Ngữ văn 7 cách làm bài văn lập luận giải thích

Chào các em !


Kiểm tra miệng:

Câu 1
Em hiểu thế nào
về giải thích
trong văn
nghị
luận.
Điều
kiện
để làm tốt
kiểu bài này?

Câu 2:
Em hãy nhắc lại
quy trình
tạo lập một văn
bản nói chung?


Câu 1:
- Giải thích trong văn nghị luận là làm
cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lý,
phẩm chất, quan hệ,…cần được giải thích
nhằm nâng cao nhận thức,trí tuệ, bồi dưỡng
tư tưởng, tình cảm cho con người.
-Muốn làm được bài giải thích tốt, phải học
nhiều, đọc nhiều, vận dụng tổng hợp các

thao tác giải thích phù hợp.


Quy trình tạo lập văn bản nói chung

Bước 1

Bước 2

Bước 3

Bước4

Tìm
hiểu đề
và tìm ý

Lập dàn bài

Viết
đoạn văn,
bài văn

Đọc lại
và sửa
chữa


Tiết 91

Tập làm văn


Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I. Các bước làm bài văn lập luận
giải thích:
* Tìm hiểu đề văn: sgk/48
Đề: Nhân dân ta có câu tục
ngữ: “Đi một ngày đàng, học
một sáng khôn”. Hãy giải
thích nội
dung câu tục
ngữ đó.

? Với đề
văn đã
cho, em sẽ
thực hiện
như thế
nào?


Các bước thực hiện

Bước 1

Đọc kĩ đề

bàì, để tìm
hiểu đề
và tìm ý.

Bước 2

Đưa các
ý
đã tìm
được vào
dàn bài

Bước 3

Từ dàn bài,
viết
đoạn văn,
bài văn
hoàn chỉnh

Bước4

Đọc , rà soát lại lỗi
chính
tả, cách dùng từ,
cách ngắt câu. Lỗi
liên kết về hình
thức, nội dung.

Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I. Các bước làm bài văn lập luận
giải thích:
• Tìm hiểu đề văn: sgk/84
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:


Tiết 91

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

Cho đề văn:
Đề: Nhân dân ta có câu tục ngữ:
“Đi một ngày đàng, học một sàng khơn”.
Hãy giải thích nộidung câu tục ngữ đó.


Đề bài thuộc
kiểu loại nào?
phạm vi, tính
chất của đề.

-Lập luận
giải thích.
-Làm rõ vấn đề
(nôi dung của
câu tục ngữ)

Em sẽ tìm ý cho đề bài trên bằng cách nào?
ngoài cách tìm ý truyền thống, ta còn có cách
nào khác không?làm thế nào để giải thích được
tường tận vấn đề.

Tìm các từ
then chốt trong
đề và chỉ ra
các ý quan
trọng cần
được giải thích.

-Đặt câu hỏi:
Vấn đề có nghĩa
là gì? tại sao?
vì sao? Ý nghĩa
sâu xa của vấn
đề là gì? Liên hệ
với các câu ca dao
tục ngữ
tương tự

Tra từ
điển,
tự mình
suy
nghĩ thấu
đáo,
hỏi người

hiểu
biết hơn.


Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH

I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh:
•

Tìm hiểu đề văn: sgk/48

1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
-Kiểu loại: Lập luận giải thích.
-Vấn đề cần giải thích:“ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”
-Yêu cầu: Làm sáng tỏ câu tục ngữ.
-Giải thích nhiều mặt của vấn đề:
+ Nghĩa đen câu tuc ngữ là gì?
+Nghĩa bóng ( hàm ẩn) câu tục ngữ.
+ Nghĩa sâu xa của nó.
-Liên hệ với các câu ca dao, tục ngữ tương tự.


Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I. Các bước làm bài văn lập
luận giải thích:

• Tìm hiểu đề văn: sgk/48
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
2. Lập dàn bài:

Với các ý
đã tìm
được, em
sẽ đưa vào
dàn bài
như thế
nào?


*

Câu hỏi thảo luận:
nhóm đôi bạn:
? Một bài văn nghị luận
giải thích gồm mấy phần ?
Đó là những phần nào? Có
bạn cho rằng: “ Chúng ta
cần gì phải tuân thủ theo
quy luật đó! Ý kiến của em?


Tiết 91

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

Cho đề văn: Nhân dân ta có câu tục ngữ “ Đi một ngày đàng, học một sàng

khơn”.
1/ Hãy
Tìm giải
hiểuthích
đề, tìm
: ngữ đó.
câu ýtục
2/ Lập dàn bài:
a/ Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ với ý nghĩa
Nêu vấn đề cần giải
sâu xa là đúc kết kinh nghiệm thể hiện khát
thích.Giới thiệu câu trích.
vọng đi nhiều nơi để mở rộng hiểu biết.
b/ Thân bài: Triển khai việc giải thích
-Nghĩa đen:
-Giải nghĩa các khái niệm,
+ Đi một ngày đàng nghĩa là gì? Một sàng
các từ ngữ khó trong câu
khơn là gì?
trích của vấn đề.
-Nghĩa bóng:
+ Đi đây đó thì mở rộng tầm hiểu biết, khơn
-Lần lượt giải thích từng
ngoan từng trải.
nội dung, từng khía cạnh
-Nghĩa sâu: Khát vọng của người nơng dân xưa
bằng cách dùng lí lẽ trả
muốn mở rộng tầm hiểu biết
lời các câu hỏi
-Liên hệ:Đi một bữa chợ, học một mớ khơn,…

Khẳng định ý nghĩa , tầm
c/ Kết bài: Câu tục ngữ xưa vẫn còn ý nghĩa cho
đến ngày hơm nay. .
quan trọng, tác dụng củavấn
đề-Nêu suy nghĩ,…


Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I. Các bước làm bài văn lập luận giải thích:
1/ Tìm hiểu đề và tìm ý:
2/ Lập dàn bài:SGK/86.
a. Mở bài:
Giới thiệu điều cần giải thích và gợi ra phương hướng
giải thích.
b. Thân bài:
Lần lượt trình bày các nội dung giải thích.Cần sử dụng
các cách lập luận giải thích phù hợp
c. Kết bài:
Nêu ý nghĩa điều cần giải thích với mọi người


Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH

I. Các bước làm bài văn lập
luận chứng minh:

• Tìm hiểu đề văn: sgk/48
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
2. Lập dàn bài:
3.Viết bài:

? Theo em,
đoạn văn
sau đây là
phần nào
trong dàn
bài.


•Dựa vào dàn ý, có bạn đã viết đoạn văn sau:

Bác Hồ kính yêu đã dành cho
các cháu thiếu niên nhi đồng muôn vàn
tình thân yêu. Bác quan tâm dạy bảo,
động viên các cháu chăm học, chăm
làm, xứng đáng là con ngoan trò giỏi,
cháu yêu của Bác Hồ. Một trong 5
điều dạy của Bác Hồ đối với chúng ta:
“Học tập tốt, lao động tốt”.


3. Ba cách mở
bài khác
nhau về cách
lập luận như
thế nào?

1. Khi viết mở
bài có cần lập
luận không?

2. Cách viết
mở bài như
thế có phù
hợp với yêu
cầu của đề
bài không?.
Đọc các đoạn
mở bài ở SGK
và cho biết?
5


? Chúng ta sẽ
viết đoạn
thân bài thế
nào?

Đối lập hoàn
cảnh với ý
thức?

Nhìn từ cái
chung đến cái
riêng.

Đi thẳng vào

vấn đề.

5


Thân bài:

? Làm thế nào để đoạn đầu
tiên của phần thân bài liên
kết được với mở bài?Cần
làm gì để các đoạn sau của
thân bài liên kết với đoạn
trước đó? Ngoài những cách
nói :“ Đúng như vậy”… hay
“ Thật vậy”…, có cách nào
khác nữa không?

Các đoạn trong bài
phải liên kết chặt chẽ qua
các hình thức chuyển tiếp
ý:Thật vậy; Quả đúng như
vậy; Có thể thấy rõ; Điều
đó chứng tỏ;...


? Ngoài

vấn đề trên, ta
cần lưu ý thêm điều
gì?

-Hãy trao đổi với đôi
bạn cùng tiến !

-Các đoạn văn trong bài
giải thích phải đồng hướng và
liên kết với nhau một cách
chặt chẽ.Nghĩa là mọi lí lẽ
đưa ra trong từng đoạn văn
phải cùng hướng về luận đề,
đảm bảo sự thống nhất. Cần
thay đổi cách lập luận khi
trình bày lí lẽ; cần có lối viết
có hình ảnh và giàu sắc thái
biểu cảm; vận dụng sáng tạo
những ẩn dụ, so sánh.


Lúa không chỉ có màu xanh của
sắc thời con gái.Còn có hương thơm khi
lúa lên đồng và lúa trổ hoa.Và còn có vị
ngọt, màu vàng tươi khi lúa chín trên
cánh đồng mênh mông bát ngát. Con
người là hương hoa của đất trời. Một đời
người phải được như một đời lúa. Lúa
nhân hậu vì lúa không thoái hóa thành cỏ
dại. Lúa phải được chăm bón mới tốt
tươi. Người cũng vậy, phải có nhân cách
văn hóa. Muốn thế, phải tu dưỡng, phải
học, học hết mình, học vì mục đích cao
đẹp mới có thể trở nên tài giỏi, thành đạt.

Tiết 91 :

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH

I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh:
1/ Tìm hiểu đề và tìm ý:
2/ Lập dàn bài:SGK/50.
3/Viết bài:
* Viết từng đoạn:
Các đoạn trong bài phải liên kết chặt chẽ qua các
hình thức chuyển tiếp; phải đồng hướng và liên kết với
nhau đảm bảo sự thống nhất.
+ Không phân tích dẫn chứng, chỉ đưa ra như một vẻ thoáng
qua, chỉ gợi mà thôi.
+ Ngôn từ sắc sảo.Lí lẽ phải sắc bén .Câu văn phải khúc
chiết, mạch lạc,….
4. Đọc lại và sửa chữa:


Tiết 91:

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I. Các bước làm bài văn lập luận giải thích:
* Ghi nhớ: SGK/86
II. Luyện tập:
Đề 1, Đề 2 /SGK/51
Em hãy nêu

yêu cầu của phần
luyện tâp


- Bài tập dành cho các nhóm.
Hãy viết thêm những cách kết bài
khác cho đề bài trên.