chuyên đề những vấn đề chung về đổi mới phương pháp dạy học môn giáo dục quốc phòng an ninh cấp trung học phổ thông

chuyên đề

những vấn đề chung
về đổi mới phơng pháp dạy học
môn giáo dục quốc phòng an ninh
cấp trung học phổ thông


đại tá, PGS,Ts

Đặng Đức Thắng



1


nội dung cơ bản của chuyên đề

Đặcđiểm,
điểm,
Đặc
nhiệmvụ,
vụ,
nhiệm
nguyêntắc
tắcdạy
dạy
nguyên
họcmôn
mônGiáo

Giáo
học
dụcquốc
quốcphòngphòngdục
anninh
ninh(GDQP(GDQPan
AN)
AN)

Phơng
ơnghhớng
ớngđổi
đổi
Ph
mớiph
phơng
ơngpháp
pháp
mới
dạyhọc
họcmôn
môn
dạy
GDQP-AN
GDQP-AN
THPT
ởởTHPT

2

I. ĐặC ĐIểM, NHIệM Vụ, NGUYÊN TắC DạY HọC GDQP-AN
Mục tiêu
tiêu
Mục

Bồiddỡng
ỡngkiến
kiếnthức,
thức,kỹ
kỹnăng
năngQS,
QS,QP
QP--AN
AN
--Bồi

Giáodục
dụcnghĩa
nghĩavụ
vụcông
côngdân,
dân,lòng
lòngyêu
yêunnớc,
ớc,yêu
yêuCNXH
CNXH
--Giáo
Gópphần

phầngiáo
giáodục
dụctoàn
toàndiện
diện
--Góp

1.
1.Đặc
Đặc
điểm
điểm
dạy
dạy
học
học
GDQP
GDQP
-AN
-AN

Nội dung
dung
Nội
Mangtính
tínhtổng
tổnghợp,
hợp,tích
tíchhợp
hợpcao

cao
--Mang
Vừacó
cócả
cảlýlýthuyết
thuyếtvà
vàthực
thựchành
hành
--Vừa
Liênquan
quanmật
mậtthiết
thiếtvới
vớinhiều
nhiềumôn
mônhọc,nhiều
học,nhiềuchuyên
chuyênngành
ngànhđào
đào
--Liên
tạokhác
khác
tạo
tổ chức
chức
tổ
ợcthực
thựchiện

hiệnddớiớisự
sựchỉ
chỉđạo
đạocủa
củacác
cácBộ,
Bộ,ngành,
ngành,địa
địaph
phơng
ơng
--ĐĐợc
Tổchức
chứchọc
họcởởcác
cáctrung
trungtâm
tâmGDQP,
GDQP,các
cácnhà
nhàtrtrờng
ờng
--Tổ
Phơng
ơng pháp
pháp
Ph
Kếthợp
hợpsử
sửdụng

dụngcác
cácph
phơng
ơngpháp
pháplýlýthuyết
thuyếtvà
vàthực
thựchành
hànhrèn
rèn
--Kết
luyệncác
cáckỹ
kỹnăng
năngQS,
QS,QP
QPAN
AN
luyện
Vậndụng
dụngcác
cácPPDH
PPDHtích
tíchcực
cựckết
kếthợp
hợpvới
vớicác
cácPTKTDH
PTKTDH3

hiệnđại
đại
--Vận
hiện


2. Những
Những nhiệm
nhiệm vụ
vụ dạy
dạy học
học gdqp-An
gdqp-An
2.

Trang
bị
hệ
thống
kiến
thức,
Trang
bị
hệ
thống
kiến
thức,
Hình
thành,
Giáo

phát
dục
triển
lòng
yêu
quân
ớc,
Hình thành,
Giáo
Chuẩn
phát
dục
triển
bị
lòng
tâm
duy
yêu
lý
cho
quân
nnớc,
ngời
ời học
học sẵn
sẵn
Chuẩn bị tâmtt duy
lý
cho
ng

kỹ
năng
về
quân
sự,
kỹtrách
năng
về
quân
sự,
trách
sự,
góp
nhiệm
phần
công
phát
dân,
triển
góp
phần
sự, góp
nhiệm
phần
công
phát
dân,
triển
góp
phần

sàng
nhận,
hoàn
thành
mọi nhiệm
nhiệm
sàng nhận,
hoàn
thành
mọi
phòng
-- an
ninh
quốc
phòng
an
ninh
trí
tuệ,
giáo
khả
dục
năng
toàn
sáng
tạo
nhân
cho
cách
ng

ng
ời
tríquốc
tuệ,
giáo
khả
dục
năng
toàn
vụ
sáng
diện
quốc
tạo
nhân
phòngcho
cách
ngan
anng
ninh
ời
vụ diện
quốc
phòngninh
ời
học
ời học
họchọc

4

3.Các
Cácnguyên
nguyên tắc
tắc dạy
dạyhọc
học gdqp-AN
gdqp-AN
3.
Thống nhất giữa tính
vững chắc của kiến
thức và tính linh hoạt
sáng tạo của t duy

Thống nhất giữa
lý luận và thực tiễn
Thống nhất giữa
sự chỉ đạo của G và
sự tự giác, tích cực,
độc lập của H

Thống nhất giữa
cụ thể và trừu tợng

Thống nhất
giữa tính t
tởng và tính
khoa học

Thống nhất giữa
yêu cầu cao và khả
năng lĩnh hội của
ngời học

Thống nhất giữa
cá nhân và tập thể
5


ii. Phơng hớng đổi mới phơng pháp dạy học môn
giáo dục quốc phòng-AN NINH

1. Nắm
Nắmvững
vữngvà
vàvận
vậndụngtổng
dụngtổng
1.
hợp các
cácPPDH
PPDHcơ
cơbản
bản
hợp

6

Khái quát
quát các
các PPDH
PPDH cơ
cơ bản
bản
Khái
PPDH sử dụng
ngôn ngữ
- Thuyết trình
- Đàm thoại
- Sử dụng sách,
tài liệu

PPDH
trực quan
- Trình bày trực
quan
- Làm mẫu
- Quan sát

PPDH
thực hành
- Luyện tập
- Thực hành sử
dụng binh khí kỹ
thuật QS
- Thực hành chức
trách, nhiệm vụ
QS, QP - AN

- Thí nghiệm, thực
nghiệm

PP Kiểm tra,
đánh giá
- Vấn đáp
- Viết (tự luận,
trắc nghiệm)
- Thực hành

7


2. Vận dụng các phơng pháp dạy học phát huy
tính tích cực nhận thức trong dạy học môn Giáo
dục quốc phòng-an ninh
Từ yêu cầu các nguyên tắc DH

Căn cứ
vận dụng,
lựa chọn
Các ppdh

Từ mục tiêu, yêu cầu môn học GDQP-AN
Từ nội dung học tập
Từ khả năng s phạm của GV, khả năng
nhận thức của H
Từ các điều kiện dạy học cụ thể
8

Vận dụng dạy học nêu vấn đề
Các mức độ
vận dụng
Trình bày
nêu vấn đề
Tìm tòi
một phần
Nghiên cứu
vấn đề

Hình thức tổ chức
dạy học

Hành động dạy học
g

H

Nêu vấn đề,
Dẫn dắt vấn đề
Giải quyết ván đề

Lĩnh hội cách
thức hình thành,
phát triển và giải
quyết vấn đề của
GV

- Nêu vấn đề

-Trao đổi
H giải quyết
- Thảo luận, Xêmina -Giúp
vấn đề

Tham gia tìm tòi,
giải quyết các
vấn đề học tập

-Tự học
- Bài tập nghiên
cứu, viết thu hoạch,
chuyên đề KH

-Tự tìm tòi, hình
thành các vấn đề
- Tự giải quyết
các vấn đề

Bài giảng

- Kết luận vấn đề

- Định hớng cho H
tìm tòi các vấn đề
KH
- Hớng dẫn NCKH

9

Một số cách thức xây dựng vấn đề học tập, tạo
ra tình huống có vấn đề
*Nêu lên những mâu thuẫn giữa lý
luận và thực tiễn
*Nêu lên mâu thuẫn giữa quan niệm thông th
ờng và quan niệm khoa học ( tình huống
không phù hợp)
*Nêu lên các ý kiến, quan niệm khác nhau
( tình huống xung đột)
*Đa ra các quan điểm phản động, phản khoa
học đòi hỏi phản bác (tình huống phản
bác)
10


Vận dụng phơng pháp đóng vai
Xác định mục tiêu dạy học
Thiết kế, phổ biến kịch bản

Các bớc
cơ bản của
buổi học
đóng vai

Phân vai
Nêu quy tắc, cách thức nhập vai,
sự tơng tác giữa các vai
G điều khiển các tình huống đóng vai;
H vào vai, thể hiện các thao tác,

hành vi diễn
Thảo luận, rút kinh nghiệm
Đánh giá tổng kết buổi học

11


Vận dụng trắc nghiệm khách quan
* Trắc nghiệm khách quan (Test) đợc xem nh là một ph
ơng pháp đo đạc và đánh giá khách quan trình độ, khả
năng, kết quả nhận thức của ngời học bằng hệ thống
các câu hỏi theo những tiêu chí nhất định
* Một số dạng câu trắc nghiệm điển hình
-Câu điền khuyết
- Câu lựa chọn đúng sai
- Câu lựa chọn nhiều phơng án
- Câu lựa chọn cặp đôi
12


- Loại câu điền khuyết
Loại câu đòi hỏi ngời học phải nhớ lại và cung cấp (điền
thêm) câu trả lời bằng một hay một vài từ trên cơ sở của một
câu hỏi trực tiếp hay một câu nhận định còn cha đầy đủ.

Ví dụ: T tởng chỉ đạo của Đảng về xây dựng nền QPTD,
ANND là: Gắn nhiệm vụ quốc phòng với nhiệm vụ an
ninh; phối hợp chặt chẽ hoạt động quốc phòng, an
ninh với hoạt động... ...

13


- Loại câu lựa chọn đúng- sai
Loại câu yêu cầu ngời học phải lựa chọn một trong
hai câu trả lời có thể đợc: đúng hoặc sai; có hoặc
không khi tiếp xúc với một thông tin nào đấy.
Ví dụ:
Chức năng của Quân đội ta là chiến đấu, công
tác, lao động sản xuất?
đúng

sai

14


- Loại câu lựa chọn nhiều phơng án
Thờng có hình thức một câu hỏi dẫn đợc nối tiếp bằng nhiều
câu trả lời (thờng là 3-4 câu)đòi hỏi ngời học phải lựa chọn ra
câu đúng.
Ví dụ: Nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội là:
(a)- Tuyệt đối, trực tiếp
(b)- Tuyệt đối, toàn diện
(c)- Tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt

15


- Loại câu lựa chọn cặp đôi

Là loại câu đòi hỏi ngời học lựa chọn ghép hai vế câu
thành một thông tin trọn vẹn, chính xác.
Ví dụ: Hãy sắp xếp các nội dung sau đây theo đúng vị trí của
nó trong vấn đề Xây dựng nền QPTD, ANND
(a)- Nội dung
(1)- Nền QPTD, ANND đ
ợc xây dựng toàn diện
và từng bớc hiện đại
(2)- Xây dựng tiềm lực,
thế trận QPTD, ANND
(3)- Tăng cờng GDQPAN; Tăng cờng sự lãnh
đạo của Đảng; Nâng
cao chất lợng LLVTND

(b)- Biện pháp

16


3. Đổi mới các HTTCDH GDQP-AN
a. Đa dạng hoá các HTTCDH
1

Bài giảng
giảng
Bài

2

Tự học

học
Tự

3

Thảoluận,
luận, Xêmina
Xêmina
Thảo

4

Thực hành,
hành, diễn
diễn tập
tập
Thực

5

Các hình
hình thức
thức bổ
bổtrợ
trợ
Các
17


b. Đổi

Đổi mới
mới bài
bài giảng
giảng theo
theo hhớng
ớng
b.
hoạt động
động hoá
hoá ng
ngời
ời học
học
hoạt
Yêucầu
cầu
Yêu

Tổ
chức
Tổ
chức
Nội
Ph
dung
ơng
pháp
NộiChuẩn
Ph
dung

ơng bị
pháp
chu
đáo,
tổ
Chuẩn
bị
chu
đáo,
tổ
Đảm
Vận
bảo
dụng
tính
các
khoa
PPDH
ĐảmVận
bảo
dụng
tínhchặt
các
khoa
PPDH
chức
chẽ,
đảm
chức
chặt

chẽ,
đảm
học,
phù
tính
hợp,
t
phát
t
ởng,
huy
tính
học,
phùtính
hợp,
tphát
tởng,
huy
tính
bảo
đúng
quy
trình,
bảo
đúng
quy
trình,
tính
tích
thực

cực
tiẽn,
nhận
tính
thức
của
tínhtích
thực
cựctiẽn,
nhận
tính
thức
củatrong
phát
huy
dân
chủ
phátdục
huy
dân chủ trong
giáo
H
giáo dục
Hhọc tập
học tập
18


Quytrình
trìnhthực

thựchiện
hiệnbài
bàigiảng
giảng(BG)
(BG)
Quy
Chuẩn
Chuẩn bị
bị
1. Xác định vị trí, mục đích
BG
2. Nghiên cứu nắm vững
nội dung lý luận- thực tiễn
có liên quan đến BG
3. Viết bài giảng (soạn
giáo án)- phân chia rõ
hoạt động của G và H
4. Thông qua bài giảng
5. Thục luyện bài giảng

Tiến
Tiến hành
hành
Phần
mở
đầu

Kiểm tra, hệ thống bài cũ;Giới
thiệu mục đích, yêu cầu, đặt ra
các vấn đề cần giải quyết của

bài mới

Phần
cơ
bản

Sử dụng các PPDH kết hợp các
PTKTDH, hớng dẫn ngời học
giải quyết các vấn đề học tập
cơ bản

Phần - Kết luận BG
kết - Giải đáp các vấn đề đặt ra sau
thúc BG(nếu có)
- Hớng dẫn ôn tập, nghiên
19 cứu


Kết luận
luận
Kết

Đến
Đếnlợt
lợtmình,
mình,PPDH
PPDHmôn
mônGDQP-AN
GDQP-ANlại
lạilàlànhững

những
PPDH
Trong
môn
GDQP-AN
dạy
học
GDQP-AN
làlàdạy
sự
vận
ởtừng
dụng
THPT
lýlýmôn
cần
phải
PPDH
Trong
môn
GDQP-AN
dạy
học
GDQP-AN
sự
vận
ở
dụng
THPT
cần

chỉ
dẫn
chung
cho
việc
học
bộ
chỉ dẫn chung cho việc dạy học từng bộ môn phải
luận
và
PPDH
ờng
xuyên
chung
đổi
vào
mới
một
lĩnh
PPDH
vực
dạy
theo
hhớng
biệt
trong
GDQP-AN.
Vì
vậy,
trong

học
luậnriêng
vàth
th
PPDH
ờng
xuyên
chung
đổi
vào
mới
một
các
lĩnh
PPDH
vựcdạy
dạy
theo
ớng
riêng
biệt
trong
GDQP-AN.
Vìcác
vậy,
trong
dạy
học
học
cụ

tích
thể:
cực
dạy
học
dụng
GDQP-AN.
các
Ph
ơng
ơng
pháp
các
bộ
môn
cụ
thể
nh
:GDQP-AN.
lối
quân
sự,
Công
học
cụ
tích
thể:
cực
dạy
vận

học
dụng
các
ph
Ph
ơng
ơng
pháp
tiên
các
bộ
môn
cụvận
thể
nh
:ĐĐờng
ờng
lốiph
quân
sự,
Côngtiên
tác
quốc
Chiến
và
kỹ
thuật
quân
pháp
bộ

môn
tiến
kết
GDQP-AN
hợp
với
phản
sử
ánh
những
PTKTDH
tác
quốc
phòng,
Chiến
thuật
và
kỹcác
thuật
quân
pháp
bộ
môn
tiếnphòng,
kết
GDQP-AN
hợp
vớithuật
phản
sửdụng

dụng
ánh
các
những
PTKTDH
sự
cần
phải
tính
đễn
những
nét
riêng
của
từng
sự
cần
phải
tính
đễn
những
nét
riêng
của
từng
nét
đặc
hiện
thù
về

đại,
mục
đổi
tiêu,
mới
nội
nhiệm
dung
vụ,
và
nội
các
điều
nétbộđặc
hiện
thù
về
đại,
mục
đổi
tiêu,
mới
nội
nhiệm
dung
vụ,
và
nội
các
điều

môn
để
có
sự
vận
dụng
những
hình
thức,
bộ môn
để códạy
sự
vận
dụng
những
hình thức,
dung,
tổ
kiện
học
dạy
môn
học
học
khác.
này.
dung,
tổchức
chức
dạy

kiện
học
dạy
môn
học
học
khác.
này.
PPDH
chung
cho
phù
hợp.
PPDH chung cho phù hợp.
20


Xin ch©n thµnh c¶m ¬n
Sù theo dâi cña
c¸c ®ång chÝ vµ c¸c b¹n!

21