Quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học phổ thông C Kim Bảng, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam trong bối cảnh hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
_____________

______________

TRẦN NGỌC NAM

QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG C KIM BẢNG,
HUYỆN KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM
TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
_____________

______________

TRẦN NGỌC NAM

QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG C KIM BẢNG,
HUYỆN KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM
TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tuyết Hạnh

HÀ NỘI – 2016

2


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học
Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy, cung cấp những
kiến thức cơ bản, tạo điều kiện giúp đỡ tác giả hoàn thành chương trình học
tập và có được những kiến thức, kĩ năng cần thiết để nghiên cứu, thực hiện
luận văn này.
Đặc biệt, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới người hướng dẫn khoa học
Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, đã tận tình và hết lòng giúp đỡ tác giả trong
suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn Sở Giáo dục
và Đào tạo tỉnh Hà Nam, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Kim Bảng,
trường THPT C Kim Bảng, đồng nghiệp và gia đình đã khích lệ, tạo điều kiện
thuận lợi cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận
văn này.
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn, dù đã rất cố gắng,
song luận văn này khó tránh khỏi thiếu sót, tác giả mong nhận được sự đóng
góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo, các đồng nghiệp và những người quan
tâm đến đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, tháng 12 năm 2016
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trần Ngọc Nam

i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, luận văn “Quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh
trường trung học phổ thông C Kim Bảng, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam
trong bối cảnh hiện nay” là công trình nghiên cứu của cá nhân, được thực
hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự
hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Hạnh.
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác và các thông tin trích dẫn
trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 26 tháng 12 năm 2016
TÁC GIẢ

Trần Ngọc Nam

ii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CBGV

Cán bộ giáo viên

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

ĐĐ

Đạo đức

GD

Giáo dục

GV

Giáo viên

GVBM

Giáo viên bộ môn

GDCD

Giáo dục công dân

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDĐĐ

Giáo dục đạo đức

HS

Học sinh

HĐNGLL

Hoạt động ngoài giờ lên lớp

QLGD

Quản lý giáo dục

QLHĐGDĐĐ

Quản lý giáo dục đạo đức

PHHS

Phụ huynh học sinh

THPT

Trung học phổ thông

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

iii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Lời cam đoan ..................................................................................................... ii
Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................ iii
Danh mục bảng biểu, sơ đồ ............................................................................ viii
MỞ ĐẦU ............................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .............. Error!
Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Những nghiên cứu về giáo dục đạo đức Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trung học
phổ thông ......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.......... Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Giáo dục ................................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Quản lý giáo dục ................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Đạo đức ................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Giáo dục đạo đức .................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.6. Quản lý giáo dục đạo đức...................... Error! Bookmark not defined.
1.3. Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học phổ thông
Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Đặc điểm học sinh THPT ...................... Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Giáo dục đạo đức cho HS THPT trong bối cảnh hiện nay ............ Error!
Bookmark not defined.
1.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trường THPT .... Error!
Bookmark not defined.
1.4.1. Quản lý giáo dục đạo đức học sinh thông qua hoạt động dạy họcError!
Bookmark not defined.

iv


1.4.2. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh thông qua các hoạt động
giáo dục khác................................................................................................... 30
1.4.3. Quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động GD đạo đức học sinh ... Error!
Bookmark not defined.
1.5. Những yếu tố tác động đến việc quản lý hoạt động GDĐĐ cho học sinh
trường THPT ................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5.1. Điều kiện kinh tế xã hội địa phương nói riêng và môi trường xã hội nói
chung ............................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Yếu tố giáo dục nhà trường. .................. Error! Bookmark not defined.
1.5.3. Yếu tố giáo dục gia đình ....................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1............................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO

HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG C KIM BẢNG,
HUYỆN KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM .......... Error! Bookmark not defined.
2.1. Khái quát về vị trí địa lý, kinh tế - xã hội và giáo dục và đào tạo của
huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam....................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Vị trí địa lý. ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Về Giáo dục và Đào tạo ........................ Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Giáo dục trung học phổ thông huyện Kim BảngError! Bookmark not
defined.
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ..................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Mục đích khảo sát ................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Nội dung khảo sát.................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Phương pháp khảo sát ........................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Đối tượng khảo sát ................................ Error! Bookmark not defined.
2.3. Khái quát về học sinh và giáo viên trường THPT C Kim Bảng ....... Error!
Bookmark not defined.
2.3.1. Quy mô số lớp học, quy mô học sinh của trường THPT C Kim Bảng
Error! Bookmark not defined.
v


2.3.2. Quy mô đội ngũ giáo viên của trường THPT C Kim Bảng ........... Error!
Bookmark not defined.
2.4. Thực trạng giáo dục đạo đức học sinh ở trường trung học phổ thông C
Kim Bảng, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam .................................................... 50
2.4.1. Thực trạng các biểu hiện vi phạm đạo đứ c của học sinh trường trung
học phổ thông C Kim Bảng, Hà Nam ............. Error! Bookmark not defined.
2.4.2. Tình hình thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học
phổ thông C Kim Bảng ................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.3 Thực trạng quản lý giáo dục đạo đức học sinh ở trường trung học phổ

thông C Kim Bảng, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam ...................................... 60
2.4.4. Thực trạng việc phối hợp các lực lượng giáo dục để

giáo dục đạo đức

cho học sinh trung học phổ thông ................... Error! Bookmark not defined.
2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục đạo đức cho học
sinh ở trường trung học phổ thông C Kim BảngError!

Bookmark

not

defined.
2.4.6 Đánh giá chung về thực trạng quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh ở
trường THPT C Kim Bảng, Hà Nam ............. Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 2............................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC
SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG C KIM BẢNG, HUYỆN
KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ...... Error!
Bookmark not defined.
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp ....... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo đáp ứ ng mục tiêu giáo dục trung học phổ thông
Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ và hệ thốngError! Bookmark not
defined.
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính tính khả thi ... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học
sinh trung học phổ thông ................................. Error! Bookmark not defined.
vi

3.2. Một số biện pháp quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học
phổ thông C Kim Bảng, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam trong bối cảnh hiện
nay. ................................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2. 1. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho các lực
lượng liên quan về giáo dục đạo đức cho học sinh trong bối cảnh hiện nay.
Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Chỉ đạo thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua dạy học các
môn học phù hợp. ............................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Quản lý tốt công tác chủ nhiệm lớp, phát huy vai trò của giáo viên chủ
nhiệm trong thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinhError! Bookmark not
defined.
3.2.4. Chỉ đạo đa dạng hóa các hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh phù
hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, địa phương ................................... 80
3.2.5. Đẩy mạnh hoạt động phối hợp giữa các lực lượng trong hoạt động giáo
dục đạo đức cho học sinh (Gia đình, nhà trường và xã hội)Error! Bookmark
not defined.
3.2.6. Tăng cường và đổi mới kiểm tra, đánh giá công tác giáo dục đạo đức
cho học sinh trung học phổ thông. .................. Error! Bookmark not defined.
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 90
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ................. Error!
Bookmark not defined.
3.4.1. Mục đích................................................ Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Đối tượng xin ý kiến ............................ Error! Bookmark not defined.
3.4.3. Cách thức tiến hành ............................... Error! Bookmark not defined.
3.4.4. Phân tích kết quả khảo nghiệm ............. Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3............................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ....................................................... Error! Bookmark not defined.

2. Khuyến nghị ................................................ Error! Bookmark not defined.
2.1. Với Bộ Giáo dục và Đào tạo .................... Error! Bookmark not defined.
vii


2.2. Với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà NamError!

Bookmark

not

defined.
2.3. Với trường THPT C Kim Bảng, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam .... Error!
Bookmark not defined.
2.4. Đối với phụ huynh học sinh trường THPT C Kim Bảng

, huyện Kim

Bảng, tỉnh Hà Nam .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.5. Đối với xã hội........................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 9
PHỤ LỤC ........................................................... Error! Bookmark not defined.

viii


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1. Quy mô và mạng lưới trường, lớp trên địa bàn huyện Kim Bảng
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.2. Quy mô số lớp học, số học sinh của trường THPT C Kim Bảng

trong 03 năm học (2013-2014, 2014 – 2015, 2015 – 2016)Error! Bookmark
not defined.
Bảng 2.3. Quy mô đội ngũ giáo viên của trường THPT C Kim Bảng trong 03
năm học (2013-2014, 2014 – 2015, 2015 – 2016)Error!

Bookmark

not

defined.
Bảng 2.4. Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinhError!

Bookmark

not

defined.
Bảng 2.5. Thực trạng biểu hiện vi phạm đạo đức của học sinh ............... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.6. Nguyên nhân dẫn đến học sinh có hành vi vi phạm đạo đức tại
trường THPT C Kim Bảng .............................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.7. Đánh giá về các hình thức giáo dục đạo đ ức cho học sinh trường
THPT C Kim Bảng.......................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Đánh giá mức độ thực hiện các nội dung giáo dục đạo đức cho học
sinh trường THPT C Kim Bảng ...................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.9. Đánh giá thực trạng quản lý giáo dục đạo đức học sinh ở trường
THPT C Kim Bảng.......................................................................................... 60
Bảng 2.10. Sự phối hợp các lực lượng của nhà trường trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh của trường THPT C Kim BảngError!

Bookmark

not

defined.
Bảng 3.1: Nhận thức về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản
lý giáo dục đạo đức học sinh ........................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 3.1: Phối hợp giữa Nhà trường - Gia đình và Xã hội để GDĐĐ cho HS
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 3.2: Mối quan hệ giữa các biện pháp .... Error! Bookmark not defined.
ix


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban tƣ tƣởng - Văn hoá Trung ƣơng (2002), Văn hoá với thanh niên, thanh
niên với văn hoá.
2. Ban Chấp hành Trung ƣơng (2013), Nghị quyết số: 29-NQ/TW “Về đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
quốc tế”
3. Đặng Quốc Bảo (1999), Quản lý giáo dục - Quản lý nhà trường - Một số hướng
tiếp cận, Trường cán bộ Quản lý giáo dục Trung ương 1.
4. Đặng Quốc Bảo (2005), Vấn đề quản lý và việc vận vào quản lý nhà
trường.
5. Mai Văn Bính, Lê Thanh Hà, Nguyễn Thị Thanh Mai, Lƣu Thu Thủy,
(2014), Giáo dục công dân 10,11,12. NXB Giáo dục
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ
thông có nhiều cấp học.
7. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996), Lý luận đại cương về quản lý.
NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

8. Chính phủ (2012). Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020. NXB. Giáo dục,
Hà Nội.
9. Phạm Khắc Chƣơng (1994), Giáo dục gia đình. NXB Giáo dục, Hà Nội
10.

Phạm Khắc Chƣơng - Trần Văn Chƣơng (1999), Đạo đức học. NXB

Giáo dục, Hà Nội.
11.

Nguyễn Tiến Dũng (2006), Lịch Sử Triết Học Phương Tây, NXB Tổng Hợp

TP.HCM.
12.

Vũ Cao Đàm (2003), Phương pháp nghiên cứu khoa học. NXB Khoa học

kỹ thuật, Hà Nội

10


13.

Đảng Cộng sản Việt Nam (2015). Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc

lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam.
14.

Trần Khánh Đức (2004), Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân

lực theo ISO & TQM. NXB Giáo dục.
15.

Phạm Minh Hạc (1999). Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI.

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
16.

Phạm Minh Hạc (chủ biên)(2002). Giáo dục thế giới đi vào thế kỷ XXI.

NXB Chính trị quốc gia. Hà Nội.
17.

Phạm Minh Hạc (2001), Về phát triển con người toàn diện thời kỳ Công

nghiệp hóa - Hiện đại hoá, NXB Chính trị Quốc gia
18.

Nguyễn Thị Phƣơng Hoa (2010), Tập bài giảng lý luận dạy học hiện đại,

NXB Giáo dục. Hà Nội.
19.

Đặng Vũ Hoạt, Hà Thế Ngữ (1998), Giáo dục học - Tập1,2. NXB Giáo

dục.
20.

Trần Kiểm (2004). Khoa học quản lý giáo dục. Nxb Giáo dục. Hà Nội.

21.

Trần Kiểm (2009) Những vấn đề cơ bản của khoa học Quản lí giáo dục,

Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.
22.

Trần Hậu Kiểm (1997), Giáo trình đạo đức học, NXB Chính trị Quốc gia

23.

Trần Hậu Kiểm, Đoàn Đức Hiếu (2004), Hệ thống phạm trù đạo đức và

giáo dục đạo đức cho sinh viên, NXB Chính trị Quốc Gia
24.

M.I.Kondacop (1984), Cơ sở lý luận của khoa học quản lý. Trường Quản lý

giáo dục đào tạo, Viện Khoa học giáo dục.
25.

Harol Koontz (1998), Những vấn đề cốt yếu của quản lý. NXB Giáo dục,

Hà Nội.
26.

Đinh Xuân Lâm (2004). Đại cương Lịch sử Việt Nam tập II. NXB Giáo

dục. Hà Nội.

11


27.

Nguyễn Văn Lê, Đỗ Hữu Tài (1996), Chuyên đề quản lý nhà trường - Tập

1. NXB Giáo dục Nguyễn Minh Đạo (1997), Cơ sở khoa học quản lý. NXB Giáo
dục. Hà Nội
28.

X.M. Lêpêkhin (1978). Những nguyên lý Lêninnit viết về giáo dục thanh

niên. NXB Thanh Niên.
29.

Hồ Chí Minh Toàn tập (2000). NXB Chính trị Quốc gia. Hà Nội

30.

Hồ Chí Minh (1980), Về giáo dục thanh niên, NXB Thanh niên, Hà Nội.

31.

Hà Thúc Minh-Minh Chi (1994). Đại Cương Triết Học Phương Đông.

Trường ĐHTHTPHCM.
32.

Hoàng Phê (chủ biên). (1997). Từ điển Tiếng Việt. Nxb Đà Nẵng

33.

G.Kh.Pôpôp (1978), Những vấn đề lý luận của quản lý. NXB Giáo dục. Hà

Nội.
34.

Nguyễn Ngọc Quang (1989). Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục.

Trường Cán bộ quản lý giáo dục TWI. Hà Nội.
35.

Nguyễn Dục Quang, (2010) Tìm hiểu về giáo dục đạo đức của vài nước

trên thế giới, Viện KHGDVN
36.

Quốc hội (2005), Luật Giáo dục. NXB Tư pháp

37.

Quốc hội (2009), Luật Giáo dục. NXB Tư pháp

38.

Đinh Ngọc Thạch, (1999), Triết học Hy Lạp Cổ Đại, NXB Chính trị Quốc

gia

39.

Thái Duy Tuyên (1999), Những vấn đề cơ bản Giáo dục hiện đại. NXB

Giáo dục, Hà Nội.
40.

Phạm Viết Vƣợng (2010). Giáo dục học, NXB Đại học sư phạm. Hà Nội.

12