LUẬN văn THẠC sĩ PHÁT TRIỂN đội NGŨ GIÁO VIÊN các TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG HUYỆN bảo yên, TỈNH lào CAI

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
Chương 1

3
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG

1.1.
1.2.
1.3.
Chương 2

Các khái niệm cơ bản
Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung
học phổ thông
Những yếu tố tác động đến phát triển đội ngũ giáo viên
các trường trung học phổ thông

9
9
15
22

CƠ SỞ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN BẢO YÊN TỈNH LÀO CAI HIỆN NAY

2.1

2.2.
2.3.

Chương 3

3.1.

3.2.

Khái quát tình hình kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục và
đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông
huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường
Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
Nguyên nhân thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên
các trường Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh
Lào Cai
BIỆN PHÁP VÀ KHẢO NGHIỆM CÁC BIỆN PHÁP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BẢO YÊN, TỈNH
LÀO CAI HIỆN NAY

Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường
Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
hiện nay
Khảo nghiệm sự cấp thiết, tính khả thi các biện pháp

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

26

26
30

51

56

56
77
84
87
90


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên là một trong những vấn đề quan
trọng luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm, chú trọng thường xuyên để nâng cao
chất lượng Giáo dục và đào tạo. Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI, Đảng ta xác
định: “Phát triển đội ngũ giáo viên là khâu đột phá để thực hiện chủ trương đổi
mới căn bản, toàn diện nền giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập
quốc tế” [9]. Điều 15 của Luật Giáo dục cũng ghi rõ: “Nhà giáo giữ vai trò
quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục” [26]. Đây cũng được coi là
nhiệm vụ trung tâm của tổ chức Đảng chính quyền các cấp, trong đó ngành giáo

dục giữ vai trò trung tâm trong việc tham mưu, tổ chức thực hiện.
Giáo dục phổ thông trung học giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc
tạo dựng mặt bằng dân trí, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của một
quốc gia. Để thực hiện được mục tiêu giáo dục, các trường Trung học phổ
thông phải có đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, tốt về chất lượng, hợp lý về
cơ cấu. Do vậy, phát triển đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp thiết của ngành
giáo dục, của tất cả các cấp học, bậc học; trong đó, có bậc học phổ thông
trung học.
Huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai là Huyện miền núi, với điều kiện kinh tế,
văn hóa, xã hội còn nhiều khó khăn so với các khu vực khác, điều đó cũng chi
phối và tác động rất lớn đến công tác giáo dục nói chung và bậc học phổ
thông nói riêng, nhất là vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên. Ở
huyện Bảo Yên hiện nay có 3 trường Trung học phổ thông. Trong cả 3 trường
số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên các trường còn yếu và thiếu, chưa
đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đào tạo trong tình hình mới, còn nhiều vấn đề
hạn chế, bất cập cần phải được quan tâm, chú trọng. Trong đó, vấn đề nổi lên


đó là, một số giáo viên chưa yên tâm công tác, chưa thực sự gắn bó với
trường, với nghề, với địa bàn công tác; số lượng còn thiếu, còn có sự mất cân
đối về cơ cấu giáo viên giữa các bộ môn; trình độ chuyên môn của một số
giáo viên còn yếu, chưa đạt chuẩn nghề nghiệp theo quy định của Bộ
GD&ĐT. Công tác tuyển chọn, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên còn có những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, cơ sở
vật chất đảm bảo cho nhiệm vụ giảng dạy, đổi mới phương pháp giảng dạy
của giáo viên còn thiếu; đời sống vật chất, tinh thần của giáo viên còn nhiều
khó khăn, bất cập….
Trong những năm qua, ngành giáo dục Huyện Bảo Yên đã thường
xuyên quan tâm đến phát triển đội ngũ giáo viên phổ thông trung học đã đạt
được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, do điều kiện, hoàn cảnh kinh

tế, xã hội và đặc thù riêng của từng địa phương, cho nên vấn đề phát triển đội
ngũ giáo viên Trung học phổ thông, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa, vùng dân
tộc ít người cũng còn nhiều vấn đề bất cập cần phải được quan tâm giải quyết.
Do vậy, nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát
triển đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông huyện Bảo Yên,
tỉnh Lào Cai; từ đó đề xuất những biện pháp thích hợp nhằm phát triển đội
ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào
Cai hiện nay; là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết để nâng cao chất lượng giáo
dục Trung học phổ thông cho các vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người.
Với những lý do cơ bản trên đây, tác giả lựa chọn đề tài “Phát triển
đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh
Lào Cai” làm đề tài nghiên cứu luận văn.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Những nghiên cứu ngoài nước
Các quốc gia trên thế giới đều coi hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
là vấn đề cơ bản trong phát triển giáo dục. Việc tạo mọi điều kiện để mọi người

2


có cơ hội học tập (học tập thường xuyên, học tập suốt đời để bổ sung kiến thức
và đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã
hội) là phương châm hành động của các cấp quản lý giáo dục. Vào năm 1988, ở
Ấn Độ đã quyết định thành lập hàng loạt các trung tâm học tập trong cả nước
nhằm tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi người. Việc bồi dưỡng giáo viên
được tiến hành ở các trung tâm này đã mang lại hiệu quả rất thiết thực.
Hội nghị UNESCO tổ chức tại NêPan vào năm 1998 về tổ chức quản lý
nhà trường đã khẳng định: “Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là vấn đề
cơ bản trong phát triển giáo dục”. Đại đa số các trường sư phạm ở Úc, New
Zeland, Canada … đã thành lập các cơ sở chuyên bồi dưỡng giáo viên để tạo

điều kiện thuận lợi cho giáo viên tham gia học tập nhằm không ngừng nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Tại Pakistan, nhà nước đã xây dựng chương trình bồi dưỡng về sư
phạm cho đội ngũ giáo viên và quy định trong thời gian 3 tháng cần bồi
dưỡng những nội dung gồm: giáo dục nghiệp vụ dạy học. Cơ sở tâm lý giáo
viên. Phương pháp nghiên cứu, đánh giá và nhận xét học sinh đối với đội ngũ
giáo viên mới vào nghề chưa quá 3 năm.
Ở Philippin, công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên không tiến
hành tổ chức trong năm học mà tổ chức bồi dưỡng thành từng khóa học trong
thời gian học sinh nghỉ hè.
Tại Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho đội ngũ giáo viên, cán bộ
quản lý giáo dục là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy theo
thực tế của từng đơn vị, từng cá nhân mà cấp quản lý giáo dục đề ra các phương
thức bồi dưỡng khác nhau trong một phạm vi theo yêu cầu nhất định. Cụ thể là
mỗi cơ sở giáo dục cử từ 3 đến 5 giáo viên được đào tạo lại một lần theo chuyên
môn mới và tập trung nhiều vào đổi mới phương pháp dạy học.

3


Tại Thái Lan, từ năm 1998 việc bồi dưỡng giáo viên được tiến hành ở
các trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục cơ bản, huấn luyện
kỹ năng nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân trong xã hội.
Tại Triều Tiên - một trong những nước có chính sách rất thiết thực
về bồi dưỡng và đào tạo lại cho đội ngũ giáo viên lại áp dụng chính sách
“tất cả giáo viên đều phải tham gia học tập đầy đủ các nội dung về chương
trình về nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ theo quy định”. Nhà
nước đã đưa ra “Chương trình bồi dưỡng giáo viên mới” để bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên được thực hiện trong 10 năm và “Chương trình trao đổi” để
đưa giáo viên đi tập huấn ở nước ngoài.

Tại Liên Xô (cũ) các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục như:
M.I.Kônđacốp, P.V. Khuđominxki… đã rất quan tâm tới việc nâng cao chất
lượng dạy học thông qua các biện pháp quản lý có hiệu quả. Muốn nâng cao
chất lượng dạy học phải có ĐNGV có năng lực chuyên môn. Họ cho rằng kết
quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức
đúng đắn và hợp lý công tác quản lý bồi dưỡng, phát triển đội ngũ.
* Những nghiên cứu trong nước
Ngay từ thời xa xưa, ông cha ta đã rất coi trọng vai trò của người
thầy như: “Không thầy đố mày làm nên”, không có thầy giáo thì sẽ không
có giáo dục. Điều đó nhắc nhở mọi người phải quan tâm mọi mặt và toàn
diện đến giáo dục mà chủ thể đóng vai trò quan trọng nhất đó chính là đội
ngũ giáo viên.
Vấn đề phát triển giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đã
được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra trong thư gửi các cán bộ, các thầy giáo, cô
giáo, công nhân viên, học sinh, sinh viên nhân dịp năm học mới, ngày 16 tháng
10 năm 1968: “Giáo dục nhằm đào tạo những người kế tục sự nghiệp cách
mạng to lớn của Đảng và Nhân dân, do đó các ngành các cấp Đảng, chính
quyền địa phương phải thực sự quan tâm đến sự nghiệp này, phải chăm sóc
4


nhà trường về mọi mặt, đẩy sự nghiệp giáo dục của ta những bước phát triển
mới” [24], “Cán bộ và giáo dục phải tiến bộ cho kịp thời đại mới làm được
nhiệm vụ, chớ tự túc tự mãn cho là giỏi rồi thì dừng lại” [25, 489].
Kể từ sau cách mạng tháng Tám thành công và các cuộc cải cách giáo
dục năm 1950, 1956, 1979 và trong những năm “Đổi mới”… nhiều công trình
nghiên cứu đã để lại những bài học quý giá về xây dựng và phát triển đội ngũ
giáo viên như:
Nguyễn Thị Phương Hoa (Con đường nâng cao chất lượng cải cách
các cơ sở đào tạo giáo viên, 2002)

Đinh Quang Báo (Giải pháp đổi mới phương thức đào tạo nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên, 2005)
Đặng Quốc Bảo, Đỗ Quốc Anh, Đinh Thị Kim Thoa (Cẩm nang nâng
cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo viên, 2007)
Bùi Văn Quân, Nguyễn Ngọc Cầu (Một số cách tiếp cận trong nghiên
cứu và phát triển đội ngũ giảng viên).
Phạm Thị Hòa (Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học Quận Hà Đông,
thành phố Hà Nội theo chuẩn nghề nghiệp 2013)
Trần Thế Hanh (Biện pháp quản lý của hiệu trưởng phát triển đội ngũ
giáo viên trường Trung học phổ thông huyện Gia viễn, tỉnh Ninh Bình theo
chuâne nghề nghiệp 2014)
Các công trình này nghiên cứu phát triển đội ngũ theo 3 hướng:
Nghiên cứu phát triển ĐNGV dưới góc độ phát triển nguồn nhân lực. Nâng
cao chất lượng ĐNGV đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Nghiên cứu đề xuất
hệ thống các giải pháp xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên trong thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Các tác giả đã rất công phu nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau của
vấn đề, khảo sát thực trạng về tình hình phát triển đội ngũ giáo viên của địa

5


phương, nơi mình công tác và đề xuất các giải pháp, biện pháp thiết thực,
nhằm thực hiện tốt hơn công tác phát triển đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, ở
mỗi địa phương, đơn vị có những điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau. Sau
một thời gian nghiên cứu, tác giả nhận thấy đến nay các đề tài nghiên cứu
khoa học về phát triển đội ngũ giáo viên chỉ mới tập trung ở bậc mầm non,
tiểu học, THCS và khối chuyên nghiệp, bậc THPT, ở bậc THPT huyện Bảo
Yên, tỉnh Lào Cai thì chưa có. Mặt khác, ở tỉnh Lào Cai chưa có công trình
nào đi sâu nghiên cứu về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường

THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này là hết
sức cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các trường
THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn phát triển đội
ngũ giáo viên các trường THPT; qua đó đề xuất các biện phát triển đội ngũ giáo
viên các trường THPT huyện Bảo Yên nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục - đào tạo của các trường THPT huyện
Bảo Yên, tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận phát triển đội ngũ giáo viên các
trường THPT.
- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên các trường
trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai hiện nay.
- Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung
học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai hiện nay.
4. Khách thể đối tượng, phạm vi nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu:
Quản lý đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
6


4.2. Đối tượng nghiên cứu:
Phát triển đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông trên địa
bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
4.3. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài tập trung nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên các trường
Trung học phổ thông trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, để đáp ứng
yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trong thời kỳ đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Số liệu nghiên cứu từ năm 2012 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên của
các trường THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai phù hợp với tình hình thực tế
địa phương, thì đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Bảo Yên sẽ phát
triển cân đối và toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các
trường THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp luận nghiên cứu:
Đề tài dựa trên cơ sở phương pháp luận biện chứng của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và quản lý giáo dục, trực
tiếp là những quan điểm, tư tưởng về phát triển đội ngũ giáo viên. Quá trình
nghiên cứu và sử dụng các quan điểm tiếp cận các hệ thống, cấu trúc, quan
điểm thực tiễn để luận giải các nhiệm vụ của đề tài.
6.2. Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Sưu tầm sách, tư liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu; Phân tích, tổng
hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài; Nghiên cứu các tài liệu
liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận điểm cơ bản làm cơ sở
lý luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự đoán những thuộc tính
của đối tượng nghiên cứu, tổng hợp các cơ sở lý luận xây dựng cơ sở lý luận
của đề tài.
7


6.3. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp điều tra xã hội học.
Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Sưu tầm sách, tư liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
Phân tích, tổng hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài,

nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận
điểm cơ bản làm cơ sở lý luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự
đoán những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu; tổng hợp các tài liệu để giúp
cho việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
Phương pháp điều tra xã hội học.
Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm.
Nhóm phương pháp hỗ trợ khác:
Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học. Sử dụng các công
thức toán thống kê để xử lý kết quả, khảo sát tỉ lệ trung bình, tỉ lệ %...
Phương pháp khảo nghiệm nhận thức của cán bộ lãnh đạo, quản lý và
giáo viên về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp.
7. Ý nghĩa của luận văn
Luận văn góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn phát triển
đội ngũ giáo viên ở các trường Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào
Cai hiện nay. Kết quả nghiên cứu có thể làm tài liệu tham khảo cho các trường
Trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai nói riêng và các trường
Trung học phổ thông tỉnh Lào Cai nói chung phát triển đội ngũ giáo.
8. Kết cấu của đề tài
Luận văn gồm phần: Mở đầu, ba chương, 8 tiết; Kết luận và kiến nghị,
danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục.

8


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông
Giáo viên (nhà giáo) là người lao động trí óc, thực hiện nhiệm vụ giảng
dạy trong các nhà trường. Tại mục 1, điều 70, chương IV, Luật Giáo dục
2005, đã chỉ rõ: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong
nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau
đây:
- Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
- Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ;
- Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
- Lý lịch bản thân rõ ràng.
Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông,
giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng
viên” [25, tr.23].
Theo từ điển Tiếng Việt thì: “Đội ngũ là tập hợp gồm một số đông người
cùng chức năng hoặc nghề nghiệp tập hợp thành một lực lượng” [38].
Khái niệm đội ngũ tuy có nhiều cách hiểu khác nhau, nhưng đều có
một điểm chung, đó là: một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một
lực lượng, để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng hay không cùng
nghề nghiệp, nhưng đều cùng một mục đích nhất định.
Ta có thể hiểu: Đội ngũ là một tập thể gồm số đông người, có cùng lý
tưởng, cùng mục đích, làm việc theo sự chỉ huy, thống nhất, có kế hoạch, gắn
bó với nhau về quyền lợi vật chất cũng như tinh thần.

9


Có rất nhiều tác giả trong và ngoài nước đã nêu lên quan niệm về đội
ngũ giáo viên.
Khi đề cập đến đội ngũ giáo viên, các tác giả nước ngoài đã nêu lên
quan niệm: Đội ngũ giáo viên THPT là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo

dục, họ nắm vững tri thức hiểu biết dạy học giáo dục như thế nào, có khả
năng cống hiến toàn bộ sức lực và tài năng của họ đối với giáo dục.
Đối với các tác giả trong nước, vấn đề này được quan niệm như sau:
“Đội ngũ giáo viên trong ngành giáo dục là một tập thể người, bao gồm cán
bộ quản lý, giáo viên và nhân viên, nếu chỉ đề cập với đặc điểm của ngành thì
đội ngũ đó chủ yếu là đội ngũ giáo viên và đội ngũ quản lý giáo dục” [16].
Từ quan điểm đã nêu của các tác giả trong và ngoài nước, ta có thể kết
luận đội ngũ giáo viên như sau: Đội ngũ giáo viên là một tập hợp những
người làm nghề dạy học giáo dục lực lương, được tổ chức thành một lực
lượng có tổ chức cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục
đã đề ra cho tập thể đó, tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với
nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định cuả
pháp luật, thể chế xã hội. Họ chính là nguồn nhân lực quan trọng trong lĩnh
vực giáo dục.
Như vậy, từ những quan niệm trên đây về đội ngũ giáo viên chúng ta có
thể hiểu: Đội ngũ giáo viên trung học phổ thông là tập hợp những người đảm
nhận thực hiện các hoạt động dạy học và giáo dục trong các trường trung
học phổ thông; có đầy đủ tiêu chuẩn về phẩm chất, chuyên môn và nghiệp vụ
theo quy định của giáo viên trung học phổ thông.
Đội ngũ giáo viên THPT là tập hợp những người thực hiện các hoạt
động dạy học và giáo dục trong các nhà trường THPT. Đó là tập hợp những
người trực tiếp tham gia vào thực hiện nhiệm vụ dạy học và giáo dục phát
triển các phẩm chất nhân cách cho học sinh ở các nhà trường THPT. Để tạo
thành đội ngũ, trước hết phải có một số lượng giáo viên nhất định. Số lượng
giáo viên cần thiết không phải theo ý muốn chủ quan mà phải xuất phát từ
10


nhiệm vụ giáo dục, quy định của cấp trên về việc tổ chức lao động sư phạm của
mỗi nhà trường.

Đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông là tập hợp những người có đầy
đủ tiêu chuẩn về phẩm chất, chuyên môn và nghiệp vụ theo quy định của giáo
viên THPT, như: phẩm chất chính trị, tư tưởng; phẩm chất đạo đức; trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ; sức khỏe, lý lịch bản thân theo đúng quy định về
chuẩn của giáo viên THPT.
1.1.2. Phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi
từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp”[38].
Theo quan niệm này phát triển là khái niệm dùng để chỉ tất cả sự vật hiện
tượng, con người và xã hội hoặc tự thân biến đổi, hoặc do tác động bên ngoài
làm cho biến đổi tăng tiến về cả khối lượng lẫn chất lượng.
Như vậy, phát triển là tăng trưởng tiến lên; biểu hiện sự thay đổi tăng
tiến cả về số lượng lẫn chất, cả về thời gian và không gian của sự vật, hiện
tượng, con người trong xã hội.
Từ cách tiếp cận trên có thể hiểu: Phát triển đội ngũ giáo viên THPT là
một hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động vào đội
ngũ giáo viên; nhằm đảm bảo cho đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, tốt về
chất lượng, hợp lý về cơ cấu, đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục ở các
trường Trung học phổ thông.
Chủ thể phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT là tổ chức Đảng,
nhà quản lý các cấp, các cơ quan chức năng và nhà trường vừa là chủ thể vừa là
khách thể phát triển bản thân về mọi mặt. Chủ thể trực tiếp tham gia phát triển
đội ngũ giáo viên bao gồm: Bộ máy quản lý giáo dục các cấp, Ban giám hiệu,
các tổ chức trong nhà trường. Bên cạnh đó, giáo viên vừa là chủ thể của quá
trình dạy và học, đồng thời là chủ thể phấn đấu, rèn luyện bản thân theo yêu cầu
của xã hội và nghề nghiệp. Mỗi thầy, cô giáo phải là tấm gương sáng về đạo đức,
11


sáng tạo và tự học. Vì vậy, từng giáo viên và tập thể sư phạm có vai trò chủ thể

trực tiếp trong sự nghiệp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên.
Phát triển đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông đều hướng tới thực
hiện mục tiêu phát triển về số lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ, đáp
ứng mục tiêu giáo dục THPT.
Số lượng đội ngũ giáo viên là biểu thị về mặt định lượng của đội
ngũ này, nó phản ánh quy mô của đội ngũ giáo viên tương xứng với quy
mô của mỗi nhà trường. Số lượng đội ngũ giáo viên của mỗi trường phụ
thuộc vào quy mô phát triển của nhà trường. Tuy nhiên, dù trong điều
kiện nào, muốn đảm bảo hoạt động giáo dục thì người quản lý cũng đều
cần quan tâm đến việc giữ vững sự cân bằng về số lượng đội ngũ giáo
viên với nhu cầu giáo dục và quy mô phát triển của nhà trường.
Chất lượng đội ngũ giáo viên được biểu hiện phẩm chất của từng
giáo viên. Phẩm chất đội ngũ giáo viên trước hết được biểu hiện ở phẩm
chất chính trị. Phẩm chất chính trị là yếu tố rất quan trọng giúp cho người
giáo viên có bản lĩnh vững vàng trước những biến động của xã hội. Trên
cơ sở đó thực hiện hoạt động giáo dục toàn diện, định hướng xây dựng
nhân cách cho học sinh có hiệu quả. Phẩm chất đạo đức là một trong
những tiêu chuẩn hàng đầu của nhà giáo nói chung và giáo viên THPT nói
riêng. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên được thể
hiện ở khả năng tiếp cận và cập nhật của đội ngũ này với những thành tựu
mới của thế giới, những tri thức khoa học hiện đại, những đổi mới trong
giáo dục và vận dụng trực tiếp vào hoạt động giảng dạy.
Trong nhà trường, phát triển đội ngũ giáo viên được coi là vấn đề trọng
tâm của nhà quản lý. Nó có quan hệ mật thiết với việc phát triển nguồn nhân
lực nói chung. Phát triển đội ngũ giáo viên là tạo ra một đội ngũ nhà giáo đủ
về số lượng, đảm bảo về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu chuyên môn, độ tuổi,
giới tính nhằm đáp ứng yêu cầu nhân lực giảng dạy và giáo dục của nhà
trường, thực hiện có hiệu quả mục tiêu giáo dục, đào tạo của nhà trường.

12

Cơ cấu đội ngũ giáo viên là một thể thống nhất hoàn chỉnh, bao gồm:
- Về chuyên môn: Đảm bảo tỷ lệ giáo viên hợp lý giữa các tổ bộ môn trong
nhà trường phù hợp với quy mô và nhiệm vụ giáo dục.
- Về lứa tuổi: Đảm bảo sự cân đối giữa các thế hệ trong nhà trường, tránh
tình trạng hụt hẫng về đội ngũ giáo viên giữa các thế hệ.
- Về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa giáo viên nam và giáo viên
nữ trong từng tổ chuyên môn của nhà trường.
Cụ thể đối cấp THPT, với vấn đề số lượng đội ngũ giáo viên cần phải
căn cứ trên tỷ lệ học sinh, giáo viên theo yêu cầu của trường THPT, chất
lượng phải hướng tới chuẩn trình độ, chuẩn nghề nghiệp, yêu cầu của nhà
trường và những yêu cầu đổi mới hội nhập quốc tế. Cơ cấu phù hợp theo
chuyên môn (môn học và vị trí công tác). Với vấn đề số lượng thì đội ngũ
giáo viên cần phải căn cứ trên tỉ lệ học sinh, giáo viên theo yêu cầu của
trường THPT, chất lượng phải hướng tới trình độ, chuẩn nghề nghiệp yêu cầu
của nhà trường và những yêu cầu đổi mới của hội nhập quốc tế, cơ cấu phù
hợp theo chuyên môn và vị trí công tác. Phát triển đội ngũ giáo viên đảm bảo
về số lượng, đồng bộ về cơ cấu. Sự phát triển đội ngũ giáo viên chủ yếu thể
hiện ở các mặt: Phát triển về phẩm chất chính trị tư tưởng, trình độ chuyên
môn nghiệp vụ năng lực hoạt động thực tiễn của giáo viên, đảm bảo đầy đủ về
số lượng giáo viên có cơ cấu phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phải đảm nhiệm.
Phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT cần tập trung vào các nội
dung cơ bản sau đây:
Một là, Phát triển số lượng giáo viên đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục đào
tạo và yêu cầu về tổ chức biên chế.
Hai là, Phát triển chất lượng giáo viên đạt chuẩn theo quy định của Bộ
Giáo dục và đào tạo.
Ba là, Tổ chức, sắp xếp cơ cấu đội ngũ giáo viên phù hợp về chuyên môn,
đảm bảo tính ổn định, kế thừa và phát triển.

Bốn là, Quy hoạch, tuyển dụng, đội ngũ giáo viên.
Năm là, Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên.
13


Sáu là, Kiểm tra, đánh giá và thực hiện các chế độ, chính sách.
Bảo Yên là một huyện miền núi cửa ngõ của tỉnh Lào Cai, có nhiều xã
thuộc vùng kinh tế khó khăn, số hộ đói nghèo còn nhiều, dân cư chủ yếu là
đồng bào dân tộc thiểu số: Dao, Tày, Nùng, H’Mông… trình độ dân trí thấp,
cơ sở hạ tầng của huyện (đặc biệt là hệ thống giao thông) còn rất yếu kém.
Các trường THPT huyện Bảo Yên có tổng số gần 200 cán bộ, giáo
viên, nhân viên, trong đó có hơn 161 giáo viên. Cơ bản đội ngũ các cấp học,
ngành học đến nay tương đối đủ, ổn định, cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của
con em các đồng bào dân tộc. Song do đặc thù của vùng, trong những năm
qua, với việc chuẩn hóa đội ngũ, nâng cao trình độ giáo viên đứng lớp cũng
như coi trọng khâu tuyển dụng đầu vào, cho nên xét ở góc độ bằng cấp thì
nhiều tỉnh trong vùng có tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn chưa cao. Đặc
biệt các tỉnh vùng khó nhiều trường chưa đạt chuẩn. Xét ở góc độ năng lực sư
phạm, trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp thì đây là bài toán tồn tại,
nan giải nhất của các trường trong Huyện. Các giáo viên tuyển từ nhiều
nguồn khác nhau, số lượng giáo viên cung ứng cơ bản đáp ứng nhu cầu dạy
và học của qui mô học sinh nhưng chất lượng lại hạn chế.
Đội ngũ giáo viên cơ bản đủ về số lượng, song vẫn chưa đồng bộ về cơ
cấu bộ môn, dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên ở một số môn học. Thậm chí,
các môn học cơ bản cũng chỉ đủ giáo viên đứng lớp hiện tại bởi nếu các lớp
tập huấn của Bộ GD&ĐT triển khai muộn, nhiều địa phương rất khó khăn
trong việc cử giáo viên đi tập huấn vì không có giáo viên dạy thay thế.
Để giải quyết tốt bài toán nâng cao chất lượng giáo dục của tỉnh, cần
phải chú trọng phát triển đội ngũ giáo viên của tỉnh, nhất là bậc học THPT.
Phát triển đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông huyện

Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, nhằm tạo ra những giáo viên có kiến thức, kỹ năng,
đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, có ý thức kỷ luật và tác phong nghề nghiệp,
có sức khỏe, có khả năng tìm việc làm, đáp ứng được thị trường lao động.
Phát triển đội ngũ giáo viên THPT huyện Bảo Yên là tổng thể cách
thức, biện pháp tác động của chủ thể quản lý đến đội ngũ giáo viên nhằm
14


nâng cao chất lượng nhà giáo, bảo đảm về số lượng, phù hợp về cơ cấu, đạt
chuẩn trình độ đào tạo, đáp ứng các nhu cầu nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục
học sinh THPT trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
1.2. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các Trường trung học
phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
1.2.1. Phát triển về số lượng giáo viên các trường trung học phổ
thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Số lượng đội ngũ giáo viên trường THPT được xác định bởi số lượng
lớp

học

và

định

mức

biên

chế

giáo

viên

theo

thông

tư

35/2556/TTLT/BGD&ĐT-BNV ngày 23/8/2006 định mức biên chế đối với
giáo viên THPT là không quá 2,25 giáo viên/lớp, số lượng lớp trong trường
được tính không quá 45 học sinh / lớp (12). Căn cứ lớp học chúng ta dễ dàng
xác định được số lượng giáo viên cần có cho mỗi trường theo định mức sau:
Số giáo viên cần có = số lớp x 2,25 giáo viên trên lớp.
Số lượng đội ngũ giáo viên là biểu thị về mặt định hướng của đội ngũ này,
nó phản ánh quy mô của đội ngũ giáo viên tương ứng với quy mô của từng
trường, số lượng đội ngũ giáo viên phụ thuộc vào sự phân chia của nhà trường,
quy mô phát triển của nhà trường. Số lượng giáo viên là yếu tố quyết định của
đội ngũ.
Tuyển chọn đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông huyện
Bảo Yên, tỉnh Lào Cai: là quá trình sử dụng các phương pháp nhằm xem xét,
đánh giá, lựa chọn, quyết định trong số những người được tuyển dụng ai là
người đủ tiêu chuẩn làm việc trong nhà trường. Tuyển chọn thực chất là sự
lựa chọn người theo tiêu chuẩn cụ thể rõ ràng do tổ chức đặt ra, để đạt được
mục đích. Đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu về chất lượng
có thái độ với công việc được giao.
Quá trình tuyển chọn giáo viên phải đáp ứng được các yêu cầu: Tuyển
chọn phải xuất phát từ quy hoạch của nhà trường, chọn được những người có
chuyên môn cần thiết cho công việc để đạt hiệu quả công tác tốt, những người có

phẩm chất tốt, yêu nghề, gắn bó với công việc và am hiểu đặc thù của nhà trường,
15


tuyển giáo viên có trình độ đào tạo đạt chuẩn để bổ sung vào đội ngũ giáo viên các
trường Trung học phổ thông; nhằm thúc đẩy quá trình phát triển đội ngũ giáo viên
theo hướng đảm bảo tăng nhanh về số lượng với cơ cấu hợp lí và có chất lượng
đáp ứng theo yêu cầu. Điều này còn giúp cho nhà trường giảm được các chi phí
phải tuyển chọn lại, đào tạo lại trong quá trình thực hiện công việc.
1.2.2. Phát triển chất lượng giáo viên các trường Trung học phổ
thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
Chất lượng giáo viên trong trường THPT bao gồm nhiều yếu tố cấu
thành, tựu chung lại chất lượng giáo viên thể hiện ở ba khía cạnh:
* Chuẩn về trình độ chuyên môn
Trước hết là trình độ được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ và sự
phát triển về kiến thức, tư duy sư phạm phù hợp với đối tượng học sinh THPT
trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Công tác sử dụng đội ngũ giáo viên: là sắp xếp, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm
giáo viên và giao nhiệm vụ, gắn với chức danh cụ thể, nhằm phát huy khả
năng hiện có của đội ngũ giáo viên để vừa hoàn thành được mục tiêu của tổ
chức, tạo ra sự đồng thuận trong cơ quan.
Để sử dụng đội ngũ giáo viên có hiệu quả thì phải giao đúng người,
đúng việc. Nếu bố trí sử dụng giáo viên hợp lý thì sẽ phát huy được những
khả năng tiềm ẩn, vốn có của từng giáo viên.
Thực hiện tốt việc này đòi hỏi người giáo viên cần: Có trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ, năng lực, sở trường cũng như thế mạnh của mình. Gắn chặt
nghĩa vụ và quyền lợi của giáo viên, đảm bảo công bằng về đãi ngộ.
Đảm bảo tính kế thừa để có sự ổn định trong một thời gian nhất định
tránh sự xáo trộn quá lớn có thể gây trì trệ công việc ở một số bộ phận.
* Chuẩn về nghiệp vụ sư phạm

Trình độ nghiệp vụ sư phạm đặc biệt là năng lực nghề nghiệp thể
hiện ở chỗ phát triển năng lực dạy học, giáo dục học sinh, phát triển
phương pháp dạy học hiện đại để học sinh phát huy tư duy độc lập và khả

16


năng sáng tạo trong học tập, trong việc tìm kiếm tri thức khoa học, kỹ
năng, kinh nghiệm sống.
Phát triển đội ngũ giáo viên là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ
chức nhằm hình thành hệ thống kiến thức, nguồn lực sư phạm, thái độ nghề
nghiệp theo những tiêu chuẩn của người giáo viên phù hợp với yêu cầu của
ngành và của nhà trường.
* Chuẩn về tư cách đạo đức người giáo viên
Đã là cán bộ dù ở bất cứ ngành nghề nào cũng cần phải có tư cách
đạo đức tốt. Nhưng không có lĩnh vực nào mà đạo đức lại ảnh hưởng sâu
sắc đến người học như người giáo viên. Bởi vậy đạo đức của người giáo
viên vừa là điều kiện vừa là phương tiện để giáo dục học sinh.
Phẩm chất đạo đức của người giáo viên THPT được thể hiện ở các mặt
sau đây:
Có niềm tin cách mạng là cơ sở để giáo viên gắn bó cuộc đời mình với
sự nghiệp giáo dục bồi dưỡng thế hệ cho cách mạng đời sau. Có lý tưởng
nghề nghiệp biểu hiện bằng lòng say mê nghề nghiệp, tận tụy với nghề có tinh
thần trách nhiệm cao. Có niềm tin sư phạm, tin vào bản chất tốt đẹp của con
người, tin vào khả năng giáo dục, tin tưởng vào nhân cách của người học, có
lòng yêu nghề, yêu trẻ gắn bó chặt chẽ với nhau, yêu người bao nhiêu yêu
nghề bấy nhiêu. Có tình cảm trong sáng và cao thượng thể hiện ở lòng yêu
thương đùm bọc học sinh, vui sướng với những tiến bộ của học sinh. Đạo đức
của người giáo viên còn thể hiện ở lòng nhân đạo, thái độ công bằng, chính
trực, giản dị, khiêm tốn, biết tự kiềm chế, kiên trì, tự tin. Phẩm chất đạo đức

của giáo viên càng toàn diện thì càng đạt hiệu quả giáo dục cao.
- Phẩm chất chính trị: Yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội vì lợi ích của
dân tộc, gương mẫu chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, hiểu biết
pháp luật và thực hiện đúng pháp luật, chế độ chính sách quy định của nhà
nước, các quy định của ngành của địa phương. Tích cực tham gia các hoạt
động chính trị, xã hội. Có ý chí tích cực để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

17


Có khả năng động viên khích lệ học sinh hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập,
được tập thể giáo viên, học sinh tín nhiệm.
- Đạo đức nghề nghiệp: Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà
giáo, trung thực tâm huyết với nghề nghiệp, có trách nhiệm trong công việc.
Ngăn ngừa và kiên quyết đấu tranh chống những biểu hiện tiêu cực. Không
lợi dụng chức vụ, vụ lợi lợi ích cho bản thân, đảm bảo dân chủ trong mọi hoạt
động của nhà trường, có lối sống lành mạnh, phù hợp với bản sắc văn hóa dân
tộc trong xu thế hội nhập. Có tác phong làm việc khoa học, sư phạm, giao tiếp
ứng xử đúng mực và mang lại hiệu quả.
- Các nhân tố thuộc về xã hội: Hiểu biết về chương trình giáo dục phổ
thông. Hiểu đúng và đầy đủ mục tiêu, yêu cầu nội dung, phương pháp giáo
dục trong chương trình giáo dục phổ thông.
- Phân tích và dự báo: Hiểu biết về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội
của đất nước, của địa phương. Nắm bắt kịp thời chủ trương chính sách, quy
định của ngành giáo dục, phân tích được tình hình dự báo về xu thế phát triển
của nhà trường phổ thông
- Thiết kế và triển khai: Xác định được mục tiêu ưu tiên, thiết kế và
triển khai các chương trình hành động nhằm thực hiện chiến lược phát triển
các nhà trường phổ thông.
1.2.3. Phát triển cơ cấu đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện

Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Cơ cấu đội ngũ giáo viên THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai được
xem xét trên các yếu tố sau: Cơ cấu về giảng dạy bộ môn là tổng thể tỷ trọng
giáo viên của các môn học hiện có ở trường THPT, sự thừa hay thiếu giáo
viên ở mỗi môn học cũng phải điều chỉnh phù hợp với các định mức quy định
thì ta mới được một cơ cấu chuyên môn hợp lý, không ảnh hưởng tới hiệu quả
của hoạt động giáo dục.
* Cơ cấu về trình độ nghiệp vụ sư phạm: là sự phân chia giáo viên theo
tỷ trọng của các trình độ đào tạo như Đại học, Sau đại học, Tiến sĩ và trình độ
18


tương ứng các chuyên ngành không phải sư phạm. Xác định cơ cấu hợp lý về
trình độ chuyên môn đào tạo và thực hiện các hoạt động liên quan để đạt đến
cơ cấu đó là giải pháp nâng cao chất lượng ĐNGV. Giáo viên đạt tỷ lệ chuẩn
và trên chuẩn đáp ứng tốt việc giảng dạy và giáo dục. Tuy nhiên việc bồi
dưỡng giáo viên nên bồi dưỡng thường xuyên để đáp ứng yêu cầu giảng dạy.
*Cơ cấu về độ tuổi: Nhằm xác định cơ cấu đội ngũ giáo viên theo
từng nhóm tuổi, là cơ sở để phân tích thực trạng chiều hướng phát triển của
tổ chức, tránh tình trạng “lão hóa” trong đội ngũ giáo viên, tránh sự hụt
hẫng về đội ngũ giáo viên trẻ kế cận, cần có thời gian nhất định để chuyển
giao giữa các thế hệ giáo viên.
*Cơ cấu về giới tính: Giáo viên nữ thường chiếm tỷ lệ cao hơn nam
giới, tuy nhiên về các khía cạnh đào tạo, nâng cao, bồi dưỡng thường xuyên,
thời gian học tâp của cá nhân, thời gian nghỉ chế độ thai sản, con ốm … lại là
các yếu tố tác động đến chất lượng giáo viên, mà các yếu tố này phụ thuộc
vào giới tính cá nhân. Do đó, cơ cấu về giới tính liên quan đến chất lượng
giáo dục và đào tạo.
1.2.4. Quy hoạch, tuyển chọn đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện
Bảo Yên, tỉnh Lào Cai

Quy hoạch đội ngũ giáo viên là bản luận chứng khoa học về phát triển
đội ngũ đó để góp phần thực hiện các định hướng của địa phương và của
chính nhà trường về công tác nhân sự, phục vụ việc xây dựng kế hoạch đào
tạo và bồi dưỡng cán bộ, đồng thời làm nhiệm vụ điều khiển, điều chỉnh trong
công tác quản lý, chỉ đạo các cấp quản lý. Quy hoạch đội ngũ giáo viên THPT
là lập kế hoạch để đáp ứng những nhu cầu hiện tại cũng như tương lai về đội
ngũ giáo viên THPT khi tính đến cả những nhân tố bên trong và những nhân
tố của môi trường bên ngoài. Nội dung của quy hoạch đội ngũ giáo viên
THPT bao gồm:
+ Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên THPT;
+ Dự báo quy mô giáo viên về số lượng, cơ cấu, chất lượng;

19


+ Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô, cơ cấu, chất lượng đội ngũ
giáo viên THPT;
+ Xây dựng các biện pháp thực hiện quy hoạch.
Tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên: Để có một đội ngũ giáo viên
có đủ trình độ, năng lực thì việc tuyển chọn đội ngũ giáo viên phải được tiến
hành theo một trình tự nhất định, hợp lý và khách quan.
Tuyển chọn bao gồm hai bước: Tuyển mộ và lựa chọn, trong đó tuyển mộ
là một tiến trình thu hút những người có khả năng từ nhiều nguồn khác nhau đến
đăng kí, nộp đơn xin việc làm, sau đó tập hợp danh sách lại xem xét trong số đó
ai là người hội tụ đủ các tiêu chuẩn theo yêu cầu rồi quyết định tuyển.
Lựa chọn giáo viên là quá trình xem xét những người có đủ tiêu chuẩn
làm giáo viên theo qui định của ngành, của cấp học, của các nhà trường. Căn cứ
vào Luật Giáo dục, Pháp lệnh công chức và nhu cầu sử dụng của nhà trường để
đưa ra các tiêu chuẩn lựa chọn giáo viên.
Thực tế cho thấy, hiệu quả của việc tuyển chọn giáo viên không chỉ phụ

thuộc vào việc tuyển chọn mà còn ở chỗ người đứng đầu đơn vị và các tổ
chức trong nhà trường có trách nhiệm giúp đỡ họ thích ứng với nghề nghiệp
thông qua các khâu bố trí công việc ban đầu.
1.2.5. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên các trường THPT
huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
Xã hội luôn vận động và biến đổi không ngừng, do vậy nhà trường
cũng không ngừng thay đổi để phù hợp với xu thế phát triển chung của xã hội.
Việc đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên của các trường phải được
diễn ra thường xuyên, liên tục có kế hoạch dài hạn, nếu không sẽ bị tụt
hậu và bị đào thải. Việc đào tạo, bồi dưỡng có thể được thực hiện bằng
nhiều phương thức khác nhau để tạo ra những giáo viên có chất lượng cao
đáp ứng với yêu cầu của nhà trường.

20


Việc bồi dưỡng nhằm mục tiêu đạt chuẩn theo quy định của bậc
học, ngành học để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.
Bên cạnh việc đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng tri thức, văn hóa, chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên, người Hiệu trưởng cũng cần phải coi trọng việc
bồi dưỡng tư tưởng, chính trị, đạo đức cho giáo viên để họ có thể hoàn thiện
mình hơn đáp ứng được yêu cầu của nhà trường và của xã hội.
1.2.6. Kiểm tra, đánh giá và thực hiện các chế độ, chính sách đối với đội
ngũ giáo viên các trường THPT huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Kiểm tra, đánh giá là một khâu quan trọng trong công tác phát triển đội
ngũ vì chỉ có kiểm tra, đánh giá đúng mới lựa chọn và sắp xếp cán bộ hợp lý và
mới sử dụng được khả năng tiềm ẩn của mỗi người. Đánh giá cán bộ, giáo viên
thực chất là xem xét nhân cách của họ, đây là vấn đề rất nhạy cảm và tế nhị.
Việc đánh giá bao gồm cả việc thu thập, phân tích, giải thích và thu thập thông
tin về con người nói chung. Nói cách khác đó là sự thu thập các “bằng chứng”

về các hoạt động mà người giáo viên phải làm với tư cách nhà giáo công dân.
Trên cơ sở đó đưa ra những nhận xét nhằm giúp giáo viên tiến bộ và qua đó
nhiệm vụ của nhà trường cũng được hoàn thành.
Việc kiểm tra, đánh giá còn ảnh hưởng đến uy tín của người lãnh đạo và giáo
viên. Đánh giá đúng, chính xác thì sẽ là nguồn kích thích, động viên cán bộ, giáo
viên nâng cao hiệu quả công tác, uy tín người lãnh đạo. Ngược lại, kiểm tra, đánh
giá sai lệch, thiên vị, không công bằng làm cho uy tín lãnh đạo giảm, cán bộ, giáo
viên thì chán nản, không tập trung trong công việc, ảnh hưởng đến tâm lý và không
khí làm việc của tập thể. Hiệu quả đánh giá phụ thuộc vào nghệ thuật đánh giá. Tiêu
chuẩn đánh giá phải dựa trên cơ sở các tiêu chuẩn trong văn bản Nhà nước; văn bản
của bản thân các trường. Tiêu chuẩn cơ bản nhất trong đánh giá là sự công tâm.
Thực hiện tốt chế độ chính sách đối với giáo viên là điều kiện cần
để động viên, khuyến khích giáo viên cống hiến tốt hơn nữa cho công tác
giảng dạy. Một chế độ chính sách tốt sẽ là sự động viên kịp thời giáo viên,
giúp họ tái tạo sức lao động tốt hơn và ngược lại. Vì vậy, trong công tác

21


phát triển đội ngũ giáo viên cần phải rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy
định, chính sách, chế độ về bổ nhiệm, sử dụng, đãi ngộ, kiểm tra, đánh giá
đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục cũng như các điều kiện bảo đảm
việc thực hiện các chính sách nhằm tạo động lực thu hút, động viên đội
ngũ nhà giáo toàn tâm, toàn ý phục vụ sự nghiệp giáo dục. Có chế độ phụ
cấp ưu đãi thích hợp, có chính sách và quy định cụ thể thu hút các trí
thức, cán bộ khoa học có trình độ cao ...
Tóm lại, phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Bảo
Yên, tỉnh Lào Cai là yêu cầu cấp thiết, là yếu tố đảm bảo cho sự phát triển
của nhà trường thông qua việc tuyển chọn, bồi dưỡng nâng cao trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm và thái độ nghề nghiệp, phân công sử

dụng, kiểm tra đánh giá… Đó là những căn cứ để tạo ra môi trường làm
việc hiệu quả và chất lượng. Công việc này không chỉ đơn thuần là duy trì
kế hoạch mà phải có định hướng lâu dài trong tương lai và quá trình đó
phải được liên tục phát triển.
1.3. Những yếu tố tác động đến phát triển đội ngũ giáo viên các
trường trung học phổ thông huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
* Đội ngũ giáo viên THPT đạt chuẩn
Luật giáo dục năm 2005 đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14 tháng 06 năm 2005
có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2006 đã quy định rõ nhiệm
vụ và quyền hạn của giáo viên.
* Điều 70 nói rõ tiêu chuẩn của nhà giáo:
Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường,
cơ sở giáo dục khác, phải có đủ tiêu chuẩn: Phẩm chất đạo đức, tư tưởng tốt;
Đạt trình độ chuẩn đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ; Đủ sức khỏe theo yêu
cầu nghề nghiệp; Lý lịch bản thân rõ ràng.
* Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, THPT

22


Theo Thông tư số 30/2009/TT- BGDĐT ngày 22/10/2009 hướng dẫn
của Bộ Giáo dục và Đào tạo Ban hành Quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo
viên trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ thông thì có những điểm sau:
- Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống:
Yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; chấp hành đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham gia các hoạt động chính trị xã hội; thực hiện nghĩa vụ công dân. Yêu nghề, gắn bó với nghề dạy học;
chấp hành Luật Giáo dục. điều lệ, quy chế, quy định của ngành; có ý thức tổ
chức kỉ luật và tinh thần trách nhiệm; giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của
nhà giáo; sống trung thực, lành mạnh, là tấm gương tốt cho học sinh.

Thương yêu, tôn trọng, đối xử công bằng với học sinh, giúp học sinh
khắc phục khó khăn để học tập và rèn luyện tốt. Đoàn kết, hợp tác, cộng tác
với đồng nghiệp; có ý thức xây dựng tập thể tốt để cùng thực hiện mục tiêu
giáo dục.
Có lối sống lành mạnh, văn minh, phù hợp với bản sắc dân tộc và môi
trường giáo dục; có tác phong mẫu mực, làm việc khoa học.
- Năng lực tìm hiểu đối tượng và môi trường giáo dục:
Có phương pháp thu thập và xử lí thông tin thường xuyên về nhu
cầu và đặc điểm của học sinh, sử dụng các thông tin thu được vào dạy học,
giáo dục. Có phương pháp thu thập và xử lí thông tin về điều kiện giáo dục
trong nhà trường và tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của địa
phương, sử dụng các thông tin thu được vào dạy học, giáo dục.
- Năng lực xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục:
Các kế hoạch dạy học được xây dựng theo hướng tích hợp dạy học với
giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học phù hợp với
đặc thù môn học, đặc điểm học sinh và môi trường giáo dục; phối hợp hoạt
động học với hoạt động dạy theo hướng phát huy tính tích cực nhận thức của
học sinh.
Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục khác đảm bảo khả thi, sát hoàn
cảnh và điều kiện, thể hiện khả năng hợp tác, cộng tác.
23


- Năng lực thực hiện kế hoạch dạy học:
Làm chủ kiến thức môn học, đảm bảo nội dung dạy học chính xác, có
hệ thống, vận dụng hợp lý các kiến thức liên môn theo yêu cầu cơ bản, hiện
đại, thực tiễn. Thực hiện nội dung dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng và
yêu cầu về thái độ được quy định trong chương trình môn học.
Vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực,
chủ động và sáng tạo của học sinh, phát triển năng lực tự học và tư duy của

học sinh. Sử dụng các phương tiện dạy học làm tăng hiệu quả dạy học.
Tạo dựng môi trường học tập: dân chủ, thân thiện, hợp tác, cộng tác,
thuận lợi, an toàn và lành mạnh. Xây dựng, bảo quản, sử dụng hồ sơ dạy học
theo quy định.
- Năng lực thực hiện kế hoạch các hoạt động giáo dục:
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ thông qua
việc giảng dạy môn học và tích hợp các nội dung giáo dục khác trong các hoạt
động chính khoá và ngoại khoá theo kế hoạch đã xây dựng.
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục qua các hoạt động giáo dục theo kế hoạch
đã xây dựng. Vận dụng các nguyên tắc, phương pháp, hình thức tổ chức giáo
dục học sinh vào tình huống sư phạm cụ thể, phù hợp đối tượng và môi
trường giáo dục, đáp ứng mục tiêu giáo dục đề ra.
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục qua các hoạt động trong cộng đồng như:
lao động công ích, hoạt động xã hội…theo kế hoạch đã xây dựng.
- Năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện đạo đức:
Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh bảo đảm yêu cầu chính
xác, toàn diện, công bằng, khách quan, công khai và phát triển năng lực tự
đánh giá của học sinh; sử dụng kết quả kiểm tra đánh giá để điều chỉnh hoạt
động dạy và học. Đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh một cách
chính xác, khách quan, công bằng và có tác dụng thúc đẩy sự phấn đấu vươn
lên của học sinh. Tham gia các hoạt động chính trị, xã hội trong và ngoài nhà
trường nhằm phát triển nhà trường và cộng đồng, xây dựng xã hội học tập.
- Năng lực phát triển nghề nghiệp:
24