LUẬN văn THẠC sĩ bồi DƯỠNG NĂNG lực CÔNG tác tư TƯỞNG của đội NGŨ bí THƯ ĐẢNG ủy xã ở TỈNH bạc LIÊU HIỆN NAY

MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU
Chương 1

3
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN,
THỰC TIỄN BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC
CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA ĐỘI NGŨ BÍ

1.1.

THƯ ĐẢNG ỦY XÃ Ở TỈNH BẠC LIÊU
Năng lực công tác tư tưởng và bồi dưỡng năng lực

11

công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở
1.2.

tỉnh Bạc Liêu
Thực trạng và một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng

11

lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy
Chương 2

xã ở tỉnh Bạc Liêu
YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP TĂNG

31

CƯỜNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CÔNG
TÁC TƯ TƯỞNG CỦA ĐỘI NGŨ BÍ THƯ
ĐẢNG ỦY XÃ Ở TỈNH bẠC LIÊU HIỆN NAY
2.1.

47

Những yếu tố tác động và yêu cầu tăng cường bồi
dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư
đảng ủy xã hiện nay

2.2.

47

Những giải pháp tăng cường bồi dưỡng năng lực
tiến hành công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư
đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu hiện nay

KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

54
76
77
81

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đối với mỗi quốc gia, mỗi chính đảng, sự thống nhất tư tưởng là tiền đề
của thống nhất hành động. Do đó, công tác tư tưởng luôn là nhiệm vụ quan trọng
hàng đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Tiến hành công tác tư tưởng là
trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng, là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên
của các tổ chức cơ sở đảng, của cán bộ chủ chốt cấp ủy. Nghị quyết Đại hội XI
đã chỉ rõ: “Cán bộ chủ chốt cấp ủy đảng phải thường xuyên tiếp xúc, đối thoại
trực tiếp với nhân dân, chủ động nắm bắt, đánh giá, dự báo tư tưởng của cán bộ,
đảng viên và có biện pháp giải quyết kịp thời” [18, tr. 257].
Bí thư đảng ủy xã là cán bộ chủ chốt ở cơ sở, giữ vai trò hết sức quan
trọng. Với tư cách là người đứng đầu trực tiếp lãnh đạo tổ chức thực hiện đường
lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chịu trách nhiệm trước Đảng,
trước dân về kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ… Vì vậy, bí thư
đảng ủy xã nói chung và ở tỉnh Bạc Liêu nói riêng để hoàn thành chức trách
nhiệm vụ, nhất thiết bí thư đảng ủy xã phải có năng lực tiến hành công tác tư
tưởng và phải được bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư tưởng.
Nhận thức được tầm quan trọng bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng
của đội ngũ bí thư đảng ủy xã, trong những năm qua các cấp ủy, cơ quan chức
năng cán bộ chủ trì các cấp ở tỉnh Bạc Liêu đã tích cực chủ động tiến hành
nhiều nội dung, hình thức biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực công tác tư
tưởng của đội ngũ bí thư xã. Vì vậy, năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ
cán bộ này từng bước phát triển, hoàn thiện, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu
cầu, nhiệm vụ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động bồi
dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã cũng còn tồn
tại không ít những hạn chế, bất cập cả về nhận thức, trách nhiệm của các chủ
thể, lực lượng; nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành chậm đổi mới;
năng lực công tác tư tưởng của một số bí thư đảng ủy xã còn hạn chế, chưa

đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
3


Thực tiễn công cuộc đổi mới đất nước, mở cửa, hội nhập quốc tế, xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đã và đang đặt ra những
vấn đề cần tập trung sức nghiên cứu và tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công
tác tư tưởng của các cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là trước sự phát triển mới của
yêu cầu nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn đảng bộ cơ sở trong sạch, vững mạnh;
thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; trước sự
chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng chính trị; sự tác
động mặt trái của cơ chế thị trường và các tệ nạn, tiêu cực của xã hội. Tình
hình, nhiệm vụ mới đòi hỏi đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu phải có
năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức tiến hành công tác tư tưởng.
Từ những lý do trên tác giả chọn đề tài: “Bồi dưỡng năng lực công tác
tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu hiện nay” làm đề tài
nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
* Những công trình nghiên cứu về công tác tư tưởng văn hóa
Trần Khang, Lê Cự Lộc “Công tác tuyên truyền tư tưởng trong thời kỳ
mới”, giáo trình đào tạo bồi dưỡng cán bộ tuyên truyền, Nxb CTQG, Hà Nội,
2005; Trần Thị Anh Đào “Công tác tư tưởng và vấn đề đào tạo cán bộ làm
công tác tư tưởng”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2008; “Nâng cao chất lượng, hiệu
quả công tác tư tưởng”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2009.
Nhìn chung các công trình trên đều khẳng định công tác tư tưởng luôn
là một trong những hoạt động có vai trò quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp
cách mạng của Đảng; dự báo những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất
lượng công tác tư tưởng đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong tình hình mới. Đây là
những công trình có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc góp phần nâng cao
chất lượng công tác tư tưởng của Đảng và công tác tư tưởng ở cơ sở. Tuy

nhiên, các công trình này chưa đi sâu nghiên cứu năng lực tiến hành công tác tư
tưởng và bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã.
4


* Những công trình nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng:
Luận án, Luận văn nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực công tác tư
tưởng:
Phạm Công Khâm, xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã nông thôn đồng
bằng sông Cửu Long, Luận án tiến sĩ, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh, Hà Nội 2002. Luận án đã xây dựng quan niệm về đội ngũ cán bộ chính
trị cấp xã và xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã nông thôn đồng bằng sông Cửu
Long, đánh giá thực trạng nguyên nhân, kinh nghiệm xây dựng, trên cơ sở đó
đề xuất giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp xã đồng bằng
sông Cửu Long hiện nay, trong đó phải coi trọng đào tạo bồi dưỡng nâng cao
chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị cấp xã.
- Phạm Minh Đức “Bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư tưởng cho
đội ngũ sĩ quan chỉ huy cấp phân đội ở Đoàn Thông tin M39”, luận văn thạc sĩ
Xây dựng Đảng, Hà Nội, 2002. Luận văn đã làm rõ những vấn đề cơ bản về
công tác tư tưởng và bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư tưởng của đội
ngũ sĩ quan chỉ huy ở Đoàn M39; xác định những đặc điểm đội ngũ sĩ quan chỉ
huy cấp phân đội; đặc điểm tiến hành công tác tư tưởng ở Đoàn M39; luận giải
các khái niệm, các yếu tố cấu thành kỹ năng công tác tư tưởng; xác định nội
dung, hình thức bồi dưỡng; đánh giá khá sâu sắc các ưu điểm, khuyết điểm,
nguyên nhân, chỉ ra một số kinh nghiệm trong bồi dưỡng năng lực tiến hành
công tác tư tưởng cho đội ngũ sĩ quan chỉ huy ở Đoàn M39. Trên cơ sở đó, luận
văn đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm bồi dưỡng năng lực tiến hành công
tác tư tưởng cho đôi ngũ sĩ quan chỉ huy cấp phân đội ở Đoàn M39. Tuy nhiên
luận văn mới chỉ đề cập đến việc bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư
tưởng cho đối tượng là sĩ quan chỉ huy cấp phân đội ở một đơn vị thông tin cơ

sở; chưa đề cập và làm rõ việc bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng ở đơn vị
huấn luyện sẵn sàng chiến đấu Quân đoàn 3.

5


- Bùi Thanh Cao “Bồi dưỡng năng lực thực hành công tác tư tưởng
cho học viên đào tạo chính trị viên đại đội ở Học viện Chính trị quân sự hiện
nay”, luận văn thạc sĩ Xây dựng Đảng, Hà Nội, 2008. Luận văn đã tập trung
làm rõ những vấn đề cơ bản về năng lực thực hành và bồi dưỡng năng lực
thực hành công tác tư tưởng cho học viên đào tạo để trở thành chính trị viên
đại đội ở Học viện Chính trị quân sự, chỉ rõ vai trò bồi dưỡng năng lực thực
hành công tác tư tưởng và đưa ra những vấn đề có tính nguyên tắc trong bồi
dưỡng năng lực thực hành công tác tư tưởng cho cán bộ chính trị cấp phân
đội. Đánh giá thực trạng ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và chỉ ra một số kinh
nghiệm trong hoạt động bồi dưỡng năng lực thực hành công tác tư tưởng cho
học viên đào tạo trở thành chính trị viên đại đội. Trên cơ sở đó, luận văn đã
đưa ra phương hướng, yêu cầu và 5 giải pháp cơ bản bồi dưỡng năng lực thực
hành công tác tư tưởng cho học viên đào tạo chính trị viên đại đội ở Học viện
Chính trị quân sự.
- Trần Xuân Kỳ “Bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho học viên
đào tạo sĩ quan chỉ huy cấp phân đội ở Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện
nay”, luận văn thạc sĩ Xây dựng Đảng, Hà Nội, 2009. Luận văn đã tập trung
luận giải những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn bồi dưỡng năng lực tiến
hành công tác tư tưởng cho học viên đào tạo sĩ quan chỉ huy cấp phân đội ở
Trường Sĩ quan Lục quân 1, làm rõ năng lực tiến hành công tác tư tưởng của
sĩ quan chỉ huy cấp phân đội, những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực tiến
hành công tác tư tưởng cho học viên đào tạo sĩ quan chỉ huy cấp phân đội và
đưa ra 4 vấn đề có tính nguyên tắc trong bồi dưỡng năng lực tiến hành công
tác tư tưởng cho học viên đào tạo sĩ quan chỉ huy cấp phân đội ở Trường Sĩ

quan Lục quân 1. Đồng thời đánh giá thực trạng những ưu điểm, hạn chế,
nguyên nhân và bài học kinh nghiệm. Trên cơ sở đó đã đề ra 4 yêu cầu, 4 giải
pháp cơ bản về bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho học viên đào tạo sĩ
quan chỉ huy cấp phân đội ở Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay.
6


- Trần Văn Nông “Bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho đội ngũ
trung đội trưởng ở Binh đoàn Cửu Long hiện nay”, luận văn thạc sĩ Xây dựng
Đảng, Hà Nội 2010. Luận văn đã làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và
thực tiễn bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho đội ngũ trung đội trưởng
ở Binh đoàn Cửu Long; luận giải các yếu tố cấu thành năng lực, đưa ra được
quan niệm bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho đội ngũ trung đội
trưởng, nội dung, hình thức bồi dưỡng; đưa ra được các tiêu chí và những vấn
đề có tính nguyên tắc trong hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng
cho đội ngũ trung đội trưởng ở Binh đoàn Cửu Long; đánh giá được các ưu
điểm, khuyết điểm, chỉ ra được các nguyên nhân và một số kinh nghiệm trong
bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư tưởng cho đội ngũ trung đội trưởng
ở Binh đoàn Cửu Long. Trên cơ sở đó, luận văn đề xuất một số giải pháp cơ
bản nhằm bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư tưởng cho đội ngũ trung
đội trưởng ở Binh đoàn Cửu Long. Luận văn đã cung cấp một số cơ sở khoa
học về bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng để tác giả thực hiện đề tài của
mình. Tuy nhiên, luận văn mới chỉ đề cập đến bồi dưỡng năng lực tiến hành
công tác tư tưởng cho đội ngũ trung đội trưởng ở Binh đoàn Cửu Long; chưa
đề cập đến hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho trung đội
trưởng ở đơn vị huấn luyện sẵn sàng chiến đấu Quân đoàn 3.
Sách chuyên khảo, tham khảo, kỷ yếu hội thảo khoa học liên quan đến
bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng, tiêu biểu là:
- Ban Tuyên giáo Trung ương “Phê phán, bác bỏ các quan điểm sai
trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam”, tài

liệu tham khảo nội bộ, Nxb CTQG, Hà Nội, 2007. Cuốn sách đã bàn luận sâu
sắc về nhận dạng các quan điểm sai trái thù địch; phê phán các quan điểm sai
trái, thù địch trên mặt trận tư tưởng, lý luận; phê phán, phản bác các quan
điểm sai trái, thù địch, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam; đánh giá những ưu điểm và hạn chế của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư
7


tưởng lý luận trong 20 năm đổi mới; cuộc đấu tranh chống chiến tranh tâm lý
gây chia rẽ trong nội bộ Đảng và nhân dân, dự báo tình hình, phương hướng,
các nhóm giải pháp nâng cao chất lượng nghiên cứu, phê phán các quan điểm
sai trái, cơ hội, thù địch trong thời gian tới. Đây là cuốn tài liệu có giá trị lý
luận và thực tiễn sâu sắc định hướng cho đội ngũ cán bộ quân đội có tri thức
đúng đắn trong cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận.
- Nguyễn Hoàng Lân “Kỹ năng tuyên truyền của cán bộ chính trị ở
đơn vị cơ sở trong Quân đội nhân dân Việt Nam”, Nxb Quân đội nhân dân,
Hà Nội, 2008. Cuốn sách đã luận giải sâu sắc cơ sở lý luận và thực tiễn của kỹ
năng tuyên truyền; phân tích thực trạng và những biện pháp tâm lý xã hội
nâng cao kỹ năng tuyên truyền của cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở. Đây là tài
liệu trang bị những kiến thức tay nghề để đội ngũ cán bộ chính trị vận dụng
thực hiện tốt công tác tuyên truyền ở đơn vị cơ sở.
Các bài báo khoa học liên quan đến bồi dưỡng năng lực công tác tư
tưởng, tiêu biểu như:
Lê Chí Mai "Đào tạo bồi dưỡng chính quyền cơ sở vấn đề và giải
pháp", Tạp chí Cộng sản số 20/2002 Vũ Đức Đán "Vấn đề đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở", Tạp chí Quản lý Nhà nước, số
5/2002, Bùi Thanh Cao “Bồi dưỡng năng lực thực hành công tác tư tưởng
cho đội ngũ học viên đào tạo chính trị viên”, Tạp chí Giáo dục lý luận chính
trị quân sự, Số 5, Hà Nội, 2007; Nguyễn Hoàng Lân “Một số yêu cầu cơ bản
nâng cao chất lượng bài tập thực hành bồi dưỡng kỹ năng công tác tư tưởng

trong đào tạo chính ủy, chính trị viên”, Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị
quân sự, Số 4, Hà Nội, 2008.
Tóm lại, các công trình luận văn, các bài hội thảo, bài báo khoa học
trên nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau, đã đề cập và luận giải nhiều
vấn đề về công tác tư tưởng như: quan niệm, nội dung hoạt động, các hình
thức, biện pháp công tác tư tưởng; bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác tư

8


tưởng; bồi dưỡng năng lực thực hành công tác tư tưởng. Mỗi công trình khoa
học có đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu cụ thể khác nhau về
vấn đề bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng cho đội ngũ cán bộ. Tuy nhiên
cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách cơ bản hệ thống
liên quan đến: “Bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng
ỉu xã ở tỉnh Bạc Liêu hiện nay”.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn, đề xuất
một số giải pháp tăng cường bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội
ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải làm rõ những vấn đề cơ bản về năng lực và bồi dưỡng năng
lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu.
- Đánh giá đúng thực trạng, phân tích nguyên nhân, rút ra một số kinh
nghiệm bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở
tỉnh Bạc Liêu.
- Xác định phương hướng, yêu cầu, đề xuất một số giải pháp tăng
cường bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở
tỉnh Bạc Liêu hiện nay.

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở
tỉnh Bạc Liêu.
* Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu năng lực công tác tư tưởng và hoạt động
bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh
Bạc Liêu. Các số liệu, tư liệu của luận văn giới hạn từ năm 2010 đến nay.

9


5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của đề tài
* Cơ sở lý luận của đề tài
Cơ sở lý luận của đề tài là hệ thống quan điểm lý luận của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các văn kiện, nghị quyết của Đảng Cộng
sản Việt Nam; nghị quyết, chỉ thị của Tỉnh ủy Bạc Liêu về cán bộ, công tác
cán bộ và công tác tư tưởng.
* Cơ sở thực tiễn của đề tài
Là hiện thực hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội
ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu. Quá trình thực hiện đề tài, tác giả tiếp
thu, kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có
liên quan; nghiên cứu sử dụng tư liệu, số liệu trong các báo cáo sơ, tổng kết
của cấp ủy, cơ quan chức năng các cấp về công tác tư tưởng, công tác cán bộ
và kết quả điều tra, khảo sát của tác giả.
* Phương pháp nghiên cứu
Dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, tác giả sử dụng tổng hợp các phương pháp của khoa học chuyên
ngành và khoa học liên ngành. Trong đó chú trọng các phương pháp: phân
tích, tổng hợp, điều tra khảo sát, kết hợp logic với lịch sử, tổng kết thực tiễn

và phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần cung cấp luận cứ khoa học giúp
lãnh đạo, cán bộ chủ trì các cấp có chủ trương, biện pháp đúng đắn nâng cao
chất lượng bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy
xã. Đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, phục vụ nghiên cứu, giảng
dạy môn xây dựng Đảng ở các học viện, nhà trường trong và ngoài quân đội.
7. Kết cấu của đề tài
Phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài liệu tham khảo
và phụ lục.
10


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN BỒI DƯỠNG
NĂNG LỰC CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG ỦY
XÃ Ở TỈNH BẠC LIÊU

1.1. Năng lực công tác tư tưởng và bồi dưỡng năng lực công tác tư
tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu
1.1.1. Đội ngũ bí thư đảng ủy xã và năng lực công tác tư tưởng của
bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu
* Khái quát về tỉnh Bạc Liêu
Bạc Liêu là vùng đất cực Nam của Tổ quốc, phía Bắc giáp các tỉnh Hậu
Giang, Kiên Giang, Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Sóc Trăng, Tây và Tây Nam
giáp tỉnh Cà Mau, Đông và Đông Nam giáp biển Đông. Bạc Liêu có diện tích
tự nhiên 2.570 km2. Phần lớn diện tích đất của tỉnh Bạc Liêu là đất phù sa bồi
đắp lâu đời và ổn định, có lượng mùn và khoáng chất cao. Được chia thành 2
vùng rõ rệt, vùng Bắc Quốc lộ 1A thích nghi cho trồng lúa và cây trồng nông
nghiệp khác; vùng Nam Quốc lộ 1A là vùng đất mặn ven biển thích nghi cho

nuôi trồng thủy sản làm muối và phát triển rừng ngập mặn.
Bạc Liêu giàu tiềm năng về sản phẩm du lịch như du lịch sinh thái rừng
ngập mặn ven biển, đồng thời với những di tích lịch sử - văn hóa và tâm linh
như: cụm nhà Công tử Bạc Liêu, khu lưu niệm cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu, đền
thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, khu phật bà Nam Hải…Sự hấp dẫn của du lịch
Bạc Liêu còn có những nét độc đáo trong ẩm thực lễ hội dân tộc Kinh, dân tộc
Khmer và người Hoa.
Theo số liệu thống kê tính đến tháng 5 năm 2014 dân số Bạc Liêu là
867.750 người bằng 5,02% dân số vùng đồng bằng sông Cửu Long và gần
băng 1% dân số cả nước. Mật độ dân số trung bình là 338 người/km2. Dân số
khu vực thành thị là 26,53%; khu vực nông thôn 73,47%. Trong các dân tộc
sinh sống ở tỉnh Bạc Liêu người Kinh chiếm 89,91%; người Khmer chiếm
7,71%; người Hoa chiếm 2,34%; còn lại là các dân tộc khác.

11


Hiện nay Bạc Liêu có 5 huyện, 01 thị xã và một thành phố trực thuộc
tỉnh gồm: huyện Vĩnh Lợi, Hòa Bình, Hồng Dân, Phước Long, Đông Hải, thị
xã Giá Rai và thành phố Bạc Liêu; có 64 đơn vị cấp xã, trong đó có 10
phường, 5 thị trấn và 49 xã.
Về kinh tế xã hội của tỉnh Bạc Liêu trong những năm gần đây có sự phát
triển khá mạnh mẽ, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân trong những năm qua là
trên 10%/năm. Cơ cấu kinh tế đang từng bước chuyển dịch theo hướng hiện đại
hóa nông nghiệp nông thôn. Tỷ trọng khu vực công nghiệp, dịch vụ ngày càng
tăng, khu vực nông nghiệp ngày càng giảm; đời sống văn hóa xã hội có nhiều
tiến bộ, đời sống vật chất tinh thần trong tỉnh ngày càng được nâng cao.
Tuy nhiên, tình hình kinh tế xã hội của tỉnh Bạc Liêu so với các tỉnh
trong khu vực vẫn còn không ít những khó khăn. Đời sống của một phận nhân
dân còn nghèo, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc Khmer.

Khoảng cách giàu nghèo giữa vùng nông thôn so với thành thị ngày càng
tăng. Hệ thống chính trị ở cơ sở tuy thường xuyên được củng cố, xây dựng
nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới. Chất lượng
của một số tổ chức cơ sở đảng và cán bộ đảng viên còn nhiều hạn chế, bất
cập. Trong khi đó các thế lực thù địch đang lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo
để kích động, dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc đồng bào trong dân tộc Khmer khiếu
kiện, làm mất an ninh trật tự.
* Đặc điểm, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của các đảng bộ xã ở tỉnh
Bạc Liêu
- Đặc điểm của các đảng bộ xã
Thứ nhất, chất lượng đội ngũ đảng viên ở các đảng bộ xã còn nhiều mặt
chưa đáp ứng so với yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Là tỉnh dân số thuộc loại thấp nên Bạc Liêu là đảng bộ có số đảng
viên không cao. Số đảng bộ xã cũng chiếm tỷ lệ thấp so với tổ chức cơ
sở đảng trong toàn tỉnh (18,6%). Theo số liệu thống kê của Ban Tổ chức
12


Tỉnh ủy đầu năm 2014 toàn tỉnh có 344 tổ chức cơ sở đảng với 20.254
đảng viên. Trong đó chỉ có 49 đảng bộ xã, với 8.391 đảng viên chiếm
42,42% tổng số đảng viên của toàn tỉnh. Tất cả các đảng bộ xã ở tỉnh
Bạc Liêu đều có số lượng đảng viên trên 30 đồng chí và đều thành lập
đảng bộ theo quy định của Điều lệ đảng, trực thuộc đảng bộ xã là các chi
bộ ấp. Các chi bộ được sắp xếp tương đối hợp lý, đa số đảng viên ở các
đảng bộ xã có tuổi đời còn trẻ (bình quân 32,7 tuổi). Tuy nhiên, trình độ
học vấn của đội ngũ đảng viên ở các đảng bộ xã còn thấp hơn so với
trình độ học vấn của đảng viên ở các loại hình tổ chức cơ sở đảng khác,
nhìn chung trình độ năng lực của đội ngũ đảng viên ở các xã còn nhiều
hạn chế bất cập, đặc biệt đảng viên là người Khmer còn gặp nhiều khó
khăn về đời sống.

Thứ hai, đối tượng lãnh đạo của các đảng bộ xã phong phú, trình độ
dân trí còn thấp, đời sống còn nhiều khó khăn.
Là một tỉnh thuần nông, đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó
khăn, kinh tế chủ yếu là các hoạt động sản xuất nông nghiệp với trồng lúa
nước, hoa mầu; kết hợp với nuôi trồng thủy sản; kinh tế chậm phát triển, trình
độ dân trí còn thấp; hoạt động kinh doanh chỉ là buôn bán nhỏ lẻ thiếu sự tập
trung. Trình độ dân trí, đời sống của người dân nhất là ở vùng sâu, địa bàn có
nhiều người dân tộc Khmer còn gặp nhiều khó khăn, do đó, việc tiến hành
công tác tuyên truyền, giáo dục đường lối chủ trương, chính sách của đảng ở
những địa bàn này còn gặp nhiều khó khăn.
- Chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ xã
Các đảng bộ xã ở tỉnh Bạc Liêu là loại hình tổ chức cơ sở đảng ở xã, có
chức năng, nhiệm vụ theo Quy định số 95-QĐ/TW ngày 03/3/2004 của Ban
Bí thư Trung ương Đảng về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở
xã. Theo quy định này, chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ xã được cụ thể hóa
thành những điểm chủ yếu sau:
13


Chức năng: Đảng bộ cơ sở xã ở tỉnh Bạc Liêu là hạt nhân chính trị,
lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước, lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị ở
xã vững mạnh, nông thôn giàu đẹp, văn minh; không ngừng nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần của nhân dân, động viên nhân dân làm tròn nghĩa
vụ đối với Nhà nước.
Nhiệm vụ:
Thứ nhất, lãnh đạo việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội,
an ninh, quốc phòng.
Trong lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội các đảng bộ xã lãnh đạo toàn
diện, tức là các đảng bộ xã xác định nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và

lãnh đạo tổ chức thực hiện. Nhiệm vụ trọng tâm của các đảng bộ xã là tạo môi
trường thuận lợi để phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; động viên nhân dân làm tròn nghĩa
vụ đối với Nhà nước; xây dựng nông thôn mới giàu đẹp, văn minh. Lãnh đạo
chính quyền thực hiện đúng chức năng quản lý nhà nước, chăm lo phát triển
sự nghiệp văn hóa, giáo dục, ý tế, bảo vệ môi trường, thực hiện các chính
sách an sinh xã hội.
Lãnh đạo thực hiện nhiệm vu quốc phòng toàn dân và chính sách hậu
phương quân đội, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; ngăn
chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hội.
Thứ hai, lãnh đạo công tác tư tưởng
Các đảng bộ xã tiến hành công tác tư tưởng trong đảng bộ và lãnh đạo
công tác tư tưởng trong nhân dân; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh ở
khu dân cư, xóm ấp, phum, sóc và trong từng gia đình, tuyên truyền và nhân
rộng các nhân tố tích cực trên mọi lĩnh vực. Tuyên truyền và vận động cho
nhân dân hiểu và chấp hành đúng đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ của địa phương; kịp thời nắm
14


bắt tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân để giải quyết hoặc báo cáo
lên cấp trên giải quyết. Lãnh đạo đấu tranh chống các quan điểm sai trái,
những hành vi nói, viết và làm trái đường lối, chủ trương, nghị quyết của
Đảng, pháp luật của Nhà nước; chống tư tưởng cơ hội, bảo thủ và các hủ tục
lạc hậu; chống các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống
trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.
Thứ ba, lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ
Các đảng bộ xã lãnh đạo xây dựng chính quyền, các tổ chức trong hệ
thống chính trị, các đơn vị kinh tế, sự nghiệp ở cơ sở vững mạnh; tiến hành
các khâu của công tác cán bộ, xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch đào

tạo, bồi dưỡng cán bộ, tích cực tạo nguồn cán bộ tại chỗ. Xây dựng quy chế
về công tác tổ chức, cán bộ; quản lý và kiểm tra việc thực hiện chính sách đối
với cán bộ cơ sở; đề xuất ý kiến trong việc lựa chọn, giới thiệu cán bộ tham
gia các cơ quan của Đảng, chính quyền, đoàn thể ở cấp trên và cán bộ chủ
chốt ở cơ sở do cấp trên quản lý.
Thứ tư, lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân
Các đảng bộ xã lãnh đạo xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân
dân ở xã vững mạnh, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của
pháp luật và điều lệ của mỗi đoàn thể. Thực hiện tốt các chính sách của Đảng và
Nhà nước về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của
nhân dân, về công tác dân tộc, tôn giáo. Lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn
thể nhân dân tham gia xây dựng, bảo vệ đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ của địa phương.
Thứ năm, xây dựng tổ chức đảng
Các đảng bộ xã tiến hành các hoạt động xây dựng đảng; đề ra nhiệm
vụ, giải pháp xây dựng đảng bộ, chi bộ trong sách, vững mạnh, gắn liền với
việc xây dựng, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở, nâng cao năng lực lãnh
đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; thực hiện đúng nguyên tắc tổ chức
15


và sinh hoạt đảng. Giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên; xây dựng kế hoạch
và biện pháp quản lý, phân công nhiệm vụ và tạo điều kiện để đảng viên hoàn
thành nhiệm vụ, làm tốt nhiệm vụ động viên, khen thưởng, kỷ luật đảng viên
và công tác tạo nguồn, phát triển đảng viên. Xây dựng cấp ủy và bí thư cấp ủy
đảm bảo tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực, thực sự là trung tâm đoàn kết,
hoạt động có hiệu quả. Cấp ủy thường xuyên kiểm tra tổ chức đảng và đảng
viên chấp hành kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước và quy định của
Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm.
* Quan niệm, chức trách, nhiệm vụ, đặc điểm, vai trò của đội ngũ bí

thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu
- Quan niệm: Đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu là một bộ
phận cán bộ chủ chốt của Đảng, Nhà nước ở cơ sở, được đào tạo, bồi dưỡng
và rèn luyện trong thực tiễn, có đủ phẩm chất năng lực và uy tín được đại hội
bầu vào cấp ủy, được cấp ủy bầu làm bí thư hoặc được bổ nhiệm làm Bí thư,
là người đứng đầu trực tiếp lãnh đạo tổ chức thực hiện đường lối chủ trương,
nghị quyết của Đảng, của cấp ủy cấp trên, cấp ủy cấp mình và chính sách,
pháp luật của Nhà nước, chịu trách nhiệm trước đảng bộ và nhân dân về kết
quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của đảng bộ và công tác xây dựng đảng bộ.
- Nhiệm vụ quyền hạn của bí thư đảng ủy xã
Với tư cách là người đứng đầu trực tiếp lãnh đạo tổ chức thực hiện
đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng của cấp ủy cấp trên và chính sách
pháp luật của Nhà nước, chịu trách nhiệm trước Đảng, trước dân về kết quả
thực hiện nhiệm vụ chính trị của đảng bộ cơ sở, bí thư đảng ủy xã có nhiệm
vụ quyền hạn sau:
Nắm vững chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng để quán
triệt trong đảng ủy, BCH và vận dụng đúng đắn sáng tạo phù hợp với tình
hình thực tế ở địa phương, đề xuất những vấn đề trọng yếu trên các lĩnh vực
kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, để các ban, ngành có trách nhiệm nghiên
cứu và đưa ra BCH thảo luận quyết định.
16


Chỉ đạo việc chuẩn bị chủ trì các cuộc họp BCH đảng bộ, giao ban,
ngành, các chi bộ trực thuộc và ban dân chánh ấp, giao ban với thường trực
UBND trực tiếp phụ trách công tác xây dựng Đảng, công tác tổ chức cán bộ,
trực tiếp làm bí thư chi bộ quân sự.
Kiểm tra việc tổ chức thực hiện các nghị quyết của BCH giữ vai trò
trung tâm đoàn kết trong BCH và thường trực đảng ủy.
Chỉ đạo đồng chí phó bí thư thường trực giải quyết công việc hang

ngày của đảng bộ, chỉ đạo đồng chí phó bí thư - chủ tịch UBND xã, xây dựng
kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và
của đảng bộ có liên quan đến công tác quản lý nhà nước ở địa phương.
Chỉ đạo chuẩn bị nội dung các kỳ họp của BCH, ban thường vụ, chuẩn
bị cho đại hội đảng bộ nhiệm kỳ. Chỉ đạo việc sơ kết, tổng kết theo định kỳ
việc thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng. Chủ tọa các cuộc họp BCH,
ban thường vụ, hội nghị cán bộ chủ chốt, giao ban giữa thường trực đảng ủy,
HĐND, UBND với các chi bộ trực thuộc.
Lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra khối dân vận, Mặt trận Tổ quốc và các
đoàn thể thực hiện nhiệm vụ được phân công.
Giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong nội bộ BCH và ban thường vụ.
Đồng thời bí thư và ban thường vụ phải là trung tâm đoàn kết của đảng bộ.
Thay mặt đảng bộ, ban thường vụ và thường trực đảng ủy ký các nghị
quyết và các văn bản của đảng bộ và ban thường vụ đảng ủy.
* Đặc điểm của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu
Thứ nhất, đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu có nguồn gốc xuất
thân, thành phần gia đình và con đường trở thành bí thư đảng ủy xã phong
phú, đa dạng.
Trong số 49 bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu, đa số xuất thân từ nông
thôn, nông dân, được đào tạo, bồi dưỡng, thử thách, từng bước trưởng thành
từ phong trào cách mạng địa phương, chuyển ngành và phấn đấu thành bí thư
17


đảng ủy xã, số ít bí thư đảng ủy xã xuất thân từ gia đình cán bộ công chức.
Hầu hết, bí thư đảng ủy xã trải qua chức vụ phó bí thư, chủ tịch ủy ban nhân
dân xã; có người được thuyên chuyển từ chính quyền sang làm bí thư đảng
ủy; một số là cán bộ từ các ban ngành của huyện được luân chuyển về làm bí
thư đảng ủy xã; cũng có người trở thành bí thư đảng ủy xã sau khi tham gia
các tổ chức chính trị xã hội của xã như: Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên

Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội nông dân…Như vậy, đội
ngũ bí thư đảng ủy xã có sự khác nhau về thành phần xuất thân nhất là về con
đường trở thành bí thư. Đặc điểm này tác động chi phối lớn đến năng lực và
bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư.
Thứ hai, đội ngũ bí thư đảng ủy xã có trình độ học vấn, trình độ lý luận
chính trị và chuyên môn nghiệp vụ không đồng đều.
Kết quả khảo sát năm 2015 cho thấy: 100% bí thư đảng ủy xã có trình
độ văn hóa phổ thông trung học; về trình độ lý luận chính trị có 15 người có
trình độ trung cấp, 32 người có trình độ cao cấp, 02 người có trình độ cử nhân
chính trị; về trình độ chuyên môn 04 người có trình độ trung học chuyên
nghiệp, 02 người có trình độ cao đẳng, 40 người có trình độ đại học, 03 người
có trình độ thạc sĩ; có 32 người đã qua học các lớp đào tạo về quản lí nhà
nước. Đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu có hiểu biết khá sâu rộng về
đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước; am hiểu sâu sắc tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc
phòng, an ninh của địa phương. Họ có quá trình công tác gắn bó với địa
phương nên nhìn chung có nhiều kinh nghiệm thực tiễn, có năng lực vận động
nhân dân trên địa bàn.
Thứ ba, đội ngũ bí thư đảng ủy xã hoạt động trong môi trường rất
phong phú, đa dạng, phức tạp.
Xã là đơn vị hành chính cấp cơ sở; nơi có cộng đồng dân cư sinh sống
cố định liên kết chặt chẽ với nhau trong lao động sản xuất và sinh hoạt văn
18


hóa tinh thần; nơi diễn ra các mối quan hệ nhiều mặt và trực tiếp giữa nhân
dân với cấp ủy đảng và chính quyền. Vì vậy, mọi hoạt động của bí thư đảng
ủy xã tác động trực tiếp đến mọi mặt hoạt động của địa phương và nhân dân,
hàng ngày hàng giờ bí thư đảng ủy xã phải trực tiếp giải quyết những yêu cầu
bức xúc của nhân dân, do sinh ra và lớn lên ở địa phương nên trong quan hệ

với nhân dân bí thư đảng ủy xã bị chi phối ràng buộc rất lớn bởi quan hệ họ
hàng, thân tộc, bởi các truyền thống, phong tục, tập quán của địa phương.
Thứ tư, trong những năm gần đây, xu hướng trẻ hóa đội ngũ bí thư
đảng ủy xã diễn ra khá nhanh.
Trong những năm gần đây thực hiện chủ trương trẻ hóa đội ngũ cán bộ
ở cơ sở, nên xu hướng trẻ hóa đội ngũ bí thư đảng ủy xã diễn ra khá nhanh.
Số bí thư đảng ủy xã được đào tạo cơ bản, kế thừa được truyền thống cách
mạng, năng động, nhạy bén, tiếp cận nhanh với cái mới được các thế hệ cán
bộ đi trước hướng dẫn, bồi dưỡng, giúp đỡ nên họ trưởng thành khá nhanh trở
thành nguồn cung cấp cán bộ cho huyện. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy,
một số bí thư đảng ủy xã có độ tuổi dưới 40 còn lúng túng trong xử lý những
tình huống phức tạp, chưa có nhiều kinh nghiệm trong lãnh đạo, quản lý, tỏ ra
chủ quan, nóng vội, hạn chế trong công tác vận động quần chúng nhân dân,
sức lan tỏa uy tín của cá nhân chưa cao. Điều này đòi hỏi trong bồi dưỡng
năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ này phải tính đến điều kiện chín muồi
của cán bộ và đảm bảo sự kế thừa giữa các thế hệ cán bộ.
- Vai trò của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu.
Một là, đội ngũ bí thư đảng ủy xã là những người chủ trì ban thường
vụ, đảng ủy, quyết định những chủ trương, biện pháp lãnh đạo trên tất cả các
mặt của địa phương.
Bí thư đảng ủy xã do đại hội, ban chấp hành đảng bộ bầu, là người
đứng đầu đảng ủy, chịu trách nhiệm quán triệt đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, nắm
19


vững tình hình mọi mặt của địa phương, đề xuất và chủ trì ban thường vụ,
đảng ủy, thảo luận, quyết định chủ trương, biện pháp lãnh đạo để biến đường
lối chủ trương chính sách của đảng thành hiện thực trong cuộc sống, góp phần
quyết định đến sự phát triển các mặt về chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, quốc

phòng, an ninh và xây dựng hệ thống cơ sở chính trị vững mạnh toàn diện.
Trên cơ sở chủ trương, nghị quyết của đảng ủy, bí thư đảng ủy cùng
với hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân và các tổ chức khác trong hệ thống
chính trị quán triệt cụ thể hóa thành chương trình, kế hoạch, tổ chức cho
nhân dân thực hiện,
Hai là, bí thư đảng ủy là nhân vật trung tâm, là người chịu trách nhiệm
cao nhất về sự phát triển đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, quốc
phòng, an ninh của xã.
Bí thư đảng ủy là người đứng đầu cấp ủy giữ vai trò phát huy tập hợp
sức mạnh trí tuệ, sự đoàn kết, biết khơi dậy lòng quyết tâm, tích cực của tập
thể cấp ủy, của cán bộ đảng viên và nhân dân; là đội ngũ tìm tòi sáng tạo, dám
nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm trước cấp trên và nhu cầu, nguyện vọng
của quần chúng nhân dân.
Trong hoạt động lãnh đạo của đảng ủy thì bí thư đảng ủy là cầu nối để
phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân trong góp ý, bổ sung, điều chỉnh
vào đường lối, chủ trương, chính sách của đảng nói chung và các chỉ tiêu kế
hoạch phát triển về mọi mặt ở xã nói riêng. Nhất là hiện nay sự nghiệp công
nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn có thành công hay không đòi
hỏi sự chủ động, sáng tạo rất cao của mỗi địa phương; trong đó vai trò quyết
định trước hết sự chỉ đạo, lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp ở địa
phương. Với ý nghĩa đó vai trò của đội ngũ bí thư đảng ủy ngày càng tăng,
gắn với sự phát triển của yêu cầu, nhiệm vụ chính trị ở địa phương.
Ba là, bí thư đảng ủy xã là người trực tiếp chăm lo xây dựng nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của đảng bộ.
20


Bí thư đảng ủy là người chủ trì ban thường vụ, đảng ủy xã, chăm lo xây
dựng chi bộ đảng bộ trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức;
đổi mới nâng cao chất lượng sinh hoạt của cấp ủy, của các chi bộ, đảng bộ;

thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nâng cao chất
lượng tự phê bình và phê bình, xây dựng sự đoàn kết, thống nhất trong cấp
ủy, tổ chức đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đảng viên; củng cố,
kiện toàn, tổ chức bộ máy, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ công chức xã có
số lượng đủ, cơ cấu hợp lý, chất lượng ngày càng cao.
Bốn là, bí thư đảng ủy xã là người trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức
tiến hành công tác tư tưởng trong đảng bộ và nhân dân trên địa bàn xã.
Với tư cách là người đứng đầu, trực tiếp lãnh đạo, tổ chức thực hiện
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nghị
quyết, chỉ thị của cấp trên và nghị quyết của đảng bộ, do đó bí thư đảng ủy là
người trực tiếp nghiên cứu, đề xuất với đảng ủy chủ trương, biện pháp lãnh
đạo công tác tư tưởng và chỉ đạo, tổ chức, tiến hành công tác tư tưởng trong
đảng bộ và nhân dân trên địa bàn xã. Bí thư đảng ủy là người thường xuyên
quản lí nắm chắc được tình hình tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của cán bộ
đảng viên và quần chúng nhân dân. Là người phải chịu trách nhiệm giải quyết
tốt tình hình tư tưởng của quần chúng nhân dân. Là người thường xuyên phải
lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp giáo dục nâng cao nhận thức về chính trị tư
tưởng xây dựng niềm tin, ý chí, quyết tâm cho cán bộ đảng viên và nhân dân
trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương; kiên quyết đấu tranh,
phê phán những tư tưởng thù địch để bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ở cơ sở.
* Năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã
- Quan niệm năng lực công tác tư tưởng của bí thứ đảng ủy: Năng lực là
vấn đề được nhiều nhà khoa học quan tâm, nghiên cứu. Theo Từ điển tiếng Việt
“1. Khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt
21


động nào đó. 2. Phẩm chất tâm lí và sinh lí tạo cho con người có khả năng hoàn
thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao” [45, tr.369]. Năng lực, hiểu

theo nghĩa chung nhất là tổng hợp các khả năng của chủ thể để đáp ứng yêu cầu
một hoạt động nào đó, theo đó năng lực của con người chỉ tồn tại và biểu hiện
thông qua những hoạt động nhất định. Bất kì lĩnh vực hoạt động nào con người
muốn đạt hiệu quả cao phải có năng lực và các phẩm chất tương ứng. Nếu thiếu
năng lực mọi hoạt động thực tiễn con người không đạt kết quả như mong muốn.
Theo tâm lí học năng lực bao giờ cũng là của một chủ thể nhất định,
được tồn tại dưới hai dạng chính: đó là dạng tiềm năng và dạng hiện thực.
Dạng tiềm năng bao gồm những yếu tố chủ quan như: tố chất, tri thức, kinh
nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo, năng lực tổ chức hoạt động thực tiễn…mà chủ thể
tích lũy được. Dạng hiện thực là tổng hợp những yếu tố tiềm năng được chủ
thể huy động cho một hoạt động nào đó. Hoạt động thực tiễn con người vô
cùng rộng lớn, do đó đòi hỏi mỗi cá nhân phải có năng lực nhất định. Dựa vào
sự phân công lao động xã hội có năng lực chung và năng lực chuyên môn.
Năng lực chung là tổng hợp những khả năng cần thiết của con người khi tham
gia vào các hoạt động xã hội đó là tiền đề, là điều kiện bảo đảm cho con
người đáp ứng được nhiều lĩnh vực hoạt động xã hội khác nhau. Năng lực
chuyên môn là tổng hợp những khả năng đáp ứng cho một hoạt động, một
ngành nghề nhất định như: năng lực lãnh đạo, năng lực tổ chức quản lí, năng
lực công tác tư tưởng, năng lực công tác cán bộ…
Từ những phân tích trên có thể quan niệm: Năng lực công tác tư tưởng
của bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu là sự tổng hòa các yếu tố tri thức, kinh
nghiệm, kỹ năng và những phẩm chất cá nhân cần thiết, tạo thành trình độ,
khả năng thực tế để người bí thư tiến hành công tác tư tưởng theo chức trách,
nhiệm vụ được giao.
- Những yếu tố cấu thành năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng
ủy xã
22


Một là, hệ thống tri thức và kinh nghiệm tiến hành công tác tư tưởng.

Tri thức và kinh nghiệm tiến hành công tác tư tưởng là yếu tố cơ bản, quan
trọng hình thành phát triển năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã.
Sự hiểu biết sâu rộng về các khoa học, các lĩnh vực của đời sống xã hội, và
kinh nghiệm được tích lũy trong hoạt động thực tiễn bảo đảm cho bí thư đảng
ủy thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ của người bí thư.
Tri thức lý luận của người bí thư đảng ủy xã là hệ thống những kiến
thức đã được tích lũy qua quá trình học tập tại trường, từ hoạt động thực tiễn
và do chính việc tự học tập, rèn luyện của bản thân. Tri thức lý luận của người
bí thư đảng ủy được thể hiện ở trình độ hiểu biết sâu sắc, biết vận dụng đúng
đắn, sáng tạo lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng; pháp luật của Nhà nước; nhiệm vụ
chính trị của địa phương; nguyên tắc, nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành
công tác tư tưởng.
Tri thức kinh nghiệm tiến hành công tác tư tưởng là một bộ phận hữu
cơ trong hệ thống tri thức của người bí thư, được hình thành bổ sung và phát
triển bằng nhiều con đường khác nhau nhưng chủ yếu là thông qua hoạt động
thực tiễn. Tri thức kinh nghiệm công tác tư tưởng bao gồm kinh nghiệm lãnh
đạo, chỉ đạo công tác tư tưởng, kinh nghiệm quản lí tư tưởng, giáo dục chính
trị, tuyên truyền cổ động, thi đua khen thưởng, kinh nghiệm xử lý các tình
huống về công tác tư tưởng.
Tri thức lý luận và kinh nghiệm thực tiễn công tác tư tưởng gắn bó chặt
chẽ với nhau tạo nên năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã. Vì vậy
trong hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng
ủy xã cần coi trọng bồi dưỡng cả kiến thức lý luận và kinh nghiệm tổ chức
hoạt động thực tiễn công tác tư tưởng.
Thứ hai, kỹ năng tiến hành công tác tư tưởng là khả năng vận dụng linh
hoạt thành thạo các kiến thức kinh nghiệm đã được tích lũy của bí thư đảng
23

ủy vào lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức tiến hành công tác tư tưởng theo chức trách
nhiệm vụ. Kỹ năng là một yếu tố rất quan trọng của năng lực công tác tư
tưởng, được hình thành và phát triển thông qua hoạt động thực tiễn. Ở cơ sở,
kỹ năng công tác tư tưởng của người bí thư đảng ủy được thể hiện rõ nhất ở
kỹ năng quán triệt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, chỉ thị, nghị
quyết của cấp trên, nắm chắc tình hình mọi mặt của địa phương, đề xuất chủ
trương, biện pháp lãnh đạo công tác tư tưởng để ban thường vụ, đảng ủy
quyết định; ở kỹ năng chỉ đạo và tiến hành lập kế hoạch công tác tư tưởng, kỹ
năng tổ chức tiến hành công tác tư tưởng, kỹ năng quản lí tư tưởng, kỹ năng
tổ chức tiến hành các nội dung hình thức công tác tư tưởng; kỹ năng xử lý các
tình huống công tác tư tưởng.
Thứ ba, tính cách, khí chất cá nhân
Yếu tố tâm sinh lý là tiền đề vật chất cần thiết để hình thành năng lực
công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy. Tính cách khí chất của bí thư đảng ủy
xã biểu hiện qua hành vi, cách nói chuyện, lối ứng xử giao tiếp. Mỗi bí thư
đảng ủy có các kiểu khí chất khác nhau. Thường có 4 loại khí chất: linh hoạt,
điềm tĩnh, nóng nảy, ưu tư. Tính cách khí chất thể lực vừa là tiền đề vật chất,
vừa qui định sự khác biệt về năng lực của mỗi bí thư đảng ủy xã ảnh hưởng
đến sự phát triển năng lực chung và năng lực chuyên môn của mỗi bí thư.
Như vậy những yếu tố cấu thành năng lực công tác tư tưởng của bí thư
đảng ủy xã bao gồm các yếu tố cơ bản là: tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, đặc
điểm tâm lý, tính cách, khí chất cá nhân. Mỗi yếu tố cấu thành năng lực công tác
tư tưởng của bí thư đảng ủy xã có vị trí vai trò và biểu hiện khác nhau, nhưng có
mối quan hệ biện chứng thống nhất với nhau là tiền đề, điều kiện bổ trợ cho
nhau phát triển. Vì vậy, các chủ thể, các lực lượng bồi dưỡng năng lực công tác
tư tưởng của đội ngũ bí thư đảng ủy phải chú ý đến các yếu tố đó. Ngoài ra phẩm
chất chính trị, đạo đức lối sống, phong cách công tác của người bí thư đảng ủy
cũng chi phối ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực công tác tư tưởng của họ.
24

- Con đường hình thành năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã.
+ Một là, năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã được hình
thành phát triển trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng tại các nhà trường. Năng
lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã được hình thành và phát triển
thông qua hoạt động giáo dục đào tạo. Giáo dục đào tạo là một quá trình tác
động có định hướng với một kế hoạch chương trình cụ thể và cách thức tổ
chức chặt chẽ theo mô hình mục tiêu đào tạo đã xác định. Có thể nói năng lực
công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã bắt đầu hình thành ngay từ giai đoạn
là cán bộ thuộc diện quy hoạch chức danh bí thư. Tuy nhiên, giai đoạn trực
tiếp và chủ yếu nhất là thông qua quá trình đào tạo tại các học viện, nhà
trường. Ở đây họ được trang bị hệ thống kiến thức cơ bản, kiến thức cơ sở và
kiến thức chuyên ngành; đồng thời được hướng dẫn xử lý các tình huống
trong công tác tư tưởng, đi tham quan nghiên cứu thực tế…trên cơ sở đó mà
trình độ lý luận, phẩm chất, năng lực công tác tư tưởng được hình thành củng
cố phát triển.
+ Hai là, năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy xã được phát
triển, hoàn thiện thông qua quá trình thực tiễn công tác tư tưởng tại địa
phương. Sau khi được đào tạo cơ bản, toàn diện chuyên sâu, bí thư đảng ủy
cần được rèn luyện thử thách trong thực tiễn. Chính thông qua tổ chức các
hoạt động của đảng bộ, sinh hoạt đảng ủy và ban thường vụ đảng ủy xã, thông
qua chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức tiến hành công tác tư tưởng, tiến hành
công tác tuyên truyền vận động nhân dân, nắm dự báo và giải quyết tư
tưởng…là điều kiện thuận lợi để bí thư đảng ủy xã tích lũy kinh nghiệm nâng
cao trình độ năng lực tiến hành công tác tư tưởng.
+ Ba là, Năng lực công tác tư tưởng của bí thư đảng ủy được hình
thành, phát triển thông qua quá trình tự học tập, tự tu dưỡng rèn luyện của
mỗi bí thư. Cùng với việc đào tạo bồi dưỡng của tổ chức thì việc tự học tập,
rèn luyện của mỗi người luôn đóng vai trò quyết định trong bồi dưỡng phát
25

triển hoàn thiện năng lực công tác tư tưởng. Thực tiễn công tác ở cơ sở luôn
đặt ra những yêu cầu cao, nhưng đồng thời cũng chính thực tiễn đó gợi mở,
hướng dẫn, đòi hỏi bí thư đảng ủy xã phải tích cực tự học tập, rèn luyện thì
năng lực công tác tư tưởng mới ngày càng được hoàn thiện, phát triển.
Như vậy, con đường hình thành năng lực công tác tư tưởng của bí thư
đảng ủy xã là một quá trình đòi hỏi phải kiên trì tự học tập, rèn luyện không
ngừng; đó là sự thống nhất biện chứng giữa đào tạo qua trường lớp cơ bản với
rèn luyện trong thực tiễn và tự học tập tu dưỡng rèn luyện, trong đó giáo dục,
đào tạo là điều kiện nền tảng; rèn luyện trong thực tiễn và tự học tập phấn đấu
của mỗi người có ý nghĩa quyết định.
1.1.2. Những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng
của đội ngũ bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Bạc Liêu
* Quan niệm về bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng của đội ngũ bí
thư đảng ủy xã
Bồi dưỡng là khái niệm được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực, các
hoạt động của đời sống xã hội. Theo Từ điển tiếng Việt, bồi dưỡng là: “1. Bồi
dưỡng là làm cho khỏe thêm, mạnh thêm; 2. làm cho tốt hơn, giỏi hơn” [45,
tr.191]. Trong công tác cán bộ, bồi dưỡng hiểu theo nghĩa rộng là việc xác
định các chủ trương, biện pháp trong đào tạo, chăm lo, xây dựng đội ngũ cán
bộ về mọi mặt để họ có đủ phẩm chất, năng lực hoàn thành nhiệm vụ theo
cương vị chức trách được giao. Theo nghĩa hẹp, bồi dưỡng là hoạt động trang
bị, bổ sung những kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo ở một nội dung,
một lĩnh vực công tác nào đó liên quan đến thực hiện chức trách, nhiệm vụ
của cán bộ nhằm không ngừng bổ sung, phát triển năng lực của mỗi người để
đáp ứng kịp thời với yêu cầu, nhiệm vụ được giao.
Theo đó, có thể hiểu quan niệm bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng
của đội ngũ bí thư đảng ủy xã như sau: bồi dưỡng năng lực công tác tư tưởng
của đội ngũ bí thư đảng ủy xã là tổng hòa các chủ trương, nội dung, hình

26