MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 1

“MỘT SỐ KINH NGHIỆM
TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 1”

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1. Cơ sở lý luận của vấn đề:
Sự nghiệp trồng người là một sự nghiệp cao cả mà không phải ai cũng làm
được. Nó đòi hỏi người thực hiện phải có cái tâm yêu nghề, mến trẻ. Vì thế,
người giáo viên mang trên vai một trách nhiệm rất lớn, làm một công việc
không đơn giản chút nào. Muốn hoàn thành được nhiệm vụ này, người giáo
viên phải luôn học hỏi, nâng cao tay nghề, luôn có sự đầu tư, sáng tạo trong
suốt quá trình giảng dạy lâu dài. Việc sử dụng đồ dùng dạy học là một trong
những yêu cầu thiết yếu của công việc dạy học. Nó đòi hỏi lòng nhiệt tâm, sự
cần mẫn, kiên trì của mỗi giáo viên. Để thực hiện điều đó tuy có vất vả, có
tốn kém nhưng chúng ta đừng ngần ngại, đừng nản lòng bởi bên cạnh chúng
ta luôn có sự quan tâm giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp và của Ban giám
hiệu nhà trường. Những thành tích học tập tốt, những người tài của đất nước,
kết quả của quá trình lao động vất vả mà chúng ta đã tốn bao tâm huyết, tiền
của để thực hiện sẽ là phần thưởng to lớn của mỗi giáo viên và nó còn là
nguồn động lực giúp chúng ta vượt qua khó khăn để hoàn thành sự nghiệp
trồng người.
2. Thực trạng của vấn đề:
Học sinh lớp 1 là lứa tuổi mà chúng ta tưởng dễ dạy hóa ra lại khó vì đây là
lứa tuổi chuyển giao giữa giai đoạn ở hoạt động vui chơi sang giai đoạn học tập
chính thức của bậc tiểu học. Ở lứa tuổi này các em luôn muốn tự làm theo ý
thích của bản thân và ham chơi nhiều hơn là ham học ; Đồng thời các em cũng
dễ bị cám dỗ, bắt chước theo bạn bè. Các em luôn muốn tìm hiểu, khám phá thế
giới xung quanh mình. Chính vì vậy, phải học tập, thực hiện theo những khuôn
khổ của nhà trường là việc các em cảm thấy không thoải mái, không muốn tuân
thủ. Từ đó, các em muốn thoát ra, muốn được tự do. Vậy phải làm gì để giúp các
em học tập tốt, rèn đạo đức theo những khuôn khổ, giáo huấn của nhà trường

với tâm lý thoải mái, thích thú hơn là bị ép buộc. Muốn làm được điều này, công
tác chủ nhiệm lớp là một trong những yếu tố quan trọng nhất mà giáo viên cần
phải thực hiện.
Tuy nhiên, thực hiện công tác chủ nhiệm lớp không phải là lúc nào chúng
ta cũng thực hiện một việc làm giống nhau với tất cả các đối tượng và thực hiện
suốt cả năm học, như thế sẽ gây tâm lý nhàm chán, không hiệu qủa. Mỗi giáo
viên cần có những biện pháp cụ thể riêng, những cách làm việc riêng và luôn có
sự đổi mới, có những biện pháp tích cực để tạo sự mới mẻ, ham thích đối với
học sinh nhằm thúc đẩy các em thực hiện tốt những yêu cầu mà giáo viên đưa ra.
II.
CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1


1. Nắm chắc tình hình học sinh của lớp
- Tìm hiểu học sinh:
Tìm hiểu và nắm vững đặc điểm của học sinh công tác chủ nhiệm lớp là
một trong những nhiệm vụ không thể thiếu đối với giáo viên tiểu học. Giáo viên
chủ nhiệm không những là người lãnh đạo, tổ chức điều khiển, kiểm tra mọi
hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách, mà còn là người
có vai trò quan trọng để hình thành nhân cách của học sinh, là cầu nối giữa học
sinh với nhà trường và xã hội. Mỗi năm học, ngay sau khi nhận lớp giáo viên
cần dành thời gian tìm hiểu về đặc điểm tâm lý, tư tưởng, đạo đức, năng lực, sức
khỏe, khả năng học tập và hoàn cảnh gia đình của từng em. Qua đó giáo viên sẽ
thấy được mặt mạnh, mặt yếu của từng em. Từ đó, có thể để dự đoán chiều
hướng phát triển của từng học sinh và tập thể lớp. Đồng thời xây dựng các
phương thức tác động đến từng cá nhân học sinh cũng như tập thể lớp. Ngoài ra,
giáo viên chủ nhiệm nên tìm hiểu học sinh bằng nhiều con đường như: Nghiên
cứu học bạ, sơ yếu lý lịch, bài làm, vở ghi chép. Đồng thời quan sát hàng ngày
về hoạt động, thái độ hành vi của học sinh ở trường, trong lớp hoặc tìm hiểu qua

bạn bè, cha mẹ các em. Từ những thông tin thu được sẽ giúp giáo viên có cách
xử lý khoa học, hiệu quả trong các tình huống sư phạm và tác động một cách
tích cực tới từng cá nhân, tập thể lớp.
Nắm hồ sơ lý lịch là bước đầu, bên cạnh đó từng ngày, từng giờ tôi làm
quen với các em đi sâu đi sát thực tế để tìm hiểu điểm tốt.
Quan tâm sát sao, uốn nắn kịp thời với những em cá biệt hơn, làm cho các
em vừa ngoan ngoãn lại vừa quý cô.
Trên cơ sở ấy tôi phân công trách nhiệm hoặc tìm cách khắc phục những
tồn tại mà học sinh đang mắc phải làm ảnh hưởng đến việc học tập và rèn luyện
của các em. Chính nhờ sự gần gũi, nắm bắt tình hình kịp thời của học sinh và
bằng cách xử lý kịp thời nhanh chóng, hợp lý sự chuyển biến tốt của học sinh
thể hiện rất rõ, tạo sự phấn khởi trong học sinh giúp các em có hướng phấn đấu
đi lên.
- Sắp xếp sử dụng đội ngũ học sinh.
Ngay từ đầu tôi thấy nhiều em còn lười học. Do vậy, phân công đội ngũ tự
quản cho phù hợp với năng lực của học sinh và đáp ứng yêu cầu chung của lớp.
Đảm bảo của các em cùng tiến bộ là cả một việc làm khó, vì đội ngũ tự quản của
lớp có vai trò rất quan trọng trong mọi hoạt động của lớp. Sự bố trí sắp xếp được
tiến hành ngay từ đầu năm học.
Trước tiên tôi cho các em bàn bạc, bình bầu ra đội ngũ tự quản lý lớp, dựa
vào lý lịch học sinh tạm thời công nhận đội ngũ ấy, với điều kiện kèm theo. Bạn
nào cố gắng vượt lên khá hơn sẽ lên thay những bạn kém hơn để tạo ra được khí
thế thi đua cho các em, sau một thời gian theo dõi, qua thực tế tôi sắp xếp lại sao
cho tổ nào, bạn nào cũng có học sinh khá, giỏi, trung bình và yếu hơn. Tôi xếp
lại chỗ ngồi, em giỏi ngồi cạnh em yếu, em ngoan ngồi cạnh em chưa ngoan. Em
chữ đẹp, cẩn thận ngồi cạnh em chữ xấu để tạo điều kiện kèm cặp giúp đỡ nhau
và xếp luôn đó làm "Đôi bạn cùng tiến"
Điều quan trọng là sự phân công ấy kết hợp được năng lực và nguyện vọng
2

của các em, đôi bạn phải tâm đầu ý hợp biết yêu thương, giúp đỡ nhau, tạo điều
kiện phát huy vai trò tự quản của học sinh và các em thấy được sự quan tâm của
cô giáo với các em.
2. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm:
Việc lập kế hoạch xây dựng đội ngũ đi đôi với nhau, giúp giáo viên chú
nhiệm có tầm nhìn xa, bao quát hơn trong công tác chủ nhiệm vì thế dựa trên sự
tìm hiểu và nắm bắt đội ngũ học sinh, dựa vào kế hoạch nhà trường tôi lập kế
hoạch tỉ mỉ sát thực. Có đánh giá sơ kết cho từng tháng.
3. Xây dựng kỷ cương nề nếp học sinh.
- Dựa vào tình hình của lớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện cho cả năm
học tôi xây dựng kỷ cương nề nếp cho học sinh và giao trách nhiệm cụ thể rõ
ràng tới từng học sinh.
- Tăng cường công tác tự quản của học sinh, giúp các em có ý thức tự học,
tự rèn. Có quy định về lề lối học tập, rèn luyện quy định giờ giấc, có sự theo dõi
chặt chẽ của từng học sinh, tránh sự buông lỏng về kỷ cương nề nếp.
Trong công tác chủ nhiệm, xây dựng tập thể lớp là một nhiệm vụ rất quan
trọng. Tập thể có mạnh, có đoàn kết thì lớp mới tốt được. Vì vậy ngay từ khi
nhận lớp, giao viên chủ nhiệm phải phát hiện, lựa chọn một cách chính xác
những cá nhân tích cực để bồi dưỡng, làm nòng cốt cho bộ máy tự quản các hoạt
động của lớp. Giáo viên chủ nhiệm cũng cần làm cho các em ý thức được vai trò
của mình trong tập thể, sau đó phân công công việc phù hợp với năng lực của
các em. Đồng thời giáo viên cần dựa vào đội ngũ nòng cốt để lãnh đạo các hoạt
động một cách đa dạng, phong phú như: học tập, lao động, văn nghệ, thể thao,
vui chơi giải trí. Qua đó, nhằm thu hút toàn thể học sinh trong lớp tham gia tích
cực, kích thích nhu cầu của học sinh tham gia vào các hoạt động chung của lớp.
Quan trọng hơn là giúp các em hình thành lòng say mê, hứng thú học tập, tu
dưỡng, phát triển tình cảm tập thể, tình cảm thầy, trò. Giáo dục đạo đức học sinh
thông qua các tiết học "Hàng ngày, người tiếp xúc với các em và dạy các em
nhiều nhất chính là giáo viên chủ nhiệm. Thực tế, thông qua các môn học như:

Đạo đức, Tập đọc, TNXH, Kể chuyện, giáo viên có thể đưa các tình huống,
hành vi để giáo dục đạo đức học sinh"
4. Bồi dưỡng rèn luyện học sinh nâng cao chất lượng dạy và học.
- Cùng với việc học sinh có được kỷ cương nề nếp tới tập trung bồi dưỡng,
rèn luyện học sinh nâng cao chất lượng dạy và học, các nội dung cần tập trung
bồi dưỡng là:
+ Bồi dưỡng về đạo đức tác phong.
+ Bồi dưỡng về học tập và văn hoá
5. Xây dựng lớp trở thành một tập thể đoàn kết, thân ái, biết giúp đỡ
nhau trong học tập và rèn luyện.
Không những mỗi học sinh được bồi dưỡng về đạo đức cũng như về văn
hoá mà phải biết xây dựng tập thể lớp đoàn kết, thân ái, giúp đỡ lẫn nhau cùng
tiến bộ, tạo sự dân chủ trong học sinh.
Tạo mối quan hệ tốt đẹp giữa giáo viên và học sinh, gây ấn tượng với các
em luôn chú ý đến ý kiến của các em, lắng nghe tâm tư nguyện vọng để giải
3


quyết những thắc mắc, mâu thuẫn tạo sự hoà hợp cho các em.
Chú ý vấn đề xây dựng khối đại đoàn kết trong một lớp, giúp học sinh sống
chan hoà, tạo mối quan hệ giữa học sinh và học sinh như thăm hỏi bạn ốm đau,
tạo được ấn tượng đẹp đẽ về nhau và cho cả lớp học tập.
Chăm lo học sinh về mọi mặt, động viên khen chê kịp thời.
6. Tạo môi trường học tập thân thiện
Hướng dẫn học sinh cùng thực hiện trang trí lớp học tích cực, thân thiện:
học sinh sẽ trình bày các sản phẩm học tập của các em, ghi những bài học cần
nhớ, sưu tầm tranh ảnh có liên quan đến các kiến thức được học. Qua đó các em
được học hỏi những điều hay từ bạn mình.
Bên cạnh đó, giáo viên còn tập cho các em có thói quen tự giác làm việc,
biết tự tìm hiểu cuộc sống xung quanh mình bằng cách yêu cầu các em đọc sách

báo, xem ti vi, nghe tin tức… . Sau đó các em cùng trao đổi, chia sẻ với bạn để
cùng nhau hiểu biết về cuộc sống xung quanh.
Ngoài ra giáo viên cũng cần khuyến khích, tạo điều kiện để các em tham
gia các hoạt động phong trào, vui chơi của nhà trường. Qua đó các em được rèn
luyện một số kĩ năng: hợp tác, tinh thần đồng đội, sức khỏe…
7. Xây dựng tốt mối quan hệ : Gia đình - Nhà trường - Xã hội.
Đây là mối quan hệ cần có của mỗi giáo viên chủ nhiệm. Đầu năm học tổ
chức họp hội phụ huynh học sinh và cùng đề ra kế hoạch biện pháp thực hiện kế
hoạch. Họp phụ huynh vào cuối kỳ để có đánh giá và bàn biện pháp thực hiện
tốt. Phát huy tác dụng của sổ liên lạc lớp, thông qua sổ liên lạc thông báo với
phụ huynh mọi hoạt động của học sinh từng thời kỳ. Huy động lực lượng cộng
đồng, chăm lo đến sự nghiệp giáo dục thôn xóm, đoàn thanh niên, phụ nữ, động
viên kèm con em mình. Phối hợp với tổng phụ trách đội, BGH, các giáo viên
khác cùng giáo dục các em
III. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
- Học sinh: hứng thú học tập, các em có nhiều tiến bộ rõ rệt trong học tập
cũng như rèn luyện đạo đức. Các em thi đua nhau thực hiện tốt các hoạt động
mà giáo viên đưa ra.
Lớp tôi cũng đã đạt được nhiều thành tích trong các mặt học tập, phong
trào thi đua ở trường, số lượng HS khá giỏi tăng lên rõ rệt .
- Phụ huynh: tin tưởng, yên tâm đối với việc dạy bảo của giáo viên. Bên
cạnh đó, phụ huynh cũng thường xuyên theo dõi được việc học hành, đạo đức
của con em và có nhiều sự hỗ trợ đối với giáo viên. Phụ huynh cũng cảm thấy
phấn khởi khi thấy con em mình được giáo viên quan tâm, các em có nhiều tiến
bộ, các em ngày càng hoàn thiện và thành những đứa trẻ ngoan, học tốt.
Bản thân giáo viên khi thấy lớp mình đạt được những mục tiêu mà mình đề
ra là một sự thành công lớn. Nhìn các em vui khi nhận phiếu thưởng, quà tặng;
thấy các em hăng hái thi đua học tốt, tích cực hoạt động phong trào tôi thực sự
thấy hạnh phúc, thấy vui cùng niềm vui của các em và sự phấn khởi của phụ
huynh học sinh . Đó chính là thành quả to lớn nhất mà người giáo viên nào cũng

mong muốn đạt được.
4


IV. KẾT LUẬN
Giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc
hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu
dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh
tiếp tục học Trung học cơ sở.
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh xuyên
suốt 2 buổi/ tuần, giáo viên chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo dõi các
hoạt động trong giờ chơi, trong các buổi sinh hoạt, giao lưu tập thể,…và cả hoạt
động học tập ở nhà của học sinh. Vì vậy công việc của một giáo viên chủ nhiệm
lớp ở Tiểu học là rất nặng nề, rất vất vả và vô cùng phức tạp.
Ở đầu mỗi năm học, ở cùng một trường học, cùng một khối lớp, chất
lượng học tập của học sinh cũng tương đương nhau. Nhưng tại sao đến cuối
năm, chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh lớp này lại vượt trội hẳn so
với các lớp khác; sĩ số của lớp này duy trì 100% nhưng ở những lớp khác lại có
tới 1,2 em có ý định muốn bỏ học, thậm chí có em đang ở nhà nhưng vẫn không
đến lớp. Tất cả những điểm khác biệt đó giáo viên chủ nhiệm lớp phải có trách
nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm nào có tinh thần trách nhiệm cao, tận tâm với học
sinh của mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để thu hút học sinh đến
lớp, làm cho học sinh trở nên chăm ngoan, thích đi học và luôn cảm thấy “Mỗi
ngày đến trường là một niềm vui”.
Mặt khác, tuy giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học dạy được tất cả các
lớp (từ lớp 1 đến lớp 5) nhưng trong thực tế, không phải giáo viên nào cũng theo
học sinh của mình từ lớp này lên lớp khác. Vì vậy, mỗi năm lên lớp, các em lại
được học với một thầy (cô) khác nhau. Nếu giáo viên lớp dưới làm tốt công tác
chủ nhiệm, xây dựng tốt nề nếp lớp học, rèn luyện cho học sinh phương pháp tự
học và nhiều kĩ năng sống cơ bản khác; nhưng lên lớp trên, giáo viên chủ nhiệm

lớp không duy trì, không phát huy thì rồi nề nếp lớp học và chất lượng học tập
của học sinh sẽ ra sao? Do vậy, công tác chủ nhiệm lớp phải được thực hiện
đồng bộ từ lớp Một đến lớp Năm. Nề nếp lớp học, phương pháp học tập, đạo
đức, nhân cách và các kĩ năng sống của học sinh phải được giáo viên chủ nhiệm
chú ý xây dựng, rèn giũa ngay từ lớp 1 và phải được duy trì, phát huy xuyên
suốt ở các lớp trên.
Để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, người giáo viên chủ nhiệm lớp ở
tiểu học phải trải qua biết bao nhiêu khó khăn, bao nhiêu vất vả. Vì vậy, tôi
khẳng định rằng công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là cực kì quan
trọng, là nhân tố số một quyết định chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Để đạt được kết quả như mong muốn, giáo viên cần phải thực hiện những
yêu cầu sau:
- Nắm chắc Sơ yếu lý lịch của học sinh.
- Hiểu rõ tâm sinh lý, tính cách của từng học sinh, có những biện pháp giáo
dục cụ thể, thích hợp.
5


- Luôn có sự đổi mới trong các hình thức rèn luyện, thi đua, giáo dục, tạo
hứng thú, mới mẻ đối với học sinh.
- Thật sự xem mỗi học sinh là một đứa con của mình để từ đó giáo dục
bằng tất cả tấm lòng, tình thương yêu và tinh thần trách nhiệm.
Với những kinh nghiệm này, tôi thiết nghĩ nó có thể áp dụng với bất cứ
giáo viên nào, đối tượng học sinh nào bởi nó không khó thực hiện mà chỉ cần có
lòng say mê, sự quyết tâm của giáo viên thì chắc chắn chúng ta sẽ thành công.
-Việc lập kế hoạch và thực hiện theo kế hoạch là một yêu cầu không thể
thiếu được trong công tác chủ nhiệm lớp.
- Phải tổ chức thực hiện và linh động phối hợp các biện pháp một cách tốt
nhất để dạy và giáo dục học sinh một cách tốt nhất, giúp các em nắm vững kiến

thức đã học, vừa phát triển kỹ năng sống cho học sinh phù hợp với yêu cầu, mục
tiêu của giáo dục.
- Đặc biệt hơn là phải biết huy động cộng đồng cùng tham gia vào công tác
giáo dục học sinh.

6