LUẬN văn THẠC sĩ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG đội NGŨ PHÓNG VIÊN báo CHÍ TRONG QUÂN đội GIAI đoạn HIỆN NAY

1

Chương 1

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ PHÓNG VIÊN BÁO

10

CHÍ QUÂN ĐỘI

1.1

Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội và những vấn đề
cơ bản về nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo

1.2
Chương 2

chí quân đội
Thực trạng và một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng

10

đội ngũ phóng viên báo chí quân đội hiện nay

35

YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG
CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ PHÓNG VIÊN BÁO
CHÍ QUÂN ĐỘI TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

55
2.1

Những yếu tố tác động và yêu cầu nâng cao chất lượng
đội ngũ phóng viên báo chí quân đội trong giai đoạn
hiện nay
Những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng đội ngũ

55

phóng viên báo chí quân đội trong giai đoạn hiện nay
KẾT LUẬN

69
91

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

93

PHỤ LỤC

98

2.2

BẢNG CHỮ VIẾT TẮT

2
Viết đầy đủ

Viết tắt

1. Xã hội chủ nghĩa

XHCN

2. Chủ nghĩa Xã hội

CNXH

3. Chủ nghĩa Cộng sản

CNCS

4. Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

CNH, HĐH

5-Quân đội nhân dân

QĐND

6. Quân đội nhân dân Việt Nam

QĐNDVN

7. Nhà xuất bản

NxB

8. Công tác đảng, công tác chính trị

CTĐ, CTCT

9. Đảng uỷ Quân sự Trung ương

ĐUQSTƯ

10. Chính trị Quốc gia

CTQG

11. Tổng cục Chính trị

TCCT

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Báo chí cách mạng Việt Nam có vai trò to lớn trong sự nghiệp cách
mạng của Đảng. Báo chí là công cụ, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư
tưởng văn hoá của Đảng; là cầu nối giữa Đảng và Nhà nước với nhân dân,


3
là phương tiện bảo đảm dòng thông tin hai chiều từ Đảng và Nhà nước tới
nhân dân và từ nhân dân tới Đảng và Nhà nước, tạo nên sự hài hoà giữa ý

Đảng với lòng dân, là tiếng nói của Đảng và Nhà nước trong sự nghiệp
lãnh đạo và quản lý. Đồng thời, báo chí còn là tiếng nói của nhân dân, là
diễn đàn, qua đó nhân dân bày tỏ ý chí và nguyện vọng của mình trong
công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ V.I
Lênin đã chỉ rõ: “Tờ báo là công cụ tuyên truyền, cổ động, tổ chức và lãnh
đạo” [19, 175] . Hoạt động của báo chí cách mạng Việt Nam là truyền bá
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của cách mạng, tri
thức trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, làm cho cán bộ, đảng viên và
quần chúng nhân dân có được cơ sở khoa học để xây dựng thế giới quan,
nhân sinh quan cộng sản, có niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng
của Đảng cộng sản Việt Nam. 80 năm qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã
tham gia tích cực vào hoạt động tuyên truyền, lý luận của Đảng, góp phần
quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất tổ quốc,
tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước phòng chống "diễn
biến hoà bình" đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội.
Chất lượng, hiệu quả hoạt động của báo chí và các cơ quan báo chí phụ
thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó chất lượng đội ngũ phóng viên là nhân tố có
ý nghĩa quyết định. Phóng viên có vai trò quan trọng, có tính chất quyết định
trong việc sản sinh ra các loại hình tác phẩm báo chí, đóng góp về nội dung,
hình thức cho từng tờ báo, tạp chí, họ là người trực tiếp tác nghiệp, làm công
tác phản ánh, thường xuyên ở đầu nguồn tin tức. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ
rõ: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí
sắc bén của họ” [ 23, 616]. Vì vậy, nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên là


4
yêu cầu khách quan, là nhiệm vụ trọng tâm của công tác báo chí và cơ quan
báo chí.
Trong giai đoạn hiện nay, trước yêu cầu của sự nghiệp cách mạng

Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, nhiệm vụ bảo vệ Tổ
quốc XHCN có bước phát triển mới: “ Bảo vệ Tổ quốc XHCN là bảo vệ vững
chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ an ninh quốc
gia, trật tự an toàn xã hội và nền văn hoá; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân
và chế độ XHCN, bảo vệ sự nghiệp đổi mới và lợi ích quốc gia, dân tộc”
[ 12, 117]. Sự phát triển của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đặt ra những nội dung
mới đối với nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu của quân đội ta. Đó là, quân đội
phải xây dựng theo hướng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện
đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Tổ quốc với
Đảng, với nhân dân” [ 12, 18]. Nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu của quân đội,
của các đơn vị đặt ra những yêu cầu cao trong quá trình huấn luyện, sẵn sàng
chiến đấu và chiến đấu. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận đang
diễn ra gay go, quyết liệt, phức tạp, chiến lược “Diễn biến hoà bình” chủ
nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đang tấn công chúng ta toàn diện nhằm
xoá bỏ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm
của Đảng, chính sách của Nhà nước. Tình hình đó đã và đang đặt ra những
yêu cầu rất cao, rất bức thiết đối với công tác tư tưởng nói chung và trên lĩnh
vực báo chí nói riêng, nhằm tuyên truyền sâu rộng đường lối chính sách của
Đảng, thông tin kịp thời, phân tích sâu sắc những sự kiện mới phát sinh, định
hướng xây dựng dư luận lành mạnh trong quần chúng nhân dân, góp phần bảo
vệ và giữ vững mặt trận lý luận, tư tưởng của Đảng.
Là một bộ phận của báo chí cách mạng Việt Nam, là thành tố quan
trọng trong hoạt động CTĐ, CTCT của QĐNDVN báo chí quân đội có vai trò
quan trọng đối với việc giữ vững phương hướng chính trị của Đảng, bảo đảm


5
cho đường lối quân sự của Đảng được quán triệt sâu sắc, được tuyên truyền
sâu rộng và thực hiện sáng tạo, hiệu quả trong quân đội. Báo chí quân đội còn
có vai trò quan trọng cung cấp thông tin định hướng dư luận, tuyên truyền

giáo dục nhằm không ngừng nâng cao giác ngộ chính trị, củng cố niềm tin,
tăng cường sự nhất trí về chính trị tư tưởng, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ thành
người quân nhân cách mạng, góp phần vào xây dựng lực lượng vũ trang nhân
dân vững mạnh về chính trị, xây dựng Quân đội cách mạng chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại. Nhận thức rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của
báo chí, trong những năm qua Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã có
nhiều chủ trương, lãnh đạo, chỉ đạo công tác báo chí quân đội, các cơ quan
báo chí trong quân đội đã nỗ lực, bằng nhiều biện pháp để nâng cao chất
lượng đội ngũ phóng viên. Do đó, đội ngũ phóng viên báo chí quân đội đã có
chuyển biến trên nhiều mặt được đào tạo cơ bản, hiện có 85% trình độ đại học
và trên đại học, được rèn luyện trưởng thành trong thực tế, đại bộ phận báo
chí trong quân đội đều khẳng định được vị trí và phát huy tốt vai trò của
mình, uy tín tốt. Song, để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của Quân đội và
công tác tuyên truyền của báo chí trong giai đoạn cách mạng hiện nay, chất
lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội còn bộc lộ một số hạn chế bất cập
như : Tuổi đời trung bình cao, trình độ ngoại ngữ, tin học hạn chế, số phóng
viên trẻ chưa trải qua chiến đấu nên hiểu biết về quân sự, quốc phòng còn ít.
Vì vậy, nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là vấn đề có
ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, vừa cơ bản, vừa cấp bách trong tình hình
hiện nay.
2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong những năm gần đây vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ phóng
viên báo chí đã được các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân đội và


6
nhiều nhà khoa học nghiên cứu, nhiều công trình khoa học được công bố.
Đáng chú ý là: "Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị quân đội nhân dân Việt
Nam trong giai đoạn mới". Đề tài khoa học cấp Bộ Quốc phòng (tháng 8
năm 1998); “Trách nhiệm cao cả của người làm báo Đảng”, Bài nói chuyện

của cố Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng tại báo Nhân dân (05/3/1991);
"Xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất và năng lực, có bản lĩnh chính trị
vững vàng đủ số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới", Bài
nói chuyện của thượng tướng Phạm Thanh Ngân, nguyên Chủ nhiệm TCCT
tại báo Quân đội nhân dân (23/01/1998) “Nghĩ về nghề báo”, Hữu Thọ-Nxb
Giáo dục (1997) "Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị phân đội của QĐNDVN
trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh", Luận án tiến sĩ lịch sử
của tác giả Nguyễn Quang Phát Học viện Chính trị quân sự; “Tư tưởng Hồ
Chí Minh về báo chí và phương hướng sáng tạo báo chí”, Luận văn thạc sỹ
chuyên ngành báo chí của tác giả Đỗ Chí Nghĩa, Học viện Chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh (2001); “Hoạt động của phóng viên thường trú”, Luận văn thạc
sỹ chuyên ngành báo chí của tác giả Phan Bá Thịnh, Học viện Chính trị Quốc
gia Hồ Chí Minh (2002)... Các công trình trên đã đề cập tương đối toàn diện
và sâu sắc các mặt hoạt động của CTĐ, CTCT trong QĐNDVN và công tác
báo chí cách mạng Việt Nam về xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị trong
QĐNDVN và xây dựng đội ngũ phóng viên báo chí. Tuy nhiên, cho đến nay
chưa có một công trình nào tập trung, trực tiếp nghiên cứu một cách cơ bản,
hệ thống vấn đề: “Nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân
đội trong giai đoạn hiện nay”. Vì vậy đề tài này là một hướng nghiên cứu
độc lập, góp phần nâng cao chất lượng báo chí quân đội.
3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Mục đích:


7
Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn nâng cao chất lượng đội
ngũ phóng viên báo chí quân đội, đề xuất những giải pháp cơ bản để nâng cao
chất lượng đội ngũ phóng viên, báo chí quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
trong thời kỳ mới.
* Nhiệm vụ:

-Làm rõ quan niệm về chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng đội
ngũ phóng viên báo chí quân đội.
-Đánh giá thực trạng chất lượng và khái quát một số kinh nghiệm nâng
cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội.
-Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản nâng cao chất
lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội trong giai đoạn hiện nay.
* Đối tượng nghiên cứu:
Nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội trong giai
đoạn hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ
phóng viên báo chí quân đội gồm: Phóng viên báo chí phát hành rộng rãi và
phóng viên báo, tạp chí chuyên ngành trong quân đội được cấp phép của Bộ Văn
hóa-Thông tin. Các tư liệu, số liệu khảo sát chủ yếu từ năm 1999 đến nay.
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận:
Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng; Nghị quyết của
Đảng uỷ Quân sự Trung ương, Chỉ thị hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, của
Bộ Văn hoá-Thông tin, Ban Tư tưởng-Văn hoá Trung ương và Hội Nhà báo Việt
Nam về báo chí và xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí.


8
*Cơ sở thực tiễn của Luận văn là tình hình báo chí, đội ngũ phóng
viên và công tác xây dựng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội qua khảo sát,
thu thập tư liệu, tài liệu ở các cơ quan báo chí quân đội và cơ quan chức năng
quản lý báo chí trong quân đội. Đồng thời luận văn quan tâm đến các tài liệu
của Cục cán bộ, Cục Tư tưởng - Văn hoá, Văn phòng Tổng cục Chính trị, Hội
Nhà báo Việt Nam, Cục Báo chí-Bộ Văn hoá-Thông tin. Những số liệu, tư

liệu điều tra, khảo sát thực tế ở các cơ quan báo chí trong quân đội do tác giả
trực tiếp tiến hành.
*Phương pháp nghiên cứu:
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, luận văn sử
dụng và kết hợp chặt chẽ phương pháp nghiên cứu khoa học liên ngành,
chuyên ngành, vận dụng và kết hợp chặt chẽ các phương pháp lôgíc với
phương pháp lịch sử, phân tích và tổng hợp. Đồng thời sử dụng phương pháp
so sánh, thống kê, khảo sát, điều tra xã hội học, phương pháp chuyên gia, tổng
kết thực tiễn.
5. Ý nghĩa của luận văn
-Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ một số luận cứ
khoa học giúp cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp, các cơ quan chức năng quản lý
báo chí trong quân đội có biện pháp xây dựng đội ngũ nhà báo quân đội đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác tuyên truyền trong giai đoạn hiện nay.
-Đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, trong
giảng dạy, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí trong các nhà trường, ở các
trung tâm và các cơ quan báo chí trong quân đội.
6. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Phần mở đầu, 2 chương (4 tiết); kết luận; danh mục tài
liệu tham khảo; phụ lục.


9
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ PHÓNG VIÊN BÁO CHÍ QUÂN ĐỘI

1.1. Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội và những vấn đề cơ bản
về nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội
1.1.1. Báo chí và đội ngũ phóng viên báo chí quân đội

* Báo chí cách mạng
Báo chí là sản phẩm tinh thần, là công cụ của một lực lượng chính trị
nhất định, là binh chủng hàng đầu trên mặt trận tư tưởng để thực hiện chức
năng thông tin, giáo dục, chỉ đạo. VI Lênin đã chỉ rõ: “Tờ báo là công cụ
tuyên truyền, cổ động, tổ chức và lãnh đạo” [ 19, 175] . Báo chí cách mạng là
“cơ quan của các tổ chức Đảng” do Đảng Cộng sản lãnh đạo là “Công cụ để
xây dựng CNXH” [ 20, 114 ]. Mục đích của hoạt động báo chí cách mạng là
truyền bá hệ tư tưởng của giai cấp vô sản vào quần chúng, làm cho chủ nghĩa
Mác-Lênin trở thành hệ tư tưởng thống trị trong xã hội, động viên cổ vũ toàn
thể nhân dân hoạt động tích cực, sáng tạo, mục tiêu vì lý tưởng của CNXH và
CNCS. Đại hội Đảng lần thứ III chỉ rõ: “Báo chí phải thực sự trở thành vũ khí
ngày càng sắc bén của giai cấp công nhân trên mặt trận tư tưởng và chính trị,
ra sức nâng cao tính tuyên truyền, tính chiến đấu, tính quần chúng, phải thật
sự trở thành món ăn tinh thần của đông đảo quần chúng” [ 8, 97].
Báo chí cách mạng Việt Nam được ra đời từ năm 1925, tiền thân là tờ
Thanh niên. Trong suốt chặng đường 80 năm qua, báo chí cách mạng Việt
Nam đã trở thành phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống
xã hội, là cơ quan ngôn luận của tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã
hội, là diễn đàn của nhân dân. Báo chí cách mạng Việt Nam đã thực sự là
công cụ, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng văn hoá của Đảng Cộng sản


10
Việt Nam, dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí minh, báo chí cách mạng nước ta đã
có bước trưởng thành vượt bậc, cả nước hiện có 503 cơ quan báo chí với 611
ấn phẩm, 68 đài phát thanh, đài truyền hình cả trung ương và địa phương, với
đội ngũ phóng viên báo chí được cấp thẻ nhà báo 9.867 người. Báo chí cách
mạng Việt Nam đã thực hiện tốt chức năng “tuyên truyền tập thể, tổ chức tập
thể và cổ vũ tập thể” và đã có sự đóng góp xứng đáng trong sự nghiệp đấu
tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam

XHCN.
Nằm trong hệ thống nền báo chí cách mạng Việt Nam, báo chí trong
quân đội được hình thành và phát triển khá sớm để tuyên truyền phục vụ cho
phong trào cách mạng, đấu tranh vũ trang của quân và dân ta. Trên cơ sở nền
tảng các tờ Cứu Quốc (25/1/1942), tờ Giải phóng (10/1943), tờ Chiến đấu
(28/5/1944), tờ Kêu gọi lính (17/10/1944) đến tờ Tiếng súng reo được ấn hành
và chuyển đến tay cán bộ, chiến sỹ Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng
quân cuối tháng 12/1944 rồi được phát triển thành báo Quân giải phóng, phát
hành số đầu tiên ngày 5/8/1945, sau được đổi tên thành báo Chiến thắng và
phát triển thêm báo Sao Vàng (30/5/1946). Từ ngày 14 đến ngày 16/2/1947,
Tổng Quân uỷ triệu tập Hội nghị Chính trị viên toàn quốc lần thứ nhất để bàn
về công tác lãnh đạo chính trị trong quân đội, tại hội nghị Tổng Quân uỷ đề ra
chủ trương cần sớm xuất bản một tờ báo mới của lực lượng vũ trang, nhằm
kịp thời tuyên truyền, cổ vũ tin chiến thắng, góp phần làm tốt hơn nữa nhiệm
vụ giáo dục chính trị trong toàn quân. Hội nghị đã quyết định lấy tên tờ báo
mới của lực lượng vũ trang nhân dân là báo Vệ Quốc quân số báo đầu tiên
được phát hành hành 10/3/1947. Trước sự phát triển của lực lượng vũ trang,
chiến tranh du kích rộng khắp cả nước, thực hiện chủ trương của Trung ương
Đảng về “Phát triển dân quân, phát triển chiến tranh du kích khắp nơi”, tháng
3/1948 báo Quân du kích được hình thành và phát hành trong lực lượng vũ


11
trang nhân dân. Cùng với báo Vệ Quốc quân, các tờ báo tiền thân của lực
lượng vũ trang ở từng mức độ khác nhau đã tiếp thu và phát huy được những
kinh nghiệm truyền thống của báo chí cách mạng Việt Nam, đã hoàn thành
nhiệm vụ tuyên truyền giáo dục chính trị cho bộ đội, cổ vũ tinh thần chiến đấu
của quân, dân ta trên khắp các chiến trường, tạo tiền đề cơ bản cho sự ra đời
của báo chí quân đội. Từ một số tờ báo tiền thân, đến nay, báo chí trong quân
đội được phát triển với số lượng khá lớn, gồm 25 báo, tạp chí được cấp phép

của Bộ Văn hoá-Thông tin, với đủ thể loại: Báo viết, báo nói, báo hình, báo
điện tử được phân thành hai khối, báo chí phát hành rộng rãi và báo chí
chuyên ngành.
Báo chí phát hành rộng rãi do Đảng uỷ Quân sự Trung ương là cơ quan
chủ quản (giao cho Tổng cục Chính trị trực tiếp chỉ đạo, quản lý) bao gồm:
Báo Quân đội nhân dân, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Tạp chí Văn nghệ
Quân đội, Phát thanh Quân đội nhân dân, Truyền hình Quân đội nhân dân,
Thông tấn Quân sự, Điện ảnh Quân đội.
Báo chí chuyên ngành thuộc các Tổng cục, các ngành chức năng, các
Học viện, Nhà trường quân đội quản lý gồm: Báo Biên phòng, Tạp chí Lịch
sử Quân sự, Tạp chí Kiến thức Quốc phòng hiện đại, Tạp chí Hậu cần Quân
đội, Tạp chí Kỹ thuật và Trang bị, Tạp chí Công nghiệp Quốc phòng và Kinh
tế, Tạp chí Y học Quân sự, Tạp chí Quân huấn, Tạp chí Nhà trường Quân đội,
Tạp chí Nghiên cứu Khoc học-Công nghệ Quân sự, Tạp chí Khoa học Quân sự,
Tạp chí Nghệ thuật Quân sự Việt Nam, Tạp chí Giáo dục Lý luận Chính trị
quân sự, Tạp chí Khoa học và Kỹ thuật, Tạp chí Y dược học quân sự, Tạp chí
Nghiên cứu Khoa học Hậu cần quân sự, Tạp chí Nghiên cứu chiến thuật chiến
dịch, Tạp chí Tài chính quân đội.


12
Báo chí quân đội là một bộ phận trong hệ thống báo chí cách mạng Việt
Nam do đó có đặc điểm chung của báo chí, song do tính chất, nhiệm vụ, đặc
điểm của hoạt động quân sự, quốc phòng với tiêu chí phục vụ hoạt động công
tác tư tưởng văn hoá, lý luận chính trị trong lực lượng vũ trang nên báo chí
quân đội có nét đặc thù riêng. Báo chí quân đội là tiếng nói, cơ quan lý luận
của Đảng uỷ Quân sự Trung ương-Bộ Quốc phòng và của cấp ủy các cấp, các
ngành, là một nội dung quan trọng của hoạt động CTĐ, CTCT trong quân đội,
góp phần nâng cao nhận thức, bồi dưỡng lý luận, tư tưởng, tình cảm, đạo đức
cách mạng, động viên cổ vũ cán bộ, chiến sỹ hoàn thành tốt nhiệm vụ chính

trị, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của lực lượng vũ trang nhân dân,
của QĐNDVN.
*Quan niệm về đội ngũ phóng viên báo chí quân đội
Lực lượng tiến hành báo chí trong quân đội gồm hai thành tố cơ bản: đội
ngũ phóng viên và đội ngũ biên tập viên. Từ những đội viên của Đội Việt Nam
Tuyên truyền giải phóng quân có chữ đẹp, có năng khiếu chọn về viết báo
“Tiếng súng reo” đến các phóng viên quân đội đầu tiên làm việc tại Toà soạn
báo Vệ Quốc quân như : Lê Tất Tố, Lưu Văn Lợi, Vũ Cao, Nguyễn Minh, Trúc
Kỳ, Vũ Tú Nam, Trần Đăng, Trần Long, Nguyễn Đình Tiên, Nguyễn Đình
Tước, đến nay trong Quân đội đã có 496 cán bộ, phóng viên, biên tập viên báo
chí, trong đó số lượng phóng viên chiếm hai phần ba, có 312 phóng viên được
Bộ Văn hoá-Thông tin cấp Thẻ Nhà báo.
Phóng viên báo chí quân đội là một bộ phận trong đội ngũ phóng viên
báo chí cách mạng Việt Nam, là cán bộ của Đảng được phân công, làm công
tác tư tưởng, văn hoá, lý luận trong Quân đội, là cán bộ chính trị trực tiếp tiến
hành CTĐ, CTCT thông qua tác phẩm báo chí. Họ là những chiến sỹ xung
kích trên mặt trận tư tưởng-văn hoá trong quân đội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã


13
chỉ ra rằng: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy
là vũ khí sắc bén của họ” [ 23, 616 ] .
Phẩm chất và năng lực của phóng viên báo chí quân đội có quan hệ mật
thiết, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của các tờ báo, tạp chí và hiệu quả
hoạt dộng công tác tuyên truyền của các cơ quan báo chí, của công tác tư
tưởng-văn hoá trong Quân đội. Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là những
cán bộ của Đảng được phân công làm công tác lý luận, tư tưởng-văn hoá
trong quân đội có trình độ văn hoá, có năng khiếu nghiệp vụ chuyên ngành
báo chí, am hiểu lĩnh vực quốc phòng, có trình độ kiến thức quân sự nhất
định, đội ngũ này được tổ chức thành một lực lượng, có số lượng, cơ cấu chất

lượng tương ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị, chức năng của quân đội
trong từng giai đoạn lịch sử của cách mạng Việt Nam
* Đặc điểm đội ngũ phóng viên báo chí quân đội
Do đặc điểm, nhiệm vụ, tính chất hoạt động tuyên truyền trong lực
lượng vũ trang, trong Quân đội, đội ngũ phóng viên báo chí quân đội có
những đặc điểm riêng; gồm những phóng viên của nhiều chuyên ngành khác
nhau; là sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên quốc phòng. Hầu
hết phóng viên báo chí quân đội đều được đào tạo cơ bản ở các trường sỹ
quan, các trường đại học trong và ngoài quân đội, ngoài các kiến thức chuyên
ngành báo chí, họ được huấn luyện quân sự và bồi dưỡng kiến thức quốc
phòng. Nhờ vậy, phóng viên quân đội không chỉ có trình độ kiến thức văn
hoá, xã hội, văn học, mà còn am hiểu sâu lĩnh vực quân sự, quốc phòng, cuộc
sống người lính và chính nét đặc thù ấy là yếu tố rất cơ bản bảo đảm cho đội
ngũ phóng viên quân đội hoàn thành tốt nhiệm vụ, chức trách được giao và
đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên
báo chí quân đội trong giai đoạn mới của cách mạng. Song, sự đặc thù đó


14
cũng tạo nên những khó khăn nhất định, nếu không hiểu sâu sắc lĩnh vực
quân sự, quốc phòng, người lính thì chất lượng bài viết không cao, khô
cứng, không đảm bảo được yếu tố bí mật quân sự, sẽ ảnh hưởng không tốt
đến tuyên truyền của các tờ báo, tạp chí trong quân đội.
- Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội có tuổi đời, tuổi quân và từng
trải, có bề dầy kinh nghiệm thực tiễn, một số đã trực tiếp tham gia chiến đấu,
phục vụ chiến đấu.
- Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội được rèn luyện, công tác học tập
trong môi trường quân đội, rất thuận lợi cho người phóng viên trong tu dưỡng bản
thân, giữ vững phẩm chất đạo đức, nâng cao năng lực trình độ chuyên ngành,
chuyên sâu, có trình độ kiến thức toàn diện về mọi mặt. Song, có khó khăn đó là

hoạt động gian khổ, phân tán, độc lập ở vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo yêu
cầu nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu cao nhiều hoạt động diễn ra mau lẹ,
cho nên các phóng viên báo chí quân đội cần có sức khoẻ, thể lực tốt mới đảm
đương được công việc nơi đầu nguồn tin tức, còn ngược lại thì sẽ rất khó khăn
hoàn thành nhiệm vụ của người phóng viên quân đội.
* Chức trách nhiệm vụ của đội ngũ phóng viên báo chí quân đội
Phóng viên báo chí quân đội phải thực hiện đầy dủ chức trách nhiệm vụ
của một nhà báo nói chung, nhà báo trong quân đội nói riêng và được cụ thể
hoá cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của quân đội và công tác tuyên truyền
của lực lượng vũ trang nhân dân và nhiệm vụ chính trị, đặc điểm công tác
tuyên truyền của đơn vị, của ngành mình đảm nhiệm. Phóng viên báo chí
quân đội có chức trách nhiệm vụ:
1. Căn cứ vào kế hoạch CTĐ, CTCT, nhiệm vụ công tác tuyên truyền
của toà soạn, của cơ quan để thu thập tài liệu thông tin trung thực về mọi mặt


15
hoạt động của các đơn vị quân đội, của lực lượng vũ trang ba thứ quân, tình
hình đất nước và thế giới.
2. Tuyên truyền phổ biến đường lối, chủ trương chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước, cổ vũ và tổ chức tập thể thực hiện các nhiệm vụ cách
mạng, đặc biệt là nhiệm vụ chiến lược bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội,
củng cố quốc phòng toàn dân, xây dựng CNXH.
3. Tuyên truyền giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
giáo dục, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất cách mạng, truyền thống “Bộ
đội Cụ Hồ ” trong tình hình mới.
4. Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội, định hướng tư tưởng bộ đội,
làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của cán bộ, chiến sỹ.
5. Tham gia phát hiện, tuyên truyền gương tốt, nhân tố mới, đấu tranh
chống “Diễn biến hoà bình” chống các hành vi vi phạm pháp luật với các hiện

tượng tiêu cực khác.
6. Tham gia bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ thông tin viên, cộng tác
viên theo kế hoạch, nhiệm vụ được phân công và theo yêu cầu của cơ quan
báo chí cấp dưới.
7. Tham gia xây dựng cơ quan báo chí , nâng cao chất lượng hiệu quả
hoạt động tuyên truyền của tờ báo mình đang công tác.
* Vai trò của đội ngũ phóng viên báo chí quân đội
Vị trí vai trò của đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là rất quan trọng
và vị trí, vai trò của đội ngũ phóng viên báo chí trong quân đội gắn bó mật
thiết với vị trí, vai trò công tác tuyên truyền, công tác tư tưởng-văn hoá ở các
đơn vị trong quân đội.


16
Đội ngũ phóng viên quân đội là đội ngũ cán bộ của Đảng, được phân
công làm công tác tuyên truyền, công tác tư tưởng-văn hoá trong lực lượng vũ
trang, ở môi trường đặc biệt quan trọng của cơ quan báo chí quân đội. Trong
thư đồng chí Trường Chinh gửi cán bộ, chiến sỹ báo QĐND ngày 19/10/1985
đã chỉ rõ: “Người làm báo quân đội cách mạng cũng là cán bộ của Đảng, đều
phấn đấu cho mục tiêu chung, phục vụ lợi ích của cách mạng, phấn đấu cho
thắng lợi của cách mạng, phấn đấu cho thắng lợi của nhiệm vụ xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc XHCN ”. Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là lực lượng
trực tiếp quyết định trong việc hình thành nên các tác phẩm báo chí, phóng
viên thường xuyên hoạt động ở đầu nguồn tin tức. Tại Đại hội lần thứ II của
Hội nhà báo Việt Nam năm 1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng:
“Nhiệm vụ của người làm báo là rất quan trọng và vẻ vang ”. [ 27, 204 ] . Do
tính chất đặc thù của nhiệm vụ quân sự quốc phòng nên người phóng viên
quân đội luôn phải bám sát đời sống, hoạt động huấn luyện, chiến đấu của bộ
đội, bám sát trận địa, bãi tập để phản ánh.
Thứ nhất, Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội có vai trò quan trọng

đối với việc giữ vững phương hướng chính trị của Đảng, bảo đảm cho đường
lối quân sự của Đảng được quán triệt sâu sắc, được tuyên truyền sâu rộng và
thực hiện sáng tạo hiệu quả trong Quân đội. Công tác tuyên truyền báo chí
được xác định là một nội dung quan trọng của công tác tư tưởng lý luận của
hoạt động CTĐ, CTCT trong Quân đội, đội ngũ phóng viên báo chí quân đội
là những cán bộ chính trị trong quân đội. Theo biên chế của quân đội hiện
nay, đội ngũ phóng viên báo chí là lực lượng mang tính chuyên trách, tính
chuyên nghiệp cao. Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội được tuyển chọn
chặt chẽ và được đào tạo cơ bản trong các trường đại học trong và ngoài quân
đội, được tổ chức phân công với một cương vị chức trách cụ thể theo từng
chuyên ngành, theo từng loại hình báo chí. Mỗi người một cương vị, có người


17
là phóng viên báo viết, công tác ở báo Quân đội nhân dân, báo Biên phòng và
các tạp chí, có người là phóng viên báo nói công tác ở Chương trình Phát
thanh Quân đội nhân dân, có người là phóng viên báo hình công tác ở
Chương trình Truyền hình Quân đội nhân dân, có người công tác ở trang điện
tử (Báo QĐND). Cùng trong một tờ báo, có người được phân công chuyên
trách là phóng viên quân sự, hậu cần kỹ thuật, có người là phóng viên văn
hoá, kinh tế, xã hội, có người là phóng viên CTĐ, CTCT nhưng họ đều là
những đoàn viên, đảng viên, cán bộ của Đảng. Do đó, đội ngũ phóng viên báo
chí quân đội là những người nắm vững phướng hướng chính trị của Đảng,
thông qua thực hiện chức trách nhiệm vụ tích cực, chủ động, sáng tạo luôn có
tính phát hiện cao, thông qua tin tức, bài viết đã chuyển tải đầy đủ các nội
dung đưa đường lối chính trị, quân sự của Đảng tới cán bộ, chiến sỹ làm cho
cán bộ, chiến sỹ trong đơn vị quán triệt sâu sắc và thực hiện đúng nghị quyết
của Đảng, chủ trương, chính sách của Nhà nước. Nhờ đó, chủ trương xây dựng
quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; chủ
trương xây dựng nếp sống văn hoá, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

trong thời kỳ CNH, HĐH được thực hiện rộng khắp, có hiệu quả cao trong Quân
đội.
Thứ hai, là một thành viên trong hệ thống chủ thể tiến hành CTĐ,
CTCT trong Quân đội, đội ngũ phóng viên báo chí quân đội có vai trò quan
trọng trong công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm không ngừng nâng cao
giác ngộ chính trị, củng cố và tăng cường sự nhất trí về chính trị, tư tưởng,
bồi dưỡng cán bộ chiến sĩ thành người quân nhân cách mạng. Hoạt động báo
chí ở Việt Nam hiện nay chính là: “ Truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước, nhiệm vụ của cách mạng, tri thức trong các lĩnh vực của đời sống xã
hội, làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân có được cơ sở khoa


18
học để xây dựng thế giới quan, nhân sinh quan cộng sản, có niềm tin vững
chắc vào sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng XHCN, tự giác, tích
cực tham gia vào các lĩnh vực hoạt động của xã hội, thực hiện thắng lợi mục
tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” [ 13, 76
]. Khi nhiệm vụ cách mạng có bước phát triển, công tác tuyên truyền báo
chí càng được coi trọng, bởi vì, theo Hồ Chí Minh “Trong Đảng và ngoài
Đảng có nhận thức rõ tình hình mới, hiểu rõ nhiệm vụ mới thì tư tưởng
mới thống nhất, tư tưởng thống nhất thì hành động mới thống nhất. Nếu
trong Đảng và ngoài Đảng, từ trên xuống dưới, từ trong đến ngoài đều tư
tưởng thống nhất và hành động thống nhất thì nhiệm vụ tuy nặng nề, công
việc tuy khó khăn phức tạp, ta cũng nhất định thắng lợi” [ 26, 217 ] .
Khẳng định vai trò to lớn của báo chí và đội ngũ phóng viên báo chí
trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc, Nghị quyết Đại hội
lần thứ IX của Đảng ta nêu rõ: “Phát triển đi đôi với quản lý tốt hệ thống
thông tin đại chúng. Báo chí làm tốt chức năng tuyên truyền, thực hiện đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; phát hiện những nhân tố mới,

cái hay, cái đẹp trong xã hội, giới thiệu gương người tốt, việc tốt, những điển
hình tiên tiến, phê phán các hiện tượng tiêu cực, uốn nắn những nhận thức lệch
lạc, đấu tranh với những quan điểm sai trái, coi trọng nâng cao tính chân thật,
tính giáo dục và tính chiến đấu của tập thể” [12, 39] .
Là cán bộ, đảng viên, đoàn viên trong Quân đội được phân công đảm
nhiệm công tác trên lĩnh vực báo chí, đội ngũ phóng viên báo chí quân đội có
vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hiệu quả công tác tuyên
truyền của từng cơ quan báo chí và của từng tờ báo.
1.1.2.Những vấn đề cơ bản về chất lượng và nâng cao chất lượng đội
ngũ phóng viên báo chí quân đội


19
* Chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ phóng viên báo
chí quân đội
Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội có vị trí, vai trò rất quan trọng,
tuy nhiên vị trí, vai trò đó có được khẳng định, phát huy đến đâu là tuỳ thuộc
vào chất lượng của đội ngũ này như thế nào.
Chủ nghĩa Mác-Lênin khẳng định rằng, mọi sự vật hiện tượng đều có
chất lượng. Chất lượng là một phạm trù dùng để chỉ các thuộc tính vốn có của
sự vật, hiện tượng; là sự thống nhất hữu cơ giữa các thuộc tính, chất lượng
của các bộ phận và các quá trình, làm cho nó là nó và khác với các sự vật hiện
tượng khác. Đại từ điển Tiếng Việt, xuất bản năm 1999 của NXB Văn hoáThông tin đã định nghĩa “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất giá trị con
người, sự vật” [ 15, 331 ] .
Mỗi sự vật, hiện tượng tồn tại đều do các bộ phận, các yếu tố, các qúa
trình hợp thành và giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Vì vậy, chất
lượng của mỗi sự vật, hiện tượng phải là tổng hợp trong sự thống nhất chất
lượng của các bộ phận, các yếu tố và các qúa trình cấu thành nên sự vật hiện
tượng đó. Do vậy, để có đội ngũ phóng viên báo chí có chất lượng, các thành
viên cần có đủ phẩm chất, năng lực cần thiết. Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ

phóng viên báo chí không thể chỉ là sự cộng lại chất lượng của mỗi người.
Bởi vì “đội ngũ là số đông sắp xếp có trật tự hoặc có tổ chức chặt chẽ”, nhờ
đó mà sức mạnh của từng người và cả đội ngũ được khơi dậy và phát huy cao
nhất, giúp họ có thể thực hiện được nhiệm vụ phức tạp nặng nề.
Chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí là tổng hợp những yếu tố tạo
nên phẩm chất, giá trị và các mối quan hệ bên trong của cả đội ngũ
nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ theo cương vị, chức trách trong mỗi
thời kỳ, giai đoạn cụ thể.


20
Đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là một bộ phận trong hệ thống
cán bộ chính trị của lực lượng vũ trang, do đó, chất lượng đội ngũ này vừa
có những điểm chung, vừa có những điểm riêng. Đi sâu nghiên cứu những
yếu tố cấu thành chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội cho thấy:
Chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là sự thống nhất biện
chứng giữa chất lượng của từng người với số lượng và cơ cấu của cả đội ngũ
được đặt trong mối quan hệ với chất lượng của cả tập thể cơ quan báo chí ở
từng cấp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác tuyên truyền báo chí trong quân
đội ở mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn cụ thể. Sự thiếu hụt về số lượng phóng viên
báo chí dễ gây ra sự quá tải trong quá trình thực hiện chức trách nhiệm vụ
chung, đồng thời làm cho mỗi người không có điều kiện cần thiết để tích luỹ
kiến thức, nâng cao trình độ, đặc biệt trong điều kiện hiện nay lượng thông tin
nhiều, nhanh, nhạy. Số lượng phóng viên báo chí phải được tính toán trong
biên chế cụ thể của cơ quan báo chí và phải là những người có bản lĩnh, khả
năng, trình độ nhất định để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, theo cương vị chức
trách. Tuy nhiên chất lượng của đội ngũ phóng viên báo chí quân đội phải
được sắp xếp, sử dụng sao cho phát huy hết khả năng của từng người và của
cả đội ngũ, tức là phải có một cơ cấu hợp lý. Trong mỗi cơ quan báo chí đều
có phóng viên già, phóng viên trẻ xen kẽ, kế cận nhau, có sỹ quan, có quân

nhân chuyên nghiệp và công nhân viên quốc phòng.
Chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là kết quả tổng hợp
của nhiều yếu tố, trong đó chất lượng của người phóng viên giữ vị trí đặc biệt
quan trọng. Chất lượng của đội ngũ được tạo nên bởi chất lượng các thành
viên và trong mối quan hệ chung, chất lượng của mỗi thành viên là cơ sở, nền
tảng tổng hợp thành chất lượng chung của cả đội ngũ. Chất lượng của người
phóng viên báo chí xét đến cùng đều biểu hiện ở hai mặt cơ bản; đức và tài,
đó cũng chính là nhân cách của người cán bộ cách mạng. Theo Chủ tịch Hồ


21
Chí Minh, một người cán bộ tốt nhất thiết phải có đủ đức, đủ tài trong đó đức
là gốc. Đạo đức đối với người cách mạng được Người ví như “ngọn nguồn”
của dòng sông; như “gốc rễ” của cây cối. Những tác phẩm báo chí của Người
đều là những tác phẩm mẫu mực về tính giáo dục của báo chí, về đạo đức
cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Từ nay về sau, nhân dân ta và Đảng
ta phải giữ gìn và phát huy mãi mãi đạo đức trong sáng ấy” [ 27, 557].
Trong mối quan hệ với tài, đức vừa là cơ sở nền tảng, vừa giữ vai trò
định hướng đồng thời là động lực thúc đẩy quá trình phấn đấu nâng cao trình
độ mọi mặt của người phóng viên. Đạo đức và tài năng của người phóng viên
là đại lượng cơ bản để đánh giá chất lượng của người phóng viên báo chí cao
hay thấp. Tuy nhiên, đạo đức và tài năng đó phải được biểu lộ ra thông qua
hoạt động thực tiễn, gắn liền với hoạt dộng của cả cơ quan báo chí trong quá
trình thực hiện nhiệm vụ. Người phóng viên báo chí không chỉ có tư cách đạo
đức trong sáng, mẫu mực, mà còn phải là người kiên định những vấn đề có
tính nguyên tắc, đồng thời tinh tế, nhạy bén, chủ động, sáng tạo trong thực
hiện nhiệm vụ.
Nghiên cứu nắm vững chất lượng đội ngũ phóng viên là cơ sở để đánh
giá đúng chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội. Song cần phải thấy
rằng, chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí với tư cách là đối tượng nghiên

cứu vừa cụ thể, vừa trừu tượng. Việc đánh giá chính xác chất lượng đội ngũ
phóng viên báo chí là một vấn đề khó khăn, đòi hỏi rất công phu. Vì vậy, cần
phải xây dựng một hệ thống tiêu chí khoa học làm cơ sở cho việc đánh giá,
bố trí sử dụng. Những tiêu chí về chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân
đội là một thể thống nhất, luôn tác động chuyển hoá lẫn nhau. Với từng người
và cả đội ngũ phóng viên báo chí, phẩm chất cơ bản nhất và tiêu chuẩn hàng
đầu là sự kiên định vững vàng về chính trị, thực sự tiêu biểu về đạo đức cách


22
mạng. Sự kiên định vững vàng của đội ngũ phóng viên báo chí quân đội chính
là sự kiên định vững vàng về mục tiêu, lý tưởng, con đường cách mạng Việt
Nam. Kiên định vững vàng lập trường của giai cấp công nhân, có sự giác ngộ
sâu sắc lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu
sắc đường lối, quan điểm của Đảng về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, về xây
dựng lực lượng vũ trang nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Nhiệm vụ
của nhà báo là quan trọng và vẻ vàng. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì
phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường
giai cấp vô sản; phải nâng cao trình độ văn hoá, phải đi sâu vào nghiệp vụ của
mình”. [ 25, 204 ].
Chất lượng của đội ngũ phóng viên báo chí quân đội phụ thuộc vào
nhiều yếu tố, trong đó có bản lĩnh chính trị vững vàng. Sự kiên định vững
vàng về chính trị của người phóng viên còn thể hiện ở sự chủ động trước diễn
biến phức tạp của tình hình, sự nhạy bén, sắc sảo trong xem xét và giải quyết
mọi vấn đề theo đúng quan điểm của Đảng, không hữu khuynh giao động,
không mơ hồ thoả hiệp, luôn tỉnh táo trước mọi luận điệu của kẻ thù, sáng
suốt trước những dư luận không lành mạnh, tích cực đấu tranh bảo vệ trận địa
chính trị tư tưởng của Đảng. Người làm báo-chiến sỹ phải có phẩm chất đó
thể hiện trong mục đích cũng như phương pháp công tác của mình. Đối với
người phóng viên báo chí quân đội, sự kiên định vững vàng về chính trị và sự

trong sáng kiểu mẫu về đạo đức cách mạng là thống nhất. Người phóng viên
báo chí phải là một tấm gương tiêu biểu cho những phẩm chất, đức tính tốt
đẹp của con người Việt Nam thời đại mới, thể hiện tập trung ở thái độ, hành
vi đúng mực trong giải quyết các mối quan hệ với Đảng, Tổ quốc, nhân dân,
với bộ đội, với công việc và bản thân. Suốt quá trình công tác người phóng
viên báo chí quân đội phải có trách nhiệm, tạo được uy tín cao trong đơn vị,
được tổ chức tin tưởng, được bạn bè yêu mến. Người phóng viên báo chí phải


23
luôn tỉnh táo, sáng suốt, có tinh thần cảnh giác cao, nắm vững bản chất, âm
mưu thủ doạn của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, biết tuyên
truyền, tạo dư luận tổ chức đấu tranh có hiệu quả với mọi âm mưu, hành động
phá hoại của kẻ địch. Đối với công việc, người phóng viên phải say sưa, tận
tuỵ, yêu nghề, luôn tự hào về nghề nghiệp, gắn bó với cơ sở, với bộ đội và
quần chúng nhân dân để thu thập tư liệu phản ánh trên trang báo. Người
phóng viên báo chí quân đội không chỉ có nếp sống lành mạnh, lạc quan, tin
tưởng, mà phải luôn có đạo đức trong sáng, kiên quyết đấu tranh khắc phục
mọi biểu hiệu của chủ nghĩa cá nhân. Đúng như Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “đạo
đức cách mạng là quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó
là điều chủ yếu nhất” [ 27, 285 ].
Là người thường xuyên ở đầu nguồn tin tức, có vai trò quan trọng và có
tính chất quyết định trong việc hình thành nên các loại hình tác phẩm, các sản
phẩm báo chí: tin, bài, phóng sự, phản ánh, do đó người phóng viên báo chí
quân đội phải có kiến thức toàn diện cả về chính trị, quân sự, văn hoá, xã hội,
kinh tế kỹ thuật và nghệ thuật quân sự. Chỉ có như vậy, người phóng viên mới
hoàn thành được nhiệm vụ vẻ vang của mình và mới góp phần nâng cao chất
lượng hoạt động của cơ quan báo chí, của từng tờ báo.
Phương pháp tác phong công tác là biểu hiện cụ thể quan điểm tư
tưởng, tính nguyên tắc, tinh thần trách nhiệm, trình độ năng lực thực hiện

nhiệm vụ của người phóng viên báo chí. Do đó, gắn liền với phẩm chất năng
lực, người phóng viên phải có phong cách, tác phong công tác khoa học, dân
chủ, sâu sát thực tế, lời nói phải đi đôi với việc làm. Do tính chất đặc thù của
người làm báo trong quân đội, thường xuyên có mặt ở những nơi khó khăn,
gian khổ, xa xội hẻo lãnh, tác nghiệp độc lập cho nên trong bất kỳ hoàn cảnh
nào, người phóng viên báo chí quân đội cũng phải nắm vững nguyên tắc, nêu
cao tinh thần trách nhiệm, giữ nghiêm kỷ luật và đạo đức nghề nghiệp. Trong


24
từng thời điểm, trong từng công việc người phóng viên phải luôn luôn sâu sát,
tỷ mỷ, có kế hoạch công tác khoa học để vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ của
người phóng viên quân đội, vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ của ngưòi lính trên
mặt trận tư tưởng văn hoá.
Chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội luôn vận động biến
đổi bởi sự vận động của các yếu tố bên trong cấu thành nó và trong mối quan
hệ biện chứng với những yêu cầu khách quan của tình hình nhiệm vụ công tác
tuyên truyền báo chí. Tình hình nhiệm vụ công tác tư tưởng văn hoá, công tác
tuyên truyền báo chí luôn có sự phát triển cùng với sự chấn chỉnh tổ chức biên
chế đã tác động trực tiếp và gián tiếp đến đội ngũ những người làm báo nói
chung và đội ngũ phóng viên nói riêng, làm cho số lượng, chất lượng và cơ
cấu luôn có sự vận động biến đổi. Nếu số lượng biên chế và cơ cấu liên tục
thay đổi thì công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và công tác chính sách sẽ
bị tác động làm cho đội ngũ phóng viên không thể tích luỹ đủ nội lực để vươn
tới. Một đội ngũ phóng viên báo chí có chất lượng cao, ổn định phải luôn đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác tuyên truyền. Sự đáp ứng đó không phải nhất
thời. Do đó, chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội hiện tại và tương
lai phụ thuộc rất quan trọng vào số lượng cần thiết và cơ cấu hợp lý. Số lượng
phóng viên trong mỗi cơ quan báo chí quân đội không thể tuỳ thuộc vào ý
muốn chủ quan của một số người mà phải căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, chức

năng của từng tờ báo và tờ tạp chí. Số lượng phóng viên thích hợp là điều
kiện quan trọng để nâng cao chất lượng của từng tờ báo. Cơ cấu đội ngũ
phóng viên báo chí quân đội rất phong phú, đa dạng bao gồm cơ câu thành
phần giai cấp, dân tộc, trình độ, cấp bậc quân hàm, lứa tuổi, thâm niên công
tác. Tính hợp lý trong cơ cấu sẽ bảo đảm sự phát triển vững chắc có bổ sung
và kế thừa nhau của đội ngũ phóng viên. Cơ cấu về độ tuổi, sức khoẻ, trình


25
độ, cấp bậc, quân hàm và thâm niên công tác nếu cân đối, hợp lý sẽ tránh
được sự ùn tắc, bảo đảm sự kế thừa và phát triển.
Ở các cơ quan báo chí quân đội sự biến đổi về cơ cấu đội ngũ phóng
viên phải tuân thủ theo một trình tự hợp lý, gắn liền với quy hoạch sử dụng
cán bộ, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ công tác tuyên truyền của từng loại
hình báo chí, từng giai đoạn lịch sử của cách mạng, nhiệm vụ của quân đội,
của từng ngành. Chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội được phản
ánh chủ yếu ở kết quả thực hiện công tác tuyên truyền của từng cơ quan báo
chí gắn bó hữu cơ với kết quả CTĐ, CTCT, công tác tư tưởng văn hoá trong
quân đội. Một đôi ngũ phóng viên báo chí có chất lượng phải là một đội ngũ
có khả năng thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Với đội ngũ phóng viên báo
chí quân đội thì kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác tuyên truyền ở tại mỗi cơ
quan báo chí (báo Quân đội nhân dân, Truyền hình Quân đội nhân dân, Phát
thanh Quân đội nhân dân, Báo biên phòng, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Tạp
chí Văn nghệ Quân đội, Điện ảnh Quân đội và các tạp chí chuyên ngành) mà
đội ngũ phóng viên thực hiện nhiệm vụ bao giờ cũng là căn cứ chủ yếu để
xem xét, đánh giá chất lượng trên thực tế của đội ngũ này.
* Những vấn đề có tính nguyên tắc nâng cao chất lượng đội ngũ phóng
viên báo chí quân đội
Nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên báo chí quân đội là quá trình
vận dụng tổng hợp các chủ trương, biện pháp, cách thức, quy hoạch, tuyển

chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sắp xếp sử dụng, luân chuyển và thực hiện các chế
độ chính sách, nhằm tạo ra sự chuyển hoá đồng bộ về chất lượng của từng
người và cả đội ngũ theo đúng mô hình, mục tiêu đã xác định, đáp ứng yêu
cầu nhiệm vụ công tác tư tưởng văn hóa, tuyên truyền của báo chí quân đội
trong thời kỳ mới.