Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai từ thực tiễn huyện đông sơn, tỉnh thanh hóa (TT)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN VĂN CHUYÊN

ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIÊU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI
– TỪ THỰC TIỄN HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính
Mã số: 60380102

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI - 2016


Công trình đƣợc hoàn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN MINH SẢN

Phản biện 1: ................................................................................
Phản biện 2: ................................................................................

Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành
chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp............ Nhà........Hội trƣờng bảo vệ luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính Quốc gia
Số: 77 – Đường Nguyễn Chí Thanh – Quận Đống Đa – TP Hà Nội

Thời gian: Vào hồi .......... giờ..........ngày........tháng.........năm 2016

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thƣ viện Học viện Hành chính Quốc gia
hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc
gia


1

MỞ ĐẦU
1 Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt là thành phần
quan trọng của môi trường sống, là địa bàn phân bổ các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn
hoá, xã hội, an ninh quốc phòng và là thành quả cách mạng của cả dân tộc Việt Nam. C.Mác đã chỉ rõ
“Đất là không gian, yếu tố cần thiết của tất thảy mọi quá trình sản xuất và mọi hoạt động của loài
người” [33, tr.473-474]. Bất kỳ quốc gia nào, nếu biết quản lý, sử dụng hợp lý đất đai thì nguồn tài
nguyên này được bảo vệ và mang lại hiệu quả, lợi ích to lớn, thiết thực phục vụ cho mỗi con người và
cả cộng đồng.
Từ lịch sử đến hiện tại quản lý, sử dụng đất đai ở nước ta, đặc biệt qua 30 năm đổi mới đã
cho thấy nhiều vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu tổng kết để có những bài học kinh nghiệm cả
về tích cực kế thừa cả về mặt yếu kém để khắc phục. Vấn đề này lại phải đặt trong bối cảnh mới,
yêu cầu mới của quá trình đô thị hóa; của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh
tế quốc tế.
Về lý luận, quản lý nhà nước đối với đất đai luôn tác động trực tiếp đến các quan hệ về đất
đai để nhằm đạt các mục tiêu đề ra. Trong khi đó, chưa có một nghiên cứu chuyên sâu nhằm hệ thống
hóa cơ sở lý luận áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai cấp huyện. Do đó, việc
nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề này là cấp thiết. Trên thực tế, việc quản lý, sử dụng đất đai ở
cấp huyện, đặc biệt quá trình áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai còn nhiều hạn
chế như: các quy định pháp luật về đất đai còn nhiều bất cập; việc phân cấp quản lý đất đai còn
thiếu rõ ràng, chưa cụ thể; về tổ chức bộ máy quản lý đất đai và giải quyết khiếu nại về đất đai còn

chồng chéo; trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đất đai và giải quyết khiếu
nại về đất đai chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ. Hiện tượng lãng phí đất đai, giao cấp, cho
thuê đất đai không đúng thẩm quyền; công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm pháp luật đất đai
và giải quyết khiếu nại về đất đai chưa được quan tâm kịp thời, còn phổ biến nhiều biểu hiện tiêu
cực.
Hệ lụy của tình trạng trên là tình hình khiếu nại về đất đai có chiều hướng gia tăng cả về
số lượng, quy mô và mức độ, phức tạp về tính chất. Điều này trở thành vấn đề hết sức bức xúc xã
hội gây ảnh hưởng không nhỏ đến an ninh, chính trị, trật tự và ổn định xã hội ở một số địa
phương trong cả nước; có nơi đã trở thành điểm nóng xã hội, thậm chí đã có dấu hiệu chuyển
sang điểm nóng chính trị- xã hội. Vấn đề cơ bản hiện nay là phải hoàn thiện các quy định pháp luật về
khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai; khắc phục những điểm bất hợp lý, những bất cập về cơ chế,
thẩm quyền, trình tự, thủ tục giải quyết các khiếu nại khiến cho việc áp dụng các quy định pháp luật vào
thực tế gặp những khó khăn, vướng mắc. Nâng cao hiệu quả của việc giải quyết khiếu nại bằng các giải
pháp hữu hiệu. Thực tiễn cho thấy, không ít trường hợp làm cho vụ việc trở nên gay gắt, kéo dài là do
việc áp dụng pháp luật chưa đúng. Điều này không những chưa bảo đảm tính đúng đắn, nghiêm minh
của pháp luật mà còn chưa bảo vệ được quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân. Áp dụng pháp luật
trong giải quyết khiếu nại về đất đai không chỉ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân mà còn giữ
vững lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo sự động thuận giữa Đảng, Nhà nước và nhân
dân trong sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay.


Đông Sơn là một huyện nằm ở phía Tây Thành Phố Thanh Hóa, có tổng diện tích tự
nhiên gần 8.240,62 ha, dân số trên 77.730 người, có 16 đơn vị hành chính (15 xã, 1 thị trấn), có vị
trí địa lý thuận lợi, có quốc lộ 45 và 47 đi qua trên địa bàn huyện, có nhiều doanh nghiệp trong
nước và liên doanh với người nước ngoài đầu tư phát triển, thu hút hàng vạn lao động của địa
phương và các địa phương khác vào làm việc, nhưng cũng như nhiều địa phương khác trong cả
nước, cùng với việc thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa xây dựng và phát triển thành phố,việc
sát nhập một số xã ở huyện Đông Sơn về Thành Phố Thanh Hóa, mà mở rộng, mới các quốc lộ dẫn
dấn tình hình khiếu nại về đất đai ở huyện Đông Sơn những năm gần đây có những diễn biến phức
tạp. Diện tích đất bị thu hồi lớn đã ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm, tâm lý, thói quen truyền thống

của một bộ phận nhân dân đã làm phát sinh đơn thư khiếu kiện. Số lượng đơn thư khiếu nại hành
chính tuy không tăng không đáng kể song lại có nhiều đơn thư kéo dài. Tỷ lệ giải quyết đơn thư so
với nhiều huyện trong Tỉnh cao nhưng đã được giải quyết kịp thời, song nhiều vụ việc người dân
vẫn không hài lòng với kết quả giải quyết của cơ quan hành chính địa phương. Thực trạng và
nguyên nhân khiếu nại về đất đai và giải quyết khiếu nại về đất đai ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh
Hóa có những điểm chung như các địa phương của cả nước song cũng có nhiều nét riêng biệt.
Xuất phát từ các lý do trên, việc nghiên cứu đề tài: “Áp dụng pháp luật trong giải quyết
khiếu nại về đất đai - Từ thực tiễn huyện Đông Sơn Tỉnh Thanh Hóa” là yêu cầu khách quan và
tất yếu, có tính cấp thiết về lý luận, pháp lý và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại nói chung, áp dụng pháp luật trong giải
quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành chính nói riêng là vấn đề nhận được sự quan tâm
nghiên cứu của nhiều nhà khoa học và các nhà quản lý. Với nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, đã có
nhiều bài viết, sách chuyên khảo, đề tài khoa học nghiên cứu làm rõ cơ sở lý thuyết; phân tích, đánh
giá thực trạng khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai để đề xuất những giải pháp thực hiện có giá trị
tham khảo. Một số công trình nghiên cứu như: “Một số vấn đề đổi mới cơ chế giải quyết khiếu kiện
hành chính ở Việt Nam” của TS. Nguyễn Văn Thanh và Luật gia Đinh Văn Minh, Nxb. Tư pháp
năm 2004; Sách chuyên khảo: “Pháp luật về khiếu nại, tố cáo”, Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh do
PGS.TS Phạm Hồng Thái làm chủ biên; Đề tài khoa học cấp Bộ: “Nghiên cứu những vấn đề lý luận,
thực tiễn giải quyết khiếu nại, tố cáo của cán bộ, công chức hiện nay” do ông Nguyễn Sỹ Cương Quyền Chánh Thanh tra Bộ Nội vụ làm chủ nhiệm được nghiệm thu năm 2007; đề tài: “ Xây dựng
quy chế phối hợp giải quyết khiếu nại, tố cáo đông người vượt cấp lên Trung ương” do ông Nguyễn
Tiến Binh - Phó Chánh Văn phòng Thanh tra Chính phủ làm chủ nhiệm, được nghiệm thu năm
2008; đề tài: “Đổi mới cơ chế giải quyết tố cáo hiện nay” do TS. Đỗ Gia Thư - Vụ trưởng Vụ Pháp
chế, Thanh tra Chính phủ làm chủ nhiệm, được nghiệm thu năm 2009; đề tài “Hoàn thiện pháp luật
về khiếu nại, tố cáo ở nước ta trong giai đoạn hiện nay” do TS. Phạm Hồng Thái làm chủ nhiệm,
được hoàn thành vào năm 2002; Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công của Phan Văn Châu với
đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại đảm bảo quyền công dân (qua
thực tiễn tỉnh Đồng Nai)”. Luận văn thạc sỹ Luật học của Nguyễn Thị Thu Hằng (2011), về đề tài:
“Giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở
tỉnh Bắc Giang hiện nay”. Ngoài ra, còn nhiều bài báo khoa học được đăng trên Tạp chí Thanh tra,

Tạp chí Quản lý nhà nước và các tạp chí chuyên ngành khác.


3

Tình hình nghiên cứu trên đây cho thấy, các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu, sách
chuyên khảo, bài báo trong chừng mực nhất định đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và
thực tiễn quan trọng trong áp dụng pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành chính
nhà nước.
Tuy vậy, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện và chuyên
biệt tới áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện. Có
thể nói, đây là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu một cách toàn diện và chuyên biệt về “Áp
dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai - Từ thực tiến huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh
Hóa” dưới góc độ khoa học Quản lý công. Với kết quả nghiên cứu, tác giả luận văn hy vọng sẽ góp
phần khắc phục những bất cập nêu trên.
3. Mục đích và nhiệm vụ cầu luận văn
- Mục đích luận văn:
Luận văn hướng tới việc đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng
pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh
Hóa.
- Nhiệm vụ luận văn: Để thực hiện mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, xây dựng cơ sở lý luận áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
của Ủy ban nhân dân cấp huyện.
Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về
đất đai ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, chỉ ra những kết quả đạt được; những hạn chế, yếu
kém và nguyên nhân những hạn chế, yếu kém trong áp dụng pháp luật giải quyết khiếu nại về đất
đai ở huyện Đông Sơn tỉnh Thanh Hóa.
T h ứ b a , đề xuất quan điểm và giải pháp cơ bản n h ằ m n â n g c a o h i ệ u q u ả áp
dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của huyện Đông Sơn Tỉnh Thanh Hóa.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Các quan hệ pháp luật về đất đai phát sinh giữa Uỷ ban nhân dân cấp huyện với các chủ thể
khiếu nại về đất đai, trong đó nghiên cứu chủ yếu về hoạt động áp dụng pháp luật của Uỷ ban nhân dân
Huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đ ất đai được giới hạn ở phạm vi
t h ẩ m q u yề n c ủa cơ qua n h ành chí nh nhà nước cấp hu yện để xâ y d ựn g cơ sở l ý
l u ận ch un g .
Về không gian: áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân
huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Về thời gian: áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân
huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa từ 2011 đến nay
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Cơ sở lý luận:
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác- Lênin


về duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; tư tưởng Hồ Chí Minh về quản lý nhà nước bằng pháp
luật. Các quan điểm, đường lối của Đảng cộng sản Việt Nam về pháp chế và xây dựng nhà nước
pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, nhất là quan điểm chỉ đạo của Đảng về
chính sách quản lý nhà nước về đất đai và giải quyết khiếu nại về đất đai. Đồng thời, luận văn còn
dựa trên những vấn đề lý luận chung về áp dụng pháp luật xã hội chủ nghĩa.
5.2. Phương pháp nghiên cứu:
Để phù hợp với nội dung và mục đích nghiên cứu những vấn đề đặt ra cần giải quyết
dưới góc độ quản lý công, luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phân tích,
tổng hợp, thống kê, so sánh, v.v…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn cua luận văn
Luận văn là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu về áp dụng pháp luật trong giải
quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân huyện Đông Sơn, Tình Thanh Hóa . Vì vậy có
thể đóng góp khoa học mới ở góc độ sau:

- Đưa ra khái niệm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai; chỉ ra được
các đặc điểm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai; các giai đoạn áp dụng pháp
luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai.
- Chỉ ra ưu điểm, tồn tại và nguyên nhân của thực trạng áp dụng pháp luật trong giải quyết
khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân huyện Đông Sơn, Tình Thanh Hóa.
- Đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về
đất đai của Uỷ ban nhân Uỷ ban nhân dân huyện Đông Sơn, Tỉnh Thanh Hóa.
Luận văn có ý nghĩa góp phần làm phong phú thêm lý luận về áp dụng pháp luật trong lĩnh
vực cụ thể. Đồng thời luận văn cũng có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho hoạt động nghiên cứu
hay phục vụ cho công tác giảng dạy ở các trường như: Trung cấp chính trị; quản lý nhà nước của tỉnh
tổ chức. Đây cũng là tài liệu có giá trị nâng cao lý luận và nghiệp vụ đối với cán bộ làm công tác thực
tiễn.
6.1. Ý nghĩa lý luận:
Luận văn là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu áp dụng pháp luật trong giải
quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Luận văn
nghiên cứu, hệ thống hóa cơ sở lý luận thông qua việc: Xây dựng khái niệm áp dụng pháp luật
trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện; xác định hình thức, vai trò
và thẩm quyền áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân cấp
huyện; từ phân tích các giai đoạn áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai, luận văn
đã chỉ rõ những yếu tố ảnh hưởng đến áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của
Ủy ban nhân dân cấp huyện. Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là những bổ sung quan trọng hệ
thống lý thuyết quản lý công nói chung và áp dụng pháp luật áp dụng pháp luật trong giải quyết
khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện nói riêng.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Luận văn có ý nghĩa góp phần làm phong phú thêm lý luận về áp dụng pháp luật trong lĩnh
vực cụ thể. Đồng thời luận văn cũng có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho hoạt động nghiên cứu
hay phục vụ cho công tác giảng dạy ở các trường như: Trung cấp chính trị; quản lý nhà nước của tỉnh
tổ chức. Đây cũng là tài liệu có giá trị nâng cao lý luận và nghiệp vụ đối với cán bộ làm công tác thực
tiễn.

5

Kết quả nghiên cứu của luận văn trực tiếp góp phần nâng cao nhận thức của nhân dân, của cán
bộ quản lý về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của giải quyết khiếu nại và áp dụng pháp luật trong giải
quyết khiếu nại về đất đai. Luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham khảo trong việc xây dựng nội
dung, thủ tục và quy trình giải quyết khiếu nại về đất đai; trong công tác nghiên cứu, giảng dạy ở các cơ
sở đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về Luật học, Quản lý công và Quản lý đất đai.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được chia
làm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại đất đai của ủy
ban nhân dân cấp huyện;
Chương 2: Thực trạng áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai ở huyện
Đông Sơn, Tỉnh Thanh Hóa;
Chương 3: Quan điểm và giải pháp áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất
đai ở huyện Đông Sơn, Tỉnh Thanh Hóa.


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
VỀ ĐẤT ĐAI CỦA UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
1.1. ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI
1.1.1. Khái niệm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động mang tính tổ
chức và tính quyền lực nhà nước. Đó là việc nhà chức trách có thẩm quyền căn cứ vào quy định
của pháp luật để ra một quyết định hành chính (quyết định cá biệt) mà hậu quả pháp lý và giá trị
hiệu lực của quyết định đó sẽ làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt một quan hệ pháp luật về đất
đai.
1.1.2. Đặc điểm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai

Trên cơ sở khái niệm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai ngoài những
đặc điểm chung của áp dụng pháp luật, áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
của Uỷ ban nhân dân cấp huyện còn có những đặc thù riêng.
Thứ nhất, Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động mang tính
quyền lực nhà nước, thể hiện: Hoạt động áp dụng pháp luật do cơ quan nhà nước tiến hành.
Thứ hai, Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân cấp
huyện là hoạt động phải tuân theo những hình thức và thủ tục chặt chẽ do pháp luật quy định.
Thứ ba, Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động mang tính cá
biệt, cụ thể. Tính cụ thể và cá biệt thể hiện ở chỗ việc áp dụng này được thực hiện và có hiệu lực với
từng chủ thể, từng tình huống cụ thể và chỉ có giá trị pháp lý đối với chủ thể xác định được nêu trong
văn bản áp dụng, với các chủ thể khác nó không làm nảy sinh các quyền và nghĩa vụ pháp lý.
Bốn là, áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân cấp
huyện đòi hỏi tính sáng tạo. Bởi vì đó là quá trình vận dụng cái chung (các quy phạm pháp luật) để
giải quyết các việc riêng lẻ, cụ thể. Điều này đòi hỏi người có thẩm quyền áp dụng pháp luật phải
vận dụng cái chung phù hợp với cái riêng rất phong phú, đa dạng và phức tạp.
Thực tiễn cho thấy, quản lý hành chính nhà nước về đất đai vốn đã phức tạp nhưng càng
khó khăn phức tạp hơn khi tham gia giải quyết khiếu nại về đất đai. Do đó đòi hỏi cơ quan có chức
năng, thẩm quyền; người có chức năng, thẩm quyền trong quá trình áp dụng pháp luật giải quyết khiếu
nại về đất đai phải am hiểu sâu, rộng không chỉ pháp luật hiện hành mà còn phải nắm vững các chủ
trương, quan điểm, những chính sách, quy định của pháp luật về đất đai qua các giai đoạn, thời kỳ của
Đảng và Nhà nước ta.
1.1.3. Hình thức Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
Hình thức thể hiện chính thức chủ yếu của hoạt động áp dụng pháp luật là văn bản áp
dụng pháp pháp luật. với tính cách là một mặt xích của cơ chế điều chỉnh pháp luật văn bản áp
dụng có các hình thức sau:
Văn bản áp dụng pháp luật do cơ quan ( nhà chức trác, tổ chức) có thẩm quyền áp dụng
pháp luật ban hành và được bảo đảm thực hiện bằng cưỡng chế nhà nước.
Văn bản áp dụng pháp luật có tính chất cá biệt mỗi lần đối với cá nhân, tổ chức cụ thể
trong những trường hợp xác định.

7

Văn bản áp dụng pháp luật phải hợp pháp và phù hợp với thực tế. Nó phải phù hợp với luật và
dựa trên những quy phạm pháp luật cụ thể. Nếu không có sự phù hợp thì văn bản áp dụng pháp luật sẽ
bị đình chỉ hoặc hủy bỏ. Nếu không phù hợp thực tế thì nó sẽ khó được thi hành hoặc kém hiệu quả.
Văn bản áp dụng pháp luật được thể hiện trong những hình thức pháp lý xác đinh như:
bản án, quyết định lệnh…
Văn bản áp dụng pháp luật là một yếu tố của sự kiện pháp lý phức tạp, thiếu nó nhiều quy
phạm pháp luật cụ thể sẽ không thực hiện được. Nó luôn mang tính chất bổ xung trong các trường
hợp khí có các yếu tố khác của sự kiện pháp lý phức tạp. Văn bản áp dụng pháp luật cũng cố các
yếu tố này trong một cơ cấu pháp lý thống nhất, cho chúng độ tin cậy và đưa đến sự xuất hiện
quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý được bảo đảm bởi nhà nước.
1.1.4. Vai trò Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai có vai trò quan trọng trong việc bảo
đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.
Trong quá trình quản lý nhà nước nói chung và quản lý hành chính nhà nước về đất đai
nói riêng, các cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan đó không tránh khỏi
việc ban hành các quyết định hay có hành vi xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ
chức và công dân. Để tránh hậu quả đó, pháp luật quy định cơ quan, tổ chức và công dân có quyền
đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét lại quyết định, hành vi hành chính nhằm bảo vệ lợi
ích của mình.
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai có vai trò quan trọng trong
việc nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước.
Mục đích của giải quyết khiếu nại chính là nhằm đảm bảo cho các quy định pháp luật liên
quan đến các quyền, lợi ích của cơ quan, tổ chức, công dân được thực hiện nghiêm chỉnh. Thông qua
giải quyết khiếu nại về đất đai, Đảng và Nhà nước ta phát hiện ra những bất hợp lý của chính sách,
pháp luật đất đai, kiểm tra được tính đúng đắn, sự phù hợp của đường lối, chính sách, pháp luật đất đai
đã ban hành, từ đó có cơ sở nghiên cứu để kịp thời điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp trước đòi
hỏi, yêu cầu của thực tiễn nhằm hoàn thiện sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt

động quản lý Nhà nước.
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai có vai trò quan trọng trong việc
bảo đảm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, củng cố mối quan hệ, lòng tin giữa nhân dân với
Đảng và Nhà nước
Khiếu nại và áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai là phương thức cơ
bản để người sử dụng đất thực hiện quyền làm chủ, đồng thời giúp nhà nước kiểm tra, giám sát và
thực hiện tốt hơn trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của người
sử dụng đất.
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai có vai trò quan trọng trong việc
tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Khiếu nại và áp dụng pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai là một trong nhiều phương
thức nhằm đảm bảo các quyết định, hành vi hành chính phải được ban hành đúng quy định của pháp
luật về trình tự, thủ tục, thẩm quyền và nội dung, không xâm hại đến các quyền và lợi ích hợp
pháp của cơ quan, tổ chức, công dân. Thông qua việc thực hiện quyền khiếu nại và áp dụng pháp


luật trong giải quyết khiếu nại các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, công dân đã bị
xâm phạm sẽ được khôi phục.
1.2. ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI
CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
1.2.1. Khái niệm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban
nhân dân cấp huyện
Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân cấp
Huyện là hoạt động mang tính tổ chức và tính quyền lực nhà nước. Đó là việc nhà chức trách
có thẩm quyền căn cứ vào quy định của pháp luật để ra một quyết định hành chính (quyết định cá
biệt) mà hậu quả pháp lý và giá trị hiệu lực của quyết định đó sẽ làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm
dứt một quan hệ pháp luật về đất đai.
Hay nói cụ thể hơn áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban
nhân dân cấp huyện là việc người có chức trách thẩm quyền của Uỷ ban nhân dân cấp huyện bằng
quyền hạn của mình, căn cứ vào quy định của pháp luật ban hành một quyết định hành chính giải

quyết các khiếu nại về đất đai nhằm để xác định tính chất đúng, sai của nội dung khiếu nại, yêu cầu
giữ nguyên, sửa đổi hoặc huỷ bỏ một phần hay toàn bộ quyết định hành chính, chấm dứt hành vi
hành chính bị khiếu nại; buộc bồi thường thiệt hại (nếu có); khẳng định người khiếu nại có quyền
khiếu nại tiếp, quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án hay không; khôi phục uy tín, danh dự đã
bị xâm hại, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại.
1.2.2.Thẩm quyền áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban
nhân dân cấp huyện
Việc xác định thẩm quyền áp dụng giải quyết khiếu nại có ý nghĩa quan trọng trong hệ
thống các quy định về giải quyết khiếu nại. Trước hết qui định này xác định ai là người có trách
nhiệm giải quyết khiếu nại và giải quyết những đối tượng với loại khiếu nại nào; việc qui định
thẩm quyền phù hợp nguyên tắc phân định, phân cấp quản lý nhà nước và đặc biệt đảm bảo tính
khả thi, hiệu lực là yếu tố quan trọng góp phần giải quyết khiếu nại về đất đai có hiệu quả.
1.2.3. Các giai đoạn áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy
ban nhân dân cấp huyện
Theo qui định tại Điều 204 Luật Đất đai 2013: “Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại
quyết định hành chính, hành vi hành chính về đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về
khiếu nại”. Như vậy, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai được thực hiện theo quy định của Luật
khiếu nại 2011 và Thông tư 07/2013 của Thanh tra Chính phủ về quy trình giải quyết khiếu nại
hành chính. Cụ thể thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai bao gồm ba giai đoạn cơ bản sau:
- Giai đoạn thụ lý, chuẩn bị xác minh nội dung khiếu nại đất đai
- Giai đoạn xác minh các nội dung liên quan đến đơn khiếu nại về đất đai.
- Giai đoạn ban hành, công khai quyết định giải quyết khiếu nại về đất đai
- Giai đoạn tổ chức triển khai thực hiện quyết định
1.3. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
1.3.1. Yếu tố chính trị
Hiện nay, các điều kiện chính trị trong xã hội ta như bình đẳng của những người lao động
với nhau về mọi mặt; hệ thống chính trị xã hội ngày càng được củng cố và phát triển, nhất là sự

9

khẳng định tính nhất quán xuyên suốt về chính sách đất đai trong chiến lược xây dựng và phát triển
đất nước của Đảng đã được thể chế hoá vào Hiến pháp và pháp luật là những nhân tố luôn hậu thuẫn
tích cực, đảm bảo hiệu quả cao cho hoạt động áp dụng pháp luật, trong đó có công tác giải quyết
khiếu nại về đất đai ở các cơ quan nhà nước ở địa phương.
1.3.3. Yếu tố kinh tế- xã hội
Theo học thuyết Mác về hình thái kinh tế xã hội, trong mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở
hạ tầng và kiến trúc thượng tầng thì cơ sở hạ tầng giữ vai trò quyết định. Do vậy, trong mối quan hệ
giữa các điều kiện kinh tế xã hội với pháp luật thì pháp luật ra đời, tồn tại và phát triển phải dựa trên
nền tảng của kinh tế- xã hội và phản ánh trình độ phát triển của kinh tế- xã hội.
Nước ta là một nước đang phát triển, trình độ kinh tế xã hội ở mỗi vùng miền là khác
nhau, do đó nó cũng ảnh hưởng nhất định đến việc thực hiện pháp luật ở nước ta. Kinh tế có phát
triển, đời sống vật chất được nâng cao thì pháp luật mới có điều kiện và khả năng được thực hiện.
Điều kiện văn hóa xã hội, giáo dục không ngừng phát triển, mở rộng làm chuyển biến đáng kể trình
độ dân trí, cách nghĩ và tầm nhìn của người dân Việt Nam không ngừng được cải thiện, đặc biệt là
tư duy pháp lý.
1.3.4. Yếu tố thể chế quản lý
Trong đời sống xã hội, pháp luật là một trong nhiều phương thức thể chế hoá đường lối,
chính sách của Đảng, đồng thời là phương tiện để nhà nước quản lý kinh tế, xã hội và phát huy
quyền làm chủ của nhân dân. Thông qua các quy định của pháp luật, các quan hệ xã hội được nhà
nước điều chỉnh theo những mục tiêu đã định.
Đối với nhà nước ta, pháp luật có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện
bộ máy nhà nước, bảo đảm việc thực hiện có hiệu quả chức năng tổ chức và quản lý kinh tế,
xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội…Mặc dù pháp luật điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, song nó luôn có xu hướng phát triển
chậm hơn so với sự phát triển của các quan hệ kinh tế- xã hội. Chính vì vậy, quá trình phát triển
kinh tế của nhà nước ta luôn có những điều chỉnh về pháp luật, bảo đảm pháp luật là điều kiện
quyết định thúc đẩy phát triển nền kinh tế đất nước.
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1

Chƣơng 2
THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA
2.1.KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA
2.1.1. Điều kiện địa lý - tự nhiên và kinh tế - xã hội
Điều kiện địa lý - tự nhiên
Đông Sơn là huyện đồng bằng nằm ở cửa ngõ phía Tây thành phố Thanh Hóa. Tiếp giáp
với các đơn vị hành chính như sau:
Phía Bắc giáp huyện Thiệu Hóa, phía Nam giáp huyện Quảng Xương và Nông Cống;
Phía Tây giáp huyện Triệu Sơn; Phía Đông giáp Thành phố Thanh Hóa.
Huyện Đông Sơn nằm giáp với thành phố Thanh Hóa với tổng diện tích tự nhiên 8240,62
ha có hệ thống giao thông thuận lợi (QL 45, QL 47 chạy qua) là điều kiện cho việc giao lưu phát
triển kinh tế và văn hóa.
Nhìn chung, địa hình của huyện tương đối bằng phẳng, có hướng dốc từ Tây Bắc xuống
Đông Nam, xen kẽ là núi Rừng Thông, các dãy núi đá với mật độ thưa. Phân loại địa hình theo độ
dốc trên cơ sở phân tích nông hóa thổ nhưỡng, cụ thể như sau:
Điều kiện kinh tế
Chính sách mở cửa của Đảng và Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi để Đông Sơn phát
huy mọi lợi thế của một huyện ven đô. Từ một vùng đất thuần nông, Đông Sơn ngày nay đang
chuyển mình với tốc độ đô thị hóa nhanh, với các tuyến đường quan trọng như: Quốc lộ 47A, Quốc
lộ 45, đường giao đường vành đai nối với quốc lộ 1a đi qua huyện là những tuyến đường giao
thông
huyết mạch của quốc gia đã và đang hoàn thành đi vào sử dụng mở ra nhiều hướng phát
triển
mới cho huyện.
Theo Báo cáo số 126-BC/HU của Ban Thường vụ Huyện ủy huyện Đông Sơn về tình
hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2015, đã tổng kết:
Sản xuất nông nghiệp: Năm 2015 giá trị sản xuất thực hiện 1.218 tỷ đồng, đạt 100,16%

kế hoạch, bằng 103,2% so với năm 2012.
Tổng diện tích lúa cả năm 6.869,83ha, đạt 98,14% kế hoạch, bằng 95,59% so với năm
2014, năng suất bình quân đạt 61,81 tạ/ha; rau các loại 2.325,72 ha, đạt 101,1% kế hoạch, bằng
96,58% so với năm 2014; hoa, cây cảnh 241,84ha, đạt 100,8% kế hoạch, tăng 0,7% so với năm
2014. Chăn nuôi phát triển ổn định theo phương thức công nghiệp, quy mô gia trại, trang trại, hiệu
quả kinh tế cao. Tổng diện tích nuôi trồng thuỷ sản 303,86ha, sản lượng thu hoạch 915 tấn, tăng
1,7% so với năm 2014.
Dân số và chất lượng nguồn nhân lực
Dân số huyện Đông Sơn (theo điều tra dân số ngày 1/4/2015) có 182.246 người; trong đó
nhìn chung là dân số trẻ. Tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên giảm còn 0,94%. Người dân huyện Đông
Sơn có truyền thống yêu nước, lao động cần cù, hiếu học. Số người trong độ tuổi lao động trẻ


11

chiếm 65%. Chất lượng nguồn nhân lực ngày càng được nâng cao rõ rệt, tỷ lệ người lao động có
tay nghề, trình độ cao ngày càng tăng.
Tóm lại, từ những điều kiện, đặc điểm nêu trên thấy rằng huyện Đông Sơn có nhiều thuận
lợi nhưng cũng nhiều khó khăn cho việc phát triển kinh tế - xã hội và ít nhiều ảnh hưởng tới công
tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện. Quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại
hóa, qúa trình đô thị hóa, xây dựng kết cấu hạ tầng ngày càng mở rộng làm cho đất đai sản xuất bị
thu hẹp. Đối với các hộ nông dân, đất đai không chỉ là tài sản đặc biệt, tư liệu sản xuất chủ yếu nhất
để đảm bảo đời sống, mà còn gắn liền với tình cảm thiêng liêng của gia đình, dòng họ nhiều đời,
nhiều thế hệ; nay phải di dời sang nơi ở mới làm cho đời sống, việc làm, tâm lý xáo trộn lớn, gây
khiếu kiện.
2.1.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất đai ở huyện Đông Sơn, Tỉnh Thanh hóa.
Hiện trạng sử dụng đất đai
Đất nông nghiệp với diện tích là 5.100,23 ha, chiếm 61,89% tổng diện tích tự nhiên.
Trong nhóm đất nông nghiệp tập trung chủ yếu là đất lúa 4.655,42 ha chiếm 91,28% đất nông
nghiệp; đất trồng cây hàng năm còn lại 78,07 chiếm 1,53% đất nông nghiệp; đất trồng cây lâu năm

là 48,02 ha chiếm 0,94% diện tích đất nông nghiệp; đất rừng phòng hộ là 25,90 ha chiếm 0,51%
diện tích đất nông nghiệp; đất rừng sản xuất là 76,72 ha chiếm 1,50% diện tích đất nông nghiệp;
đất nuôi trồng thủy sản là 202,06 ha chiếm 3,96% diện tích đất nông nghiệp và đất nông nghiệp
khác là 14,04 ha chiếm 0,28% diện tích đất nông nghiệp.
Đất phi nông nghiệp có diện tích 2.936,97 ha, chiếm 35,64% tổng diện tích tự nhiên.
Trong đó: đất trụ sở cơ quan công trình sự nghiệp có diện tích là 20,99 ha, đất quốc phòng là 5,48
ha, đất an ninh là 12,92 ha, đất cơ sở sản xuất kinh doanh 68,93 ha, đất cho hoạt động khoáng sản
là 10,80 ha, đất sản xuất vật liệu xây dựng gốm sứ là 178,24 ha, đất di tích danh thắng là 9,75 ha,
đất bãi rác xử lý chất thải là 16,16 ha, đất tôn giáo tín ngưỡng là 5,46 ha, đất nghĩa trang nghĩa địa
là 118,50 ha, đất có mặt nước chuyên dùng là 47,76 ha, đất sông suối là 125,00 ha; đất phát triển hạ
tầng là
1.503,24 ha và đất phi nông nghiệp khác là 0,15 ha; đất ở tại nông thôn là 788,12 ha và
đất ở đô thị là 25,47 ha.
Đất chưa sử dụng có diện tích là 203,42 ha chiếm 2,47% tổng diện tích đất tự nhiên. Hiện
trạng sử dụng đất [Báo cáo số 06/BC-UBND báo cáo thuyết minh Diện tích các loại đất trong kế hoạch
sử dụng đất kỳ đầu (2011 – 2015) 2015 huyện Đông Sơn – Tỉnh Thanh Hóa, Tr.92-93]
Diện tích đất chưa sử dụng đưa vào sử dụng theo từng năm kế hoạch
Kế hoạch đưa đất chưa sử dụng vào sử dụng cho các mục đích:
Năm 2013: Đưa 7,0 ha đất chưa sử dụng vào mục đích rừng sản xuất, Đưa 8,18 ha đất
chưa sử dụng vào nhóm đất phi nông nghiệp chủ yếu đưa vào các loại đất: đất cơ sở sản xuất kinh
doanh 1,00 ha; đất sản xuất vật liệu xây dựng, gốm sứ 7,00 ha; đất ở tại nông thôn 0,18 ha.
Năm 2014: Đưa 8,42 ha đất chưa sử dụng vào mục đích rừng sản xuất, Đưa 33,40 ha đất
chưa sử dụng vào nhóm đất phi nông nghiệp chủ yếu đưa vào các loại đất: đất cơ sở sản xuất kinh
doanh 1,01 ha; đất sản xuất vật liệu xây dựng, gốm sứ 30,00 ha; đất phát triển hạ tầng 2,37 ha và
đất ở tại nông thôn 0,02 ha.


Năm 2015:Đưa 21,88 ha đất chưa sử dụng vào mục đích đất trồng cây hàng năm còn lại
0,12 ha; đất rừng sản xuất 19,65 ha, đất nuôi trồng thủy sản 2,11 ha,. Đưa 38,63 ha đất chưa sử dụng
vào nhóm đất phi nông nghiệp chủ yếu đưa vào các loại đất: Đất cơ sở sản xuất kinh doanh 1,00 ha; đất

sản xuất vật liệu xây dựng, gốm sứ 32,41 ha; đất nghĩa trang nghĩa địa 0,05 ha; đất phát triển hạ tầng
4,20 ha và đất ở tại nông thôn 0,97 ha.
Tình hình quản lý đất đai ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Việc quản lý, sử dụng đất đai được chính quyền huyện Đông Sơn quan tâm chỉ đạo sát
sao, chặt chẽ từ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, xác định, quản lý địa giới hành chính, hồ sơ
địa chính, đăng ký thống kê, chỉnh lý biến động đất đai đến công tác giao đất, thu hồi đất, cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất, thanh tra, giải quyết đơn thư liên quan đến đất đai bồi thường giải
phóng mặt bằng.
Thực tế cho thấy, việc thu hồi đất đai do cơ quan nhà nước các cấp sử dụng lãng phí, các
doanh nghiệp nhà nước lãng phí hoặc sử dụng không đúng mục đích chưa được đề cập một cách
đầy đủ, kiên quyết và chưa có chế tài hiệu quả. Cho đến nay việc thu hồi đất là lý do phổ biến và
quan trọng nhất dẫn đến khiếu nại và khiếu nại đông người mà cơ quan chính quyền các cấp, kể cả
cấp trung ương vẫn không giải quyết ổn thỏa được. Nguyên nhân chủ yếu vì thu hồi đất đai thực
chất là cưỡng ép thu hồi, là trưng thu, trưng mua theo những quy hoạch, kế hoạch tùy tiện, vô
nguyên tắc của cấp chính quyền liên quan. Việc cấp đất cho các dự án khu dân cư không vì quốc kế
dân sinh mà chạy theo nhu cầu, lợi nhuận của chủ dự án… diến ra tràn lan. Tình hình đó làm cho
dân mất lòng tin nghiêm trọng. Từ đó có sự biến biến động gia tăng các vụ khiếu nại, tính chất
khiếu nại, phạm vi khiếu nại…
2.2 THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI Ở
HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA
2.2.1. Thực trạng thẩm quyền áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai ở
huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Biểu 2.2: Số liệu thống kê đơn thư khiếu nại về đất đai ở huyện
Đông Sơn từ năm 2011 đến 2015
Năm

Tổng số khiếu nại
trên địa bàn huyện

Khiếu

nại

Tỷ lệ

trong lĩnh vực đất đai

2011

146

125

85%

2012

121

99

81%

2013

142

110

77%

2014

143

102

71%

2015

143

112

75%

698

548

Cộng

78,5
%

(Nguồn:Báo cáo số152/BC-UBND ngày 5/12/2015 của UBND huyện Đông Sơn về kết
quả hoạt động 5 năm công tác thanh tra giải quyết khiếu nại tố cáo từ năm 2010-2015 ).
Nội dung khiếu nại về đất đai

13

Thứ nhất, nội dung khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Đông Sơn trong thời gian qua chủ
yếu liên quan đến việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
để thực hiện các dự án. Đây là nội dung nảy sinh nhiều khiếu nại và khiếu nại của đoàn đông người.
Thứ hai, khiếu nại quyết định hành chính về giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục
đích sử dụng đất. Lý do dẫn đến việc khiếu nại là do quyết định hành chính chưa đảm bảo những điều
kiện cần thiết theo quy định, không tuân thủ trình tự thủ tục giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển
mục đích sử dụng đất, thiếu công khai, dân chủ, công bằng trong quá trình ban hành quyết định.
Thứ ba, khiếu nại liên quan đến việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một số lỗi thường gặp đó là cấp sai vị trí, diện tích, loại đất; thu hồi giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất không đúng trình tự thủ tục, khiếu nại về nghĩa vụ tài chính khi thực hiện chuyển mục
đích sử dụng đất, khi được công nhận quyền sử dụng đất.
Thứ tư, khiếu nại nội dung liên quan đến việc đòi lại đất cũ và khiếu nại quyết định hành
chính giải quyết tranh chấp đất đai. Đòi lại đất mà nhà nước quản lý đã giao cho người khác sử
dụng trong quá trình thực hiện hợp tác xã; đòi lại đất thuộc diện nhà nước quản lý trong quá trình
cải tạo công thương nghiệp, quản lý đất vắng chủ, đất cho thuê...
Tính chất khiếu nại về đất đai
Thực tiễn cho thấy, hầu hết các khiếu nại liên quan đến đất đai ban đầu, công dân đều có
kiến nghị, phản ánh theo đúng trình tự đến Ban tiếp dân của xã, thị trấn hoặc trụ sở tiếp dân của
huyện. Vụ việc khiếu nại thường diễn biến gay gắt khi người khiếu nại cho rằng kết quả đối thoại,
trả lời, giải thích của cơ quan có thẩm quyền giải quyết không thỏa đáng đối với họ. Trong quá
trình giải quyết khiếu nại, người khiếu nại thường tạo ra sức ép đến cơ quan giải quyết, người giải
quyết thông qua việc họ gửi đơn nhiều lần, gửi đến nhiều nơi và gửi đơn vượt cấp nhất là trong
trường hợp giải quyết không đảm bảo thời gian theo quy định.
Nguyên nhân phát sinh khiếu nại về đất đai
Tình trạng khiếu nại đất đai ở huyện Đông Sơn hiện nay phức tạp và diễn ra nhiều, do
một số nguyên nhân chính sau:
Thứ nhất, nguyên nhân khách quan

Văn bản pháp luật trong lĩnh vực đất đai thiếu ổn định, thay đổi thường xuyên và thiếu đồng
bộ. Quy định về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai còn nhiều điểm không thống nhất với Luật
Khiếu nại.
Thứ hai, nguyên nhân chủ quan
Trách nhiệm của người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị còn nhiều yếu kém trong công
tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại; còn có biểu hiện ngại va chạm, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm
cho cơ quan cấp trên; nhiều vụ việc giải quyết chưa kịp thời, xem xét giải quyết còn cứng nhắc,
chưa thấu tình đạt lý.
2.2.2. Thực trạng các giai đoạn áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Tình hình giải quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính ở huyện Đông Sơn, Tỉnh
Thanh Hóa trong những năm qua như sau:
Về công tác tiếp dân, nhận đơn thư


Thực hiện Luật Khiếu nại, Luật tố cáo và các văn bản hướng dẫn thi hành, công tác tiếp
dân đã được các ngành quan tâm và đẩy mạnh. Cơ sở và điều kiện vật chất được bố trí đầy đủ, đảm
bảo về trang thiết bị và điều kiện làm việc. Các cơ quan nhà nước thường xuyên bố trí các cán bộ
để thực hiện nhiệm vụ tiếp dân, duy trì hoạt động tiếp dân. Đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp dân
được chú ý và tăng cường cả về chất lượng và số lượng.
Qua công tác tiếp công dân các cấp, các ngành đã thực hiện tốt việc giải thích pháp luật,
hướng dẫn công dân về quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại; qua đó tuyên truyền pháp luật về
khiếu nại và giải quyết khiếu nại, chính sách pháp luật của nhà nước, chủ trương của huyện để
người dân hiểu và thực hiện. Lãnh đạo chủ chốt của huyện và các ngành đã bố trí thời gian tiếp
công dân, cho ý kiến, chỉ đạo giải quyết, hướng dẫn người khiếu nại thực hiện đúng thẩm quyền và
trình tự thủ tục.
Công tác tiếp dân tuy có nhiều kết quả song chính quyền các địa phương và bộ phận tiếp
dân của huyện còn mang nặng tính hình thức, hiệu quả chưa cao, chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ
làm công tác tiếp dân còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của người dân. Thủ
trưởng một số cơ quan, đơn vị thuộc huyện, Chủ tịch UBND các xã, thị trấn chưa quan tâm đúng

mức, chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc tiếp nhận, giải quyết đơn thư khiếu
nại của công dân; thực hiện chưa nghiêm túc chế độ báo cáo với UBND huyện; có lúc có nơi cán
bộ làm công tác xác minh, tham mưu giải quyết thiếu tích cực để vụ việc chậm trễ, kéo dài. Công
tác hòa giải ở cơ sở hiệu quả còn thấp, công tác theo dõi đơn thư của các xã, thị trấn còn nhiều hạn
chế.
Về phía người dân: một số ít người dân có thái độ khiếm nhã, thiếu kiềm chế, cố tình gây
rối tại trụ sở tiếp dân; cố tình hiểu sai, không thực hiện đúng quy định pháp luật về khiếu nại, tố
cáo, còn gửi đơn khiếu kiện nhiều nơi, vượt cấp, nhằm gây áp lực giải quyết cho các cấp chính
quyền.
Kết quả giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành chính
Theo thống kê từ năm 2011 đến năm 2015, xu hướng khiếu nại hành chính trên địa bàn
của huyện Đông sơn chủ yếu về lĩnh vực đất đai do việc cấp giấy, tranh chấp pháp lý, đền bù giải
tỏa,.. Nhiều vụ việc khiếu nại đã được giải quyết từ những năm trước, người dân đã đồng ý nhưng
nay lại tái khiếu; nhiều dự án thu hồi đất trước đây không phát sinh khiếu nại, người dân đã đồng ý
nhận đền bù, đất tái định cư, bàn giao đất nhưng nay công dân lại có đơn kiến nghị, khiếu nại.
Kết quả tổ chức thi hành các quyết định giải quyết khiếu nại đất đai ở huyện Đông Sơn,
tỉnh Thanh Hóa
Thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có thể được xem là quá trình “hiện thực hóa”
quyết định giải quyết khiếu nại. Đây là giai đoạn có ý nghĩa quan trọng, nó đảm bảo giá trị của toàn
bộ quá trình giải quyết khiếu nại.
Từ năm 2011-2015, việc thi hành quyết định giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn
huyện Đông Sơn đạt bình quân 96,8 % so với các quyết định phải thi hành trong 5 năm tiến hành
31 cuộc thanh tra thu hồi 2.400m2 đất với tổng số tiền thu hồi 1.397.303 nghìn đồng.
Trên địa bàn huyện Đông Sơn từ năm 2011 đến 6 tháng đầu năm 2016 tổng số Quyết
định hành chính trong quản lý đất đai là 148 quyết định: trong đó năm 2011 có 34 quyết định, năm


15

2011 có 28 quyết định, năm 2012 có 46 quyết định, năm 2013 có 23 quyết định và 6 tháng đầu năm

2014 có 17 quyết định.
Về cơ bản các quyết định hành chính ban hành đều hợp pháp. Tuy nhiên trong quá trình
áp dụng Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn luật vào thực tiễn, vẫn còn một số quyết định hành
chính được ban hành chưa đúng trình tự, thủ tục dẫn đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân
như: quyết định thu hồi đất, một số quyết định giao đất trái thẩm quyền, công nhận quyền sử dụng
đất và tài sản gắn liền với đất chưa chính xác...
Đại bộ phận công dân trên địa bàn huyện đã chấp hành nghiêm các quyết định hành chính
về đất đai nhất là các quyết định về thu hồi đất; do vậy đã tạo ra quỹ đất sạch để thực hiện các dự
án phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn của huyện: các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng
nghề, các dự án làm đường giao thông, đường điện...
2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT
KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI Ở H U Y Ệ N Đ Ô N G S Ơ N , T Ỉ N H T H A N H H Ó A
2.3.1. Kết quả đạt được
Những giải pháp đồng bộ, kịp thời của UBND Huyện về công tác tiếp dân, giải quyết
khiếu nại về đất đai làm cho hoạt động này ngày càng đi vào nề nếp, tạo chuyển biến tốt từ cơ sở
đến Huyện, giúp Huyện giải quyết được một khối lượng lớn các vụ khiếu nại về đất đai, đặc biệt
các vụ khiếu nại tồn đọng, phức tạp, kéo dài, nên tỷ lệ và chất lượng giải quyết đơn thư khiếu nại
của Huyện đạt hơn 98,3 %, đối với khiếu nại trong năm năm có 698 vụ đã giải quyết 661 vụ, đất
đai 548 vụ giải quyết 531 chiếm 96,89%, Nhiều vụ việc liên quan đến các vụ khiếu nại đông người
ở các địa phương có dự án thu hồi đất được giải quyết cơ bản góp phần ổn định chính trị, giữ vững
an ninh, trật tự xã hội. Tình trạng công dân tập trung khiếu kiện đông người tại UBND nhất là tại
các kỳ họp HĐND đã giảm. Các vụ khiếu nại đông người, phức tạp đã được tập trung giải quyết
kịp thời, đảm bảo đúng quy trình, khách quan, chính xác nên đã góp phần hạn chế phát sinh khiếu
kiện mới.
Do hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành chính đã tuân thủ nghiêm
các trình tự thủ tục luật định, được cụ thể hóa trong Bộ thủ tục hành chính ở từng cấp, từng ngành
chức năng và công khai niêm yết để đảm bảo thực hiện một cách thống nhất, có sự giám sát của
nhân dân.
Do chính quyền huyện Đông Sơn đã khai thác và phát huy có hiệu quả vài trò của các tổ
chức chính trị- xã hội, tranh thủ được những ý kiến đóng góp của các Bộ, ngành, cơ quan trung

ương.
2.3.2. Những hạn chế, bất cập
Trong hoạt động tiếp công dân và xử lý đơn thư
Việc tiếp công dân ở một số đơn vị xã, thị trấn còn mang tính hình thức, kém hiệu
quả, chưa gắn với công tác giải quyết khiếu nại của công dân, một số UBND xã, thị trấn
chưa nghiêm túc thực hiện quy định về tiếp dân thường xuyên của lãnh đạo, khiến người dân
phải đi lại nhiều lần gây tâm lý bức xúc.
Công tác bố trí cán bộ và tổ chức tiếp dân bị xem nhẹ, nên đã không phát huy được vai trò,
hiệu quả của tiếp dân. Đôi khi còn có biểu hiện ngại tiếp công dân hay còn có thái độ, tác phong chưa
thực sự chuẩn mực trong giao tiếp với công dân.


Trong công tác xử lý đơn, còn tồn tại việc nhầm lẫn trong việc phân loại đơn khiếu nại, tố
cáo, kiến nghị phản ánh, nhầm lẫn trong phân biệt thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai giữa cơ
quan hành chính và cơ quan Tòa án.
Trong hoạt động giải quyết khiếu nại đất đai
Chất lượng đối thoại trong quá trình giải quyết khiếu nại còn hạn chế, có nơi giao cho cán bộ
thanh tra hoặc cán bộ thụ lý thực hiện việc đối thoại với công dân, đối thoại cho gọi là có. Nên không đi
được vào bản chất của vấn đề, thậm chí có những vụ việc chưa tổ chức đối thoại với công dân khi giải
quyết khiếu nại lần đầu theo quy định của pháp luật.
Công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm đối với các cấp, các ngành trong việc thực hiện
pháp luật về khiếu nại chưa được thực hiện thường xuyên và nhiều khi có thực hiện nhưng mang
tính hình thức, tâm lý nể nang nên kết quả các cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm còn hạn chế.
Nhiều địa phương, người có thẩm quyền giải quyết có tâm lý ngại tiếp xúc làm việc với
luật sư, người tư vấn pháp luật cho người khiếu nại. Do đó, đôi khi ảnh hưởng đến chất lượng giải
quyết một số vụ việc.
Về việc ban hành và tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại đất đai ở Ủy ban
nhân dân cấp Huyện
Việc ban hành quyết định, kết luận giải quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính có
thẩm quyền đối với các vụ việc nghiêm trọng còn chậm, chưa thể hiện tính khách quan của các kết

luận thành tra. Điều này đều so việc thẩm tra xác minh, đề xuất biện pháp giải quyết với cấp có
thẩm quyền ở một số vụ việc cụ thể còn hạn chế, thẩm tra chưa đầy đủ nội dung công dân khiếu
kiện dẫn đến phải thẩm tra bổ sung làm cho vụ việc bị kéo dài.
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập
Lãnh đạo một số phòng ban, UBND các xã, thị trấn chưa thấy hết tầm quan trọng, tính
chất phức tạp của việc giải quyết khiếu nại nói chung và khiếu nại về đất đai nói riêng, chưa coi
đây là công việc trọng tâm, thường xuyên, nên chưa chỉ đạo tập trung giải quyết dứt điểm các vụ
việc phức tạp; chưa coi trọng tổ chức thực hiện việc đối thoại, chưa chỉ đạo sát sao làm tốt công tác
hòa giải ở cơ sở. Chưa phát huy tốt vai trò của các tổ chức Đảng; sự phối kết hợp của chính quyền
với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng còn hạn chế trong việc phát hiện, giải quyết mâu
thuẫn, tranh chấp trong nhân dân; chưa làm tốt công tác dân vận thuyết phục, đối thoại, hòa giải để
người khiếu nại hiểu đúng chính sách pháp luật, tự giác chấp hành quyết định giải quyết của cơ
quan có thẩm quyền.
Khiếu nại về đất đai chủ yếu nảy sinh ở cấp huyện nhưng Chủ tịch UBND huyện là người
chủ trì, chịu trách nhiệm chính về quyết định giải quyết khiếu nại, nhưng do phải quản lý tất cả các
lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nên thường phân công 1 Phó Chủ tịch UBND
phụ trách giúp việc, nên khó có điều kiện chuyên tâm vào việc này.
Trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức của một số cán bộ, công chức ở địa phương còn
nhiều hạn chế. Cán bộ chuyên môn của các phòng ban thụ lý các vụ việc khiếu nại nhất là khiếu nại
về đất đai còn mỏng, trình độ am hiểu về pháp luật đất đai và luật khiếu nại còn hạn chế, chưa
chuyên tâm trong việc tham mưu cho lãnh đạo khi đưa ra các quyết định giải quyết khiếu nại.
Nhiều cán bộ công chức có trình độ chuyên môn không phù hợp với nhiệm vụ tham mưu trong
công tác quản lý nhà nước được giao.


17

Trong quá trình thực hiện chính sách pháp luật ở cơ sở, một số nơi thiếu công khai dân
chủ trong quản lý đất đai, quản lý kinh tế. Quá trình thực hiện dự án, nhiều địa phương làm chưa
tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động, thuyết phục, giải thích, hòa giải ngay từ cơ sở đối

với những phát sinh liên quan đến việc thu hồi đất thực hiện dự án.
Ý thức chấp hành pháp luật của một số người dân còn hạn chế, nên có những yêu cầu, đòi
hỏi không đúng với quy định của pháp luật, thiếu cơ sở xem xét giải quyết. Có những vụ việc đã
được giải quyết nhiều lần với nhiều biện pháp khác nhau, đúng chính sách, pháp luật, có lý, có tình
nhưng người khiếu nại vẫn không chấp nhận kết quả giải quyết, thậm chí có những phản ứng tiêu
cực, gây rối an ninh trật tự.
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2


Chƣơng 3
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG
GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN,
TỈNH THANH HÓA
3.1. QUAN ĐIỂM ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ
ĐẤT ĐAI Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN, TỈNH THANH HÓA
Căn cứ vào quan điểm, nghị quyết của Đảng, nhà nước việc giải quyết khiếu nại đất đai
của cơ quan hành chính ở huyện Đông Sơn tỉnh Thanh Hóa phải quán triệt những quan điểm cốt lõi
sau:
3.1.1. Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai phải trên cơ sở bảo đảm
bảo sự lãnh đạo thống nhất của Đảng về quản lý và sử dụng đất đai.
Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy ở nơi nào có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo mạnh mẽ của
cấp ủy đảng và chính quyền, thì nơi đó tình hình giải quyết khiếu nại sẽ mang lại hiệu quả cao, chất
lượng tốt, tình hình khiếu nại cũng có nhiều chuyển biến tích cực, thậm chí việc khiếu nại làm nhân
tố quan trọng để thúc đẩy sự kiện toàn về chất cho đội ngũ cán bộ tại địa phương đó. Vì vậy cần
nêu cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng và chính quyền toàn huyện cũng như hệ thống tổ
chức chính trị - xã hội ở địa phương đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại đất đai của
cơ quan hành chính.
3.1.2. Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai phải trên cơ sở bảo đảm
quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất
Khiếu nại là một trong những quyền tự nhiên của con người trước những vấn đề bị vi

phạm để tự bảo vệ mình. Hay nói một cách khác, bản chất của quyền khiếu nại chính là cơ chế
“quyền bảo vệ quyền”. Khiếu nại là công cụ, phương tiện pháp lý hữu hiệu để công dân, cơ quan,
tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Không những thế, khiếu nại còn là một
phương thức quan trọng để công dân tham gia quản lý nhà nước.
Quan điểm bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất xuất phát từ thực hiện
nguyên tắc đảm bảo quyền con người, quyền sử dụng đất qui định tại Điều 14, Điều 54 Hiến pháp
năm 2013: “Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân
về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến
pháp và pháp luật” và “Quyền sử dụng đất được pháp luật bảo hộ”. Theo đó, Nhà nước có nghĩa vụ
bảo đảm an toàn pháp lý cho người sử dụng đất, thông qua các qui định pháp luật để trao cho người
sử dụng đất những quyền cơ bản, những cơ sở pháp lý để người sử dụng đất tự bảo vệ lợi ích của
mình và chống lại sự tùy tiện, quan liêu, các hành vi vi pháp luật của cá nhân, tổ chức trong cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền.
3.1.3. Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại đất đai phải phát huy dân chủ, đảm
bảo công khai, minh bạch trong hoạt động nhà nước
Việc thực hiện quy chế dân chủ nhằm phát huy quyền làm chủ, sức sáng tạo của nhân
dân, động viên sức mạnh vật chất và tinh thần to lớn của nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội,
cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, ổn định chính trị, tăng cường đoàn kết, xây dựng Đảng bộ,
chính quyền và các đoàn thể trong sạch, vững mạnh. Thực hiện quy chế dân chủ giúp ngăn chặn và
khắc phục tình trạng suy thoái về đạo đức, quan liêu, tham nhũng của một số cán bộ, đảng viên và


19

hạn chế, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, góp phần thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
3.1.4. Áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại đất đai phải đặt trong bối cảnh cải
cách hành chính
Thực hiện yêu cầu cải cách hành chính mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, để
xác lập thủ tục hành chính công khai, thuận tiện cho tổ chức, cá nhân sử dụng. Nội dung này chi

phối nhiều đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện quyền khiếu nại của công dân. Thủ tục
khiếu nại và giải quyết khiếu nại cần tiếp tục được ra soát để tiếp tục đổi mới theo xu hướng đơn
giản, hiệu quả và thuận tiện khi sử dụng. Trình tự và thời hạn giải quyết khiếu nại của cơ quan
hành chính nhà nước phải công khai, minh bạch, bảo đảm cho công dân dễ tiếp cận, dễ thực hiện
khi tham gia vào quan hệ pháp luật khiếu nại, đồng thời cũng bảo đảm cho dân dễ dàng giám sát,
phản ánh việc thực hiện trình tự, thủ tục này của cơ quan hành chính nhà nước. Nếu các quy định
về trình tự, thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại phức tạp, khó thực hiện và khó tiếp cận, thiếu
minh bạch, công khai thì rất dễ dẫn đến những vi phạm của công dân trong việc thực hiện trình tự
thủ tục như: khiếu nại vượt cấp, khiếu nại đông người, khiếu nại không đến đúng cơ quan có thẩm
quyền, khiếu nại nhiều lần.
3.2. GIẢI PHÁP ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT
ĐAI Ở HUYỆN ĐÔNG SƠN TỈNH THANH HÓA
3.2.1 Hoàn thiện pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
Việc hoàn thiện pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính vừa phải
đảm bảo tính hợp Hiến, hợp pháp, đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn. Việc hoàn thiện pháp
luật về giải quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính là giải pháp thiết thực nhất để hạn chế phát
sinh khiếu nại mới về đất đai và giải quyết tốt những khiếu nại đã phát sinh trong lĩnh vực đất đai đã
xảy ra mà còn chưa được giải quyết dứt điểm.
Luật Đất đai 2013 mới vừa có hiệu lực thi hành, tuy nhiên, cũng cần tính đến việc sửa đổi, bổ
sung để khắc phục những hạn chế đã bộc lộ do chưa thực sự phù hợp với những yêu cầu chung và với
tình hình thực tế hiện nay. Trước mắt, các văn bản dưới luật cần hướng dẫn thực hiện một cách cụ thể,
tránh áp dụng tùy tiện, nhất là vấn đề thu hồi đất và đền bù, hỗ trợ tái định cư theo hướng khẳng định rõ
và rất hạn chế các trường hợp được coi là “thật sự cần thiết” mới được thu hồi theo đúng tinh thần của
Hiến pháp 2013 là chỉ vì mục đích an ninh, quốc phòng, để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia,
lợi ích công cộng. Đồng thời, cần làm rõ hơn vai trò của Hội đồng nhân dân như là tiếng nói của cử tri
trong việc kiểm soát những quyết định thu hồi đất của Ủy ban nhân dân cùng cấp
3.2.2. Quy định thẩm quyền, trách nhiệm áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về
đất đai
Cần tăng cường trách nhiệm giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước
bằng các biện pháp: xác định rõ chế độ trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan hành chính nhà

nước là người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát
trách nhiệm của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại; chấn chỉnh những tồn tại, yếu kém,
xử lý nghiêm những người vi phạm, thiếu trách nhiệm trong công tác giải quyết khiếu nại.
Kiện toàn tổ chức và hoạt động của Ban tiếp công dân của UBND huyện, tổ chức chỉ đạo kiện


toàn một cách thống nhất trên toàn huyện và thành phố bộ phận tiếp công dân của các đơn vị
Sở, ngành, UBND quận, huyện, và tổ chức thành một hệ thống. Trong đó Ban tiếp công dân
của UBND Huyện có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc kết quả tiếp công dân, xử lý đơn, cũng như
hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ cho Tổ tiếp dân.
3.2.3. Nâng cao chất lượng và hiệu quả các giai đoạn áp dụng pháp luật trong giải quyết
khiếu nại về đất đai
Thực hiện tốt quy chế dân chủ, công khai, minh bạch trong lĩnh vực quản lý đất đai
và giải quyết khiếu nại, tố cáo; để qua đó phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tạo điều kiện
thuận lợi để nhân dân tham gia quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai và giải quyết khiếu nại.
Cán bộ lãnh đạo tăng cường đối thoại với công dân trong giải quyết khiếu nại, đối với những
vụ khiếu nại phức tạp phải đưa ra lấy ý kiến của người dân, phát huy va i trò của các đoàn thể
như Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thành Niên, Công đoàn… trong việc vận động,
giải thích, thuyết phục, tạo sự đồng tình ủng hộ của nhân dân.
3.2.4. Đào tạo bồi dưỡng nâng cao phẩm chất cán bộ, công chức thực thi áp dụng pháp
luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai
Đây là vấn đề có tính lý luận, một trong những giải pháp mang tính xuất phát điểm. Suy cho
cùng hành vi của con người đúng hay sai, tốt hay xấu đều do nhận thức của con người mà ra. Vì vậy
muốn nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính trước hết phải nâng cao
nhận thức pháp luật nói chung và pháp luật đất đai, pháp luật khiếu nại nói riêng của người dân cũng
như đội ngũ cán bộ, công chức hành chính.
3.2.5. Thanh tra, kiểm tra, giám sát và sử lý vi phạm trong áp dụng pháp luật trong giải
quyết khiếu nại về đất đai
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng trong công tác giải
quyết khiếu nại, thường xuyên rà soát và tập trung chỉ đạo kiên quyết đối với những vụ khiếu nại

tồn đọng. Đồng thời hình thành cơ chế phối hợp trong thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động giải
quyết khiếu nại như thanh tra, kiểm tra theo thẩm quyền của các cơ quan thanh tra, các cơ quan cấp
trên đối với cấp dưới; hoạt động giám sát của Quốc Hội, Hội đồng nhân dân, các đoàn thể cùng với
các phương tiện truyền thông… Đây là những điều kiện bảo đảm cho các quy định của pháp luật
khiếu nại được thực hiện có hiệu quả.


21

KẾT LUẬN
Đất đai là nguồn tài nguyên thiên nhiên, tài sản vô cùng quý giá, không thể thay thế được
đối với tất cả các quốc gia ở mọi chế độ chính trị. Nó có vị trí và tầm quan trọng vô cùng lớn lao
trong đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá - xã hội của mọi quốc gia, dân tộc. Nhận thức rất rõ vị trí,
tầm quan trọng của đất đai nên qua mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn phát triển của đất nước, Đảng và
Nhà nước ta đều có những chủ trương, chính sách nhằm quản lý và sử dụng một cách hiệu quả tài
nguyên đất đai, phục vụ một cách tốt nhất cho sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội đất nước. Để
phát huy được vai trò của đất đai trong đời sống thì chúng ta phải tăng cường quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với đất đai mà một trong những nội dung quan trọng của nội dung quản lý nhà
nước đối với đất đai là hoạt động áp dụng pháp luật giải quyết các khiếu nại, tố cáo về đất đai. Do
vậy, áp dụng pháp luật giải quyết tốt các khiếu nại về đất đai góp phần quan trọng trong việc nâng
cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai.
Áp dụng pháp luật là một hình thức thực hiện pháp luật nhưng là hình thức có tính chất
đặc thù. Tính đặc thù của áp dụng pháp luật thể hiện ở chỗ là nhà nước thông qua các cơ quan
nhà nước hoặc nhà chức trách có thẩm quyền tổ chức cho các chủ thể pháp luật thực hiện
những quy định của pháp luật, hoặc tự mình căn cứ vào các quy định của pháp luật để ra các
quyết định làm phát sinh, thay đổi, đình chỉ hay chấm dứt một quan hệ pháp luật cụ thể. Điều này
cho thấy áp dụng pháp luật là hoạt động mang tính cá biệt của cơ quan nhà nước nói chung và của
cơ quan hành chính nhà nước nói riêng, mà biểu hiện rõ nhất là các chủ thể pháp luật khi thực hiện
các quy định của pháp luật luôn có sự can thiệp của nhà nước hay nhà chức trách có thẩm quyền,
đảm bảo cho các quy phạm pháp luật được thực hiện triệt để, hiệu lực và hiệu quả khi tác động vào

các quan hệ của đời sống xã hội. Trên cơ sở đó, áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất
đai của Uỷ ban nhân dân cấp huyện là việc người có chức trách thẩm quyền của Uỷ ban nhân dân
cấp huyện bằng quyền hạn của mình, căn cứ vào quy định của pháp luật ban hành một quyết định
hành chính giải quyết các khiếu nại về đất đai nhằm để xác định tính chất đúng, sai của nội dung
khiếu nại, yêu cầu giữ nguyên, sửa đổi hoặc huỷ bỏ một phần hay toàn bộ quyết định hành chính,
chấm dứt hành vi hành chính bị khiếu nại; buộc bồi thường thiệt hại (nếu có); khẳng định người
khiếu nại có quyền khiếu nại tiếp, quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án hay không; khôi
phục uy tín, danh dự đã bị xâm hại, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại.
Do đó trước tình hình khiếu nại về đất đai còn diễn biến phức tạp, để tiếp tục hoàn thiện
hơn nữa hệ thống pháp luật đất đai, khắc phục những hạn chế, yếu kém, nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của các cơ quan hành
chính nhà nước nói chung, của Uỷ ban nhân dân cấp huyện nói riêng, bảo đảm cho pháp luật đất
đai, pháp luật khiếu nại, tố cáo đi vào cuộc sống một cách dễ dàng và thuận tiện, đáp ứng được
yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì việc nghiên cứu vấn đề áp dụng
pháp luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân cấp huyện là hết sức quan
trọng và cần thiết. Thông qua đó nhằm rút ra những kinh nghiệm thực tiễn để tiếp tục bổ sung
hoàn thiện về mặt lý luận. Đồng thời, trên cơ sở những giải pháp được rút ra sẽ góp phần quan
trọng cho việc xây dựng pháp luật, ban hành pháp luật và thực hiện pháp luật về đất đai được
thống nhất, chặt chẽ, thông suốt và nghiêm minh, sát hợp với nhu cầu của đời sống xã hội, đáp


ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế..