
lí thuyết......................................................................................................... 31
3.2. Vận dụng mối kết họp “giáo dục truyền thống quân đội” trong các bài
thực hành ...................................................................................................... 39
III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................47


TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................50



I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước phát triển, xu hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng

phát triển kéo theo đó là các lĩnh vực về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội,
ngoại giao,... và điều không thể thiếu đối với nền tri thức của mỗi quốc gia cũng
được phát triển đó là giáo dục. Giáo dục là yếu tố có thể nói là sự quyết định
đối với việc phát triển và tồn vong của mỗi quốc gia.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy
và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận
dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một
chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự
học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển
năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa
dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh
ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thống ừong dạy và học”. Để thực hiện
tốt mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo theo Nghị quyết
số 29/NQ-TW, cần có nhận thức đúng về bản chất của đổi mới phương pháp
dạy học theo định hưởng phát triển năng lực người học và một số biện pháp đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng này.
Việc phát triển và nâng cao chất lượng Giáo dục và Đào tạo càng trở nên
cấp thiết hơn. Mục tiêu chính của nền giáo dục nước ta hiện nay là hướng tới
đối tượng người học, nhằm cung cấp tri thức, kĩ năng, sự hiểu biết và kinh
nghiệm học tập tốt, có hiệu quả không những trên lí thuyết mà còn cả đối với
thực tiễn.
Giáo dục quốc phòng và an ninh: Là một bộ phận của nền giáo dục quốc
dân, một nội dung cơ bản ừong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh

1


nhân dân, là môn học chính khóa trong chương trình giáo dục của cấp Trung
học phổ thông; GDQP&AN góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh về lòng

yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tự hào dân tộc, sự trân trọng với truyền
thống đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc, của các lực lượng vũ trang nhân
dân Việt Nam, có ý thức trách nhiệm cảnh giác trước âm mưu thủ đoạn của các
thế lực thù địch, có kĩ năng quân sự, an ninh cần thiết để tham gia vào sự
nghiệp xây dựng củng cố nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân.
Mục tiêu của giáo dục quốc phòng và an ninh: Giúp học sinh Trung học
phổ thông có được sự hiểu biết ban đầu về nền quốc phòng toàn dân, an ninh
nhân dân, về truyền thống chống ngoại xâm vẻ vang của dân tộc, của quân đội,
công an và nghệ thuật đánh giặc giữ nước của ông cha. Có kiến thức tối thiểu
về phòng thủ dân sự, tính năng kĩ thuật chiến đấu một số loại vũ khí bộ binh; có
kĩ năng tối thiểu về điều lệnh đội ngũ, kĩ thuật, chiến thuật bộ binh, biết sử
dụng súng tiểu liên AK hoặc súng trường CKC, thực hành tập bắn trúng mục
tiêu cố định bài ban ngày, bằng súng thật hoặc bằng thiết bị điện tử, laser. Làm
được các động tác từng người trong chiến đấu, có khả năng tự bảo vệ mình; xây
dựng niềm tự hào và sự trân trọng đối với truyền thống dựng nước và giữ nước
của dân tộc, của các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Xác định nghĩa vụ
trách nhiệm của người thanh niên, học sinh tham gia vào các hoạt động về công
tác GDQP&AN ở nhà trường, địa phương trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, góp phần hình thành lối sống có ý thức của thế hệ trẻ học sinh, có ý
nghĩa quan trọng trong việc phát triển đất nước trong xu thế toàn cầu hóa. Ngày
03/05/2007, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 12/CT-TW “về tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác GDQP&AN trong tình hình mới”. Quyết
định số 79/2007/QĐ-BGD&ĐT ngày 24/12/2007 của Bộ GD&ĐT về chương
trình môn học GDQP&AN cho học sinh các trường Trung học phổ thông,
Trung cấp chuyên nghiệp, Đại học,

2


Cao đẳng. Công tác GDQP&AN cho học sinh, đã dần dần được đi vào ổn định,

nhưng về chất lượng GDQP&AN còn hạn chế; Vậy nguyên nhân đó là do đâu?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới chất lượng của GDQP&AN còn thấp, một
trong số đó có thể kể tới như đội ngũ giáo viên GDQP&AN còn thiếu và yếu
chưa được đào tạo dài hạn, chính quy; cơ sở vật chất trang thiết bị còn thiếu
hoặc có nhưng chất lượng kém; phương pháp dạy học lạc hậu truyền thống,...
để môn học GDQP&AN được chất lượng và có hiệu quả cao ta cần đổi mới
phương pháp dạy là yếu tố cấp thiết.
Giáo dục quốc phòng và an ninh là một môn học đặc thù trong các
trường THPT, có tính cấp thiết cao, các trường THPT hiện nay vẫn dạy học
theo phương pháp truyền thống thuyết trình, đổi mới phương pháp dạy
GDQP&AN ở đây không phải ta phủ nhận những phương pháp lạc hậu truyền
thống thay bằng các phương pháp hoàn toàn mới mà là sự chọn lọc, kế thừa vận
dụng linh hoạt những cái tốt của phương pháp truyền thống để bài học đạt được
hiểu quả cao nhất có thể giúp cho người học có sự sáng tạo, chủ động, có chiều
hướng tích cực đối với bài học tìm tòi ra những sáng kiến hay cho mỗi tiết học
của chúng ta sinh động, sôi nổi hơn. Vậy để đổi mới trong phương pháp dạy
học giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh THPT, điều cấp thiết có tính
khả quan và thiết thực nhất đó là ta phải vận dụng được giữa “Giáo dục truyền
thống quân đội vào giảng dạy giáo dục quốc phòng và an ninh trong các trường
trung học phổ thông”. Phương pháp kết họp này có ý nghĩa và tầm quan trọng
hết sức to lớn giúp cho bài học không bị khô khan, giảng dạy linh hoạt, phát
huy được khả năng sáng tạo của học sinh, giúp học sinh hiểu được và vận dụng
các truyền thống quân đội vào từng bài học hiệu quả, chất lượng cao.
Chính vì vậy xuất phát từ vị trí, ý nghĩa, mục tiêu của GDQP&AN, từ
thực tế hiện nay mà việc đổi mới phương pháp quốc phòng và an ninh cần được
quan tâm. Do vậy em đã chọn đề tài: Vận dụng mối kết hợp “Giáo dục truyền

3

thống quân đội” trong dạy học giáo dục quốc phòng và an ninh ở trung học
phổ thông.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài “Vận dụng mối kết hợp “Giáo dục truyền thống quân đội” trong
dạy học giáo dục quốc phòng và an ninh ở trung học phổ thông” nhằm tìm ra
cách thức vận dụng phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường
THPT
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận về vận dụng mối kết họp “Giáo dục truyền
thống quân đội” ừong dạy học GDQP&AN.
Nghiên cứu về thực trạng việc vận dụng mối kết họp “Giáo dục truyền
thống quân đội” trong dạy học GDQP&AN.
Nghiên cứu vận dụng mối kết họp “Giáo dục truyền thống quân đội” để
nâng cao chất lượng dạy học GDQP&AN.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là: Những bài học truyền thống của quân đội nhân
dân Việt Nam, kinh nghiệm giảng dạy môn GDQP&AN trong nhà trường
THPT, biện pháp vận dụng mối kết họp “Giáo dục truyền thống quân đội” trong
giảng dạy GDQP&AN ở THPT.
Phạm vi nghiên cứu được thực hiện trong nhà trường THPT. Nhằm vận
dụng tốt các bài học về truyền thống quân đội trong dạy học ở THPT.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: nghiên cứu tài liệu, giáo trình, các
vãn bản, chỉ thị của Đảng cũng như các nội dung liên quan tới đề tài Phương
pháp tổng hợp, phân tích đánh giá

4


6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn

Ý nghĩa khoa học: Tìm ra biện pháp dạy học phù họp, có chất lượng đối
với giảng dạy môn học GDQP&AN cấp THPT.
Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài giúp cho giáo viên biết cách vận dụng Giáo dục
truyền thống quân đội trong dạy học GDQP&AN ở các trường THPT. Giúp học
sinh hiểu được bài học, hứng thú hăng say trong môn học cũng như đem lại
hiệu quả cao cho môn học.
7. Cấu trúc của luân văn
I. Mở đầu
II. Nội dung
Chương 1: Cơ sở lí luận của giáo dục truyền thống quân đội trong dạy
học giáo dục quốc phòng và an ở trung học phổ thông
Chương 2: Thực ừạng việc vận dụng kết họp “giáo dục truyền thống
quân đội” trong dạy học giáo dục quốc phòng và an ở trung học phổ thông
Chương 3: Vận dụng mối kết họp “giáo dục truyền thống quân đội” để
nâng cao chất lượng dạy học giáo dục quốc phòng và an ở trung học phổ thông
III. Kết luận và khuyến nghị

5


II. NỘI DUNG
Chương 1. Cơ SỞ LÍ LUẬN CỦA GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG
QUÂN ĐỘI TRONG DẠY HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG YÀ
AN NINH Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác giáo dục quốc phòng và
an ninh.
Quốc phòng là công việc giữ nước của mỗi quốc gia, bao gồm tổng thể
các hoạt động đối nội và đối ngoại trên tất cả các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị,
quân sự, văn hóa, xã hội,., nhằm mục đích bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền
và toàn vẹn lãnh thổ, tạo môi trường thuận lợi để xây dựng đất nước.

An ninh, trạng thái ổn định an toàn, không có dấu hiệu nguy hiểm để đe
dọa sự tồn tại và phát triển bình thường của cá nhân, của tổ chức, của toàn xã
hội. Bảo vệ an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn dân và của
cả hệ thống chính trị do lực lượng an ninh làm nòng cốt; bảo vệ an ninh luôn
gắn liền với củng cố quốc phòng.
Chỉ thị 12/CT-TW ngày 03/05/2007 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác GDQP&AN trong tình hình mới”. Chỉ thị
12/CT-TW khẳng định giáo dục quốc phòng và an ninh là một bộ phận của nền
giáo dục quốc dân, việc phổ cập và tăng cường GDQP&AN là nhiệm vụ của
Đảng, Nhà nước và toàn xã hội, phải được chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ,
thống nhất từ Trung ưomg tới địa phương bằng các hình thức phù họp với từng
đối tượng, kết họp giáo dục thường xuyên với giáo dục tập trung có ừọng tâm,
ừọng điểm. GDQP&AN là một nội dung quan trọng của việc xây dựng nền
quốc phòng toàn dân, thực hiện nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chỉ thị 12/CT-TW nhấn mạnh “Chú trọng
giáo dục lòng yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa, lịch sử, truyền thống của
Đảng và dân tộc, lòng tự tôn dân tộc, ý thức sống và làm

6



việc theo pháp luật”, cần tập trung giáo dục ý thức, tri thức và kỹ năng,
kết họp giáo dục lý thuyết với thực hành.
Nghị định 116/2007/NĐ-CP ngày 10/7/2007 của Chính phủ quy định về
đối tượng, chương trình, nội dung cơ bản về GDQP&AN cho học sinh, sinh
viên các trường THPT đến Đại học... Nghị định 116/NĐ-CP xác định vị trí, tính
chất của GDQP&AN. GDQP&AN cho học sinh, có ý nghĩa hết sức quan trọng
trong chiến lược đào tạo con người mới XHCN. GDQP&AN là môn học chính
khóa trong các trường, lớp đào tạo bậc Đại học, Cao đẳng, Trung cấp nghề, dạy

nghề, THPT thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu GDQP&AN nhằm
góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, sức khỏe, kiến
thức quốc phòng an ninh, kỹ năng quân sự để sẵn sàng tham gia vào sự nghiệp
xây dụng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân. Nghị định đề
cập nguyên lý GDQP&AN với nguyên lý giáo dục của Đảng và Nhà nước;
GDQP&AN phải có tính nhân dân, tính truyền thống dân tộc, tính khoa học kĩ
thuật quân sự hiện đại, giáo dục lí thuyết đi đôi với thực hành. Nghị định
116/2007/NĐ-CP xác định rõ ừách nhiệm của các Bộ, ngành trong tổ chức thực
hiện và bảo đảm cho GDQP&AN. Nghị định 116/2007/NĐ-CP khẳng định yếu
tố quan trọng hàng đầu có ý nghĩa quyết định tới chất lượng GDQP&AN là phải
có đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn, vững vàng về nghiệp vụ, có hình thức
tổ chức, phương pháp giáo dục, đào tạo phù họp, đó chính là cầu nối, con
đường dẫn dắt đến nhận thức, tiếp thu tri thức về quốc phòng và an ninh. Vì
vậy, phải xây dựng được đội ngũ giáo viên, giảng viên có phẩm chất, năng lực,
yêu nghề, suốt đời phấn đấu cho sự nghiệp giáo dục và củng cố nền quốc phòng
toàn dân, an ninh nhân dân, có kiến thức cơ bản về quốc phòng, an ninh, có kỹ
năng sư phạm quân sự, có khả năng quản lý, chỉ đạo công tác quân sự, an ninh
địa phương, của nhà trường. Theo Điều 11, Luật GDQP&AN năm 2013:

1



1. GDQP&AN trong THPT, Trung cấp chuyên nghiệp, Trung cấp nghề là môn
học chính khóa.
2. Bảo đảm cho học sinh có những hiểu biết ban đầu về nền quốc phòng toàn
dân, an ninh nhân dân; về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, lực lượng
vũ trang nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam; có kiến thức cơ bản, cần
thiết về phòng thủ dân sự và kỹ năng quân sự; sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân
sự bảo vệ Tổ quốc.

3. Tổ chức dạy và học theo phân phối chương trình. Trong năm học, căn cứ
vào điều kiện cụ thể, phối họp với cơ quan, tổ chức, đơn vị liên quan tổ chức
cho học sinh học tập ngoại khoá với nội dung và hình thức thích họp.
1.2. Một số khái niệm về truyền thống và công tác giáo dục truyền thống.
* Khái niệm truyền thống:
Truyền thống là những tập tục thói quen, là những kỉnh nghiệm xã hội
được hình thành từ lâu đời trong lối sống và nếp nghĩ của con người, được
truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Người xưa có câu “Ôn cố tri tân, phi cổ bất thành kim” đại thể nghĩa của
câu nói trên là ôn cũ để biết mới, không có cũ thì không có mới. Ngoài ý nghĩa
trên, nội dung câu nói đó còn ấn ý nói đến vấn đề truyền thống, đó là những đức
tính, thói quen được hình thành từ lâu đòi trong lối sống, nếp nghĩ và được
truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Dân tộc Việt Nam trải qua hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ
nước, trong mỗi giai đoạn, thời đại khác nhau, người Việt không ngừng nỗ lực,
tạo dụng lên những truyền thống tốt đẹp của dân tộc như: Truyền thống đoàn
kết, yêu nước trong chống giặc ngoại xâm; cần cù thông minh, sáng tạo trong
lao động sản xuất; sống có tình có nghĩa, thương yêu đùm bọc lẫn nhau; đặt lợi
ích quốc gia dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, bản thân,... Chính những truyền
thống tốt đẹp này đã tạo nên giá trị, sự tự tôn, tự trọng, phẩm giá cũng như sức

8


mạnh của người Việt. Để những truyền thống tốt đẹp không bị mai một, luôn
được phát quang, tỏa sáng người Việt không ngừng coi trọng công tác giáo dục.
Từ lâu, bằng hình thức này hay hình thức khác, tổ tiên ta luôn có ý thức giáo
dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc cho các thế hệ tiếp nối nhau, nhờ đó chúng
ta mới có một nền văn hóa, lịch sử hào hùng và đáng tự hào.
Thời đại Hồ Chí Minh, Đảng và Bác Hồ cũng hết sức quan tâm tới công

tác giáo dục truyền thống cho thế hệ thế hệ trẻ, coi đó là nhiệm vụ chiến lược
của cách mạng Việt Nam. Nhờ có công tác giáo dục truyền thống mà Đảng và
Bác Hồ đã động viên, vận động được toàn thể dân tộc tham gia đấu ừanh đánh
đổ thực dân Pháp và đế quốc Mỹ mang lại độc lập, tự do cho đất nước.
Trong giai đoạn cách mạng nước ta hiện nay, tuy đất nước đang sống
trong thời bình nhưng điều đó không có nghĩa là đất nước sẽ được hưởng một
nền hòa bình mãi mãi nếu không có sự cố gắng, nỗ lực của toàn thể dân tộc. Bối
cảnh quốc tế, tình hình khu vực và trong nước còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức
tạp khó lường. Kẻ địch và các thế lực thù địch vẫn không chịu từ bỏ âm mưu
phá hoại nền độc lập, tự chủ của nước ta, họa "thù ừong", "giặc ngoài" và nguy
cơ chiến tranh vẫn đang là một thách thức lớn đối với dân tộc. Do vậy, công tác
giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ đặc biệt là thanh niên quân đội hiện nay là
điều hết sức quan trọng và cần thiết bởi đây là lực lượng được Đảng, nhân dân,
đất nước tin cậy giao nhiệm vụ trực tiếp để bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn
vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Đặc điểm của thế hệ trẻ nói chung và học viên trong quân đội nói riêng
hiện nay là được sinh ra và lớn lên ừong hoàn cảnh đất nước hòa bình, điều kiện
kinh tế - xã hội của đất nước phát triển hơn trước. Họ là lực lượng có trình độ
kiến thức, văn hóa cao, khả năng nhanh nhạy trong nắm bắt, tiếp thu, sử dụng
các thành tựu, phương tiện khoa học, kỹ thuật quân sự tiến bộ. Tuy nhiên, mặt
hạn chế là họ không được tôi luyện trong thực tiễn chiến đấu, trong chiến tranh

9


cách mạng. Vì vậy, chỉ có thể bù đắp và khắc phục những hạn chế ừên bằng
cách thông qua công tác giáo dục truyền thống, tri thức lịch sử, văn hóa cho thế
hệ trẻ trong quân đội để họ nâng cao bản lĩnh chính trị, tư tưởng và tinh thần
biến nó thành nguồn sức mạnh vật chất to lớn để sẵn sàng đập tan mọi âm mưu,
thủ đoạn chống phá của kẻ thù, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ

nghĩa.
* Công tác giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ trong quân đội:
Một là: Giáo dục truyền thống giúp cho thế hệ trẻ trong toàn quân nắm
rõ hơn về lịch sử dân tộc từ đó thấy được những giá trị truyền thống, ý thức cội
nguồn dân tộc, cốt cách và bản chất con người Việt Nam. Vì nếu không thấy
được cội nguồn đích thực ấy, thì khó có thể có phương hướng chiến lược đúng
đắn cho hiện tại và tương lai. Kiến thức lịch sử là vô cùng rộng lớn và góp phần
quan trọng vào giáo dục lòng yêu nước, ý thức quốc gia dân tộc. Trải qua hàng
nghìn năm dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam đã vượt qua bao khó khăn
và thử thách, trải qua bao cuộc chiến tranh chống các thế lực ngoại bang nhằm
bảo vệ ừọn vẹn nền độc lập của dân tộc. Trong thời đại Hồ Chí Minh, thực dân
Pháp và đế quốc Mỹ thay nhau xâm lược, áp đặt nền thống trị lên đất nước ta
nhưng rồi cũng phải chấp nhận thất bại trước tinh thần thà hy sinh tất cả, chứ
nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ của nhân dân, quân đội
ta. Thế hệ trẻ Việt Nam đã phát huy truyền thống đánh giặc cứu nước, ý chí
quyết chiến, quyết thắng, sẵn sàng chấp nhận hy sinh gian khổ vì độc lập, tự do
của dân tộc. Tinh thần sẵn sàng chấp nhận mọi hy sinh, gian khổ vì độc lập và
sự thống nhất của Tổ quốc của thế hệ trẻ Việt Nam qua các tấm gương Phan
Đình Giót, Bế Văn Đàn, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết Xuân, Nguyễn Văn
Thạc, Đặng Thùy Trâm,... đã nói lên phẩm chất cao quý, cốt cách và bản chất
tốt đẹp của con người Việt Nam qua hàng ngàn đời nay.
Như vậy, lòng yêu nước, đức hy sinh vì độc lập và tự do của dân tộc là
bản chất và cốt cách của con người Việt Nam, nó trở thành một tiêu chuẩn cho

10


sự xác định tốt, xấu, phải, trái trong từng con người, là chuẩn mực cho mọi
hành động trong mọi thời điểm của lịch sử.
Hai là: Giáo dục truyền thống cho thanh niên quân đội có nghĩa là giúp

họ phát hiện, phê phán, đấu tranh vói những quan niệm, biểu hiện đi ngược với
những giá trị truyền thống. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, các thế lực thù
địch bên ngoài tăng cường các hoạt động chống phá, tập trung vào đối tượng
thanh niên, coi đây là chỗ dựa quan trọng trong thực hiện âm mưu "diễn biến
hòa bình". Ở trong nước, những thành tựu to lớn mà đất nước đạt được trên các
mặt sau gần 30 năm đổi mới đã làm thay đổi diện mạo đất nước, đời sống người
dân không ngừng được nâng lên. Tuy nhiên, do mặt trái của nền kinh tế thị
trường, sự biến đổi nhanh chóng của đời sống xã hội, ảnh hưởng lối sống hưởng
thụ kiểu phương Tây đã được lực lượng phản động tích cực khai thác, lợi dụng.
Đáng chú ý trong đó có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã nghe theo
những lý lẽ tuyên truyền, lôi kéo, mua chuộc của lực lượng phản động, họ lớn
tiếng bác bỏ những giá trị truyền thống, công khai quan điểm cho rằng xã hội
muốn phát triển thì phải dứt bỏ truyền thống. Có xu hướng khác lại không
muốn đề cập đến vấn đề truyền thống, nguy hiểm hơn nó gieo rắc sự nghi ngờ
về ý nghĩa các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của dân tộc và nhân loại tiến
bộ. Các quan điểm sai lầm đó cho rằng, nhất thiết có cần phải trải qua "những
cuộc đụng đầu lịch sử" để rồi cuối cùng cả người thắng và kẻ thua đều không
đạt được gì và hậu quả là dân tộc Việt Nam đã bị tụt hậu so với một số nước ở
khu vực không phải trải qua chiến ừanh mà vẫn giành được độc lập và trở thành
những "con rồng, con hổ"
Cần phải khẳng định rằng, những quan niệm trên là hoàn toàn sai làm, đi
ngược lại với lợi ích của dân tộc và các giá trị truyền thống văn hóa, văn hiến
Việt Nam. Chúng ta nhớ lại câu nói nổi tiếng của G.Đi-mi-tơ-rốp, một người
cộng sản chân chính, anh hùng chống phát xít đã phát biểu trong diễn vãn tại

11


Đại hội lần thứ VI Quốc tế cộng sản là: Chủ nghĩa Mác - Lênin không hề bảo
rằng làm cách mạng là cắt đứt với truyền thống tốt đẹp, trái lại những người

cộng sản ở mỗi nước phải ra sức phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc mà
mình là người kế thừa trực tiếp và xứng đáng, quyết không để bọn phản động
lọi dụng truyền thống dân tộc nhằm chống lại cách mạng. Ông viết: "Những
người cộng sản nào cho rằng tất cả những điều đó không liên quan gì đến sự
nghiệp của giai cấp công nhân, những người cộng sản không hề làm một chút gì
để cho quần chúng lao động hiểu rõ quá khứ của dân tộc mình một cách đúng
đắn, theo quan điểm lịch sử, theo ý nghĩa thực sự của chủ nghĩa Mác - Lênin để
gắn liền cuộc đấu tranh hiện nay với những truyền thống và quá khứ của nước
mình, thì những người cộng sản đó đã để mất tất cả những gì quý báu ừong lịch
sử dân tộc, roi vào tay những tên phát xít chuyên nghề xuyên tạc sự thật và lừa
phỉnh nhân dân".
Những kẻ có ý định đặt truyền thống đối lập với hiện đại, đòi bứt hiện
đại ra khỏi truyền thống là những kẻ chỉ biết coi trọng những giá trị vật chất
trước mắt tầm thường, sùng bái kinh tế thị trường, ca ngợi chủ nghĩa tư bản như
một xã hội toàn năng, đầy sức sống; phê phán, phủ định vô căn cứ chế độ xã hội
chủ nghĩa, đề cao chế độ đa nguyên, đa đảng, coi trọng lối sống thực dụng,
hưởng thụ và chủ nghĩa cá nhân. Đối với những con người có quan điểm như
vậy chúng ta cần đấu tranh không khoan nhượng.
Ba là: Giáo dục truyền thống góp phần nêu cao tinh thần cảnh giác
chống tư tưởng bi quan, đầu hàng, sợ giặc. Lịch sử như một tấm gương soi, qua
đó chúng ta thấy được những bài học lịch sử để tránh mắc những sai lầm.
Đối với quân đội ta hiện nay, bài học trên vẫn còn nguyên giá trị, bởi lẽ
không chỉ ráo riết thực hiện âm mưu "diễn biến hòa bình", "bạo loạn lật đổ" các
thế lực thù địch còn tiến hành nhiều âm mưu, thủ đoạn với mức độ tinh vi và
thâm độc hơn rất nhiều đối với cách mạng Việt Nam như là: Đòi xóa bỏ vai trò

12


lãnh đạo của Đảng, tiến hành đa nguyên, đa đảng về chính trị và đòi "phi chính

trị hóa" lực lượng quân đội, tách quân đội khỏi sự lãnh đạo của Đảng... Trên
lĩnh vực tư tưởng, chúng ra sức tuyên truyền hệ tư tưởng tư sản thay dần hệ tư
tưởng chính trị vô sản, lột bỏ lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho mục đích cuối cùng
là thay đổi chế độ xã hội ở Việt Nam.
Bốn là: Giáo dục truyền thống ừong quân đội hiện nay cần quan tâm
đúng mức đến công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị. Bởi sức mạnh quan
trọng của quân đội ta chính là sức mạnh tư tưởng - chính trị và tinh thần. Sức
mạnh này góp phần nuôi dưỡng, tạo nên sức mạnh vật chất to lớn để có thể
đánh bại mọi kẻ thù cho dù nó có vũ khí ữang bị mạnh hơn ta gấp nhiều lần.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thấy điều này từ rất sớm nên Người đã chỉ ra và
xác định nhiệm vụ chủ yếu của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là
"tuyên truyền": "Tên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân nghĩa là chính
trị trọng hơn quân sự. Nó là đội quân tuyên truyền". Công tác tuyên truyền, giáo
dục chính trị trong quân đội hiện nay góp phần quan trọng vào bồi dưỡng thế
giới quan, mục tiêu, lý tưởng cho cán bộ chiến sỹ. Nội dung hoạt động tuyên
truyền, giáo dục chính trị trong quân đội hiện nay cần khai thác sâu vào các vấn
đề như là gương người tốt, việc tốt, có thể là tìm hiểu về đức hy sinh vì nước
của một nhân vật lịch sử nào đó hay tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp và giá trị
thời đại của tư tưởng Hồ Chí Minh,...
Như vậy, trong giai đoạn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, nhiệm
vụ giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ học sinh, nói chung và quân đội nói
riêng là một nhiệm vụ hết sức cấp bách. Nó không chỉ giúp lóp trẻ giữ gìn và
phát huy tốt những giá trị truyền thống của dân tộc mà còn giúp thế hệ trẻ học
sinh, nhận rõ mọi âm mưu, thủ đoạn nham hiểm của kẻ thù, đề cao cảnh giác
cách mạng, nhất là đối với những thủ đoạn chiến tranh tâm lý. Làm tốt công tác
giáo dục truyền thống cho thanh niên tức là giúp thế hệ trẻ học sinh, nhận thức

13