giáo án sinh học 9

PHẦN I: DỈ TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
CHƯƠNG I
CÁC THÍ NGHIỆM CỦA MENĐEN
Tuần 1: Ngày soạn:
Ngày dạy:
TIẾT 1: MENĐEN VÀ DI TRUYỀN HỌC
I. Mục tiêu:
- Học sinh trình bày được mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học.
- Hiểu được công lao và trình bày được phương pháp phân tích các thế hệ lai của
Menđen.
- Hiểu và ghi nhớ một số thuật ngữ của di truyền học.
- Rèn luyện kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Phát triển tư duy phân tích so sánh.
- Xây dựng ý thức tự giác và thói quen học tập môn học.
II. Đồ dùng dạy học
- Tranh phóng to hình 12 sgk
III. Hoạt động dạy và học
Hoạt động 1
Di truyền học
Mục tiêu: Hiểu được mục đích và ý nghĩa của di truyền học
GV: yêu cầu HS làm BT mục tr.5: Liên
hệ bản thân mình có những điểm giống bố
và khác bố mẹ?
GV: giải thích
- Đặc điểm giống bố
→
hiện tượng di
truyền.
- Đặc điểm khác giống mẹ
→
hiện

tượng biến dị.
HS: nêu được hai hiện tượng di truyền và
biến dị.
GV: tổng kết
→
Biến dị và di tryuền là hai
hiện tượng song song, gắn liền với quá
trình sinh sản.
HS: trình bày nội dung và ý nghĩa thực
tiễn của di truyền học?
HS: sử dụng thông tin sách giáo khoa trả
lời. Lớp nhận xét bổ sung hoàn chỉnh đáp
án.
* Di truyền là hiện tượng truyền đạt các
tính trạng của bố mẹ tổ tiên cho các thế
hệ con cháu.
* Biến dị là con sinh ra khác bố mẹ và
khác nhau nhiều chi tiết.
* Di truyền học nghiên cứu cơ sở vật
chất, cơ chế, tính quy luật của hiện tượng
di truyền và biến dị.
1
Hoạt động 2
Người đặt nền móng cho di truyền học
Mục tiêu: Hiểu và trình bày được phương pháp nghiên cứu di truyền của Men đen –
Phương pháp phân tích các thế hệ lai.
GV: giới thiệu tiểu sử của Menđen.
HS: một học sinh đọc tiểu sử.
GV: giới thiệu tình hình nghiên cứu di
truyền ở thế kỉ 19 và phương pháp nghiên

cứu của Menđen?
HS: quan sát và nghiên cứu hình 1.2
→
nêu được sự tương phản của từng cặp tính
trạng.
? Nêu phương pháp nghiên cứu của
Menđen chọn.
? Vì sao ông chọn Đậu Hà lan làm đối
tượng nghiên cứu?
HS: phát biểu lớp bổ sung.
* Phương pháp phân tích các thế hệ lai
- Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một
số cặp tính trạng thuần chủng tương
phản, rồi theo rõi sự di truyền riêng rẽ
của từng cặp bố mẹ.
- Dùng toán thống kê để phân tích các
số liệu thu được từ đó rút ra quy luật luật
di truyền các tính trạng
Hoạt động 3
Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học
GV: hướng dẫn học sinh nghiên cứu một
số thuật ngữ.
HS: lấy ví dụ minh hoạ cho từng thuật
ngữ.
Kết luận chung: Học sinh đọc
a. Tính trạng
- Tính trạng
- Cặp tính tương phản
- Nhân tố di truyền
giống dòng thuần chủng

b. Kí hiệu
P : Cặp bố mẹ xuất phát
X : kí hiệu phép lai.
G : Giao tử..
: Giao tử đực
: Giao tử cái
F : Thế hệ con
IV. Kiểm tra đánh giá:
? Trình bày nội dung phân tích phép lai của Menđen?
? Tại sao Menđen lại chọn các tinhd trạng tương phản để thực hiện phép lai?
V. Dặn dò:
- Học bài theo nội dung sách giáo khoa
- Kẻ bảng 2 tr.8 vào vở bài tập
Ngày …….tháng…..năm…….
Tổ trưởng duyệt:
2
Ngày soạn:
Ngày dạy:
TIẾT 2: LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
I. Mục tiêu
HS trình bày và được phân tích được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen.
Hiểu và ghi nhớ các khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp.
Hiểu và phát biểu được nội dung quy luật phân li.
Giải thích được kết quả thí nghiệm theo quan điểm của Menđen.
Phát triển kĩ năng phân tích kênh hình
Cũng cố niềm tin vào khoa học khi nghiên cứu tính quy luật của hiện tượng sinh học.
II. Đồ dùng
Tranh phóng to hình 2.1 và 2.3 sgk
III. Hoạt động dạy và học
Hoạt động 1

Thí nghiệm của Menđen
Mục tiêu: học sinh trình bày được thí nghiện lai một cặp tính trạng của Menđen. Phát
biểu được nội dung quy luật phân li
GV: hướng dẫn học sinh quan sát hình
2.1
⇒
giới thiệu sự tự thụ phấn nhân tạo
trên hoa đậu Hà lan.
HS: quan sát tranh theo dõi và ghi nhớ
cách tiến hành.
GV: sử dụng bảng 2 để phân tích các khái
niệm:
HS: phân tích bảng số liệu, thảo luận
nhóm
⇒
kiểu hình F
1
, tỉ lệ kiểu hình F
2
.
? Nhận xét kiểu hình ở F
1
? Xác định tỉ lệ kiểu hình ở F
2
trong từng
trường hợp.
HS: đại diện nhóm nhận xét các nhóm
khác bổ sung.
HS: trình bày thí nghiêm của Menđen.
GV: Khi đổi giống làm mẹ thì kết quả thu

được không thay đổi
⇒
Vai trò di truyền
như nhau cuả bố mẹ.
HS: làm bài tập điền từ tr.9
HS: nhắc lại nội dung quy luật phân li.
Các khái niệm:
- Kiểu hình: là tổ hợp các tính trạng
của cơ thể.
- Tính trạng trội là tính trạng biểu
hiện ở F
1
.
- Tính trạng lặn là tính trạng đến F
2
mới được biểu hiện.

Thí nghiệm:
Lai hai giống đậu Hà Lan khác nhau về
một cặp tính trạng thuần chủng tương
phản.
VD: P hoa đỏ
×
hoa trắng
F
1
hoa đỏ : 1 hoa trắng
( kiểu hình có tỷ lệ 3 trội : 1 lặn)
Nội dung quy luật phân li.
Khi hai bố mẹ khác nhau về một cặp

tính trạng thuần chủng thì F
2
phân li tính
trạng theo tỷ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn.

HoạtĐộng 2
Men đen giải thích kết quả thì nghiệm
3
Mục tiêu: học sinh giải thích được kết quả thí nghiệm theo quan niệm của Menđen.
GV: giải thích quan niệm đương thời của
Menđen về di truyền hồ hợp.
Nêu quan niệm của Menđen về giao tử
thuần khiết.
HS: làm bài tập mục  ( tr.9)
? tỷ lệ các loại giao tử ở F
1
tỷ lệ các loại
hợp tử ở F
2
.
? Tại sao F
2
lại có tỷ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa
trắng.
HS: đại diện nhóm phát biểu các nhóm
khác bổ sung.
GV: chốt lại cách giải thích kết quả là sự
phân ly mỗi nhân tố di truyền về một giao
tử và giữ ngun bản chất như cơ thể
thuần chủng của P.

- Theo Menđen:
+ Mỗi tính trạng do cặp nhân tố di truyền
quy định.
+ Trong q trình phát sinh giao tử có
phân ly của cặp nhân tố di truyền.
+ Các nhân tố di truyền được tổ hợp lại
trong thụ tinh.
Kết luận chung: Học sinh đọc sách giáo
khoa.
IV. Kiểm tra – đánh giá
? trình bày thí nghiệm lai một cặp tính trạng và giải thích kết quả thí nghiệm theo
Menđen?
V. Dặn dò
Làm bài tập 1, 2, 3, 4 sgk.
Ngày …….tháng…..năm…….
Tổ trưởng duyệt:
**************************************************
Tuần 2: Ngày soạn:
Ngày dạy:
TIẾT 3: LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức:
-Trình bày được nội dung,mục đích và ứng dụng của phép lai phân
tích.
-Giải thích được quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong các điều
kiện nhất đònh.
-Nêu được ý nghóa của quy luật phân li đối với lónh vực sản xuất.
-Phân biệt được di truyền trội không hoàn toàn(di truyền trung
gian) với di truyền trội hoàn toàn.
4

2.Kó năng:
-Phát triển tư duy lí luận như phân tích, so sánh.
-Rèn luyện kó năng hoạt động nhóm.
-Luyện kó năng viết sơ đồ lai.
II. Đồ dùng dạy học
GV:Tranh minh họa lai phân tích.
-Tranh phóng to hình 3 (SGK).
-Bảng phụ.
III. Ho ạ t động dạy học
Kiểm tra bài cũ: (5 phút).
-HS1:Nêu đối tượng ,nội dung và ý nghóa thực tiễn của di truyền học?
Hoạt động 1
Lai phân tích
Mục tiêu: Trình bày được nội dung, mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích
-GV:Dùng tranh phóng to 2.3 để khắc
sâu khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể
đồng hợp, thể dò hợp

-HS:Theo dõi và thảo luận rút ra các
khái niệm.
-HS:Đại diện nhóm lên trình bày.
-GV:Từ các khái niệm trên yêu cầu hs
xác đònh kết quả lai ở mục  SGK tr.11
-GV:Từ ví dụ trên rút ra tầm quan trọng
của phép lai phân tích.
Ví dụ:
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
Aa aa
GP: A, a a
F1: Aa : aa

(50% hoa đỏ: 50% hoa trắng)
1.Kiểu gen: Là toàn bộ các gen nằm
trong tế bào của cơ thể sinh vật.
-Ví dụ:Kiểu
gen:AA,Aa,BB, Bb,aa,bb,…
2.Kiểu hình: La øtập hợp toàn bộ các tính
trạng của cơ thể sinh vật.
-Ví dụ: Kiểu hình hoa đỏ, hoa vàng,hạt
trơn,hạt nhăn.
3.Thể đồng hợp:Làthể mà trong kiểu
gen mỗi cặp gen đều gồm 2 gen giống
hệt nhau.
-Ví dụ: Gen AA,BB,aa, bb…
4.Thể dò hợp:Là thể mà trong kiểu
gen,ít
nhất có một cặp gen gồm 2 gen khác
nhau.
-Ví dụ: Gen Aa,Bb.
Ví dụ:
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
AA aa
GP: A a
F1: Aa
5