Tổ chức và hoạt động của thanh tra bộ công an (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THU GIANG

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
THANH TRA BỘ CÔNG AN

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60.38.01.02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội.
Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS. NGUYỄN THỊ VIỆT HƯƠNG
Phản biện 1: PGS. TS Hoàng Thế Liên

Phản biện 2: PGS. TS Nguyễn Minh Đoan

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận thạc sĩ họp tại:
Học viện Khoa học Xã hội vào lúc:
16 giờ 45 phút, ngày 11 tháng 5 năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện khoa học xã hội

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công tác thanh tra có vai trò rất quan trọng trong quản lý nhà
nước, là một giai đoạn không thể thiếu trong công tác quản lý. Trong
lực lượng CAND, Thanh tra BCA là cơ quan chỉ đạo mọi mặt về công
tác thanh tra đối với Công an các đơn vị, địa phương và các tổ chức
thanh tra CAND.
Thanh tra BCA từ khi thành lập đến nay liên tục phát triển, tổ
chức xuyên suốt, đội ngũ cán bộ Thanh tra đã không ngừng được tăng
lên về số lượng và nâng cao về chất lượng, khẳng định được vai trò
tham mưu cho lãnh đạo Bộ trong công tác thanh tra, tiếp công dân, xử
lý đơn thư phản ánh, kiến nghị, KNTC và PCTN, góp phần tích cực
xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh, bảo đảm hoàn
thành nhiệm vụ chính trị của BCA. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả
đã đạt được, hoạt động của Thanh tra BCA vẫn còn những hạn chế,
vướng mắc cần làm rõ cả về mặt lý luận và thực tiễn như: tổ chức và
hoạt động thanh tra chưa thực sự ổn định, thống nhất. Quyền hạn thanh
tra còn bị hạn chế, các kết luận, kiến nghị thanh tra chưa được thực thi
một cách nghiêm chỉnh, còn thiếu những biện pháp cứng rắn, chế tài
đủ mạnh. Năng lực của một số cán bộ thanh tra chưa đáp ứng được
yêu cầu về trình độ nghiệp vụ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, phẩm
chất đạo đức, bản lĩnh chính trị trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Công tác quản lý, cơ sở vật chất trang thiết bị, trình độ khoa học kỹ
thuật phục vụ hoạt động thanh tra còn yếu kém v.v... Những hạn chế,
bất cập nêu trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng và hiệu quả
công tác của Thanh tra BCA.
Vì vậy, đối với Thanh tra BCA, việc nghiên cứu, làm sáng tỏ các
yêu cầu cấp thiết nhằm xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt

1

động của Thanh tra BCA, đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao
hiệu quả tổ chức và hoạt động thanh tra của BCA là cần thiết. Đó cũng
là lý do học viên chọn đề tài “Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ
Công an” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Thanh tra là vấn đề mang tính tổ chức pháp lý quan trọng trong hệ
thống bộ máy nhà nước. Trong những năm qua, tổ chức và hoạt động
thanh tra đã thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà khoa học pháp
lý, quản lý, tổ chức nghiên cứu ở nhiều khía cạnh và mức độ khác
nhau. Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu và các bài viết
về vấn đề này của các cá nhân, tập thể được công bố. Ngoài ra còn
nhiều bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí khoa học, các đề tài đã được
nghiệm thu, các luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, về vấn đề tổ chức và
hoạt động thanh tra ở nước ta.
Tuy nhiên, việc nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của
Thanh tra BCA thì chưa có công trình nào đề cập đến. Chính vì
vậy, thực tiễn đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nghiên cứu sâu cả về
lý luận cũng như thực tiễn về tổ chức và hoạt động của Thanh tra
BCA nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả các mặt của công tác
thanh tra góp phần vào việc tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước
trong lĩnh vực ANTT phục sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích:
Mục đích của luận văn là làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và
thực tiễn về tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA; đánh giá đúng
thực trạng về tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA, trên cơ sở đó
luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động

2


thanh tra, đồng thời đóng góp vào quá trình hoàn thiện pháp luật về
thanh tra CAND nói chung và Thanh tra BCA nói riêng.
3.2. Nhiệm vụ:
Phân tích, làm rõ cơ sở lý luận về Thanh tra BCA, về vị trí vai
trò trong quản lý nhà nước của Thanh tra BCA; quá trình hình thành
và phát triển của Thanh tra BCA; nghiên cứu về cơ cấu tổ chức và thực
tiễn hoạt động của Thanh tra BCA từ năm 2011 đến nay; tìm ra những
ưu điểm cùng với những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những
kết quả này, từ đó đề xuất quan điểm, giải pháp đổi mới tổ chức và
hoạt động của Thanh tra BCA trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và pháp luật liên quan
tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA; phân tích thực trạng về tổ chức
và hoạt động của Thanh tra BCA, đưa ra nhận xét về những ưu điểm, hạn
chế, bất cập so với quy định hiện hành trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp
phù hợp.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
Về phạm vi không gian: Nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của
các tổ chức thanh tra trong lực lượng CAND nói chung là vấn đề rất rộng,
phức tạp, có tầm bao quát lớn, do đó, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu
vấn đề tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA.
Về phạm vi thời gian: Trong phạm vi của luận văn, tác giả chỉ
nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA từ năm 2011 đến
nay nhằm đánh giá kết quả hoạt động, cũng như hiệu quả của các quy định
của pháp luật thanh tra kể từ khi Luật Thanh tra năm 2010 được ban hành.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

3


Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu phổ biến,
hiện đại của khoa học pháp lý như: phân tích, tổng hợp, chứng
minh, quy nạp, so sánh, xã hội học pháp luật, khảo sát… để làm
sáng tỏ bản chất của vấn đề.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Tập trung làm sáng tỏ những vấn đề về lý luận về tổ chức và
hoạt động của Thanh tra BCA;
- Phân tích, đánh giá khách quan thực trạng tổ chức và hoạt động
của Thanh tra BCA ở nước ta hiện nay; chỉ rõ những ưu điểm, những
hạn chế, bất cập, nguyên nhân, rút ra những bài học kinh nghiệm trong
công tác tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA;
- Đề xuất một số giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động
của Thanh tra BCA nói riêng, cũng như nâng cao năng lực, hiệu quả
công tác thanh tra CAND nói chung.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo,
nội dung của luận văn bao gồm 3 chương. Cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp luật về tổ chức và hoạt
động của Thanh tra Bộ Công an
Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ
Công an ở nước ta hiện nay
Chương 3: Quan điểm và giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động

của Thanh tra Bộ Công an ở nước ta hiện nay

4


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỔ
CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA BỘ CÔNG AN
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của Thanh tra Bộ Công an
1.1.1. Khái niệm
1.1.1.1. Khái niệm thanh tra
Thanh tra với vai trò là danh từ chung có thể được hiểu là một
thực thể pháp lý, một thiết chế nhà nước về thanh tra để chỉ cơ quan,
tổ chức thanh tra hoặc bộ phận, lĩnh vực thanh tra nhất định. Đồng
thời, thanh tra với ý nghĩa như một động từ còn là khái niệm để chỉ
hoạt động kiểm tra, kiểm soát của cơ quan, tổ chức, người được giao
nhiệm vụ, quyền hạn nhằm: “xem xét và phát hiện, ngăn chặn với
những gì trái với quy định” của các tổ chức, cá nhân là đối tượng của
thanh tra.
Từ phân tích nêu trên, thanh tra được hiểu như sau:
Thanh tra là việc xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự thủ tục
do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với
việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao
của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quản lý hành chính nhà nước
nhằm phòng ngừa, xử lý các vi phạm pháp luật, bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân, góp phần
nâng cao hiệu lực quản lý hành chính nhà nước.
1.1.1.2. Khái niệm Thanh tra Bộ Công an
Khái niệm về Thanh tra Bộ được hiểu như sau:
Thanh tra Bộ là cơ quan thanh tra hoặc hệ thống các cơ quan

thanh tra thuộc một Bộ, cơ quan ngang Bộ, được thành lập trên cơ sở
quy định của Luật Thanh tra và các quy định riêng của Chính phủ,
thực hiện chức năng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành

5


trong phạm vi quản lý thuộc chức năng, nhiệm vụ của Bộ, cơ quan
ngang Bộ.
Trên cơ sở khái niệm chung về thanh tra; Thanh tra Bộ cũng như
các quy định của pháp luật hiện hành, có thể đi đến thống nhất khái
niệm về Thanh tra BCA như sau:
Thanh tra BCA là cơ quan thanh tra trực thuộc BCA, thực hiện
chức năng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành trong
phạm vi quản lý nhà nước của BCA về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo
đảm trật tự an toàn xã hội theo quy định của pháp luật.
1.1.2. Đặc điểm Thanh tra Bộ Công an
Bên cạnh những đặc điểm chung của thanh tra, tổ chức và hoạt
động của Thanh tra BCA còn có những đặc điểm riêng như sau:
Thứ nhất, Thanh tra BCA là cơ quan của BCA, chịu sự lãnh
đạo, chỉ đạo song trùng trực thuộc, chịu sự chỉ đạo trực tiếp, toàn
diện của Đảng ủy CATW, Bộ trưởng BCA, đồng thời chịu sự chỉ
đạo, hướng dẫn về công tác, tổ chức, nghiệp vụ của Thanh tra
Chính phủ.
Thứ hai, Thanh tra BCA tiến hành hoạt động thanh tra hành
chính đối với Công an các đơn vị, địa phương và CBCS CAND theo
quy định về phân cấp quản lý của Bộ trưởng BCA trong việc thực hiện
chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Đồng thời, tiến
hành thanh tra chuyên ngành đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân
trong việc chấp hành pháp luật về bảo vệ ANQG, bảo đảm TTATXH,

đấu tranh phòng chống tội phạm.
Thứ ba, đối tượng thanh tra của Thanh tra BCA bao gồm: Cơ
quan, đơn vị và cá nhân thuộc BCA quản lý; Cơ quan, tổ chức và cá
nhân Việt Nam trong việc chấp hành pháp luật về bảo vệ ANQG và
giữ gìn TTATXH thuộc phạm vi quản lý nhà nước của BCA; Cơ quan,

6


tổ chức và cá nhân nước ngoài tại Việt Nam có hoạt động liên quan
đến pháp luật về bảo vệ ANQG và giữ gìn TTATXH thuộc phạm vi
quản lý nhà nước của BCA.
Thứ tư, Thanh tra BCA gắn liền với tính chất quản lý nhà nước
của BCA trong lĩnh vực ANTT. Với vai trò là cơ quan quản lý nhà
nước trong lĩnh vực ANTT, BCA đề ra mục tiêu, yêu cầu, nội dung
đối với hoạt động của Thanh tra BCA.
1.1.3. Vai trò của Thanh tra Bộ Công an
Một là, Thanh tra BCA là một thiết chế đảm bảo và gia tăng hiệu
lực, hiệu quả quản lý nhà nước của BCA.
Hai là, Thanh tra BCA có vai trò quan trọng trong việc kiểm
soát quyền lực nhà nước của BCA, góp phần nâng cao tính kỷ luật, ý
thức trách nhiệm của CBCS, xây dựng lực lượng CAND trong sạch,
vững mạnh.
Ba là, Thanh tra BCA có vai trò quan trọng trong nhiệm vụ bảo
vệ bí mật nhà nước, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự
an toàn xã hội.
Bốn là, Thanh tra BCA là một chủ thể tham gia bảo đảm quyền
con người, quyền công dân.
1.2. Pháp luật về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ
Công an

1.2.1. Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Bộ Công an theo pháp
luật hiện hành
Theo quy định tại Điều 8 Nghị định số 41/2014/NĐ-CP ngày
13/5/2014 tổ chức Thanh tra BCA được thiết lập bao gồm Chánh
Thanh tra, các Phó Chánh thanh tra, các ngạch Thanh tra viên và sĩ
quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật.

7


Tổ chức bộ máy của Thanh tra BCA bao gồm 09 phòng chức
năng. Cơ cấu tổ chức và biên chế của Thanh tra BCA do Bộ trưởng
BCA quy định.
1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Bộ
Công an theo pháp luật hiện hành
Về chức năng
Thanh tra BCA thực hiện 03 chức năng:
Một là, giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước về công tác thanh tra,
giải quyết KNTC, tiếp công dân và PCTN, lãng phí trong CAND.
Hai là, tiến hành các hoạt động thanh tra bao gồm: thanh tra hành
chính đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý của
BCA; thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc
phạm vi quản lý nhà nước về bảo vệ ANQG và bảo đảm TTATXH,
đấu tranh phòng, chống tội phạm trong phạm vi cả nước.
Ba là, tiến hành các hoạt động giải quyết KNTC, tiếp công dân
và PCTN, lãng phí theo quy định của pháp luật.
Về nhiệm vụ, quyền hạn
Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều 18, Luật
Thanh tra năm 2010.
Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc Công an các đơn vị, địa phương

xây dựng và thực hiện chương trình, kế hoạch thanh tra.
Tổ chức tập huấn nghiệp vụ thanh tra cho Thủ trưởng, thanh tra
viên, cán bộ thanh tra chuyên trách hoặc kiêm nhiệm trong CAND.
Phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, thanh tra
Công an các đơn vị, địa phương thực hiện các quy định của pháp luật
về thanh tra.

8


Tổng kết, rút kinh nghiệm, trao đổi thông tin, nghiên cứu
khoa học về công tác thanh tra trong phạm vi quản lý nhà nước
của BCA.
Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác do Bộ trưởng BCA giao.
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức và hoạt động của
Thanh tra Bộ Công an
1.3.1. Hệ thống pháp luật
Các quy định pháp luật về tổ chức và hoạt động của thanh tra
CAND là cơ sở pháp lý, là tiền đề cho việc tổ chức và hoạt động của
Thanh tra BCA đi vào nề nếp, khuôn khổ. Nếu hệ thống các văn bản
pháp luật về thanh tra nói chung và thanh tra CAND nói riêng được
xây dựng đầy đủ, thống nhất, có giá trị pháp lý cao, tạo hành lang pháp
lý thuận lợi tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA, qua đó góp phần
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của BCA. Ngược lại,
nếu thiếu một cơ chế pháp lý cụ thể, phù hợp sẽ là một rào cản, kìm
hãm việc thực hiện vai trò của Thanh tra BCA.
1.3.2. Nguồn lực
Nguồn lực có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của tổ chức
thanh tra, là yếu tố quyết định đến hiệu quả của hoạt động thanh tra.
Nguồn lực bao gồm nguồn nhân lực thanh tra và các điều kiện về cơ

sở vật chất, kỹ thuật.
Nguồn nhân lực của Thanh tra BCA bao gồm đội ngũ cán bộ
quản lý và đội ngũ CBCS làm công tác thanh tra, đây là nhân tố quan
trọng quyết định chất lượng cũng như hiệu lực, hiệu quả hoạt động
của Thanh tra BCA.
Các nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, chính sách đãi ngộ,
phương tiện làm việc,… là những điều kiện bảo đảm, chi phối sự tồn

9


tại và phát triển của các tổ chức thanh tra nói chung và Thanh tra BCA
nói riêng.
1.3.3. Khả năng phối hợp với các cơ quan, tổ chức khác trong
hoạt động thanh tra
Tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA chịu tác động bởi
nhiều mối quan hệ: mối quan hệ với Thanh tra Chính phủ (mối quan
hệ theo chiều dọc); mối quan hệ với BCA (mối quan hệ theo chiều
ngang); mối quan hệ với Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy CATW; mối quan
hệ với các cơ quan tổ chức khác: Cơ quan điều tra, truy tố, xét xử;…
Chính vì vậy, trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra BCA cần chú
trọng tăng cường khả năng phối hợp với các mối quan hệ, với các cơ
quan, tổ chức khác trong hoạt động thanh tra.
1.3.4. Tính chất đặc thù của lĩnh vực công tác tại Bộ Công an
Bộ là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà
nước về các ngành, lĩnh vực được giao, mỗi Bộ sẽ mang những đặc
điểm riêng xuất phát từ tính chất đặc thù của mỗi ngành, lĩnh vực mà
Bộ quản lý. Vì vậy, công tác thanh tra của mỗi Bộ cũng sẽ chịu sự tác
động từ những điểm khác biệt này.
Tính đặc thù của lĩnh vực công tác tại BCA quyết định nghiệp

vụ công tác của BCA, đồng thời chi phối vấn đề tổ chức và hoạt động
của cơ quan Thanh tra BCA.

10


Chương 2
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
THANH TRA BỘ CÔNG AN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
2.1. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của thanh
tra Bộ Công an
2.2. Thực trạng tổ chức của Thanh tra Bộ Công an
2.2.1. Về cơ cấu tổ chức
Từ năm 2014 đến nay, Thanh tra BCA được sắp xếp gồm 09
phòng. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của các
phòng do Chánh Thanh tra BCA đề xuất, Tổng cục trưởng Tổng cục
Chính trị CAND quyết định. Riêng về chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và tổ chức bộ máy của Văn phòng Ban Chỉ đạo PCTN, thực hành
tiết kiệm và chống lãng phí trong CAND thực hiện theo quy định của
Bộ trưởng BCA.
2.2.2. Về nhân sự
2.2.2.1. Lãnh đạo Thanh tra BCA
Hiện nay, lãnh đạo Thanh tra BCA bao gồm Chánh Thanh tra
và 06 Phó Chánh Thanh tra. Đội ngũ lãnh đạo cấp phòng của Thanh
tra BCA đã được kiện toàn đầy đủ bao gồm mỗi phòng chuyên môn
do 01 Trưởng phòng phụ trách và 03 Phó Trưởng phòng giúp việc.
2.2.2.2. Cán bộ, chiến sĩ và Thanh tra viên
Về số lượng biên chế
Về biên chế của Thanh tra BCA tính đến hết ngày 31/12/2016
đã tăng lên 37 CBCS (25%) so với năm 2011. Trong đó: số lượng

Thanh tra viên cao cấp tăng 42%; Thanh tra viên chính tăng 15%;
Thanh tra viên tăng 48%; số lượng chưa được bổ nhiệm và không làm
công tác thanh tra tăng 11%.

11


Về trình độ chuyên môn, chính trị
100% CBCS làm nhiệm vụ thanh tra đạt trình độ Trung cấp lý
luận chính trị trở lên. Đối với số lượng CBCS làm công tác thanh tra,
Thanh tra BCA có 01 đồng chí có trình độ Tiến sỹ, 19 đồng chí có
trình độ Thạc sỹ, 76 đồng chí có trình độ cử nhân.
2.2.3. Các mối quan hệ về tổ chức
2.2.3.1. Mối quan hệ với Bộ trưởng Bộ Công an
Theo chiều ngang, Thanh tra BCA là cơ quan tham mưu, giúp
Bộ trưởng BCA thực hiện quản lý nhà nước về thanh tra, giải quyết
KNTC và PCTN; tiến hành thanh tra, giải quyết KNTC và PCTN theo
quy định của pháp luật góp phần bảo đảm sự quản lý thống nhất của
Bộ trưởng BCA trong lĩnh vực ANTT.
2.2.3.2. Mối quan hệ với các tổ chức thanh tra trong CAND
Mối quan hệ giữa Thanh tra BCA với các tổ chức thanh tra nhà
nước trong CAND là mối quan hệ chỉ đạo - điều hành giữa cơ quan
quản lý nhà nước cấp trên với cơ quan quản lý nhà nước cấp dưới
trong hệ thống các cơ quan thuộc bộ máy của ngành Công an.
2.2.3.3. Mối quan hệ với Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an
Trung ương
Hoạt động kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy CATW và
hoạt động thanh tra của Thanh tra BCA được diễn ra song hành. Vấn
đề đặt ra là tất yếu cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa hai hoạt động này
của Thanh tra BCA với Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy CATW.

2.2.3.4. Mối quan hệ với Thanh tra Chính phủ
Thanh tra BCA là cơ quan thanh tra thuộc hệ thống thanh tra
nhà nước, theo chiều dọc, Thanh tra BCA chịu sự chỉ đạo, hướng
dẫn, kiểm tra về nghiệp vụ thanh tra hành chính của Thanh tra
Chính phủ.

12


2.2.3.5. Mối quan hệ với các cơ quan khác
Thanh tra BCA có mối quan hệ phối hợp công tác thanh tra
với Thanh tra các Bộ, ngành khác và các Cơ quan điều tra, truy
tố, xét xử.
2.2.4. Đánh giá chung về tổ chức của Thanh tra Bộ Công an
2.2.4.1. Về ưu điểm và nguyên nhân của ưu điểm:
Ưu điểm
Việc sắp xếp, tổ chức bộ máy và nhân sự các phòng, ban của
Thanh tra BCA hiện nay nhìn chung phù hợp với quy định của pháp
luật; Đội ngũ CBCS chuyên trách thanh tra có tinh thần trách nhiệm
với công việc, kỷ luật tốt, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, dày dạn
kinh nghiệm thực tế; Thanh tra BCA đã có quan hệ và sự phối hợp tốt
trong tổ chức và hoạt động với các bộ phận và cơ quan hữu quan thực
hiện công việc một cách hiệu quả.
Nguyên nhân của ưu điểm
Trong những năm qua Đảng ủy CATW, lãnh đạo BCA đã quan
tâm lãnh đạo, chỉ đạo, từng bước củng cố, kiện toàn, tăng cường tổ
chức bộ máy, biên chế cán bộ Thanh tra CAND nói chung và Thanh
tra BCA nói riêng; Hệ thống pháp luật thanh tra nói chung và pháp
luật thanh tra CAND nói riêng ngày càng hoàn chỉnh; Thực hiện công
cuộc đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế, Thanh tra BCA có nhiều

cơ hội để nghiên cứu, tiếp thu kinh nghiệm, ưu điểm của một số mô
hình tổ chức và hoạt động thanh tra của các nước trên thế giới; Thanh
tra BCA thường xuyên tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác thanh
tra. Tích cực, chủ động xây dựng các kế hoạch rèn luyện và nâng cao
trình độ chuyên môn cho CBCS làm nhiệm vụ thanh tra.
2.2.4.2. Về hạn chế và nguyên nhân của hạn chế
Hạn chế

13


Số lượng, biên chế CBCS, Thanh tra viên còn quá ít, cơ cấu
nhân sự CBCS trẻ làm nhiệm vụ thanh tra không nhiều; Trình độ
chuyên môn của một số CBCS Thanh tra viên vẫn còn những hạn chế
nhất định, chưa đáp ứng được hết yêu cầu của công việc; Trang thiết
lạc hậu, trụ sở làm việc còn chật chội; Những quy định của pháp luật
hiện hành về chế độ lương, phụ cấp chưa phù hợp với thực tế, kinh phí
tổ chức và tiến hành các hoạt động thanh tra còn hạn hẹp.
Nguyên nhân của hạn chế
Thanh tra BCA phụ thuộc vào BCA về số lượng biên chế, kinh
phí hoạt động được ấn định cho toàn lực lượng CAND; Nhận thức của
các cấp ủy Đảng, lãnh đạo Bộ về vị trí, vai trò của công tác thanh tra
CAND vẫn còn hạn chế; Việc đào tạo nghiệp vụ thanh tra cơ bản chủ
yếu qua những khóa tập huấn hoặc bồi dưỡng ngắn hạn, chưa được
thường xuyên; Tổ chức đội ngũ CBCS thanh tra không được ổn định,
thường có sự luân chuyển, điều động nội bộ từ lĩnh vực này sang lĩnh
vực khác, phòng này sang phòng khác.
2.3. Thực trạng hoạt động của Thanh tra Bộ Công an
2.3.1. Về công tác thanh tra
2.3.1.1. Quản lý nhà nước về thanh tra

Hàng năm Thanh tra BCA đã chủ động xây dựng chương trình,
kế hoạch công tác thanh tra trình Bộ trưởng BCA phê duyệt; tổ chức
thực hiện kế hoạch thanh tra thuộc trách nhiệm của Thanh tra BCA.
Từ năm 2011 đến nay Thanh tra BCA đã tổ chức 171 cuộc kiểm tra,
đôn đốc việc thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra hướng dẫn công tác
thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành, xử lý sau thanh tra. Tiến
hành 11 cuộc thanh tra trách nhiệm đối với Thủ trưởng cơ quan các
đơn vị, địa phương trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về
công tác thanh tra, giải quyết KNTC.

14


2.3.1.2. Thực tiễn công tác thanh tra
Từ năm 2011 đến nay, Thanh tra BCA đã tổ chức 149 cuộc
thanh tra, trong đó có 103 cuộc thanh tra hành chính chiếm 69%, 46
cuộc thanh tra chuyên ngành chiếm 31%.
Trong đó, Thanh tra hành chính: Từ năm 2011 – 2016, Thanh
tra BCA đã tiến hành thanh tra diện rộng mỗi năm 02 đến 03 chuyên
đề về nhiều lĩnh vực công tác của các lực lượng. Thanh tra chuyên
ngành: Thanh tra BCA tập trung chủ yếu thực hiện ở 03 lĩnh vực lớn:
thanh tra việc chấp hành pháp luật về phòng cháy, chữa cháy; thanh
tra việc thực hiện pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước và thanh tra
việc chấp hành pháp luật chuyên ngành lĩnh vực quản lý nhà nước về
ANTT.
2.3.2. Về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
2.3.2.1. Quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo
Ngay sau khi Luật Tiếp công dân năm 2013 và Nghị định số
64/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014, Thanh tra BCA đã quán triệt, tổ
chức thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân. Kiện toàn,

sắp xếp bộ máy tổ chức tiếp công dân. Thanh tra BCA đã tham mưu
cho Đảng ủy CATW, Bộ trưởng BCA ban hành các quyết định, chỉ
thị, thông tư, quy chế, quy định về tiếp công dân, tiếp nhận và giải
quyết KNTC.
2.3.2.2. Thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
Tính từ năm 2011 đến nay, Thanh tra BCA đã tiếp 2.446 lượt
người với 7.140 người. Phối hợp với các cơ quan chức năng tiếp và
giải quyết 115 đoàn đông người đến trụ sở Thanh tra BCA. Tiến hành
tiếp nhận, phân loại 55.536 đơn thư KNTC. Kịp thời chuyển đến các
phòng chức năng theo dõi, xử lý theo quy định 1.571 lượt tin, bài phản
ánh các sai phạm của CBCS CAND. Từ năm 2011 đến nay, Thanh tra

15


BCA luôn hoàn thành chỉ tiêu xác minh, giải quyết 100% đơn KNTC,
kiến nghị, phản ánh được giao.
2.3.3. Về công tác phòng, chống tham nhũng
Từ năm 2011 đến nay, Thường trực Ban chỉ đạo PCTN, thực
hành tiết kiệm, chống lãng phí BCA đã hoàn thành 31 cuộc kiểm tra
việc thực hiện các quy định của pháp luật về PCTN. Duy trì việc tiếp
nhận, xử lý các tin nhận được qua đường dây điện thoại nóng của
Thanh tra BCA, tiếp nhận 128 tin phản ánh tiêu cực của Cảnh sát giao
thông, tổ chức 12 cuộc kiểm tra, và phát hiện 23 cán bộ vi phạm, hoàn
chỉnh hồ sơ, chuyển Công an đơn vị, địa phương xử lý CBCS có sai
phạm theo thẩm quyền.
2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động của Thanh tra
Bộ Công an
2.3.4.1. Ưu điểm và nguyên nhân của những ưu điểm
Ưu điểm:

Thanh tra BCA nỗ lực chủ động triển khai chương trình công
tác thanh tra đã được phê duyệt và những nhiệm vụ đột xuất; Các cuộc
thanh tra được tiến hành có trọng tâm, trọng điểm; Chủ động phối hợp
với Thanh tra một số đơn vị, địa phương để thống nhất tham mưu cho
lãnh đạo Bộ giải quyết những đơn KNTC phức tạp; Công tác thanh
tra, kiểm tra trách nhiệm đối với Thủ trưởng cơ quan nhà nước ở địa
phương được quan tâm, kịp thời phát hiện, điều chỉnh những hạn chế,
thiếu sót.
Nguyên nhân của những ưu điểm
Thanh tra BCA luôn chủ động nắm bắt những chủ trương, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và tình hình thực tiễn; Hệ
thống văn bản pháp luật về thanh tra ngày càng được hoàn thiện; Bộ
máy tổ chức của Thanh tra BCA đã được quan tâm, kiện toàn nhằm

16


đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ; Không chỉ tập trung thanh tra những
đơn vị, địa phương có vấn đề sai phạm, yếu kém mà đã chú trọng việc
đánh giá những ưu điểm, mặt mạnh của các cơ quan, đơn vị nhằm phát
hiện ra những nhân tố mới, những kinh nghiệm hay để đề nghị nhân
rộng nâng cao hiệu lực, hiệu quả thanh tra.
2.3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế
Hạn chế
❖ Đối với công tác thanh tra:
Vẫn còn tình trạng thời hạn của một số cuộc thanh tra bị kéo
dài. Kết luận thanh tra còn chung chung, chưa đánh giá chính xác.
Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra triển khai
còn ít, hiệu quả hạn chế.Việc thi hành yêu cầu, kết luận, kiến nghị,
quyết định xử lý về thanh tra còn chưa được thực hiện đầy đủ; Hoạt

động thanh tra vẫn còn nặng về thanh tra vụ việc.
Thanh tra hành chính: Nhiều lĩnh vực công tác nhiều năm vẫn
chưa được thực hiện thanh tra diện rộng. Việc kiểm tra, hướng dẫn
trực tiếp, chỉ đạo của Thanh tra BCA đối một số đơn vị, địa phương
còn hạn chế. Thanh tra chuyên ngành: Việc triển khai thanh tra chuyên
ngành còn chậm. Chưa tập trung tổng kết các cuộc thanh tra chuyên
ngành diện rộng. Nhận thức về đối tượng, nội dung, phương pháp,
phạm vi, phân công, phân cấp thanh tra,… chưa thống nhất.
❖ Đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
Việc phân loại đơn thư chưa chính xác, một số vụ việc còn để
kéo dài, khiếu kiện vượt cấp. Nhận thức của một bộ phận CBCS về
công tác giải quyết KNTC chưa đầy đủ; Một số trường hợp người dân
có nhận thức pháp luật hạn chế hoặc ý thức chấp hành pháp luật kém,
cùng với đó là một số đối tượng có động cơ, mục đích bôi nhọ, chống
chính quyền khiếu tố sai sự thật.

17


❖ Đối với công tác phòng, chống tham nhũng
Việc kê khai tài sản, thu nhập còn nặng về hình thức; Tình trạng
vi phạm đạo đức nghề nghiệp, quy tắc ứng xử còn khá phổ biến; Quan
hệ phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong công tác đấu tranh
PCTN còn hạn chế; Việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ
quan khi xảy ra tham nhũng chưa được quan tâm đúng mức; Việc phát
hiện các vụ việc tham nhũng thông qua hoạt động thanh tra còn ít, đa
số các vụ việc tham nhũng được phát hiện là thông qua tố cáo của
người dân hoặc qua phản ánh của các phương tiện thông tin đại chúng.
Nguyên nhân của những hạn chế
Sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, lãnh đạo Bộ có lúc

chưa tập trung; Sự phụ thuộc quá lớn của Thanh tra BCA đối với cơ
quan quản lý là BCA cả về tổ chức và hoạt động. Quyền hạn và hiệu
lực thanh tra còn hạn chế; Việc nắm bắt các chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước vẫn còn những hạn chế; Hoạt động
đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm đặc biệt là đối với những cuộc
thanh tra chuyên đề diện rộng và biện pháp phát huy kết quả thanh tra,
nâng cao hiệu quả thanh tra còn chậm và nhiều vướng mắc; Cơ cấu tổ
chức, các phương thức thanh tra chậm đổi mới, không đáp ứng kịp yêu
cầu với sự phát triển đa dạng, phức tạp của đời sống xã hội. Đội ngũ
CBCS Thanh tra BCA chưa đáp ứng được yêu cầu, vẫn còn một bộ
phận suy giảm, tha hóa phẩm chất đạo đức; Hệ thống các văn bản pháp
luật về thanh tra, giải quyết KNTC, PCTN còn chưa thực sự hoàn
chỉnh, nhiều điểm còn bộc lộ bất hợp lý; Thiếu các văn bản quy định
cụ thể về mối quan hệ phối hợp với các cơ quan chức năng trong và
ngoài ngành.

18


Chương 3
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ
HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA BỘ CÔNG AN Ở NƯỚC TA
HIỆN NAY
3.1. Quan điểm đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra
Bộ Công an
3.1.1. Đổi mới tổ chức và hoạt động Thanh tra Bộ Công an
trên cơ sở định hướng của Đảng kết hợp với thực tiễn trong giai
đoạn hiện nay.
3.1.2. Đổi mới tổ chức và hoạt động Thanh tra Bộ Công an
phải đặt trong tổng thể quá trình cải cách bộ máy nhà nước và hiện

đại hóa nền hành chính.
3.1.3. Đổi mới tổ chức và hoạt động Thanh tra Bộ Công an
gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước về
an ninh, trật tự.
3.1.4. Đổi mới tổ chức và hoạt động Thanh tra Bộ Công an
trên cơ sở đánh giá thực tiễn và vận dụng kinh nghiệm nước ngoài.
3.2. Giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra
Bộ Công an
3.2.1. Đổi mới tư duy, nhận thức về vị trí, vai trò của công tác
thanh tra nói chung, Thanh tra Bộ Công an nói riêng
Thứ nhất, đổi mới nhận thức về vị trí của Thanh tra BCA
Hoạt động thanh tra của Thanh tra BCA phải đi song hành cùng
hoạt động quản lý của BCA, Thanh tra BCA nằm trong hệ thống cơ
quan của BCA, song phải có tính độc lập tương đối.
Thứ hai, đổi mới nhận thức về vai trò của Thanh tra BCA
Ngoài vai trò đảm bảo việc thực thi chính sách, pháp luật một
cách thống nhất, nhất quán, cần xác định rõ vai trò đặc biệt quan trọng

19


của Thanh tra BCA trong việc kiểm soát việc thực hiện đúng nhiệm
vụ, quyền hạn của hệ thống các cơ quan trong BCA.
Thứ ba, đổi mới nhận thức về mục đích hoạt động của Thanh tra
BCA
Cần phải đặt lên hàng đầu mục đích phát hiện sơ hở trong cơ chế
quản lý, chính sách, pháp luật để đề xuất, kiến nghị với lãnh đạo Bộ
các biện pháp khắc phục.
3.2.2. Hoàn thiện pháp luật liên quan đến tổ chức và hoạt động
của Thanh tra Bộ Công an

Pháp luật thanh tra điều chỉnh tổ chức và hoạt động của Thanh
tra BCA phải được sửa đổi, bổ sung một cách phù hợp. Cụ thể:
Một là, cần phải tăng thẩm quyền cho Thanh tra BCA theo
hướng tăng cường tính độc lập của Thanh tra BCA.
Hai là, quy định thẩm định dự thảo kết luận thanh tra là một
bước, công đoạn mang tính bắt buộc phải thực hiện trong thời gian luật
định trước khi ban hành kết luận thanh tra, và tăng thêm thời gian ban
hành kết luận thanh tra.
Ba là, giao cho Trưởng Đoàn thanh tra ký kết luận thanh tra và
bảo lưu kết quả thanh tra.
Bốn là, tích cực tham mưu cho Đảng ủy CATW, lãnh đạo Bộ
trong việc hoàn thiện văn bản pháp luật liên quan đến giải quyết tố cáo
và phối hợp xác minh, kết luận nội dung tố cáo.
3.2.3. Đổi mới cơ cấu tổ chức của Thanh tra Bộ Công an
Thứ nhất, nghiên cứu mô hình tổ chức theo hướng hợp nhất Ủy
Ban Kiểm tra Đảng ủy CATW với Thanh tra BCA, đồng thời hợp nhất
hai chức danh Chủ nhiệm Ủy Ban Kiểm tra Đảng ủy CATW và Chánh
Thanh tra BCA.

20


Thứ hai, nghiên cứu thành lập Trung tâm tra cứu dữ liệu thanh
tra trực thuộc sự quản lý của Thanh tra BCA.
3.2.4. Nâng cao trình độ, phẩm chất của đội ngũ Thanh tra
viên của Thanh tra Bộ Công an
Thứ nhất, công tác nhân sự
Cán bộ thanh tra được lựa chọn phải thực sự là người có đức, có
tài; tăng chỉ tiêu tiếp nhận CBCS trẻ tạo nguồn nhân lực tại chỗ, đảm
bảo kế thừa liên tục, đồng bộ kiến thức về các mặt công tác.

Thứ hai, công tác đào tạo, bồi dưỡng
Đổi mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng, tránh tình trạng học
lý thuyết suông, không gắn liền với thực tế. Tăng cường hơn nữa công
tác giáo dục phẩm chất chính trị. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải gắn
chặt với việc quy hoạch cán bộ dự bị lãnh đạo.
Thứ ba, kiểm tra, giám sát đối với CBCS làm công tác thanh tra
Tăng cường kiểm tra, giám sát CBCS làm công tác thanh tra và
các Đoàn thanh tra, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm pháp
luật của các Thanh tra viên trong quá trình thực thi công vụ.
Thứ tư, xây dựng văn hóa ứng xử CAND
Xây dựng thành một chuyên đề thường xuyên cần được tập huấn
trong các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra ngắn hạn, các lớp bồi
dưỡng nghiệp vụ các ngạch Thanh tra viên CAND.
3.2.5. Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động
của Thanh tra Bộ Công an
Một là, xây dựng kế hoạch thanh tra
Đẩy mạnh công tác khảo sát, xác định nội dung thanh tra phù
hợp trước khi tiến hành lập kế hoạch thanh tra; Tăng cường xây dựng
kế hoạch thanh tra chuyên đề diện rộng đối với một số lĩnh vực công
tác nhạy cảm, nổi cộm của dư luận xã hội; Ban hành quy trình chuẩn
21


về xây dựng kế hoạch thanh tra; Xây dựng một cơ chế hữu hiệu để
theo dõi, đôn đốc thực hiện kế hoạch thanh tra.
Hai là, công tác thanh tra
Tổ chức của Đoàn thanh tra phải chặt chẽ, đảm bảo các nguyên
tắc chính xác, khách quan, đúng pháp luật; Thiết lập hệ thống báo cáo
đối với thành viên của Đoàn thanh tra; Nâng cao vai trò của công
tác giám sát Đoàn thanh tra; Chủ động tham mưu với lãnh đạo Bộ

ban hành quy chế phối hợp giữa Thanh tra BCA với Ủy ban Kiểm
tra Đảng ủy CATW; Tăng cường các hoạt động hướng dẫn, kiểm
tra, đôn đốc nghiệp vụ thanh tra cho thanh tra Công an các đơn vị,
địa phương; Tổ chức hoạt động đánh giá, tổng kết một cách nhanh
chóng.
Ba là, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các tầng
lớp nhân dân bằng nhiều hình thức khác nhau; Tăng cường hoạt động
gặp gỡ, đối thoại với CBCS trực tiếp làm nhiệm vụ tiếp công dân, giải
quyết KNTC.
Bốn là, công tác phòng chống, tham nhũng
Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, truyền thông về
công tác PCTN; Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước khác và
các tổ chức xã hội, báo chí về PCTN; Tăng cường các hoạt động thanh
tra, kiểm tra trách nhiệm đối với Thủ trưởng các đơn vị, địa phương;
Đẩy nhanh tiến độ việc thanh toán không dùng tiền mặt.
3.2.6. Đảm bảo các điều kiện vật chất phục vụ cho hoạt động
của Thanh tra Bộ Công an
Một là, về chế độ, chính sách

22


Xây dựng các vị trí chức danh, vị trí việc làm để tiến hành cải
cách tiền lương cho đội ngũ CBCS thanh tra bảo đảm trả lương theo
chức vụ gắn với trách nhiệm.
Hai là, cơ sở vật chất
Đầu tư xây dựng trụ sở làm việc, tăng cường cơ sở vật chất và
phương tiện làm việc cho hoạt động thanh tra, đảm bảo các điều kiện
tốt nhất trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Ba là, ứng dụng khoa học kỹ thuật
Xây dựng phần mềm lưu trữ, số hóa các hồ sơ thanh tra được
đồng bộ từ Thanh tra BCA đến từng Công an đơn vị, địa phương ; Ứng
dụng phần mềm quản lý tiếp dân, giải quyết đơn thư KNTC; Xây dựng
cơ sở dữ liệu điện tử về tài sản, thu nhập; Xây dựng cổng thông tin
điện tử Thanh tra CAND; Đầu tư mua sắm hệ thống máy tính, các
phương tiện liên lạc hiện.

23