L IC M
Lu n v n đ
c thoàn thành t i Tr
ng
N
i h c Th y l i, có đ
c b n lu n
v n này, tác gi xin bày t lòng bi t n chân thành và sâu s c nh t đ n Tr
ng
i
h c Th y l i, Khoa Kinh t và Qu n lý, B môn Qu n lý xây d ng và các b môn
khác thu c Tr
h
ng
i h c Th y l i; đ c bi t là TS. Tr n Qu c H ng đã tr c ti p
ng d n tác gi trong su t quá trình th c hi n lu n v n này.
Xin chân thành c m n các Th y, Cô giáo - Các nhà khoa h c đã tr c ti p
gi ng d y, truy n đ t nh ng ki n th c chuyên ngành kinh t th y l i và qu n lý xây
d ng cho b n thân tác gi su t nh ng n m tháng qua.
Tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c đ n b n bè, đ ng nghi p, và gia đình
đã đ ng viên, khích l , t o đi u ki n giúp đ tác gi hoàn thành lu n v n này.
Lu n v n là k t qu c a q trình nghiên c u khoa h c cơng phu, nghiêm túc c a
b n thân tác gi , tuy nhiên do đi u ki n tài li u, th i gian và ki n th c có h n nên
không th tránh kh i nh ng khi m khuy t nh t đ nh. Tác gi r t mong nh n đ
cs
tham gia góp ý và ch b o c a các Th y cô giáo và b n bè, đ ng nghi p.
Cu i cùng, m t l n n a tác gi xin chân thành c m n các th y cô giáo, các
c quan, đ n v và cá nhân đã giúp đ tác gi trong q trình h c t p và hồn
thành lu n v n này.
Hà N i, ngày
n m 2016
tháng
Tác gi lu n v n
V V nC
ng
L I CAM OAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu
nêu trong lu n v n là trung th c và ch a t ng đ
c ai cơng b trong b t k cơng
trình nào khác.
Tác gi lu n v n
V V nC
ng
M CL C
CH
NG 1: C
CH T L
S
LÝ LU N VÀ TH C TI N V NHÂN L C VÀ
NG NGU N NHÂN L C ..............................................................1
1.1. C s lý lu n v ngu n nhân l c và ch t l
ng ngu n nhân l c ...................1
1.1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c ........................................................ 1
1.1.2. Ch t l ng ngu n nhân l c ........................................................... 4
1.2. Các tiêu chí đánh giá ch t l
ng ngu n nhân l c ...........................................5
1.2.1. Trí l c ........................................................................................... 5
1.2.2. Th l c........................................................................................ 11
1.2.3. Tâm l c....................................................................................... 12
1.3. Vai trò c a ngu n nhân l c trong đ n v t v n ...........................................14
1.4.
c đi m ngu n nhân l c trong các đ n v t v n .......................................19
1.4.1. Nh ng đi m m nh ....................................................................... 19
1.4.2. Nh ng đi m y u ......................................................................... 19
1.5. Các nhân t
nh h
ng đ n ch t l
ng ngu n nhân l c trong đ n v t
v n .............................................................................................................................19
1.5.1. Các nhân t bên ngoài ................................................................. 19
1.5.2. Các nhân t bên trong ................................................................. 20
1.6. Nh ng bài h c kinh nghi m trong vi c nâng cao ch t l
ng ngu n nhân
l c trong các đ n v t v n .....................................................................................22
1.6.1 . Kinh nghi m c a m t s đ n v t v n ....................................... 22
1.6.2. Kinh nghi m c a m t s n c trên th gi i ................................ 25
1.7. T ng quan nh ng cơng trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài…………31
K T LU N CH
NG 1 ........................................................................................33
CH
NG 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG CH T L
NG NGU N
NHÂN L C C A VI N K THU T TÀI NGUYÊN N
C – TR
NG
I H C TH Y L I .......................................................................................34
2.1. Gi i thi u khái quát v Vi n k thu t Tài nguyên n
c – Tr
ng
ih c
Th y l i ....................................................................................................................34
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ............................................... 34
2.1.2.
c đi m ngành ngh kinh doanh và m c tiêu ho t đ ng ............ 35
2.1.3. C c u t ch c b máy c a Vi n ................................................. 37
2.2. Tình hình s n xu t kinh doanh c a Vi n đ n n m 2014 ..............................39
2.3. Th c tr ng ch t l
ng đ i ng cán b công nhân viên c a Vi n ................40
2.3.1. Th c tr ng ch t l ng nhân l c c a Vi n .................................... 41
2.3.2. Phân tích tình hình s d ng ngu n nhân l c c a Vi n ................. 45
2.4.
ánh giá chung v ch t l
ng ngu n nhân l c t i Vi n và các ho t đ ng
c a Vi n trong công tác t v n ..............................................................................56
2.4.1. Nh ng k t qu đ t đ
c .............................................................. 56
2.4.2. Nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân ....................................... 59
K T LU N CH
CH
NG 3:
NG 2………………………………………………………….66
XU T GI I PHÁP NH M NÂNG CAO CH T L
NGU N NHÂN L C T I VI N K THU T TÀI NGUYÊN N
TR
NG
I H C TH Y L I
3.1.
nh h
NG
C–
N N M 2020 .......................................67
ng phát tri n c a Vi n k thu t Tài nguyên n
c – Tr
ng
i
h c Th y l i .............................................................................................................67
3.1.1 M c tiêu phát tri n ....................................................................... 67
3.1.2 Ph ng h ng phát tri n c a Vi n đ n n m 2020 ........................ 67
3.2. Nh ng c
Tr
ng
h i và thách th c đ i v i Vi n k thu t Tài nguyên n
c –
i h c Th y l i ........................................................................................68
3.2.1. C h i ......................................................................................... 68
3.2.2. Thách th c .................................................................................. 69
3.3.
xu t các gi i pháp nh m nâng cao ch t l
k thu t Tài nguyên n
c – Tr
ng
ng ngu n nhân l c t i Vi n
i h c Th y l i đ n n m 2020 ...............71
3.3.1. Gi i pháp v tuy n d ng ............................................................. 71
3.3.2. Gi i pháp duy trì và s d ng hi u qu ngu n nhân l c c a Vi n . 74
3.3.3. Gi i pháp v chính sách đãi ng đ i v i ng i lao đ ng ............. 79
3.3.4. Gi i pháp v đào t o nâng cao trình đ ngu n nhân l c .............. 81
3.3.5. Gi i pháp v t ng c ng đ u t c s v t ch t, môi tr ng làm
vi c ....................................................................................................... 87
3.3.6. Gi i pháp xây d ng, phát tri n v th th ng hi u c a Vi n, hoàn
thi n h th ng thông tin trên th tr ng. ............................................... 88
3.3.7. Tham gia và xây d ng các t ch c hi p h i, hoàn thi n v n hóa
Vi n ...................................................................................................... 90
3.3.8. Gi i pháp nâng cao n ng l c qu n lý, đi u hành qu n lý, hoàn
thi n b máy qu n lý nhân s trong Vi n .............................................. 92
3.3.9. Hoàn thi n c c u t ch c, ch c n ng, nhi m v , nâng cao ch t
l ng s n ph m t v n .......................................................................... 93
3.3.10. Th ng xuyên đánh giá n ng l c cán b công nhân viên .......... 98
K T LU N CH
NG 3 ......................................................................................108
K T LU N VÀ KI N NGH ..............................................................................109
1. K t lu n .......................................................................................... 109
2. Ki n ngh ........................................................................................ 110
DANH M C CÁC S
, HÌNH V
Hình 2.1. C c u t ch c c a Vi n ...........................................................................37
Hình 2.2. Bi u đ doanh thu thu n các h p đ ng kh o sát thi t k theo n m ..........40
Hình 2.3. Bi u đ cán b c h u c a Vi n ...............................................................43
Hình 2.4. Bi u đ c c u lao đ ng phân lo i theo h p đ ng lao đ ng c a Vi n ......48
Hình 2.5. Bi u đ c c u lao đ ng theo tính ch t b ph n c a Vi n ........................49
Hình 2.6. Bi u đ thu nh p bình quân c a CBCNV t n m 2010 đ n 2014 ............55
Hình 3.1. S đ đ xu t c c u t ch c……………………………………………94
DANH M C CÁC B NG, BI U
B ng 1.1. Trình đ chun mơn k thu t c a l c l
B ng 1.2. Ch tiêu đánh giá th l c ng
ng lao đ ng t i Vi t Nam ......10
i lao đ ng..................................................12
B ng 2.1. B ng t ng h p k t qu ho t đ ng kinh doanh .........................................39
B ng 2.2. B ng t ng h p doanh thu thu n sau thu t h p đ ng kh o sát thi t k ..40
B ng 2.3. Th ng kê ch t l
ng đ i ng cán b công nhân viên c a Vi n ...............42
B ng 2.4. Tình hình s d ng lao đ ng th c t c a Vi n...........................................46
B ng 2.5. C c u lao đ ng phân lo i theo h p đ ng lao đ ng c a Vi n ..................47
B ng 2.6. C c u lao đ ng theo tính ch t b ph n c a Vi n ....................................48
B ng 2.7. K ho ch s d ng lao đ ng hàng n m (ng
i).........................................51
B ng 2.8. Thu nh p bình quân c a CBCNV giai đo n 2010 đ n 2014 ....................54
B ng 3.1. K ho ch tuy n d ng nhân s c a Vi n giai đo n 2014 đ n 2020…….……73
B ng 3.2. Chi n l
c c c u lao đ ng theo tính ch t b ph n c a Vi n đ n n m
2020……………………………………………………………………..………….79
B ng 3.3. Thu nh p bình quân c a CBCNV giai đo n 2014 đ n 2020……………81
B ng 3.4. K ho ch đào t o và tuy n d ng nhân s c a Vi n giai đo n 2014 đ n
2020………………………………………………………………………………...86
DANH M C T
VI T T T
T vi t t t
Ngh a đ y đ
B NN&PTNT
B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn
CB – CNV
Cán b , công nhân viên
CLNNL
Ch t l
CMKT
Chuyên môn k thu t
CNH – H H
Cơng nghi p hóa - Hi n đ i hóa
C T
Ch đ u t
CTTL
Cơng trình th y l i
KTXH
Kinh t xã h i
KT-TNN
K thu t tài nguyên n
KCS
Ki m đ nh ch t l
L
Lao đ ng
LLL
L cl
NNL
Ngu n nhân l c
NN&PTNT
Nông nghi p và phát tri n nông thôn
PTNNL
Phát tri n ngu n nhân l c
QLDA
Qu n lý d án
QLCL
Qu n lý ch t l
SXKD
S n xu t kinh doanh
THCS
Trung h c c s
THPT
Trung h c ph thông
XDCB
Xây d ng c b n
ng ngu n nhân l c
c
ng
ng lao đ ng
ng
PH N M
U
1. Tính c p thi t c a đ tài
Quá trình phát tri n kinh t - xã h i c a m i qu c gia đ u đ
c d a trên các
ngu n l c nh nhân l c, v t l c, tài l c,... song ch có ngu n l c con ng
ra đ ng l c cho s phát tri n, ngu n l c con ng
im it o
i đóng vai trị quan tr ng và quy t
đ nh trong vi c phát huy hi u qu c a các ngu n l c khác.
Nhân l c không ch là y u t quy t đ nh nh t đ i v i s phát tri n c a xã h i,
mà s phát tri n c a xã h i còn đ
c đo b ng chính b n thân m c đ phát tri n c a
ngu n nhân l c. B i v y xác đ nh ngu n nhân l c là “tài s n” và phát tri n ngu n
nhân l c là m t vi c làm r t quan tr ng, là qu c sách c a m i qu c gia.
i v i các Vi n nghiên c u, nhân l c chính là y u t đ u vào có nh h
l n đ n ch t l
ng s n ph m c a các d án, các đ tài c p b , nhà n
ng
c. T t c các
ho t đ ng c a Vi n đ u không th th c hi n mà khơng có s có m t c a ngu n
nhân l c, t vi c phân tích, l p đ c
l
ng d toán, l p k ho ch, quy t đ nh chi n
c ho t đ ng cho đ n vi c v n hành máy móc, thi t b , cơng trình, đ m b o ho t
đ ng c a Vi n. Cùng v i s gia t ng c a hàm l
v n, d ch v , vai trò c a con ng
ng ch t xám trong s n ph m t
i ngày càng tr nên quan tr ng và tr thành ngu n
l c quan tr ng nh t quy t đ nh s phát tri n c a m t qu c gia nói chung và c a t ng
doanh nghi p nói riêng. Do đó phát tri n và nâng cao ngu n nhân l c là chi n l
c
quan tr ng nh t c a các doanh nghi p trong đi u ki n hi n nay.
Trong th i gian qua, nh ng cơng trình l n, các d án g p nhi u v n đ v k
thu t và có tính ch t k thu t ph c t p thì h u h t các Vi n nghiên c u, đ n v t
v n trong t nh ch a đáp ng đ
c yêu c u, ph i th c hi n thuê ho c liên danh, ph i
h p v i các doanh nghi p t v n
các đ a ph
ng khác.
iv iđ nv t v n –
m t lo i hình ho t đ ng khoa h c công ngh mà s n ph m d ch v ch y u là thành
qu c a lao đ ng ch t xám, nói m t cách khác, ch t l
ng ngu n nhân l c c a Vi n
này đóng vai trị quy t đ nh đ n s thành công hay th t b i trong ho t đ ng c a
Vi n, đ c bi t trong đi u ki n c nh tranh quy t li t c a n n kinh t th tr
ng, m
c a và h i nh p.
Xu t phát t nh ng phân tích nêu trên, tác gi đã l a ch n đ tài “Nghiên
c u gi i pháp nâng cao ch t l
nguyên n
c – Tr
ng
ng đ i ng cán b công nhân viên Vi n K thu t tài
i h c Th y l i” làm đ tài lu n v n t t nghi p, v i mong
mu n đóng góp nh ng ki n th c và hi u bi t c a mình vào quá trình nâng cao ch t
l
ng ngu n nhân l c t i Vi n K thu t tài nguyên n
c – Tr
ng
i h c Th y
l i.
2. M c đích nghiên c u c a đ tài
Trên c s h th ng nh ng v n đ lý lu n c b n v ngu n nhân l c và s
c n thi t, vai trò c a vi c ph i nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c đ i v i các đ n
v t v n, d a trên nh ng c n c , k t qu đánh giá th c tr ng công tác qu n lý, s
d ng, đào t o đ i ng cán b công nhân viên trong th i gian qua c a Vi n K thu t
tài nguyên n
c – Tr
ng
i h c Th y l i, lu n v n nghiên c u đ xu t m t s
gi i pháp nh m nâng cao ch t l
tài nguyên n
c – Tr
ng
ng đ i ng cán b công nhân viên Vi n K thu t
i h c Th y l i nói riêng và các đ n v t v n nói
chung.
3. Ph
ng pháp nghiên c u
gi i quy t các v n đ c a lu n v n, đ tài áp d ng ph
c u sau: Ph
ng pháp đi u tra kh o sát; Ph
th ng hóa; Ph
ng pháp th ng kê; Ph
ng pháp phân tích so sánh; Ph
ng pháp đ i chi u v i h th ng v n b n pháp quy; Ph
4.
it
ng và ph m vi nghiên c u đ tài
a.
it
ng nghiên c u
đào t o b i d
nguyên n
ch t l
ng pháp h
ng pháp phân tích t ng h p;
Ph
it
ng pháp nghiên
ng pháp chuyên gia.
ng nghiên c u c a đ tài là công tác tuy n d ng, qu n lý, s d ng,
ng, đãi ng và phát tri n ngu n nhân l c t i Vi n K thu t tài
c – Tr
ng
i h c Th y l i và các nhân t
nh h
ng đ n hi u qu và
ng c a công tác này.
b. Ph m vi nghiên c u
Ph m vi v n i dung: Lu n v n nghiên c u hoàn thi n nâng cao ch t l
ng ngu n
nhân l c t i Vi n K thu t tài nguyên n
c;
Ph m vi v không gian: Lu n v n thu th p s li u, phân tích các v n đ có liên quan
ph c v nghiên c u t i Vi n K thu t tài nguyên n
Ph m vi v th i gian: Các s li u nghiên c u đ
c – Tr
ng đ i h c Th y l i;
c thu th p trong th i gian t n m
2010 đ n nay.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
a. Ý ngh a khoa h c
Nh ng k t qu nghiên c u h th ng hóa c s lý lu n và th c ti n v công
tác qu n lý qu n lý, s d ng, đào t o đ i ng cán b cơng nhân viên là nh ng
nghiên c u có giá tr tham kh o trong h c t p, gi ng d y và nghiên c u các v n đ
qu n lý nhà n
c v nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c.
b. Ý ngh a th c ti n
Nh ng phân tích đánh giá và gi i pháp đ xu t là nh ng tham kh o h u ích
có giá tr g i m trong công tác qu n lý, s d ng, đào t o nâng cao ch t l
ng đ i
ng cán b cơng nhân viên c a Vi n nói riêng, các doanh nghi p t v n đ u t xây
d ng nói chung trong giai đo n hi n nay.
6. D ki n k t qu đ t đ
c
Nh ng k t qu mà đ tài nh m đ t đ
c g m 3 v n đ sau:
+ H th ng nh ng c s lý lu n v ngu n nhân l c, ch t l
l c; h th ng ch tiêu đánh giá ch t l
ch t l
ng ngu n nhân
ng ngu n nhân l c; vai trò c a vi c nâng cao
ng ngu n nhân l c và nh ng nhân t
nh h
ng đ n hi u qu c a cơng tác
này;
+ Phân tích, đánh giá th c tr ng công tác tuy n d ng, qu n lý, s d ng, đào
t ob id
ng, đãi ng đ i ng cán b công nhân viên và ch t l
t v n c a Vi n K thu t tài nguyên n
c – Tr
gian qua. Qua đó đánh giá nh ng k t qu đ t đ
ng
ng các s n ph m
i h c Th y l i trong th i
c, nh ng m t m nh c n duy trì,
phát huy và nh ng t n t i c n tìm gi i pháp kh c ph c;
+ Nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp nâng cao ch t l
công nhân viên Vi n K thu t tài nguyên n
c – Tr
ng
ng đ i ng cán b
i h c Th y l i nói riêng
và các đ n v t v n nói chung.
7. N i dung lu n v n
Ngoài nh ng n i dung quy đ nh c a m t b n lu n v n th c s nh : ph n m
đ u, k t lu n ki n ngh , danh m c tài li u tham kh o,... ph n chính c a lu n v n
g m có 3 ch
ng:
Ch
ng 1: C s lý lu n và th c ti n v nhân l c và ch t l
Ch
ng 2: Phân tích th c tr ng ch t l
ng ngu n nhân
l c
thu t tài nguyên n
Ch
ng 3:
c – Tr
ng
ng ngu n nhân l c c a Vi n K
i h c Th y l i
xu t gi i pháp nh m nâng cao ch t l
Vi n K thu t tài nguyên n
c – Tr
ng
ng ngu n nhân l c t i
i h c Th y l i đ n n m 2020
1
CH
NG 1: C
S
LÝ LU N VÀ TH C TI N V NHÂN L C VÀ
CH T L
NG NGU N NHÂN L C
1.1. C s lý lu n v ngu n nhân l c và ch t l
ng ngu n nhân l c
1.1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c
M t qu c gia mu n phát tri n thì c n ph i có các ngu n l c c a s phát tri n
kinh t nh : tài nguyên thiên nhiên, v n, khoa h c - công ngh , con ng
Trong các ngu n l c đó thì ngu n l c con ng
quy t đ nh trong s t ng tr
nay. M t n
i,…vv.
i là quan tr ng nh t, có tính ch t
ng và phát tri n kinh t c a m i qu c gia t tr
cđ n
c cho dù có tài nguyên thiên nhiên phong phú, máy móc k thu t hi n
đ i đ n đâu nh ng khơng có nh ng con ng
i có trình đ , có đ kh n ng khai thác
các ngu n l c đó thì khó có kh n ng có th đ t đ
c s phát tri n nh mong mu n.
Q trình cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa (CNH-H H) đ t n
c và ngày nay
trong công cu c h i nh p và phát tri n nh m m c tiêu “dân giàu, n
c m nh, xã h i
công b ng, dân ch , v n minh”,
con ng
ng ta luôn xác đ nh: Ngu n lao đ ng d i dào,
i Vi t Nam có truy n th ng yêu n
c, c n cù, sáng t o, có n n t ng v n
hố, giáo d c, có kh n ng n m b t nhanh khoa h c và công ngh là ngu n l c quan
tr ng nh t - ngu n n ng l c n i sinh. V y ngu n nhân l c là gì?
hi u đ
c ngu n nhân l c (NNL), tr
ngu n l c v i NNL. Ngu n l c đ
c h t c n có s phân bi t gi a
c hi u là h th ng các y u t c v t ch t l n tinh
th n đã, đang và s tham gia vào quá trình phát tri n kinh t xã h i (KTXH) c a m t
qu c gia. NNL là m t trong nh ng y u t c a ngu n l c. Hi n nay có nhi u quan
ni m khác nhau v NNL, tùy theo m c đích c th mà ng
i ta đ a ra nh ng khái
ni m khác nhau.
Theo Liên H p Qu c: NNL là t t c nh ng ki n th c, k n ng, kinh nghi m,
n ng l c và tính sáng t o c a con ng
nhân và c a đ t n
i có quan h t i s phát tri n c a m i cá
c. Theo Ngân hàng th gi i (WB-World Bank, 2000): NNL là
toàn b v n ng
i (th l c, trí l c, k n ng ngh nghi p,...) mà m i cá nhân s h u.
đây, NNL đ
c coi nh m t ngu n v n bên c nh các lo i v n v t ch t khác nh :
2
v n ti n, công ngh , tài nguyên thiên nhiên,.... theo T ch c Lao đ ng Qu c t
(ILO-International Labour Organisation): NNL là trình đ lành ngh , là ki n th c
và n ng l c c a toàn b cu c s ng con ng
d ng hi n th c ho c ti m n ng đ
i
phát tri n KTXH trong m t c ng đ ng.
NNL đ
c hi u theo hai ngh a: Theo ngh a r ng, NNL là ngu n cung c p
s c lao đ ng cho s n xu t xã h i, cung c p ngu n l c con ng
i cho s phát tri n.
Do đó, NNL bao g m tồn b dân c có th phát tri n bình th
ng. Theo ngh a h p,
NNL là kh n ng lao đ ng c a xã h i, là ngu n l c cho s phát tri n KTXH, bao
g m các nhóm dân c trong đ tu i lao đ ng, có kh n ng tham gia vào lao đ ng,
s n xu t xã h i, t c là toàn b các cá nhân c th tham gia vào quá trình lao đ ng, là
t ng th các y u t v th l c, trí l c c a h đ
c huy đ ng vào quá trình lao đ ng.
Các cách hi u trên ch khác nhau v vi c xác đ nh quy mô NNL, song đ u có
chung m t ý ngh a là ph n ánh kh n ng lao đ ng c a xã h i. Nh v y, NNL và
ngu n lao đ ng có ý ngh a t
ng đ ng. T s phân tích trên, chúng ta có th hi u
khái ni m NNL theo ngh a r ng là bao g m nh ng ng
đang làm vi c (g m nh ng ng
nh ng ng
i đ 15 tu i tr lên th c t
i trong đ tu i lao đ ng và trên đ tu i lao đ ng),
i trong đ tu i lao đ ng có kh n ng lao đ ng nh ng ch a có vi c làm
(do th t nghi p ho c đang làm n i tr trong gia đình), c ng v i ngu n lao đ ng d
tr (nh ng ng
i đang đ
c đào t o trong các tr
ng đ i h c, cao đ ng, trung c p
và d y ngh ,…).
NNL th
ng đ
c xem xét trên giác đ s l
ng và ch t l
V s l
ng: đ
c bi u hi n thông qua các ch tiêu quy mô và t c đ t ng
ng.
NNL, các ch tiêu này có quan h m t thi t v i ch tiêu quy mô và t c đ t ng dân
s . Tuy nhiên, m i quan h dân s và NNL đ
c bi u hi n sau m t th i gian
kho ng 15 n m, vì sau kho ng th i gian đó con ng
đ ng. Quy mơ dân s đ
im ib
c vào đ tu i lao
c bi u th khái quát b ng t ng s dân c c a m t khu v c
vào th i đi m nh t đ nh. Quy mô dân s là nhân t quan tr ng là c n c đ ho ch
đ nh chi n l
c phát tri n. M i m t n
c (c ng nh m t vùng, m t đ a ph
ng) c n
3
có m t quy mơ dân s thích h p, t
ng thích v i đi u ki n t nhiên, c ng nh trình
đ phát tri n KTXH c a mình.
V ch t l
ng: NNL đ
c xem xét trên các m t tình tr ng s c kh e, trình đ
v n hóa, trình đ chun mơn, thái đ đ i v i công vi c ...
Ngu n nhân l c c a m t t ch c bao g m t t c m i cá nhân tham gia b t c ho t
đ ng nào v i b t c vai trò nào trong t ch c. Nhân l c là ngu n l c c a m i con
ng
i, bao g m th l c và trí l c. Ngu n nhân l c là ngu n l c quan tr ng nh t c a
m i m t t ch c.
Ngu n nhân l c c a Vi n nghiên c u là m t b ph n c u thành nên ngu n
nhân l c xã h i. Hay nói khác đi, ngu n nhân l c c a Vi n nghiên c u chính là m t
ph n t c a h th ng ngu n nhân l c xã h i.
ó là t t c nh ng ai làm vi c trong
Vi n nghiên c u t v trí cao nh t (nh th tr
th
ng c quan) đ n nhân viên bình
ng nh t, th p nh t, làm vi c tay chân, đ n gi n.
ó c ng là nh ng ng
i đang
ch đ i đ có th tham gia vào ho t đ ng c a Vi n nghiên c u, t c là ngu n d tr
c a Vi n nghiên c u.
M i m t Vi n nghiên c u do tính ch t và đ c thù riêng v n có mà nó ch a
đ ng nh ng đòi h i, nh ng yêu c u khác nhau đ i v i ngu n nhân l c c a mình.
ó chính là lý do t i sao các Vi n nghiên c u ph i xây d ng, nuôi d
ng, phát tri n
ngu n nhân l c cho mình m t cách h p lý. M t khác, ngu n nhân l c c a các Vi n
nghiên c u có th giao thoa v i nhau.
ó là nh ng khu v c mà ngu n nhân l c xã
h i tr thành ngu n nhân l c c a các Vi n nghiên c u. T i đó các Vi n nghiên c u
có th c nh tranh v i nhau đ có đ
c ngu n nhân l c c a chính mình.
Ngu n nhân l c xã h i bao g m nh ng ng
i trong đ tu i lao đ ng, có kh
n ng lao đ ng và mong mu n có vi c làm. Nh v y, theo quan đi m này thì nh ng
ng
i trong đ tu i lao đ ng, có kh n ng lao đ ng nh ng không mu n có vi c làm
thì khơng đ
c x p vào ngu n nhân l c xã h i.
M t s qu c gia l i xem ngu n nhân l c là toàn b nh ng ng
ib
c vào
tu i lao đ ng, có kh n ng lao đ ng. Trong quan ni m này khơng có gi i h n trên
v tu i c a ngu n nhân l c.
4
Nhân l c theo ngh a h p và đ có th l
ho ch hố
ng
n
c ta đ
ng hố đ
c trong công tác k
c quy đ nh là m t b ph n c a dân s , bao g m nh ng
i trong đ tu i lao đ ng có kh n ng lao đ ng theo quy đ nh c a Lu t Lao
đ ng Vi t Nam n m 2012 (nam đ 15 đ n h t 60 tu i, n đ 15 đ n h t 55 tu i).
1.1.2. Ch t l
ng ngu n nhân l c
Theo T ch c Tiêu chu n Qu c t (ISO) đ nh ngh a“ch t l
ng là toàn b
nh ng tính n ng và đ c đi m c a m t s n ph m ho c m t d ch v th a mãn nh ng
nhu c u đã nêu ra và ti m n”. Và ng
i t o nên ch t l
đó, xét trong ph m vi h p m t t ch c thì là t t c l c l
ng c a s n ph m, d ch v
ng lao đ ng c a t ch c
đó.
Theo Bùi V n Nh n (2006) gi i thích, thì: Ch t l
ng ngu n nhân l c g m
trí tu , th ch t và ph m ch t tâm lý xã h i trong đó:
“Th l c c a ngu n nhân l c: s c kh e c th và s c kh e tinh th n”
“Trí l c c a ngu n nhân l c: trình đ v n hóa, chun mơn k thu t và k
n ng lao đ ng th c hành c a ng
i lao đ ng”
“Ph m ch t tâm lý xã h i: k lu t, t giác, có tinh th n h p tác và tác phong
công nghiêp, có tinh th n trách nhi m cao,…”
Cịn theo s phân tích c a T Ng c H i (2010), d a trên khái ni m: “Ngu n
nhân l c là t ng th các y u t bên trong và bên ngoài c a m i cá nhân b o đ m
ngu n sáng t o cùng các n i dung khác cho s thành công đ t đ
ch c” thì: “ch t l
cc am it
ng nhân l c là y u t t ng h p c a nhi u y u t b ph n nh
trí tu , s hi u bi t, trình đ , đ o đ c, k n ng, s c kh e, th m m ,… c a ng
i lao
đ ng. Trong các y u t trên thì trí l c và th l c là hai y u t quan tr ng đ xem xét
và đánh giá ch t l
ng ngu n nhân l c”.
ng trên cách ti p c n v mơ thì ch t l
ng ngu n nhân l c đ
c đánh giá
thông qua các tiêu th c: “S c kh e: th l c và trí l c; Trình đ h c v n, trình đ
chun mơn; trình đ lành ngh ; Các n ng l c, ph m ch t cá nhân (ý th c k lu t,
tính h p tác, ý th c trách nhi m, s chuyên tâm,…).”
5
Nh v y, trên quan đi m c a m t nhà qu n lý ngu n nhân l c
t vi c trình bày các quan đi m khác nhau v ch t l
v n này, khái ni m v ch t l
t m vi mô,
ng ngu n nhân l c, trong lu n
ng ngu n nhân l c đ
c hi u nh sau: “ch t l
ng
ngu n nhân l c là tr ng thái nh t đ nh c a ngu n nhân l c th hi n b i quan h
gi a các y u t c u thành nên b n ch t bên trong c a ngu n nhân l c” và “ch t
l
ng
ng ngu n nhân l c bi u hi n
3 y u t th l c, trí l c và ph m ch t đ o đ c c a
i lao đ ng”.
T nh ng lu n đi m trình bày trên, ch t l
là s bi u hi n v s l
ng và ch t l
ng NNL c a m t qu c gia chính
ng NNL trên các m t th l c, trí l c, k n ng,
ki n th c và tinh th n cùng v i quá trình t o ra nh ng bi n đ i ti n b v c c u
NNL. Ch t l
ng NNL không nh ng là ch tiêu ph n ánh trình đ phát tri n kinh t ,
mà còn là ch tiêu ph n ánh trình đ phát tri n xã h i, b i l ch t l
đ ng l c c a s phát tri n, v a là th
ng NNL v a là
c đo trình đ phát tri n c a m t xã h i nh t
đ nh trong m t giai đo n, m t th i đi m.
1.2. Các tiêu chí đánh giá ch t l
Theo cách đánh giá v ch t l
ng ngu n nhân l c
ng NNL c a PGS.TS. Phùng Rân thì n ng l c
ho t đ ng c a NNL thu c v chun mơn c a NNL. Tuy khó kh n v t v nh ng
thông qua h c t p, rèn luy n có th đ t đ
c và có th đánh giá, đi u ch nh đ
cd
dàng.
đánh giá ch t l
ng NNL ng
i ta th
ng đánh giá trên m t s tiêu chí
nh sau:
1.2.1. Trí l c
Trí l c c a NNL có th bao g m trình đ h c v n, ki n th c chuyên môn, k
n ng ngh , kinh nghi m làm vi c.
Trình đ h c v n, ki n th c chun mơn mà NNL có đ
qua đào t o, có th đ
công vi c.
c đào t o v ngành và chun ngành đó tr
c ch y u thơng
c khi đ m nhi m
ó là các c p b c h c trung c p, cao đ ng, đ i h c, sau đ i h c. Các b c
6
h c này ch y u đ
c đào t o ngồi cơng vi c và đào t o l i trong công vi c h
đang th c hi n thông qua các l p t p hu n hay b i d
ng ng n h n v nghi p v ,…
đó là s trang b v ki n th c chuyên môn cho NNL. B t k m t Vi n nghiên c u
nào đ u có yêu c u th c hi n công vi c ng v i trình đ chun mơn nh t đ nh. Do
đó vi c trang b ki n th c chuyên môn là khơng th thi u cho dù NNL đó đ
t o theo hình th c nào. Ki n th c NNL có đ
c đào
c thơng qua nhi u ngu n khác nhau
nh : đào t o, qua s nh n th c các v n đ trong cu c s ng xã h i và NNL ti p thu
đ
c. Con ng
i không ch s d ng ki n th c chuyên mơn mà trong q trình th c
hi n cơng vi c còn c n dùng nhi u lo i ki n th c khác nhau đ
c t ng h p, v n
d ng vào s th c hi n công vi c thành ki n th c c a NNL.
K n ng ngh là kh n ng NNL trong ng x và gi i quy t công vi c. Kh
n ng này đ
c hi u d
th các đ i t
c ađ it
ng này đ
i hai khía c nh và có th khác nhau tùy t ng đ i t
ng. Có
c đào t o nh nhau nh ng kh n ng gi i quy t công vi c
ng này u vi t h n, v
t tr i h n đ i t
ng khác. i u đó đ
k n ng gi i quy t cơng vi c t t h n, khía c nh này ng
c coi là có
i ta cịn g i là n ng khi u
c a NNL. Kh n ng này b c l thông qua s hi u bi t, nh n th c và rèn luy n đ có
k n ng gi i quy t cơng vi c. K n ng này hình thành có s tr i nghi m th c t hay
còn g i là đi u ki n hình thành k n ng làm vi c c a NNL. Vì th , NNL có th
đ
c đào t o nh nhau nh ng có k n ng làm vi c khơng hồn tồn gi ng nhau và
k n ng đ
c nâng lên thông qua quá trình th c hi n thao tác tr c ti p trong công
vi c.
Kinh nghi m làm vi c th hi n s tr i nghi m trong công vi c qua th i gian
làm vi c, có th g i đó là thâm niên c a m t ng
cho r ng kinh nghi m làm vi c c a m t ng
i có đ
c. Có nh ng nh n đ nh
i trong m t ngành là th hi n lòng
trung thành đ i v i c quan ho c v i ngành. Ng
i nhi u kinh nghi m làm vi c có
th gi i quy t cơng vi c thu n th c và nhanh h n ng
i ít kinh nghi m. Kinh
nghi m làm vi c k t v i trình đ và k n ng x lý trong công vi c t o thành m c đ
lành ngh c a NNL. Kh n ng sáng t o là vô t n, n ng l c c a con ng
i th hi n
7
t duy trong vi c đ a ra các sáng ki n, các ý t
ng và có các quy t đ nh nhanh nh y
linh ho t trong gi i quy t các v n đ .
Ch t l
ng NNL đ
c ph n ánh ch y u thông qua s c m nh trí tu , đây là
y u t quan tr ng nh t quy t đ nh ch t l
ng NNL. Trí l c c a NNL bi u hi n
n ng l c sáng t o, kh n ng thích nghi và k n ng lao đ ng ngh nghi p c a ng
i
lao đ ng thông qua các ch s : trình đ v n hóa, dân trí, h c v n trung bình c a
ng
i dân; s lao đ ng qua đào t o, trình đ và ch t l
ng đào t o; m c đ lành
ngh (k n ng, k x o,…) c a lao đ ng; trình đ t ch c qu n lý s n xu t kinh
doanh; n ng su t, ch t l
ng hi u qu c a lao đ ng,…
1. Ch tiêu trình đ v n hóa c a ngu n nhân l c
Trình đ v n hóa c a con ng
i là s hi u bi t c a ng
i đó đ i v i nh ng
ki n th c ph thơng. Trình đ v n hố là kh n ng v tri th c và k n ng đ có th
ti p thu nh ng ki n th c c b n, th c hi n nh ng vi c đ n gi n đ duy trì cu c
s ng. Trình đ v n hố đ
c cung c p qua h th ng giáo d c chính quy, khơng
chính quy, qua q trình h c t p su t đ i c a m i cá nhân. Nói đ n trình đ v n hóa
c a ngu n nhân l c, t c là nói đ n trình đ hi u bi t c a ng
i trong đ tu i lao
đ ng v các ki n th c ph thơng v t nhiên. Xét v khía c nh nào đ y, trình đ v n
hóa th hi n m t b ng dân trí c a m t qu c gia.
Các ch tiêu đánh giá trình đ v n hóa ngu n nhân l c g m các ch tiêu đ nh
l
ng v trình đ v n hóa trung bình c a b ph n dân s trong đ tu i lao đ ng.
Bao g m các ch tiêu sau:
- S ng
i trong đ tu i lao đ ng bi t ch và ch a bi t ch ;
- S n m đi h c trung bình dân s t 15 tu i tr lên;
- S ng
i trong đ tu i lao đ ng có trình đ ti u h c;
- S ng
i trong đ tu i lao đ ng có trình đ trung h c c s ;
- S ng
i trong đ tu i lao đ ng có trình đ ph thơng;
- S ng
i trong đ tu i lao đ ng có trình đ
Nh v y, trình đ v n hóa c a ng
đánh giá ch t l
i h c và trên
i h c.
i lao đ ng là m t ch tiêu quan tr ng đ
ng ngu n nhân l c. Nó là c s ki n th c đ u tiên đ ng
i lao
8
đ ng có kh n ng n m b t đ
c nh ng ki n th c chuyên môn k thu t ph c v
trong quá trình lao đ ng sau này. Nâng cao trình đ v n hóa có ý ngh a to l n
trong chi n l
c phát tri n ngu n l c con ng
i c a c qu c gia.
Trình đ dân trí c a dân c ph n ánh trình đ h c v n c a LLL , là m t ch tiêu
r t quan tr ng đ đánh giá ch t l
ng NNL, b i l trình đ h c v n cao t o ra nh ng
đi u ki n và kh n ng ti p thu và v n d ng nh ng ti n b khoa h c k thu t vào th c
ti n góp ph n thúc đ y s phát tri n kinh t - xã h i.
2. Ch tiêu đánh giá trình đ chun mơn k thu t
Trình đ chun mơn: Trình đ chun mơn là s hi u bi t và kh n ng th c
hành v chun mơn nào đó. Trình đ chun mơn c a ng
trình đ
i lao đ ng th hi n quá
c đào t o b i h th ng giáo d c đ i h c cao đ ng và trung h c chuyên
nghi p trong và ngoài n
c. Ng
i có trình đ chun mơn là ng
i có kh n ng
ch đ o qu n lý trong m t l nh v c chuyên môn nh t đ nh nào đó.
3. M t s ch tiêu đánh giá trình đ chuyên môn c a ngu n nhân l c
- T l cán b không qua đào t o
- T l cán b Trung h c chuyên nghi p, Cao đ ng,
- T l cán b trên
ih c
Trình đ k thu t c a ng
i lao đ ng th hi n hi u qu làm vi c c a ng
đ ng. Riêng trình đ k thu t c a ng
ph n lao đ ng đ
ih c
c đào t o t các tr
i lao đ ng đ
i lao
c dùng đ ch trình đ c a b
ng k thu t, các ki n th c đ
c trang b
riêng v l nh v c k thu t nh t đ nh, vì th đ c tr ng ch tiêu ph n ánh c a trình đ
k thu t c a ng
i lao đ ng đ
c s d ng nhi u nh t chính là ch tiêu “b c th ”.
Ngồi ra cịn m t s ch tiêu th hi n v s l
ng trung bình nh ng ng
i cơng tác
riêng v l nh v c k thu t nh sau:
-S l
ng ng
i lao đ ng có qua đào t o k thu t và s l
ph thơng
- S ng
i có b ng k thu t và khơng có b ng k thu t
- S ng
i có trình đ tay ngh theo b c th
ng ng
i lao đ ng
9
Trong th c t ng
i ta th
ng g p chung các ch tiêu đánh giá trình đ chun
mơn và trình đ k thu t c a ng
i lao đ ng l i thành trình đ chun mơn k thu t
(CMKT) đ đánh giá ki n th c và k n ng c n thi t đ có th đ m đ
ng ch c v
trong qu n lý, kinh doanh và các ho t đ ng ngh nghi p. Qua đó các ch tiêu đánh
giá t ng th v trình đ CMKT thông d ng là:
Th nh t: T l lao đ ng đã qua đào t o so v i l c l
ng lao đ ng đang làm
vi c, là % s lao đ ng đã qua đào t o so v i t ng s lao đ ng đang làm vi c. Ch
tiêu này dùng đ đánh giá khái quát v trình đ CMKT c a qu c gia, c a các vùng
lãnh th .
Ph
ng pháp tính:
∑llv đt
tlv đt
x 100
=
(1.1)
∑l
lv
Trong đó:
tlv đt : t l lao đ ng đã qua đào t o so v i t ng lao đ ng đang làm vi c.
llv đt : s lao đ ng đang làm vi c đã qua đào t o.
llv: s lao đ ng đang làm vi c.
Th hai, t l lao đ ng theo c p b c đào t o đ
c tính tốn cho qu c gia,
vùng, ngành kinh t dùng đ xem c c u này có cân đ i v i nhu c u nhân l c c a
n n kinh t
t ng giai đo n phát tri n, là % s lao đ ng có trình đ CMKT theo b c
đào t o so v i t ng s lao đ ng đang làm vi c.
Ph
ng pháp tính:
∑llv đt ij
tlv đt ij =
x 100
(1.2)
∑l j
lv
Trong đó:
tlv đt ij: t l lao đ ng đã qua đào t o b c i so v i t ng lao đ ng đang làm vi c
vùng j.
10
llv đt : s lao đ ng đang làm vi c đã qua đào t o.
llv: s lao đ ng đang làm vi c.
I : ch s các c p đ
c đào t o.
j: ch s vùng.
Llv đt ij: s lao đ ng đang làm vi c đã đào t o b c i
vùng j.
Trong th c t , không ph i t t c các ch tiêu này đ u có đ c s s li u th ng
kê đ tính tốn. Có nh ng ch tiêu ch qua t ng đi u tra m i có. ây là m t h n ch
c a công tác th ng kê ngu n nhân l c.
l c có ch t l
l
công tác th ng kê, qu n lý ngu n nhân
ng c n s m ban hành chính th c h th ng ch tiêu đánh giá ch t
ng ngu n nhân l c.
B ng 1.1. Trình đ chun mơn k thu t c a l c l
ng lao đ ng t i Vi t
Nam
n v tính: %
N m
Ch tiêu
T ng s lao đ ng (tri u ng i)
Lao đ ng khơng có chun
mơn (%)
Lao đ ng có chun mơn k
thu t (%)
1999
2002
2004
2005
2012
2013
37,78
40,69
50,3
44,38
51,93
53,86
86,13
80,38
77,5
75,2
82,7
81,6
13,87
19,62
22,5
24,8
17,3
18,4
Ngu n: T ng c c Th ng kê - B K ho ch và
u t , 2014
i v i Vi t Nam, quá trình CNH, H H g n v i kinh t tri th c đ
c th c
hi n thông qua và b ng CNH, H H rút ng n, do đó vi c chu n b NNL ph i v a
t ng c
ng đào t o các lo i c p b c đ đáp ng yêu c u c a phát tri n kinh t v
nhân l c qua đào t o đ ng th i ph i chú tr ng nhi u h n n a đào t o cao đ ng, đ i
h c. H n n a, s lao đ ng đ
c đào t o trong t ng s l c l
Vi t Nam cịn th p, nên q trình đào t o ph i t ng c
thu t và trung h c công nghi p, v a t ng c
trên đ i h c.
ng lao đ ng xã h i
ng đào t o công nhân k
ng đào t o b c cao đ ng, đ i h c và
11
1.2.2. Th l c
M t con ng
i kh e m nh là ng
i khơng có b nh t t v th ch t và tinh
th n minh m n. M t tinh th n “b nh t t” là tinh th n ln có nh ng suy ngh h n
h c, t c gi n, lo âu, bu n phi n, c ng th ng,… khi n t duy con ng
h
ng, có th khơng ki m sốt đ
S c kh e con ng
làm vi c. Ch t l
ng
i th hi n s d o dai v th l c c a NNL trong q trình
ng NNL khơng ch đ
c th hi n qua trình đ hi u bi t c a con
i đó. N u khơng có s c kh e, bao
nhiêu ki n th c, k n ng c ng n m l i trong th xác con ng
c, c ng hi n đ
Y t quy đ nh đ
nh
c nh ng hành vi c a b n thân.
i mà cịn có c s c kh e c a b n thân ng
làm vi c đ
i b
i đó. Có s c kh e m i
c ch t xám c a mình. Phân lo i s c kh e NNL c a B
c x p theo các m c đ trên c s đánh giá tuy t đ i đ có nh n
xét đ nh tính có t ng lo i.
Th l c hay chính là th ch t NNL th hi n vóc dáng v chi u cao, cân n ng
và có thang đo nh t đ nh.
i v i t ng ngành khác nhau s có yêu c u th ch t khác
nhau. Th ch t NNL đ
c bi u hi n qua quy mô và ch t l
hi n s l
c s d ng, th i gian NNL làm vi c t i c quan. Ch t l
ng ng
iđ
ng th ch t. Quy mô th
ng
th hi n thông qua đ tu i và gi i tính. C c u NNL theo gi i tính là m t thơng s
giúp các c quan đ n v đánh giá đ
đi m gi i tính, nh t là n gi i th
c vi c s d ng và b trí NNL phù h p v i đ c
ng có h n ch
nh h
ng đ n công vi c do đ
tu i sinh đ , ch m sóc con nh , cơng vi c n i tr ,… đ tu i th hi n kinh nghi m,
b n l nh nhi u nh t là nh ng ng
NNL có đ tu i d
i trên 40 tu i nh ng th l c có th gi m sút so v i
i 40, đ tu i này có th có s tr i nghi m ít so v i tu i trên 40
nh ng bù l i có th l c t t, có tính n ng đ ng cao.
S c kh e ngu n nhân l c có tác đ ng r t l n đ n n ng su t lao đ ng c a cá
nhân đó khi tham gia ho t đ ng kinh t c ng nh ch a tham gia ho t đ ng kinh t ,
trong h c t p c ng nh trong các công vi c khác c a b ph n không tham gia ho t
đ ng kinh t , s c kh e nh h
ng tr c ti p đ n kh n ng ti p thu, kh n ng sáng t o
trong công vi c và trong h c t p.
12
Theo quy đ nh t i tiêu chu n ban hành kèm theo Quy t đ nh s 1613/BYTQ ngày 15 tháng 8 n m 1997 c a B Y t v vi c ban hành “Tiêu chu n phân lo i
s c kh e đ khám tuy n, khám đ nh k ” cho ng
i lao đ ng, quy đ nh có 5 lo i s c
kho nh sau: Lo i I: R t kho , Lo i II: Kho , Lo i III: Trung bình, Lo i IV: Y u,
Lo i V: R t y u.
Theo khái ni m ngu n nhân l c c a chúng ta thì nhóm s c kh e y u và r t y u
không thu c b ph n c a ngu n nhân l c.
đánh giá s c kh e n
c ta hi n nay s
d ng các ch tiêu sau:
+ Ch tiêu th l c chung:
ánh giá đ n thu n v th l c con ng
cao, cân n ng, vòng ng c c a con ng
i nh chi u
i theo b ng sau:
B ng 1.2. Ch tiêu đánh giá th l c ng
NAM
i lao đ ng
N
Lo i
s c
kh e
Chi u cao
(cm)
Cân n ng
(kg)
Vòng
ng c (cm)
Chi u cao
(cm)
Cân n ng
(kg)
Vòng
ng c (cm)
1
163 tr lên
50 tr lên
82 tr lên
155 tr lên
45 tr lên
76 tr lên
2
158-162
47-49
79-81
151-154
43-44
74-75
3
154-157
45-46
76-78
147-150
40-42
72-73
Ngu n: B Y t , 1997
+ Ch tiêu v b nh t t:
- M t: Chia theo thang đi m 10, các lo i b nh t t v m t, qua đó đánh giá v kh
n ng nhìn c a con ng
i trên m c đi m quy đ nh.
- Tai m i h ng: ánh giá kh n ng nghe rõ, các lo i b nh t t v tai, m i, h ng.
- R ng hàm m t:
ánh giá s c nhai (lo i trung bình ph i t 81 - 90%), các lo i
b nh t t v r ng hàm m t.
- Ch tiêu N i khoa: Các lo i b nh t t v n i khoa.
- Ngo i khoa: Các lo i b nh t t v ngo i khoa.
- Th n kinh tâm th n: Các lo i b nh t t v tâm th n- th n kinh
- Da li u: Các lo i b nh t t ngoài da- hoa li u.
1.2.3. Tâm l c
13
Tâm l c c a NNL bao g m thái đ làm vi c, tâm lý làm vi c và kh n ng
ch u áp l c công vi c hay còn g i là n ng l c ý chí c a NNL.
Thái đ làm vi c chính là ý th c c a NNL trong quá trình làm vi c. i u này
hoàn toàn ph thu c vào khí ch t và tính cách c a m i cá nhân. Khi đ ng trong m t
t ch c, h bu c ph i tuân th các quy t c, n i quy làm vi c nh t đ nh. Tuy nhiên
không ph i b t c m t ng
i nào c ng đ u có ý th c, trách nhi m và s t giác tuân
th các quy t c và n i quy làm vi c tri t đ .
c bi t, khi v n hóa Vi n không đ
c
quan tâm, các c p qu n tr trong Vi n không th c s chú ý ki m sốt các ho t đ ng
thì thái đ làm vi c c a cán b cơng nhân viên có th bê tr làm nh h
l
ng công vi c, ch t l
ng đ n ch t
ng s n ph m.
Tâm lý làm vi c là v n đ n i tâm ch quan c a cá nhân m i ng
nh h
Vi n. Tâm lý làm vi c có th ch u s
quan. nh h
i trong
ng c a các y u t khách quan và ch
ng c a y u t khách quan d n đ n n i tâm ch quan có th là: ch đ
thù lao c a Vi n, đánh giá s th c hi n công vi c, b u khơng khí làm vi c t i n i
làm vi c, th i gian làm vi c, b n thân công vi c, kh
n ng m c b nh ngh
nghi p,… các y u t ch quan ch y u ph thu c vào khí ch t, tính cách c a m i
ng
i. Tuy nhiên khn kh và n i quy c a Vi n là hàng rào đ h th c hi n ch c
trách và nhi m v theo lý trí và t duy khoa h c. Nh v y, thái đ làm vi c là
nh ng hành vi bi u hi n bên ngoài, tâm lý làm vi c là nh ng c m xúc bên trong con
ng
i. Khi c m xúc bi n đ ng khi n tâm lý làm vi c bi n đ ng theo và nh h
ng
đ n thái đ làm vi c c a NNL, làm thay đ i hành vi trong lao đ ng c a NNL. Khi
NNL ki m soát đ
c hành vi c a b n thân, ngh a là ki m soát đ
c c m xúc, tâm
tr ng bi u hi n b ng thái đ , b ng hành vi đúng đ n là th hi n NNL có ki n th c,
có s hi u bi t nh t đ nh và ph n đó đ
c coi là ch t l
ng v m t tâm l c.
Kh n ng ch u áp l c công vi c là ti m n ng n ch a trong m i cá nhân con
ng
i. ó là s b n b c a con ng
là c s đ con ng
i trong cơng vi c c v trí l c và th l c. Trí l c
i có kh n ng ch u áp l c, nh ng th l c là đi u ki n c n thi t
không th thi u đ con ng
làm vi c n u có yêu c u.
i gi i quy t công vi c hàng ngày và kéo dài th i gian