Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 đến 6 tuổi làm quen chữ viết

A- ĐẶT VẤN ĐỀ
Như chúng ta đã biết mỗi quốc gia, mỗi dân tộc đều có một ngôn ngữ riêng,
một chữ viết riêng. Qua ngôn ngữ, qua chữ viết đó con người thể hiện những
tâm tư tình cảm những ước mong về một cuộc sống tốt đẹp hơn.Và đất nước
Việt Nam chúng ta- Một đất nước với bề dầy văn hóa và lịch sử đã sáng tạo ra
chữ viết riêng ngôn ngữ riêng cho dân tộc mình. Đây là niềm tự hào cho mỗi
người con đất Việt khi được nói và viết tiếng việt.
Ông ta đã có câu: “ Nét chữ là nét người” Vâng đúng như vậy, có những nét
chữ thể hiện tinh cách con người cẩn thận, ngay ngắn; có những nét chữ thể hiện
con người phóng khoáng tài hoa, nhưng cũng có những nét chữ thể hiên sự cẩu
thả không cẩn thận. Nhưng riêng đối với trẻ mầm non, giai đoạn trẻ mầm non là
giai đoạn nhạy cảm nhất đối với ngôn ngữ. Ở giai đoạn này, cần phải hình thành
cho trẻ các mặt của ngôn ngữ như phát âm, phát triển từ, tạo câu và diễn đạt.Và
người giáo viên mầm non là người thầy đầu tiên đặt nền móng cho việc đào tạo
nhân cách con người mới, chuẩn bị những tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào
trường phổ thông
Dạy trẻ làm quen chữ viết là một trong những nội dung rất quan trọng
trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo lớn. Việc cho trẻ làm quen với
chữ viết giúp trẻ bước đầu nhận biết được 29 chữ cái và phát âm chuẩn các âm
của tiếng mẹ đẻ, các chữ cái trong các từ trọn vẹn, phát triển ở trẻ những kỹ
năng cần có để trẻ học đọc, học viết sau này. Mặt khác, thông qua hoạt động làm
quen chữ viết, còn phát triển ở trẻ khả năng quan sát, so sánh, tổng hợp, khái
quát hóa, trừu tượng hóa. Và đặc biệt là phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Khi trẻ làm quen chữ viết, các cơ ngón tay, cơ bàn tay của trẻ phải hoạt động
nhiều hơn qua đó giúp trẻ phát triển thể lực.
Quá trình cho trẻ làm quen chữ viết đã góp phần hình thành và phát triển
nhân cách cho trẻ ngay từ thuở ấu thơ, để phát huy được vai trò đó đòi hỏi phải
có sự hướng dẫn, giúp đỡ của người lớn, đặc biệt là cô giáo mầm non vậy làm
thế nào để giúp trẻ làm quen chữ viết một cách tốt nhất chính vì lẽ đó bản thân
1

tôi mạnh dạn chon đề tài “ Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ 5
-6 tuổi làm quen chữ viết” để dạy trẻ có hiệu quả cao.
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I, CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ;
Ngôn ngữ là điều kiện, là phương tiện, là công cụ giao tiếp giữa con
người với con người. Trong quá trình lao động và học tập, con người ngoài giao
tiếp bằng ngôn ngữ nói còn sử dụng ngôn ngữ bằng chữ viết chính vì vậy chữ
viết đã chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong quá trình lao động và học tập
ấy. Đối với trẻ 5 - 6 tuổi, việc cho trẻ làm quen chữ cái có ý nghĩa vô cùng quan
trọng. Thông qua hoạt động làm quen chữ cái giúp trẻ rèn luyện việc phát âm
đúng. Trong hoạt động làm quen chữ cái, trẻ được luyện phát âm đúng âm của
các chữ cái. Khi trẻ chơi các trò chơi dân gian kết hợp với đồng dao trong hoạt
động làm quen chữ cái giúp trẻ có cơ hội trong việc luyện phát âm đúng. Làm
quen chữ cái góp phần không nhỏ vào việc phát triển vốn từ. Trong hoạt động
làm quen chữ cái, trẻ được làm quen với nhiều tranh kèm từ, được trò chuyện
với cô về các sự vật hiện tượng trong thế giới xung quanh vì vậy trẻ biết thêm
nhiều tên gọi, nhiều từ chỉ đặc điểm tính chất, công dụng, môi trường sống của
các sự vật hiện tượng xung quanh. Góp phần giúp trẻ biết cách tạo câu và diễn
đạt phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. Trong hoạt động làm quen chữ viết, trẻ
được trò chuyện cùng với cô nên có nhiều cơ hội để luyện nghe đáp, trả lời đúng
câu hỏi, biết cách trò chuyện. Các hoạt động trải nghiệm làm cho trẻ tự tin hơn
trong giao tiếp. Góp phần giáo dục tình cảm và mở rộng hiểu biết cho trẻ. Trong
hoạt động làm quen chữ cái, trẻ được biết tên của những con vật, cỏ cây, hoa lá,
các danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử mà trẻ chưa từng được biết qua
tranh kèm từ. Trẻ được trò chuyện cùng cô về các sự vật hiện tượng nên trẻ có
thêm nhiều hiểu biết mới ở trẻ nảy nở tình yêu mến, trẻ có ý thức bảo vệ cỏ cây,
hoa lá, các con vật, có ý thức bảo vệ môi trường sống.

2

Điều đó đồng nghĩa với việc phải tổ chức nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các
hoạt động trẻ yêu thích, hứng thú đáp ứng với sự phát triển của trẻ. Trẻ được trải
nghiệm, tìm tòi, khám phá thể hiện chính mình, cô chỉ là người hướng lái gợi mở.
Cuối tuổi mẫu giáo, trẻ được làm quen với chữ cái đơn. Nhìn chữ cái, trẻ đọc
được âm tương ứng, nghe phát âm, trẻ nhận diện được chữ cái. Trẻ được dạy
cách ngồi vào bàn đúng tư thế, cách cầm bút, cách tô và viết từng chữ cái theo
đúng mẫu quy định. Từ đó khả năng nói và hiểu tiếng việt của trẻ được phát
triển. Đó chính là nền tảng, là cơ sở để chuẩn bị cho trẻ bước vào học phổ thông
sau này.
II, THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
1, Thực trạng chung:
- Trường Mầm Non Nga Yên có đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên yêu nghề
mến trẻ, có trình độ chuyên môn vững vàng, tích cực học tập nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, chăm sóc trẻ.
- Trường được các cấp các ngành của Xã và của toàn dân quan tâm đầu tư xây
dựng một ngôi trường tương đối khang trang có tương đối đầy đủ các phòng
học, đồ dùng đồ chơi đa dạng, phong phú về chủng loại các cháu đến trường
được ăn ngủ tại trường nên thuận tiện cho việc tích hợp hoạt động trong việc
làm quen chữ viết cho trẻ ở mọi lúc nơi. - Đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị phục
vụ cho hoạt động văn học và chữ viết tương đối đầy đủ.
- Ban giám hiệu và phụ huynh luôn quan tâm tạo mọi điều kiện giúp cô và cháu,
điều này có tác dụng rất lớn trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ
viết.
- Tuy nhiên trường mầm non Nga Yên vẫn còn thiếu vười cổ tích ,đồ dùng phục
vụ cho hoạt động văn học và chữ viết đang còn thiếu như papol, máy vi tính cho
mỗi lớp hoạt động chưa có đặc biệt là lớp 5- 6 tuổi,

3

1, Thực trạng đối với giáo viên:
- Nhìn chung đội ngũ giáo viên của trường nhiệt tình, năng động. Luôn luôn có
ý thức nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Không ngừng học hỏi bạn bè
đồng nghiệp để năm vững kiến thức cho bản thân.
- Bản thân tôi được ban giám hiệu phân công phụ trách lớp 5 - 6 tuổi là một giáo
viên trẻ có tâm huyết với nghề năng động tìm tòi khám phá những điều mới lạ
trong chương trình mầm non mới mặt khác các cháu lớp tôi đã được học từ nhà
trẻ nên các cháu đều nhanh nhẹn, tự tin, hồn nhiên, năng động.
2, Thực trạng đối với học sinh:
- Các cháu có cùng độ tuổi nhưng nhận thức của mỗi trẻ mỗi khác, chưa đồng
đều nên việc giảng dạy có nhiều bất cập, khó khăn trong việc truyền đạt mọi
kiến thức đến cho trẻ.
3, Thực trạng đối với phụ huynh:
Nhìn chung phụ huynh cung đã quan tâm đến vấn đề học tập của con mình ở
trường mầm non.quan tâm đến con học chữ cái và chữ viết như thế nào. Đây
cũng là điều rất đáng mừng. Tuy nhiên do nhiều phụ huynh chưa có biện pháp
dạy học cho trẻ đúng cách, muốn con mình nhanh biết viết nên dạy trẻ viết ở nhà
không theo đúng quy định nên ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục trẻ.
* Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm:
TT

Nội dung

Số trẻ đạt

Số trẻ

Số

chưa đạt
Tốt

Khá

Trung

Số Tỉ

Số Tỉ

bình
Số Tỉ

trẻ lệ%

trẻ lệ%

trẻ lệ% trẻ

10

28

15

43

9

11

30

16

45

6

trẻ

1

%

Trẻ nhận biết và phát âm
đúng các âm của tiếng mẹ

2

Số Tỉ lệ

đẻ.
Trẻ biết so sánh chữ cái

35

26

17

1

3

3

8

trong nhóm theo từng cặp.
4


3

Trẻ biết cầm bút, để vở,

16

45

14

41

5

14

4

ngồi đúng tư thế.
Trẻ tô, viết đúng chữ cái

12

34

18

52

4

11

5

theo quy định
Biết cách cầm sách, giở
14

41

16

45

5

sách ra xem, biết lật từng

1

3

14

trang một.
III, GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN;
1. Các pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen chữ viết.
* Rèn nề nếp thói quen vệ sinh, thói quen học tập cho trẻ.
* Tạo môi trường chữ viết phong phú cho trẻ tham gia vào hoạt động làm
quen chữ viết .
* Sử dụng và làm đồ dùng học tập.
* Áp dụng phương pháp tích hợp trên nền tảng đổi mới hình thức, phương
pháp dạy học.
* Dạy trẻ làm quen chữ viết thông qua các hoạt động khác.
* Làm quen chữ viết thông qua các hoạt động ngày hội, ngày lễ.
* Dạy trẻ làm quen chữ viết ở mọi lúc, mọi nơi.
* Phương pháp hướng dẫn lấy trẻ làm trung tâm.
* Phối kết hợp giữa gia đình - Nhà trường
2. Các giải pháp tổ chức thực hiện:
2.1. Rèn nề nếp thói quen vệ sinh, thói quen học tập cho trẻ.
Rèn các thói quen vệ sinh cho trẻ như thói quen tự phục vụ: Tự rửa mặt,
rửa tay, tự lấy đồ chơi và cất đồ chơi theo đúng quy định. Trong các tổ tôi xếp
xen kẽ cháu nam với cháu nữ, các cháu mạnh dạn với các cháu nhút nhát, xếp
những cháu còn yếu, phát âm chưa tốt ngồi gần cô để tiện theo dõi.

Những trẻ thiếu tập trung tôi luôn nhắc nhở khéo các cháu như ngồi học
phải ngồi ngay ngắn, muốn nói gì phải giơ tay xin phép cô, khi phát biểu phải
đứng ngay ngắn, nói đủ câu, đủ từ, diễn đạt mạch lạc.
5


Tập nhiều lần trẻ sẽ có thói quen tốt vì vậy tôi đã thành công trong việc
rèn nề nếp thói quen cho trẻ.
2.2. Tạo môi trường chữ viết phong phú cho trẻ tham gia vào hoạt động làm
quen chữ viết.
Đối với trẻ 5 - 6 tuổi, môi trường giáo dục trong lớp có tác dụng rất lớn
đối với trẻ đặc biệt là môi trường chữ viết. Ngay đầu năm học, tôi đã vận động
phụ huynh và trẻ cùng tham gia làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí lớp nhằm giúp
trẻ lĩnh hội, khám phá, tìm tòi và phục vụ cho quá trình học tập của trẻ. Chẳng
hạn tôi vận động phụ huynh những cháu vẽ đẹp cùng tham gia vẽ với cô giáo
những hình ảnh “Bé vui học chữ” ở ngoài các mảng tường của lớp, phụ huynh
trẻ làm nghề thêu, may vá cùng cô thêu những chữ cái bằng các sợi len màu đỏ
trên khăn mặt của trẻ, trên mũ. Để giúp trẻ lấy đúng theo ký hiệu của mình. Hay
vận động phụ huynh mang tranh ảnh có kèm từ, sách, báo có các câu chuyện, bài
thơ có in bằng chữ in thường phù hợp đối với trẻ để những lúc trẻ hoạt động ở
góc sách, trẻ mang ra xem hình ảnh rồi phát âm những chữ cái mà trẻ đã biết.
Bên cạch đó, trong lớp tôi trang trí làm nổi bật góc làm quen chữ viết với nhiều
nội dung phong phú gắn liền với từng chủ đề thực hiện. Để trẻ hứng thú tham
gia vào các hoạt động tôi luôn chú ý sưu tầm tranh ảnh hấp dẫn, phù hợp với chủ
đề để trang trí lớp. Tranh ảnh trang trí có màu sắc đẹp, phù hợp với đối tượng
trẻ, nội dung, hình ảnh rõ ràng có như vậy trẻ mới tiếp cận tốt.

Ảnh minh họa: “ Bé vui học chữ”

6

VD: Ở chủ đề: “Trường mầm non” Tôi đã trang trí lớp bằng cách ở tất cả
các góc hoạt động trong lớp, tôi đều dán tên của các góc hoạt động đó lên tường
như “Góc đóng vai”; “Góc xây dựng lắp ghép”; “Góc nghệ thuật”, bằng chữ in
thường để giúp trẻ dễ nhận ra các chữ cái đã được học, sau đó trẻ phát âm, để so
sánh hoặc với những chữ cái chưa biết trẻ có thể hỏi cô. Ở góc thư viện - Sách
tôi làm góc mở như “Bé tập ghép vần” để trẻ được chơi, được thực hành, được
trải nghiệm bằng chính sự hứng thú, sáng tạo của trẻ. Trẻ có thể lấy chữ a rồi
ghép với chữ n, trẻ không biết phát âm có thể hỏi cô. Mặc dù đây chưa phải là
hoạt động chính của trẻ nhưng tôi nghĩ hoạt động này cũng rất cần cho trẻ, trẻ có
thể biết được về sự phong phú, đa dạng của tiếng Việt - Tiếng mẹ đẻ. Đây cũng
là một cách để trẻ củng cố lại những chữ cái đã học, rèn luyện phát âm.

7


Hình ảnh bé tập ghép vần
Ngoài ra, đối với các đồ dùng cá nhân như cốc uống nước, bát ăn cơm, túi
treo sản phẩm .Tôi ghi ký hiệu bằng các chữ cái in thường lên đó để trẻ biết
được ký hiệu của mình hay như ở bàn chải đánh răng của bé, bên dưới mỗi bàn
chải là ký hiệu bằng các chữ cái in thường, tôi quy định ký hiệu chữ cái cho từng
cháu, yêu cầu các cháu nhớ ký hiệu của mình và có thể nhớ thêm ký hiệu của
bạn bên cạnh. Làm như vậy giúp trẻ tiếp cận chữ cái được nhiều hơn từ đó trẻ sẽ
không quên. Giúp trẻ ghi nhớ và khắc sâu chữ cái. Tao cơ hội để trẻ khám phá
thêm nhiều điều mới lạ qua chữ viết.
2. 3. Sử dụng và làm đồ dùng học tập.
Làm quen với chữ viết không thể đạt hiệu quả cao nếu không có đồ dùng
học tập. Việc sử dụng đồ dùng, đồ vật, tranh ảnh, sách tập tô, bút, sáp màu
trong hoạt động làm quen chữ viết rất quan trọng, trẻ được dạy cách ngồi vào

bàn đúng tư thế, cách cầm bút, cách tô và viết từng chữ cái theo đúng mẫu quy
định , rèn luyện cho trẻ kích thích tính tò mò ham hiểu biết chủ động và khả
năng hoạt động của trẻ.
Khi lựa chọn những đồ dùng, đồ chơi dạy chữ viết tôi cân nhắc những
điểm sau: Đồ dùng có màu sắc đẹp, hấp dẫn đối với trẻ, dễ phục hồi hoặc sửa

8


chữa, dễ kiếm (hột, hạt), dễ bảo quản hay cất giữ, an toàn (Không độc hại,
không có cạnh sắc, không nhọn), rẻ tiền (tận dụng nguyên vật liệu phế thải, đồ
dùng mua và của địa phương). Đặc biệt từ những vỏ sò vỏ ngao tôi đã sơn màu
và vẽ chữ cái lên để trẻ chơi mà học

Hình ảnh chữ viết được vẽ lên vỏ sò, vỏ ngao để trẻ học mà chơi, chơi mà
học
Ngoài những loại sách vở tập tô, đồ dùng do nhà trường phát, tôi còn lên
kế hoạch tìm kiếm nguyên liệu phế thải sẵn có ở địa phương. Thông qua việc tổ
chức các hoạt động góc, hướng dẫn và cùng trẻ làm các loại sách có tranh kèm
từ, trẻ rất hứng thú vì tự tay trẻ đã tạo ra được những con vật, hình ảnh cùng với
cô.
Trẻ mầm non, đặc điểm tâm lý của trẻ là học bằng chơi, chơi bằng học vì
vậy để trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, tôi đã sử dụng các trò chơi chữ
cái để thu hút trẻ. Qua các trò chơi với các đồ dùng đồ chơi hấp dẫn, trẻ được
củng cố chữ cái đã học, làm quen. Tôi đã sắp xếp thời gian làm đồ dùng đồ chơi
vào những lúc rảnh rỗi như các buổi trưa lúc trẻ ngủ, tận dụng vào các buổi tối
khi về nhà. Tùy theo từng chủ đề mà tôi lựa chọn trò chơi với những đồ dùng đồ
chơi cho phù hợp sau đó lên kế hoạch chuẩn bị nguyên vật liệu và tiến hành làm.
Ví dụ: Trò chơi: “Viết chữ lên cát”.

9


Tôi chuản bị cát thủ công bỏ vào 1 cái khay. Khi cô yeu cầu viết chữ gì
trẻ se viết chũ đó lên. Trò chơi này dễ chơi mà không độc hại cho trẻ, trẻ lai
hứng thú vì mới lạ và hấp dẫn. Kích thích trẻ nhớ chữ cái một cách sâu sắc.

Hình ảnh bé viết chữ cái trên cát thủ công
Ngoài việc sử dụng các dụng cụ dạy học thông thường, khi dạy trẻ làm
quen với chữ viết tôi còn sử dụng máy tính, ti vi màn hình phẳng 40 in . Khi làm
các chương trình papol để dạy, tôi làm các chương trình gần gũi, không xa vời
mà thực tế với trẻ để giúp trẻ tiếp thu kiến thức tốt nhất
VD: Khi dạy hoạt động làm quen chữ viết, làm quen chữ cái o,ô, ơ
Tôi thiết kế chương trình papol với hình ảnh “gia đình” động từ trong chạy ra để
gây sự chú ý, lôi cuốn của trẻ vào hoạt động, đàm thoại đôi nét với trẻ về “gia
đình” sau đó giới thiệu từ rồi chữ cái trong từ.

10


Bằng biện pháp đó trẻ hứng thú hơn trong giờ học, hăng say tìm tòi khám phá
thế giới xung quanh qua chữ viết. Đây là điều quan trong và thật sự cân thiết đối
với trẻ để chuẩn bị tâm thế cho trẻ lên cấp 1.
2. 4. Áp dụng phương pháp tích hợp trên nền tảng đổi mới hình thức,
phương pháp dạy học.
Phương pháp tích hợp là phương pháp đòi hỏi ở giáo viên sự sáng tạo,
linh hoạt và sự khéo léo khi vận dụng, tạo thêm những hoạt động cụ thể của lớp
mình và khả năng của trẻ, quá trình tích hợp cần lựa chọn nội dung phù hợp,
lôgic, nhẹ nhàng và đặc biệt phải lôi cuốn, kích thích được trẻ hứng thú tham gia
vào hoạt động. Tích hợp nhưng không làm mất đi phần trọng tâm của bài.

VD: Đối với hoạt động học có chủ định: Làm quen chữ cái a, ă, â ở chủ đề: “Gia
đình” Tôi đã sử dụng lồng ghép, tích hợp về hình thức, phương pháp và các hoạt
động giáo dục như sau:
- Âm nhạc: Bài hát “Cả nhà thương nhau”
- Máy tính có các hình ảnh về đồ dùng trong gia đình được trình chiếu bằng
phần mềm power point.ti vi kết nối máy tính.
- Trong lớp học sạch sẽ, thoáng mát.
- Cô và trẻ ăn mặc gọn gàng, phù hợp với thời tiết.
11


- Trẻ ngồi dưới chiếu hình chữ u .
* Phương pháp: Tôi đã sử dụng tất cả các phương pháp để dạy trẻ trải nghiệm
một cách tích cực hơn nữa
* Nội dung tích hợp: KPKH, PTTM
2. 5. Dạy trẻ làm quen chữ viết thông qua các hoạt động khác.
Trong mọi hoạt động khác đều có thể tích hợp hoạt động làm quen chữ
viết có thể là những chữ cái trẻ đã biết, chữ cái trẻ chưa biết hay chữ cái trong
các từ đơn, từ ghép, từ trong tranh có kèm hình ảnh.
VD: Khi cho trẻ hoạt động âm nhạc, tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi âm
nhạc tùy những trò chơi mà tôi tích hợp chữ viết vào để lôi cuốn, thay đổi hình
thức cho phong phú hoạt động . Ví dụ như: Khi cho trẻ chơi trò chơi : “Tai ai
tinh” tôi yêu cầu cao hơn đối với trẻ như yêu cầu trẻ hát những bài hát bắt đầu
bằng chữ cái b để cho bạn đoán. Hay như với hoạt động thể dục: Bật xa 50 cm.
Tôi vẽ 3 vòng tròn, khoảng cách từ vạch xuất phát đến vòng thứ nhất là 50cm, từ
vòng thứ nhất đến vòng thứ 2 là 50cm, từ vòng thứ 2 đến vòng thứ 3 là 50cm. Ở
trong mỗi vòng tròn tôi viết các chữ cái như p, l, k. Yêu cầu trẻ khi bật vào vòng
thì phải phát âm to chữ cái của có ở trong vòng.
x x

x x

x

px

x

x

x x

l

k

Tôi nhận thấy đây là một hình thức dơn giản mà hiệu quả giúp trẻ làm quen với
chữ viết một cách dễ dàng mà không khô khan cứng nhắc, tạo cho trẻ niêm vui
khi hoc.
2. 6. Làm quen chữ viết thông qua ngày hội, ngày lễ.
Thông qua hoạt ngày hội, ngày lễ cũng cần cho trẻ làm quen với chữ viết
trong đó có hát, múa, đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch, có chuẩn bị mũ các con
vật, hoa văn nghệ. Để giúp trẻ củng cố kiến thức đã học, học dưới hình thức biểu
diễn văn nghệ. Cứ vài tháng tôi lại tổ chức hội thi: “Những chữ cái kỳ diệu” hay
“Chữ cái thông minh”, có nhận xét và có quà cho các cháu đạt giải. Trong hội
12


thi có mời đông đảo các bậc phụ huynh của trẻ tham gia.Tôi nhận thấy phụ
huynh rất phấn khởi về những kết quả của con mình, nó có tác dụng rất lớn đến

việc đưa trẻ tới trường mầm non. Từ những việc đó để phụ huynh có hướng bồi
dưỡng, kèm cặp cho trẻ. Trong cuộc thi trẻ rất hào hứng, mạnh dạn, tự tin tham
gia vào hoạt động, thích được biểu diễn và mê say được biểu diễn đọc thơ về các
chữ cái như bài thơ: “Bé học chữ” và bé chỉ ra được các chữ cái có trong bài thơ
bằng cách tìm thẻ chữ cái hoặc viết chữ cái lên bảng.
Trong các ngày hội, ngày lễ tôi tham mưu với nhà trường nên dành nhiều
thời gian cho các cháu tham gia thi tô chữ cái. Trong cuộc thi, trẻ sẽ phải nhớ
được tư thế ngồi, cách cầm bút cho đúng, tô chữ theo đúng quy trình, tô trùng
khít và không chờm ra ngoài. Trong hội thi, trẻ có sự thi đua lần nhau như vậy
những trẻ còn yếu sẽ cố gắng hơn, những trẻ khá sẽ càng phát huy năng lực của
mình…Và chất lượng chữ viết của trẻ từ đó cũng được nâng cao.
2. 7. Dạy trẻ làm quen chữ viết ở mọi lúc, mọi nơi.
Vào mỗi buổi sáng đón trẻ, ngoài việc nhắc trẻ chào ông, bà, bố, mẹ. Giữ
vệ sinh tôi còn thường hay trò chuyện với trẻ theo chủ đề của chương trình học.
Thông qua các hoạt động đón và trả trẻ, tôi cho trẻ xem một số tranh ảnh đẹp và
cho trẻ tìm chữ cái vừa học trong tranh, cho trẻ chơi với các thẻ chữ cái, ghép
các nét móc thẳng, nét móc phải , móc trái, cong tròn, tạo thành chữ cái.
Ví dụ: Sau khi làm quen chữ cái B,D,Đ tôi chuẩn bị các nét thẳng, nét
móc trên, nét móc dưới được cắt từ xốp, bìa cứng sau đó yêu cầu trẻ ghép các
nét lại với nhau để tạo thành chữ cái. Sau khi trẻ ghép xong tôi hỏi trẻ cháu đã
ghép được chữ gì? Làm như vậy, tôi sẽ phát huy được tình tò mò, sáng tạo của
trẻ trong quá trình hoạt động. Hay như khi thực hiện ở chủ đề: “Giao thông” Tôi
tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài trời. Ở hoạt động có mục đích tôi cho trẻ quan
sát về các phương tiện giao thông đường bộ như xe đạp, xe máy. Tôi cảm thấy
có tác dụng rất lớn đối với trẻ. Trong lúc trò chuyện tôi đã cung cấp nhiều vốn
từ, nhiều chữ cái cho trẻ, trẻ hiểu nghĩa của từ, phát âm được nhiều chữ cái, nói
trọn câu, diễn đạt mạch lạc. Sau khi trò chuyện đến chơi tự do, tôi hướng cho trẻ
13

trẻ tìm những cành cây nhỏ để ghép thành các chữ cái, rồi viết phấn trên sân về
các chữ cái hay dùng hình ảnh để ráp thành các câu thơ.
Qua thời gian thực hiện tôi thấy các cháu mạnh dạn, tự tin, hồn nhiên hơn
nhiều trong quá trình giao tiếp với người lớn. Đặc biệt có một vốn từ rất đáng
kể. Vì vậy trong quá trình trẻ phát âm không còn mắc lỗi nhiều, phát âm chuẩn
hơn.
2. 8. Phương pháp hướng dẫn lấy trẻ làm trung tâm.
Muốn nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với chữ viết thì phải gây
được hứng thú cho trẻ để trẻ tiếp thu bài nhanh, nhẹ nhàng, thoải mái, không gây
mệt mỏi cho trẻ. VD: Khi dạy trẻ ở chủ đề: “Thế giới thực vật” Khi dạy trẻ làm
quen nhóm chữ P,Q. Tôi vào bài bằng cách cho trẻ tham gia triển lãm “Hội hoa
mùa xuân”, giới thiệu các đội chơi và cho trẻ quan sát một số loại hoa trên máy
chiếu papol sau đó dẫn dắt trẻ vào bài. Hoặc khi dạy trẻ làm quen câu chuyện: “
Quả bầu tiên”, Sau khi củng cố kiến thức bằng cách đóng kịch, đến phần ôn
luyện tôi cho trẻ chơi trò chơi “Ghép tranh minh họa nội dung bài thơ và gạch
chân chữ cái theo yêu cầu” hay trò chơi” Tạo hình con chữ bằng cơ thể”. Qua
các trò chơi này trẻ được ôn luyện rất nhiều và rất hứng thú hoạt động, hoạt
động chữ cái sẽ trở nên sôi động và hấp dẫn hơn

Trẻ được chủ động khám phá chữ cái
14


Đặc biệt trong quá trình giảng dạy trẻ làm quen với chữ cái, tôi không
xem nhẹ hoạt động nào dù hoạt động chính hay hoạt động ôn tập. Tôi luôn suy
nghĩ đưa ra yêu cầu phù hợp với nội dung hoạt động để các cháu tiếp thu một
cách thoải mái. Với mục đích giúp trẻ củng cố, nhận thức, rèn luyện thành thạo
các kỹ năng thao tác tư duy cần thiết như phát huy trí tưởng tượng, những cảm
xúc của trẻ, tính liên hệ thực tế, sáng tạo phù hợp với nội dung của bài mà trẻ
không bị áp đặt, gò bó. Quan điểm tích hợp lấy trẻ làm trung tâm. Trẻ thực sự

được hoạt động, được trải nghiệm một cách tích cực, chủ động và sáng tạo, giáo
viên là người hệ thống hóa, chính xác hóa lại thông tin từ đó mà trẻ tiếp nhận
được. Chính vì vậy cần phải biết vận dụng mọi cơ hội cho trẻ làm quen với chữ
viết.
2. 9. Phối kết hợp giữa gia đình- nhà trường.
Việc phối hợp với các bậc cha mẹ, phụ huynh để thực hiện các mục tiêu
giáo dục của nhà trường là nhiệm vụ rất quan trọng ở trường mầm non. Ngày
nay khi khoa học công nghệ thông tin càng phát triển thì việc dạy chữ cái cho
trẻ mầm non là rất cần thiết và phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa cô giáo với
các bậc phụ huynh. Sự kết hợp nhịp nhàng này có giá trị làm cho trẻ ngày càng
tiến bộ hơn. Tôi cung cấp các cơ hội cho các bậc cha mẹ, các thành viên của gia
đình tham gia vào các hoạt động của trường mầm non. Để nâng cao chất lượng
chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và hoạt động làm quen chữ viết nói riêng, tôi
luôn trao đổi với phụ huynh về nội dung, chương trình học của trẻ qua góc tuyên
truyền với phụ huynh.
VD: Khi dạy trẻ đến chủ đề: “Phương tiện giao thông” Tôi treo kế hoạch
hoạt động của chủ đề, đánh máy in các bài thơ, bài đồng dao.Và găm vào góc
tuyên truyền với phụ huynh để giúp phụ huynh biết được bé đang học ở chủ đề
nào và yêu cầu phụ huynh hưỡng dẫn cho trẻ gạch chân chữ cái đang học ở
trong tuần. Chằng hạn khi làm quen chữ cái “m, h” tôi đánh và in bài thơ:
Đèn hiệu giao thông
Mắt đỏ,vàng,xanh
15


Đêm ngày đứng canh
Ngã tư đường phố
Mắt đỏ báo “ Dừng”
Mắt Xanh báo “ Đi”
Mắt vàng “chờ nhé”

Đố biết đèn gì?
Và yêu cầu phụ huynh về ôn luyện nhóm chữ “M, H” cho trẻ bằng cách yêu
cầu trẻ gạch chân chữ cái “M,H” sau đó phát âm, đếm số chữ cái gạch được.
Làm như vậy phụ huynh trẻ rất thích và phụ huynh có thể nắm bắt được xem
con mình đến lớp khả năng nhận biết được chữ cái đến đâu và phát âm có chuẩn
không? Tôi thường xuyên tổ chức gặp gỡ phụ huynh để trao đổi với phụ huynh
về cách phát âm các chữ cái, cách tô, viết chữ theo đúng quy trình, cách hướng
dẫn cho trẻ ngồi đúng tư thế để nếu muốn ôn luyện cho trẻ phụ huynh sẽ không
mắc lỗi. Thực tế, có những phụ huynh còn phát âm rất nhiều chữ cái theo chữ
cái của người lớn. Ví dụ như chữ x (chữ xờ) phụ huynh dạy trẻ phát âm là chữ x
(chữ ích xì) hay chữ q (chữ cu) phụ huynh dạy trẻ phát âm là chữ q (chữ quy
hoặc chữ quờ).
Vì vậy qua các buổi gặp mặt phụ huynh sẽ có hướng để dạy trẻ cho phù hợp.
Nhờ đó mà những kiến thức đúng trẻ tiếp thu ở trường về nhà cũng được bố mẹ
củng cố và khăc sâu. Giúp trẻ nắm vững kiến thưc đã học. Phụ huynh cùng với
cô giáo, đưa chữ viết vào việc giáo dục toàn diện nhân cách cho trẻ.
IV. KIỂM NGHIỆM.
* Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm:
TT

Nội dung

Số trẻ đạt

Số trẻ

Số
trẻ

1

chưa đạt
Tốt

Khá

Trung

Số Tỉ

Số Tỉ

bình
Số Tỉ

trẻ lệ%

trẻ lệ%

trẻ lệ% trẻ

Số Tỉ lệ
%

Trẻ nhận biết và phát âm
16


đúng các âm của tiếng mẹ

10

28

15

43

9

11

30

16

45

6

26

2

đẻ.
Trẻ biết so sánh chữ cái

3

trong nhóm theo từng cặp.

Trẻ biết cầm bút, để vở,

16

45

14

41

5

14

4

ngồi đúng tư thế.
Trẻ tô, viết đúng chữ cái

12

34

18

52

4

11

5

theo quy định
Biết cách cầm sách, giở
14

41

16

45

5

35

sách ra xem, biết lật từng

17

1

3

3

8

1

3

14

trang một.
\
*Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm khi áp dụng các giải pháp trên cho
thấy:
TT

Nội dung

Số trẻ đạt

Số trẻ

Khá

Trung

chưa đạt
Yếu

Số Tỉ

Số Tỉ

bình
Số Tỉ

Số Tỉ lệ

trẻ lệ%

trẻ lệ%

trẻ lệ% trẻ

20

57

10

29

5

18

52

12

34

5

14

22

63

10

28,5

3

8,5

Số
Tốt

trẻ

1

%

Trẻ nhận biết và phát âm
đúng các âm của tiếng mẹ

14

2

đẻ.

Trẻ biết so sánh chữ cái

3

trong nhóm theo từng cặp.
Trẻ biết cầm bút, để vở,

4

ngồi đúng tư thế.
Trẻ tô, viết đúng chữ cái

23

66,5

9

25

3

8,5

5

theo quy định
Biết cách cầm sách, giở
sách ra xem, biết lật từng

25

72

5

14

5

14

35

trang một.

17


Qua kết quả khảo sát trên trẻ cho thấy nâng cao chất lượng cho trẻ làm
quen với chữ viết cho trẻ 5 - 6 tuổi bằng những biện pháp trên đạt kết quả cao
hơn rất nhiều so với những hoạt động học có chủ định bình thường. Tỉ lệ trẻ yếu
không còn, trẻ trung bình giảm. Sở dĩ có kết quả như vậy là có sự chuẩn bị chu
đáo về điều kiện cho hoạt động, sáng tạo trong phương pháp giảng dạy, lồng
ghép tích hợp phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ (học bằng chơi, chơi
bằng học).
* Đối với phụ huynh:
Qua việc áp dụng các giải pháp vào hoạt động làm quen chữ viết cho trẻ,
nhờ chất lượng làm quen chữ viết của trẻ tăng lên mà tôi thấy phụ huynh đã có
những cách nhìn khác về ngành học mầm non. Phụ huynh không còn nghĩ đơn

thuần là con em mình chỉ đến trường để chơi, ăn, ngủ. Nữa mà đã có sự quan
tâm khác hẳn. Phụ huynh thường xuyên trao đổi trực tiếp với tôi trong việc dạy
chữ cái cho con như về cách tô chữ đúng cách, đúng dòng kẻ, cách phát âm,
dùng từ. Thăm hỏi xem khả năng của trẻ đã đến đâu để về phụ huynh kèm cặp
thêm. Tôi thiết nghĩ, phụ huynh cũng là một trong những điểm tựa lớn để giúp
tôi đưa chữ viết đến với trẻ được tốt hơn.
C- KẾT LUẬN
Vâng có lẽ không chỉ bố mẹ ,ông bà cảm thấy hạnh phúc, vui mừng khi
nhìn thấy những ánh mắt thơ ngây của trẻ khi được học, được chơi trong môi
trường giáo dục tốt. Mà những người làm giáo dục và toàn xã hội đều cảm thấy
hạnh phúc khi thế hệ trẻ mầm non tương lai của đất nước được nâng niu, chăm
sóc dạy giỗ có khoa học. Và một điều quan trọng hơn nữa Đảng, nhà nước luôn
dành cho trẻ mầm non những điều tốt đẹp nhất. Luôn mong muốn mang lại cho
trẻ những điều kiện học tập vui bổ ích và có ý nghĩa, đặt nền móng đầu tiên
vững chác để trẻ vững bước vào đời.
Từ những thực tế trên, cũng như các kết quả cao trước hết tôi phải chuẩn
bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho một hoạt động của cô và trẻ, các đồ dùng đó có
màu sắc, hình dáng đẹp, an toàn để kích thích tính tò mò của trẻ, những đồ dùng
18


đó phải có sức hấp dẫn, biết lựa chọn trò chơi câu đó, bài hát, phù hợp với nội
dung bài dạy và Chủ đề luôn tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Giáo dục mầm non giữ một vị trí quan trọng trong sự phát triển của xã
hội, trong quá trình hình thành nhân cách con người. Do vậy, trong công tác
giáo dục mầm non phải được tiến hành một cách khoa học có mục đích, có hệ
thống nhằm tạo dựng những nền tảng ban đầu vững chắc cho quá trình phát triển
sau này của mỗi cá nhân trẻ là chủ nhân tương lai của đất nước. Nhận thức được
điều đó, sau khi vận dụng sáng kiến kinh nghiệm vào thực tế giảng dạy, bản thân
tôi thấy mình cần phải không ngừng học hỏi nghiên cứu tài liệu, vận dụng linh

hoạt hơn nữa các phương pháp, biện pháp, hình thức phù hợp để giúp trẻ tiếp
nhận chữ viết, nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen chữ viết một cách
tốt nhất và đạt kết quả cao nhất. Thực hiện nghiêm túc chương trình, nắm vững
mục đích, yêu cầu đặt ra để cung cấp kiến thức cho trẻ. Tích cực làm đồ dùng,
đồ chơi, biết áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy một cách phù hợp,
không lạm phát. Người giáo viên phải nắm vững kiến thức, kỹ năng cơ bản của
hoạt động làm quen chữ viết và đặc biệt phải năng động sáng tạo, biết đổi mới
phương pháp dạy học. Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh để có sự giúp
đỡ theo yêu cầu của nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức thực
hiện các chương trình giáo dục cho trẻ.
Bản thân là giáo viên không ngừng học hỏi, tham khảo tài liệu, tham quan
học tập sáng tạo trong phương pháp giảng dạy.
Qua quá trình thực hiện đề tài tôi thấy còn rất khó khăn trong việc sử
dụng các phương tiện hiện đại như sử dụng ti vi màn hình phẳng kết nối với máy
vi tính hay như máy chiếu papol do điều kiện nhà trường không có, vì vậy tôi rất
mong các cấp lãnh đạo hỗ trợ thêm trang thiết bị cho nhà trường để chúng tôi
thực hiện tốt hơn và hỗ trợ thêm kinh phí để chúng tôi thực hiện tốt hơn
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm “Một số kinh nghiệm nâng cao chất

19


lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen chữ viết”. Tôi rất mong sự đóng góp, bổ sung
của các cấp, của hội đồng khoa học nghành để bản thân tôi chăm sóc giáo dục
trẻ tốt nhất.
Nga Sơn, ngày 10 tháng 4 năm 2015
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan SKKN này là do tôi tự

nghiên cứu và tìm tòi, không sao chép của
người khác.
Người thực hiện

Phan Thị Linh

20