LUẬN văn THẠC sĩ bồi DƯỠNG KIẾN THỨC QUỐC PHÒNG AN NINH CHO đội NGŨ cán bộ xã, PHƯỜNG, THỊ TRẤN ở TỈNH bạc LIÊU HIỆN NAY

Bảng chữ viết tắt

Ch÷ viÕt ®Çy ®ñ

Ch÷ viÕt t¾t

An ninh chính trị

ANCT

An ninh nhân dân

ANND

Ban chấp hành Trung ương

BCHTW

Bảo vệ Tổ quốc

BVTQ

Cán bộ chủ chốt

CBCC

Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

CNH-HĐH

Kinh tế - Xã hội

KT - XH

Kinh tế - Văn hóa - Xã hội

KT-VH-XH

Lực lượng vũ trang

LLVT

Quân sự, quốc phòng

QS, QP

Quốc phòng - an ninh

QP - AN

Quân sự, quốc phòng, an ninh

QS,QP,AN

Trật tự, an toàn xã hội

TT, ATXH

Trong sạch vững mạnh

TSVM

Uỷ ban nhân dân

UBND

Xã hội chủ nghĩa

XHCN

MỤC LỤC

2


Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1

4
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC QUỐC PHÒNG, AN
NINH CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ, PHƯỜNG, THỊ

1.1.

TRẤN TỈNH BẠC LIÊU
12
Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn và một số vấn đề cơ
bản về bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho đội

1.2.

ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu
12
Thực trạng, nguyên nhân và một số kinh nghiệm bồi
dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh, cho đội ngũ cán

Chương 2

bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu
33
YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN TĂNG
CƯỜNG BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC QUỐC PHÒNG,
AN NINH CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ, PHƯỜNG,

2.1.

THỊ TRẤN TỈNH BẠC LIÊU HIỆN NAY
55
Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ và yêu cầu bồi dưỡng
kiến thức quốc phòng, an ninh cho đội ngũ cán bộ xã

2.2.

phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu hiện nay
55
Những giải pháp cơ bản tăng cường bồi dưỡng kiến thức
quốc phòng, an ninh cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn tỉnh Bạc Liêu hiện nay

KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

65
93
95
100

3


Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài:
Sinh thời, chủ tịch Hồ chí Minh từng dạy: “cán bộ là cái gốc của mọi
công việc”[33, tr.269]. “Công việc thành công hay hay thất bại đều do cán bộ
tốt hay kém” [33, tr. 273]; “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”
[33, tr.269]. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, trước những mục tiêu, yêu
cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa Đảng ta
chỉ rõ: “Phải tăng cường công tác giáo dục QP - AN cho toàn dân, trước hết
là đối với cán bộ các cấp, các ngành của Đảng và Nhà nước”. “Bồi dưỡng
kiến thức QP, AN là tiêu chuẩn bắt buộc đối với cán bộ, đảng viên, là một
trong những tiêu chí để xem xét, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ”[3tr 9-10]
Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là một bộ phận quan trọng trong đội
ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước của tỉnh Bạc Liêu; là lực lượng nòng cốt, giữ
vai trò quyết định trong việc nghiên cứu, quán triệt đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên,
vận dụng đúng đắn, sáng tạo vào điều kiện cụ thể của địa phương để đề ra chủ
trương, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, củng cố QP - AN; đồng thời, có vai
trò lãnh đạo, quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện công tác Quân sự, Quốc

phòng địa phương. Để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của mình, đòi hỏi
đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn phải có phẩm chất, trình độ, kiến thức toàn
diện, trong đó phải có kiến thức QP - AN tương ứng.
Trong giai đoạn hiện nay trước những mục tiêu, yêu cầu ngày càng cao của
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, trước những tồn tại, bất cập
trong tổ chức thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc theo đánh giá của Hội nghị Ban
chấp hành Trung ương lần thứ 8 khóa XI có thể thấy việc giáo dục, bồi dưỡng kiến
thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng trong đó có đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu là nhiệm vụ hàng đầu trong thực hiện chiến lược bảo
vệ Tổ quốc.
Những năm qua, quán triệt sâu sắc các Nghị quyết của Đảng, Chỉ thị của
Chính phủ công tác bồi dưỡng kiến thức QP - AN cho đội ngũ cán bộ xã,
4


phường, thị trấn tỉnh Bạc liêu đã được các cấp uỷ, chính quyền và các cơ quan
chức năng của địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện chặt
chẽ, nghiêm túc và đạt được những kết quả quan trọng, trình độ, kiến thức QP AN của mỗi cán bộ được nâng lên đáng kể, trực tiếp góp phần thúc đẩy công
tác quân sự, quốc phòng, an ninh ở địa phương phát triển. Tuy nhiên, trước
những mục tiêu, yêu cầu mới của nhiệm vụ cách mạng, sự phát triển của tình
hình, nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhất là công tác Quân sự, QP - AN
địa phương, chất lượng bồi dưỡng kiến thức QP - AN cho đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu còn bộc lộ những hạn chế, bất cập cần phải được
nghiên cứu xem xét nghiêm túc và khắc phục kịp thời. Vì vậy, nghiên cứu đề
tài “Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu hiện nay” là vấn đề cấp thiết, có ý nghĩa lý
luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho cán bộ là vấn đề đã và đang được
nhiều cấp uỷ, chỉ huy, cơ quan chức năng quan tâm nghiên cứu. Trong những

năm gần đây, đã có nhiều công trình khoa học của các tập thể, cá nhân nghiên
cứu vấn đề này đã được công bố, tiêu biểu như:
Lê Minh Vụ (chủ nhiệm đề tài), Đổi mới giáo dục quốc phòng trong hệ thống
giáo dục quốc gia, Đề tài khoa học cấp Nhà nước, 2006. Trên cơ sở trình bày, làm rõ
các khái niệm: quốc phòng, giáo dục quốc phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia,
đề tài đi sâu phân tích quá trình phát triển tư duy lý luận của Đảng về quốc phòng và
giáo dục quốc phòng qua từng giai đoạn cách mạng, nhất là trong sự nghiệp đổi mới
đất nước. Đề tài khẳng định, đổi mới giáo dục quốc phòng là đổi mới toàn diện tất cả
các nội dung, biện pháp cấu thành giáo dục quốc phòng, từ nhận thức đến hành động;
từ nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục đến đánh giá kết quả; từ cơ chế tổ
chức quản lý đến người dạy, người học, điều kiện đảm bảo và chế độ chính sách.
Yêu cầu đổi mới giáo dục quốc phòng phải hợp lý, đồng bộ, thống nhất và phù hợp
với đối tượng người học.

5


Đề tài xác định những căn cứ, đánh giá thực trạng và rút ra những kinh
nghiệm đổi mới giáo dục quốc phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia. Trên
cơ sở dự báo những nhân tố tác động, xu hướng vận động của công tác giáo
dục quốc phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia đến năm 2020, đề tài đã
xác định 3 quan điểm, 6 giải pháp cơ bản nhằm đổi mới giáo dục quốc
phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia ở nước ta từ nay đến năm 2020. Hồ
Sỹ Luyến (chủ biên), Tổ chức, phương pháp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng
cho cán bộ các cấp của Đảng, Nhà nước và đoàn thể, Nxb CTQG, Hà Nội, 2001.

Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về giáo dục, giáo dục quốc phòng, các
công trình này đã đi sâu phân tích làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn của vấn đề nghiên
cứu. Đặc biệt, các công trình đã làm rõ một số khái niệm liên quan như: giáo dục,

bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, giáo dục quốc phòng đối với cán bộ công chức
của Đảng, Nhà nước và đoàn thể; chỉ rõ vai trò, đặc điểm và những vấn đề có tính
nguyên tắc đối với công tác giáo dục quốc phòng và tổ chức, phương pháp bồi
dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ, công chức của Đảng, Nhà nước, đoàn thể;
đánh giá thực trạng và rút ra một số kinh nghiệm giáo dục quốc phòng, tổ chức,
phương pháp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho đội ngũ cán bộ này. Từ dự báo
những nhân tố tác động, các công trình đã xác định phương hướng, yêu cầu và
những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng, tổ chức,
phương pháp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho đội ngũ cán bộ công chức của
Đảng, Nhà nước và đoàn thể.
Một số luận văn thạc sĩ liên quan trực tiếp đến đề tài luận văn của tác giả như:
Phạm Viết Vần, Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ đầu ngành cấp tỉnh,
thành phố và cán bộ chủ chốt cấp huyện, quận ở Trường Quân sự Quân khu 3 trong
giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sĩ Khoa học Chính trị, Học viện Chính trị quân sự,
2004; Đàm Quốc Việt, Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ chủ chốt cấp
quận, huyện của Quân khu Thủ đô hiện nay, Luận văn thạc sĩ Khoa học Chính trị, Học
viện Chính trị quân sự, 2006; Hà Công Chờ, Phát triển ý thức quốc phòng của học
viên bồi dưỡng kiến thức quốc phòng ở Trường Quân sự Quân khu 7 hiện nay, Luận
6


văn thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị quân sự, 2007. Phạm Gia Cư, Chủ nhiệm
đề tài cấp Học viện, 2009, Nâng cao chất lượng giáo dục kiến thức QP-AN
cho sinh viên trên địa bàn Thủ đô Hà nội hiện nay; Nguyễn Huy Hoàng,
2009, Nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ chủ chốt
xã, phường, thị trấn tỉnh Bắc Ninh hiện nay, Luận văn thạc sỹ, Chuyên ngành
xây dựng đảng và chính quyền nhà nước.
Các công trình khoa học, luận văn thạc sĩ của các tác giả nêu trên đã nghiên
cứu khá toàn diện, sâu sắc về bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ chủ
chốt cấp huyện và cán bộ đầu ngành cấp tỉnh, sinh viên ở các địa bàn chiến lược

trọng điểm. Các công trình khoa học này đã nêu bật quan niệm, vị trí, vai trò, đặc
điểm, tiêu chí và những vấn đề có tính nguyên tắc bồi dưỡng kiến thức quốc
phòng cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện và cán bộ đầu ngành cấp tỉnh; đánh
giá thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm bồi dưỡng kiến
thức quốc phòng cho đội ngũ cán bộ này. Trên cơ sở dự báo những nhân tố tác
động, các tác giả đã đề xuất những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng bồi
dưỡng kiến thức quốc phòng cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện và cán bộ
đầu ngành cấp tỉnh hiện nay ở các địa bàn nêu trên, bảo đảm cho đội ngũ cán bộ
này có đủ phẩm chất, kiến thức và năng lực quản lý nhà nước về QP, AN ở địa
phương. Đây là những tài liệu quan trọng, có giá trị cả về lý luận và thực tiễn để
tác giả có thể nghiên cứu, tham khảo, kế thừa, vận dụng vào quá trình thực hiện đề
tài luận văn.
Trong những năm gần đây có nhiều bài báo khoa học đã được công bố
đề cập đến vấn đề giáo dục quốc phòng và bồi dưỡng kiến thức QP, AN cho
các đối tượng, trong đó có cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị, liên
quan đến đề tài luận văn của tác giả như: Nguyễn Hậu Nhất, Bồi dưỡng kiến
thức quốc phòng toàn dân cho cán bộ chủ chốt cấp huyện - những vấn đề
cần tiếp tục nghiên cứu, Tạp chí QPTD, 10/2000; Phạm Huy An, Một số kinh
nghiệm về tổ chức giáo dục quốc phòng ở Quân khu Thủ đô, Tạp chí Giáo dục
lý luận chính trị quân sự, 5/2004; Hồ Sỹ Cung, Mấy kinh nghiệm rút ra từ
công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ chủ chốt của Thành phố
7


Hà Nội, Thông tin khoa học quân sự, Quân khu Thủ đô 6/2004;, Nguyễn
Mạnh Dũng, Một số giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng giáo dục quốc
phòng trong các bộ, ngành hiện nay, Tạp chí QPTD, 9/2006; Trần Đình Đích,
Một số vấn đề về đổi mới chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng hiện
nay, Tạp chí QPTD, 10/2006; Nguyễn Thế Trị, “Nâng cao kiến thức và tư duy
quốc phòng cho cán bộ chiến dịch, chiến lược trong tình hình mới”, Cẩm nang

công tác QP, AN dành cho cán bộ lãnh đạo các cấp, Nxb Văn hoá - Thông tin, Hà
Nội, 2007; Hồ Quốc Toản, Bước phát triển trong công tác giáo dục quốc phòng
của Đảng và Nhà nước ta, Tạp chí QPTD, 8/2007; Hoàng Văn Thuận, Nâng cao
chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh ở Trường Quân sự Thành
phố Hồ Chí Minh, Tạp chí QPTD, 3/2009…; Bộ Quốc phòng, 2010, Giáo trình
Giáo dục quốc phòng dùng cho lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phong- an ninh đối
tượng 3. Nxb QĐND.
Có thể đánh giá, với cách tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau, các bài
báo khoa học, tập giáo trình trên đã tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản về
lý luận, thực tiễn theo phạm vi nghiên cứu, đã luận giải làm rõ về vị trí, vai
trò, yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm tăng cường công tác
giáo dục quốc phòng toàn dân nói chung và bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho
đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị nói riêng. Đây là những tài
liệu quan trọng mà tác giả có thể nghiên cứu, kế thừa, vận dụng trong quá
trình xây dựng luận văn tốt nghiệp. Tuy nhiên, đến nay chưa có công trình
nào nghiên cứu toàn diện và có hệ thống dưới góc độ chuyên ngành xây dựng
Đảng và Chính quyền nhà về “Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho
đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu hiện nay”.
Do vậy, tác giả lựa chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu, là công trình
độc lập nhằm góp phần nâng cao hơn nữa trình độ kiến thức QP,AN cho đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn cuûa tỉnh Bạc Liêu, đáp ứng yêu cầu đối với
đội ngũ cán bộ công chức hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Mục đích:
8


Luận giải những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn về bồi dưỡng kiến thức
QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn; đề xuất những giải pháp cơ bản
tăng cường bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn

tỉnh Bạc Liêu hiện nay.
Nhiệm vụ:
- Nghiên cứu làm rõ những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng kiến thức
QP,AN cho đội ngũ cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.
- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra kinh nghiệm bồi
dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.

- Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản tăng cường bồi dưỡng kiến
thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phöôøng, thò traán tỉnh Bạc Liêu hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là:
Bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ ở xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là:
Hoạt động bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường,
thị trấn ở tỉnh Bạc Liêu; phạm vi khảo sát ở các xã, thị trấn trên địa bàn các
huyện và các phường thuộc thành phố Bạc Liêu; các tư liệu, số liệu phục vụ
nghiên cứu đề tài giới hạn từ 2008 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của đề tài
Cơ sở lý luận: là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan
điểm, đường lối của Đảng về xây dựng nền QPTD, ANND, về cán bộ, công tác
cán bộ, về giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ công chức
đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới.
Cơ sở thực tiễn: là thực tiễn hoạt động bồi dưỡng kiến thức QP,AN
cho cán bộ ở xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu, các báo cáo tổng kết đánh giá
công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP,AN, các số liệu điều tra khảo sát
thực tế ở các xã, phường, thị trấn thuộc các huyện, thành phố ở tỉnh Bạc Liêu
thời gian qua.

9

Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa MácLênin, đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên
ngành và liên ngành, trong đó chú trọng phương pháp kết hợp lôgic với lịch sử,
phương pháp tổng kết thực tiễn, phương pháp thống kê, so sánh, điều tra xã hội học
và phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp thêm cơ sở khoa học để các cấp ủy,
chính quyền, các trung tâm giáo dục quốc phòng, bồi dưỡng chính trị trên địa bàn
tỉnh xác định những giải pháp bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ ở
xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu. Đồng thời, có thể dùng làm tài liệu vận dụng
thực tiễn ở các địa bàn, địa phương và nghiên cứu tham khảo trong nghiên cứu,
giảng dạy, học tập ở nhà trường địa phương hiện nay.
7. Kết cấu của đề tài: gồm mở đầu, 2 chương ( 4 tiết), kết luận, danh mục
tài liệu tham khảo và phụ lục

10


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC QUỐC PHÒNG, AN NINH CHO
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN TỈNH BẠC LIÊU
1.1. Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn và những vấn đề cơ bản về
bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho đội ngũ cán bộ xã, phường,
thị trấn tỉnh Bạc Liêu
1.1.1. Tỉnh Bạc Liêu và đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu
Khái quát về tỉnh Bạc Liêu
Bạc Liêu là tỉnh thuộc bán đảo Cà Mau, miền đất cực Nam ven biển của
Tổ quốc; phía Bắc giáp Tỉnh Hậu Giang và Kiên Giang; phía Tây và Tây
Nam giáp Tỉnh Cà Mau; phía Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Sóc Trăng; phía

Đông và Đông Nam giáp giáp biển đông. Về giao thông, có quốc lộ 1A đi
xuyên qua thành phố nối với tỉnh Sóc Trăng, Cần thơ và Thành Phố Hồ Chí
Minh về phía Bắc, nối với thành phố Cà Mau về phía Tây. Đây là tuyến giao
thông huyết mạnh dọc Biển Đông có ý nghĩa quan trọng về an ninh - quốc
phòng và phòng thủ ven biển.
Bạc Liêu là một trong 13 tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long có
diện tích tự nhiên 2.585,62km2, dân số 884.100 người, gồm các dân tộc: Kinh
777.346 người (Chiếm 89,98%), Khmer 66.176 người (chiếm 7,66%), Hoa
20.215 người (chiếm 2,34%) và một số ít dân tộc khác...sinh sống trên địa bàn
6 huyện và 01 thành phố Bạc Liêu; với hơn 64 xã phường , thị trấn và 518
khóm ấp. So với các tỉnh lỵ khác, Bạc Liêu có mặt độ dân cư thấp, trình độ
dân trí chỉ ở mức thấp trong cả nước. Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 01 trường
Đại học, 02 trường Cao đẳng, 03 trường Trung cấp, 01 trường dạy nghề và 20
trường trung học phổ thông. Toàn tỉnh, hiện có 06 tôn giáo lớn với 119.314
tín đồ chiếm 14,83% dân số toàn tỉnh, về cơ bản sống đan xen và hòa thuận.
Bạc Liêu hiện nay, có 07 đơn vị hành chính cấp huyện gồm: 01 thành
phố và 6 huyện có 64 xã, phường, thị trấn. Đảng bộ và quân dân tỉnh Bạc
Liêu luôn phát huy tốt tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội; tốc độ tăng trưởng
11


kinh tế GDP hàng năm đạt 12,48%; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực; tỷ
trọng nông, ngư nghiệp chiếm 53,96%; thương mại dịch vụ 22,69%. Thu
nhập bình quân đầu người của tỉnh Bạc Liêu năm 2013 là 34,27 triệu
đồng/người/năm, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện. Văn hóa-xã
hội được quan tâm, nhất là phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống
văn hóa khu dân cư. Thiết chế văn hóa ở cơ sở được bổ sung, công tác quản lý
nhà nước về văn hóa và dịch vụ văn hóa được tăng cường, góp phần làm lành
mạnh hóa môi trường xã hội. Hệ thống chính trị cơ sở thường xuyên được
củng cố kiện toàn, dân chủ cơ sở được phát huy; QP,AN ngày càng được

củng cố và tăng cường, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an
toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên, tình hình KT - XH của tỉnh Bạc Liêu còn nhiều khó khăn,
thách thức: tốc độ phát triển kinh tế chưa vững chắc, cơ cấu kinh tế còn chưa
hợp lý, kết cấu hạ tầng KT - XH chưa đồng bộ; đời sống của một bộ phận
nhân dân, nhất là vùng thuần nông còn nhiều khó khăn; mức sống giữa thành
thị và nông thôn có sự chênh lệch lớn; tệ nạn xã hội như ma tuý, mại dâm,
cờ bạc và hủ tục mê tín dị đoan có chiều hướng gia tăng…
Bước vào thời kỳ mới, cùng với phát triển kinh tế - xã hội, từng bước cải
thiện đời sống nhân dân, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân,
xây dựng tỉnh Bạc Liêu giàu mạnh, văn minh....phải tăng cường tiềm lực
QP-AN ở địa phương, đập tan mọi âm mưu thủ đoạn chống phá của kẻ
thù; chủ động xây dựng và thực hiện các phương án phòng ngừa, ngăn
chặn, đối phó với tình huống phức tạp, nhất là các hoạt động lợi dụng tôn
giáo để thực hiện mục đích chính trị phản động; đấu tranh ngăn ngừa, xoá
bỏ các hoạt động mê tín dị đoan và các tụ điểm phức tạp về tệ nạn xã hội;
làm tốt công tác bảo vệ nội bộ, bảo vệ Đảng, chính quyền và nhân dân địa
phương, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Điều đó
đang đặt ra những yêu cầu rất cao về phẩm chất, năng lực, trình độ, kiến
thức QP,AN của đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành và đoàn thể ở
địa phương, trong đó có đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn; bên cạnh bảo
12


đảm tiêu chuẩn về chức danh cán bộ theo nghị quyết Trung ương ba (khóa
VIII) về chiến lược công tác cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH đất
nước, cần thiết phải có trình độ quản lý nhà nước về quốc phòng trong
phạm vi phụ trách. Đây là yêu cầu khách quan đặt ra cho đội ngũ cán bộ
xã, phường, thị trấn hiện nay.
Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu

* Quan niệm đội ngũ cán bộ
Cán bộ là vấn đề liên quan tới vận mệnh của Đảng, của đất nước, của
chế độ, là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. V. I. Lênin đã chỉ
rõ: “Trong lịch sử, chưa hề có một giai cấp nào giành được quyền thống trị,
nếu nó không đào tạo ra được trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính
trị, những đại biểu tiền phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong
trào”[29, tr. 473].
Từ khi Đảng ra đời lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, từ “cán bộ” mới được sử
dụng để chỉ những người có trọng trách trong tuyên truyền, tổ chức, tập hợp
quần chúng, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, hy sinh; một lòng, một dạ đấu tranh vì
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Cùng với sự phát triển của cách mạng, đội
ngũ ngày càng đông đảo. Ngày nay, trong hệ thống tổ chức đảng và các đoàn thể
chính trị, cán bộ là những người được bầu vào cơ quan lãnh đạo các cấp và
những người được bổ nhiệm làm công tác chuyên môn; trong hệ thống chính
quyền, cán bộ là những người có chức vụ lãnh đạo, quản lý thuộc các ngành, các
lĩnh vực khác nhau.
Có thể quan niệm: Cán bộ là những người có chức vụ lãnh đạo, quản lý,
chỉ huy được bầu, được bổ nhiệm hoặc có chuyên môn nghiệp vụ, hoạt động
trong các ngành, các lĩnh vực khác nhau, giữ trọng trách trong một tổ chức, cơ
quan, đơn vị; có tác động, ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển của tổ chức,
cơ quan, đơn vị đó.
Cán bộ là những người được bầu, được bổ nhiệm giữ các chức vụ quản
lý, chỉ huy hoặc có chuyên môn nghiệp vụ, giữ trọng trách trong một tổ chức,
cơ quan, đơn vị. Họ là những người hoạt động trong các ngành, các lĩnh vực
13


khác nhau, nhưng có tác động, ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển của tổ
chức, cơ quan, đơn vị đó. Cán bộ là người tổ chức thực hiện và tham gia xây
dựng mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà

nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ “Cán bộ là những người đem chính sách
của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành; đồng
thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ,
để đặt chính sách cho đúng”[37, tr.269].
Để thực hiện thắng lợi đường lối cách mạng của Đảng, xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN chúng ta
cần phải có đội ngũ cán bộ vững mạnh, trong sạch, vừa trung thành tận tụy với
Đảng, vừa có kiến thức năng lực tổ chức thực hiện đường lối giỏi, lại già dặn
kinh nghiệm lãnh đạo, vững vàng trong mọi tình huống. Người cán bộ không
những phải có phẩm chất đạo đức tốt, giỏi lãnh đạo, điều hành, giỏi quản lý kinh
tế, xã hội mà còn phải giỏi quản lý Nhà nước về QP,AN theo chức trách, nhiệm
vụ của mỗi người. Muốn vậy, phải chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ về mọi mặt,
trong đó bồi dưỡng nâng cao kiến thức QP,AN là một nội dung của công tác cán
bộ, trực tiếp góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh toàn diện, đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ trong từng thời kỳ cách mạng.
Cán bộ xã, phường, thị trấn: là công dân Việt Nam được bầu cử giữ
chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân
dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội.
Cán bộ xã, phường, thị trấn: theo quy định tại khoản 3 Điều 4 của Luật
cán bộ, công chức năm 2008 có các chức danh sau đây:
1. Bí thư, Phó bí thư Đảng ủy;
2. Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân;
3. Chủ tịch, Phó chủ tịch ủy ban nhân dân;
4. Chủ tịch Mặt trận tổ quốc Việt Nam;
5. Bí thư Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
6. Chủ tịch Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam;
7. Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam;
14

8. Chủ tịch cựu chiến binh, chủ tịch Công đoàn...
Đội ngũ cán bộ là tập hợp những người cán bộ thành một lực lượng có số
lượng, cơ cấu, chất lượng (nghề nghiệp, trình độ, tuổi đời, thâm niên công tác, giới
tính...) đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị, chức năng của một tổ chức, một
lĩnh vực hoạt động.
Từ những luận giải trên đây có thể quan niệm: Đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu là những cán bộ, đảng viên được giao trọng
trách là người đứng đầu trong các tổ chức đảng, chính quyền, ban ngành,
đoàn thể ở xã, phường, thị trấn; là lực lượng nòng cốt tổ chức quán triệt và
chấp hành đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị,
nghị quyết của cấp trên ở địa phương; trực tiếp đề xuất, quyết định các chủ
trương, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của xã, phường, thị trấn; lãnh
đạo, quản lý điều hành, triển khai thực hiện các nhiệm vụ, phát huy vai trò
của hệ thống chính trị, tổ chức động viên quần chúng tích cực thực hiện
nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở địa phương.
* Vị trí, vai trò của cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu:
Một là, đội ngũ cán bộ xã, phường thị trấn giữ vai trò trực tiếp nghiên
cứu, đề xuất giúp cấp ủy, chính quyền cơ sở trong việc ra xác định chủ trương,
biện pháp, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, thực hiện các nhiệm vụ khác ở địa
phương và quyết định việc tổ chức thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đó.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “…Khi đã có chính sách đúng, thì sự
thành công hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc”
[36, tr 520]. Để hiện thực hóa các chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng
nói chung và đường lối, chính sách về quốc phòng, an ninh nói riêng vào cuộc
sống thì trước hết phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, thông
qua hoạt động của đội ngũ cán bộ và chính vai trò của đội ngũ cán bộ quyết
định sự thành công của sự nghiệp cách mạng. Thực tế cho thấy: “…Nơi nào
có cán bộ tốt, thì cả vùng đó hoạt động như một bộ máy. Và cả vùng đó tỏ ra
một bầu không khí hăng hái, vui vẻ. Nơi nào cán bộ xoàng thì cả vùng đó như

15


đang ngủ say”[32, tr.139]. Vai trò đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn thể hiện
trên các nội dung sau:
Là những người đứng đầu tổ chức đảng, chính quyền, ban, ngành đoàn
thể xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu, là “đầu tầu” của bộ máy hành chính cơ
sở. Cán bộ xã, phường, thị trấn, nghiên cứu, quán triệt đường lối, nghị quyết,
chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và cấp trên về nhiệm vụ chính trị,
phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường tiềm lực QP,AN, xây dựng cơ sở vững
mạnh toàn diện, địa bàn an toàn…vào tình hình cụ thể của địa phương để
hoạch định chủ trương, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, nhiệm vụ
QS,QP,AN của địa phương, trình các cấp có thẩm quyền thông qua. Đồng
thời, cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu trực tiếp tổ chức quán triệt,
giáo dục cho cán bộ công chức thuộc quyền và nhân dân địa phương mọi chủ
trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, nhiệm vụ của
địa phương nói chung, chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng
và Nhà nước, nhiệm vụ của địa phương về công tác QS-QP nói riêng. Trong
quá trình triển khai thực hiện các nhiệm vụ cán bộ xã, phường, thị trấn là
những người trực tiếp lãnh đạo, quản lý, điều hành, chỉ đạo mọi hoạt động
diễn ra trong địa bàn mình phụ trách, bảo đảm mọi mặt hoạt động diễn ra
thống nhất, nhịp nhàng, đúng kế hoạch. Ở mỗi địa phương, ban, ngành, đoàn
thể có đặc điểm riêng, thuận lợi và khó khăn cũng không giống nhau. Vì vậy,
đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn phải năng động, sáng tạo trong cách làm,
có bước đi cụ thể, linh hoạt trong xử lý mọi vấn đề một cách khoa học, đúng
nguyên tắc, đúng đường lối chủ trương chính sách của Đảng, Hiến pháp và
pháp luật của Nhà nước. Đồng thời phải thường xuyên tổng kết thực tiễn, rút
ra những kinh nghiệm đúng đắn, sát thực đề xuất và đóng góp với Đảng, Nhà
nước để hoàn thiện đường lối, chính sách.
Hai là, đối với nhiệm vụ QS,QP,AN ở địa phương, đội ngũ cán bộ xã,

phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu là những người trực tiếp tham mưu, đề xuất giúp
cấp uỷ, chính quyền địa phương trong xác định chủ trương, biện pháp, xây dựng

16


chương trình, kế hoạch, phương án và tổ chức thực hiện nhiệm vụ QS,QP,AN địa
phương trên lĩnh vực mà mình phụ trách.
Công tác QS,QP,AN địa phương là nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng
trong toàn bộ công tác QS,QP,AN của Đảng và Nhà nước được thực hiện ở cơ
sở, kể cả trong thời bình và thời chiến. Bao gồm: hoạt động giáo dục động viên
và tổ chức xây dựng nền quốc phòng, thế trận quốc phòng toàn dân kết hợp với
thế trận an ninh nhân dân; diễn tập phòng thủ, kết hợp kinh tế với quốc phòng
và an ninh; xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, giữ vững ổn định chính trị,
chuẩn bị và thực hành chiến tranh nhân dân bảo vệ địa phương, giữ vững chủ
quyền an ninh quốc gia trong thế trận phòng thủ bảo vệ Tổ quốc của cả nước.
Đây là một trong những mặt công tác chủ yếu của cấp uỷ, chính quyền, ban
ngành, đoàn thể, các tầng lớp nhân dân và lực lượng vũ trang địa phương. Tiến
hành công tác quân sự địa phương là một trong những nội dung đã được qui định
trong chức trách, nhiệm vụ cán bộ xã, phường, thị trấn.
Được giao giữ những chức vụ chủ chốt trong tổ chức đảng, ban, ngành, đoàn
thể ở từng xã, phường, thị trấn nắm chắc và hiểu rất rõ đặc điểm, điều kiện, khả
năng của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình phụ trách. Vì vậy, những ý kiến tham mưu
đề xuất của cán bộ xã, phường, thị trấn giúp cấp uỷ và chính quyền có cơ sở xác
định những chủ trương, biện pháp tiến hành công tác QS,QP địa phương sát với
thực tiễn và hiệu quả hơn.
Cùng với những vấn đề trên, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn phải là
tấm gương sáng về nhận thức, trách nhiệm, phẩm chất và năng lực trong tiến
hành công tác QS,QP địa phương để cán bộ, nhân viên thuộc quyền và nhân
dân địa phương học tập, noi theo. Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là trung

tâm đoàn kết, khai thác và tập hợp mọi nguồn lực, trí tuệ của cơ quan, địa
phương, tổ chức và phát huy sức mạnh tập thể, động viên mọi người ra sức
thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của địa phương, trong đó có công tác
QS,QP địa phương.

17


Ba là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu giữ vai trò quan
trọng trong tổ chức xây dựng lực lượng trong từng cơ quan, tổ chức và trực tiếp
lãnh đạo, quản lý điều hành mọi mặt hoạt động của tổ chức.
Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là người chịu trách nhiệm và trực tiếp
tiến hành công tác tổ chức, đặc biệt là công tác cán bộ, theo phạm vi chức trách,
nhiệm vụ của từng người, nhằm xây dựng bộ máy hoàn chỉnh và vận hành có hiệu
quả. Cán bộ xã, phường, thị trấn phải phục tùng sự lãnh đạo, quản lý, điều hành
của tổ chức, đồng thời có trách nhiệm xây dựng lực lượng, tuyển chọn, đào tạo,
bồi dưỡng, nâng cao trình độ và năng lực hoạt động thực tiễn, rèn luyện phẩm chất
đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ công chức thuộc quyền đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ cách mạng nói chung và yêu cầu nhiệm vụ địa phương trong tình hình
mới. Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn còn là một trong những chủ thể quan
trọng trong chăm lo xây dựng các tổ chức, lực lượng trong cơ quan, đơn vị mình
phụ trách, tham gia xây dựng đảng bộ, chi bộ TSVM, thực sự là lực lượng nòng
cốt, hạt nhân chính trị, trung tâm đoàn kết, tập hợp, tổ chức lực lượng thực hiện
thắng lợi mọi mặt hoạt động, mọi nhiệm vụ của tổ chức.
* Đặc điểm đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.
Đội ngũ cán bộ xã, phường tỉnh Bạc Liêu hiện nay cơ bản được biên chế đủ
theo qui định của Bộ nội vụ; đại bộ phận có phẩm chất và năng lực tiêu biểu của
xã, phường, thị trấn theo yêu cầu đòi hỏi của từng chức danh cán bộ.
Về chức trách nhiệm vụ, mỗi cương vị công tác có những yêu cầu đặc thù
riêng. Đối với đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn được giao trọng trách là những

người đứng đầu tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể ở xã, phường, thò traán được
tuyển chọn kỹ, về cơ bản đáp ứng tiêu chuẩn chức danh của cán bộ cơ sở, cơ bản đủ
biên chế theo quy định của cấp trên và phát huy trách nhiệm trong quá trình thực
hiện chức trách, nhiệm vụ.
Do đặc thù là đơn vị cơ sở nên hiện nay nhiều đồng chí đồng thời giữ nhiều
cương vị là cán bộ của nhiều tổ chức. Có những đồng chí đồng thời giữ hai cương
vị cán bộ chủ trì của hai tổ chức ví dụ nhiều đồng bí thư đảng ủy, đồng thời là chử
tịch mặt trận xã.
18


Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu có tuổi đời, trình độ
học vấn và năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành không đồng đều nhau. Sự
không đồng đều đó không chỉ diễn ra giữa địa phương này với địa phương
khác, mà còn diễn ra ngay trong từng địa phương cụ thể, giữa từng chức danh
cán bộ. Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, độ tuổi trên 50 tuổi chiếm 20,8%;
từ 40 đến 50 tuổi chiếm 30%, dưới 40 tuổi chiếm 39,6%, dưới 30 tuổi chiếm 8,9%.

Về trình độ học vấn, đội ngũ cán bộ xã, phường, thò traán ở tỉnh Bạc Liêu
hiện nay là những người có trình độ học vấn không đồng đều; cán bộ phường
thành phố Bạc Liêu có trình độ học vấn cao hơn so với các xã, thị trấn ở các
huyện khác; trình độ đại học chiếm 39,8%; trình độ trung học phổ thông 89 %.
Đa số cán bộ xã, phường, thị trấn có trình độ trung cấp lý luận chính trị (chiếm
60%) và trình độ sơ cấp quản lý nhà nước (chiếm 13.%) [51]. Họ là những cán
bộ, đảng viên được rèn luyện, trưởng thành và phát triển từ các cương vị lãnh
đạo, quản lý ở các ấp, khóm, tổ dân phố nên đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm
trong lãnh đạo, quản lý, điều hành các hoạt động của địa phương. Hiện nay, để
nâng cao trình độ chính trị, hàng năm thành ủy, huyện ủy có đưa cán bộ đi học
các lớp lý luận chính trị trong và ngoài tỉnh.
Về điều kiện và môi trường công tác, hiện Bạc Liêu còn là tỉnh lỵ còn

nghèo, lạc hậu, về cơ cấu kinh tế nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn so với các
tỉnh khác trong khu vực; hạ tầng cơ sở, điều kiện, môi trường làm việc của cán bộ
nhất là cấp cơ sở còn nhiều hạn chế, chưa có đủ các trang thiết bị công nghệ hiện
đại phục vụ cho công việc (các phường thuộc thành phố có khá hơn). Nhân dân
Bạc Liêu vốn giàu truyền thống yêu nước, tỷ lệ hộ dân là nghề nông, hộ nghèo
vẫn còn chiếm tỷ trọng lớn, điều đó vừa có những thuận lợi vừa đặt ra những khó
khăn trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn.
1.1.2. Những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an
ninh cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.

19


* Quan niệm bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho đội ngũ cán
bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.
Hiện nay, trong Luật Quốc phòng định nghĩa: “ Quốc phòng là công
cuộc giữ nước bằng sức mạnh của toàn dân tộc, trong đó sức mạnh quân sự là
đặc trưng, lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt”
Như vậy, QP là một lĩnh vực rộng lớn, đa dạng, có liên quan đến mọi
cấp,mọi ngành, mọi tổ chức chính trị xã hội và mọi tầng lớp nhân dân, có quan hệ
đến sứcmạnh phòng thủ của cả quốc gia, quyết định sự ổn định và phát triển của
đất nước.
Kiến thức quốc phòng, an ninh là sự hiểu biết về QP,AN thông qua tìm
hiểu, học tập; cụ thể là sự hiểu biết về đường lối, chủ trương, chính sách,
phương thức, cách thức mà Đảng, Nhà nước đã đề ra để bảo vệ Tổ quốc xã
hội chủ nghĩa, hiểu biết những kiến thức QP,AN cần thiết, trên cơ sở đó đề
cao trách nhiệm của mỗi người góp sức lực, trí tuệ vào bảo vệ Tổ quốc.
Từ cách tiếp cận trên có thể quan niệm: Kiến thức QP,AN của đội ngũ cán
bộ xã, phường là toàn bộ những tri thức, những hiểu biết về QP,AN, những tri

thức, những hiểu biết về chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa học công nghệ, chính
sách đối nội, đối ngoại có liên quan đến QP,AN của Đảng, tạo điều kiện cho đội
ngũ cán bộ phát huy sức mạnh vật chất, tinh thần của các tổ chức, các lực lượng,
của nhân dân vào từng hoạt động cụ thể của công tác QP,AN ở địa phương, góp
phần trực tiếp vào yêu cầu giữ được hoà bình, ổn định chính trị, ngăn chặn, đẩy
lùi các hoạt động chống phá của kẻ thù ở địa phương.
Quan niệm về bồi dưỡng: bồi dưỡng là khái niệm được sử dụng phổ
biến, rộng rãi trong các lĩnh vực, các hoạt động của đời sống xã hội. Theo Từ
điển Tiếng Việt, bồi dưỡng là: “làm cho khỏe thêm, mạnh thêm, làm cho tốt
hơn, giỏi hơn” [42, tr. 191]. Trong công tác cán bộ, bồi dưỡng, theo nghĩa
rộng, đó là hoạt động trang bị, bổ túc thêm những tri thức, kinh nghiệm, xây
dựng phẩm chất nhân cách để người cán bộ ngày càng đáp ứng tốt hơn các
yêu cầu hoạt động trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Hiểu theo nghĩa hẹp,
bồi dưỡng là quá trình bổ sung, phát triển, hoàn thiện những phẩm chất, năng
20


lực đã có của con người, để họ đủ khả năng hoạt động theo cương vị chức
trách được phân công.
Từ những luận giải trên, có thể quan niệm: bồi dưỡng kiến thức
QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu là tổng thể
những hình thức, biện pháp của tổ chức đảng, chính quyền và các cơ quan chức
năng của tỉnh Bạc Liêu tiến hành nhằm trang bị, bổ sung hoàn thiện tri thức,
kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng về QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn tỉnh Bạc Liêu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trên
từng địa phương thời kỳ mới.
Quan niệm chỉ ra:
Mục đích bồi dưỡng là trang bị, bổ sung hoàn thiện tri thức, kiến thức,
kinh nghiệm, kỹ năng về QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn thông
qua các lớp bồi dưỡng kiến thức QP-AN để họ có kiến thức và năng lực phù

hợp, đáp ứng yêu cầu thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược ở địa phương trong tình
hình mới.
Chủ thể bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ xã, phường, thị trấn: là
cấp ủy, chính quyền và các cơ quan chức năng cấp huyện; là cấp uỷ, chính
quyền tỉnh Bạc Liêu, ban chỉ huy quân sự các huyện, thành phố, Trường quân
sự tỉnh Bạc Liêu và bản thân mỗi cán bộ xã, phường, thị trấn. Trong đó chủ
thể lãnh đạo, chỉ đạo là cấp ủy, chính quyền các cấp tỉnh Bạc Liêu. Ban chỉ
huy các huyện, thành phố của tỉnh Bạc Liêu là cơ quan phối hợp với các cơ
quan có liên quan ở địa phương thực hiện bồi dưỡng kiến thức quốc phòng
cho các đối tượng theo Chỉ thị số 12 - CT/TW ngày 12/02/2001 của Bộ Chính
trị (khóa VIII) về Tăng cường công tác Giáo dục quốc phòng toàn dân trước
tình hình mới và Chỉ thị số 12 - CT/TW ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị về
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Giáo dục quốc phòng - an
ninh trong tình hình mới; thực hiện NĐ số 15/2001/NĐ-CP ngày 01/5/2001
của Chính Phủ về giáo dục quốc phòng - an ninh và Nghị định số
116/2007/NĐ-CP ngày 10/7/2007 của Chính phủ về công tác Giáo dục quốc
phòng - an ninh. Trong Nghị định 15/NĐ-CP của Chính phủ ngày 01/5/2001,
21


trong đó có công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ xã, phường,
thị trấn (thuộc đối tượng 3C) tại trường quân sự tỉnh; đảng ủy, ban chỉ huy
quân sự huyện, thành phố tỉnh Bạc Liêu chịu trách nhiệm triển khai, tổ chức
thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, chương trình, kế hoạch của đảng ủy, chính
quyền huyện, thành phố.
Nội dung bồi dưỡng:
- Theo chương trình quy định cho đối tượng 3 hiện nay gồm: 11 chuyên
đề chính và 04 chuyên đề bổ trợ, bao gồm: những tri thức, kiến thức, kỹ năng,
kinh nghiệm về QP, AN. Trong đó tập trung vào: học thuyết Mác- Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh, về BVTQ XHCN; đường lối xây dựng

nền QPTD, xây dựng LLVT nhân dân và tiến hành chiến tranh nhân dân của
Đảng; nghệ thuật quân sự Việt Nam; về âm mưu thủ đoạn của chủ nghĩa đế
quốc và các thế lực thù địch chống phá cách mạng nước ta; những nội dung
cơ bản về công tác QS, QP, an ninh ở địa phương; kiến thức cơ bản về kỹ,
chiến thuật cần thiết và tình hình kinh tế, chính trị, xã hội liên quan đến QP,
AN ở địa phương...
Hình thức, biện pháp bồi dưỡng: bồi dưỡng tập trung tại Trường Quân sự
tỉnh; thông qua các hoạt động bồi dưỡng tại chức ở địa phương, cơ sở; thông qua việc
tự học tập, tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn trong
quá trình công tác; bồi dưỡng thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ, các mặt hoạt
động của công tác QS,QP,AN địa phương; bồi dưỡng thông qua các phương tiện
thông tin đại chúng, trong các tổ chức, đoàn thể;
Vai trò của bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.
Một là, thông qua bồi dưỡng kiến thức QP,AN cán bộ xã, phường, thị
trấn được trang bị những kiến thức cơ bản về phòng thủ, bảo vệ tổ quốc; bổ
sung những tri thức cần thiết về QS,QP,AN để họ có đủ khả năng đáp ứng
yêu cầu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ QS,QP địa phương trong tình hình hiện
nay.

22


Hồ Chí Minh đã dạy “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”
[35, tr.269]; phải đào tạo, bồi dưỡng để có đội ngũ cán bộ “vừa hồng”, “vừa
chuyên”, có phẩm chất và năng lực toàn diện đủ sức gánh vác công việc của
cách mạng. Vai trò của công tác bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho cán bộ xã,
phường, thị trấn thể hiện ở những nội dung cơ bản sau:
Công tác QS,QP,AN ở xã, phường, thị trấn là nhiệm vụ trọng tâm trong xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đảng và Nhà nước được thực hiện ở cơ sở trong cả

thời bình và thời chiến. Bao gồm: hoạt động giáo dục động viên và tổ chức xây
dựng nền quốc phòng, thế trận quốc phòng toàn dân kết hợp với thế trận an ninh
nhân dân; kết hợp kinh tế với quốc phòng và an ninh; xây dựng lực lượng vũ trang
nhân dân, giữ vững ổn định chính trị, chuẩn bị và thực hành chiến tranh nhân dân
bảo vệ địa phương, giữ vững chủ quyền an ninh quốc gia trong thế trận phòng thủ
bảo vệ Tổ quốc của cả nước. Đây là một trong những mặt công tác chủ yếu của
cấp uỷ, chính quyền, ban ngành, đoàn thể, các tầng lớp nhân dân và lực lượng vũ
trang địa phương. Tiến hành công tác quân sự địa phương ở địa phương là một
trong những nội dung đã được qui định trong chức trách, nhiệm vụ của từng cán
bộ xã, phường, thị trấn. Hướng dẫn số 35 của Ban Tổ chức TW ngày 15/10/2009
về quy định tổ chức hoạt động quân sự của xã, phường, thị trấn.: “Bí thư đảng ủy
các xã, phường, thị trấn làm bí thư đảng ủy quân sự, cấp ủy địa phương cùng cấp
chỉ định tham gia đảng ủy quân sự xã, phường, thị trấn”. Như vậy, cán bộ là một
trong những chủ thể quan trọng trong tiến hành công tác QS,QP địa phương.
Trong những năm qua, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của
Nhà nước về xây dựng, củng cố nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân
đáp ứng, nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới. Vì vậy, phải tăng
cường Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh, thông qua hoạt động Bồi dưỡng
kiến thức quốc phòng trang bị, bổ sung cho cán bộ xã, phường, thị trấn những tri
thức cần thiết về quân sự quốc phòng, tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ có cơ sở
khoa học trong việc phát huy sức mạnh vật chất, tinh thần của các tổ chức, các lực
lượng thuộc quyền vào quyền lợi các nhiệm vụ quân sự quốc phòng địa phương
được giao.
23


Hai là, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ xã, phường, thị trấn trực
tiếp góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn trong tiến hành công tác QS,QP-AN, nhất là trong tình hình hiện nay.
Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ xã, phường, thị trấn nhằm quán

triệt, nắm vững sâu sắc hơn những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh về chiến tranh và quân đội về bảo vệ Tổ chức xã hội chủ nghĩa, về
nghệ thuật quân sự Việt Nam, nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách quân sự
quốc phòng của Đảng và Nhà nước, nhiệm vụ QP,AN của địa phương, nhận thức
đúng đắn hơn về những âm mưu thủ đoạn của kẻ thù. Ngược lại nếu người cán bộ
thiếu hiểu biết về kiến thức QP,AN sẽ không nhận thức được ý nghĩa tầm quan
trọng của công tác quân sự, quốc phòng, như vậy dẫn đến lơ là mất cảnh giác, bọn
thế lực lợi dụng kích động, chống phá an ninh, chính trị của địa phương. Từ đó làm
ảnh hưởng đến chất lượng quân sự, quốc phòng địa phương bao gồm các lực lượng
như quân đội và nhân dân với mọi lứa tuổi, dân tộc, tôn giáo, nhiều thành phần kinh
tế khác nhau; cả hệ thống chính trị, các ban, ngành, đoàn thể nhân dân, các loại tổ
chức, đơn vị ở mọi địa bàn.
Thực tế hiện nay, một số cán bộ xã, phường, thị trấn nhận thức chưa đầy
đủ về tầm quan trọng của công tác quân sự quốc toàn dân. Phương thức tiến
hành công tác quân sự quốc địa luôn gắn liền với công tác vận động quần chúng
của Đảng ở địa phương, lấy kiến thức quân sự quốc phòng - an ninh và quan
điểm , đường lối của Đảng làm chổ dựa để “giáo dục, động viên, tổ chức” cho
cán bộ xã. Vì vậy việc Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh cho cán bộ xã,
phường, thị trấn là nhiệm vụ hết sức quan trọng trong thực hiện tình hình hiện nay.

Ba là, bồi dưỡng kiến thức QP,AN trực tiếp góp phần nâng cao năng lực
tiến hành công tác QS,QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.

Thông qua các lớp bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho cán bộ xã, phường,
thị trấn nhằm trang bị cho họ những kiến thức hết sức cơ bản về công tác
QS,QPĐP, có những hiểu biết, kỷ năng cần thiết về QS,QP,AN mà mình phụ
trách để họ nắm vững và có tinh thần chủ động, tích cực trong phong trào bảo vệ
vững chắc chủ quyền quốc gia nói chung, bảo vệ quê hương nói riêng. Nếu cán
24

bộ xã, phường, thị trấn không được bồi dưỡng kiến thức QS,QP-AN, trang bị và
bổ sung đầy đủ tri thức, kiến thức, kinh nghiệm, kỷ năng công tác QS,QP-AN ở
địa phương sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đề xuất, chỉ đạo tổ chức thực
hiện kế hoạch, khả năng tập hợp, định hướng hoạt động và phát huy sức mạnh
của các tổ chức các lực lượng, hạn chế đến chất lượng hiệu quả hoạt động công
tác QS,QP-AN ở địa phương. Mặc khác, cán bộ xã, phường, thị trấn có trách
nhiệm giáo dục, bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ cấp dưới và nhân dân, muốn
thực tốt nhiệm vụ này thì trước hết họ phải được bồi dưỡng về kiến thức QPAN.
Đặc điểm của bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã,
phương, thị trấn tỉnh Bạc Liêu.
Chủ thể bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn do nhiều tổ chức, nhiều lực lượng tiến hành.
Chủ thể bồi dưỡng, trước hết là các cấp ủy, chính quyền địa phương từ tỉnh
đến cơ sở, trong đó chủ thể trung tâm là Hội đồng giáo dục quốc phòng - an ninh
cấp tỉnh, huyện - có trách nhiệm chỉ đạo quản lý hoạt động bồi dưỡng kiến thức
QP-AN cho cán bộ xã, phường, thị trấn; ngoài ra còn có đảng ủy quân sự, cơ quan
quân sự địa phương tỉnh, huyện, trường quân sự tỉnh, đội ngũ giáo viên trường quân
sự, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên của các trường chính trị, hành chính,
ban tuyên giáo, các cơ quan, ban ngành địa phương được giao nhiệm vụ bồi dưỡng
kiến thức QP,AN… Ngoài ra, còn chính bản thân đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn vừa là chủ thể, vừa là đối tượng bồi dưỡng. Đặc điểm này đòi hỏi trong quá
trình thực hiện bồi dưỡng kiến thức QP,AN phải phân rõ trách nhiệm của từng lực
lượng, đồng thời phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện thống nhất và đồng
bộ từ tỉnh đến huyện, thành phố, xã, phường, thị trấn.
Quá trình bồi dưỡng kiến thức QP, AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn
tỉnh Bạc Liêu gắn liền với việc thực hiện các nhiệm vụ KT - XH, QP,AN ở địa phương.

Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là những người đang giữ các chức
vụ lãnh đạo, quản lý, điều hành trong các tổ chức đảng, chính quyền ở địa

phương; là lực lượng nòng cốt trong thực hiện mọi mặt hoạt động CT,
25


KT,VH-XH, QP, AN ở địa phương. Mặc dù tham gia các lớp bồi dưỡng kiến
thức QP,AN tập trung tại trường hay tại chức ở địa phương, hoặc tự học tập,
tự bồi dưỡng, nhưng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn không thoát ly khỏi
các hoạt động KT - XH, QS,QP-AN ở địa phương. Họ vừa tham gia học tập,
vừa trực tiếp chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ phát triển
KT-XH, củng cố QP,AN của địa phương theo chức trách, nhiệm vụ được
giao. Điều đó vừa tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ này vận dụng ngay
những kiến thức được trang bị vào giải quyết các công việc theo chức trách,
vừa gây nên những khó khăn, hạn chế đến chất lượng bồi dưỡng kiến thức
QP, AN, do họ bị chi phối bởi nhiều công việc khác.
Việc bồi dưỡng kiến thức QP, AN cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị
trấn tỉnh Bạc Liêu diễn ra không thường xuyên, liên tục.
Chỉ thị số 12CT/TW của Bộ Chính trị yêu cầu, giáo dục QP,AN phải “kết
hợp giáo dục thường xuyên với giáo dục tập trung có trọng tâm, trọng điểm”.
Trên thực tế, ở Bạc Liêu, việc bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho đội ngũ cán bộ
xã, phường, thị trấn thường diễn ra theo từng đợt, gắn với việc cấp trên mở các
lớp học tập trung tại trường quân sự tỉnh, hoặc tổ chức các hội nghị quán triệt,
học tập nghị quyết, chỉ thị… của cấp trên, hay mở các đợt tập huấn về QP,AN.
Đồng thời, hoạt động bồi dưỡng kiến thức QP,AN thường diễn ra khi địa
phương tổ chức thực hiện một nội dung cụ thể của công tác QS,QP địa phương
như: tuyển quân; xây dựng, huấn luyện dân quân, tự vệ, lực lượng dự bị động
viên của địa phương; tổ chức diễn tập cấp xã hoặc cụm xã; tham gia diễn tập khu
vực phòng thủ cấp huyện; hoặc xử lý những tình huống cụ thể về QP,AN trên
địa bàn địa phương...
Bồi dưỡng kiến thức QP,AN cho cán bộ xã, phường, thị trấn được quy
định và thực hiện bởi nhiều văn bản pháp lý từ Trung ương đến địa phương.

Từ chỉ thị, nghị quyết của Đảng, quy định của luật, nghị định của Chính phủ,
thông tư liên tịch đến các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của các ngành. Điều đó thể
hiện trong các quan điểm, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, việc thể chế hóa thành các
đạo luật, pháp lệnh, nghị định, thông tư để các cấp cấp, các ngành quán triệt, triển
26