NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC NHÌN TỪ QUAN ĐIỂM LITERACY

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Đỗ Thị Ngọc Hà

NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT
CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC NHÌN TỪ
QUAN ĐIỂM “LITERACY”

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh - 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Đỗ Thị Ngọc Hà
NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT
CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC NHÌN TỪ
QUAN ĐIỂM “LITERACY”
Chuyên ngành

: Giáo dục học (Giáo dục Tiểu học)

Mã số

: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. HOÀNG THỊ TUYẾT

Thành phố Hồ Chí Minh - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT CỦA HỌC
SINH TIỂU HỌC NHÌN TỪ QUAN ĐIỂM “LITERACY” do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của PGS.TS. Hoàng Thị Tuyết. Số liệu của đề tài là trung thực và chưa
được công bố trong bất kì công trình nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu
của mình.
Tác giả luận vặn

Đỗ Thị Ngọc Hà


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành tốt luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ các
cá nhân, đoàn thể.
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Hoàng Thị Tuyết. Cô
đã tận tình hướng dẫn, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Phòng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi có được một môi trường học tập
tốt.
Tôi xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô thuộc khoa Giáo dục Tiểu học; quý thầy
cô thuộc các khoa trong Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh cũng
như quý thầy cô đến từ các trường Đại học, Cao đẳng khác đã hướng dẫn, giảng
dạy, cung cấp kiến thức và phương pháp trong suốt 2 năm học qua.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu cùng quý thầy cô và học sinh

trường Tiểu học Trần Bình Trọng, trường Tiểu học Phan Bội Châu đã tạo điều kiện
giúp đỡ chúng tôi trong suốt quá trình khảo sát.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã quan tâm, chia sẻ,
động viên giúp tôi vượt qua những khó khăn trong quá trình làm luận văn.
Tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quý thầy cô và các bạn đối
với luận văn này.
Trân trọng cảm ơn
Đỗ Thị Ngọc Hà


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU

............................................................................................................................. 1

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU
NHÌN TỪ QUAN ĐIỂM LITERACY .....................................................10
1.1. Quan điểm về literacy ....................................................................................................10
1.1.1. Tiến trình phát triển của quan niệm về literacy và các loại hình literacy ....... 10
1.1.2. Các cách tiếp cận dạy học đọc theo quan điểm literacy........................ 17
1.2. Bản chất của “literacy đọc hiểu” (reading literacy) là đọc hiểu .............................. 19
1.2.1. Bản chất của literacy đọc hiểu ............................................................................. 19
1.2.2. Quan niệm đọc hiểu hiện hành ở Việt Nam tiệm cận như thế nào với quan

điểm literacy đọc hiểu .......................................................................................... 27
1.3. Việc tham gia khảo sát năng lực đọc hiểu của Việt Nam tại PISA ......................... 32
1.3.1. Tiến trình và mục đích Việt Nam tham gia PISA.............................................. 32
1.3.2. Đọc hiểu là một trong ba trụ cột đánh giá năng lực học sinh
(Reading literacy) ................................................................................................. 32
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................. 38
Chương 2. THỰC TẾ NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT CỦA HỌC SINH
TIỂU HỌC THEO CHƯƠNG TRÌNH TIẾNG VIỆT HIỆN HÀNH
VÀ THEO TIÊU CHÍ LITERACY ĐỌC HIỂU ...................................39
2.1. Năng lực đọc hiểu của học sinh Tiểu học theo chuẩn đọc hiểu của chương trình
Tiếng Việt hiện hành ............................................................................................ 39


2.1.1. Mô tả năng lực đọc hiểu của học sinh Tiểu học theo chuẩn chương trình
Tiếng Việt hiện hành ............................................................................................ 39
2.1.2. Khảo sát thực tế năng lực đọc hiểu của học sinh Tiểu học thông qua một số
bài kiểm tra định kì ............................................................................................... 42
2.1.3. Phân tích kết quả khảo sát .................................................................................... 44
2.2. Năng lực đọc hiểu của học sinh Tiểu học theo quan điểm literacy đọc hiểu ......... 46
2.2.1. Xác lập tiêu chí đánh giá năng lực đọc hiểu....................................................... 46
2.2.2. Xây dựng bài tập khảo sát năng lực đọc hiểu theo tiêu chí của literacy đọc
hiểu ......................................................................................................................... 47
2.2.3. Kế hoạch khảo sát năng lực đọc hiểu của học sinh Tiểu học theo quan điểm
literacy đọc hiểu .................................................................................................... 48
2.2.4. Phân tích kết quả khảo sát .................................................................................... 53
Tiểu kết chương 2 ................................................................................................. 69
Chương 3. TỔNG QUAN SO SÁNH KẾT QUẢ KHẢO SÁT VÀ ĐỀ XUẤT.......70
3.1. Tổng quan so sánh kết quả khảo sát năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 5 theo
chuẩn chương trình Tiếng Việt hiện hành và theo quan điểm của literacy
đọc hiểu....................................................................................................................... 70

3.2. Một số đề xuất về vấn đề đọc hiểu cho chương trình giáo dục Tiểu học ............... 72
3.2.1. Thống nhất quan điểm về đọc hiểu...................................................................... 73
3.2.2. Đánh giá kết quả đọc hiểu văn bản...................................................................... 75
3.2.3. Thiết kế một số đề kiểm tra năng lực đọc hiểu của học sinh theo quan điểm
literacy. ................................................................................................................... 76
Tiểu kết chương 3 ................................................................................................. 84
KẾT LUẬN ...........................................................................................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................................87
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
HS

: Học sinh

Nxb

: Nhà xuất bản

OECD

: Organization for Economic Cooperation and Development

PIRLS

: Progress in International Reading Literacy Study

PISA

: Programme for International Student Assessment

TNKQ

: Trắc nghiệm khách quan

TNTL

: Trắc nghiệm tự luận

TH

: Tiểu học

TP

: Thành phố

Tr

: Trang


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Bảng so sánh sự khác nhau giữa Đọc hiểu (reading comprehension) và
Literacy đọc hiểu (reading literacy) ................................................................. 26
Bảng 2.1. Chuẩn kiến thức, kĩ năng đọc hiểu cấp Tiểu học............................................. 40
Bảng 2.2. Kết quả đánh giá năng lực đọc hiểu theo chuẩn chương trình Tiếng Việt
hiện hành ............................................................................................................. 45
Bảng 2.3. Tiêu chí xây dựng bài tập ................................................................................... 47

Bảng 2.4. Cấu trúc bài khảo sát 1 “Bà Chúa Bèo”............................................................ 49
Bảng 2.5. Cấu trúc bài khảo sát 2 “Những nhà ngụy trang giỏi” .................................... 51
Bảng 3.1. Phân loại kết quả khảo sát theo chương trình Tiếng Việt hiện hành và
khảo sát theo tiêu chí literacy đọc hiểu............................................................ 71


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Kết quả khảo sát năng lực đọc hiểu theo chuẩn chương trình................... 45
Biểu đồ 2.2. Kết quả khảo sát bài đọc 1 ............................................................................. 53
Biểu đồ 2.3. Kết quả khảo sát bài đọc 2 ............................................................................. 53


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....