Chương I - Bài 1: Phép biến hình

Ngày soạn : 7 /9/2007 Ngày giảng: 11/9/2007
Chơng 1 : Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng
Tiết 1 : Mở đầu về phép biến hình
I. Mục tiêu bài dạy.
1.Về kiến thức:
- Khái niệm phép biến hình.
- Liên hệ đợc với những phép biến hình đã học ở lớp dới.
2.Về kĩ năng:
- Phân biệt đợc các phép các phép biến hình
- Hai phép biến hình khác nhau khi nào.
- Xác định đợc ảnh của một điểm, của một hình qua một phép biến hình.
3.Về thái độ
- Rèn luyện cho học sinh khả năng t duy logic, t duy trừu tợng
- Cẩn thận, chính xác, trong tính toán,lập luận.
- Hiểu và vận dụng liên hệ đợc với nhiều vấn đề trong thực tế.
II. Chuẩn bị phơng tiện dạy học
1. Thầy:
- Hình vẽ 1, hình 2 trang 4SGK
- Thớc kẻ, phấn mầu ( Máy chiếu....)
- Đồ dùng học tập : thớc kẻ, bút, giấy nháp
- Bảng trong và bút dạ cho hoạt động cá nhân và hoạt động khác.
- Đồ dùng dạy học : thớc
2. Trò :
- Đọc trớc bài ở nhà, có liên hệ các phép biến hình đã học ở lớp dới.
III. về Phơng Pháp Dạy Học:
- Gợi mở vấn đáp
- Phát hiện giải quyết vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV. Tiến trình bài học và các hoạt động
A. Đặt vấn đề (5)
Câu hỏi 1. Cho hình bình hành ABCD, O là giao điểm của hai đờng chéo. Qua O hãy
xác định mối quan hệ của A và C; B và D; AB và CD.

GV: Cho học sinh trả lời hớng đến khái niệm phép đối xứng tâm
Câu hỏi 2.
Cho một véc tơ
a
r
và một điểm A.
HH11- NC-T01 : ắ ẵ ẳ á ã ạ @ &? ắ ẵ ẳ á ã ạ : Trang 1
Nguyễn Văn Thờng Tổ Toán tin Trờng THPT Mai Sơn
a) Hãy xác định B sao cho
AB a=
uuur r
b) Hãy xác định B sao cho
'AB a=
uuur r
Nêu mối quan hệ giữa B và B
GV: Cho HS trả lời hớng đến khái niệm phép tịnh tiến
B. Bài mới.
Hoạt động 1: ( 15)
1.Phép biến hình
Mục đích: Thông qua các ví dụ, đi đến khái niệm phép biến hình.
Ngợc lại thông qua các ví dụ và bài tập để cngr cố khái niệm đó.
GV nêu các câu hỏi sau:
H1? Nhắc lại khái niệm hàm số.
H2? Hãy tìm một qui tắc để xác định A mà
'AA a=
uuur r
trong đó A và
a
r
cho trớc

GV cho học sinh nêu một số qui tắc đã học ở lớp dới nh hai điểm đối xứng nhau qua O,
qua đờng thẳng, .
GV nêu định nghĩa
Phép biến hình trong mặt phẳng là một qui tắc để với mỗi điểm M thuộc mặt phẳng, xác
định đợc một điểm duy nhất M thuộc mặt phẳng ấy. Điểm M gọi là ảnh của
điểm M quaphép biến hình.
Hoạt động 2 (10)
2. Ví dụ : * Thực hiện VD 1 trong 2 phút
HĐ của GV HĐ của học sinh
Câu hỏi 1
M, M quan hệ với d nh thế nào?
Câu hỏi 2
Có bao nhiêu điểm M
Câu hỏi 3
Phép xác định M nh vậy có là phép
Gợi ý trả lời câu hỏi 1.
MM d
Gợi ý trả lời câu hỏi 2.
M là duy nhất
Gợi ý trả lời câu hỏi 3.
Là một phép biến hình
HH11- NC-T01 : ắ ẵ ẳ á ã ạ @ &? ắ ẵ ẳ á ã ạ : Trang 2
Nguyễn Văn Thờng Tổ Toán tin Trờng THPT Mai Sơn
biến hình không.
GV nêu khái niệm phép biến hình này.
Phép biến hình này gọi là phép chiếu ( vuông góc) lên đờng thẳng d.
Thực hiện ví dụ 2 trong 2 phút. Sử dụng hình 2
GV nêu khái niệm phép biến hình này.
Phép biến hình này gọi là phép đồng nhất.
Hoạt động 3 ( 10)

3. Khái niệm và thuật ngữ
GV Nêu khái niệm phép biến hình:
Nếu ta kí hiệu một phép biến hình nào đó là F và M là ảnh của M qua phép biến hình
F thì ta viết M= F(M), hoặc F(M) = M. Khi đó ta còn nói phép biến hình F biến điểm
M thành điểm M .
Với mỗi hình ( H), ta gọi (H) gồm các điểm M = F(M), trong đó M (H), là ảnh của
(H) qua phép biến hình F, và viết (H) = F(H).
Thực hiện @1 trong 2 phút
HH11- NC-T01 : ắ ẵ ẳ á ã ạ @ &? ắ ẵ ẳ á ã ạ : Trang 3
Nguyễn Văn Thờng Tổ Toán tin Trờng THPT Mai Sơn
HĐ của GV HĐ của học sinh
Câu hỏi 1
So sánh
'MM
uuuuur r
và u

Câu hỏi 2
Có bao nhiêu điểm M
Câu hỏi 3
Phép xác định M nh vậy có là phép
biến hình không.
Gợi ý trả lời câu hỏi 1.
Hai véc tơ bằng nhau
Gợi ý trả lời câu hỏi 2.
M là duy nhất
Gợi ý trả lời câu hỏi 3.
Là một phép biến hình
Hoạt động 4 ( 9) Tóm tắt bài học
1. Phép biến hình trong mặt phẳng là một qui tắc để với mỗi điểm M thuộc mặt

phẳng, xác định đợc một điểm duy nhất M thuộc mặt phẳng ấy. Điểm M gọi là
ảnh của điểm M quaphép biến hình.
2. Với mỗi hình ( H), ta gọi (H) gồm các điểm M = F(M), trong đó M (H), là ảnh
của (H) qua phép biến hình F, và viết (H) = F(H).
Hoạt động 5. (1)
3. Hớng dẫn HS học ở nhà:
- Ôn lại các khái niệm trong bài.
- Giải BT trong SGK
- Đọc trớc bài mới Phép tịnh tiến và phép dời hình.
HH11- NC-T01 : ắ ẵ ẳ á ã ạ @ &? ắ ẵ ẳ á ã ạ : Trang 4
Nguyễn Văn Thờng Tổ Toán tin Trờng THPT Mai Sơn
HĐ của GV HĐ của học sinh
Câu hỏi 1
Hãy vẽ một đờng tròn và một đờng
thẳng d rồi vẽ ảnh của đờng tròn qua
phép chếu lên d.
Câu hỏi 2
Hãy vẽ một véc tơ
u
r
và một tam giác
ABC rồi lần lợt vẽ ảnh ABC của các
đỉnh A, B, C qua phép tịnh tiến theo
véc tơ
u
r
.
Có nhận xét gì về hai tam giác ABC và
ABC?
Gợi ý trả lời câu hỏi 1.

Vẽ hai tiếp tuyến của đờng tròn vuông
góc với d và lần lợt cắt d tại A, B
ảnh của đờng tròn là đoạn thẳng AB
Gợi ý trả lời câu hỏi 2.
Hai tam giác ABC và ABC bằng nhau
vì có các cạnh tơng ứng song song và
bằng nhau