Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ trồng đến sinh trưởng và năng suất ớt hotchilli trồng vụ đông 2015 tại cao minh, phúc yên, vĩnh phúc

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA SINH – KTNN
---------------------------

NGUYỄN THỊ BÍCH

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA MẬT ĐỘ
TRỒNG ĐẾN SINH TRƢỞNG VÀ
NĂNG SUẤT ỚT HOTCHILLI TRỒNG
VỤ ĐÔNG 2015 TẠI CAO MINH,
PHÚC YÊN, VĨNH PHÚC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Trồng trọt
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Dƣơng Tiến Viện

HÀ NỘI, 2015


LỜI CẢM ƠN
Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy hƣớng dẫn khoa học TS.Dƣơng
Tiến Viện đã tận tình hƣớng hƣớng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ em hoàn thành khóa
luận tốt nghiệp này.
Em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy cô trong khoa
Sinh – KTNN, các Phòng, Ban trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 đã tạo điều
kiện cho em trong suốt thời gian nghiên cứu.
Trong quá trình thực hiện do thời gian có hạn và bƣớc đầu làm quen với
những biện pháp nghiên cứu khoa học nên không tránh khỏi những thiếu sót,
rất mong nhận đƣợc sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn sinh
viên.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Bích

i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng mình. Các số
liệu, kết quả trong khóa luận là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong
bất kỳ công trình khoa học nào khác.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Bích

ii


MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................................. ii
DANH LỤC CÁC BẢNG ................................................................................. v
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ vi
DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG KHÓA LUẬN .......................................................... vii
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 2
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn ....................................................... 2
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................................................................... 4
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài........................................................................ 4
1.2. Giá trị dinh dƣỡng của quả ớt.................................................................. 5
1.3. Đặc điểm thực vật của cây ớt .................................................................. 6
1.4. Kĩ thuật trồng ớt- chăm sóc ớt................................................................. 6
1.5. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt trên thế giới và ở Việt Nam................ 9
1.5.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt trên thế giới ..................................... 9
1.5.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt ở Việt Nam .................................... 10
1.6. Mật độ và các kết quả nghiên cứu mật độ trên đối tƣợng thực vật ....... 12
1.6.1.Khái quát ............................................................................................. 12
1.6.2 Giới thiệu một số mật độ, khoảng cách trồng phù hợp trên đối tƣợng
nghiên cứu là ớt ............................................................................................ 12
CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................... 15
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................ 15
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ......................................................... 15
2.2.1. Thời gian nghiên cứu ......................................................................... 15
2.2.2. Địa điểm nghiên cứu .......................................................................... 15

iii

2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 15
2.3.1. Cách bố trí thí nghiệm ........................................................................ 15
2.3.2. Các chỉ tiêu theo dõi ........................................................................... 16
2.4. Phƣơng pháp xử lí số liệu thí nghiệm ................................................... 17
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................. 19
3.1. Ảnh hƣởng của mật độ đến khả năng sinh trƣởng của ớt ..................... 19
3.1.1. Thời gian sinh trƣởng qua các giai đoạn của giống ớt Hotchilli ........ 19
3.1.2. Ảnh hƣởng của mật độ đến sự tăng trƣởng chiều cao của giống ớt
Hotchilli ........................................................................................................ 20
3.1.3. Ảnh hƣởng của mật độ đến số lá trên thân chính của giống ớt
Hotchilli ........................................................................................................ 23
3.1.4. Ảnh hƣởng của mật độ đến số cành các cấp của giống ớt Hotchilli .. 24
3.2. Ảnh hƣởng của mật độ đến tình hình sâu, bệnh hại .............................. 26
3.3. Ảnh hƣởng của mật độ đến một số chỉ tiêu cấu thành năng suất và năng
suất thực thu của giống ớt ............................................................................ 27
3.3.1. Ảnh hƣởng của mật độ đến các chỉ tiêu cấu thành năng suất ............. 27
3.3.2. Ảnh hƣởng của mật độ đến năng suất ớt ............................................ 30
3.4. Hiệu quả kinh tế .................................................................................... 32
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 34
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

iv


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Diện tích, năng suất, sản lƣợng ớt của một số nƣớc trên thế giới
................................................................................................................... 10
Bảng 1.2. Diện tích trồng, năng suất và sản lƣợng của cây ớt tại một số
tỉnh phía Bắc .............................................................................................. 11

Bảng 3.1. Các giai đoạn sinh trƣởng, phát triển của giống ớt Hotchilli ... 19
Bảng 3.2. Ảnh hƣởng của mật độ đến chiều cao cây (cm) sau trồng của
giống ớt Hotchilli....................................................................................... 21
Bảng 3.3. Ảnh hƣởng của mật độ đến số lá trên thân chính sau trồng của
giống ớt Hotchilli....................................................................................... 23
Bảng 3.4. Ảnh hƣởng của mật độ đến sự phân cành của giống ớt Hotchilli
................................................................................................................... 25
Bảng 3.5a. Ảnh hƣởng của mật độ đến mật độ và tỉ lệ hại của sâu đục quả
tới giống ớt Hotchilli ................................................................................. 26
Bảng 3.5b.Ảnh hƣởng của mật độ đến tỉ lệ bệnh trên giống ớt Hotchilli ...
................................................................................................................... 27
Bảng 3.6. Ảnh hƣởng của mật độ đến chiều dài quả và đƣờng kính quả của
giống ớt Hotchilli....................................................................................... 28
Bảng 3.7. Ảnh hƣởng của mật độ đến tổng số quả trên cây và khối lƣợng
100 quả của giống ớt Hotchilli .................................................................. 29
Bảng 3.8. Ảnh hƣởng của mật độ đến năng suất ớt vụ Đông 2015. ......... 30
Bảng 3.9. Hiệu quả kinh tế của giống ớt Hotchilli ở các mật độ thí nghiệm
................................................................................................................... 33

v


DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1. Biểu đồ ảnh hƣởng của mật độ đến chiều cao cây (cm) sau trồng
của giống ớt Hotchilli ................................................................................ 22
Hình 3.2. Biểu đồ sự ảnh hƣởng của mật độ đến số lá trên thân chính..... 24
Hình 3.3. Biểu đồ ảnh hƣởng của mật độ đến sự phân cành của giống ớt
Hotchilli ..................................................................................................... 26

vi

DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG KHÓA LUẬN
CC

Chiều cao

MĐ

Mật độ

NSLT

Năng suất lí thuyết

NSTT

Năng suất thực thu

TB

Trung bình

vii


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cây ớt cay có tên khoa học là Capsicum flutescents L. là loài cây thuộc
học Cà (Solanaceae), chi Ớt (Capsicum L.) [3], có nguồn gốc từ Châu Mỹ,

bắt nguồn từ một số loài hoang dại, đƣợc thuần hóa và trồng ở Châu Âu, Ấn
Độ cách đây hơn 500 năm, chỉ có 2, 3 loài phân bố rộng rãi và phổ biến [4].
Ớt là một loại quả gia vị và làm rau (ớt ngọt) phổ biến trên thế giới và ở Việt
Nam. Cây ớt trồng trong chậu có thể làm cây cảnh vì quả ớt có nhiều màu sắc:
trắng, đỏ, xanh, tím… tùy theo giống. Quả ớt dùng là gia vị giàu vitamin A,
vitamin C, hai loại vitamin này trong quả ớt gấp 5 - 10 lần trong cà chua và cà
rốt. Theo Đông y, ớt có vị cay, nóng và ớt có tác dụng tán hàn, tiêu thực, giảm
đau [10]. Trong dân gian thƣờng dùng ớt để chữa các bệnh đau bụng do lạnh,
tiêu hóa kém, đau khớp, dùng ngoài chữa rắn, rết cắn…v.v.
Cây ớt phát triển tốt ở đất thịt nhẹ, đất pha cát dễ thoát nƣớc, có khả
năng chịu hạn cao, không chịu đƣợc úng, nhiệt độ sinh trƣởng thích hợp từ 25
– 300C. Việt Nam là nƣớc nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, có khí hậu
nóng, ẩm, mƣa nhiều tuy nhiên sự phân bố các yếu tố đó lại không đều trong
năm và ở từng vụ trồng nên ảnh hƣởng lớn đến sinh trƣởng và năng suất của
cây ớt. Vì vậy tùy từng vùng khác nhau mà tiến hành gieo trồng các vụ khác
nhau. Nhƣng tựu trung lại có 2 vụ chín là vụ đông –xuân và vụ hè – thu [4].
Ở Việt Nam, diện tích trồng ớt cay ở các vùng tập trung vào khoảng
3000 ha, năm cao nhất (1998) lên tới 5700 ha. Vùng trồng ớt chuyên canh tập
trung chủ yếu ở khu vực miền Trung: Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. Những
năm gần đây, một số tỉnh vùng đồng bằng Sông Hồng cũng đã bắt đầu trồng
ớt với diện tích lớn, nhằm cũng cấp nguyên liệu cho các nhà máy, các công ty
sản xuất các mặt hàng thực phẩm để tiêu thụ và xuất khẩu, đem lại lợi nhuận
cao.

1


Vĩnh Phúc là một trong những tỉnh có diện tích trồng ớt tƣơng đối cao,
tập trung nhiều ở các huyện Vĩnh Tƣờng, Yên Lạc, Tam Đảo và thị xã Phúc
Yên. Theo ƣớc tính của một số hộ dân ở huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc cho

rằng với 360 m2 trồng ớt thu hoạch đƣợc khoảng 8 đến 10 triệu đồng, so với
trồng lúa thì trồng ớt lãi gấp 5 lần.Vì vậy mà diện tích trồng ớt ở tỉnh Vĩnh
Phúc có chiều hƣớng gia tăng. Hiện nay ngƣời nông dân ở Vĩnh Phúc trồng
một số giống ớt có giá trị kinh tế cao nhƣ: giống ớt lai F1, lai 20,
Hotchilli...v.v.
Để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hƣởng đến sinh trƣởng và năng suất
của Chi ớt, cụ thể là giống ớt Hotchilli chúng tôi đã tiến hành thực hiện đề tài:
“Nghiên cứu ảnh hƣởng của mật độ trồng đến sinh trƣởng và năng suất
ớt Hotchilli trồng vụ đông 2015 tại Cao Minh, Phúc Yên, Vĩnh Phúc”.
2. Mục đích nghiên cứu
Xác định mức độ ảnh hƣởng của mật độ trồng đến sinh trƣởng và năng
suất ớt Hotchilli. Trên cơ sở đó xác định đƣợc mật độ phù hợp với cây ớt
Hotchilli nhằm làm tăng năng suất, chất lƣợng và hiệu quả cho cây.
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
- Ý nghĩa khoa học:
Kết quả nghiên cứu đề tài góp phần bổ sung thêm thông tin, dữ liệu
khoa học về giống ớt Hotchilli, từ đó có thể phát triển những nghiên cứu
chuyên sâu hơn nhằm khai thác các giá trị sử dụng của giống ớt Hotchilli
trong đời sống.
- Ý nghĩa thực tiễn:
Kết quả nghiên cứu góp phần tìm ra mật độ trồng phù hợp nhằm làm
tăng khả năng sinh trƣởng, năng suất và phẩm chất đối với giống ớt
Hotchilli. Chúng ta có thể khuyến cáo ngƣời dân sử dụng mật độ phù hợp đó
để áp dụng cho canh tác nông nghiệp, cụ thể là với giống ớt Hotchilli.

2


Đóng góp tài liệu để giúp sinh viên khoa sinh nghiên cứu về ớt
Hotchilli.

3


CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
Ớt là loài cây thuộc học Cà (Solanaceae), chi Ớt (Capsicum L.) [3]. Ớt
có 2 loại chính là ớt cay (Capsicum flutescent L.) và ớt ngọt (Capsicum
annuum L.).
Ớt đƣợc chia thành 2 nhóm ớt cay và ớt ngọt dựa vào hàm lƣợng
capsicain chứa trong quả. Chất capsaisin (C18H27NO3) là một loại alcaloit có
vị cay, gây cảm giác ngon miệng khi ăn, kích thích quá trình tiêu hóa. Hoạt
chất capsicain hạn chế sự hình thành của các cục máu đông, giảm đau trong
cơ thể , gần đây ngƣời ta còn chứng minh đƣợc vai trò của ớt trong ngăn chặn
các chất gây ung thƣ [10].
Năng suất của giống ớt cay phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong suốt quá
trình sinh trƣởng phát triển của cây trồng nhƣ: Đặc tính di truyền của giống có
tính trạng quý về tiền năng, năng suất, chất lƣợng quả, tính kháng bệnh, điều
kiện ngoại cảnh, biện pháp kĩ thuật. Để có năng suất cao, giống cần phải có
các yếu tố tạo thành năng suất tốt nhƣ: Tỷ lệ đậu quả, số quả trên cây, khối
lƣợng trung bình quả…
Mật độ khoảng cách có ảnh hƣởng rất lớn đến sản lƣợng ớt. Do đó muốn
đạt sản lƣợng cao cần đảm bảo mật độ trồng thích hợp. Mật độ là số cây trên
đơn vị diện tích, còn khoảng cách là cự ly các cây đƣợc bố trí trên đồng
ruộng. Nếu trồng mật độ thấp thì từng cây sinh trƣởng tốt, quả to, dài, nhƣng
số lƣợng cây ít, năng suất không tăng. Nếu mật độ cao thì số cây trên đơn vị
diện tích tăng, nhƣng cây nhỏ, quả bé, do đó năng suất không cao. Vì cậy cần
phải xác định mật độ hợp lí. Để xác định mật độ thích hợp cần dựa vào giống,
chế độ dinh dƣỡng, đất đai, mùa vụ và kĩ thuật chăm sóc.

4


1.2. Giá trị dinh dƣỡng của quả ớt
Các nhà nghiên cứu ở Hàn Quốc cho biết ớt chứa chất capsaicin là trợ
thủ đặc lực cho mục tiêu giảm cân và cuộc chiến chống béo phì, chất cay
trong ớt có thể làm dịu các căn bệnh nhƣ đái tháo đƣờng hay nghẽn mạch [5].
Ớt là một nguồn vitamin C phong phú. Vitamin là một chất chống oxi
hóa có thể hòa tan trong nƣớc. Việc sử dụng thƣờng xuyên các thực phẩm
giàu vitamin C giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh scobut ; tăng sức đề kháng đối
với các tác nhân lây nhiễm và thanh lọc các yếu tố có hại, gây viêm nhiễm
khỏi cơ thể ; giúp loại bỏ các chất có hại khỏi cơ thể [16].
Trong quả ớt còn chứa các chất chống oxi hóa khác nhƣ vitamin A, và
các chất flavonoid nhƣ sắc tố vàng beta, alpha, lutein, zeaxanthin và
ryptoxanthins.
Ớt chứa một lƣợng phong phú khoáng chất nhƣ kali, mangan, sắt và
magie. Kali là một thành phần quan trọng của tế bào và dịch cơ thể giúp kiểm
soát nhịp tim và huyết áp [16].
Ớt còn có một nhóm vitamin B phức hợp phong phú chẳng hạn nhƣ
niacin, pyridoxine (vitamin B-6), riboflavin và thiamin (vitamin B-1). Các
vitamin này đặc biệt quan trọng nên cơ thể cần chúng từ các nguồn bên ngoài
để bổ sung [16].
Ớt có những vitamin và khoáng chất ở mức cao. Chỉ 100 g ớt tƣơi cung
cấp (% của liều lƣợng nên dùng hàng ngày) 240% vitamin-C (Ascorbic acid),
39% vitamin B-6 (Pyridoxine), 32% vitamin A, 13% sắt, 14% đồng, 7% kali,
nhƣng không có colesterol (theo nguồn : Cơ sở dữ liệu dinh dƣỡng Mỹ
USDA) [16].

5

1.3. Đặc điểm thực vật của cây ớt
* Thân
Ớt là cây bụi, hai lá mầm, thân bình thƣờng mọc thẳng, đôi khi có thể
gặp các dạng có thân bò, nhiều cành, chiều cao trung bình từ 0,5-1,5m, có thể
là cây hàng năm hoặc lâu năm nhƣng thƣờng đƣợc gieo trồng hàng năm [1].
* Rễ
Ớt có rễ cọc phát triển mạnh với nhiều rễ phụ. Tuy nhiên do việc cấp
chuyển, rễ cọc thƣờng bị đứt và cho một hệ rễ chùm phát triển. Vì thế nhiều
ngƣời lầm tƣởng ớt có hệ rễ chùm.
* Lá
Thƣờng ớt có lá đơn mọc xoắn trên thân chính. Lá có nhiều dạng khác nhau,
nhƣng thƣờng gặp nhất là các loại lá mác, mép lá có ít răng cƣa. Công thức
trên lá tùy thuộc vào loại khác nhau, một số có mùi thơm, lá thƣờng mỏng có
kích thƣớc trung bình 1,5 – 12cm x 0,5 – 7,5cm [1].
* Hoa
Hoa có thể mọc thẳng đứng hoặc buông thõng trên cuống hoa thƣờng có
các li tầng, hoa thƣờng có màu trắng. Ớt thƣờng có hoa lƣỡng tính, mọc đơn
hoặc thành chùm 2-3 hoa. Hoa nhỏ, dài, lá đài nhỏ, hẹp và nhọn.
* Quả
Thuộc loại quả mọng có nhiều hạt và chia nhiều ngăn. Các giống khác
nhau có kích thƣớc quả, hình dạng, màu sắc quả, độ cay và độ mềm của thịt
quả rất khác nhau.
* Hạt
Hạt ớt nhỏ dẹp có dạng thân, màu vàng rơm, hạt có chiều dài khoảng 35mm, 1 gram ớt cay có khoảng 220 hạt.
1.4. Kĩ thuật trồng ớt- chăm sóc ớt
* Thời vụ

6

Tuỳ theo vụ gieo trồng, áp dụng khung thời vụ tốt nhất tại địa phƣơng
nơi khảo nghiệm.
* Kỹ thuật gieo ươm cây giống
Việc gieo ƣơm cây giống ớt đƣợc thực hiện bằng một trong hai phƣơng
pháp sau đây:
- Gieo hạt trên khay xốp hoặc khay nhựa, kích thƣớc 40cm x 60cm, mỗi
khay có từ 40 đến 50 lỗ. Giá thể gồm đất phù sa, than bùn hoặc mùn mục và
phân chuồng ủ hoai theo tỷ lệ 2:2:1. Các thành phần giá thể đƣợc trộn đều,
xay nhỏ và lấp đầy miệng lỗ. Mỗi lỗ gieo 1 hạt.
- Gieo hạt trong vƣờn ƣơm, bề mặt luống gieo rộng từ 60 cm đến 70 cm,
cao từ 20 cm đến 25 cm và rãnh rộng từ 25cm đến 30 cm. Đất bề mặt luống
đƣợc đập nhỏ, trộn lẫn với phân chuồng hoai mục và san phẳng. Ngâm hạt 3
đến 4 giờ, ủ cho nứt nanh mới đem gieo. Lƣợng hạt gieo 1g/m2. Phủ đất bột
vừa kín hạt, bề mặt luống phủ một ít trấu hoặc rơm rạ ngắn. Giữ ẩm thƣờng
xuyên.
Trồng ra ruộng khi cây con có từ 4 đến 5 lá thật (khoảng 40 ngày ở vụ
Đông xuân, 25 ngày ở vụ Xuân hè).
* Yêu cầu về đất trồng
Đất phải đại diện cho vùng sinh thái, có độ phì đồng đều, bằng phẳng và
chủ động tƣới tiêu. Đất phải đƣợc cày bừa kỹ, sạch cỏ dại. Lên luống rộng 1,4
m kể cả rãnh, cao từ 15 đến 20 cm. Vụ trƣớc không trồng các cây thuộc họ cà
(Solanaceae).

*Mật độ, khoảng cách trồng
Trồng hàng đôi trên luống, mật độ tuỳ theo nhóm giống và đặc tính sinh
trƣởng của giống nhƣ sau:

7

- Giống hữu hạn: Khoảng cách giữa 2 hàng 70 cm, cây cách cây 40 cm.
Số cây mỗi ô thí nghiệm 50, mật độ khoảng 3,5 vạn cây/ha.
- Giống vô hạn và ớt ngọt: Khoảng cách giữa 2 hàng 70cm, cây cách cây
50cm. Trồng 40 cây trên mỗi ô thí nghiệm, tƣơng đƣơng mật độ khoảng 2,8 vạn
cây/ha.
* Phân bón
- Lƣợng phân bón cho 1 ha: Phân chuồng từ 15 đến 20 tấn; từ 110 đến
130kg N, từ 80 đến 100 kg P2O5 , từ 140 đến 160kg K2O. Nếu đất có pH dƣới
5,5 bón thêm từ 600 đến 1000kg vôi bột khi làm đất.
- Cách bón: Bón lót toàn bộ phân hữu cơ + toàn bộ phân lân + 1/3 phân
đạm + 1/3 kaly. Lƣợng đạm và kaly còn lại chia đều bón thúc 4 lần .
*Xới vun, chăm sóc
- Bón thúc kết hợp xới vun nhƣ sau:
+ Lần 1: Sau trồng từ 25 đến 30 ngày, kết hợp xới vun
+ Lần 2: Sau trồng từ 45 đến 50 ngày, kết hợp xới vun
+ Lần 3: Sau trồng từ 70 đến 80 ngày, hoà nƣớc tƣới
+ Lần 4: Sau trồng từ 100 đến 115 ngày, hoà nƣớc tƣới.
- Tỉa cành: Tỉa bỏ lá già, lá bệnh gần gốc để tạo thông thoáng. Đối với
giống vô hạn tỉa bỏ cành phụ, để lại 1 thân chính và 2 thân phụ.
- Cắm giàn: Với các giống dễ đổ, cắm kiểu giàn đứng dọc theo 2 bên
luống.
* Tưới nước
Tƣới rãnh hoặc tƣới mặt luống. Luôn giữ độ ẩm đất thƣờng xuyên
khoảng 70% đến 75% độ ẩm tối đa đồng ruộng.
* Phòng trừ sâu bệnh hại

8

Theo dõi, phát hiện và phòng trừ sâu bệnh hại theo hƣớng dẫn của ngành
bảo vệ thực vật (trừ những thí nghiệm khảo nghiệm quy định không sử dụng
thuốc bảo vệ thực vật).
* Thu hoạch
Thu hoạch khi quả bắt đầu chín thƣơng phẩm. Số lần thu hoạch căn cứ
vào đặc điểm chín của giống [2].
1.5. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt trên thế giới và ở Việt Nam
1.5.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt trên thế giới
Cây ớt có nguồn gốc rất cổ xƣa. Cây ớt đƣợc phân bố rộng khắp châu
Mỹ kể cả dạng hoang dại và dạng trồng. Nhiều tác giả khẳng định rằng ớt có
nguồn gốc từ vùng nhiệt đới châu Mỹ và đƣợc trồng lâu đời ở Peru và
Mehico. Trung tâm khởi nguồn của ớt có thể là Mehico và trung tâm thứ hai
là Guatemala. Theo Tong và Boslan, chi Capsium khoảng 20 - 27 loài, 5 trong
số chúng đƣợc thuần hóa.
Ở Châu Âu đến tận thế kỉ XVI ớt mới đƣợc biết đến nhờ Columbus. Từ
Tây Ban Nha ớt đƣợc phát tán rộng đến vùng Địa Trung Hải và nƣớc Anh tiếp
tục vào các trung tâm Châu Âu trong những năm cuối thế kỉ XVI. Trƣớc năm
1885 ngƣời Bồ Đào Nha đã đem ớt đến Ấn Độ. Từ cuối thế kỉ XIV đến đầu
thế kỉ XV, khu vực châu Á cây ớt đƣợc trồng ở Trung Quốc và lan rộng qua
Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên. Các giống ớt đƣợc trồng ở vùng này thuộc
nhóm ớt cay hay hơi cay. Ở Đông Nam Á nhƣ Indonesia , cây ớt đƣợc trồng
sớm hơn Châu Âu và hiện nay khu vực này chủ yếu trồng dạng ớt cay.
Theo tổ chức Nông lƣơng thế giới (Faostat) cây ớt đƣợc xem là một
trong số nhƣng cây trồng quan trọng ở các vùng Nhiệt đới. Năm 2003, diện
tích trồng ớt trên thế giới vào khoảng 1,7 triệu ha cho mục đích lấy quả ớt
tƣơi và khoảng 1,8 triệu ha để làm ớt khô. Năm 2009 diện tích đất trồng ớt
trên thế giới là 1,81 triệu ha cho mục đích lấy quả ớt tƣơi với sản lƣợng 28,07

9

triệu tấn. Diện tích sản xuất ớt khô 1,91 triệu ha với sản lƣợng 31,38 triệu tấn.
Các nƣớc nhập khẩu và xuất khẩu ớt quan trọng nhất bao gồm Trung Quốc,
Ấn Độ, Mexico, Pakistan, Thái Lan và Thổ Nhĩ Kì.
Bảng 1.1. Diện tích, năng suất, sản lƣợng ớt của một số nƣớc trên thế giới
Nƣớc

Diện tích

Năng suất

Sản lƣợng

(1.000 ha)

(tấn/ha)

(1.000 tấn)

2008

2009

2010

607,17

662,23

672,33

23,51 21,92 22,35 14.274,18 14.520,30 15.023,50

132,34

140,44

143,98

15,53 13,82 16,22

2.054,97

1.941,56

2.335,56

79,50

90,00

99,00

22,59 20,41 20,07

1.796,18

1.837,00

1.986,70

Indonexia

202,71

233,90

237,52

5,39

1.092,12

1.378,73

1.332,60

Hoa Kỳ

30,72

32,17

30,60

29,62 30,72 30,48

909,81

988,24

932,58

18,86

20,40

18,00

48,68 49,59 48,44

918,14

1.011,70

872,00

Trung
Quốc
Mexico
Thỗ Nhĩ
Kỳ

Tây Ban
Nha
Thế giới

2008

2009

5,89

2010

5,61

2008

2009

2010

1.794,59 1.859,76 1.878,83 15,68 15,33 15,66 28.134,16 28.509,56 29.421,33

Nguồn: FAO, 2012 [14]
1.5.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ớt ở Việt Nam
Ớt là một gia vị rất phổ biến, đƣợc trồng rộng rãi ngoài đồng ruộng và tại
vƣờn gia đình.Ớt dùng tỏng bữa ăn hàng ngày, dùng để xuất khẩu và làm
cảnh.
Theo Tổng cục thống kê 2009, năm 2008 diện tích trồng ớt của nƣớc ta
là 6.532 ha, sản lƣợng là 62.993 tấn, tăng 37% về diện tích và 35% về sản
lƣợng so với năm 2007. Năng suất trung bình là 9,6 tấn/ha, thấp hơn so với
năng suất trung bình của toàn thế giới 14,5 tấn/ha [9].
Một số địa phƣơng trồng ớt xuất khẩu truyền thống có diện tích lớn nhƣ
Hải Dƣơng, Hải Phòng, Bắc Ninh, Thái Bình… Năm 2008 diện tích trồng ớt

10

của Hải Dƣơng cao nhất cả nƣớc chiếm 12% và 18% sản lƣợng so với cả
nƣớc [9].
Bảng 1.2. Diện tích trồng, năng suất và sản lƣợng của cây ớt tại một số
tỉnh phía Bắc
Năm 2007
Địa

Diện

Năng

phƣơng

tích

suất

(ha)

(tạ/ha)

Hải Dƣơng

634

Hải Phòng

179

Năm 2008

Sản

Sản lƣợng

Diện tích

Năng suất

(tấn)

(ha)

(tạ/ha)

143,2

9.082

792

145

11.483

214,6

3.842

346

163,4

5.654

132

58

766

Bắc Ninh

lƣợng
(tấn)

Vĩnh Phúc

106

78,4

831

115

79,1

910

Ninh Bình

150

177,4

2.661

119

188,1

2.238

Cả nƣớc

2.424

89,4

21.680

6.532

96,4

62.993

Nguồn: Tổng cục thống kê 2009
Theo thứ tự sắp xếp của FAO, 2006: Việt Nam đứng thứ 5 trên thế giới
về diện tích trồng và chế biến ớt khô, ớt bột và đứng thứ 7 về sản lƣợng. Sản

phẩm ớt bột nƣớc ta hiện nay đang đứng đầu trong các mặt hàng gia vị xuất
khẩu, với thị trƣờng tiêu thụ khá ổn định ở các nƣớc nhƣ: Nhật Bản, Hồng
Kông, Singapo ớt bột xuất sang các nƣớc Nga, Tiệp Khắc, Hunggari,
Bungariv.v đem lại nguồn ngoại tệ đáng kể [9].
Theo thống kê hiện nay trên địa bàn các tỉnh phía Bắc đã có trên 10
doanh nghiệp lớn sản xuất, chế biến và xuất khẩu ớt cay dƣới dang khác nhau:
ớt tƣơi (đông lạnh), muối mặn, muối chua, đóng lọ nguyên quả, ớt chiên, ớt
sấy khô, ớt bột, tƣơng ớt (paste)…Điển hình là công ty chế biến nông sản Hải
Dƣơng, Công ty GOC Bắc Giang, Công ty chế biến xuất nhập khẩu rau quả
Thanh Hóa hàng năm xuất khẩu hàng nghìn tấn ớt cay đông lạnh và muối.

11


1.6. Mật độ và các kết quả nghiên cứu mật độ trên đối tƣợng thực vật
1.6.1. Khái quát
Mật độ, khoảng cách trồng tùy thuộc vào giống, đất đai, khí hậu, mật độ
cao sẽ có sự cạnh tranh ánh sáng, phân bón, nhiều sâu bệnh ảnh hƣởng đến
năng suất [17].
Ở các mật độ khác nhau có ảnh hƣởng đến sinh trƣởng phát triển năng
suất của giống tham gia thí nghiệm. Mật độ càng cao thì chiều cao cây càng
lớn và sâu bệnh càng tăng nhƣng đƣờng kính tán, số lƣợng quả trên cây, khối
lƣợng 100 quả càng giảm. Qua kết quả nghiên cứu ở ớt chỉ thiên cho thấy ở
mật độ trồng 20.500 cây/ha ớt cho năng suất cao nhất và đạt đến 18,56 tấn/ha
[6].
1.6.2. Giới thiệu một số mật độ, khoảng cách trồng phù hợp trên đối
tƣợng nghiên cứu là ớt
* Nghiên cứu trong nước
- Mật độ trồng: tùy thuộc vào giống. Đối với giống có khả năng phân
cành mạnh, mỗi sào (Bắc Bộ) trồng khoảng 900 - 1000 cây (tuỳ theo vụ), cây

x cây là 40 x 45 cm; hàng cách hàng 60 cm.
- Nếu dự định nhanh cho thu hoạch trái (4 - 5 tháng sau khi trồng) nên
trồng dày, khoảng cách trồng 50 x (30 - 40) cm, mật độ 3500-5000 cây/1000
m2; nếu muốn thu hoạch lâu nên trồng thƣa, 70 x (50 - 60) cm, mật độ 2000 2500 cây/1000 m2.
- Vụ Thu – Đông và vụ Đông – Xuân, khoảng cách trồng 50 x (30 - 40)
cm.
- Vụ Hè – Thu, khoảng cách 70 x 60 cm.
- Đất xấu, khoảng cách trồng 50 x 40 cm.
- Đất tốt, khoảng cách trồng 70 x 60 cm.
- Trồng thuần, khoảng cách trồng 50 x (30 - 40) cm.

12


- Ruộng có trồng xen các cây khác, khoảng cách trồng 60 x 60 cm.
- Nếu đất trũng, khó thoát nƣớc, phải lên liếp, khoảng cách 70 x 60 cm
Mật độ khoảng cách trồng tùy thuộc vào giống, đất đai và khí hậu, mật
độ cao cây sẽ có sự cạnh tranh áng sáng, phân bón, nhiều sâu bệnh ảnh hƣởng
đến năng suất.
Mật độ khoảng cách trồng tùy thuộc vào giống, đất đai và khí hậu, mật
độ cao cây sẽ có sự cạnh tranh áng sáng, phân bón, nhiều sâu bệnh ảnh hƣởng
đến năng suất. Khoảng cách trồng – mật độ: + Vào mùa khô: hàng đôi cách
hàng đôi 1,2 - 1,4 m, hàng cách hàng của hàng đôi 0,6 mét, cây cách cây trên
hàng 0,6m. Mật độ trung bình từ 1.700 - 1.900 cây/1.000 m2. + Vào mùa mƣa:
hàng cách hàng từ 1,2 - 1,4m, cây cách cây trên hàng 0,7 m. Mật độ trung
bình từ 1.400 - 1.500 cây/1.000 m2 [7].
Ngoài ra, khoảng cách trồng thay đổi tùy thời gian dự định thu hoạch
trái, nếu ăn trái nhanh (4 - 5 tháng sau khi trồng) nên trồng dày, khoảng cách
trồng 50 x (30 - 40) cm, mật độ 3.500-5.000 cây/1.000 m2; nếu muốn thu
hoạch lâu nên trồng thƣa, 70 x (50 - 60) cm, mật độ 2.000 - 2.500 cây/1.000

m2 [15].
Ở Việt Nam nghiên cứu về kĩ thuật canh tác của cây ớt còn ít. Qua theo
dõi trên thực tế ở các vùng chuyên canh ớt kết hợp với nghiên cứu thực
nghiệm tại viện nghiên cứu rau quả Hà Nội đã đƣa ra đƣợc thời vụ trồng ớt
thích hợp là: Vụ Đông -Xuân trồng từ tháng 10 – 11, vụ Hè Thu trồng từ
tháng 6 – 7. Lƣợng phân bón hóa học bón cho năng suất cao và hiệu quả kinh
tế nhất cho1ha là : 270 kg Ure, 500 kg Supe lân, 270 kg Kali, (Trần Khắc Thi,
Nguyễn Công Hoan, 1995) [8].
* Các nghiên cứu trên thế giới

13


Lan - Chow - Wing (1984) [13] nghiên cứu ảnh hƣởng của cách trồng
và mật độ cây tới sản lƣợng ớt, với giống Piment Cipaye khi cây con đƣợc 5
tuần đem trồng với khoảng cách 30, 45, 60 cm trong hàng đơn (60 cm/hàng)
hoặc hàng đôi (60 x 90 cm) kết quả là sản lƣợng đạt cao nhất với 6,2 tấn/ha
nếu đƣợc trồng ở khoảng cách 30 cm/cây trong hàng đơn (55,550 cây/ha).
Tiếp đến là trong khoảng cách 30 cm/cây ở hàng đôi (44,400 cây/ha) năng
suất đạt 5,8 tấn/ha. Trọng lƣợng quả trồng ở hai mật độ này không khác nhau
tuy nhiên trồng hàng đôi thì dễ đi lại chăm sóc và thu hoạch.
Holle, M (1993) [12] cũng có kết quả nghiên cứu về ảnh hƣởng của mật
độ, phƣơng pháp và thời vụ trồng đến năng suất ớt. Kết quả nghiên cứu đƣợc
nêu nhƣ sau: Khi so sánh 3 mật độ trồng: 20.883, 41.666, 83.333 cây/ha, bằng
2 phƣơng pháp trồng gieo trực tiếp và cấy cây con ở 2 thời vụ tháng 6 và
tháng 7 của 2 giống ớt là Jalapeno và Serrano. Quả ớt đƣợc thu hoạch cuối
tháng 10, đầu tháng 11. Kết quả đạt cao nhất cho thấy sản lƣợng đạt cao nhất
khi trồng trong tháng 6 với mật độ 83.333 cây/ha, giống Jalapeno chín sớm
hơn giống Serano và có sản lƣợng cao hơn. Nhƣ vậy sản lƣợng ớt chịu ảnh
hƣởng nhiều của giống, thời vụ và kĩ thuật trồng.

14


CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- Đối tƣợng: Giống ớt Hotchilli đƣợc cung cấp bởi công ty TNHH
ĐT&PTNN DŨNG ĐẠT.
- Đặc điểm của giống ớt: Ớt Hotchilli với những đặc điểm trái to, dài
13-15 cm, thịt đầy, cây phát triển mạnh, ít héo rũ, cháy lá, thán thƣ, trái
suông, chín tập trung.
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
2.2.1. Thời gian nghiên cứu
- Tháng 9/2015 đến tháng 1/2016.
2.2.2. Địa điểm nghiên cứu
- Xã Cao Minh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu
2.3.1. Cách bố trí thí nghiệm
Thí nghiệm gồm có 3 công thức tƣơng ứng với 3 mật độ:
+ MĐ1: = 47.600 cây/ha, khoảng cách 30cm x 70cm
+ MĐ2: = 35.700 cây/ha, khoảng cách 40cm x 70cm
+ MĐ3: = 28.500 cây/ha, khoảng cách 50cm x 70cm
Trên nền phân 15 tấn phân chuồng, 110 kgN + 80 kg P2O5 + 140 kg
K2O.
Thí nghiệm đƣợc bố trí theo khối ngẫu nhiên, 3 lần nhắc lại. Diện tích
mỗi ô thí nghiệm là 14 m2.

15

Sơ đồ bố trí thí nghiệm:
Dải bảo vệ
Lần 1

MĐ1

MĐ2

MĐ3

Lần 2

MĐ3

MĐ1

MĐ2

MĐ3

MĐ1

Lần 3

MĐ2
Dải bảo vệ

2.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi
Các chỉ tiêu theo dõi đƣợc thực hiện theo quy chuẩn QCVN 0164:2011BNNPTNT (Quy chuẩn kĩ thuật quốc gia về khảo nghiệm giá trị canh
tác và sử dụng của giống ớt) [2].

*Các chỉ tiêu về sinh trưởng, phát triển
- Ngày ra hoa: Ngày có khoảng 50% số cây trên ô có hoa đầu. Đánh giá ở
giai đoạn ra hoa.
- Ngày thu quả đầu: Ngày có khoảng 50% số cây trên ô có quả chín thƣơng
phẩm có thể thu hoạch. Đánh giá ở giai đoạn quả chín.
- Ngày kết thúc thu hoạch: Ngày thu hoạch hết quả thƣơng phẩm. Đánh giá ở
giai đoạn quả chín.
Chiều cao cây: Đo từ mặt đất đến đỉnh sinh trƣởng (cm). Số cây mẫu: 10
cây/lần nhắc.
Số lá: Đếm trực tiếp số lá trên thân chính. Số cây mẫu: 10 cây/lần nhắc.

16


Số cành: Đếm trực tiếp số cành của các cấp. Số cây mẫu: 10 cây/lần
nhắc.
* Chỉ tiêu về sâu bệnh hại
Số quả bị bệnh
Tỉ lệ quả bị hại (%) =
Tỉ lệ cây bị hại (%) = x

Tổng số quả theo dõi
Số quả bị bệnh

x100

100

Tổng số quả theo dõi
*Các yếu tố cấu thành năng suất

- Chiều dài quả: Đánh giá ở giai đoạn quả chín. Đo chiều dài từ đỉnh đến
phần gốc gắn với cuống quả, quả đốt 2 đến đốt 3, số quả mẫu: 10/lần nhắc.
Chiều dài quả tƣơng ứng với các mức độ điểm:
Rất ngắn: dƣới 3 cm

1 điểm

Ngắn: 3 cm đến 5 cm

2 điểm

Trung bình: 6 cm đến 7cm

3 điểm

Dài: 8 cm đến 12cm

4 điểm

Rất dài: trên 12 cm

5 điểm

- Đường kính quả (mm): Đo đƣờng kính mặt cắt ngang tại vị trí giá
noãn, quả đốt 2 đến đốt 3 ở giai đoạn quả chín. Số quả mẫu: 10/lần nhắc.
- Số quả /cây (quả): Tổng số quả của các lần thu hoạch/cây ở giai đoạn
quả chín. Số cây mẫu: 5/lần nhắc.
- Khối lượng quả/cây (kg): Tổng khối lƣợng quả thu/cây ở giai đoạn quả
chín. Số cây mẫu: 5/lần nhắc.
Năng suất cá thể (NSCT): Số quả/cây x Khối lƣợng trung bình quả

Năng suất lí thuyết (kg/ô): NSCT x Số cây/ô
Năng suất thực thu trên ô: Năng suất thực thu đƣợc trên ô thí nghiệm.

17