Phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển việt nam chi nhánh cao bằng (Tóm tắt trích đoạn)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LÃNH THỊ THI

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG
TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT
TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH CAO BẰNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Hà Nội - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LÃNH THỊ THI

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG
TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT
TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH CAO BẰNG

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN ĐỊNH

Hà Nội - 2016


MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..............................................................................................i
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ...................................................................... iii
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ
CƠ BẢN VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT CỦA
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ........................................................................................4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................................4
1.1.2. Các nghiên cứu về thanh toán không dùng tiền mặt tại các Ngân hàng thƣơng
mại .........................................................................................................................................4
1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu ........................................................................................4
1.2. Một số vấn đề lý luận cơ bản về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ..........4
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ..4
1.2.3. Các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ........................................................4
1.3. Phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt……………………………25

1.3.1. Khái niệm phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ...........................4
1.3.2. Các tiêu chí đánh giá phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt.........4
1.3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt4
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................4
2.1. Phƣơng pháp luận chung.............................................................................................4
2.2. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................................4
2.3. Phƣơng pháp thu thập số liệu, thông tin....................................................................4
2.4. Phƣơng pháp tổng hợp, xử lý số liệu .........................................................................4

2.4.1. Phƣơng pháp tổng hợp số liệu.................................................................................4
2.4.2. Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ...............................................................................4
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN
MẶT TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH
CAO BẰNG .........................................................................................................................4


3.1. Khái quát chung về BIDV Cao Bằng ........................................................................4
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..........................................................................4
3.1.2. Đặc điểm, tình hình hoạt động của BIDV Cao Bằng ...........................................4
3.1.3. Tình hình ho ạt động kinh doanh của BIDV Cao Bằng giai đoạn 2013-2015 ...4
3.2. Thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV Cao
Bằng ......................................................................................................................................4
3.2.1. Thanh toán bằng séc .................................................................................................4
3.2.2. Thanh toán bằng Ủy nhiệm chi ...............................................................................4
3.2.3. Thanh toán bằng Ủy nhiệm thu...............................................................................4
3.2.4.Thanh toán bằng thẻ ngân hàng ...............................................................................4
3.2.5. Dịch vụ ngân hàng điện tử.......................................................................................4
3.3. Kết quả hoạt động cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV
Cao Bằng ..............................................................................................................................4
3.3.1. Quy mô phát triển dịch vụ .......................................................................................4
3.3.2. Chất lƣợng dịch vụ ...................................................................................................4
3.3.3.Thu nhập từ dịch vụ thanh toán................................................................................4
3.4. Đánh giá về thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại
BIDV Cao Bằng giai đoạn 2013 - 2015............................................................................4
3.4.1. Những kết quả đạt đƣợc ...........................................................................................4
3.4.2. Những hạn chế ..........................................................................................................4
3.4.3. Nguyên nhân..............................................................................................................4
CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG
DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

CHI NHÁNH CAO BẰNG ................................................................................................4
4.1. Định hƣớng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ...........................4
4.1.1. Định hƣớng của Chính phủ về phát triển thanh toán không dùng tiền mặt.......4
4.1.2. Định hƣớng phát triển của BIDV............................................................................4
4.1.3. Định hƣớng phát triển của của BIDV Cao Bằng ..................................................4
4.2. Một số giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV
Cao Bằng ..............................................................................................................................4


4.2.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền quảng cáo và các hoạt động marketing sâu
rộng đến ngƣời dân và các đơn vị trên địa bàn ................................................................4
4.2.2. Mở rộng danh mục sản phẩm dịch vụ theo hƣớng đa năng, đa dạng đáp ứng
nhu cầu của khách hàng ......................................................................................................4
4.2.3. Phát triển các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt phù hợp với điều kiện
nông thôn, miền núi.............................................................................................................4
4.2.4. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhân viên ................................................................4
4.3. Kiến nghị .......................................................................................................................4
4.3.1. Kiến nghị với Chính phủ..........................................................................................4
4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam.....................................................4
4.3.3. Kiến nghị với BIDV .................................................................................................4
KẾT LUẬN ..........................................................................................................................4
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................4


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu chữ viết tắt

Nguyên nghĩa

1

CBNV

Cán bộ nhân viên

2

CP

Chính phủ

3

CT

Chỉ thị

4

KDTM

Không dùng tiền mặt

5

NHNN

Ngân hàng nhà nứớc

6

NHTM

Ngân hàng thƣơng mại

7

NQ

Nghị quyết

8

TCTD

Tổ chức tín dụng

9

TKTG

Tài khoản tiền gửi

10

TMCP

Thƣơng mại cổ phần

11

TTKDTM

Thanh toán không dùng tiền mặt

12

UNC

Ủy nhiệm chi

13

UNT

Ủy nhiệm thu

14

XK

Xuất khẩu

12

NK

Nhập khẩu

i


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu hoạt động ngân hàng chủ yếu tại BIDV Cao Bằng giai
đoạn 2013 – 2015 ................................................................................................................4
Bảng 3.2. Cơ cấu huy động vốn giai đoạn 2013 -2015...................................................4
Bảng 3.3: Giá trị giao dịch các dịch vụ TTKDTM tại BIDV Cao Bằng giai đoạn
2013-2015 .............................................................................................................................4
Bảng 3.4. Số liệu hoạt động dịch vụ thanh toán bằng Uỷ nhiệm chi tại BIDV Cao
Bằng giai đoạn 2013 -2015 ................................................................................................4
Bảng 3.5. Tình hình phát triển thẻ ngân hàng giai đoạn 2013 – 2015 ..........................4
Bảng 3.6: Số lƣợng và doanh số thanh toán qua dịch vụ ngân hàng điện tử tại BIDV
Cao Bằng giai đoạn 2013 - 2015 .......................................................................................4
Bảng 3.7. Doanh số thanh toán bằng tiền mặt và sử dụng các dịch vụ TTKDTM tại
BIDV Cao Bằng giai đoạn 2013 - 2015............................................................................4
Bảng 3.8: Cơ cấu thanh toán tại BIDV giai đoạn 2013 - 2015 ......................................4
Bảng 3.9: Doanh số TTKDTM phân theo đối tƣợng khách hàng .................................4
Bảng 3.10: Số lƣợng khách hàng sử dụng các dịch vụ TTKDTM tại các NHTM trên địa
bàn tỉnh Cao Bằng năm 2015........................................................................................64

Bảng 3.11: Cơ sở vật chất hoạt động thanh toán của các NHTM trên địa bàn tỉnh
Cao Bằng năm 2015..............................................................................................66
Bảng 3.12: Thu nhập từ hoạt động dịch vụ và dịch vụ thanh toán................................4

ii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Dịch vụ thanh toán bằng Séc của ngân hàng.................................................4
Sơ đồ 1.2: Quy trình thanh toán UNC cùng ngân hàng ..................................................4
Sơ đồ 1.3: Quy trình thanh toán UNC khác ngân hàng ..................................................4
Sơ đồ 1.4. Quy trình cung cấp dịch vụ thanh toán nhờ thu, ủy nhiệm thu trƣờng hợp
NH đóng vai trò là NH phục vụ ngƣời mua (NH thanh toán)........................................4
Sơ đồ 1.5. Quy trình thanh toán thẻ ..................................................................................4
Sơ đồ 3.1 : Sơ đồ mô hình tổ chức BIDV Cao Bằng ......................................................4
Hình 3.2. Tỷ trọng thẻ tín dụng do các NHTM tại Cao Bằng phát hành năm 2015 ...4
Hình 3.3: Tình hình phát hành thẻ cho các đối tƣợng hƣởng lƣơng từ NSNN tại tỉnh
Cao Bằng giai đoạn 2013-2015. ........................................................................................4
Hình 3.4. Cơ cấu TTKDTM theo đối tƣợng ....................................................................4
Hình 3.5: Cơ cấu dịch vụ TTKDTM tại BIDV Cao Bằng giai đoạn 2013 -2015 .......4

iii


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội, sự ra đời và phát triển của thanh
toán không dùng tiền mặt là một tất yếu khách quan. Thanh toán không dùng tiền
mặt có một vai trò hết sức quan trọng đối với từng ngƣời dân, từng doanh nghiệp và
đối với toàn bộ nền kinh tế, đáp ứng đƣợc đòi hỏi của sản xuất và lƣu thông hàng
hóa trong nền kinh tế thị trƣờng, làm cho Ngân hàng trở thành trung tâm thanh toán
của nền kinh tế.
Hiện nay, khi mà nền kinh tế đã phát triển sang một giai đoạn mới, xã hội
hiện đại với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, giao dịch thƣơng mại kéo theo sự
gia tăng của dịch vụ thanh toán trực tuyến trên các thiết bị điện tử đòi hỏi hình thức
thanh toán không dùng tiền mặt không ngừng hoàn thiện và ngày càng phát triển.
Nắm bắt nhu cầu này, các ngân hàng thƣơng mại, các tổ chức trung gian thanh toán

rất tích cực triển khai các loại hình dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt. Bên
cạnh việc phát triển và mở rộng các phƣơng thức truyền thống nhƣ ủy nhiệm chi
(lệnh chi), ủy nhiệm thu (nhờ thu), nhiều dịch vụ, phƣơng thức mới, hiện đại, tiện
lợi và tiện ích dựa trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin đã xuất hiện và đang
đi dần vào cuộc sống, phù hợp với xu thế thanh toán của các nƣớc trong khu vực và
trên thế giới nhƣ thẻ ngân hàng, Mobile Banking, Internet Banking, SMS Banking,
ví điện tử ...
Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn tỉnh, hệ thống
các ngân hàng thƣơng mại toàn tỉnh nói chung và Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần
Đầu tƣ và phát triển chi nhánh tỉnh Cao Bằng nói riêng đã không ngừng phát triển
các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt và đạt đƣợc nhiều kết quả tích cực.
Đảm bảo an toàn, tiện lợi, thích hợp và chính xác trong giao dịch thanh toán của
khách hàng vừa tăng tốc độ chu chuyển vốn trong nền kinh tế và đẩy nhanh tốc độ
lƣu thông hàng hóa đồng thời tạo thêm nguồn thu cho ngân hàng. Tuy nhiên, thực tế
triển khai các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng còn có những
hạn chế bởi tính đa dạng và ổn định của dịch vụ chƣa cao, chƣa thu hút đƣợc nhiều

1


khách hàng sử dụng dịch vụ....Xuất phát từ thực trạng đó, trên cơ sở những lý luận
đã học cùng với quá trình tìm hiểu, nghiên cứu về tình hình hoạt động thanh toán tại
các ngân hàng thƣơng mại trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, tôi lựa chọn đề tài: “ Phát
triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát
triển Việt Nam – chi nhánh Cao Bằng” làm luận văn thạc sỹ.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở đánh giá thực tiễn triển khai các dịch vụ thanh toán không
dùng tiền mặt tại BIDV Cao Bằng từ năm 2013 đến 2015, để từ đó có biện pháp
phát triển, đẩy mạnh triển khai, ứng dụng các phƣơng tiện thanh toán hiện đại phù

hợp với đặc điểm của tỉnh Cao Bằng.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa lý luận cơ bản về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại
ngân hàng thƣơng mại, và các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển dịch vụ các dịch vụ
này.
Phân tích thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV Cao Bằng
trong giai đoạn từ 2013-2015.
Đƣa ra đánh giá và phân tích nguyên nhân các hạn chế của các dịch vụ thanh
toán không dùng tiền mặt tại BIDV Cao Bằng.
Đề xuất một số giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt
tại BIDV Cao Bằng với định hƣớng mở rộng quy mô, nâng cao chất lƣợng dịch vụ
cung ứng.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Thanh toán không dùng tiền mặt là gì?
- Thực trạng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt BIDV Cao Bằng cung
cấp cho khách hàng nhƣ thế nào? Còn có những hạn chế gì khi sử dụng các dịch vụ
này?
- Những nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển các dịch vụ thanh toán không
dùng tiền mặt hiện nay ở Cao Bằng, tại BIDV Cao Bằng?

2


- Để phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV Cao Bằng
cần những giải pháp nào ?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu các vấn đề chủ yếu về công tác thanh toán không dùng tiền
mặt của Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Cao Bằng
4.2. Phạm vi nghiên cứu:

Nội dung: Thực trạng và giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán không dùng
tiền mặt cho khách hàng tại BIDV Cao Bằng;
Không gian: Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – Chi nhánh
Cao Bằng.
Thời gian: Đề tài sẽ xem xét thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán không
dùng tiền mặt trong khoảng thời gian từ 2013 đến 2015 và đề xuất giải pháp phát
triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại chi nhánh thời gian tiếp theo.
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề lý luận chung
về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của NHTM
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Thực trạng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng
TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – CN Cao Bằng.
Chƣơng 4: Định hƣớng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại
ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – CN Cao Bằng.

3


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thạch An, 2015. “Xã hội không tiền mặt”, của , tạp chí công nghệ thông
tin;

ngày

cập

nhật:

21/10/2015

/>
doanh/giai-phap/2015/10/1243209/xa-hoi-khong-tien-mat/
2. BIDV Cao Bằng, 2013. Bảng cân đối kế toán năm 2012.
3. BIDV Cao Bằng, 2014. Bảng cân đối kế toán và Báo cáo tổng kết kinh
doanh năm 2014 và phương hướng hoạt động năm 2014.
4. BIDV Cao Bằng, 2015. Bảng cân đối kế toán và Báo cáo tổng kết kinh
doanh năm 2014 và phương hướng hoạt động năm 2016.
5. BIDV Việt Nam, 2013, 2014, 2015. Báo cáo thường niên.
6. Chính phủ, 2001. Nghị định số 64/2001/NĐ-CP ngày 20 tháng 09 năm
2001 “Về hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán”;
7. Chính phủ, 2012. Quyết định số 2453/QĐ-TTg ngày 27 tháng 12 năm 2012
của Thủ tƣớng Chính phủ ban hành “Đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền
mặt”;
8. Chính phủ, 2012. Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22 tháng 11 năm
2012 về “Thanh toán không dùng tiền mặt”;
9. Chính phủ, 2007. Chỉ thị số 20/2007/CT-TTg ngày 24 tháng 8 năm 2007
của Thủ tƣớng Chính phủ “Về việc trả lương qua tài khoản cho các đối tượng
hưởng lượng từ NSNN”;
10. Huỳnh Thị Thanh Hảo, 2011. Luận văn thạc sĩ kinh tế, “Phát triển thanh
toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt
Nam - chi nhánh TP Hồ Chí Minh”, , trƣờng Đại học kinh tế.
11. Đặng Công Hoàn, 2015. Luận án tiến sỹ “Phát triển Dịch vụ TTKDTM
cho khu vực dân cư tại Việt Nam”, trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQGHN.

4


12. Bùi Thị Mỹ Huyền, 2011. Luận văn thạc sỹ kinh tế, “Hoàn thiện hoạt

động thanh toán không dùng tiền mặt qua ngân hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh”,
của , trƣờng Đại học kinh tế TP. Hồ Chí Minh
13. Nguyễn Minh Kiều, 2009. Giáo trình Nghiệp vụ Ngân hàng thương Mại,
Nxb Thống kê, Hà Nội;
14. Lê thị Biếc Linh, 2010. Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh, “Nghiên cứu
các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân
hàng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”, của trƣờng Đại học Đà Nẵng
15. Đỗ Thị Khánh Ngọc, 2014. Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh “Đẩy
mạnh công tác thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng thương mại cổ phần
Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Cao Bằng” .
16. Nguyễn Văn Ngọc, 2011. Giáo trình tiền tệ ngân hàng và thị trường tài
chính, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội;
17. Mai Thị Quỳnh Nhƣ, 2014. “Thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt
Nam”, Bài viết trên trang điện tử Đại học duy tân, Ngày cập nhật 19/09/2014
/>18. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2014. Thông tƣ 39/2014/TT-NHNN ngày
11/12/2014 của NHNN hƣớng dẫn về dịch vụ trung gian thanh toán.
19. Đỗ Thị Lan Phƣơng, 2014. “Thanh toán không dùng tiền mặt: Xu hướng
trên thế giới và thực tiễn tại việt Nam”, tạp chí tài chính ; ngày cập nhật 24/07/2014
< />20. Thông tƣ Số 46/2014/TT-NHNN ngày 31/12/ 2014 của Ngân hàng Nhà
nƣớc "Hướng dẫn về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt".

5