Thực trạng tìm kiếm các loại hình điều trị của gia đình dành cho trẻ có rối loạn tâm thần tại Yên Bái

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ SƠN

THỰC TRẠNG TÌM KIẾM CÁC LOẠI HÌNH ĐIỀU TRỊ CỦA
GIA ĐÌNH DÀNH CHO TRẺ CÓ RỐI LOẠN TÂM THẦN
TẠI TỈNH YÊN BÁI

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

HÀ NỘI – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ SƠN

THỰC TRẠNG TÌM KIẾM CÁC LOẠI HÌNH ĐIỀU TRỊ CỦA
GIA ĐÌNH DÀNH CHO TRẺ CÓ RỐI LOẠN TÂM THẦN
TẠI TỈNH YÊN BÁI

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
Chuyên ngành: TÂM LÝ HỌC LÂM SÀNG TRẺ EM VÀ VỊ THÀNH NIÊN
Mã số: Thí điểm

Cán bộ hƣớng dẫn: TS. Trần Văn Công

HÀ NỘI – 2016

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cám ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Giáo dục,
Đại học Quốc gia Hà Nội và các cán bộ, giảng viên của trường đã tạo điều
kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận
văn.
Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cám ơn TS. Trần Văn
Công, người thầy đã dành thời gian hướng dẫn, tận tình chỉ bảo và định
hướng cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cám ơn Sở Y tế Yên Bái, Trung tâm Truyền thông
GDSK tỉnh Yên Bái đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình
nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo cùng các cán bộ tại Trung tâm
Y tế Thành phố Yên Bái, Trung tâm Y tế Huyện Lục Yên, Trung tâm Y tế
Huyện Trạm Tấu đã tạo điều kiện và hợp tác giúp tôi triển khai các hoạt động
nghiên cứu để hoàn thành luận văn.
Tôi cũng xin chân thành cám ơn những anh chị em đồng nghiệp, gia
đình, những người bạn thân thiết đã luôn giúp đỡ, động viên, khích lệ và chia
sẻ những khó khăn trong thời gian tôi học tập và nghiên cứu để hoàn thành
luận văn và hoàn thành khóa học.
Xin trân trọng cám ơn./.
Hà Nội, 2016

Nguyễn Thị Sơn

i


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIÊT TẮT

BSĐK

Bác sĩ đa khoa

BSCK

Bác sĩ chuyên khoa

CBYT

Cán bộ y tế

CSSK

Chăm sóc sức khỏe

DSM- 5

Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - Sổ tay
Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn tâm thần (Hiệp hội Tâm
thần học Hoa Kỳ) lần thứ 5.

ĐTNC

Đối tượng nghiên cứu

ĐTV

Điều tra viên

GDĐB

Giáo dục đặc biệt

ICD-10

International Classification of Diseases – Bảng phân loại Quốc
tế về bệnh tật phiên bản thứ 10

KHXH&NV Khoa học Xã hội và Nhân văn
LHĐT

Loại hình điều trị

RLTT

Rối loạn tâm thần

SKTT

Sức khỏe tâm thần

TLH

Tâm lý học

TT-GDSK

Truyền thông giáo dục sức khỏe

TW

Trung Ương

UNICEF

United Nations Children's Fund - Quỹ Nhi Đồng Liên Hợp
Quốc

WHO

World Health Organization - Tổ chức Y tế thế giới

WHO-

The WHO Assessment Instrument for Mental Health Systems –

AIMS

Công cụ đánh giá hệ thống sức khỏe tâm thần của tổ chức y tế
thế giới

YTTB

Y tế thôn bản

ii


MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. i
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIÊT TẮT .............................. ii
MỤC LỤC ...................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .......................... Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 6
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 6
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 8
3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................... 8
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ........................................................................ 9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................... 9
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 10
7. Đóng góp mới của đề tài ........................................................................................ 10
8. Đạo đức nghiên cứu ................................................................................................ 11
9. Cấu trúc luận văn .................................................................................................... 11
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ...................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .........................Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Các nghiên cứu về rối loạn tâm thần ở trẻ em ..... Error! Bookmark not
defined.
1.1.2. Các nghiên cứu về loại hình điều trị rối loạn tâm thần ................ Error!
Bookmark not defined.
1.1.3. Các nghiên cứu về tìm kiếm loại hình điều trị rối loạn tâm thần . Error!
Bookmark not defined.
1.2. Một số vấn đề lý luận ....................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Rối loạn tâm thần ................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Rối loạn tâm thần ở trẻ em ..................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Loại hình điều trị rối loạn tâm thần trẻ em ......... Error! Bookmark not
defined.
iii

CHƢƠNG 2. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Error! Bookmark not
2.1. Sơ lược về địa bàn nghiên cứu ........................Error! Bookmark not defined.
2.2. Tổ chức nghiên cứu ..........................................Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Mẫu nghiên cứu ...................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Tiến trình nghiên cứu ............................. Error! Bookmark not defined.
2.3. Phương pháp nghiên cứu .................................Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ........... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .... Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Phương pháp phỏng vấn .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3.4. Phương pháp thống kê toán học ............ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....... Error! Bookmark not defined.

3.1. Một vài đặc điểm chung về gia đình trẻ có rối loạn tâm thần tại Yên Bái Error! Bookma

3.2. Thực trạng tìm kiếm các loại hình điều trị (LHĐT) của gia đình Error! Bookmark not d
3.2.1. Địa điểm điều trị rối loạn tâm thần mà gia đình tìm kiếm ........... Error!
Bookmark not defined.
3.2.2. Các nhà chuyên môn và các cá nhân liên quan được tìm kiếm .... Error!
Bookmark not defined.
3.2.3. Khả năng tiếp cận các cá nhân điều trị RLTT ..... Error! Bookmark not
defined.
3.2.4. Kênh thông tin mà gia đình sử dụng để tìm kiếm các . Error! Bookmark
not defined.
3.2.5. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình tìm kiếm các LHĐT
Error! Bookmark not defined.
3.2.6. Cảm xúc và những vấn đề gia đình gặp phải khi tìm kiếm các LHĐT
Error! Bookmark not defined.
3.2.7. Những dự định tìm kiếm loại hình điều trị ........... Error! Bookmark not
defined.

3.3. Các yếu tố liên quan đến tìm kiếm loại hình điều trị Error! Bookmark not defined.

iv


3.3.1. Tương quan giữa trình độ học vấn với tìm kiếm cá nhân và địa điểm
điều trị RLTT .................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Mối liên quan giữa dân tộc của gia đình trẻ với thực trạng tìm kiếm
Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Mối liên quan giữa quan niệm bệnh của trẻ với tìm kiếm LHĐT … 58
3.3.4. Mối quan hệ giữa địa điểm với nhà chuyên môn và cá nhân điều trị mà
gia đình tìm kiếm .............................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Mối quan hệ giữa kênh thông tin tìm kiếm và cá nhân được tìm kiếm .....
Error! Bookmark not defined.
3.3.6. Một số yếu tố liên quan khác. ................ Error! Bookmark not defined.
3.3.7. Mối quan hệ giữa tìm kiếm và lựa chọn sử dụng loại hình điều trị RLTT
cho trẻ của gia đình.......................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.7. Các yếu tố dự đoán việc tìm kiếm các LHĐT RLTT ... Error! Bookmark
not defined.

3.4. Mong muốn của gia đình trong tìm kiếm loại hình điều trị cho trẻ. Error! Bookmark not
3.5. Bàn luận về kết quả nghiên cứu ......................Error! Bookmark not defined.
3.5.1. Địa điểm và nhà chuyên môn điều trị gia đình tìm kiếm .............. Error!
Bookmark not defined.
3.5.2. Kênh thông tin gia đình tìm kiếm ........... Error! Bookmark not defined.
3.5.3. Những thuận lợi và khó khăn của gia đình trong quá trình tìm kiếm
Error! Bookmark not defined.
3.5.4. Cảm xúc của gia đình trong quá trình tìm kiếm .. Error! Bookmark not
defined.
3.5.5. Các yếu tố liên quan đến việc tìm kiếm LHĐT của gia đình ........ Error!

Bookmark not defined.
3.5.6. Mối quan hệ giữa lựa chọn và tìm kiếm loại hình điều trị ........... Error!
Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................. Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận .................................................................Error! Bookmark not defined.
v


1.1. Địa điểm điều trị và nhà chuyên môn điều trị được gia đình tìm kiếm
Error! Bookmark not defined.
1.2. Những yếu tố liên quan đến tìm kiếm LHĐT ......... Error! Bookmark not
defined.
1.3. Mong muốn của gia đình và nhà chuyên môn ........ Error! Bookmark not
defined.
2. Khuyến nghị .........................................................Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 12
PHỤ LỤC .......................................................... Error! Bookmark not defined.

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay trên thế giới, chương trình sức khỏe tâm thần cho trẻ em là một
trong ba chương trình lớn của chăm sóc sức khỏe (bên cạnh tai nạn, nhiễm
khuẩn) (WHO, 2010). Cùng với những biến động về kinh tế, văn hóa, toàn cầu
hóa về thông tin, nền công nghiệp phát triển, cạnh tranh thị trường v.v. đã tác
động nhiều đến tâm lý con người nói chung và trẻ em nói riêng làm cho tỷ lệ rối
loạn tâm thần tăng cao gây ra gánh nặng cho toàn xã hội. Theo tổ chức Y tế Thế
Giới (WHO) sức khoẻ tâm thần được xem như gánh nặng giấu mặt. Có 25% dân

số thế giới bị rối loạn tâm thần tại một thời điểm nào đó trong cuộc đời, và có 54
triệu người trên thế giới mắc các rối loạn về sức khỏe tâm thần. Khi có bệnh tất
yếu con người có nhu cầu tìm kiếm cách điều trị. Đặc biệt với trẻ em có rối loạn
tâm thần, sự tìm kiếm các loại hình điều trị dành cho trẻ của gia đình trở thành
mối quan tâm hàng đầu chi phối nhiều hoạt động khác trong cuộc sống. Kết quả
nghiên cứu của các nhà khoa học đều cho thấy vai trò của gia đình trong việc tìm
kiếm những loại hình điều trị dành cho trẻ có rối loạn tâm thần. Cùng với đó rất
nhiều yếu tố tác động tới sự tìm kiếm như niềm tin, mối quan hệ, văn hóa là kết
quả của các nghiên cứu khác nhau từ những nhóm tác giả Jonathan Bentley
Singer nghiên cứu về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em của người mẹ tại Mỹ
(2009); Holly Ann Miller nghiên cứu về tìm kiếm dịch vụ chăm sóc sức khỏe
tâm thần dành cho trẻ em của cha mẹ tại California (2009). Các kết quả nghiên
cứu cũng đưa ra khá nhiều cách thức mà gia đình tìm đến như bác sĩ, thầy lang,
các yếu tố tâm linh, và hành vi tìm kiếm khác nhau còn bị chi phối bởi nhiều yếu
tố khác nhau như vùng miền, tuổi tác, giới tính, mô hình bệnh tật. Trước khi đến
bệnh viện điều trị, gia đình và người có rối loạn tâm thần sử dụng nhiều loại hình
điều trị từ chính thống, chuyên môn cho đến mê tín, khoảng ¾ bệnh nhân tìm
đến bệnh viện tâm thần, các lựa chọn khác là tâm linh, khám đa khoa v.v.
7


(Chadda, 2011). Với bệnh thực thể 75% phụ nữ tìm kiếm sự trợ giúp từ các
chuyên gia, số còn lại tìm kiếm sự trợ giúp từ bạn bè. Nhưng ngược lại nếu có
một vấn đề về tâm lý, tâm thần, chỉ 30% tìm tới chuyên gia còn 70% tìm những
sự trợ giúp khác (Lindquis, 1995).
Ở Việt Nam có nhiều vấn đề cần bàn luận về việc tìm kiếm các loại hình
điều trị của gia đình trẻ bị rối nhiễu tâm thần liên quan đến văn hóa truyền thống,
phong tục, quan niệm định kiến về bệnh (Lê Văn Hảo, 2012). Theo nghiên cứu
của bệnh viện Tâm thần Hà Nội: 70% gia đình có người rối loạn tâm thần tìm
đến cúng bái trước khi đến thăm khám và điều trị tại các cơ sở y tế, song nghiên

cứu một cách khoa học để có cái nhìn nhận đúng đắn về vấn đề này chưa được
đề cập nhiều. Nghiên cứu ở Việt Nam về tìm kiếm loại hình điều trị chủ yếu tập
trung vào các dịch vụ y tế, tìm kiếm về một bệnh thực thể, chưa có nhiều nghiên
cứu về tìm kiếm các loại hình điều trị dành cho trẻ rối loạn tâm thần.
Một nghiên cứu nổi bật của nhóm tác giả LiavanderHam, PamelaWright,
Võ Văn Vương và cộng sự nghiên cứu tại Thừa Thiên Huế (2009) cho thấy phần
lớn người bệnh đề nghị được hỗ trợ bởi người thân và chăm sóc tại nhà, nhấn
mạnh tầm quan trọng của gia đình đối với người có rối loạn tâm thần.
Tại Yên Bái đã có một số nghiên cứu về vấn đề sức khỏe tâm thần, các tác
giả tập trung nghiên cứu về bệnh mãn tính như bệnh động kinh và tâm thần phân
liệt của BS Đặng Thị Tuyết (2011-2012), đánh giá sự hài lòng của người bệnh
điều trị tại bệnh viện tâm thần của BS Dương Thị Bảo Ngọc (Bệnh viện tâm thần
tỉnh) và đề tài Nhận xét cơ cấu bệnh tại Bệnh viện tâm thần Yên Bái (2012-2013)
của BS Trần Đức Quân - Giám đốc Bệnh viện tâm thần tỉnh, chúng tôi cũng
chưa thấy có nghiên cứu nào về vấn đề rối loạn tâm thần ở trẻ em tại cộng đồng.
Hiện nay chương trình quản lý tâm thần tại cộng đồng chưa bao quát được hết
180 phường trên toàn tỉnh (mới quản lý 154 xã phường), mặt khác số người được
chăm sóc theo dõi tập trung chủ yếu là những bệnh nhân tâm thần mãn tính: Tâm
8


thần phân liệt, động kinh, trầm cảm. Bệnh nhân đến khám tại viện cũng tập trung
nhiều ở nhóm tuổi trung niên và người già. Trong khi đó thời gian gần đây vấn
đề rối loạn tâm thần ở trẻ em tại Yên Bái bắt đầu được quan tâm khi ngày càng
nhiều trẻ em bị tăng động, tự kỷ, lo âu – trầm cảm tuổi thanh thiếu niên v.v.
Vì vậy việc nghiên cứu về các vấn đề rối loạn tâm thần trẻ em ở một tỉnh
miền núi như Yên Bái là cần thiết, trong điều kiện chưa có những nghiên cứu
sàng lọc, hay chuyên sâu về vấn đề này trước đó. Mặt khác với đặc thù là một
tỉnh miền núi, kinh tế xã hội còn nghèo, tính sẵn có và khả năng tiếp cận chất
lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần ở Yên Bái còn rất hạn chế. Cùng với

đó việc tìm hiểu về tình hình chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em rất cần cho
công tác cung cấp thông tin và giáo dục sức khỏe.Vì vậy chúng tôi chọn đề tài
nghiên cứu “Thực trạng tìm kiếm các loại hình điều trị của gia đình dành cho
trẻ có rối loạn tâm thần tại tỉnhYên Bái”, nghiên cứu sẽ đưa ra được sơ sở dữ
liệu và một số nội dung khoa học quan trọng về vấn đề tìm kiếm các loại hình
điều trị dành cho trẻ em rối loạn tâm thần, mở đầu cho các nghiên cứu khoa học
về vấn đề này trong thời gian tới.
2. Mục đích nghiên cứu
Chúng tôi thực hiện nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng tìm kiếm các
loại hình điều trị của gia đình dành cho trẻ em có rối loạn tâm thần ở Yên Bái và
đánh giá những thuận lợi, khó khăn của việc tìm kiếm các loại hình điều trị của
gia đình dành cho trẻ rối loạn tâm thần từ đó có những đề xuất góp phần giúp gia
đình và cộng đồng trong việc chăm sóc hỗ trợ trẻ có rối loạn tâm thần.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Các gia đình có con bị rối loạn tâm thần ở Yên Bái đang tìm kiếm các
loại hình điều trị dành cho con em mình như thế nào?
- Những yếu tố nào liên quan đến cách thức tìm kiếm các loại hình điều trị
của gia đình dành cho trẻ có rối loạn tâm thần ở Yên Bái?
9


- Mong muốn của gia đình về tìm kiếm các loại hình điều trị dành cho trẻ
bị rối loạn tâm thần?
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng tìm kiếm các loại hình điều trị của gia
đình dành cho trẻ em có rối loạn tâm thần ở Yên Bái.
- Khách thể nghiên cứu: 114 người là phụ huynh của trẻ 18 tuổi trở xuống
có các RLTT khác nhau; 05 cá nhân là cán bộ ngành y tế từ tuyến tỉnh và tuyến
huyện, giáo viên giáo dục đặc biệt, nhân viên YTTB cũng được trưng cầu ý kiến.
- Chọn mẫu: chúng tôi xây dựng đề tài và lựa chọn khách thể nghiên cứu

là các gia đình có trẻ mắc các rối loạn tâm thần khác nhau. Đây là đối tượng trực
tiếp tìm kiếm các loại hình điều trị dành cho trẻ trong gia đình khi phát hiện con
em mình có các rối loạn tâm thần trước và sau khi có chẩn đoán của bác sĩ.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu lý luận
- Tìm hiểu cơ sở lý luận về rối loạn tâm thần, các loại hình điều trị, vấn đề
tìm kiếm các loại hình (bao gồm cách thức, phương pháp) điều trị của cha mẹ
dành cho trẻ có rối loạn tâm thần ở Việt Nam. Cụ thể, nghiên cứu này sẽ tìm hiểu
các khái niệm về loại hình điều trị, rối loạn tâm thần; trẻ em; rối loạn tâm thần ở
trẻ em; vai trò của gia đình đối với trẻ có rối loạn tâm thần
5.2. Nghiên cứu thực tiễn
- Phối hợp với các đơn vị y tế các tuyến từ tỉnh, huyện xã đến thôn bản rà
soát, lựa chọn, lên danh sách đối tượng nghiên cứu
- Thiết kế xây dựng công cụ nghiên cứu. Thông qua các phương pháp thu
thập dữ liệu, sử dụng công cụ nghiên cứu là bảng hỏi để tìm hiểu sự tìm kiếm
các loại hình điều trị của gia đình dành cho trẻ em có rối loạn tâm thần bao gồm
những hoạt động tìm kiếm các loại hình điều trị và hỗ trợ điều trị nhằm tăng
cường, phòng chống và chữa trị bệnh tật cho trẻ có RLTT tại tỉnh Yên Bái.
10


- Mô tả những yếu tố liên quan đến việc tìm kiếm các loại hình điều trị của
gia đình dành cho trẻ em có rối loạn tâm thần
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
- Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng gia đình đã, đang và sẽ tìm kiếm
các LHĐT khi phát hiện con có rối loạn tâm thần và các yếu tố liên quan.
- Với mục đích nghiên cứu phát hiện vấn đề nên đề tài không đi sâu vào
sàng lọc hay chẩn đoán các rối loạn ở trẻ em
6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu

- Địa bàn khảo sát: tại gia đình có con bị rối loạn tâm thần trên địa bàn 3
huyện thị của tỉnh Yên Bái: huyện Trạm Tấu, huyện Lục Yên, thành phố Yên
Bái (là các khu vực đại diện cho vị trí địa lý của tỉnh Yên Bái đồng thời có đồng
bào dân tộc đại diện cho các dân tộc trên địa bàn tỉnh)
6.3. Giới hạn về mẫu nghiên cứu:
- Nhằm đảm bảo tính khoa học của đề tài, chúng tôi chỉ chọn mẫu là gia
đình có trẻ em từ 18 tuổi trở xuống mắc RLTT đã có chẩn đoán của cơ sở y tế.
- Chúng tôi không nghiên cứu hộ gia đình mà thực hiện khảo sát phụ
huynh của trẻ. Mỗi gia đình chỉ khảo sát một người
7. Đóng góp mới của đề tài
7.1. Là nghiên cứu đầu tiên tại một tỉnh miền núi về thực trạng tìm kiếm các loại
hình điều trị của gia đình đối với trẻ có rối loạn tâm thần tại Yên Bái. Đóng góp
về thực tiễn và cơ sở lý luận cho công tác nghiên cứu khoa học sau đó
7.2. Mô tả được thực trạng tìm kiếm các các loại hình điều trị của gia đình dành
cho trẻ có rối loạn tâm thần từ đó đánh giá được những thuận lợi, khó khăn và
những yếu tố liên quan nhằm nâng cao vị thế của gia đình và các tổ chức liên
quan trong chăm sóc và hỗ trợ trẻ bị rối loạn tâm thần

11


7.3. Cung cấp cơ sở mang tính khoa học để đề xuất xây dựng mạng lưới liên lạc
giữa gia đình với cơ quan truyền thông, bước đầu cung cấp thông tin hỗ trợ gia
đình người bệnh trong chăm sóc trẻ rối loạn tâm thần tại gia đình
8. Đạo đức nghiên cứu
- Đề tài đã được Hội đồng khoa học ngành y tế Yên Bái phê duyệt và cho
phép triển khai trên địa bàn tỉnh.
- Xin giấy giới thiệu để đến các cơ sở điều trị, can thiệp thu thập thông tin
- Sử dụng thẻ chuyên môn1 để thu thập thông tin tại các gia đình
- Những người tham gia nghiên cứu hoàn toàn tự nguyện đồng ý tham gia

sau khi được biết đầy đủ thông tin về đề tài nghiên cứu.
- Quyền bảo mật: Bảo mật thông tin mà gia đình cung cấp
- Báo cáo nghiên cứu: Trình bày số liệu trung thực
- Không trình bày nghiên cứu, số liệu của người khác như của mình
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo, luận văn gồm 3 chương nội dung chính như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận
Chương 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Phân tích kết quả nghiên cứu thực tiễn

1

Thẻ ghi rõ họ tên và nơi công tác, chuyên môn làm việc

12


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu Tiế ng Viêṭ
1. Lê Văn Hảo (2011-2012), Nghiên cứu tâm lý xã hội của cộng đồng cư
dân nông thôn trong bối cảnh đô thị hóa. Đề tài NCKH, Viện Tâm Lý
học, Hà Nội.
2. Vũ Thị Thu Hiền (2015), Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn
phương thức can thiê ̣p của cha me ̣ có con tự kỷ , Luận văn thạc sĩ tâm lý
học lâm sàng trẻ em và vị thành niên, Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG
Hà Nội.
3. Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ (2015), Tiêu chuẩn chẩn đoán các rối
loạn tâm thần theo DSM - 5, Cao Tiến Đức, Nguyễn Sinh Phúc (biên
dịch). Tài liệu lưu hành nội bộ.

4. Đàm Thị Bảo Hoa (2014), Đánh giá hiệu quả mô hình phát hiện và can
thiệp sớm rối loạn tâm thần ở học sinh 6-15 tuổi tại thành phố Thái
Nguyên, Luận án Tiến sĩ Y học, Đại Học Thái Nguyên, Thái Nguyên.
5. Đinh Thị Hoan (1995), Đánh giá tỷ lệ bệnh động kinh và chậm phát triển
tâm thần ở trẻ em từ 0 -15 tuổi tỉnh Khánh Hòa, Đề tài NCKH, Sở KH
công nghệ và môi Trường tỉnh Khánh Hòa, Khánh Hòa.
6. Nguyễn Văn Hùng, (2013), Nhận xét điều trị bệnh nhi động kinh tại bệnh
viện tâm thần trong 8 tháng (Từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2012). Đề tài
NCKH cấp cơ sở năm 2013, Bệnh viện Tâm thần tỉnh Yên Bái.
7. Đoàn Thị Hƣơng (2014), Thực trạng vấn đề sức khỏe tâm thần ở trẻ em
tại 2 cơ sở chăm sóc giáo dục trẻ mồ côi. Luận văn Ths Tâm lý học lâm
sàng trẻ em và vị thành niên, Trường Đại học Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà
Nội, Hà Nội.

13


8. Trịnh Thanh Hƣơng (2015) Nhận thức về tự kỷ của sinh viên năm cuối
các ngành chăm sóc sức khỏe tâm thần ở Việt Nam, Luận văn Ths Tâm lý
học lâm sàng trẻ em và vị thành niên, Trường ĐH GD, ĐH QG Hà Nội.
9. Nguyễn Công Khanh (2000), Tâm lý trị liệu- Ứng dụng trong lâm sàng
và tự chữa bệnh. NXB ĐHQG Hà Nội, Hà Nội.
10.

Nguyễn Thanh Liêm, Hà Đức Anh, Perte Miller (2013), Thực trạng sức
khỏe và sử dụng dịch vụ y tế của người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số
và phụ nữ tại Thái Nguyên, Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, Hà Nội.

11. Nguyễn Cao Minh (2012), Điều tra tỉ lệ trẻ em và vị thanh niên ở miền
Bắc có các vấn đề sức khỏe tâm thần, Luận văn thạc sĩ Tâm lý học lâm

sàng trẻ em và vị thành niên, Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG Hà Nội,
Hà Nội.
12. Đặng Hoàng Minh (chủ biên), Bahr Weiss, Nguyễn Cao Minh, (2013),
Sức khỏe tâm thần trẻ em Việt Nam: Thực trạng và các yếu tố nguy cơ.
Nghiên cứu KH trình bày tại Hội thảo Quốc tế Tâm lý học học đường lần
thứ nhất, Hà Nội.
13. Đỗ Hạnh Nga, (2012) "Những khó khăn của gia đình có trẻ khuyết tật

phát triển và nhu cầu của họ đối với các dịch vụ xã hội tại TP. Hồ Chí
Minh", Tạp chí phát triển KH&CN, tập 12, (số X2).
14. Trần Viết Nghị (Chủ biên dịch) (2005), Tiêu chuẩn chẩn đoán dành cho
nghiên cứu, The ICD – 10 Clasification of Mental and Behavioural
Disorders.
15. Nguyễn, Phan Trọng Dũng, Bùi Đình Long, (2013), "Thực trạng kiến
thức, thái độ và hành vi tìm kiếm dịch vụ y tế của cộng đồng đối với các
bệnh mù lòa có thể phòng tránh được "Tạp chí y Tế Công Cộng, (số 29).

14


16. Trần Đức Quân (2013), Nhận xét cơ cấu bệnh tại khoa khám bệnh bệnh
viện tâm thần Yên Bái từ 1/10/2012 đến 31/9/2013. Đề tài NCKH cấp cơ
sở, Bệnh viện Tâm thần tỉnh Yên Bái.
17. Nguyễn Thu Quỳnh (2013), Kiến thức về đau ốm và sự lựa chọn cách
chữa trị của người Tày ở nông thôn miền núi tỉnh Yên Bái (nghiên cứu
Trường hợp xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên). Luận văn Thạc sĩ Dân tộc
học, Trường Đại học KHXH & NV Hà Nội, Hà Nội.
18. Nguyễn Văn Siêm (2007), Tâm bệnh học trẻ em và thanh thiếu niên.
NXB ĐHQG Hà Nội.
19. Đào Trần Thái (2005), Tâm thần học, NXB Y học TP. Hồ Chí Minh

20. Mai Thị Kim Thanh (2003), Chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em
trong các gia đình Hà Nội hiện nay, Đề tài Trường Đại học KHXH & NV,
Đại học Quốc gia Hà Nội.
21. Mai Thị Kim Thanh (2003), Chăm sóc sức khỏe trẻ em trong các gia
đình Việt Nam hiện nay. Luận văn Thạc sĩ Xã hội học,Trường Đại học
KHXH & NV Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội.
22. Nguyễn Trọng Thủy (2005), Báo cáo nguồn nhân lực y tế Việt Nam và
huy động bác sỹ về làm việc tại xã, Bộ Y tế 2005.
23. Phạm Toàn (2011), Tâm bệnh học. Xuất bản tại NXB Papyrus. 1002 S.
Second street San Joe, CA 95112 U.S.A.
24. Nguyễn Minh Tuấn (2002), Các rối loạn tâm thần, chẩn đoán và điều trị
. NXB Y học Hà Nội, Hà Nội.
25. Đặng Thanh Tùng (2013), Mô hình bệnh của bệnh nhân nội trú và khả
năng đáp ứng mô hình bệnh tại Viện Sức khỏe tâm thần năm 2011, Luận
văn Thạc sĩ quản lý bệnh viện, Đại học Y tế Công cộng Hà Nội.
26. Đào Thị Tuyết, Phùng Thị Thảo, Lý Thu Hiền (2014), Thực trạng hoạt
động truyền thông về sức khỏe tâm thần tại các tỉnh/thành phố trong cả
15


nước năm 2014, Đề tài NCKH của TT Truyền thông GDSK Trung Ương,
Hà Nội.
Tài liệu Tiếng Anh
27. Chadda, R. K., et al (2000), "Help seeking behaviour of psychiatric
patients before seeking care at a mental hospital", The International
journal of social psychiatry 47(4), pp. 77-85.
28. Fleisher, C. L. (2003), Mothers’ help – seeking regarding their child’s
behavior and emotion: the role of pảenting self – efficacy, Dissertation
Submitted to Kent State University in Partial Fulfillment of the
Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy.

29. Ha, V. S., Whittaker, A., Whittaker, M., & Rodger, S. (2014). Living
with autism spectrum disorder in Hanoi, Vietnam. Social Science &
Medicine, 120, 278-285.
30. Kitchener B. A., Jorm AF & Kanowski (2008), Vietnamese Mental
Health First Aid Manual,

ORYGEN Research centre, Melbourne,

Australia.
31. Lindquist, C. M. (1995), Help-seeking for self or child in mental health
versus physical health situations, Dissertation submittedto the faculty of
The Graduate School of The State University of New York at Buffalo in
partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of
Philosohy in the School of Psychology.
32. Miller, H. A. (2009), Latino parents’ decision to seek mental health
services for their children: A model of help-seeking behavior, Dissertation
Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of
Doctor of Philosophy, University of La Verne.

16


33. Merikangas, Kathleen Ries, and Jianping He (2014), "Epidemiology of
mental disorders in children and adolescents", From Research to Practice
in Child and Adolescent Mental Health, pp. 5-7
34. Murphy, M., Fonagy, P. (2012), Annual Report of the Chief Medical
Officer 2012, Our Children Deserve Better: Prevention Pays- Chapter 10,
Mental health problems in children and young people, England.
35. Oliver, J.M., Cynthia K.S. Reed, Barry M. Katz and James A.Haugh
(1999),

Students’

self-reports

of

help-seeking:

The

impact

of

Psychological problems, stress, and demographic variables on utilization
of formal and informal support, Saint Louis University, MO,USA.
36. Sawyer, Michael G., et al (2000), The mental health of young people in
Australia. Diss. Blackwell Science.
37. Singer, J. B. (2009), Mothers seeking mental health care for their
children: A qualitative analysis of pathways to care, Submitted to the
Graduate Faculty of School of Social Work in partial fulfillmentof the
requirements for the degree of Doctor of Philosophy in Social Work.
University of Pittsburgh.
38. Srinath, S., Girimaji, S. C., G. Gururaj (2005), "Epidemiological study
of child & adolescent psychiatric disorders in urban & rural areas of
Bangalore, India", Indian Journal of Medical Research 122(1), pp. 67-79.
39. Tran Tuan, Trudy Harpham, Nguyen Thu Huong, et al (2005),
"Measuring social capital and mental health in Viet Nam: A validity study
Young Lives- An International Study on Childhood Poverty", Working

Paper No. 12. London, UK.
40. Van der Ham, L., Lia, et al (2011), "Perceptions of mental health and
help-seeking behavior in an urban community in Vietnam: An explorative
study", Community mental health journal 47 (5), pp. 574-582.
17


41. World Health Organization (WHO 2011a), Global status report on
non-communicable diseases 2010, Geneva: WHO.
42. World Health Organization (WHO 2006), WHO-AIMS Report on
Mental Health System in Vietnam, IN Vietnam, W.-M. (Ed.), Hanoi.
43. World Health Organization (2005), Mental health: facing the
challenges, building solutions, Report from the WHO European
Ministerial Conference, 20 Avenue Appia, 1211 Geneva 27, Switzerland.
44. Zubrick, Stephen R., et al (2000), "Mental health disorders in children
and young people: scope, cause and prevention", Australian and New
Zealand Journal of Psychiatry 34(4), pp. 570-578.
Trang web:
45. . Centers for Disease Control and Prevention- Trung
tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (Báo cáo giám sát sức
khỏe tâm thần trẻ em Hoa Kỳ (2005-2011)
46. báo Sức khỏe tinh thần trẻ em - vấn đề của
chất lượng dân số (25/12/2007).Tác giả: Hà Dương)
47. />48. />
18