Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ở trường Đại học Sư phạm Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DOÃN THỊ BÍCH LIÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN HỆ SAU ĐẠI HỌC
NHÓM NGÀNH KHOA HỌC GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN, NĂM 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DOÃN THỊ BÍCH LIÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN HỆ SAU ĐẠI HỌC
NHÓM NGÀNH KHOA HỌC GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ ÚT SÁU

THÁI NGUYÊN, NĂM 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Út Sáu. Những số liệu và kết quả nghiên cứu
trong luận văn là hoàn toàn trung thực, chưa được sử dụng và công bố trong bất
cứ công trình nào.
Thái Nguyên, ngày 18 tháng 4 năm 2016
Tác giả

Doãn Thị Bích Liên

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, em
đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo ở Trường Đại
học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Trước hết, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến lãnh đạo Trường Đại
học sư phạm, Khoa Tâm lý - Giáo dục, các nhà khoa học, các thầy giáo, cô
giáo đã giảng dạy và hướng dẫn em nghiên cứu khoa học trong suốt quá
trình học tập.
Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Thị Út Sáu, người đã
trực tiếp, tận tình hướng dẫn khoa học, giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tạo điều kiện của
Phòng Đào tạo, bộ phận Sau đại học, cảm ơn các đồng nghiệp đã tận tình giúp
đỡ, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến để việc điều tra nghiên cứu và hoàn thành
luận văn được thuận lợi.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng do hạn chế về năng lực và kinh
nghiệm nghiên cứu nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả xin
trân trọng tiếp thu những ý kiến góp ý chân thành của các nhà khoa học, các thầy
giáo, cô giáo và các đồng nghiệp để tiếp tục hoàn thiện hơn nữa luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Tác giả

Doãn Thị Bích Liên

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC .........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC HÌNH............................................................................................ vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH

GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN HỆ SAU ĐẠI HỌC
NHÓM NGÀNH KHOA HỌC GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC
SƯ PHẠM ........................................................................................................... 6
1.1.Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................ 6
1.1.1. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
của người học ở nước ngoài ................................................................................ 6
1.1.2. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
của người học ở Việt Nam ................................................................................... 7
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
viên hệ sau đại học ............................................................................................... 9

iii


1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 9
1.2.2. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học ........... 10
1.2.3. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học ..... 16
1.2.4. Ý nghĩa của quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
viên hệ sau đại học ............................................................................................. 20
1.2.5. Các cấp độ và lực lượng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học viên hệ sau đại học ............................................................................... 21
1.2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên ................................................................................................. 24
Kết luận chương 1.............................................................................................. 26
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN HỆ SAU ĐẠI HỌC NHÓM
NGÀNH KHOA HỌC GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ
PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN............................................................. 27
2.1. Khái quát về khách thể nghiên cứu ............................................................ 27
2.1.1. Đặc điểm, tình hình của Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN .................. 27

2.1.2. Công tác đào tạo sau đại học của Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN .... 28
2.2. Khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên
nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường đại học Sư phạm - ĐHTN .............. 30
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 30
2.2.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 31
2.2.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 31
2.2.4. Bộ công cụ và mẫu khảo sát .................................................................... 31
2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên nhóm
ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN ....................... 32
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và học viên về tầm quan
trọng của hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên .............................. 32

iv


2.3.2. Thực trạng đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên trường Đại
học Sư phạm - ĐHTN về chất lượng hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ............................ 34
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên
hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ................................................. 40
2.4.1. Thực trạng quản lý công tác xây dựng kế hoạch đánh giá kết quả
học tập của học viên sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục .................... 40
2.4.2. Thực trạng công tác tổ chức đánh giá kết quả học tập của học viên
hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ................................................. 43
2.4.3. Thực trạng công tác chỉ đạo đánh giá kết quả học tập của học viên
hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ................................................. 45
2.4.4. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học viên .......................................................................................... 54
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư

phạm - ĐHTN .................................................................................................... 56
2.5.1. Kết quả đạt được ...................................................................................... 56
2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân .......................................................................... 57
Kết luận chương 2.............................................................................................. 58
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN HỆ SAU ĐẠI HỌC NHÓM NGÀNH
KHOA HỌC GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI
HỌC THÁI NGUYÊN ...................................................................................... 59
3.1. Mục đích và nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................ 59
3.1.1. Mục đích .................................................................................................. 59
3.1.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................. 59
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên
nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư phạm – ĐHTN............. 61

v


3.2.1. Xây dựng và thực hiện tốt quy trình đánh giá kết quả học tập
của học viên ...................................................................................................... 61
3.2.2. Tiếp tục đổi mới nội dung và hình thức đánh giá kết quả học tập của
học viên .............................................................................................................. 69
3.2.3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hoạt động
đánh giá kết quả học tập của học viên ............................................................... 76
3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và tổ chức rút kinh nghiệm
trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên ....................... 78
3.4. Vị trí, vai trò và mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................... 81
3.4.1. Vị trí vai trò của các biện pháp ................................................................ 81
3.4.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 82
3.5. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất ................ 82
3.5.1. Khái quát về khảo nghiệm ....................................................................... 82

3.5.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm ................................................................ 83
Kết luận chương 3.............................................................................................. 86
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 87
1. Kết luận .......................................................................................................... 87
2. Khuyến nghị................................................................................................... 87
2.1. Đối với Ban Giám hiệu Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN ...................... 87
2.2. Đối với các phòng chức năng ..................................................................... 88
2.3. Đối với các khoa chuyên môn .................................................................... 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 90
PHẦN PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

CM

Chuyên môn

ĐBCLGD

Đảm bảo chất lượng giáo dục

ĐHSP

Đại học Sư phạm

ĐHTN

Đại học Thái Nguyên

KHGD

Khoa học giáo dục

KH-TC

Kế hoạch - Tài chính

SĐH

Sau đại học

TTHL

Trung tâm Học liệu

TT-TV

Thông tin - Thư viện

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giảng viên về tầm
quan trọng của hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên
cao học ............................................................................................... 33
Bảng 2.2. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên Trường Đại
học Sư phạm - ĐHTN về chất lượng hoạt động ra đề thi và chấm
thi kết thúc học phần ......................................................................... 35
Bảng 2.3. Kết quả đánh giá của CBQL và giảng viên Trường Đại học Sư
phạm - ĐHTN về quản lý hoạt động xây dựng kế hoạch đánh giá
kết quả học tập của học viên ............................................................. 41
Bảng 2.4. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về quản lý
công tác tổ chức hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
viên nhóm ngành khoa học giáo dục ................................................. 43
Bảng 2.5. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên Trường Đại
học Sư phạm - ĐHTN về công tác chỉ đạo tổ chức thi kết thúc
học phần............................................................................................. 46
Bảng 2.6. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên Trường Đại
học Sư phạm - ĐHTN về công tác chỉ đạo chấm thi và lưu trữ kết
quả học tập của học viên ................................................................... 48
Bảng 2.7. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về công tác
chỉ đạo đánh giá luận văn của học viên hệ sau đại học nhóm
ngành khoa học giáo dục ................................................................... 50
Bảng 2.8. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về công tác
chỉ đạo chung hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ
sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ...................................... 52
Bảng 2.9. Kết quả đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên Trường Đại
học Sư phạm - ĐHTN về công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động
đánh giá kết quả học tập của học viên............................................... 54

v

Bảng 3.1. Đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về tính cần thiết của
các biện pháp đã đề xuất.................................................................... 83
Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL và giảng viên về tính khả thi của các biện
pháp đã đề xuất .................................................................................. 84
DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1: Cấu trúc nội dung của mô hình ......................................................... 62

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế giáo dục ở Việt Nam hiện nay, tất cả các bậc học đều chú
trọng đổi mới để nâng cao chất lượng đào tạo. Để có thể hội nhập quốc tế, xu
hướng hợp tác và cạnh tranh về chất lượng và dịch vụ thì vấn đề được quan tâm
hàng đầu là chất lượng và làm thế nào để đảm bảo chất lượng trong giáo dục
đào tạo. Muốn thực hiện được điều này, trước tiên cần thực hiện hoạt động
đánh giá kết quả học tập của người học để có được thực trạng về kết quả của
hoạt động dạy - học; từ đó có các biện pháp nâng cao chất lượng dạy - học và
nâng cao chất lượng đào tạo trong nhà trường.
Đối với hệ đào tạo sau đại học, mục tiêu của chương trình là nhằm giúp
cho học viên bổ sung, cập nhật và nâng cao kiến thức ngành, chuyên ngành;
tăng cường kiến thức liên ngành; có kiến thức chuyên sâu trong một lĩnh vực
khoa học chuyên ngành hoặc kỹ năng vận dụng kiến thức đó vào hoạt động
thực tiễn nghề nghiệp; có khả năng làm việc độc lập, tư duy sáng tạo và có
năng lực phát hiện, giải quyết những vấn đề thuộc ngành, chuyên ngành được
đào tạo.
Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên được thực hiện trong
suốt quá trình đào tạo: tích lũy kiến thức, kỹ năng cơ sở ngành; tích lũy kiến

thức, kỹ năng chuyên ngành; thực hiện luận văn. Quá trình thực hiện kiểm tra
đánh giá kết quả học tập của học viên đòi hỏi phải khách quan, chính xác, công
bằng, phân loại được trình độ của người học và minh bạch các quy định về
đánh giá kết quả. Công tác ra đề thi, kiểm tra phải phù hợp với nội dung và đảm
bảo mục tiêu học phần đã đề ra. Việc đánh giá cần kết hợp đánh giá ý thức học
tập và tính độc lập, sáng tạo của người học. Với luận văn đòi hỏi học viên phải
nắm vững kiến thức, kỹ năng đã học, có năng lực tự nghiên cứu để giải quyết
vấn đề đặt ra, có kinh nghiệm vận dụng kiến thức, kỹ năng đã tích lũy để giải
quyết nhiệm vụ, mục tiêu nghiên cứu.

1


Trường Đại học Sư phạm thuộc Đại học Thái Nguyên với 50 năm xây dựng
và phát triển đã thực sự trở thành cơ sở giáo dục, đào tạo có uy tín trên cả nước và
đại học vùng. Cùng với sự phát triển của giáo dục nước nhà, trong những năm
qua, quy mô đào tạo sau đại học của Trường không ngừng tăng lên, đào tạo trình
độ thạc sĩ tính đến nay có 23 chuyên ngành, đã góp phần cung cấp nguồn nhân lực
có chất lượng cao phục vụ đắc lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở các tỉnh
thuộc khu vực trung du và miền núi phía Bắc nói riêng, cả nước nói chung.
Trong những năm qua, công tác quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên nói chung, nhóm ngành khoa học giáo dục nói riêng đã đạt
được những kết quả nhất định như: Công tác quản lý đánh giá kết quả học tập
của học viên bảo đảm đúng quy định, công bằng, khách quan, v.v.. Tuy nhiên,
qua quan sát thực tế chúng tôi nhận thấy quá trình quản lý hoạt động đánh giá
kết quả học tập của học viên vẫn còn một số tồn tại, bất cập như: Một số khâu
trong quá trình đánh giá chưa thực sự đảm bảo tính khoa học, tiến độ thực
hiện đánh giá kết quả các học phần, thực hiện luận văn còn chậm, v.v.. đã ảnh
hưởng đến chất lượng đào tạo sau đại học của nhà trường. Vì vậy, việc nghiên
cứu tìm ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động

đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học
giáo dục có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn. Tuy nhiên, trên thực tế chưa có
công trình nào nghiên cứu vấn đề này.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn vấn đề “Quản lý hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo
dục ở trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu
luận văn của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư
phạm - ĐHTN trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay.

2


3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ
sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư phạm ĐHTN.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học nhóm
ngành khoa học giáo dục.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên sau đại học đóng
vai trò quan trọng đảm bảo chất lượng học tập của học viên nói riêng và nâng cao
chất lượng đào tạo trình độ thạc sĩ ở các chuyên ngành thuộc nhóm ngành khoa
học giáo dục nói chung. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học viên nhóm nghành khoa học giáo dục thì sẽ nâng cao
chất lượng đào tạo trình độ thạc sĩ nói chung và trình độ thạc sĩ nhóm ngành khoa
học giáo dục nói riêng ở Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên nhóm ngành khoa học giáo dục.
- Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
viên nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN.
- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học viên nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường ĐHSP - ĐHTN.
6. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu công tác quản lý hoạt động đánh giá
kết quả học tập của học viên trình độ thạc sĩ các chuyên ngành thuộc nhóm
ngành khoa học giáo dục, thời gian từ 2010 đến 2015.

3


7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Các phương pháp: Trong luận văn này, chúng tôi sử dụng các phương
pháp: Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các khái niệm khoa học
về quản lý, đánh giá, đánh giá kết quả học tập; tổng kết kinh nghiệm từ thực tế
quan sát và quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên, nghiên
cứu tài liệu về hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi:
Chúng tôi thiết kế 02 bảng hỏi điều tra về thực trạng đánh giá kết quả
học tập của học viên và thực trạng công tác quản lý quá trình hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học viên nhóm ngành khoa học giáo dục.
- Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động quản lý của Phòng Đào tạo,
của các khoa chuyên môn về việc thực hiện hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học viên nhóm ngành khoa học giáo dục.

- Phương pháp phỏng vấn sâu: Phỏng vấn một số cán bộ quản lý và
giảng viên các khoa chuyên môn gồm: Khoa Toán, Khoa Vật lý, Khoa Sinh
học, Khoa Ngữ văn, Khoa Địa lý, Khoa Tâm lý-Giáo dục, Khoa Giáo dục chính
trị, Bộ môn Ngoại ngữ và học viên về thực trạng hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học viên nhóm ngành khoa học giáo dục và thực trạng công tác
quản lý hoạt động này.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Trong đề tài này chúng
tôi nghiên cứu các sản phẩm sau:
+ Kế hoạch quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của
học viên nhóm ngành khoa học giáo dục của Phòng Đào tạo, của các khoa
chuyên môn.
+ Quy trình quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của
học viên nhóm ngành khoa học giáo dục của Phòng Đào tạo, của các khoa
chuyên môn.

4


+ Kết quả đánh giá điểm thành phần, điểm thi, điểm luận văn của học viên.
+ Các biên bản nhận xét, đánh giá, v.v.
- Phương pháp chuyên gia: xin ý kiến nhà quản lý (cán bộ quản lý cấp
trường, cấp phòng).
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Chúng tôi sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 16.0 để xử lý kết quả
nghiên cứu thực trạng.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
kết cấu thành 03 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại

học Sư phạm.
- Chương 2: Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ở trường Đại
học Sư phạm - ĐHTN.
- Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học viên hệ sau đại học nhóm ngành khoa học giáo dục ở Trường Đại học Sư
phạm - ĐHTN.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN HỆ SAU ĐẠI HỌC NHÓM NGÀNH
KHOA HỌC GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
1.1.Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
người học ở nước ngoài
Hoạt động đánh giá kết quả học tập và quản lý hoạt động đánh giá kết
quả học tập của người học đã được phản ánh khá rõ nét theo các hướng nghiên
cứu sau:
Nghiên cứu lý thuyết chung về kiểm tra đánh giá trong lớp học như công
trình của Robert L.Ebel [40]. (Đo lường thành tích giáo dục - Measuring
Educational Achievemet) đã mô tả chi tiết phương pháp đo lường, đánh giá
định lượng kết quả học tập của học sinh. Công trình: Measurement and
Evaluation in Teaching “Đo lường và đánh giá trong dạy học của Norman E.
Gronlund” đã đưa ra những nguyên tắc và quy trình đánh giá kết quả dạy học
[35]. Công trình: A Teachers Guideto Assessment “Hướng dẫn giáo viên đánh
giá của D. S. Frith và H. G. Macintosh” đã đề cập tới những vấn đề chuyên sâu
về lý luận cơ bản của đánh giá trong lớp học, cách lập kế hoạch đánh giá, cách

đánh giá, cho điểm [34].
Nghiên cứu về kỹ thuật kiểm tra, đánh giá kết quả học tập được trình bày
trong cuốn “Classroom Assessment - techniques của Thomas A. Agelo” đã giới
thiệu cho giáo viên biết cần phải sử dụng các phương pháp cụ thể nào trong
đánh giá trên lớp và việc ra các quyết định khi sử dụng kết quả đánh giá [dẫn
theo 38]. Rick Stiggins và các đồng nghiệp đã xuất bản 03 cuốn sách nghiên
cứu về đánh giá trên lớp với các phương pháp, kỹ thuật cụ thể: “Student
centered classroom Assessment" [37]. "Classrom Assessment for Student
Learning" [38] và cuốn “Student - Involved Assessment for Learning” [39].

6


Nghiên cứu các mô hình đánh giá, trong đó có mô hình đánh giá kết quả
học tập của sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng như: Mô hình của
Trường đại học Oxford [36], mô hình của Mỹ (mô hình CLEP) [31], [32], [33].
Có nhiều tài liệu đề cập tới vấn đề quản lý hoạt động đánh giá giáo dục
như: Công trình nghiên cứu của Jody Zall Kusek [15] “Mười bước tiến tới hệ
thống giám sát và đánh giá dựa trên kết quả”. Các công trình nêu trên đã chỉ rõ
quản lý hoạt động đánh giá giáo dục phải được tiến hành như thế nào để đạt
được hiệu quả cao.
Khi bàn đến công tác đánh giá kết quả học tập của học sinh tại Việt Nam,
UNESCO đã đưa ra cuốn tài liệu mang tên “Monitoring Educational
Achievement” (Giám sát thành tích giáo dục) đã chỉ ra các nhóm tiêu chí đánh
giá và một số vấn đề liên quan tới hoạt động quản lý hoạt động quản lý đánh
giá kết quả học tập của người học [42].
1.1.2. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
người học ở Việt Nam
Các nghiên cứu về lý luận và ứng dụng các kỹ thuật đo lường - đánh giá
kết quả học tập của người học có thể kể tới các tác giả như: Lưu Ban Cố [7],

Nguyễn Đức Chính [6], Đặng Bá Lãm [17], Trần Thị Tuyết Oanh [22], Vũ Văn
Dụ [8], Nguyễn Phương Nga và Nguyễn Quý Thanh [19], [ 20].
Nghiên cứu đề xuất tiêu chuẩn, nguyên tắc, cải tiến phương thức, quy
trình, kỹ thuật trong các môn học, các ngành học, có thể kể tới các công trình
nghiên cứu của Cấn Thị Thanh Hương và Vương Thị Phương Thảo [14].
Năm 2005, Trung tâm Đảm bảo chất lượng và Nghiên cứu phát triển
Giáo dục Đại học - Đại học Quốc gia Hà Nội đã xuất bản cuốn “Giáo dục Đại
học chất lượng và Đánh giá”. Sách gồm ba phần: Phần 1, Đánh giá hoạt động
giảng dạy và nghiên cứu khoa học của giảng viên; Phần 2, Đánh giá hoạt động
học tập và nghiên cứu khoa học của sịnh viên và học viên cao học; Phần 3,
Đánh giá chương trình đào tạo và chương trình giảng dạy [24].

7


Trong những năm đầu của thế kỷ XXI, ở Việt Nam đã xuất bản một số
công trình liên quan tới quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
người học như: Các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra tại Trường Đại
học dân lập Văn Lang của Võ Văn Tuấn [28]; Biện pháp quản lý công tác
đánh giá kết quả học tập của học viên trong đào tạo trực tuyến ở các trường
đại học, cao đẳng của Ngô Quang Sơn [23]; Nghiên cứu cải tiến quản lý hoạt
động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập trong giáo dục đại học ở Việt Nam
của tác giả Cấn Thị Thanh Hương [13]; Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của sinh viên tại Trung tâm khảo thí ở Trường Đại học Y
Hải Phòng của tác giả Nguyễn Thị Lan Anh [1]; Quản lý hoạt động đánh giá
kết quả học tập của sinh viên trong đào tạo theo học chế tín chỉ ở Trường
Đại học Sư phạm - ĐHTN của tác giả Nguyễn Thị Hải Yến [30]; Mô hình
đánh giá kết quả học tập của sinh viên trong đào tạo theo tín chỉ của tác giả
Nguyễn Thành Nhân [21], v.v..
Từ tổng quan trên chúng ta thấy, các công trình chủ yếu đi sâu nghiên

cứu về đánh giá chương trình, đánh giá kết quả học tập của người học. Các
công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của sinh
viên và học viên cao học còn chưa nhiều. Mặt khác, mỗi công trình nghiên cứu
lại đi theo những cách tiếp cận khác nhau. Vì thế, việc vận dụng vào thực tiễn
của mỗi cơ sở đào tạo đại học với những đặc thù riêng của mình phải cần có sự
chọn lọc cụ thể.
Trên cơ sở xem xét những kết quả nghiên cứu của một số tác giả trong
nước và nước ngoài, tác giả luận văn sẽ kế thừa để nghiên cứu lý luận về quản
lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học nhóm ngành
khoa học giáo dục làm cơ sở nghiên cứu và vận dụng để đề xuất các biện pháp
quản lý hoạt động này ở Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN, nhằm đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục.

8


1.2. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
viên hệ sau đại học
1.2.1. Quản lý
Khoa học về quản lý đã sớm xuất hiện và tồn tại khách quan cùng với sự
tồn tại và phát triển của xã hội loài người; là khoa học sử dụng tri thức của
nhiều môn khoa học xã hội, đồng thời quản lý còn là một nghệ thuật đòi hỏi sự
khôn khéo và tinh tế để đạt được mục đích. Chính vì vậy, người ta có thể tiếp
cận khái niệm quản lý theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào cách tiếp cận
mà có những quan điểm khác nhau về khái niệm quản lý.
Theo C.Mác, quản lý là chức năng được sinh ra từ tính chất xã hội hóa
lao động. Nó có tầm quan trọng đặc biệt vì mọi sự phát triển của xã hội đều
thông qua quản lý. Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào
tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo
để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện như chức năng chung phát

sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của
những khí quản độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự điều khiển lấy
mình, còn dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng.
Ngày nay, khái niệm về quản lý đã trở nên khá phổ biến. Khi đưa ra khái
niệm, các tác giả thường gắn với một loại hình quản lý cụ thể. Theo
F.W.Taylor: “Quản lý là biết chính xác điều mình muốn người khác làm và sau
đó biết được họ làm việc đó có tốt hay không, có rẻ nhất hay không” [41].
Henri Fayol, xuất phát từ các loại hình quản lý cho rằng đó là quá trình đạt đến
mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch
hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.
Các nhà nghiên cứu người Mỹ: Harold Koontz, Cyril O'Donnell, Heinz
Weihrich trong cuốn Những vấn đề cốt yếu của quản lý thì cho rằng "Quản lý
là một loại hoạt động thiết yếu nhằm đảm bảo sự phối hợp, nỗ lực của cá nhân
hướng vào mục tiêu tổ chức - Đó là hình thành một môi trường có những điều

9


kiện tốt nhất, thời gian ít nhất, công sức bỏ ra ít nhất, sự bất mãn cá nhân ít
nhất để đạt hiệu quả cao nhất" [11].
Mary Parker Follett cho rằng, "Quản lý là nghệ thuật đạt được mục đích
thông qua nỗ lực của người khác" [ Dẫn theo 15]. Định nghĩa này nói lên rằng
những nhà quản lý đạt được các mục tiêu của tổ chức bằng cách sắp xếp, giao
việc cho những người khác thực hiện chứ không phải hoàn thành công việc
bằng chính mình. James Stoner và Stephen Robbins cho rằng, "Quản lý là tiến
trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát hoạt động của các thành viên
trong tổ chức và sử dụng tất cả các nguồn lực khác của tổ chức nhằm đạt được
mục tiêu đã đề ra" [Dẫn theo 15].
Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu cũng đã đưa ra những quan niệm, định
nghĩa khác nhau về quản lý. Trong Từ điển Tiếng Việt có viết: "Quản lý là hoạt

động của con người tác động vào tập thể người khác để phối hợp điều chỉnh
phân công thực hiện mục tiêu chung" [ 29]. Theo tác giả Trần Kiểm, “Quản lý
là những tác động có định hướng có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối
tượng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất
định” [16]. Hiện nay, quản lý được coi là một trong năm nhân tố giúp cho xã
hội phát triển, bao gồm: Vốn, nguồn lực lao động, khoa học - Kỹ thuật, tài
nguyên và quản lý, trong đó quản lý đóng vai trò quan trọng, có tính quyết định
cho sự thành công.
Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý, theo chúng tôi: Quản lý chính
là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm tra nhằm tác động
có định hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm sử dụng có hiệu
quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức để đạt được mục tiêu đã đặt ra.
1.2.2. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học
1.2.2.1. Đánh giá kết quả học tập
Có nhiều quan điểm, quan niệm khác nhau về "Đánh giá". Theo tác giả
Trần Bá Hoành, “Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định, phán đoán

10


về kết quả công việc, dựa vào sự phân tích các thông tin thu được, đối chiếu với
những mục tiêu, tiêu chuẩn đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để
cải thiện thực trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc”
[12]. Theo tác giả Lưu Xuân Mới, “Đánh giá trong giáo dục là một quá trình
hoạt động được tiến hành có hệ thống nhằm xác định mức độ đạt được của đối
tượng giáo dục so với mục tiêu đã định. Nó bao gồm sự mô tả định tính và định
lượng kết quả đạt được thông qua những nhận xét, so sánh với những mục tiêu”
[18, Tr.13]. Theo tác giả Nguyễn Thị Tính, "Đánh giá trong giáo dục là một quá
trình hoạt động được tiến hành có hệ thống nhằm xác định mức độ đạt được của
đối tượng quản lý về mục tiêu đã định, nó bao gồm sự mô tả định tính và định

lượng kết quả đạt được thông qua những nhận xét, so sánh với mục tiêu đề ra"
[26, Tr.8]. Đánh giá có ba chức năng cơ bản là: Chức năng xã hội, chức năng
giải trình và chức năng sư phạm. Việc đánh giá người học có ý nghĩa quan trọng
nhằm chứng nhận năng lực, hướng dẫn, điều chỉnh (Bao gồm việc nhận định
thực trạng, định hướng và điều chỉnh hoạt động học của người học, hoạt động
dạy của người dạy) để thúc đẩy, kích thích (là cơ sở để các cấp quản lý hoạch
định chính sách, chỉ đạo, ra quyết định quản lý). Việc đánh giá phải đảm bảo
đúng mục đích, yêu cầu của chương trình, đảm bảo chính xác, khách quan của
các điểm số, nhận xét. Kết quả đánh giá cần được công bố công khai, nếu người
học có khiếu nại thì cần được xem xét nghiêm túc và xử lý phù hợp với quy chế,
quy định của các cấp có thẩm quyền.
Đối với con người, học tập là quá trình tích lũy tri thức, rèn luyện kỹ năng
bằng các cách thức và phương pháp khác nhau. Học có thể được thực hiện thông
qua con đường trải nghiệm (tự phát), cũng có thể thông qua con đường tự giác
(học trong nhà trường) hoặc bằng tự học. Sự học là một quá trình hoạt động
chiếm lĩnh (lĩnh hội) tri thức, kỹ năng, kỹ xảo nhằm đạt tới mục tiêu để thỏa mãn
những nhu cầu nhất định. Cùng với quá trình học, cá nhân tự thay đổi chính
mình về nhận thức, kỹ năng và thái độ. Hoạt động học được thực hiện trong nhà

11


trường; có mục tiêu, chương trình, nội dung với sự dẫn dắt của những người có
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; được kiểm tra, đánh giá gọi là quá trình học tập.
Với ý nghĩa đó, học tập được hiểu là quá trình tiếp thu kiến thức và rèn luyện kỹ
năng, dưới sự hướng dẫn, tổ chức, điều chỉnh của nhà giáo dục. Học tập luôn gắn
liền với hoạt động giảng dạy, kiểm tra, đánh giá của người dạy.
Ở bậc đào tạo sau đại học, học tập là quá trình học viên tiếp thu, bổ sung
và nâng cao những kiến thức đã học ở đại học; hiện đại hóa những kiến thức
chuyên ngành; tăng cường kiến thức liên ngành; có đủ năng lực thực hiện công

tác chuyên môn và nghiên cứu khoa học trong chuyên ngành đào tạo.
Kết quả học tập là bằng chứng sự thành công của người học về kiến thức,
kỹ năng, năng lực, thái độ đã được đặt ra trong mục tiêu; là kết quả của một
môn học, một chuyên ngành hay của cả một khóa đào tạo, bao gồm các kiến
thức, kỹ năng, thái độ mà họ tích lũy được và phát triển trong suốt khóa học.
Kết quả học tập thể hiện mức độ người học đạt được so với mục tiêu đã đề ra;
mức độ người học đạt được trong tương quan chung với những người cùng học
khác. Kết quả học tập là hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, thái độ mà người
học thu được trong quá trình học tập, được lượng hóa thông qua điểm số hay
nhận định thể hiện cụ thể qua đánh giá quá trình học tập (bao gồm đánh giá
thường xuyên, đánh giá học phần, đánh giá luận văn).
Theo tác giả Dương Thiệu Tống, đánh giá kết quả học tập "là quá
trình thu thập, phân tích và giải thích thông tin một cách có hệ thống nhằm
xác định mức độ đạt đến các mục tiêu giảng huấn về phía học sinh. Đánh
giá có thể thực hiện bằng phương pháp định lượng (đo lường) hay định tính
(Phỏng vấn, quan sát)” [25].
Trong khuôn khổ đề tài này, chúng tôi sử dụng khái niệm: Đánh giá kết
quả học tập là một hoạt động tổng hợp, phân tích và sử dụng những bằng
chứng về số lượng và chất lượng của kết quả dạy và học để kiểm tra sự phù
hợp của chúng với mục tiêu, mục đích đề ra và cung cấp những phản hồi nhằm
khuyến khích sự tiến bộ.
12


1.2.2.2. Đánh giá kết quả học tập của học viên hệ sau đại học
Dựa trên những quan điểm nêu trên về đánh giá kết quả học tập trong
nhà trường, chúng tôi cho rằng, đánh giá kết quả học tập của học viên hệ đào
tạo sau đại học là một hoạt động tổng hợp, phân tích và sử dụng những bằng
chứng về số lượng và chất lượng về khả năng lĩnh hội, nắm vững các kiến
thức, đánh giá năng lực nhận thức và vận dụng kiến thức trong một lĩnh vực

khoa học chuyên ngành vào thực tiễn nghề nghiệp; khả năng làm việc độc lập,
tư duy sáng tạo, năng lực phát hiện và giải quyết các vấn đề thuộc ngành,
chuyên ngành được đào tạo.
Đánh giá kết quả học tập có tác dụng quyết định đối với quá trình dạy học, nó khẳng định và công nhận những kết quả đã đạt được và định hướng
mục tiêu cần phải phấn đấu trong tương lai. Đánh giá kết quả học tập của học
viên phải gắn với kiểm tra, dựa vào số liệu do kiểm tra mang lại để tránh những
đánh giá chủ quan mang tính ngẫu nhiên, dễ dẫn đến những hậu quả xấu về mặt
tâm lý trong quá trình học tập của học viên. Trong đào tạo sau đại học, đánh giá
kết quả học tập có vai trò quan trọng trong định hướng, xác nhận, tạo động lực,
phản hồi, điều chỉnh hình thành nhu cầu và kỹ năng tự đánh giá.
- Đánh giá kết quả học tập của học viên gồm đánh giá thường xuyên,
đánh giá định kỳ và đánh giá luận văn.
+ Đánh giá thường xuyên bao gồm việc xác định mục đích, yêu cầu, nội
dung, đối tượng, hình thức, phương pháp và phương tiện đánh giá. Đánh giá
thường xuyên cần đảm bảo tính khách quan, công bằng, phù hợp với đối tượng
và mục đích đánh giá. Đánh giá hoạt động học tập của học viên được thể hiện
trên ba mặt: Kiến thức, kỹ năng và thái độ; phải xác định rõ nội dung học tập
với những mục tiêu cụ thể của môn học làm cơ sở cho việc đánh giá; đồng thời
giúp học viên có những định hướng trong hoạt động học tập và tự đánh giá.
Để đánh giá được toàn diện năng lực học tập của học viên, cần sử dụng
các hình thức đánh giá khác nhau. Tùy thuộc vào mục tiêu, nội dung môn học
và đặc điểm của đối tượng để lựa chọn các hình thức, phương pháp đánh giá
tương ứng như: vấn đáp, bài tập tiểu luận, trắc nghiệm (tự luận hoặc trắc

13


nghiệm khách quan), v.v.. Trước khi đánh giá cần thông báo trước để học viên
nắm được mục đích, yêu cầu, nội dung, hình thức và kế hoạch đánh giá; giúp
định hướng cho việc ôn tập và rèn luyện của học viên.

+ Đánh giá định kỳ bao gồm công tác ra đề thi, tổ chức thi và tổ chức
chấm bài thi. Đề thi cần bao quát được toàn bộ nội dung môn học, đảm bảo
được mục tiêu đã xác định; đề thi phải bảo đảm đánh giá được khả năng ghi
nhớ, thông hiểu, khả năng phân tích, tổng hợp và năng lực vận dụng sáng tạo
của học viên, phù hợp với đối tượng và đạt được văn phong cần thiết. Đáp án
và biểu điểm đánh giá phải được xây dựng thật cụ thể, chi tiết, chính xác và
khoa học để có thể đo lường đúng kết quả học tập của học viên.
Tổ chức thi là tổ chức cho học viên thực hiện các thao tác cần thiết
theo đề bài yêu cầu nhằm thu thập những thông tin về kết quả học tập của
học viên. Để có được kết quả tốt, học viên cần phát huy tối đa khả năng của
mình trong việc huy động những tri thức và kỹ năng để giải quyết vấn đề đặt
ra; đồng thời có thái độ nghiêm túc, trung thực trong làm bài, tôn trọng giảng
viên và không làm phiền các học viên khác. Đối với giảng viên, cần coi thi
nghiêm túc, đúng quy chế, tạo điều kiện cho học viên làm bài thi đúng với
khả năng của mình; giảng viên không được dễ dãi, nhưng cũng không tạo ra
căng thẳng; bên cạnh đó cần tăng cường các biện pháp phòng ngừa để hạn
chế các tiêu cực trong phòng thi. Sau khi thi, tổ chức chấm bài thi đúng quy
chế nhằm đảm bảo tính chính xác, khách quan và công bằng. Cơ cấu thang
điểm và đáp án chi tiết, tập trung vào đánh giá nội dung kiến thức đạt được
và năng lực thực hiện của học viên.
+ Đánh giá kết quả thực hiện đề tài luận văn gồm tổ chức bảo vệ đề
cương, giao đề tài luận văn và đánh giá luận văn. Bảo vệ đề cương là bước
đánh dấu chính thức của học viên khi bắt tay vào thực hiện một đề tài khoa học;
thể hiện năng lực vận dụng lý luận đã được trang bị vào trong thực tiễn. Công
đoạn này đòi hỏi học viên cần chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi trình bày nội dung
đề cương trước hội đồng. Tổ chức báo cáo đề cương trước hội đồng giúp cho

14