Một số biện pháp mang dân ca đến với trẻ mẫu giáo 3 đến 4 tuổi tại trường mầm non Nga Thanh

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Mỗi chúng ta đều có thể khẳng định với nhau rằng: “Âm nhạc là
một món ăn tinh thần” và không những thế âm nhạc được sử dụng như một
phương tiện để giáo dục đạo đức, Khi tác động đến con người, nó thức tỉnh một
cách đặc biệt mạnh mẽ trong mỗi con người với những gì tốt đẹp nhất, những
tình cảm tâm tư lắng đọng nhất, âm nhạc hướng cho con người ta dịu mát hơn,
cao đẹp và trong sáng, nhân hậu hơn…
Đối với trẻ mầm non, âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng, âm nhạc là
phương tiện giúp trẻ nhận thức về thế giới xung quanh, phát triễn ngôn ngữ
,quan hệ giao tiếp trao đổi tình cảm, ngoài ra âm nhạc còn là thế giới kỳ diệu
đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc từ khi còn trong nôi, những lời ru
của bà, của mẹ, những câu hát mộc mạc đơn sơ nhưng gần gũi đã dần dần nuôi
lớn tâm hồn trẻ thơ. Âm nhạc phản ánh niềm vui nỗi buồn, khát vọng, ước mơ
của con người.
Dân ca đối với trẻ như là một nghệ thuật tổng hợp nhằm thỏa mãn tính
hình tượng đang phát triển mạnh ở trẻ, tâm hồn trẻ đang rất ngây thơ và trong
sáng nên rất dễ tiếp xúc với âm nhạc. Đến với âm nhạc là đến với thế giới muôn
màu, muôn sắc tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện: Tình cảm, đạo đức,
thẩm mĩ, thể chất, trí tuệ.
Để cho các bé có tâm hồn dân tộc, giáo dục nghệ thuật cổ truyền đóng vai
trò hết sức quan trọng. Những cái hay, cái đẹp, những nét đặc sắc của dân tộc
được lưu truyền từ đời này qua đời khác đã theo các làn điệu dân ca tác động
đến nhiều thế hệ. Chính vì những yếu tố trên mà những làn điệu dân ca, những
sáng tác mang sắc thái dân tộc phải được đến sớm với tuổi thơ, lứa tuổi hồn
nhiên trong sáng. Trẻ mầm non tiếp xúc dân ca quá muộn hoặc không được nghe
dân ca thì khi trưởng thành trẻ sẽ thờ ơ với dân ca hoặc có ưa thích thì cũng
không phải là các làn điệu dân ca mà thay vào đó là một dòng nhạc khác.
Tuổi thơ của những thế hệ chúng ta được gắn liền với những dòng sông,
bến nước, con đò, những lời ru câu hát của bà, của mẹ nhưng còn thế hệ trẻ của
ngày nay thì tất cả những thứ đó chỉ được coi là vô nghĩa và xa vời thay vào đó
1

là những trò chơi hiện đại gắn bó với thế giới ảo trên máy tính, những khúc đồng
dao, ca dao, dân ca được thay vào đó là những dòng nhạc hiện đại pha lẫn ánh
đèn xanh đỏ đủ màu sắc. Đây cũng chính là điều mà khiến tôi trăn trở. Vì vậy,
trong chương trình giảng dạy của mình tôi đã cố gắng lựa chọn, lồng ghép các
bài dân ca sao cho phù hợp với độ tuổi của trẻ và chủ đề mà tôi đang thực hiện
với một hy vọng sẽ mang đến cho trẻ niềm mê say hứng thú. Đó chính là lí do
tôi chọn đề tài “Một số biện pháp mang dân ca đến với trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi
tại trường mầm non Nga Thanh”.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận.
Dân ca là những bài hát của nhân dân vì đối với những người dân thuộc
tầng lớp nghèo khổ hay nói chung tầng lớp bình dân thì ca hát gắn liền với mọi
hoạt động cảu đời sống: lao động, ăn uống, ngủ nghỉ, giải trí vui buồn đau khổ
vì vậy chúng ta có các thể loại dân ca khác nhau như hát về lao động, hát lễ nghi
phong tục, hát dậm, hát giao duyên, hát về sinh hoạt gia đình và các bài hát trẻ
em… Có thể nói những giai điệu của các bài hát dân ca đã xuất phát từ đáy lòng
họ, được sáng tác do khả năng thiên phú và từ lúc nào chính họ cũng không ngờ
họ đã hát lên cho nhau nghe rồi người này học lấy của người khác để trở thành
như bài ca của riêng mình.
Dân ca rất dễ đưa vào lòng trẻ. Dân ca là những bài hát được truyền khẩu
trong dân gian, là những bài hát không có tác giả rõ ràng, không rõ xuất xứ mà
chỉ mang đậm tiếng địa phương, nổi bật địa danh và những cung bậc đặc trưng,
thể hiện rõ ràng vùng miền.
Dân ca đối với trẻ là tiếp xúc nghệ thuật tổng hợp, thỏa mãn tính hình
tượng đang phát triển ở trẻ. Dân ca nhằm mục đích cho trẻ tiếp thu với nền văn
hóa truyền thống một cách tích cực và phù hợp với hoạt động của trẻ. Đồng thời
lời của các bài hát dân ca cho trẻ những nhận biết về đời sống sinh hoạt dân gian

đã tái hiện lại mà trong các sáng tác hiện đại ít gặp. Trong quá trình giảng dạy
chương trình giáo dục mần non Tôi nhận thấy chủ yếu trẻ được tiếp xúc với dân

2


ca qua hình thức nghe cô hát là chủ yếu chứ trẻ chưa thật sự được hoạt động
nhiều với các khúc đồng dao, ca dao, dân ca…
Mỗi bài dân ca đều có nét đặc sắc riêng, mỗi một giai điệu, tiết tấu trong
bài dân ca đều mang tính chất trữ tình, phản ánh sinh hoạt, hoạt động, cuộc
sống, tình cảm của nhân dân. Đó chính là nét đẹp của con người Việt Nam và
được lưu truyền từ đời này qua đời khác, gần gũi và thân thương.
Nội dung của những bài hát dân ca có lời ca phong phú trong các bài hát
giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp trong thiên nhiên, hay sự ngộ nghĩnh đáng yêu
của các con vật, sự đoàn kết gắn bó yêu thương giữa những người thân trong gia
đình, bạn bè, đồng thời giáo dục cho trẻ lòng yêu quê hương đất nước con người
Việt Nam. Từ đó gợi mở cho trẻ về cách ứng xử hay nói cách khác là giáo dục
trẻ đạo đức làm người.
Trẻ mầm non rất thích âm nhạc nhất là các làn điệu dân ca vì các bài hát
dân ca rất gần gũi với trẻ từ lời ca đến giai điệu, mỗi vùng miền đều có những
làn điệu trặc trưng cho riêng mình, những bài hát dân ca đến với trẻ từ khi mới
lọt lòng nên thu hút sự hứng thú của trẻ rất mạnh. Đưa trẻ đến với dân ca là giúp
trẻ hình thành tình yêu quê hương đất nước sâu đậm.

II. Thực trạng của vấn đề.
1. Thực trạng chung:
a, Thực trạng về cơ sở vật chất nhà trường.
Trường mầm non Nga Thanh chưa được công nhận chuẩn nhưng các điều
kiện để thực hiện hoạt động âm nhạc cũng đã đảm bảo yêu cầu tối thiểu, có đủ
các dụng cụ âm nhạc, loa đài, trang phục cho các cháu hoạt động… Bên cạnh đó

vẫn còn thiếu một số nhạc cụ phục vụ hoạt động âm nhạc như đàn bầu, đàn đá,
đàn nhị…Phòng âm nhạc còn phải dùng chung.
b, Thực trạng về đội ngũ giáo viên.
Trường Mầm non Nga Thanh có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, tích cực
hoạt động trong mọi phong trào nhất là trong lĩnh vực âm nhạc. Nhà trường
chưa có giáo viên phụ trách âm nhạc riêng, đội ngũ giáo viên trẻ nên ít quan tâm
đến các làn điệu dân ca, hát dân ca còn hạn chế…
2, Thực trạng tại nhóm lớp.
3


Điều kiện tại lớp tôi phụ trách cũng đã có những nhạc cụ tối thiểu như sắc
xô, đàn, thanh gõ, các trang phục biểu diễn dân ca…
Bản thân là một giáo viên ít có năng khiếu về âm nhạc nên tôi đã tích cực
trau dồi những kiến thức về âm nhạc, tập hát, tập đánh đàn và nhất là đầu tư vào
các bài hát dân ca.
Thực trạng đối với trẻ
Hầu như trẻ lớp tôi rất thích các bài hát có nhạc sôi động, những bài hát
chế từ người lớn, trẻ ít khi thuộc và tự thể hiện các bài hát dân ca.
Căn cứ vào thực tế khả năng của nhóm lớp mình, đầu năm tôi đã tiến
hành lập bảng khảo sát đầu năm về sự cảm thụ dân ca đối với trẻ như sau:
TT

Nội dung khảo sát

Trẻ đạt
Khá

Tốt

Chưa đạt
TB

Số

Tỉ lệ

Số

Tỉ lệ

Số

Tỉ lệ

trẻ

%

trẻ

%

trẻ

%

Số

Tỉ lệ

trẻ

%

1

Trẻ cảm thụ các bài dân ca

5

20

8

32

8

32

4

16

2
3

gần gũi.
Thuộc và hát dân ca

Tình cảm, tình yêu quê

6
6

24
24

8
10

32
40

7
6

28
24

4
3

16
12

hương đất nước con người
qua các bài hát dân ca
III. Giải pháp và tổ chức thực hiện.
1. Sưu tầm các bài dân ca, viết lời mới phù hợp với chủ đề, phù hợp

với lứa tuổi của trẻ ở trường mầm non.
a. Sưu tầm lựa chọn các bài dân ca cho trẻ.
Dân ca Việt Nam mang tính chất vùng miền rõ rệt. Mỗi miền có thể loại
dân ca riêng mà khi hát lên người ta sẽ nhận ra ngay là dân ca miền nào. Điều đó
đã tạo nên nét đặc sắc của dân ca Việt Nam.
Cụ thể tôi đã sưu tầm được với Dân ca Nam Bộ với những bài như: Lý đất
trồng, bé phi ngựa, Lí con khỉ, Lí cây bông, Lí cây khế… nhẹ nhàng đi vào lòng
người như một sản vật trù phú của Nam Bộ. Dân ca Bắc Bộ vui vẻ, hóm hỉnh thể
hiện cuộc sống lao động vất vả của người nông dân Bắc Bộ như bài : Cò lả, Cái
Bống, Bà Còng, trống cơm …Dân ca Trung Bộ thì sâu lắng và trữ tình hơn như:
4


Lí mười thương, Lí hoài nam…Dân ca của mỗi miền lại đòi hỏi có các động tác
múa và trang phục biểu diễn riêng. Tôi luôn luôn ưu tiên các bài hát dân ca của
quê hương Thanh Hóa như bài đi cấy, vui hội cầu ngư, hội mùa quê hương, khúc
hát bên vườn hoa, cây lúa, hoa trong vườn…
Vì thế tôi đã sưu tầm các bài dân ca phù hợp với trẻ để trẻ có thể hát, múa,
trải nghiệm và lớn lên cùng dân ca dân tộc bằng cách tổng hợp và phân loại tất
cả các bài hát dân ca theo vùng miền và phân loại theo chủ điểm vào kho âm
nhạc dân ca để đến khi cần sử dụng cho chủ đề nào là dễ tìm và dễ lấy. Đặc biệt
các bài hát đó luôn được lồng ghép được vào các chủ đề trong chương trình.
Ví dụ:
* Ở Chủ đề Thế giới thực vật tôi chọn các bài: Lí cây Bông, Bầu và Bí, Lí
bụi chuối..
* Chủ đề: Thế giới động vật :Lí chim Sáo, lí con chim manh manh, lý con
thằn lằn, lý quạ kêu…
* Chủ đề Gia đình: Lý giao duyên, Cái Bống, Bà Còng…
Do tính chất vùng miền của dân ca, nên việc đầu tiên tôi làm là tìm kiếm
những bài hát dân ca, đồng dao phổ nhạc của vùng đồng bằng Bắc Bộ, bởi nói

đến dân ca, đồng dao là nói đến những gì quen thuộc nhất trong cuộc sống hàng
ngày của trẻ. Như chúng ta đã biết dân ca mang tính chất truyền khẩu, bản thân
trẻ rất dễ thuộc hoặc đã thuộc những bài ca dao đồng dao qua những trò chơi
dân gian hay qua việc truyền khẩu của người lớn.
Ngoài những bài dạy cho trẻ hát tôi tiếp tục tìm kiếm các bài dân ca ở các
vùng miền khác nhau để hát cho trẻ nghe nhằm mục đích cho trẻ có được sự trải
nghiệm khác nhau như bài: Hoa thơm bướm lượn, Inh lả ơi…qua đó trẻ lại một
lần nữa được trải nghiệm và thêm yêu quê hương đất nước qua lời ca giọng hát.
Kết quả: Sau thời gian thực hiện đề tai tôi đã có gần 100 bài hát dân ca
cho tất cả các vùng miền trên đất nước Vệt nam và trong đó có hơn 50 bài cho
dân ca Bắc trung bộ và riêng dân ca của quê hương Thanh Hóa tôi đã sưu tầm
được gần 20 bài.
b. Tìm lời mới cho các làn điệu dân ca:

5


Như chúng ta đã biết, các bài hát dân ca thường không mang nội dung
của trẻ thơ. Điều tôi mong muốn là đưa nội dung bài hát gần gũi với trẻ mang
tính giáo dục để trẻ dễ nhớ và khắc sâu đối với trẻ mà với các lời hát dân ca lại
khó hiểu mang nhiều ca từ địa phương Chính vì thế càng thu hút tôi tìm lời mới
cho một số bài hát dân ca có làn điệu phù hợp gần gũi với trẻ mầm non.
Ví dụ:

Từ việc tìm lời mới cho các bài hát dân ca đó, trẻ lớp thôi rất hứng thú
học tập, thích ca hát những bài hát có dân ca và những bìa có âm hưởng dân ca
và biểu diễn rất tình cảm. Trẻ thích đến lớp, yêu âm nhạc hơn, trẻ có hát ở mọi
lúc mọi nơi, ở bất cứ chỗ nào.
2. Sử dụng các phương pháp đưa dân ca gần hơn với trẻ.
a. Phương pháp truyền khẩu.

6


Đây là một phương pháp được sử dụng nhiều nhất. Trước khi dạy cho trẻ
hát tôi đã phải hát cho trẻ nghe trước, đòi hỏi cô phải hát chuẩn lời, phát âm
chuẩn và mở khẩu hình đúng, to, tròn, rõ.
Trước yêu cầu đó tôi đã phải tự mình học hỏi kinh nghiệm của các anh chị
có trình độ về âm nhạc ở các bậc học trên, tự mình phải rèn luyện thanh nhạc và
tập hát riêng các bài hát dân ca thật chuẩn trước khi truyền đạt đến trẻ.
Sau đó tôi cho trẻ đọc lời của bài cho thuộc lời trước sau đó mới ghép
nhạc. Khi hát tôi hướng dẫn hát từng câu, từng đoạn hay hát theo cô cả bài tùy
thuộc vào độ dài ngắn của bài hát.
Trong âm nhạc điều quan trọng nhất là giai điệu và ca từ, mà đối tượng tôi
đang muốn hướng tới là trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi vì vậy việc thể hiện rõ lời ca và
giai điệu là hết sức quan trọng.
Nhận thức được vấn đề này tôi đã luôn luôn chú hát những bài dân ca gần
gũi với trẻ và hát đúng nhạc rõ lời thể hiện tình cảm sâu sắc với bài hát từ đó trẻ
lớp tôi thuộc lời và hát bài hát dân ca rất nhanh và chính xác.
b. Phương pháp đàm thoại.
Trước khi hướng trẻ tới bài hát tôi cần trao đổi gợi mở cho trẻ về nội dung
của bài về ca từ, giai điệu, tiết tấu. Phương pháp này nhằm kích thích hoạt động
nhận thức của trẻ, đòi hỏi trẻ tự tìm tòi khám phá, trao đổi, bộc lộ suy nghĩ của
mình sau đó tôi sẽ là người tóm lược lại những cái chung nhất.
Hãy để cho trẻ tự bộc lộ khả năng cảm thụ của mình, từ đó trẻ thêm hiểu,
thêm yêu các làn điệu dân ca đằm thắm, mượt mà.
Điều quan trọng nhất là tôi luôn luôn để để trẻ được thoải mái thể hiện
những suy nghĩ của mình về bài bát, có khi trẻ tự hát theo kinh nghiệm đã biết
hay đã nghe và thể hiện cảm xúc của mình với những làn điệu dân ca. Trẻ rất tự
nhiên và tích cực bày tỏ cảm xúc và suy nghĩ của mình đối với các bài hát dân

ca trước lớp và trước cô.
Ví dụ: Đối với bài hát dân ca Hội mùa quê hương tôi đã đưa vào chủ
đề Quê hương đất nước Bác Hồ.

7


Trong quá trình đàm thoại để kích thích tính tích cực của trẻ tôi chỉ đưa ra
các câu hỏi gợi mở như: Các con có cảm nhận gì về bài hát này? Hay: Ai biết
ngì về bài hát này?... Từ những câu hỏi đó trẻ tích cực hoạt động và mạnh dạn
phát biểu những suy nghĩ của mình như: Con đã biết bài hát này, đây là bài hát
dân ca, con rất thích hát, cô hát cho con nghe…..Từ đó tôi biết được mức độ
hiểu biết và cảm thụ các hát dân ca của trẻ 3-4 tuổi lớp tôi.
Kết quả: có 21/26 trẻ thích được bày tỏ những cảm xúc cũng như những
kiến thức hiểu biết của mình về bài hát dân ca
c. Phương pháp sử dụng hình tượng trực quan.
Hình tượng trực quan rất quan trọng đối với trẻ tư duy của trẻ là tư duy
trực quan hình tượng. Vì vậy khi hướng trẻ đến làn điệu dân ca nào đó đòi hỏi
phaỉ có đồ dùng trực quan giúp trẻ có khả năng cảm thụ âm nhạc tốt hơn như :
hình ảnh, phim, video…có liên quan đến nội dung của bài dân ca.
Ngoài các hình tượng trực quan trên thì cử chỉ, nét mặt, trang phục biểu
diễn của cô và trẻ là một phương tiện trực quan sinh động nhất mà trẻ có thể
cảm nhận thực tế nhất, khêu gợi cảm xúc thẩm mĩ cho trẻ, góp phần rất quan
trọng vào thành công của tiết học. Vì vậy tôi đã đầu tư rất kỹ cho các hoạt động
âm nhạc mà nhất là các hoạt động về hát dân ca.
Ví dụ: Trong hoạt động Nghe hát bài: Đi cấy.
Trước khi bước vào nội dung chính là học và nghe hát trẻ được đến với
một đoạn video clip có hình ảnh các bạn nhỏ đang múa hát bài đi cấy, sau đó là
sự xuất hiện của các bạn nhỏ với khuôn mặt vui tươi ngộ nghĩnh cùng với đó là
trang phục dân tộc của các bạn ở quê hương Thanh Hóa, trẻ được hát cùng nhau,

thi đua nhau hát và thêm một trải nghiệm nữa là trẻ được nghe cô hát và hát
cùng cô với sự xuất hiện của những vị khách mời đến cùng tham dự trong trang
phục váy áo yếm xinh sắn và điệu đà. Điều này càng làm cho trẻ thực sự được
lôi cuốn.

8


Hình ảnh cô đang cho trẻ làm quen với các dụng cụ âm nhạc dân gian
Để bài hát dân ca thật sự đến gần với trẻ tôi còn giới thiệu các dụng cụ âm
nhạc dân gian: Như đàn bầu, trống, phách, mõ, đàn nhị…để trẻ cảm nhận các bài
hát dân ca sâu sắc hơn.
d. Phương pháp sử dụng các trò chơi âm nhạc.
Trong âm nhạc thì trò chơi âm nhạc luôn đóng một vai trò quan trọng. Trò
chơi âm nhạc trẻ được phát triển trí nhớ, rèn luyện khả năng nghe nhìn, sự nhanh
nhẹn năng động của trẻ. Với các trò chơi luôn mang đậm chất dân ca như: Nghe
âm thanh đoán tên nhạc cụ dân tộc, nghe dân ca đoán tên làn điệu…Để thu hút
được sự hứng thú của trẻ khi tham gia trò chơi thì điều quan trọng là tôi phải
chọn các trò chơi phù hợp với nội dung bài học, đối tượng học, không gian hoạt
động sao cho phù hợp.
Ví dụ: trong hoạt động âm nhạc dạy bài hát: Đi thăm Thủ Đô ( Nhạc và
lời của Bùi Anh Tôn). Tôi giới thiệu cho trẻ một số nhạc cụ dân tộc của Việt
nam. Tôi mở video biểu diễn các nhạc cụ đó cho trẻ nghe 2-3 lần. Khuyến khích

9


trẻ lắng nghe thật kỹ các âm thanh của từng nhạc cụ. Sau đó tôi tổ chức cho trẻ
chơi trò chơi âm nhạc: Nghe âm thanh đoán tên nhạc cụ dân tộc.
Cách chơi như sau: Tôi mời một trẻ lên đội mũ chóp kín. Mở file có ghi

âm thanh của một nhạc cụ. Trong khoảng thời gian 30s trẻ lên chơi có nhiệm vụ
lắng nghe và đoán tên của nhạc cụ dân tộc đó. Sau khi trẻ đoán, tôi hỏi cả lớp
bạn đoán đúng chưa? Đó là âm thanh của nhạc cụ dân tộc nào? Chúng mình
cùng kiểm tra kết quả nhé. Tôi mở file video biểu diễn nhạc cụ dân tộc đó cho cả
lớp cùng quan sát. Rồi hỏi trẻ nhạc cụ dân tộc gì đây? Khen trẻ.

Hình ảnh trẻ đang chơi trò chơi âm nhạc
3. Giúp trẻ hiểu được nội dung ngôn ngữ riêng của từng bài dân ca từ
đó làm phong phú thêm vốn từ cho trẻ.
Muốn trẻ yêu dân ca thì trước tiên phải giúp trẻ hiểu được nội dung của
bài dân ca đó từ đó trẻ mới nhận ra được cái hay cái đẹp của dân ca như trong
bài “ Inh lả ơi” dân ca Thái, bài hát ca ngợi vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc khi
mùa xuân về trăm hoa đua nở từ đó giáo dục trẻ yêu thiên nhiên, yêu mùa xuân
với muôn hoa đua sắc thắm. Hay trong bài hát “ Ru em” dân ca XêĐăng, trong
10


bài hát nói về tình cảm của những người anh người chị yêu thương chăm sóc em
khi cha mẹ đi vắng, từ đó giáo dục trẻ biết yêu thương chăm sóc và giúp đỡ lẫn
nhau…
Ngoài việc giảng nội dung tôi còn hướng trẻ đễn với việc giải nghĩa
những từ khó và cho trẻ nhhắc lại những từ khó đó nhằm cung cấp thêm vốn từ
cho trẻ.
Trong dân ca Việt Nam thường hay có những tiếng đệm ở giữa hoặc cuối
câu để mở rộng khuôn khổ câu như : ối a, í a, i, ơ…với những tiếng đệm này tôi
lại cùng trẻ luyện âm sao cho thật chuẩn.

Trẻ đang múa hát bài dân ca Trống cơm
4. Dạy dân ca ở mọi lúc mọi nơi.
Do đặc điểm trẻ ở độ tuổi mẫu giáo “ Học mà chơi, chơi mà học” nên việc

học không thể lúc nào cũng mang ra ép buộc với trẻ cũng như không phải giờ
âm nhạc nào cũng mang dân ca ra để dậy trẻ sẽ khiến trẻ bị nhàm chán, không
có hứng thú vào tiết học. vậy vấn đề đặt ra là làm sao để thu hút trẻ? Để giải
quyết được câu hỏi này đòi hỏi người giáo viên phải biết kết hợp nhuần nhuyễn

11


và tinh tế vào các môn học khác sao cho thật tự nhiên, trẻ tham gia họat động
một cách thoải mái.
Ví dụ : Trong hoạt động tập thể dục buổi sáng tôi cho trẻ tập thể dục kết
hợp với mở băng đĩa bài : Gà gáy le te ( Dân ca Cống Khao) tạo cho trẻ một
không khí thoải mái, khỏe khoắn và hứng thú khi tập luyện.
Trong hoạt động Khám phá khoa học về các loài hoa tôi kết hợp cho trẻ
hát bài “Lí cây bông” qua bài hát giúp trẻ hiểu thêm được đặc điểm, màu sắc của
các loài hoa…
Ngoài các hoạt động trong trường tôi còn tích cực tổ chức cho trẻ tham
gia các hoạt động tập thể ngoài nhà trường, như đi hát dân ca trong các ngày hội
của làng, hát dân ca trong các đợt đón công nhận các di tích lịch sử trong xã…

Hình ảnh trẻ đang hát dân ca ở Lễ hội Mai An Tiêm
5. Chuẩn bị trang phục và đạo cụ để trẻ múa minh họa, biểu diễn các
bài dân ca.
Trong âm nhạc chỉ hát và nghe hát thôi thì vẫn chưa đủ làm nên thành
công của hoạt động mà điều quan trọng hơn là phải đưa trẻ thực sự hóa thân vào
nhân vật, có như vậy trẻ mới thực sự cảm nhận được và khắc sâu vào trí nhớ của
trẻ.
12

Như vậy trang phục và đạo cụ đóng vai trò rất quan trọng, nó khơi nguồn
cảm hứng cho trẻ. Như trong bài: “Trống cơm” trẻ được mặc những bộ quần áo
dài, khăn đóng với trẻ trai, trẻ gái có thể mặc áo tứ thân cùng với dụng cụ như
phách tre, trống…Hay trong bài: “Bà Còng đi chợ” trẻ được đội mũ tôm, cua,
cá, mặc áo tứ thân, đầu vấn khăn…
Những tiết tấu, giai điệu, nhịp điệu mang âm thanh đến với trẻ thì trang
phục sẽ mang đến cho trẻ sự cảm nhận nhằm phát triển thẩm mĩ, khả năng cảm
thụ cái đẹp.
Để đáp ứng được điều đó bản thân tôi đã tích cực tham mưu với Ban giám
hiệu nhà trường đầu tư mua sắm các dụng cụ âm nhạc dân gian, các trang phục
biểu diến cho trẻ, các hình ảnh ca hát dân ca trang trí trong phòng âm nhạc. Bên
cạnh đó tôi còn vận động xin hỗ trợ của các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp
ntrong địa bàn xã mua sắm các dụng cụ, bổ sung các điều kiện để tạo điều kiện
tốt hơn cho việc thực hiện đề tài.
Kết quả: Nhà trường đầu tư được 2 gương múa mới, 12 dụng cụ âm nhạc
các loại, 2 bộ trang phục biểu diễn dân ca cho trẻ tổng trị giá 6.750.000đ. Các
doanh nghiệp, nhà hảo tâm, phụ huynh đã ủng hộ 1 bộ âm ly, 3 bộ trang phục
biểu diễn tổng trị giá 8.700.000đ
6. Kết hợp với phụ huynh tổ chức các hoạt động lễ hội ở trường.
Nắm bắt được đặc điểm phụ huynh nơi tôi công tác nên với nhiều hình
thức tuyên truyền, vận động để phụ huynh hiểu được tác dụng của dân ca với
con mình, qua đó phụ huynh sẽ có những hình thức đem dân ca đến với con
mình như: Thường xuyên hát những bài hát dân ca cho trẻ nghe, dạy trẻ cùng
hát, cho trẻ xem các chương trình dân ca trên ti vi, vi tính, hay mở băng, đĩa cho
trẻ nghe và múa hát theo. Đến lớp trẻ lại được hát múa cùng cô và bạn trẻ sẽ
càng thêm thích thú và có niềm đam mê với dân ca.
Ngoài ra trong các dịp lễ hội mà nhà trường tổ chức là cơ hội cho trẻ phát
triển khả năng múa hát của mình cùng các bạn. Sự xuất hiện trước đám đông,
các bạn và phụ huynh trẻ sẽ rèn luyện tính mạnh dạn và tự tin hơn cho trẻ.

13


IV. Kiểm nghiệm.
Sau khi sử dụng các biện pháp trên để “Mang dân ca đến gần hơn với trẻ
tôi đã nhận được kết quả rất khả quan như : trẻ đã thích thú và say mê hát các
bài hát dân ca.
Mặt khác, tôi nhận thấy trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát hơn trong các hoạt động
khác. Trẻ hiểu biết hơn về đất nước của mình có nhiều vùng miền, nhiều làn
điệu dân ca.
Nhìn chung các cháu đều phát triển theo chiều hướng tích cực. Tuy nhiên
có một số cháu do tình hình sức khỏe yếu nên phụ huynh không thường xuyên đi
học nên không theo kịp bạn.
*Kết quả sau kiểm nghiệm cho thấy:
Trẻ đạt
TT

Nội dung khảo sát

Tốt

Chưa đạt

Khá

TB

Số
trẻ

Tỉ lệ
%

Số
trẻ

Tỉ lệ
%

Số
trẻ

Tỉ lệ
%

Số
trẻ

Tỉ lệ
%

1

Ngôn ngữ.

7

28

10

40

7

28

1

4

2

Khả năng cảm thụ âm nhạc.

7

28

10

40

8

32

0

0

3

Óc thẩm mĩ.

6

24

12

48

6

24

1

4

4

Trí nhớ.

6

24

10

40

8

32

1

4
14


5

Trí tưởng tượng.

7

28

10

40

8

32

0

0

6

Tình cảm, tình yêu quê
hương đất nước con người.

8

32

11

44

6

24

0

0

Ngày nay, giới trẻ đang bị ảnh hưởng của nền văn hóa phương Tây. Lỗi
không phải ở trẻ mà chính là ở người lớn chúng ta. Chúng ta đã cho trẻ biết gì về
văn hóa dân tộc?
Ở tuổi mẫu giáo, xúc cảm thẩm mĩ phát triển mạnh, và một tâm hồn nhạy
cảm.Trẻ nhìn thế giới xung quanh bằng một cặp mắt ngây thơ và trong sáng dễ
xúc cảm.Nên dân ca sẽ dễ thấm nhuần vào tâm hồn trẻ hơn người lớn.

Khi mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo, nhìn trẻ mê say hát múa
tôi cảm thấy rất vui vì những gì mình trăn trở bấy lâu nay đã có lời giải đáp.
Tôi mong rằng trong thời gian không xa “ tuổi thơ đang bị đánh cắp” của
trẻ sẽ bị hoàn trả lại những thiếu hụt đã mất đi do điều kiện cuộc sống hiện đại
đưa đến cho trẻ.
Là một giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non người đặt nền móng cho
thế hệ trẻ, tôi hi vọng trẻ sẽ được phát triển toàn diện nhất.Điều đặc biệt quan
trọng nữa là trong thời gian đất nước đang chuyển mình từ nền nông nghiệp lúa
nước sang nền công nghiệp hóa hiện đại hóa, điều này cũng đồng nghĩa với việc
giới trẻ sẽ được tiếp cận với những công nghệ thông tin hiện đại. Như Bác Hồ đã
từng trăn trở và mong muốn: “Non sông gấm vóc Việt Nam có được trở nên tươi
đẹp,sánh vai với các cường quốc nam châu được hay không chính là nhờ vào
một phần lớn ở công học tập của các cháu”. Hiện đại và phát triển nhưng không
có nghĩa là lớp trẻ sẽ quên đi những gì mà ông cha ta đã gìn giữ và lưu truyền,
đó là những truyền thống tốt đẹp là tinh hoa của dân tộc,qua những bài hát dân
gian, giọng hò, điệu lí hay những trò chơi dân gian cao đẹp và lành mạnh.
Tôi mong muốn tất cả những tinh hoa của dân tộc đó phải xuất hiện liên
tục và hằng ngày trong đời sống chứ không chỉ trong các ngày lễ hội trẻ mới
hướng về cội nguồn dân tộc. Những trò chơi hiện đại như gêm onlai hay những
dòng nhạc đầy những ánh đèn xanh đỏ kia sẽ không làm cho thế hệ trẻ phai mờ
đi bản sắc văn hóa dân tộc.
15


C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT.
1. Kết luận:
Qua những tháng thực hiện đề tài “Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu
giáo 3- 4 tuổi” tôi nhận thấy ở trẻ có niềm say mê thích thú hát,múa và vận động
theo các bài hát. Với các biện pháp khác nhau trong việc đưa các bài hát dân ca
đến với trẻ mẫu giáo ít nhiều làm tăng vốn bài hát của trẻ, làm phong phú thêm

chương trình hiện hành, làm tăng vốn từ cho trẻ góp phần vào việc phát triển
ngôn ngữ và trí tuệ cho trẻ.
Qua kết quả đã trải nghiệm đề tài tôi nhận thấy việc đưa những biện pháp
dạy trẻ các bài hát dân ca khiến trẻ rất thích thú hát những bài hát này và tham
gia hào hứng vào các vận động minh họa theo lời bài hát. Khi đưa các bài hát
dân ca đến với trẻ bằng những hình thức khác nhau, trẻ được tiếp xúc với các bài
hát một cách nhẹ nhàng, thoải mái, tự tin. Với nội dung bài hát rát gần gũi và sát
thực với cuộc sống hàng ngày của trẻ như: Cây đa, giếng nước, mái đình hay bà
còng, chiếc nón, cái gậy…nên trẻ nhanh hiểu nội dung bài hát và thuộc lời bài
hát rất nhanh. Lời bài hát rất đơn giản không mang tính trừu tượng nhiều lại
được kết hợp trên nền nhạc rất khỏe khoắn và vui tươi nên đã dễ dàng thu hút trẻ
tham gia vào hoạt động múa làm tăng thêm niềm vui sự hứng thú với trẻ…
Tôi nhận thấy việc mang dân ca đến với trẻ ở lứa tuổi mầm non chính là
xây dựng ở trẻ những nét văn hóa hóa dân tộc, mang trẻ trở về với cội nguồn
dân tộc của mình, đưa trẻ đến với nét đẹp của từng vùng miền khác nhau bằng
những lời ca câu hát mộc mạc, giản dị, gần gũi tràn đầy yêu thương.
Chính vì vậy mà việc đưa các bài hát dân ca vào chương trình giáo dục
âm nhạc là rất cần thiết. Cùng với những bài hát dân ca lời mới đã và đang làm
phong phú thêm cho dân ca Việt Nam ngày một phát triển và có tác dụng to lớn
đối với trẻ trong phương pháp cũng như phương hướng giáo dục âm nhạc ở độ
tuổi mầm non. Tất cả đã khuyến khích tôi tìm tòi sáng tạo ra nhiều phương pháp
giảng dạy hơn nữa. Mỗi sự cố gắng đều có sự bù đắp xứng đáng, không có gì là
uổng phí khi phải bỏ công sức vì các cháu của mình với một mong muốn rằng
mỗi phương pháp mới sẽ giúp các cháu ngày càng phát triển toàn diện hơn.
16


2. Đề xuất.
Sau một thời gian nghiên cứu đề tài này, tuy là kết quả đã có phần chuyển
biến rõ rệt được thể hiện cụ thể song vẫn còn nhiều hạn chế do nhiều yếu tố

mang lại như: Điều kiện cơ sở vật chất còn rất nhiều thiếu thốn, do đa số phụ
huynh làm nông nghiệp và đi làm ăn xa nên không có đủ thời gian để quan tâm
đến trẻ, các trang thiết bị đang còn thiếu thốn như : Máy vi tính, máy chiếu,
băng đĩa, đàn để phục vụ cho môn học. Vì vậy tôi mong các cấp các ban ngành
đoàn thể hãy quan tâm hơn nữa tới nghành học mầm non.
Mong các bạn đồng nghiệp sẽ có những đóng góp cho đề tài này để đề tài
này có thể hoàn thiện hơn, là giáo viên mà đặc biệt là giáo viên mầm non với
nhiều đặc thù của nghành tôi mong tất cả chúng ta hãy vì đàn em tương lai để
hết lòng cho sự nghiệp giáo dục .
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Nga Thanh , ngày 8 tháng 4 năm 2015

Tôi xin cam kết đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
NGƯỜI VIẾT

Mai Thị Thêu

17