ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC THỰC TRẠNG TƯƠNG TÁC THUỐC TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH

BÁO CÁO KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP.
KHẢO SÁT TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI
TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG
THÁI NGUYÊN

SINH VIÊN: VŨ ĐÌNH HOÀNG
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: Ths ĐỖ LÊ THÙY

Thái Nguyên- 2013
1


ĐẶT VẤN ĐỀ
TỔNG QUAN
ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

2 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


TƯƠNG TÁC THUỐC – Thường gặp trong điều trị

+ Tỷ lệ TTT 3 - 5% khi vài thuốc, 20% khi: 10 - 20 thuốc [4]
+ Nghiên cứu tại Viện Tim Mạch/BV Bạch Mai 80-90%, 8% nặng [12].
+ Khoa nội tim mạch BVĐK Bắc Giang 70,3% TTT, 58%có YNLS [10]
CƠ SỞ DỮ LIỆU TƯƠNG TÁC THUỐC[11]
+ Trần Quang Thịnh/ Khoa Nội – BVĐK Bưu Điện/ TPHCM 66,2%
BỆNH LÝ TẠI KHOA NỘI – BV ĐKTƯ THÁI NGUYÊN

CHƯA CÓ MỘT
NGHIÊN CỨU VỀ
VẤN ĐỀ NÀY TẠI
ĐÂY.
KHẢO SÁT TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013

3


1. Khảo sát thực trạng tương tác thuốc tại khoa NộiBệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên.

2. Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất
hiện tương tác thuốc.

4 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


Thuốc > < Thuốc
TT dược động học

TT dược lực học

Hấp thu
Phân bố
Chuyển hóa
Thải trừ

Hiệp đồng
Đối kháng.

Hậu quả lâm sàng
Tăng tác dụng, độc tính.
Giảm tác dụng.
5
KHẢO SÁT TƯƠNG
TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013


CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TƯƠNG TÁC THUỐC

1. Yếu tố thuộc về bệnh nhân
2. Yếu tố thuộc về thuốc
3. Yếu tố thuộc về thầy thuốc

6 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


1. ĐỐI TƯỢNG.
- Hồ sơ, bệnh án bệnh nhân điều trị nội trú
•Tiêu chuẩn lựa chọn:
+ 2 thuốc điều trị trở lên.
+ Điều trị tại khoa nội.
+ Trong thời gian nghiên cứu tháng 01- 06/2012.

7 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT

2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Địa điểm nghiên cứu
Khoa Nội, Phòng KHTH – BVĐKTƯ Thái Nguyên
2.2. Thiết kế nghiên cứu
Mô tả cắt ngang không can thiệp
2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu
246 bệnh án, phần mềm Sample size 2.0
2.4. Kỹ thuật chọn mẫu
Theo phương pháp phân tầng, ngẫu nhiên đơn
2.5. Phương pháp thu thập số liệu
Hồi cứu bệnh án, mã hóa, ghi phiếu điều tra
8 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.7. Công
2.6. Xử
cụlý
trasốcứu
liệu
* Tiêu
+ Nhập
chuẩnliệu:
lựa chọn
Epidata
(độ3.1
tin cậy, sẵn có…)
=> Thông tư+31/2012
Lưu trữ,TTphân

– BYT
tích spss 16.0, Excel 2007
* Cơ+sở
Phân
dữ liệu(CSDL)
loại bệnh tật ICD 10 - WHO
+ CSDL
+ Phân
1: Tương
loại nhóm
tác thuốc
thuốcvà
: Danh
chú ýmục
khi chỉ
thuốc
định
- BYT
- BYT
2006 (sách, ebook, phần mềm).
+ CSDL 2: Drug interaction facts (sách, ebook, phần mềm
Facts and Comparisons 4.0- (2009))

9 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


3. CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ
1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu

2. Đánh giá thực trạng tương tác
thuốc

(Tuổi, giới, bệnh chính, bệnh mắc
kèm, nhóm thuốc sử dụng)

(Tần suất, tỷ lệ xuất hiện TTT, theo
cấp độ, tương tác có YNLS)

3. Một số yếu tố ảnh hưởng sự
tương tác thuốc

4. Một số tương tác bất lợi thường

gặp, cần chú ý

(Số thuốc dùng, tuổi, bệnh chính,
bệnh mắc kèm)

10 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


1. Đặc điểm bệnh nhân trong mẫu nghiên
cứu
1.1 Tuổi, giới, ngày nằm viện

Thông số

Tỷ lệ

Tuổi
TB ± SD

57,96± 17,78

(min - max)

(18- 95)

Giới
Nam (%)

158 (63,5%)

Nữ (%)

91 (36,5%)

Số ngày nằm viện
TB ± SD

8,41 ± 4,05

(min - max)

(01 ngày- 20 ngày)

11 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT

1.2. Tỷ lệ các nhóm bệnh chính trong mẫu nghiên cứu
STT

Nhóm bệnh chính

1

Bệnh tuần hoàn

2
3
4

Mã ICD

Số lượng
(N=249)

Tỷ lệ %

I00-I99

85

34,1%

Bệnh tiêu hóa

K00-K93

54

21,7%

Bệnh hô hấp

J00-J99

41

16,5%

E00-E90

22

8,8%

Bệnh nội tiết, dinh dưỡng
và chuyển hóa

5

Bệnh hệ sinh dục, tiết niệu

N00-N99

15

6,0%

6

Bệnh hệ cơ, xương, khớp

M00-M99

11

4,4%

7

Bệnh khác

...

21

8,4%

249

100%

Tổng

12 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013

KHẢO SÁT


1.3. Tỷ lệ của bệnh mắc kèm trong mẫu nghiên cứu.
STT

Số lượng bệnh mắc kèm

Số lượng

Tỷ lệ %

1

Không có bệnh mắc kèm

138

55,4%

2

1 bệnh mắc kèm

85

34,1%

3

≥ 2 bệnh mắc kèm

26

10,5%

249

100%

4

Tổng

Tại Bạch Mai: 39% BA có bệnh mắc kèm

13 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


1.4. Tỷ lệ nhóm thuốc sử dụng theo danh mục thuốc-BYT
STT

Thuốc

Số lượt được kê đơn

1

Thuốc tim mạch

392 (19,43%)

2

Thuốc đường tiêu hóa

275 (13,63%)

3

Khoáng chất và vitamin

273 (13,53%)

4

Thuốc hướng tâm thần

176 (8,73%)

5

Thuốc ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn

164 (8,13%)

6

Thuốc NSAID, gút, xương khớp.

159 (7,88%)

7

Hocmon và các thuốc tác động vào hệ nội tiết

121 (6,00%)

8

Thuốc lợi tiểu

102 (5,06%)

9

Thuốc tác dụng trên đường hô hấp

58 (2,88%)

10

Thuốc khác

298 (14,77%)
Tổng

2017 (100%)

14 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


≥3

2. Khảo sát thực trạng tương tác thuốc.
2.1 Tỷ lệ tương tác thuốc.
CSDL Drug interactions facts (DIF).

108
141

15 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


2.1 Tỷ lệ tương tác thuốc.
CSDL 1: Drug interactions facts (DIF).

Tỷ lệ các cấp độ

16 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


2.1 Tỷ lệ tương tác thuốc.
CSDL 2 – TTT & chú ý khi chỉ định BYT

Tỷ lệ tương tác

17 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


2.1 Tỷ lệ tương tác thuốc.
CSDL – TTT & chú ý khi chỉ định BYT

Tỷ lệ các cấp độ

18 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


2.2 Số tương tác TB/ bệnh án
CSDL – TTT & chú ý khi chỉ định BYT

Số tương tác/1 đơn
thuốc

n
Min- Max

TB ± SD

Tổng số BA

249

0-6

1,2 ± 1,57

BA có TTT

108

1-6

2,35 ± 1,46

Tổng số BA

249

0–2

0,09 ± 0,34

BA có TTT

108

0-2

0,17 ± 0,46

TTT chung

TTT có

YNLS

19 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện tương tác thuốc
3.1. Số lượng thuốc và tần suất xảy ra tương tác
- Số thuốc trung bình / bệnh án là: 8,1 ± 3,1 thuốc /bệnh án

STT

Số lượng tương tác thuốc

Số thuốc

trong bệnh án

TB±SD

1

0 tương tác

6,63±2,41

2

1 tương tác

8,16±2,76

3

2 tương tác

9,9±3,24

4

3 tương tác

10,06±2,02

5

4 tương tác trở lên

10,92±3,22

20 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện tương tác thuốc
3.2. Tuổi với tần suất xảy ra tương tác

Nhóm tuổi
< 65 tuổi

Tương tác thuốc
Có

Không

69 (43,7%)

89 (56,3%)

Kiểm định
Chi-square
(χ 2)

≥ 65 tuổi

58 (46,4%)

33 (44,6%)

P = 0,02

21 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện tương tác thuốc
3.3. Bệnh chính với tần suất xảy ra tương tác
STT

Bệnh chính

1

Bệnh nội tiết, dinh dưỡng và chuyển hóa

2

Tương tác thuốc
Có

Không

12(80%)

3 (20,0%)

Bệnh tuần hoàn

65 (76,5%)

20 (23,5%)

3

Bệnh hô hấp

8 (72,7%)

3 (27,3%)

Kiểm

4

Bệnh hệ cơ, xương, khớp

15 (36,6%)

26 (63,4%)

định

5

Bệnh hệ sinh dục, tiết niệu

19 (35,2%)

35 (64,8)

Chi-

6

Bệnh tiêu hóa

5 (22,7%)

17 (77,3%)

square
(χ 2)
P<0,001

7

Bệnh khác

3 (14,3%)

18 (85,7%)

22 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện tương tác thuốc
3.4 Bệnh mắc kèm với tần suất xảy ra tương tác

Tương tác thuốc

Phân loại

Bệnh mắc
kèm

Có

Có

Không

69 (62,2%)

42 (37,8%)
Kiểm

không

80 (58,0%)

58 (42,0%)

định χ 2
p = 0,02

1 bệnh mắc kèm

49 (57,6%)

36 (42,4%)

≥ 2 bệnh mắc kèm

20 (76,9%)

6 (23,1%)

23 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT

3.4. Danh mục các tương tác bất lợi thường gặp, cần chú ý.
• Tiêu chuẩn lựa chọn:
+ Tương tác nghiêm trọng có (YNLS).
+ Tần suất xảy ra cao.
• Kết quả lựa chọn 22 cặp tương tác.
+ Lập bảng cơ chế, hậu quả xử trí.

24 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT


1. KẾT LUẬN
1.1 Về thực trạng tương tác thuốc tại Khoa Nội BVĐKTƯ Thái Nguyên
+ Tỷ lệ bệnh án xảy ra TTT cao
Theo DIF: 43,37%BA xảy ra TTT trong đó 6,57% TTT có YNLS
Theo tài liệu BYT: 51% BA xảy ra TTT, 7,23% TTT có YNLS
+ Các tương tác có YNLS thường liên quan tới sự gia tăng kali máu.
+ Mức độ tương tác xảy ra thường ở mức độ nhẹ, cần thận trọng,
theo DIF mức độ 3; 4, theo tài liệu BYT mức 2 chiếm tỷ lệ cao nhất.
1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện tương tác thuốc
+ Tuổi cao
+ Nhóm bệnh lý tim mạch, nội tiết chuyển hóa
+ Số thuốc sử dụng trung bình/BA cao
+ Bệnh lý mắc kèm

Gia tăng
tần suất
xảy ra

TTT

25 TƯƠNG TÁC THUỐC BẤT LỢI TẠI KHOA NỘI – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN – KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SỸ 2013
KHẢO SÁT