du lịch sinh thái cảnh quan

Moân hoïc

DU LÒCH SINH THAÙI
GV: TS Ngoâ An

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


Chöông 1: Nhaäp moân DLST
• Du lịch nói chung và du lịch sinh thái (DLST) nói
riêng đã và đang phát triển nhanh chóng trên phạm
vi toàn cầu.
• Đặc biệt trong hai thập kỷ qua. DLST như một hiện
tượng và một xu thế phát triển ngày càng chiếm
được sự quan tâm của nhiều người, bởi đó là lọai
hình du lịch thiên nhiên có trách nhiệm, hỗ trợ cho
các mục tiêu bảo tồn môi trường tự nhiên, các giá
trị văn hóa bản địa, phát triển cộng đồng, đồng thời
đem lại những nguồn lợi kinh tế to lớn, góp phần
tích cực vào sự phát triển du lịch nói riêng và phát
triển kinh tế-xã hội nói chung.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Du lịch thiên nhiên ở các nước phát triển là một
ngành kinh doanh sinh lợi, nhiều triển vọng.
• Chỉ tính riêng hệ thống vườn quốc gia (VQG)
của Mỹ hằng năm đón khoảng 270 triệu lượt
khách, ở Canada khoảng 30 triệu khách với
doanh thu hàng chục tỷ USD.

• Đối với nhiều nước đang phát triển, DLST đóng
vai trò quan trọng trong vịệc thu ngọai tệ. Ở
Costa Rica hàng năm, DLST đem lại khoảng
500 triệu USD, đứng thứ hai sau xuất khẩu
chuối.
• Theo đánh giá của Tổ chức du lịch thế giớiWTO, số lượng khách du lịch quốc tế năm 1989
đến các vùng thiên nhiên chiếm khoảng 7% tổng
số khách quốc tế trên phạm vi toàn cầu.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Ở vùng Đông Nam Á, kinh tế du lịch thu hút
được khoảng 17 triệu lao động trong vùng
(chiếm khoảng 7,9% tổng lao động trong
ngành du lịch của thế giới) và chiếm 9,9%
trong tổng số lao động trong các ngành
nghề. Du lịch tạo ra 10% tổng sản phẩm xã
hội và 9% GDP trong vùng.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Nhận thức được tầm quan trọng có tính toàn
cầu của DLST đối với việc bảo tồn môi

trường tự nhiên và giá trị văn hóa bản địa
của các dân tộc, phát triển kinh tế-xã hội,
Liên hiệp quốc đã quyết định lấy năm 2002
là năm quốc tế về du lịch sinh thái.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Nằm ở vùng nhiệt đới, nơi có nhiều cảnh
quan đặc sắc và các hệ sinh thái điển hình,
với nền văn hóa đa dạng, giàu bản sắc của
54 dân tộc anh em, Việt Nam có tiềm năng
lớn về du lịch nói chung và DLST nói riêng.
Hiện nay, nhiều tài nguyên du lịch tự nhiên
như các bãi biển, các VQG, các khu bảo
tồn thiên nhiên,….đã và đang được khai
thác, sử dụng để phục vụ phát triển du lịch,
trong đó có DLST.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• DLST khá mới mẽ và đang từng bước
khẳng định lý do tồn tại của nó; có thể nói
DLST là hợp nhất của du lịch thiên nhiên và
du lịch ngoài trời. Ở góc nhìn hẹp, xét về
chữ nghĩa có thể xem DLST là sự kết hợp ý
nghiã của 2 từ ghép “du lịch” và “sinh thái”.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

• Mặc dù DLST được xem là loại hình du lịch đặc
thù, có tiềm năng, được ưu tiên phát triển trong
Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam khi bước
vào thế kỹ XXI, song cho đến nay việc phát triển
lọai hình du lịch này còn nhiều hạn chế, do đấy
là một lĩnh vực mới ở Việt Nam nên còn thiếu
những hiểu biết về lý luận và kinh nghiệm thực
tiễn.
• DLST đang còn rất mới mẻ đối với hướng dẫn
viên, các nhà điều hành tour và ngay cả đối với
các chuyên gia nghiên cứu về du lịch, do đó
thường có sự nhầm lẫn giữa DLST với các lọai
hình du lịch khác.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Một số tổ chức đã cố gắng làm rõ sự
nhầm lẫn này bằng cách sử dụng khái
niệm DLST như là một công cụ để thực
hiện việc bảo tồn và phát triển bền vững.
• Đến năm 1993, khái niệm DLST mới có
được một định nghĩa của Lindberg và
Hawkins phản ánh khá đầy đủ về nội dung
và chức năng của DLST.
• Theo đó, “DLST là du lịch có trách nhiệm
với các khu thiên nhiên, là công cụ để bảo
tồn môi trường và cải thiện phúc lợi cho

nhân dân địa phương”

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Sau đó, tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới
(IUCN) đã đưa ra định nghĩa khác khá đầy
đủ hơn: “DLST là tham quan và du lịch có
trách nhiệm với môi trường tại các điểm tự
nhiên không bị tàn phá để thưởng thức thiên
nhiên và các đặc điểm văn hóa đã tồn tại
trong quá khứ hoặc đang hiện hành, qua đó
khuyến khích họat động bảo vệ, hạn chế
những tác động tiêu cực do khách tham
quan gây ra, và tạo ra lợi ích cho những
người dân địa phương tham gia tích cực
(Celballos-Lascurain, 1996).
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


• Ở Việt Nam, Năm 1999, Tổng cục Du lịch
Việt Nam, ESCAP, WWF, IUCN đã đưa ra
định nghĩa về DLST: "Du lịch sinh thái là loại
hình du lịch dựa vào thiên nhiên và Văn hoá
bản địa, gắn với giáo dục môi trường, có
đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển
bền vững, với sự tham gia tích cực của cộng
đồng địa phương".

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

• Nhìn chung, sự phát triển DLST hiện còn chưa
tương xứng với tiềm năng phong phú và đa
dạng của Việt Nam.
• Các hình thức họat động của loại hình du lịch
này mới chỉ mang ý nghĩa tham quan, hưởng
thụ môi trường thiên nhiên để tái tạo sức
khỏe, ít đạt được ý nghĩa về nâng cao nhận
thức, giáo dục để du khách có trách nhiệm đới
với việc bảo tồn các giá trị của môi trường tự
nhiên, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa
bản địa, cũng như chưa mang lại những giá trị
đích thực đối với lợi ích của cộng đồng.

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

Quan hệ giữa DLST với sinh thái học
và du lòch học

Hệ sinh thái
Tài nguyên
Môi trường
Cảnh quan
Con người

Quần xã
sinh vật

Sinh
thái
học

Môi
trường
xung
quanh

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

DLST

Du
lòch
học

Năng

lượng
mặt trời

Nhà hàng
Khách sạn
Tổ chức
Hướng dẫn
Hội nghò

Hệ sinh thái


Chương 3: Đại cương về DLST.
3.1. Khái niệm về du lòch sinh thái
- Du lòch sinh thái (Ecotourism) là một khái niệm
rộng, được hiểu khác nhau từ những góc độ khác
nhau.
- Đối với một số người, DLST là sự kết hợp ý nghóa của
hai từ ghép là “du lòch” và "sinh thái".
- Một số người quan niệm DLST là du lòch thiên nhiên,
đãø xuất hiện từ 1800 (Ashton, 1993), mọi hoạt động
du lòch có liên quan đến thiên nhiên như leo núi, tắm
biển, ... đều được hiểu là DLST.
- Có quan niệm DLST là loại hình du lòch có lợi cho
sinh thái, ít có những tác động tiêu cực đến sự tồn tại
và phát triển của các hệ sinh thái.
- Có ý kiến cho rằng DLST đồng nghóa với du lòch đạo
lý, du lòch có trách nhiệm, du lòch xanh có lợi cho môi
trư-ờng hay có tính bền vững.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

- Do vậy, cho đến nay khái niệm về DLST vẫn còn được
hiểu dưới nhiều góc độ khác nhau, với những tên gọi
khác nhau.
- Tại các diễn đàn quốc tế chính thức về DLST đều cho
rằng DLST là loại hình du lòch dựa vào thiên nhiên, hỗ trợ
cho các hoạt động bảo tồn và được quản lý bền vững
về mặt sinh thái.
- Đều có điểm chung, DLST là loại hình du lòch với những
hoạt động có sự nhận thức mạnh mẽ về thiên nhiên và
ý thức trách nhiệm đối với xã hội.
- Thuật ngữ “Responsible Travel" (Du Iòch trách nhiệm)
luôn gắn liền với khái niệm DLST hay nói một cách khác
DLST là hình thức du lòch có trách nhiệm, là không làm
ảnh hưởng đến các khu bảo tồn thiên nhiên, không ảnh
hưởng đến môi trường và góp phần duy trì, phát triển
cuộc sống của cộng đồng người dân đòa phương.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


- Khái quát lại, có thể coi DLST là loại hình du lòch có
những đặc tính cơ bản sau đây:
+ Phát triển dựa vào những giá trò (hấp dẫn) của thiên
nhiên và văn hoá bản đòa.
+ Được quản lý bền vững về môi trường sinh thái.
+ Có giáo dục và diễn giải về môi trường.
+ Có đóng góp cho những nỗ lực bảo tồn và phát triển
cộng đồng.
- DLST Hector Ceballos-lascurain đưa ra năm 1987: "Du

lòch sinh thái là du lòch đến những khu vực tự nhiên
còn ít bò thay đổi, với những mục đích đặc biệt:
nghiên cứu, tham quan với ý thức trân trọng thế giới
hoang dã và những giá trò văn hóa được khám phá".
- Hiệp hội Du lòch sinh thái quốc tế (WTO): "Du lòch sinh
thái là việc đi lại có trách nhiệm tới các khu vực
thiên nhiên mà bảo tồn được môi trường và Cải thiện
phúc lợi cho người dân đòa phương".
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


Du lòch sinh thái còn được hiểu dưới những tên gọi
khác như :
- Du lòch thiên nhiên (Nature Tourism).
- Du lòch dựa vào thiên nhiên (Nature - Based Tourism).
- Du lòch môi trường (Environmental Tourism).
- Du lòch đặc thù (Particular Tourism).
- Du lòch xanh (Green Tourism).
- Du lòch thám hiểm (Adventure Tourism).
- Du lòch bản xứ (Indigenous Tourism).
- Du lòch có trách nhiệm (Responsible Tourism).
- Du lòch nhạy cảm (Sensitized Tourism).
- Du lòch nhà tranh (Cottage Tourism).
- Du lòch bền vững (Sustainable Tourism).
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

- Đònh nghóa chính xác và hoàn chỉnh nhất là đònh
nghóa của Honey (1999):
"DLST là du lòch tới những khu vực nhạy cảm và
nguyên sinh thường được bảo vệ với mục đích nhằm
gây ra tác hại và với quy mô nhỏ nhất. Nó giúp
giáo dục du khách, tạo quỹ để bảo vệ môi trường,
nó trực tiếp đem lại nguồn lợi kinh tế và sự tự quản
lý cho người dân đòa phương và nó khuyến khích tôn
trọng các giá trò văn hoá và quyền con người ".
- Ở Việt Nam, DLST là lónh vực mới được nghiên cứu từ
giữa thập kỷ 90 của thế kỷ XX, cũng còn nhiều điểm
chưa thống nhất.
- Tổng cục Du lòch Việt Nam, ESCAP, WWF, IUCN đã
đưa ra đònh nghóa về DLST ở Việt Nam:
"Du lòch sinh thái là loại hình du lòch dựa vào thiên
nhiên và Văn hoá bản đòa, gắn với giáo dục môi
trường, có đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát
triển bền vững, với sự tham gia tích cực của cộng
đồng đòa phương".
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com