Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện chiêm hóa, tỉnh tuyên quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ THƠM

QUẢN LÝ SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN CHIÊM HÓA,
TỈNH TUYÊN QUANG THEO ĐỊNH HƯỚNG
DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ THƠM

QUẢN LÝ SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN CHIÊM HÓA,
TỈNH TUYÊN QUANG THEO ĐỊNH HƯỚNG
DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã ngành: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ MINH HUẾ

THÁI NGUYÊN - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn "Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện
Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn" được
thực hiện từ tháng 5 năm 2015 đến tháng 4 năm 2016.
Tôi xin cam đoan:
Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thông tin đã
được chon lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn đúng quy định.
Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và chưa
được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Tác giả

Trần Thị Thơm

i


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, Tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn tới:
Các thầy cô giảng viên khoa Tâm lý giáo dục, Phòng Đào tạo thuộc trường Đại
học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong
suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Sở GD&ĐT Tuyên Quang, Ban Giám hiệu các trường THPT trên địa bàn
huyện Chiêm Hoá, cán bộ, giáo viên, các em học sinh, gia đình, bạn bè và đồng
nghiệp, những người luôn sát cánh, động viên và giúp đỡ tác giả trong quá trình thực
hiện để tác giả có thể hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS.Trần Thị Minh Huế người hướng dẫn khoa học, đã trực tiếp tận tình giúp đỡ, chỉ bảo ân cần và hướng dẫn

tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, song
không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót trong luận văn. Tác giả mong nhận
được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của thầy cô và đồng nghiệp để kết quả nghiên
cứu được hoàn chỉnh hơn.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Tác giả

Trần Thị Thơm

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................. 3
6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 3
7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ SINH HOẠT TỔ CHUYÊN

MÔN Ở TRƯỜNG THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH HỢP
LIÊN MÔN .................................................................................................................. 5
1.1. Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................. 5
1.1.1. Trên thế giới .................................................................................................... 5
1.1.2. Ở Việt Nam ..................................................................................................... 7
1.2. Những khái niệm cơ bản ........................................................................................ 9
1.2.1. Dạy học theo định hướng tích hợp liên môn ................................................... 9
1.2.2. Sinh hoạt tổ chuyên môn ............................................................................... 12
1.2.3. Sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng dạy học tích hợp liên môn ........... 13
1.2.4. Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng dạy học tích hợp
liên môn ................................................................................................................... 14
1.2.5. Biện pháp quản lý hoạt động SHCM theo định hướng dạy học tích
hợp liên môn .......................................................................................................... 16

iii


1.3. Một số vấn đề lý luận về sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường THPT theo
định hướng dạy học tích hợp liên môn ......................................................................... 16
1.3.1. Mục tiêu sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường THPT theo định
hướng dạy học THLM ........................................................................................... 16
1.3.2. Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng dạy học tích hợp
liên môn ................................................................................................................... 17
1.3.3. Quy trình và kỹ thuật tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng
dạy học tích hợp liên môn ........................................................................................ 18
1.3.4. Hình thức tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo định hướng dạy học
tích hợp liên môn ................................................................................................... 26
1.3.5. Tổ trưởng chuyên môn và giáo viên trong SHTCM theo định hướng
dạy học tích hợp liên môn ........................................................................................ 27
1.3.6. Điều kiện đảm bảo cho hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn theo định

hướng dạy học tích hợp liên môn ............................................................................ 29
1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý SHTCM ở trường THPT theo định
hướng dạy học tích hợp liên môn ............................................................................... 30
1.4.1. Hiệu trưởng nhà trường trong công tác quản lý SHTCM theo định
hướng dạy học tích hợp liên môn ............................................................................ 30
1.4.2. Mục tiêu quản lý ........................................................................................... 31
1.4.3. Nội dung quản lý ........................................................................................... 32
1.4.4. Phương pháp quản lý .................................................................................... 36
1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng hiệu quả quản lý ........................................................ 38
Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 42
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN CHIÊM HÓA TỈNH TUYÊN QUANG
THEO ĐỊNH HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN ............................... 43
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................................ 43
2.1.1. Khái quát về đặc điểm giáo dục THPT của huyện Chiêm Hóa, tỉnh
Tuyên Quang ........................................................................................................... 43
2.1.2. Mục tiêu khảo sát .......................................................................................... 45

iv


2.1.3. Nội dung khảo sát ......................................................................................... 45
2.1.4. Khách thể và địa bàn khảo sát ..................................................................... 45
2.1.5. Phương pháp khảo sát ................................................................................... 45
2.1.6. Phương pháp cách xử lý số liệu .................................................................... 46
2.2. Thực trạng nhận thức về SHTCM và quản lý SHTCM theo định hướng
dạy học THLM ở các trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang .............. 46
2.2.1. Nhận thức của CBQL, GV về các khái niệm ................................................ 46
2.2.2. Nhận thức của GV và CBQL về mục tiêu SHTCM theo định hướng dạy
học THLM .............................................................................................................. 47

2.2.3. Thực trạng nhận thức của GV và CBQL về vai trò của hiệu trưởng
trong quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ....................................... 49
2.3. Thực trạng SHTCM ở các trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên
Quang theo định hướng dạy học THLM .................................................................... 51
2.3.1. Thực trạng thực hiện nội dung SHTCM theo định hướng dạy học THLM ........ 51
2.3.2. Thực trạng thực hiện quy trình SHTCM theo định hướng dạy học THLM ....... 53
2.3.3. Thực trạng thực hiện những hình thức SHTCM theo định hướng dạy học THLM...... 54
2.4. Thực trạng quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ........................... 56
2.4.1. Thực trạng nội dung quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ...... 56
2.4.2. Thực trạng phương pháp quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ...... 59
2.4.3. Thực trạng công tác đánh giá SHTCM theo định hướng dạy học THLM ....... 61
2.4.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý SHTCM theo định
hướng dạy học THLM ........................................................................................... 63
2.5. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng ................................................................ 65
2.5.1. Kết quả đạt được trong quá trình triển khai SHTCM theo định hướng
dạy học THLM......................................................................................................... 65
2.5.2. Một số bất cập trong quá trình triển khai SHTCM theo định
hướng dạy học THLM ........................................................................................... 66
2.5.3. Nguyên nhân một số bất cập trong quá trình triển khai SHTCM theo
định hướng dạy học THLM ...................................................................................... 66
Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 68

v


Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN CHIÊM HÓA, TỈNH TUYÊN QUANG
THEO ĐỊNH HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN ............................... 69
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý SHTCM ở các trường THPT huyện
Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo dạy học THLM ................................................. 69

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu................................................................ 69
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý.................................................................. 69
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................................... 70
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................................ 70
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ................................................................ 70
3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .................................................................. 71
3.2. Một số biện pháp quản lý SHTCM theo dạy học THLM ở các trường
THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang ............................................................. 71
3.2.1. Nâng cao nhận thức về SHTCM theo định hướng dạy học THLM cho
CBQL, GV ............................................................................................................... 71
3.2.2. Bồi dưỡng năng lực quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM
cho tổ trưởng chuyên môn và năng lực chuyên môn theo dạy học THLM
cho giáo viên ........................................................................................................... 73
3.2.3. Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức quản lý SHTCM theo định
hướng dạy học THLM............................................................................................. 78
3.2.4. Đổi mới quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá SHTCM, đánh giá giáo viên ...... 82
3.2.5. Đảm bảo các điều kiện SHTCM theo định hướng dạy học THLM .............. 85
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 88
3.4. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất .......................................... 89
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................................. 89
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ................................................................................ 89
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm .................................................................................. 89
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm............................................................................ 89
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm .................................................................................... 89
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 94
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 98
PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

STT

Nội dung chữ viết tắt

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CĐR

Chuẩn đầu ra

12

DHTH

Dạy học tích hợp

3

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

4

GV

Giáo viên

6

HS

Học sinh

5

HT

Hiệu trưởng

10

SHCM

Sinh hoạt chuyên môn

11

SHTCM

Sinh hoạt tổ chuyên môn

13

SPTH

Sư phạm tích hợp

9

THLM

Tích hợp liên môn

7

THPT

Trung học phổ thông

8

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

iv

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Nhận thức của CBQL, GV về các khái niệm ........................................ 46

Bảng 2.2.

Nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu SHTCM theo định hướng
dạy học THLM ...................................................................................... 48

Bảng 2.3.

Thực trạng nhận thức của GV, CBQL về vai trò của hiệu trưởng
trong quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ..................... 50

Bảng 2.4.

Thực trạng thực hiện nội dung SHTCM theo định hướng dạy học THLM ...............51

Bảng 2.5.

Thực trạng thực hiện quy trình SHTCM theo định hướng DHTHLM .......................53

Bảng 2.6.

Thực trạng thực hiện những hình thức SHTCM theo định hướng
dạy học THLM ...................................................................................... 55

Bảng 2.7.

Thực trạng nội dung quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ..................57

Bảng 2.8.

Thực trạng phương pháp quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ..........60

Bảng 2.9.

Thực trạng công tác đánh giá SHTCM theo định hướng dạy học THLM .................62

Bảng 2.10.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý SHTCM theo
hướng dạy học THLM ........................................................................... 64

Bảng 3.1.

Đánh giá của GV, CBQL về mức độ cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ........ 90

Bảng 3.2.

Đánh giá của GV, CBQL về mức độ cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM ........ 90

v


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. So sánh mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp... 93

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về định hướng chiến lược phát
triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ hội nhập quốc tế và Nghị quyết Trung ương 8
khóa XI số 29- NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của Ban chấp hành Trung ương
Đảng về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo...” Nằm trong lộ trình đổi
mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường phổ thông theo
định hướng phát triển năng lực của học sinh, Bộ GD&ĐT tiếp tục chỉ đạo các cơ sở
giáo dục tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên sẵn sàng
đáp ứng mục tiêu đổi mới, trong đó tăng cường năng lực dạy học theo hướng “tích
hợp, liên môn” là một trong những vấn đề cần ưu tiên, đặc biệt là đổi mới quản lý
sinh hoạt tổ chuyên môn (SHTCM) theo định hướng dạy học tích hợp liên môn
(THLM) đang là vấn đề được nhiều giáo viên và nhà quản lý quan tâm thực hiện.
Sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng dạy học THLM có vai trò rất quan
trọng trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên (GV) và phát triển năng lực
cho HS. Đối với GV dạy học THLM không những giảm tải cho GV trong việc dạy
các kiến thức liên môn mà còn có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng
sư phạm cho GV, góp phần phát triển đội ngũ GV bộ môn hiện nay thành đội ngũ GV
có đủ năng lực dạy học kiến thức THLM đáp ứng với yêu cầu của xã hội hiện đại.
Đối với học sinh (HS) da ̣y ho ̣c THLM giúp học sinh phát triển năng lực thông qua tổ
chức các hoạt động học tích cực, tự lực và sáng tạo ở trong lớp, ngoài lớp, trong
trường, ngoài trường, ở nhà và cộng đồng, đặc biệt quan tâm đến hoạt động thực hành
và ứng dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
Sinh hoạt tổ chuyên môn trong các trường phổ thông nói chung và các trường
THPT miền núi huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang nói riêng có vai trò quyết định
cho sự phát triển của nhà trường và là nhân tố quyết định trực tiếp đến chất lượng dạy

học của các trường THPT hiện nay. Do đó, quản lí SHTCM là nhiệm vụ hàng đầu, là
trọng tâm trong quá trình quản lí của các trường THPT.
Trong những năm qua, ở các trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên
Quang đã tiến hành đổi mới SHTCM theo định hướng dạy học THLM và đạt được

1


những kết quả nhất định. Tuy nhiên, việc đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo định
hướng dạy học THLM không đơn giản đối với những người trực tiếp thực hiện đặc
biệt là những nhà quản lý. Thực tế khi triển khai ở các trường THPT miền núi huyện
Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang đã đặt ra những vấn đề cần phải giải quyết như: cơ sở
vật chất chưa đáp ứng, phòng học chật hẹp, thiếu thiết bị, đồ dùng phục vụ cho hoạt
động giảng dạy; HS phần lớn là con em đồng bào dân tộc thiểu số nên còn thụ động
trong học tập, ngại trao đổi, ngại giao tiếp; GV tham gia SHTCM vẫn theo cách làm
truyền thống tạo nên một lối mòn khó có thể thay đổi được; CBQL còn gặp rất nhiều
khó khăn, lúng túng khi đổi mới cách quản lý SHTCM nên chưa trường nào thực hiện
triệt để việc đổi mới quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM với đầy đủ các
đặc điểm, yêu cầu của hình thức sinh hoạt này.
Nhận thức rõ những điều nêu trên là nhằm thực hiện được các chủ trương của
Đảng và nhà nước về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục - Đào tạo thông qua đổi mới
quản lý SHTCM. Là một nhà quản lý giáo dục công tác ở một trường THPT miền núi,
với mong muốn đi sâu nghiên cứu để đề xuất những biện pháp ứng dụng trong quản lý
chuyên môn của nhà trường, tôi chọn nghiên cứu vấn đề "Quản lý sinh hoạt tổ chuyên
môn ở các trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy
học tích hợp liên môn".
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất biện pháp quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT
huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện Chiêm
Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện Chiêm
Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn theo định
hướng dạy học tích hợp liên môn phù hợp với thực tiễn giáo dục của các trường

2


THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang thì sẽ nâng cao được chất lượng sinh
hoạt tổ chuyên môn nhờ đó nâng cao được chất lượng dạy học của các trường
THPT, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ở huyện Chiêm Hóa nói riêng và giáo dục
tỉnh Tuyên Quang hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường THPT
theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT
huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT
huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Về khách thể điều tra và địa bàn nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu trên nhóm khách thể gồm cán bộ quản lý và GV của 06
trường trên điạ bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang: THPT Chiêm Hóa, THPT
Đầm Hồng, THPT Hòa Phú, THPT Hà Lang, THPT Minh Quang, THPT Kim Bình.
6.2. Về nội dung nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn theo
định hướng dạy học tích hợp liên môn của hiệu trưởng nhà trường.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát
hoá các nguồn tài liệu, văn bản để tìm hiểu các khái niệm, các thuật ngữ, các vấn đề lý
luận có liên quan đến đề tài, trên cơ sở đó xây dựng cơ sở lý luận về vấn đề nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng anket: Sử dụng các mẫu phiếu điều tra đối với
CBQL, GV để thu nhập những thông tin về thực trạng quản lý hoạt động SHTCM
ở các trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học
tích hợp liên môn.

3


- Phương pháp điều tra phỏng vấn: chúng tôi sử dụng phương pháp phỏng vấn
để tiến hành phỏng vấn cán bộ quản lý, GV về những vấn đề chưa rõ trong điều tra
thực trạng quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT miền núi
huyện Chiêm Hóa - Tỉnh Tuyên Quang.
- Phương pháp quan sát: Đề tài sử dụng phương pháp quan sát để thu thập thông
tin, đánh giá về thực trạng hoạt động SHTCM và quản lý hoạt động SHTCM ở các
trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: sử dụng phương pháp lấy ý kiến chuyên
gia về bộ công cụ, về các biện pháp quản lý hoạt động SHTCM môn phù hợp với các
trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học THLM.
7.3. Phương pháp hỗ trợ
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu điều tra thực trạng,
các số liệu và thông tin thu được từ thực nghiệm sư phạm. Qua đó phân tích, so sánh,
tổng hợp, rút ra những kết luận nghiên cứu.

8. Cấu trúc luận văn
Ngoài ra còn có phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn ở
trường THPT theo định hướng dạy học tích hợp liên môn
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn ở các
trường THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích
hợp liên môn.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường
THPT huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp liên môn.

4


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ SINH HOẠT
TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG
DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN
1.1. Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Vấn đề quản lý SHTCM theo định hướng dạy học THLM đã được nghiên cứu ở
nhiều nơi trên thế giới theo các nội dung nghiên cứu sau:
* Nghiên cứu về dạy học tích hợp liên môn
Trong các nghiên cứu của mình tác giả Xavier Roegiers cho rằng giáo dục nhà
trường phải chuyển từ đơn thuần dạy kiến thức sang phát triển ở HS các năng lực
hành động, xem năng lực (compétence) là khái niệm cơ sở của khoa sư phạm tích hợp
(pédagogie de l'intégration). Theo Xavier Roegiers, SPTH là một quan niệm về quá
trình học tập, trong đó toàn bộ quá trình học tập góp phần hình thành ở HS những
năng lực cụ thể có dự tính trước những điều kiện cần thiết cho HS, nhằm phục vụ cho
các quá trình học tập sau này hoặc nhằm hoà nhập HS vào cuộc sống lao động. Như

vậy SPTH tìm cách làm cho quá trình học tập có ý nghĩa.[26]
Tác giả D' Hainaut (1977) đưa ra 4 quan điểm khác nhau đối với các môn học:
- Quan điểm "đơn môn": có thể xây dựng chương trình học tập theo hệ thống
nội dung của một môn học riêng biệt, các môn học được tiếp cận một cách riêng rẽ.
- Quan điểm "đa môn": một chủ đề trong nội dung học tập có liên quan với
những kiến thức, kĩ năng thuộc một số môn học khác nhau. Các môn học tiếp tục
được tiếp cận riêng rẽ, chỉ phối hợp với nhau ở một số đề tài nội dung.
- Quan điểm "liên môn": nội dung học tập được thiết kế thành một chuỗi vấn
đề, tình huống đòi hỏi muốn giải quyết phải huy động tổng hợp kiến thức kĩ năng của
những môn học khác nhau.
- Quan điểm "xuyên môn": nội dung học tập hướng vào phát triển những kĩ
năng, năng lực cơ bản mà học sinh có thể sử dụng vào tất cả các môn học, trong việc
giải quyết những tình huống khác nhau.[dẫn theo 12]

5


Ở một số nước như Anh, Úc chương trình đào tạo GV theo hướng tích hợp
nhằm phát triển cho sinh viên sư phạm nền tảng về tri thức và triết lý cá nhân về
chuyên môn sư phạm và năng lực nghề nghiệp. Điều này giúp sinh viên sư phạm trở
thành những nhà chuyên môn sư phạm biết kết hợp chặt chẽ giữa dạy lý thuyết và trải
nghiệm thực tế, ứng dụng lý thuyết dạy học và giáo dục chung vào lĩnh hội những
lĩnh vực giảng dạy cụ thể. [25]
* Nghiên cứu về quản lý hoạt động SHTCM theo định hướng THLM
Trên thế giới đã có một số tác giả nghiên cứu về quản lý hoạt động SHTCM ở
các góc độ khác nhau:
Tác giả M.I Kônđacốp trong cuốn “Những vấn đề về quản lý trường học” đi sâu
nghiên cứu công tác lãnh đạo hoạt động giáo dục, quản lý giáo dục trong nhà trường và
xem đây là khâu then chốt trong công tác quản lý giáo dục [dẫn theo 13,tr. 9].
Tác giả V.A Xukhomlinxki khi tổng kết những kinh nghiệm quản lý chuyên

môn trong vai trò là hiệu trưởng nhà trường cho rằng “Kết quả hoạt động của nhà
trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng đắn các hoạt động dạy học”.
Ông đã nhấn mạnh đến sự phân công, sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất quản lý giữa
hiệu trưởng và phó hiệu trưởng để đạt được mục tiêu đề ra. [dẫn theo 3, tr. 9].
Ba tác giả K.B.Everad, Geroey Morris và Ian Wilson với tác phẩm: Quản trị
hiệu quả trường học. Tác phẩm có ý nghĩa thiết thực cho cán bộ quản lý trường học
và các cơ sở giáo dục. Với nội dung thực tiễn cao, trên cơ sở lý luận về quản lý hiện
đại mà chính các tác giả là người thực hành viết cho những người thực hành. [27]
Các công trình nghiên cứu theo hướng quản lý hoạt động SHTCM mới chỉ tập
trung vào vai trò hoạt động quản lý, đặc biệt là chú trọng tới công tác tổ chức sự phân
công, phân phối thống nhất quản lý... vấn đề quản lý SHTCM ở trường THPT chưa
được chú trọng nghiên cứu.
Như vậy, hướng nghiên cứu dạy học THLM đi sâu vào các vấn đề:
- SPTH là một quan niệm về quá trình học tập, trong đó toàn bộ quá trình học
tập góp phần hình thành ở HS những năng lực cụ thể.
- Các cách tích hợp môn học và quan điểm khác nhau đối với các môn học.
- Chương trình đào tạo GV chuyển theo hướng tích hợp nhằm hình thành ở
sinh viên năng lực và kỹ năng sư phạm cần thiết.

6


Đánh giá chung: Vấn đề quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn và dạy học THLM
đã được một số tác giả nghiên cứu song các công trình nghiên cứu trên thế giới mới chỉ
đề cập tới các vấn đề về vai trò hoạt động quản lý, các quan niệm và các cách tích hợp
môn học trong việc phát triển năng lực học sinh, vấn đề quản lý SHTCM theo định
hướng dạy học THLM vấn còn là "khoảng trống" cần tiếp tục được nghiên cứu.
1.1.2. Ở Việt Nam
Đã có một số các công trình nghiên cứu đề cập đến các khía cạnh khác nhau của
quản lý hoạt động SHTCM ở trường THPT theo định hướng dạy học THLM. Trong đề

tài này, chúng tôi quan tâm tới các vấn đề nghiên cứu chính sau:
* Nghiên cứu về dạy học tích hợp liên môn
Tác giả Cao Thị Thặng đã tổng quan các vấn đề lí luận và thực tiễn về xu thế
tích hợp trong trong chương trình giáo dục một số nước trên thế giới, phân tích thực
trạng việc vận dụng quan điểm dạy và học tích hợp trong chương trình giáo dục Việt
Nam và đề xuất giải pháp vận dụng quan điểm tiếp cận tích hợp vào việc phát triển
chương trình trường phổ thông Việt Nam sau 2015.[23 ]
Tác giả Đào Thị Hồng phân tích khái niệm và ý nghĩa của dạy học tích hợp và
khẳng định muốn tiến hành dạy học tích hợp có hiệu quả, cần phải chú trọng đến việc bồi
dưỡng GV. Tác giả đã nghiên cứu những kĩ năng cần thiết để dạy học theo hướng tích
hợp ở trường tiểu học Việt Nam, đồng thời đề xuất một số giải pháp bồi dưỡng giáo viên
nhằm phát triển những kĩ năng đó, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.[dẫn theo 25]
Tác giả Nguyễn Phúc Chỉnh nghiên cứu “Hình thành năng lực dạy học tích
hợp cho giáo viên THPT”. Trong công trình này, tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận
và thực tiễn và nghiên cứu biên soạn tài liệu dạy học tích hợp một số môn học (Vật
lý, Sinh học, Địa lý,...) ở trường THPT, tổ chức tập huấn hình thành năng lực dạy học
tích hợp cho giáo viên THPT [3].
Như vâ ̣y trong những chương trình nghiên cứu trên các tác giả đã quan tâm
đến việc xây dựng quan điểm khoa ho ̣c về da ̣y ho ̣c tích hơ ̣p, xây dựng chương trình
da ̣y ho ̣c THLM đối với mô ̣t số môn ho ̣c thuộc kiế n thức gần gũi, những đinh
̣ hướng
về tổ chức da ̣y ho ̣c và bồ i dưỡng năng lực da ̣y học cho giáo viên thực hiê ̣n chương
trình môn ho ̣c đươ ̣c xây dựng theo đinh
̣ hướng dạy học THLM ở trường phổ thông.

7


* Nghiên cứu về biện pháp quản lý chuyên môn ở các trường phổ thông
Quản lý chuyên môn ở các trường phổ thông là quản lý nhiều nội dung, nhiều

mảng hoạt động. Vì vậy, đây là hướng nghiên cứu rộng hơn và gần gũi với đề tài quản lý
SHTCM hơn. Các công trình nghiên cứu theo hướng này đã bám sát nội dung và phương
pháp quản lý chuyên môn của trường phổ thông để nghiên cứu thực trạng và đánh giá
thực trạng theo từng nội dung đó.
Theo hướng nghiên cứu này, có công trình đề cập đến quản lý SHTCM là một
nội dung quản lý chuyên môn của hiệu trưởng. Tuy nhiên, việc đề xuất các biện pháp
mang tính đổi mới về nội dung và hình thức quản lý chuyên môn các nhà trường phổ
thông chưa được thể hiện rõ nét.
Các công trình tiêu biểu theo hướng nghiên cứu này: "Một số biện pháp quản lý
chuyên môn của hiệu trưởng đối với giáo viên mới vào nghề của một số trường THPT ở
Hải Phòng, 2003" của tác giả Phạm Khánh Tường; "Một số biện pháp quản lý hoạt động
chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Ninh đối với các trường THPT ngoài
công lập, 2004" của tác giả Nguyễn Nho Hòa; "Một số biện pháp quản lý chuyên môn
của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT chuyên Hạ Long
tỉnh Quảng Ninh, 2004" của tác giả Phạm Văn Kính.
Tham khảo các công trình theo hướng này có thể kế thừa ý tưởng hay trong chỉ
đạo thực hiện các hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng, đặc biệt là các khâu kiểm
tra, đánh giá việc thực hiện các hoạt động, tìm ra các biện pháp quản lý chuyên môn
hiệu quả, khắc phục được những khó khăn về cơ sở vật chất, đội ngũ, tài chính.
* Nghiên cứu về biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu
trưởng các trường phổ thông
Hoạt động tổ chuyên môn được hiệu trưởng chỉ đạo thông qua tổ trưởng của
tổ chuyên môn. Trên thực tế, ở các nhà trường phổ thông thì tổ chuyên môn trực tiếp
quản lý các hoạt động của giáo viên, hiệu trưởng quản lý hoạt động chuyên môn
thông qua chỉ đạo các tổ thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn. Vì vậy, muốn quản lý
chuyên môn tốt thì hiệu trưởng cần có biện pháp quản lý hoạt động các tổ chuyên
môn tốt, đảm bảo chất lượng.

8

Từ các hướng nghiên cứu trên có thể rút ra một số nhận xét sau:
Một là quan tâm tới dạy học tích hợp, liên môn vấn đề quản lý SHTCM theo
định hướng dạy học THLM chưa được quan tâm nghiên cứu.
Hai là quản lý hoạt động chuyên môn cũng chủ yếu xoáy sâu vào quản lý các
hoạt động dạy và học trong nhà trường. Các hoạt động chuyên môn khác chưa được
quan tâm nhiều.
Ba là quản lý hoạt động chuyên môn hay hoạt động dạy học chưa được
nghiên cứu theo hướng quản lý hoạt động tổ chuyên môn thông qua chỉ đạo tổ
trưởng các tổ chuyên môn.
Vì vậy, đề tài: “Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện
Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo định hướng dạy học tích hợp” sẽ nghiên cứu lý
luận, đánh giá thực trạng quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện
Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang, đề xuất các biện pháp phù hợp nhằm nâng cao chất
lượng SHTCM ở các trường THPT.
1.2. Những khái niệm cơ bản
1.2.1. Dạy học theo định hướng tích hợp liên môn
* Dạy học tích hợp
Theo Nguyễn Thị Kim Dung (Viện phó Viện Nghiên cứu giáo dục): dạy tích
hợp là sự lồng ghép các nội dung cần thiết vào những nội dung vốn có của một môn
học. Cùng quan điểm Trương Thị Thanh Mai cho biết thêm người giáo viên có thể
tích hợp các nội dung ở các môn học khác nhau, hoặc các kiến thức khác liên quan
đến bài giảng để chuyển tải đến học sinh. [dẫn theo 17]
Dạy học tích hợp là "quá trình dạy học mà ở đó các thành phần năng lực được
tích hợp với nhau trên cơ sở các tình huống cụ thể trong đời sống để hình thành năng
lực của người học".[8, tr4]
Dạy học tích hợp có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có liên quan vào
quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục
pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo...
Ở mức độ thấp thì dạy học tích hợp mới chỉ là lồng ghép những nội dung

giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học một môn học như: lồng ghép giáo dục

9


đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới,
biển, đảo; ... Mức độ tích hợp cao hơn là phải xử lí các nội dung kiến thức trong
mối liên quan với nhau, bảo đảm cho học sinh vận dụng được tổng hợp các kiến
thức đó một cách hợp lí để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc sống,
đồng thời tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở
các môn học khác nhau.
*Dạy học liên môn
Các môn học trong chương trình giáo dục THPT hiện hành có tính độc lập
tương đối, được thiết kế theo mạch kiến thức môn học trên nguyên tắc kiến thức được
học trước là cơ sở của những kiến thức được học sau. Vì thế, một số nội dung kiến
thức có liên quan đến nhiều môn học đều được đưa vào chương trình của các môn
học đó gây ra sự chồng chéo, quá tải. Không những thế, thời điểm dạy học các kiến
thức đó ở các môn học khác nhau là khác nhau, đôi khi thuật ngữ được dùng cũng
khác nhau, gây khó khăn cho học sinh do vậy cần phải dạy học liên môn.
Bản chất của dạy học liên môn là tìm ra những kiến thức chung để xây dựng
thành các chủ đề dạy học THLM.
Như vậy, dạy học liên môn là phải xác định các nội dung kiến thức liên quan
đến hai hay nhiều môn học để dạy học, tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần
cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Đối với những kiến thức liên
môn nhưng có một môn học chiếm ưu thế thì có thể bố trí dạy trong chương trình của
môn đó và không dạy lại ở các môn khác.
Trường hợp nội dung kiến thức có tính liên môn cao hơn thì sẽ tách ra thành
các chủ đề liên môn để tổ chức dạy học riêng vào một thời điểm phù hợp, song song
với quá trình dạy học các bộ môn liên quan.
Sự khác nhau giữa chủ đề "đơn môn" và chủ đề "liên môn"? Chủ đề đơn môn

đề cập đến kiến thức thuộc về một môn học nào đó còn chủ đề liên môn đề cập đến
kiến thức liên quan đến hai hay nhiều môn học. Về phương pháp và hình thức tổ chức
dạy học thì không có gì khác biệt. Đối với một chủ đề, dù đơn môn hay liên môn, thì
vẫn phải chú trọng việc ứng dụng kiến thức của chủ đề ấy, bao gồm ứng dụng vào
thực tiễn cũng như ứng dụng trong các môn học khác.

10


* Dạy học tích hợp liên môn
Dạy học THLM xuất phát từ yêu cầu của mục tiêu dạy học phát triển năng lực
học sinh, đòi hỏi phải tăng cường yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết
những vấn đề thực tiễn. Khi học sinh cần giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, muốn
giải quyết được vấn đề đó thì học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, bao gồm cả
tự nhiên và xã hội, liên quan đến nhiều môn học. Vì vậy, dạy học cần phải tăng
cường theo hướng THLM.
Dạy học THLM là dạy học những nội dung kiến thức liên quan đến hai hay
nhiều môn học. Trong đó:
+ "Tích hợp" là nói đến phương pháp và mục tiêu của hoạt động dạy học
+ "Liên môn" là đề cập tới nội dung dạy học.
Dạy học "tích hợp" tức là phải dạy kiến thức "liên môn" và ngược lại, để đảm
bảo hiệu quả của dạy liên môn thì phải bằng cách và hướng tới mục tiêu "tích hợp".
Chủ đề THLM là những chủ đề có nội dung kiến thức liên quan đến hai hay
nhiều môn học, thể hiện ở sự ứng dụng của chúng trong cùng một hiện tượng, quá
trình trong tự nhiên hay xã hội. Ví dụ: Kiến thức Vật lí và Công nghệ trong động cơ,
máy phát điện; kiến thức Vật lí và Hóa học trong nguồn điện hóa học; kiến thức Lịch
sử và Địa lí trong chủ quyền biển, đảo; kiến thức Ngữ văn và Giáo dục Công dân
trong giáo dục đạo đức, lối sống… [8, tr1]
Từ sự phân tích trên chúng tôi nhận thấy dạy học theo định hướng THLM có
những đặc điểm cơ bản sau:

- Lồng ghép, xử lý nội dung kiến thức của nhiều môn học, lĩnh vực có liên
quan vào thành các chủ đề học tập.
- Trong quá trình học tập học sinh biết vận dụng tổng hợp kiến thức, kĩ
năng ở nhiều môn học để giải quyết các nhiệm vụ học tập nhằm phát triển năng
lực cho học sinh.
- Quan tâm đến hoạt động thực hành và ứng dụng kiến thức vào giải quyết
những vấn đề thực tiễn.
- Phát triển năng lực giải quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh

11


Chúng tôi có thể hiểu: Dạy học theo định hướng THLM là quá trình dạy
học được lồng ghép, xử lý nội dung kiến thức của nhiều môn học, lĩnh vực có
liên quan qua đó dạy cho học sinh biết tổng hợp kiến thức, kĩ năng ở nhiều môn
học để giải quyết các nhiệm vụ học tập và phát triển năng lực giải quyết các
tình huống thực tiễn.
1.2.2. Sinh hoạt tổ chuyên môn
* Chuyên môn: Là tổ hợp các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo thực hành mà con
người tiếp thu được, qua đó tạo lập để có khả năng thực hiện một loạt công việc trong
phạm vi một ngành nghề nhất định theo phân công của xã hội.
Tổ chuyên môn: Trong phạm vi trường học là một bộ phận cấu thành bộ máy tổ
chức, quản lý của nhà trường. Trong trường, các tổ, nhóm chuyên môn có mối quan hệ
hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ, các tổ chức Đảng, đoàn thể trong
nhà trường nhằm thực hiện chiến lược phát triển của nhà trường, chương trình giáo dục,
các hoạt động giáo dục và các hoạt động khác hướng tới mục tiêu giáo dục.
Sinh hoạt chuyên môn: Là hoạt động trong đó GV học tập lẫn nhau, học tập
trong thực tế, là nơi thử nghiệm và trải nghiệm những cái mới, là nơi kết nối lý thuyết
với thực hành, giữa ý định và thực tế. SHCM (hay sinh hoạt tổ chuyên môn) bao gồm
nhiều nội dung nhằm thực hiện các mục tiêu chuyên môn và các nhiệm vụ chuyên

môn trong nhà trường.
Theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, SHCM được tổ chức định kỳ 2
tuần/lần, nhằm: cập nhật các thông báo, văn bản chỉ đạo bổ sung; Tổ chức học
tập/kiến tập/dự giờ nâng cao chất lượng dạy - học theo các chuyên đề dựa trên nhu
cầu của giáo viên ở từng địa phương đã xác định trong kế hoạch năm học nhằm nâng
cao chất lượng dạy và học.
Theo tác giả Hoàng Tấn Bình Long: “Sinh hoạt chuyên môn là một hoạt động
của tổ chuyên môn nhằm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm cho
GV, góp phần tháo gỡ những khó khăn trong quá trình giảng dạy và thực hiện nhiệm
vụ, nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn; là những vấn đề về thực hiện nhiệm vụ giảng
dạy và giáo dục HS, thực hiện các văn bản chỉ đạo, thực thi nhiệm vụ năm học và các
yêu cầu mang tính thực tiễn được mang ra thảo luận, phân tích dưới nhiều góc độ,

12


rút ra những kết luận sư phạm, những biện pháp khả thi có thể vận dụng vào thực
tiễn; từ đó nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của GV. Sinh hoạt chuyên môn
nhằm góp phần bồi dưỡng GV theo Chuẩn nghề nghiệp GV” [15].
Theo tác giả Vũ Thị Sơn:“Sinh hoạt tổ chuyên môn là hình thức hoạt động
chung của tập thể sư phạm trong một trường, một tổ bộ môn (hoặc khối) để GV trao
đổi, học tập, bồi dưỡng và thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn nhằm nâng cao năng
lực nghề nghiệp của GV cũng như chất lượng dạy học của nhà trường” [22].
Từ cách hiểu của các tác giả trên SHTCM có những đặc điểm sau:
- SHTCM là một hoạt động bắt buộc, được tổ chức định kỳ theo văn bản chỉ
đạo của cấp trên.
- SHTCM là dịp giáo viên thảo luận, trao đổi những khó khăn trong quá trình
giảng dạy và thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch, thực hiện văn bản chỉ đạo về chuyên môn.
- SHTCM là hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao năng lực
sư phạm cho giáo viên.

1.2.3. Sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng dạy học tích hợp liên môn
Chúng tôi nhận thấy SHTCM theo định hướng dạy học THLM:
- Là hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên được diễn ra
theo định kỳ, ở đó GV tập trung phân tích, trao đổi các vấn đề lồng ghép nội dung kiến
thức của nhiều môn học có liên quan.
- Là hoạt động chuyên môn làm sáng tỏ các vấn đề cơ sở lý luận của dạy học
THLM; nghiên cứu kỹ nội dung chương trình các môn học. Xây dựng các chủ đề, các
nội dung dạy học THLM, các chủ đề định hướng phát triển năng lực học sinh.
- Là hoạt động trao đổi chuyên môn trong tổ nhóm và các bộ môn liên quan để
xác định mục tiêu dạy học, mục đích và mức độ tích hợp, liên môn, phương tiện dạy
học, cách thức soạn giáo án, cách thức tổ chức các hoạt động dạy học THLM, dự giờ
và rút kinh nghiệm.
- Là hoạt động trao đổi nhằm tháo gỡ những khó khăn và tìm ra các biện pháp
dạy học theo định hướng dạy học THLM, điều đó không những tránh được sự trùng lặp
nội dung kiến thức ở nhiều môn học mà còn hướng tới phát triển năng lực giải quyết
các tình huống thực tiễn cho học sinh từ đó nâng cao chất lượng dạy và học đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

13


Như vậy, SHTCM theo định hướng dạy học THLM có thể hiểu là hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên được tổ chức theo định kỳ, ở đó giáo viên
trao đổi tháo gỡ những khó khăn trong việc lồng ghép, xử lý nội dung kiến thức của
nhiều môn học có liên quan để phát triển năng lực cho học sinh nhằm nâng cao chất
lượng dạy và học.
1.2.4. Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng dạy học tích hợp liên môn
* Quản lý
Khái niệm quản lý đã được rất nhiều tác giả trong và ngoài nước nghiên cứu,
sau đây tác giả xin được trích dẫn một số cách hiểu về quản lý như sau:

Tác giả Fayel định nghĩa: "Quản lý là một hoạt động mà mọi tổ chức (gia
đình, doanh nghiệp, chính phủ) đều có, nó gồm 5 yếu tố tạo thành là: kế hoạch hóa,
tổ chức, chỉ đạo, điều chỉnh và kiểm soát. Quản lý chính là thực hiện kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo điều chỉnh và kiểm soát ấy” [dẫn theo 24, tr.10].
Tác giả Hard Koont cho rằng: "Quản lý là xây dựng và duy trì một môi trường
tốt giúp con người hoàn thành một cách hiệu quả mục tiêu đã định". [10].
Tác giả Peter F Druker định nghĩa: "Suy cho cùng, quản lý là thực tiễn. Bản chất
của nó không nằm ở nhận thức mà là ở hành động; kiểm chứng nó không nằm ở sự logic
mà ở thành quả; quyền uy duy nhất của nó là thành tích" [dẫn theo 24, tr.10].
Tác giả Stephan Robbins quan niệm: “Quản lý là tiến trình hoạch định, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm soát những hành động của các thành viên trong tổ chức và
sử dụng tất cả các nguồn lực khác của tổ chức nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra”
[dẫn theo 24, tr.10].
Theo C.Mác: “Quản lý là loại lao động sẽ điều khiển mọi quá trình lao động phát
triển xã hội”; “Bất cứ lao động xã hội hay cộng đồng trực tiếp nào được thực hiện ở quy
mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động
cá nhân và thực hiện chức năng chung phát sinh từ toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự
vận động của những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự điều khiển
lấy mình, còn một dàn nhạc cần phải có một nhạc trưởng” [dẫn theo 24, tr.11].
Tại Việt Nam, tác giả Bùi Minh Hiền cho rằng: “Quản lý là sự tác động có tổ chức,
có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra” [11].

14