LUẬN văn THẠC sĩ PHÁT TRIỂN đội NGŨ GIẢNG VIÊN GIÁO dục QUỐC PHÒNG và AN NINH ở các TRƯỜNG đại học, CAO ĐẲNG TRÊN địa bàn TỈNH HƯNG yên

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ
Cao đẳng, Đại học
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên
Giáo dục và đào tạo
Giáo dục quốc phòng và an ninh
Nhà xuất bản
Nghiên cứu khoa học
Quản lý giáo dục

Chữ viết tắt
CĐ, ĐH
CNH, HĐH
ĐHSPKTHY
GD&ĐT
GDQP và AN
Nxb
NCKH
QLGD


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN
NINH Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC
1.1.
Quan niệm về đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng
và an ninh và phát triển đội ngũ giảng viên giáo dục
quốc phòng và an ninh

1.2.
Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên giáo dục quốc
phòng và an ninh ở các trường Cao đẳng, Đại học
1.3.
Những nhân tố tác động đến phát triển đội ngũ giảng viên
Giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường CĐ, ĐH trên
địa bàn tỉnh Hưng Yên
Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở
CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH HƯNG YÊN
2.1.
Khái quát chung về giáo dục và đào tạo của các trường
cao đẳng, đại học trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
2.2.
Thực trạng đội ngũ và phát triển đội ngũ giảng viên giáo
dục quốc phòng và an ninh ở các trường cao đẳng, đại
học trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
2.3.
Những kinh nghiệm bước đầu phát triển đội ngũ giảng
viên GDQP và AN ở các trường Cao đẳng, đại học trên
địa bàn tỉnh Hưng Yên
Chương 3. YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN
NINH Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HƯNG YÊN HIỆN NAY
3.1.
Yêu cầu phát triển đội ngũ giảng viên giáo dục quốc
phòng và an ninh ở các trường cao đẳng, đại học trên địa
bàn tỉnh Hưng Yên

3.2.
Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Giáo dục
quốc phòng và an ninh ở các trường cao đẳng, đại học
trên địa bàn tỉnh Hưng Yên hiện nay
3.3.
Khảo nghiệm sự cần thiết và khả thi các biện pháp đề xuất
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

Trang
3
14
14
26
32

37
37
40
65

68

68
70
93
99
101
103

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục đại học Việt Nam đang ở thời điểm có những thay đổi căn
bản về phương thức dạy học. Công tác giáo dục GDQP và AN cho sinh viên
trong các trường CĐ, ĐH ở nước ta không nằm ngoài xu thế đó. Giáo dục
quốc phòng và an ninh cho sinh viên là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước,
nhằm trang bị cho sinh viên những nội dung cơ bản về đường lối quân sự,
công tác quốc phòng an ninh và các kiến thức, kỹ năng quân sự cần thiết.
Qua đó, để sinh viên nhận thức đầy đủ về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của
mình đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đối với hoạt động dạy
học môn giáo dục quốc phòng an ninh đòi hỏi đội ngũ giảng viên không chỉ
phải có phẩm chất đạo đức tốt, mà còn cần phải có trình độ năng lực chuyên
môn sâu và toàn diện mới đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của sự nghiệp
đổi mới giáo dục hiện nay. Đội ngũ giảng viên là nhân tố quyết định chất
lượng giáo dục, đào tạo của mỗi nhà trường nói chung và công tác GDQP &
AN nói riêng. Điều 14, Luật Giáo dục năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm
2009) khẳng định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định đến chất lượng giáo dục
đào tạo” [6, tr.20].
Thực hiện chủ trương xây dựng và nâng cao chất lượng giảng viên theo
tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI và Nghị quyết của từng nhà
trường, trong những năm qua, vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên của nhà
trường đã được lãnh đạo, thủ trưởng các trường CĐ, ĐH trên địa bàn tỉnh
Hưng Yên quan tâm và coi đó là một trong những nội dung, biện pháp để
nâng cao chất lượng đào tạo. Vì vậy, chất lượng đội ngũ giảng viên GDQP và
AN đã có những bước tiến bộ rõ rệt về năng lực chuyên môn, từng bước đáp
ứng các tiêu chí chuẩn hóa. Tuy nhiên, những hạn chế, bất cập trong phát
triển đội ngũ giảng viên nói chung, giảng viên GDQP và AN nói riêng chưa
được khắc phục triệt để đã làm ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng đào tạo của

3


các nhà trường. Cụ thể là: Số lượng giảng viên GDQP và AN có thời điểm
còn thiếu so với nhiệm vụ đào tạo của nhà trường và quy hoạch chung của
tỉnh và từng trường. Cơ cấu chưa cân đối về cả giới tính và độ tuổi; cơ cấu độ
tuổi không đồng đều dẫn tới khả năng thiếu hụt đội ngũ giảng viên GDQP và
AN; cơ cấu về trình độ học vấn của đội ngũ giảng viên GDQP và AN có sự
chênh lệch tương đối lớn dẫn đến công tác bố trí, luân chuyển giảng viên
GDQP và AN rất khó khăn.Một bộ phận giảng viên GDQP và AN không thực
sự thiết tha với nhiệm vụ, có biểu hiện trung bình chủ nghĩa, tinh thần trách
nhiệm trong giảng dạy không được phát huy thường xuyên. Việc tổ chức bồi
dưỡng kiến thức nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ giảng viên GDQP và AN
chưa được tiến hành thường xuyên dẫn đến sự lúng túng trong giảng dạy. Chủ
trương, biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN thiếu đồng bộ,
chưa thống nhất, hợp lý và hiệu quả. Những hạn chế đó đã và đang ảnh hưởng
không nhỏ đến chất lượng giảng dạy môn GDQP và AN của các nhà trường
hiện nay.
Để khắc phục những hạn chế trên đây, đòi hỏi các trường CĐ, ĐH trên
địa bàn tỉnh Hưng Yên cần tích cực, chủ động tiến hành những giải pháp đồng
bộ, quyết liệt để phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN đáp ứng yêu cầu
ngày càng cao của nhiệm vụ giáo dục đào tạo trong bối cảnh đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục đào tạo hiện nay
Về phương diện lý luận, đã có một số công trình của các nhà khoa học
nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên ở các khía cạnh khác nhau, chủ yếu
là đội ngũ giảng viên quân đội, giáo viên trong các trường dạy nghề… Tuy
nhiên, chưa có tác giả nào đi sâu nghiên cứu phát triển đội ngũ giảng viên
GDQP và AN với tư cách là đội ngũ trong cơ cấu và quy hoạch của một
trường đại học cụ thể. Từ những lý do trên tôi chọn đề tài “Phát triển đội
ngũ giảng viên Giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường CĐ, ĐH trên

địa bàn tỉnh Hưng Yên ” làm luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý giáo dục.
4


2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Trong hệ thống đường lối, chính sách phát triển giáo dục, đầu tư xây
dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo có vai trò chủ đạo. Với vị trí, vai trò
quan trọng của mình, đội ngũ nhà giáo phải được thừa hưởng tất cả
những ưu tiên của quốc gia về phát triển nguồn nhân lực và đòi hỏi phải được
nghiên cứu đổi mới theo những thay đổi của nền giáo dục.
Sau hơn 20 năm đổi mới, nhiều giải pháp nhằm xây dựng và phát triển
đội ngũ nhà giáo ở các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp dụng rộng
rãi. Nghiên cứu về nhà giáo và xây dựng đội ngũ nhà giáo đã có nhiều công
trình đã được thực hiện, tiêu biểu:
* Những tư tưởng và công trình nghiên cứu về nhà giáo và phát triển
đội ngũ nhà giáo của các tác giả nước ngoài:
Sau Cách mạng tư sản Pháp đến cuối thế kỷ XIX là thời kỳ phát triển
mạnh mẽ của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, trong thời kỳ này xuất
hiện một số nhà giáo dục, nhà tư tưởng tiêu biểu như: Pétxtalôdi (1746 1827), Usinxki (1824 - 1870), Xanh Ximông (1760 - 1825). Pétxtalôdi đề cao
vai trò của giáo dục đối với con người và xã hội loài người, để thực hiện
nhiệm vụ giáo dục ông cho rằng không thể thiếu được người thầy giáo. Theo
ông; người thầy giáo không chỉ là người có học vấn, có giáo dục mà phải biết
và làm được việc giáo dục người khác, do đó người thầy giáo phải được phát
triển một cách toàn diện.
V.I.Lênin lãnh tụ thiên tài của giai cấp vô sản là người góp phần sáng
lập nên lý luận giáo dục của giai cấp vô sản. Người đã phát triển một cách cụ
thể và sâu sắc, làm phong phú lý luận của chủ nghĩa Mác về giáo dục ở nhiều
lĩnh vực khác nhau. Những tư tưởng giáo dục của Người là kim chỉ nam cho
hoạt động thực tiễn giáo dục và xác định đường lối xây dựng nền giáo dục
mới, giáo dục xã hội chủ nghĩa. Một mặt, đánh giá cao về vị trí xã hội, vai trò

của những người thầy giáo trong sự nghiệp giáo dục; chỉ ra nhiệm vụ của
5


người giáo viên; Người nói: Giáo viên có nhiệm vụ truyền bá giáo dục to lớn,
trước hết phải trở thành đội quân chủ yếu của sự nghiệp giáo dục xã hội chủ
nghĩa;… mặt khác, nhiều lần khẳng định chế độ xã hội chủ nghĩa phải có
trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi mọi mặt, phải chăm lo phát triển đội ngũ
giáo viên về mọi mặt. Về vấn đề này Người viết: “Để đạt tới mong muốn đó
chúng ta phải tiến hành công tác một cách kiên trì, nhất quán, có hệ thống,
vừa nâng cao đời sống tinh thần, vừa nâng cao đời sống vật chất của họ” [22,
tr. 365-366]. Trong bài phát biểu: “Về công tác của Bộ Giáo dục dân ủy” V.I.
Lênin yêu cầu các cấp bộ Đảng phải chăm lo phát triển giáo viên, lôi cuốn họ,
tổ chức họ. Cán bộ Đảng phải lắng nghe ý kiến của giáo giới, tổng kết kinh
nghiệm của họ để phát triển giáo dục.
* Những tư tưởng và công trình nghiên cứu về nhà giáo và phát triển
đội ngũ nhà giáo của các tác giả trong nước:
Hồ Chí Minh đánh giá cao vai trò của người thầy trong sự nghiệp
xây dựng thế hệ trẻ và công cuộc xây dựng nền giáo dục xã hội chủ
nghĩa. Người nói: “Không có thầy giáo thì không có giáo dục” [24,
tr.183]. Mặt khác, Người yêu cầu: “Giáo viên cũng phải tiến bộ cho kịp
thời đại thì mới làm được nhiệm vụ, chớ tự mãn cho mình giỏi rồi thì
dừng lại mà dừng lại là lùi bước, là lạc hậu, tự đào thải mình trước” [25,
tr. 486]. Những người thầy phải là lực lượng có trí tuệ, tâm huyết với
nghề nghiệp, muốn vậy phải “học, học nữa, học mãi”, “học không biết
chán, dạy không biết mỏi”. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ vấn đề then
chốt, quyết định chất lượng giáo dục là phải xây dựng được một đội ngũ
đông đảo những người làm công tác giáo dục yêu nghề, yêu trường, hết
lòng yêu thương chăm sóc, giáo dục học sinh, không ngừng trau dồi đạo
đức, tự bồi dưỡng nâng cao tay nghề để thực sự là tấm gương sáng cho

học sinh noi theo: “Thầy cũng như trò, cán bộ cũng như nhân viên, phải
thật thà yêu nghề mình. Có gì vẻ vang hơn là nghề đào tạo những thế hệ
6


sau này tích cực góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng
sản? Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ
vang nhất” [26, tr. 328].
Tác giả Phạm Thành Nghị đã có công trình: "Nghiên cứu việc bồi
dưỡng cán bộ giảng dạy đại học và giáo viên dạy nghề". Riêng đối với giảng
viên các trường đại học, cao đẳng, đề tài đã phân tích được thực trạng về tình
hình đội ngũ và đào tạo, bồi dưỡng giảng viên trong những năm vừa qua.
Đồng thời, đề tài cũng đã đưa ra một số phương án, giải pháp bồi dưỡng
cho đội ngũ giảng viên đại học, cao đẳng nhằm nâng cao trình độ cho đội
ngũ này. Tuy nhiên, đề tài chỉ giới hạn tập trung nghiên cứu về các giải pháp
bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên hiện có, chưa đáp ứng được các yêu cầu
của nội dung xây dựng và phát triển đội ngũ nhằm chuẩn hóa không chỉ về
chất lượng mà còn phát triển về số lượng và cơ cấu hợp lý.
Những năm gần đây, sự tăng nhanh về số lượng các trường đại học và
cao đẳng trong cả nước dẫn đến sự thiếu hụt và mất cân đối của đội ngũ
giảng viên. Vì thế, nhiều đề tài ở các cấp độ khác nhau trong đó có các luận
văn thuộc chuyên ngành QLGD đã đề cập đến vấn đề này:
Tác giả Phạm Viết Vượng trong giáo trình: “Giáo dục học” đã nghiên
cứu về người giáo viên và nghề sư phạm, đặt ra yêu cầu cả phẩm chất và
năng lực..
Tác giả Nguyễn Thị Thanh với nghiên cứu “Các giải pháp tổ chức
nhằm ổn định đội ngũ cán bộ dạy ở trường Đại học Sư phạm” đã đưa ra
những vấn đề chung về lý luận và thực tiễn của tổ chức với mục đích nhằm ổn
ddịnh đội ngũ giảng viên Đại học Sư phạm.
Tác giả Nguyễn Viết Cẩn nghiên cứu: “Những giải pháp cơ bản xây

dựng đội ngũ giảng viên trường chuẩn quốc gia Trung học phổ thông Xuân
Đỉnh, Hà Nội” đưa ra những vấn đề lý luận về đội ngũ giảng viên và xây
dựng đội ngũ giảng viên.
7


Tác giả Nguyễn Sơn Thành nghiên cứu “Một số giải pháp quản lý
nhằm phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Hải Phòng đến năm 2010”
chỉ rõ những biện pháp quản lý để phát triển.
Tác giả Đặng Thị ThanhMột số giải pháp xây dựng và phát triển đội
ngũ cán bộ giảng dạy ở trường Đại học Sân khấu Điện ảnh trước yêu cầu
hiện nay (Luận văn thạc sỹ QLGD của , Đại học Sư phạm Hà Nội, 2004).
Tác giả Nguyễn Đình Dũng, Một số biện pháp xây dựng đội ngũ giảng
viên trường Cao đẳng Thống kê (Luận văn thạc sỹ QLGD của , Đại học sư
phạm Hà Nội, 2005).
Lê Thị Kim Trinh: Tổ chức bồi dưỡng năng lực sư phạm cho giảng
viên dạy nghề trang điểm thẩm mỹ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh,
Nguyễn Xuân Lai: Biện pháp chuẩn hóa đội ngũ giảng viên Trung học
phổ thông Huyện Cái Nước tỉnh Cà Mau,
Trần Thu Hương: Biện pháp quản lý chất lượng giảng viên tiểu học trên địa
bàn Thành phố Bạc Liêu hiên nay, Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục, năm 2013
2.3. Những tư tưởng và công trình nghiên cứu về nhà giáo quân đội
và giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh
Nghiên cứu về chất lượng và quản lý chất lượng đội ngũ giảng viên các
học viện, trường sĩ quan:
Tác giả Khuất Duy Hùng với đề tài Biện pháp nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay đã đưa ra các biện pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên quân đội, chỉ ra những đặc điểm khác
biệt giữa đội ngũ giảng viên quân đội với đội ngũ giảng viên các trường đại
học ngoài quân đội.

Nghiên cứu về bồi dưỡng, đào tạo, sử dụng và quản lý, phát triển đội
ngũ giảng viên các học viện, trường sĩ quan:
Tác giả Đặng Sơn Tuấn với đề tài Một số giải pháp tổ chức bồi dưỡng năng
lực sư phạm cho đội ngũ giảng viên ở Trường Sĩ quan Chỉ huy kỹ thuật thông tin.
8


Tác giả Lê Đình Hùng: Những biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất
lượng bồi dưỡng đội ngũ giảng viên ở Trường Sĩ quan Chỉ huy kỹ thuật thông tin.
Trần Ngọc Tam: Biện pháp chuẩn hóa đội ngũ giảng viên Trường Sĩ
quan Chính trị hiện nay, Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục, năm 2009.
Tuy nhiên, đề án chỉ đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý ở tầm
vĩ mô, để thực hiện nhiệm vụ phát triển đội ngũ giảng viên của từng địa
phương, từng trường đại học, cao đẳng thì cần có những giải pháp cụ thể, phù
hợp với những đặc điểm tình hình từng trường và đội ngũ giảng viên hiện có,
vấn đề này nội dung đề án chưa thể giải quyết được.
Nghiên cứu về giảng viên GDQP&AN có một số tác giả, tiêu biểu:
Tác giả Nguyễn Đình Quân trong luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục
(2014) với đề tài: “Chuẩn hóa đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an
ninh tại Trường Đại học Kinh tế quốc dân” đã đưa ra quan niệm, tiêu chuẩn
và nội dung chuẩn hóa đội ngũ giảng viên GDQP và AN [29].
Tác giả Nguyễn Đình Toàn (2013) với đề tài “Nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh” đã chỉ rõ chất lượng và tiêu
chí đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên GDQP và AN [34].
Qua tổng quan các tư tưởng và công trình trong và ngoài nước về giảng
viên, đội ngũ giảng viên và phát triển đội ngũ giảng viên, giảng viên, giảng
viên GDQP và AN, chúng tôi rút ra những nhận xét, đánh giá như sau:
Thứ nhất, các công trình trên đã đề cập đến chất lượng, phẩm chất, đào
tạo, sử dụng, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ giảng viên các cấp, giảng viên ở
các trường đại học, giảng viên ở đại học quân sự nhưng ít có công trình quan

tâm đến vấn đề giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường CĐ,
ĐH. Do vậy, cần phải có những nghiên cứu về đội ngũ giảng viên này để có
cơ sở khái quát thành lý luận.
Thứ hai, đã có nhiều công trình đề cập đến vấn đề phát triển đội ngũ giảng
viên ở các trường phổ thống, đội ngũ giảng viên ở các trường đại học và cao đẳng
9


nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục đào tạo. các công trình nêu trên
đã tập trung các hướng và nội dung nghiên cứu chính như: Một số công trình đi
sâu nghiên cứu vấn đề đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, giảng viên ở một
nhà trường đại học. Một số công trình đi sâu nghiên cứu chất lượng và nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo ở một trường cụ thể. Một số công trình đi sâu nghiên
cứu về chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, giảng viên ở các trường CĐ, ĐH, trường
phổ thông các cấp. Chưa có công trình nào bàn về phát triển đội ngũ giảng viên
GDQP và AN, một lực lượng biệt phái của quân đội sang các trường CĐ, ĐH. Vì
vậy, cần phải có nghiên cứu sâu về phát triển đội ngũ giảng viên này để có những
biện pháp thích hợp trong bồi dưỡng, đào tạo và sử dụng.
Thứ ba, với địa bàn tỉnh Hưng Yên có nhiều trường CĐ, ĐH chính vì
vậy, học viên chọn vấn đề “Phát triển đội ngũ giảng viên giáo dục quốc
phòng và an ninh ở các trường cao đẳng, đại học trên địa bàn tỉnh Hưng
Yên ” không có sự trùng lặp với các công trình, đề tài, luận văn, luận án của
các tác giả đã công bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển đội ngũ
giảng viên GDQP và AN, đề tài đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ
giảng viên GDQP và AN ở các trường CĐ, ĐH trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ, góp phần nâng cao chất lượng công tác
giáo dục quốc phòng và an ninh của các nhà trường hiện nay.

* Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và
AN ở các trường CĐ, ĐH .
Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên và phát
triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN ở các trường CĐ, ĐH trên địa bàn tỉnh
Hưng Yên hiện nay.
10


Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN ở
các trường CĐ, ĐH trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đến năm 2020 và khảo
nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đó.
4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Hoạt động xây dựng đội ngũ giảng viên GDQP và AN ở các trường
CĐ, ĐH trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
* Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN ở các trường CĐ, ĐH trên
địa bàn tỉnh Hưng Yên
* Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và
AN ở các trường CĐ, ĐH trên địa bàn tỉnh Hưng Yên với các giảng viên biên
chế (cả giảng viên biệt phái và tuyển dụng) trên cơ sở thực trạng và định
hướng phát triển đội ngũ giảng viên nhà trường đến năm 2020.
Các số liệu sử dụng để nghiên cứu từ năm 2010 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng công tác giáo dục GDQP và AN ở các trường CĐ, ĐH
trên địa bàn tỉnh Hưng Yên phụ thuộc vào nhiều yếu tố; trong đó đội
ngũ giảng viên giảng dạy GDQP và AN giữ vai trò nòng cốt. Vì vậy,
trong quá trình phát triển nhà trường, nếu thực sự coi trọng phát triển

đội ngũ giáo viên GDQP và AN theo hướng đủ về số lượng, có chất
lượng cao về mọi mặt, phù hợp về cơ cấu với lộ trình và bước đi thích
hợp; đồng thời kết hợp đề cao vai trò, trách nhiệm tự giác của đội ngũ
giáo viên với tạo ra môi trường thuận lợi thì chất lượng đội ngũ giáo
viên GDQP và AN của các nhà trường sẽ không ngừng được nâng cao,
góp phần nâng cao chất lượng công tác giáo dục quốc phòng và an ninh
của các nhà trường hiện nay.
11


6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh và cơ sở lý luận theo đường lối, quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam; Chỉ thị, Hướng dẫn của các cấp về GD & ĐT và quản lý
giáo dục đào tạo mà trực tiếp nhất là chuẩn hóa đội ngũ giảng viên.
Để đạt được mục đích nghiên cứu và luận giải các nhiệm vụ của đề tài,
chúng tôi sử dụng các quan điểm tiếp cận hệ thống - cấu trúc; lịch sử - lôgíc;
quan điểm thực tiễn trong nghiên cứu.
* Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Phân tích, tổng
hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa những vấn đề lý luận có liên quan đến
phát triển đội ngũ giảng viên. Khai thác một cách có chọn lọc những công
trình đi trước, làm tiền đề cho việc xây dựng một số khái niệm công cụ
phục vụ cho đề tài, làm cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu thực tiễn.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Đề tài lập các mẫu phiếu và
tiến hành khảo sát nhằm thu thập số liệu để làm rõ thực trạng đội ngũ giảng
viên; kiểm chứng tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp một cách

khách quan nhằm giảm thiểu những sai sót trong quá trình nghiên cứu.
+ Phương pháp tọa đàm: trao đổi ý kiến với đội ngũ các cán bộ quản
lý, giảng viên lâu năm có kinh nghiệm, có uy tín; đội ngũ giáo viên về thực
trạng và giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường.
+ Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý
của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong công tác phát triển đội ngũ giảng
viên các trường CĐ, ĐH.
12


+ Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu báo cáo tổng kết năm
học, kết quả phát triển đội ngũ giảng viên các trường CĐ, ĐH.
- Các phương pháp khác:
+ Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học, cán bộ
quản lý giáo dục về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới việc
nghiên cứu của đề tài.
+ Phương pháp toán học: Xử lý kết quả điều tra.
7. Ý nghĩa luận văn
Luận văn nghiên cứu thành công sẽ là những đóng góp có ý nghĩa quan
trọng góp phần làm phong phú thêm cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển
đội ngũ giảng viên của nhà trường.
Luận văn cũng đóng góp những luận cứ khoa học làm tài liệu tham khảo
giúp cho lãnh đạo các trường CĐ, ĐH trong xây dựng và phát triển đội ngũ
giảng viên về số lượng , chất lượng và cơ cấu đội ngũ.
8. Kết cấu luận văn
Luận văn bao gồm; Mở đầu, 3 chương (9 tiết) kết luận kiến nghị, danh
mục tài liêu tham khảo và phụ lục.

13

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC

1.1. Quan niệm về đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an
ninh và phát triển đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh
1.1.1. Khái niệm về đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh
1.1.1.1. Khái niệm về đội ngũ giảng viên
Từ điển tiếng Việt quan niệm: “Giảng viên là người làm công tác giảng dạy
ở các trường trên bậc phổ thông hoặc ở các lớp đào tạo, huấn luyện” [40, tr.489].
Từ điển cũng đưa ra khái niệm đội ngũ là “tập hợp một số đông người có
cùng chức năng hoặc nghề nghiệp” [40, tr.430].Khái niệm về đội ngũ dùng cho
các thành phần trong xã hội như đội ngũ trí thức, đội ngũ công nhân viên chức
đều có gốc xuất phát từ đội ngũ theo thuật ngữ quân sự. Đó là một khối đông
người, được tổ chức thành một lực lượng để chiến đấu hoặc để bảo vệ.
Luật Giáo dục (2005) qui định tại điều 70, mục 1, chương IV: “Nhà
giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, các cơ sở
giáo dục khác”[24, tr.94]. Luật cũng xác định: “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở
giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp
nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên. Nhà giáo
giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng nghề gọi là giảng viên”
[24, tr.94]. Như vậy, với phạm vi giới hạn của đề tài, với chức năng và nhiệm
vụ của các trường CĐ, ĐH trên địabàn tỉnh Hưng Yên, đề tài thống nhất dùng
cụm từ giảng viên.
Đội ngũ giảng viên là tập hợp những người tham gia công tác giảng dạy
tại các trường CĐ, ĐH. “Đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục là một
trong những lực lượng đông đảo trong đội ngũ cán bộ công chức, viên chức của
Nhà nước” [24, tr.26 ].

14


Theo quyết định 538/TCCP-TC ngày 18/12/1995 của Ban Tổ chức cán
bộ Chính phủ về việc thay đổi tên gọi các ngạch công chức giảng dạy và tiêu
chuẩn nghiệp vụ các ngạch trong trường ĐH, CĐ được xếp 3 ngạch: Giảng
viên (15.111), giảng viên chính (15.110), giảng viên cao cấp (15.109).
Từ những quan điểm trên ta hiểu đội ngũ giảng viên là tập hợp những
người làm nghề dạy học - giáo dục được tổ chức thành một lực lượng (có tổ
chức), cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra cho
tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua lợi ích về
vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của pháp luật, thể chế xã hội.
Đội ngũ giảng viên là nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một
lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề
nghiệp hoặc không cùng nghề nghiệp nhưng cùng có chung một mục đích
nhất định.
Như vậy, đội ngũ nhà giáo là những chuyên gia trong ngành giáo
dục, họ nắm vững tri thức và hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào và có
khả năng cống hiến toàn bộ tài năng và sức lực của họ cho giáo dục.
Từ những quan niệm nêu trên, chúng tôi quan niệm:
Đội ngũ giảng viên là một tập hợp những người làm công tác giảng dạy ở
cơ sở giáo dục đại học và cao đẳng, được tổ chức thành một lực lượng, có
chung chức năng và nhiệm vụ thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường
hoặc cơ sở giáo dục.
Đội ngũ giảng viên Việt Nam là những người lao động trí tuệ sáng tạo,
có tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc cao, cần cù, thông minh, năng động và
nhạy bén với sự phát triển của thời đại. Đồng thời đây cũng là lực lượng
nghiên cứu khoa học hùng hậu. Chính từ lực lượng này đã xuất hiện nhiều
nhà khoa học lớn, các chuyên gia đầu ngành. Họ có khả năng và thực tế đã có

nhiều đóng góp tích cực và to lớn ở cả hai phương diện: Đào tạo những tài
15


năng trẻ, bồi dưỡng đội ngũ trí thức, đồng thời nghiên cứu phát triển và ứng
dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật, khoa học quản lý, văn hoá, nghệ thuật,
phát triển kinh tế - xã hội, góp phần đẩy nhanh quá trình xây dựng đất nước
công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Đội ngũ giảng viên là một thể thống nhất, hoàn chỉnh bao gồm các yếu
tố để cấu thành lực lượng thống nhất cả về tư tưởng, tổ chức và hành động,
bao gồm: Số lượng giảng viên, chất lượng đội ngũ giảng viên và các yếu tố
bên trong của đội ngũ.
Thứ nhất, về số lượng: Đội ngũ giảng viên phải là những người được
đào tạo sư phạm và được tổ chức biên chế hoặc hợp đồng, thỉnh giảng chịu
sự quản lý mọi mặt của cơ sở giáo dục, nhà trường.
Số lượng giảng viên ở các trường CĐ, ĐH bao gồm:
- Lực lượng giảng viên cơ hữu: Bao gồm những người được đào tạo
sư phạm biên chế chính thức hoặc hợp đồng giảng dạy với nhà trường. Giáo
viên cơ hữu được trả lương theo thang bậc lương, được nhà trường đóng bảo
hiểm xã hội hàng tháng, được lập sổ bảo hiểm xã hội, được tham gia các tổ
chức đoàn thể trong trường như công đoàn, đoàn thanh niên, phụ nữ...; được
bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; phải thực hiện các nghĩa
vụ với nhà trường...
- Lực lượng giảng viên thỉnh giảng: Là những giảng viên được nhà trường
ký hợp đồng trong thực hiện một số nhiệm vụ: giảng dạy, ra đề thi, ôn thi, chấm
thi... không được nhà trường đóng BHXH, không được tham gia các đoàn thể
trong trường, không có chế độ cho việc học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ...
Thứ hai, về chất lượng đội ngũ giảng viên
Theo Điều 70 Luật Giáo dục 2005, nhà giáo (giảng viên) phải có
những tiêu chuẩn: Về phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt; trình độ chuẩn được

đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ; đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; lý
lịch bản thân rõ ràng". [24, tr.94]

16


Theo quyết định số: 538/TCCB-BCTL ngày 18/12/1995 của Ban tổ
chức cán bộ Chính phủ yêu cầu về trình độ của giảng viên, giảng viên
chính và giảng viên cao cấp.
Căn cứ vào Quyết định số 202/TCCB-VC (08/06/1994) của Bộ trưởng,
Trưởng ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ về việc ban hành tiêu chuẩn
nghiệp vụ các ngạch công chức ngành GD&ĐT, thì giảng viên CĐ, ĐH
được chia thành giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giáo sư. Có bằng
Tiến sĩ của chuyên ngành đào tạo. Đối với giảng viên chính phải có thâm niên
ở ngạch tối thiểu là 6 năm; sử dụng được 2 ngoại ngữ để phục vụ giảng
dạy, nghiên cứu khoa học và giao tiếp quốc tế (ngoại ngữ thứ nhất tương
đương trình độ C đối với người dạy ngoại ngữ); có tối thiểu 3 đề án hoặc
công trình khoa học sáng tạo được hội đồng khoa học nhà trường hoặc ngành
công nhận và đưa vào áp dụng có hiệu quả.
Từ những quy định của Luật và các văn bản chỉ thị quy phạm pháp luật,
có thể khái quát chất lượng đội ngũ giảng viên các trường CĐ, ĐH bao gồm:
- Về trình độ chuyên môn: Theo quan điểm của các nhà giáo dục học,
trình độ đội ngũ giảng viên trước hết phải nói đến hệ thống tri thức mà
người giảng viên nắm được. Đó không phải là các tri thức có liên quan đến
môn học do người giảng viên trực tiếp phụ trách giảng dạy, mà còn là sự
hiểu biết nhất định về các môn khoa học lân cận với bộ môn chuyên ngành
nào đó. Đặc biệt là các tri thức mang tính chất là công cụ, phương tiện để
nghiên cứu khoa học như: toán học, ngoại ngữ, tin học… và phương
pháp luận, phương pháp nghiên cứu khoa học.
- Về năng lực sư phạm và năng lực thực hiện nhiệm vụ: Lao động của

giảng viên là lao động sư phạm ở lĩnh vực đặc thù, lĩnh vực đào tạo con người
với các giá trị xã hội đích thực theo ngành, chuyên môn đào tạo. Giảng dạy là
hoạt động truyền thụ và tổ chức lĩnh hội kiến thức cho người học. Đòi hỏi người
giảng viên phải có năng lực và kỹ năng trong cả dạy chữ, dạy nghề và dạy
17


người.
Cùng với nhiệm vụ giảng dạy, giảng viên còn thực hiện nhiệm vụ
nghiên cứu khoa học để xây dựng những tri thức mới hoặc ứng dụng những
tri thức mới vào hoạt động giảng dạy của mình.
- Về phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức: Mẫu mực về chính trị;
luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; kiên định mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có bản lĩnh chính trị vững vàng,
không dao động trước mọi khó khăn gian khổ; nắm chắc chỉ thị nghị quyết
của cấp mình và cấp trên, đặc biệt nắm chắc và hiểu sâu sắc lý luận chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam, chính sách và pháp luật của Nhà nước, vận dụng sáng tạo, đúng
đắn trong thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục học viên, thực hiện chức
trách nhiệm vụ của bản thân. Có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, có
lối sống trung thực, giản dị, lành mạnh; có tình yêu con người, yêu nghề, yêu
trường; có ý thức tổ chức kỷ luật cao; gương mấu trong đạo đức và lối sống,
lời nói và hành động, là tấm gương sáng cho sinh viên noi theo.
Thứ ba, về cơ cấu đội ngũ giảng viên.
- Về chuyên môn: Đảm bảo tỷ lệ giảng viên trong các tổ chức chính
trị xã hội (như tổ chức Đảng cộng sản Việt Nam, tổ chức Đoàn thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh…) giữa các đơn vị (khoa, tổ) nhằm phát huy được
vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong đội ngũ giảng viên.
- Về lứa tuổi: Duy trì sự cân đối giữa các thế hệ già, trung niên, trẻ của
đội ngũ để có thể phát huy được tính năng động, hăng hái của tuổi trẻ và khai

thác được vốn kinh nghiệm, từng trải của lớp già.
- Về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa giảng viên nam và giảng
viên nữ trong từng khoa, từng tổ, từng bộ môn và chuyên ngành được đào tạo.
Cơ cấu chuyên môn, chính trị, lứa tuổi và giới tính thể hiện cấu trúc
của đội ngũ giảng viên. Giữa các yếu tố cần phải đảm bảo sự cân đối, hợp

18


lý nếu sự cần đối này bị phá vỡ thì sẽ ảnh hưởng không tốt đến chất lượng
đội ngũ giảng viên.
Nhiệm vụ của giảng viên được qui định tại Điều 72 của Luật Giáo
dục 2005 và các nhiệm vụ cụ thể theo Điều 46 Điều lệ trường CĐ, ĐH, bao
gồm: “Hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy và NCKH được qui định theo giờ
chuẩn do Bộ GD&ĐT ban hành đối với các chức danh và ngạch tương
ứng; giảng dạy theo nội dung, chương trình đã được Bộ GD&ĐT, trường
cao đẳng qui định. Viết giáo trình, bài giảng, tài liệu phục vụ giảng dạyhọc tập theo sự phân công của các cấp quản lý; không ngừng tự bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ, cải tiến phương pháp giảng dạy để nâng cao chất
lượng đào tạo; tham gia và chủ trì các đề tài NCKH, phát triển công nghệ,
dịch vụ khoa học, công nghệ và các hoạt động khoa học, công nghệ khác;
chịu sự giám sát của các cấp quản lý về chất lượng, nội dung, phương pháp
đào tạo và NCKH; hướng dẫn, giúp đỡ người trong học tập, NCKH, rèn
luyện tư tưởng, đạo đức, tác phong, lối sống".
Tóm lại: Đội ngũ giảng viên phải được hiểu bao gồm 3 yếu tố cấu
thành đó là số lượng, chất lượng và cơ cấu đội ngũ. Mỗi yếu tố đều có vị trí
và tầm quan trọng đặc biệt, giữa các yếu tố có sự tác động qua lại lẫn nhau,
nương tựa vào nhau tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh thống nhất giúp cho
đội ngũ giảng viên tồn tại, phát triển và hoàn thành tốt các nhiệm vụ được
giao. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là làm cho chất lượng đội ngũ
giảng viên ngày càng hoàn thiện ở mức độ cao hơn. Điều đó có nghĩa là cùng

một lúc chúng ta phải làm cho tất cả các yếu tố cấu thành nên chất lượng đội
ngũ giảng viên phát triển đạt tới một trạng thái cao hơn.
1.1.1.2. Khái niệm đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh
Quốc phòng là việc giữ nước, bảo vệ chủ quyền và an ninh của đất
nước. Quốc phòng là công cuộc giữ nước của một quốc gia, gồm tổng thể
hoạt động đối nội, đối ngoại trên tất cả các lĩnh vực của Nhà nước và nhân
19


dân, để tạo nên sức mạnh toàn diện, cân đối trong sức mạnh quân sự là đặc
trưng. Nhằm giữ gìn hoà bình, ngăn chặn, đẩy lùi các hoạt động gây chiến
của kẻ thù, sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược dưới mọi hình thức
quy mô [7, tr.157]. An ninh là trật tự xã hội, tình hình chính trị yên ổn,
không lộn xộn, không nguy hiểm. An ninh là trạng thái của quốc gia ổn định
về mọi mặt, các lợi ích quốc gia được toàn vẹn, không bị xâm phạm hoặc bị
đe dọa xâm lược [7, tr.154].
Thấy được vai trò to lớn của lĩnh vực QP và AN đối với đất nước nói
chung, với giáo dục và đào tạo nói riêng, Văn kiện Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương Đảng lần thứ tám (khóa XI) xác định: “Đổi mới nội dung giáo dục
theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và
ngành nghề; tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Chú trọng giáo
dục nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân. Tập
trung vào những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh
hoa văn hóa nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của chủ nghĩa Mác - Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh. Tăng cường giáo dục thể chất, kiến thức quốc phòng,
an ninh và hướng nghiệp”[8, tr.124]. Các môn học trong bộ môn GDQP&AN
góp phần giáo dục cho lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tự hào và sự
trân trọng đối với truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc, của các
lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam; có ý thức cảnh giác trước âm mưu thủ
đoạn của các thế lực thù địch; có kiến thức cơ bản về đường lối quân sự của

Đảng và công tác quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh; có kỹ năng quân
sự để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, an
ninh nhân dân, sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
GDQP&AN là môn học được luật định, thể hiện rõ đường lối giáo dục của
Đảng được thể chế hoá bằng các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước.
Như vậy, Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh được Quốc hội nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ năm thông qua

20


ngày 19 tháng 6 năm 2013 xác định: “Giáo viên, giảng viên giáo dục quốc
phòng và an ninh bao gồm giáo viên, giảng viên chuyên trách, kiêm nhiệm,
thỉnh giảng và cán bộ quân đội, công an biệt phái” [3, tr.6].
Theo Luật Giáo dục quốc phòng qui định, Bộ Quốc phòng có nhiệm vụ
cử cán bộ biệt phái cho các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, các cơ
sở giáo dục đại học, các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, các học viện, trường
sĩ quan có nhiệm vụ cử đội ngũ cán bộ, giảng viên làm nhiệm vụ biệt phái cho các
trường đại học, cao đẳng từ năm 2000. Đội ngũ cán bộ, giảng viên được tổ chức,
biên chế thành Khoa Giáo dục quốc phòng và an ninh thuộc các trường đại học.
Nhiệm vụ của Khoa giáo dục quốc phòng và an là bảo đảm cho sinh viên có kiến
thức cơ bản về đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về quốc
phòng, an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng
thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng lực
lượng vũ trang nhân dân; bổ sung kiến thức về phòng thủ dân sự và kỹ năng quân
sự. Đội ngũ cán bộ, giảng viên thực hiện nhiệm vụ biệt phái này vừa chịu sự quản
lý về mọi mặt của Bộ Quốc phòng, vừa thực hiện nhiệm vụ và chịu sự quản lý,
điều hành của các trường đại học, cao đẳng. Thời gian thực hiện nhiệm vụ biệt
phái được Bộ Quốc phòng quy định là 5 năm và mỗi cán bộ, giảng viên thực hiện

nhiệm vụ biệt phái không quá 10 năm. Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh cũng
chỉ rõ, giảng viên GDQP và AN là cán bộ quân đội, công an biệt phái được hưởng
chế độ bồi dưỡng giờ giảng nhưng không được bảo đảm chế độ trang phục.
Như vậy, có thể đưa ra khái niệm: Giảng viên giáo dục quốc phòng và
an ninh là đội ngũ cán bộ, giảng viên quân đội thuộc các học viện, trường sĩ
quan, trường quân sự các quân khu được biệt phái sang các trường CĐ, ĐH
đảm nhiệm giảng dạy kiến thức quốc phòng và an ninh cho sinh viên theo quy
định của Bộ Quốc phòng, chịu sự quản lý, điều hành của cả hai nhà trường
trong thời gian thực hiện nhiệm vụ.
Khái niệm trên đã chỉ rõ một số vấn đề sau:
21


Thứ nhất, giảng viên GDQP và AN là những cán bộ, giảng viên quân
đội của các học viện, trường sĩ quan, trường quân sự được cử đi thực hiện
nhiệm vụ biệt phái theo quy định của Bộ Quốc phòng. Đội ngũ này bao gồm
cả giảng viên quân sự, chính trị, kỹ thuật…
Thứ hai, giảng viên GDQP và AN thực hiện nhiệm vụ giảng viên
chuyên trách kiến thức quốc phòng và an ninh cho sinh viên của nhà trường.
Đặc điểm này chỉ rõ, nhiệm vụ biệt phái của cán bộ, giảng viên quân đội ở là
giảng kiến thức quốc phòng và an ninh cho sinh viên, bất luận không được
giảng dạy các môn nào khác với bộ môn theo quy định. Vì vậy, đội ngũ cán
bộ này sẽ không được bố trí, sắp xếp ở các cơ quan, đơn vị không đảm nhiệm
giảng dạy kiến thức quốc phòng và an ninh.
Thứ ba, đội ngũ giảng viên GDQP và AN phải chịu sự quản lý, điều
hành của cả hai Bộ GD&ĐT và Bộ Quốc phòng. Đặc điểm này quy định sự
phối hợp nhịp nhàng trong quản lý, điều hành đội ngũ cán bộ, giảng viên
được cử đi biệt phái. Họ vừa là cán bộ của quân đội, vừa là giảng viên thuộc
trường đại học, cho nên phải đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa hai nhà
trường. Bộ Quốc phòng quản lý toàn diện theo quy định quản lý cán bộ quân

đội, các trường đại học, cao đẳng quản lý về chuyên môn, thời gian giảng dạy.
Giảng viên GDQP và AN vừa được bình xét cán bộ, đảng viên của quân đội,
vừa được bình xét theo tiêu chuẩn đội ngũ nhà giáo ở các trường đại học.
1.1.2. Khái niệm phát triển đội ngũ giảng viên Giáo dục quốc phòng
và an ninh ở các trường CĐ, ĐH
Nghị quyết TW 2 (Khóa VIII) đã chỉ rõ: “ Giảng viên phải có đủ đức,
đủ tài”,… “phải nâng cao phẩm chất và năng lực cho đội ngũ giảng viên”.
Phẩm chất “đức” và năng lực “tài” là hai bộ phận tạo nên cấu trúc nhân cách
của mỗi con người, trong đó có giảng viên. Nói đến phẩm chất là nói đến hệ
thống những thuộc tính tâm lí biểu hiện các mối quan hệ xã hội cụ thể của
mỗi người, thường được thể hiện ra những thái độ, hành vi ứng xử. Nói đến

22


năng lực là nói đến những thuộc tính tâm lí, sinh lý tạo ra cho con người khả
năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao.
Theo từ điển tiếng Việt khái niệm phát triển được hiểu là: “Biến đổi
hoặc làm biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến
phức tạp” [23, tr 743].
Thuật ngữ“Phát triển đội ngũ giảng viên” được hiểu là một khái niệm
tổng hợp bao gồm cả việc bồi dưỡng đội ngũ giảng viên và phát triển nghề
nghiệp của họ. Nếu như phạm vi bồi dưỡng bao gồm những gì mà người
giảng viên cần phải biết, phạm vi phát triển nghề nghiệp đội ngũ giảng viên
bao gồm những gì họ nên biết, thì phát triển đội ngũ giảng viên là bao quát tất
cả những gì mà người giảng viên có thể trau dồi phát triển để đạt các mục
tiêu cơ bản cho bản thân, cho nhà trường. Đó là con đường để người giảng
viên phát triển toàn diện nội lực của bản thân để hài hoà phù hợp với thoả
đáng trong sự phát triển chung của nhà trường.
Để phát triển đội ngũ giảng viên đạt được mục tiêu đề ra, các chủ thể tiến

hành đồng bộ các cách thức, giải pháp tác động vào đội ngũ giảng viên để tạo ra
sự biến đổi về chất lượng và số lượng. Trên cơ sở các chủ trương biện pháp lãnh
đạo của Đảng ủy, Ban giám hiệu, xây dựng kế hoạch hoá việc phát triển đội ngũ,
phân công, phân cấp quản lý việc thực hiện kế hoạch, khuyến khích phát triển, tạo
môi trường thuận lợi hơn cho mỗi giảng viên tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện phấn
đấu vươn lên đạt chuẩn, xây dựng và phát triển đội ngũ đạt chuẩn về chất lượng, số
lượng và cơ cấu.
Từ quan niệm trên tác giả cho rằng; phát triển đội ngũ giảng viên GDQP
và AN ở các trường CĐ, ĐH như sau:
Phát triển đội ngũ giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các
trường cao đẳng, đại học là tổng thể các cách thức, biện pháp tác động của
chủ thể quản lý làm biến đổi về cơ cấu, số lượng, chất lượng đội ngũ giảng
viên giáo dục quốc phòng và an ninh nhằm đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ

23


giảng dạy quốc phòng và an ninh, giáo dục sinh viên, nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo của các trường cao đẳng, đại học .
Phát triển đội ngũ giảng viên của nhà trường là một hoạt động có mục đích,
có kế hoạch của các chủ thể quản lý, tác động vào đối tượng quản lý nhằm phát
triển đội ngũ giảng viên của nhà trường. Các hoạt động phát triển của chủ thể
tiến tới thực hiện mục tiêu là làm cho đối tượng quản lý biến đổi, phát triển về số
lượng, chất lượng và cơ cấu đạt được mục đích nhà trường đề ra. Phát triển đội
ngũ giảng viên trên cơ sở phát triển cá nhân giảng viên đồng thời với việc thực
hiện mục tiêu nhà trường. Đảng ta cũng đã xác định “để đảm bảo chất lượng
giáo dục phải giải quyết tốt vấn đề thầy giáo” và để có sự chuyển biến căn bản
trong đội ngũ thầy giáo thì phải thực hiện tốt chính sách khuyến khích vật chất
và tinh thần đối với giảng viên, khuyến khích người giỏi làm nghề dạy học”,
phải tiếp tục củng cố, tập trung đầu tư nâng cấp các trường sư phạm, xây dựng

một số trường đại học trọng điểm”, phải “đổi mới công tác đào tạo và bồi dưỡng
đội ngũ giảng viên và CBQL giáo dục, sử dụng giảng viên đúng năng lực, đãi
ngộ đúng công sức và tài năng, với tinh thần ưu đãi và tôn vinh nghề dạy học”.
Trong xã hội đang biến đổi nhanh, người giảng viên phải có ý thức, có nhu cầu
và có tiềm năng không ngừng tự hoàn thiện về đạo đức, nhân cách, về chuyên
môn, nghiệp vụ, phát huy tính chủ động, độc lập, sáng tạo trong hoạt động sư
phạm, biết phối hợp nhịp nhàng với tập tập thể nhà trường trong việc thực hiện
các mục tiêu giáo dục. Quá trình đào tạo ở các trường sư phạm chỉ là sự đào tạo
ban đầu, đặt cơ sở cho quá trình đào tạo tiếp tục, trong đó có sự tự học, tự đào
tạo đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành đạt của mỗi GV.
Mục đích của phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN là nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ giảng viên, chất lượng giảng dạy GDQP và AN cho
sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo của nhà trường.
Chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN là Đảng ủy, các cấp ủy
Nhà trường, các cơ quan chức năng và các khoa giảng viên. Đây là chủ thể trực

24


tiếp lãnh đạo tiến hành phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN của nhà trường
trên tất cả các mặt, các lĩnh vực. Bao gồm:
- Chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo: Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường CĐ, ĐH.
- Chủ thể tham mưu, quản lý: Phòng Tổ chức cán bộ và các cơ quan chức
năng có liên quan.
- Chủ thể thực hiện: Các khoa giáo viên và đội ngũ giảng viên GDQP và AN.
Đối tượng phát triển: Giảng viên GDQP và AN vừa là khách thể của quá
trình phát triển, vừa là chủ thể của quá trình tự phát triển đội ngũ giảng viên
GDQP và AN. Với tư cách là chủ thể, giảng viên GDQP và AN phải chịu trách
nhiệm trong nâng cao chất lượng, phẩm chất và trình độ chuyên môn, kỹ năng
và phương pháp giảng dạy GDQP và AN; với tư cách là khách thể, giảng viên

GDQP và AN có trách nhiệm trong thực hiện các kế hoạch và nhiệm vụ do
chủ thể quản lý đề ra.
Phương thức phát triển đội ngũ giảng viên GDQP và AN các trường
CĐ, ĐH chính là sự phối hợp nhiều hình thức, biện pháp khác nhau của chủ
thể quản lý. Do sự phong phú về nội dung phát triển và đặc điểm đội ngũ
giảng viên GDQP và AN các trường CĐ, ĐH nên các hình thức, biện pháp
phát triển giảng viên GDQP và AN các trường CĐ, ĐH cũng rất đa dạng;
bao gồm cả những tác động từ các chủ thể trực tiếp, gián tiếp và cả những
tác động từ chính bản thân giảng viên GDQP và AN các trường CĐ, ĐH.
Cụ thể:
- Tuyển chọn từ nguồn sinh viên được đào tạo giáo viên GDQP và AN
ở các trường sư phạm;
- Thực hiện chế độ sĩ quan biệt phái với đội ngũ cán bộ, giảng viên các
học viện, nhà trường quân đội;
- Hợp đồng và mời thỉnh giảng với cán bộ quân đội đã là giáo viên,
giảng viên nghỉ hưu trên địa bàn;

25