Ngữ văn lớp 8 tuần 27

Tuần 27
Tiết 105 - Thuế máu
( Trích Bản án chế độ thực dân Pháp )
( Nguyễn ái Quốc )
A . Mục tiêu
- Giúp học sinh hiểu đợc bản chất , bộ mặt giả nhân , giả nghĩa của thực dân Pháp về
việc dùng ngời dân các sứ thuộc địa , làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong
cuộc chiến tàn khốc . Hình dung ra số phận bi thảm của ngời bị bóc lột trong " Thuế
máu " theo trình tự miêu tả của tác giả .
- Bút pháp lập luận sắc bén trào phúng sâu cay của Nguyễn ái Quốc trong văn chính
luận
- Tích hợp với phần Tiếng Việt ở bài : " Hội thoại với phần tập làm văn ở bài " Tìm
hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận ""
- Rèn cho học sinh kĩ năng đọc văn chính luận của Bác Hồ tìm hiểu và phân tích nghệ
thuật trào phúng sắc bén , yếu tố biểu cảm trong phóng sự chính luận của Ngời .
- Giáo dục cho các em lòng yêu thơng con ngời nghèo khổ .
B . Chuẩn bị
Gv : Đọc tác phẩm , soạn giáo án
Hs : Trả lời câu hỏi ở sách giáo khoa
C . Các hoạt động trên lớp
1 . ổ n định tổ chức ( 1 phút )
2 . Kiểm tra ( 4 phút )
Nêu những chủ trơng và ý kiến đề nghị của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp gửi vua
Quang Trung ?
3 . Bài mới
Gv ? : Trình bày hiểu biết của em về Nguyễn ái Quốc ?
Gv : Nguyễn ái Quốc là vị lãnh tụ kiết xuất của phong
trào cách mạng Việt Nam và phong trào giải phóng dân
tộc trên thế giới
Gv ? : Trình bày hiểu biết của em về tác phẩm .
Gv : Tác phẩm đợc Nguyễn ái Quốc dành nhiều thời

gian nghiên cứu trong những năm 1922- 1925 để hoàn
thành tác phẩm . Ngời đã đọc nhiều tài liệu , gặp gỡ
nhiều nhân chứng , thống kê công phu rất nhiều con số .
Mỗi chơng của tác phẩm viết về một chủ đề và tất cả hợp
I . Giới thiệu vài nét về tác
giả , tác phẩm

( 5 phút )
1 . Tác giả
2 . Tác phẩm
- Viết bằng tiếng Pháp
- Gồm 12 chơng
Ngày soạn :
Ngày dạy :
thành một bản cáo trạng đanh thép về tội ác tày trời của
thực dân về cuộc sống khốn cùng của ngời dân xứ thuộc
địa . Sự ra đời của bản án là một đòn tiến công quyết liệt
vào chủ nghĩa thực dân , vach ra con đờng cách mạng và
tơng lai tơi sáng cho dân tộc bị áp bức .
Đoạn trích " Thuế máu " là chơng mở đầu của tác phẩm .
Đây là chơng tiêu biểu nhất , đặc sắc nhất của tác phẩm
Gv : Nêu yêu cầu đọc
+ Đọc giọng lu loát rõ ràng
+ Đọc nhấn mạnh một số từ trong ngoặc kép , từ ngữ lặp
đi lặp lại để thấy thái độ giễu cợt mỉa mai , nghệ thuật
trào phúng sâu cay của ngòi bút Nguyễn ái Quốc
Gv : Đọc phần I
Gv : Yêu cầu học sinh đọc phần II + III
Gv ? : Từ " bản xứ " ; " an nam mít " có nghĩa là gì ?
Gv ? : Em hiểu thành ngữ " Huynh đệ tơng tiễn " có

nghĩa nh thế nào ?
Gv ? : Ngời dân bản địa phải chịu rất nhiều thứ thuế .
Em hãy kể lại tên một vài loại thuế mà em đợc nghe qua
tác phẩm văn học .
Gv ? : Vậy tên " Thuế máu " nói lên điều gì ?
- Tên thuế máu gợi lên sự tàn nhẫn phũ phàng của nạn su
thuế
Gv : Cách đặt tên đoạn trích đó của Bác gợi lên số phận
thảm thơng của ngời dân thuộc địa và lòng cắm phẫn ,
thái độ mỉa mai của Bác .
Gv ? : Văn bản có mấy phần ? Nêu nhận xét trình và
cách đặt tên , mối quan hệ từng phần trong tác phẩm .


Gv ? : Qua sơ đồ trên em có nhận xét gì về bố cục của
văn bản .
II . Đọc tìm hiểu chú thích
bố cục ( 7 phút )
Thuế máu
Chiến tranh
và ngời bản
xứ
Mộ lính
tình nguyện
Kết quả của
sự hi sinh
- Bố cục của văn bản rất chặt chẽ , theo trình tự sự việc .
Chiến tranh bùng nổ chúng đã phải bắt lính ở các thuộc
địa đẩy ra chiến trờng và khi chiến tranh kết thúc . Cấu
trúc đó của văn bản thể hiện tinh thần chiến đấu mạnh

mẽ của tác giả Nguyễn ái Quốc
Gv : Bố cục của văn bản còn gợi lên một quá trình bọn
thực dân đế quốc lừa bịp và bóc lột đến cùng kiệt ngời
thuộc địa . Đay là một bố cục chặt chẽ .
Gv ? : Tên tiêu đề gợi lên điều gì ?
- Gơị lên số phận trách nhiệm của ngời bản xứ đối với
cuộc chiến tranh .
Chữ " ngời bản xứ " đợc đặt trong dấu ngoặc kép bởi đây
là lời nhà văn nhại lại cách gọi của bọn thực dân .
Gv ? : Đọc thầm đoạn văn trên sau đó nêu nội dung của
đoạn văn ?
- Thái độ của quan cai trị đôí với ngời dân bản xứ
- Số phận thảm thơng của ngời dân thuộc địa trong cuộc
chiến tranh phi nghĩa .
Gv ? : So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân Pháp
đối với ngời dân thuộc địa ở hai thời điểm trớc chiến
tranh và khi chiến tranh xảy ra ?
Trớc chiến tranh Sau chiến tranh xảy ra
Họ là những ngời an
na mít bẩn thỉu biết
kéo xe tay ăn đòn cai
trị
- Họ biến thành đứa " con
yêu " ; " ngời bạn
hiền " của các quan cai trị
- Chiến sĩ bảo vệ công lí và
tự do
Gv ? : Ngời dân bản xứ có số phận nh thế nào ?
- Trớc chiến tranh họ bị xem là giồng hạ đẳng , bị đối
xử , đánh đập

Gv ? : Thái độ của ngời dân bản xứ đối với họ nh thế
nào ?
- Khi chiến tranh xảy ra họ đợc tâng bốc vỗ về , đợc
phong danh hiệu cao quý ,
Gv ? : Chúng vỗ về tâng bốc ngời dân bản xứ nhằm mục
đích gì ?
- Dụ dỗ và lừa phỉnh họ
Gv ? : Các từ ngữ , hình ảnh trong ngoặc kép nói lên điều
gì ?
- Thái độ mỉa mai phê phán của tác giả đối với những
III . Tìm hiểu chi tiết
văn bản ( 25 phút )
Phần I : Chiến tranh
và ngời bản xứ
1 . Thái độ của quan cai trị
đôí với ngời dân bản xứ
luận điệu lừa bịp của bọn thực dân .
Gv : Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của bọn thực dân coi ngời dân
bản xứ là vật hi sinh cho lợi ích của chúng đã lột trần dới
ngòi bút của Nguyễn ái Quốc .
Chiến tranh xảy ra số phận của ngời dân bản xứ nh thế
nào ? chúng ta sang phần 2
Gv ? : Tìm só liệu viết về số phận của ngời dân bản xứ
khi chiến tranh xảy ra . Họ làm gì ? Tình cảm của họ ra
sao ?
+ Họ phải rời bỏ quê hơng ; gia đình
+ Họ phaỉ chết thảm thơng trong chiến tranh " Phơi thây
trên các chiến trờng Châu Âu " bảo vệ tổ quốc của loài
thuỷ quái , đa thân cho ngời ta tàn sát , lấy màu mình t-
ới , lấy xơng mình chạm .

+ ở địa phơng kiệt sức trong các công xởng .
+ Tám vạn ngời không bao giờ thấy mặt trời .
Gv ? : Qua các tục ngữ hình ảnh số liệu trên gợi cho em
suy nghĩ gì ?
- Gợi lên trong em nỗi đau đớn xót xa cho số phận của
ngời dân bản xứ . Họ phải xa lìa gia đình quê hơng vì
mục đích vô nghĩa đem nạg sống đánh đổi lấy h vinh hão
huyền . Họ đã biến thành vật hi sinh cho lợi ích danh dự
của kẻ cầm quyền .
Gv ? : Em có nhận xét gì về giọng điệu của tác giả trong
đoạn văn này ? Giọng điệu đó có tác dụng gì ?
- Giọng điệu vừa giễu cợt vừa xót xa . Thể hiện thái độ
căm phẫn trớc những tội ác của chính quyền thực dân ,
vừa xót xa thơng cảm cho ngời dân vô tội .
Gv ? : Đọ diễn cảm phần thứ nhất của văn bản và cho
biết đoạn văn đã giúp em hiểu những vấn đề gì ?
Gv : Giọng văn châm biếm mỉa mai nghệ thuật trào
phúng đặc sắc của Nguyễn ái Quốc vạch trần thủ
đoạn lừa dối bỉ ổi của chính quyền thực dân , thể hiện
niềm thơng xót của Ngời đối với số phận của ngời dân
bản xứ
Gv : Gieo vấn đề để kết thúc tiết học
- Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi
của bọn thực dân coi ngời
dân bản xứ là vật hi sinh
2 . Số phận thảm thơng
của ngời dân thuộc đia
trong cuộc chiến tranh phi
nghĩa .
3 . H ớng dẫn về nhà ( 3 phút )

- Đọc dễin cảm đoạn văn
- Tóm tắt nội dung của văn bản
D . Rút kinh nghiệm
Tiết 106
( tiếp theo )
A . Mục tiêu
B . Chuẩn bị
C. Các hoạt động trên lớp
1 . ổ n định tổ chức ( 1 phút )
2 . Kiểm tra ( 4 phút )
Phân tích thái độ của bọn cai trị và số phận của ngời dân bản xứ trớc và sau khi chiến
tranh xảy ra .
3 . Bài mới

Gv ? : Đọc tóm tắt nội dung của văn bản
- Các thủ đoạn , mánh khoé bắt klính của bọn thực dân
- Thái độ của ngời thực dân thuộc địa với việc bắt lính
đó .
Gv ? : Em có suy nghĩ gì về tiêu đề của đoạn trích .
- Hai tiếng ' Tình nguyện ' gợi lên bản chất lừa bịp
Gv : Thực chất của việc đó nh thế nào chúng ta tìm
hiểu nội dung thứ nhất của đoạn .
Gv ? : Thuật lại cho cô đoạn " Đây / Chế độ lính ......xì
tiền ra "
Gv ? : Qua phần bạn thuật và dựng em thấy chính
quyền thực dân đã mộ lính bằng cách nào ? Từ ngữ ,
hình ảnh nào nói lên đièu đó ?
- Tóm những ngời khoẻ mạnh nghèo khổ
- Đòi đến con cái nhà giaù
- Nếu cần thì giam họ lại , xích tay , nhốt

Gv ? : Những sự việc trên nói với chúng ta điều gì về
việc mộ lính của chính quyền thực dân
+ Đây là hành động cỡng bức
+ Hành động xoay sở kiếm tiền của bọn quan cai trị
Gv : Đây chính là giá trị tố cáo thứ nhất của đạon trích
. Tác giả NAQ tố cáo thủ đoạn cỡng bức của chính
quyền thực dân còn khéo léo che đậy những việc làm
xấu xa bỉ ổi đó của mình bằng những lời lẽ hoa mỹ
Gv ? : Đọc đoạn văn : " Các bạn ............lính thơ "
Gv ? : Vậy em hiểu thực chất của sự việc " lính tình
nguyện " ở đây là nh thế nào ?
- Là lừa phỉnh là cỡng bức họ
Gv ? : Trớc sự lừa phỉnh , cỡng bức đó ngời dân bản
Phần II : Chế độ lính
tình nguyện ( 15 phút )
1 . Thủ đoạn bắt lính
của chính quyền thực
dân
Ngày soạn :
Ngày dạy :