Ngữ văn 10 tuần 13 cảnh ngày hè (bảo kính cảnh giới)

TRƯỜNG THPT ĐỨC TRÍ
TỔ: NGỮ VĂN

(Bảo kính cảnh giới - bài 43)

Nguyễn Trãi

GV dạy: Phạm Quang Duy


I.Tìm hiểu chung
II. Đọc – hiểu
1. Vẻ đẹp của bức tranh
thiên nhiên, cuộc sống:
(6 câu đầu)
2. Vẻ đẹp tâm hồn của
Nguyễn Trãi: (2 câu
cuối)
3. Ý nghóa văn bản

III. Tổng kết
- Nghệ thuật
- Nội dung

Côn Sơn – Hải Dương


I. Tìm hiểu chung
- Xuất xứ
là bài thơ số 43, thuộc chùm thơ bảo
kính cảnh giới trong Quốc âm thi tập.

II.Đọc – hiểu
Đọc: Thanh thản, vui vẻ, sảng khoái

Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
Rồi hóng mát thû ngày trường, 1/2/3
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương. 2/2/4
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ, 3/4
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. 3/4
4/3
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tòch dương 4/3
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng, 4/3
Dân giàu đủ khắp đòi phương. 3/3


Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi

Cây và hoa hòe


Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi

Thạch lựu


Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi

Hồng liên trì

Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Daéng doûi caàm ve laàu tòch döông.


I. Tìm hiểu chung
- Chủ đề
bộc lộ nỗi lòng, chí
hướng của tác giả.

Nguyễn Trãi (1380 - 1442)


II. Đọc – tìm hiểu bài thơ:
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc
sống: (6 câu đầu)
- Câu 1:

Rồi hóng mát thû ngày trường,

nhòp thơ 1/2/3 -> trời mát mẻ, rỗi rãi, nhà thơ
hóng mát.


II. Đọc – hiểu
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc
sống: (6 câu đầu)
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
- Bức tranh thiên nhiên rực rỡ
+ Lá hòe xanh lục, giương ra tỏa bóng mát
+ Hoa lựu bên hiên nhà trổ bông đỏ thẫm
+ Sen hồng ngoài ao đang tỏa ngát hương
=> Mọi hình ảnh sống động, màu sắc đậm đà


Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Daéng doûi caàm ve laàu tòch döông.


II. Đọc – hiểu
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc
sống: (6 câu đầu)
- Bức tranh cuộc sống thanh bình
+ Ve kêu dắng dỏi như tiếng đàn chốn lầu cao.
+ Người nói lao xao ở chợ cá, làng chài.
- Các động từ, từ láy: giương, phun, tiễn, đùn đùn, lao
xao,… -> sức sống căng tràn màu sắc, âm thanh.
=> Thiên nhiên & cuộc sống con người tràn
đầy sức sống -> tâm hồn nghệ sĩ khát sống,
u đời mãnh liệt, tinh tế.




Hai câu thơ cuối:
Dẽ có (Lẽ ra nên có) Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi (nhiều) phương.

(Thảo luận nhóm nhỏ - theo 2 bạn cùng bàn: 4 phút)
- Hai câu thơ này có thể được hiểu theo những cách
nào?
- Nhòp điệu của câu thơ cuối (câu 8) khác với câu thơ
7 thế nào? Ý nghóa sự khác nhau ấy?
- Từ đó, em hiểu tâm hồn nhà thơ với dân, với nước
như thế nào?


II. Đọc – hiểu
2. Niềm khát khao cao đẹp: (2 câu cuối)
- Câu 7-8: tấm lòng ưu ái với dân, với nước.
Dẽ có Ngu cầm / đàn một tiếng, (4/3)
Dân giàu đủ / khắp đòi phương. (3/3)
- Điển tích “Ngu cầm” -> ước mơ có cây đàn của
vua Thuấn, gảy khúc Nam phong cầu mưa thuận gió
hòa để “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.


II. Đọc – tìm hiểu bài thơ:
2. Niềm khát khao cao đẹp: (2 câu cuối)
- Lấy

Nghiêu, Thuấn làm "gương báu răn mình"-> chí
hướng cao cả: đem tài trí để thực hành tư tưởng nhân
nghĩa u nước, thương dân.
- Câu cuối nhòp thơ 3/3 thay 4/3 ở câu 7, khẳng đònh
ước muốn tha thiết.

3. Ý nghóa văn bản
Theo em ý nghóa văn bản là gì?
Tư tưởng yêu nước thương dân
trong suốt sự nghiệp trước tác
của Nguyễn Trãi thể hiện qua
những rung động trữ tình dạt
dào trước cảnh thiên nhiên ngày
hè.


III. Tổng kết
- Từ ngữ giản dò, tinh tế, xen từ láy, từ Hán và điển
tích; sáng tạo thể thơ lục ngôn xen thất ngôn.
- Tâm hồn chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời,
yêu nhân dân, đất nước.


* Tích hợp kó năng sống
Từ tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi trong bài
thơ, em rút ra được bài học nhận thức gì về môi
trường?

=> Biết yêu mến, trân trọng những vẻ đẹp của
thiên nhiên, tham gia trồng cây, các hoạt động
bảo vệ thiên nhiên – môi trường sống quanh ta.


Hướng dẫn làm bài tập ở nhà







Về nhà học thuộc lòng bài thơ.
Bài thơ giúp em hiểu gì về Nguyễn Trãi?
Em có nhận xét gì về tiếng Việt trong bài
thơ?
Chuẩn bò bài mới Tóm tắt văn bản tự sự.
Tìm hiểu mục đích yêu cầu, cách thức tóm
tắt VB tự sự.