LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý GIÁO dục QUẢN lý PHÁT TRIỂN đội NGŨ GIẢNG VIÊN học VIỆN QUÂN y HIỆN NAY

1
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Phát triển giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu ở nhiều quốc gia, là
nhân tố quyết định sự phát triển nhanh và bền vững của quốc gia đó. Để phát
triển giáo dục cần nhiều yếu tố, trong đó yếu tố quan trọng nhất là đội ngũ nhà
giáo – nhân tố quyết định chất lượng giáo dục.
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng vai trò đội ngũ nhà giáo, Người coi
vấn đề then chốt, quyết định chất lượng giáo dục chính là đội ngũ những người
thầy giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Bởi vì các thầy giáo có nhiệm vụ nặng nề
là đào tạo cán bộ cho nước nhà, là người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa,
thầy giáo có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ lý tưởng đạo đức chân chính,
hệ thống các giá trị, tinh hoa văn hóa của dân tộc và nhân loại, bồi dưỡng cho họ
những phẩm chất cao quý và năng lực sáng tạo phù hợp với sự phát triển và tiến
bộ của xã hội.
Đảng ta đã xác định mục tiêu cơ bản của giáo dục và đào tạo là nhằm
nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo con người Việt
Nam có tri thức, có kỹ năng, có thái độ ứng xử đáp ứng được công cuộc đổi mới
hiện nay; khẳng định vai trò hết sức quan trọng của sự nghiệp giáo dục và đào
tạo, trong đó chú trọng đến công tác xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên,
giáo viên trong hệ thống các nhà trường. Trong Nghị quyết Trung ương 2 khoá
VIII, Đảng ta đã khẳng định: "Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng và
được xã hội tôn vinh”.
Học viện Quân y là nhà trường trực thuộc Bộ Quốc phòng có chức năng
đào tạo, nghiên cứu khoa học và điều trị đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội,
bảo vệ Tổ quốc. Trong những năm gần đây, Học viện Quân y còn được Nhà
nước, Quân đội giao nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực y tế phục vụ sự nghiệp


2

công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện Quân
y nhận thức được tầm quan trọng của đội ngũ giảng viên, coi việc phát triển đội
ngũ giảng viên là một giải pháp cơ bản, quyết định đến kết quả và chất lượng
công tác giảng dạy, điều trị và nghiên cứu khoa học, xây dựng Học viện chính
quy, tiên tiến, mẫu mực. Tầm quan trọng được thể hiện bằng quan điểm chỉ đạo:
“Xây dựng đội ngũ giảng viên là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng hàng đầu của
cấp ủy và chỉ huy các cấp trong Học viện. Thường xuyên bổ sung đủ về số
lượng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, giáo viên. Góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và điều trị của Học viện trong giai
đoạn mới; xây dựng Học viện Quân y trở thành trường trọng điểm quốc gia”
[23, tr.4]. Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đã chỉ đạo xây dựng, phát triển
nhân cách người giảng viên Học viện một cách toàn diện, cả về phẩm chất chính
trị, đạo đức, trình độ học vấn và năng lực công tác; Xây dựng, phát triển đội ngũ
giảng viên Học viện Quân y đủ về số lượng, có trình độ chuyên môn cao, đảm
bảo hợp lý về cơ cấu. Tuy nhiên việc phát triển đội ngũ giảng viên còn có những
hạn chế: đảm bảo số lượng, xây dựng lực lượng kế cận, nguồn giảng viên ở một
số bộ môn chưa tốt, chưa cân đối về cơ cấu độ tuổi, trình độ được đào tạo. Giảng
viên có học hàm học vị cao chưa cao, chưa đồng đều ở các chuyên ngành. Công
tác đào tạo, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng, tự nghiên cứu còn chưa được tích cực. Một
số giảng viên quá tập trung vào điều trị mà sao nhãng nhiệm vụ chính của mình
là đào tạo. Mặt trái của cơ chế thị trường và sự tác động ngoài xã hội làm cho
một số giảng viên thiếu nhiệt tình, say mê giảng dạy, nghiên cứu khoa học, ngại
đổi mới phương pháp dạy học. Chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ nhà giáo chưa
theo kịp nhu cầu, mặt bằng chung của xã hội. Cơ sở vật chất, trang thiết bị ở một
số bộ môn còn chưa đáp ứng được nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và
điều trị. Do vậy cần thiết phải có những giải pháp để giải quyết những vấn đề
còn vướng mắc, khó khăn đó, đồng thời đưa ra những biện pháp mang tính thực


3

tế, khả thi để quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện Quân y. Với lý
do trên, chúng tôi chọn đề tài “Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện
Quân y hiện nay” làm đề tài nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Một số nghiên cứu ở nước ngoài
Ở hầu hết các quốc gia, giáo dục đại học được nhà nước rất coi trọng. Do
vậy, nhiều chủ thể nghiên cứu thường nhận thấy sự cần thiết phải quan tâm đến
trí thức nhà giáo, nhất là đội ngũ giảng viên.
J.Vial (1993) nhà giáo dục Pháp, trong cuốn “Lịch sử và Thời sự về các
phương pháp sư phạm” đã xây dựng một quan điểm mới về đặc điểm lao động
của nhà giáo ở bậc đại học. J.Vial khẳng định: Người dạy không chỉ làm tốt
chức năng kép của mình là biết cách truyền đạt cái người học cần mà còn biết tổ
chức quá trình nhận thức cho người học có thể tích cực, chủ động chiếm lĩnh nội
dung học. Để thực hiện vai trò “trọng tài, cố vấn” trong quá trình dạy học, người
giảng viên phải có phẩm chất đồng thời của nhà sư phạm và nhà khoa học. Từ
lập luận của J.Vial, có thể xem đây là đặc thù lao động ở bình diện chức năng,
nhiệm vụ nghề nghiệp của người giảng viên đại học [26, tr.67].
J.A Centra (1998) với công trình nghiên cứu “Xác định hiệu quả công tác
của giáo viên”. J.A Centra cho rằng, bất cứ người giảng viên nào cũng cần thực
hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ chủ yếu như giảng dạy, nghiên cứu khoa
học, sử dụng chuyên môn phục vụ cộng đồng. Vì vậy, cần tập trung đánh giá
chất lượng hay hiệu quả công tác của nhà giáo đại học theo ba lĩnh vực hoạt
động chính đã nêu [25, tr.35].
UNESCO (1998) tại Hội nghị “Higher Education in the Twenty - First
Century - vision and action” đã thông qua Tuyên ngôn về giáo dục đại học với
việc xác định sứ mạng cốt lõi của hệ thống giáo dục đại học và chức năng,
nhiệm vụ của đội ngũ giảng viên trong thế kỷ XXI.


4

Tuyên ngôn xác định, chất lượng trong giáo dục đại học là một khái niệm
đa chiều, bao trùm mọi chức năng và hoạt động của nó: giảng dạy, chương trình
đào tạo, nghiên cứu khoa học, đội ngũ giảng viên và sinh viên, cấu trúc hạ tầng
và môi trường học thuật, trong đó, nhân tố người dạy giữ vai trò quyết định nhất.
Tuyên ngôn cũng chỉ rõ cần có một chính sách mạnh mẽ về phát triển đội ngũ
sao cho có thể nâng cao kỹ năng của họ, khuyến khích khả năng sáng tạo, phát
huy tính tích cực, chủ động trong nghiên cứu và giảng dạy [48].
* Các nghiên cứu trong nước
Nghiên cứu những vấn đề có tính chất cơ bản về đào tạo, bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên, Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo trong Quản lý
giáo dục (2006) khẳng định, đội ngũ giáo viên có vai trò rất quan trọng cho sự
thành bại của sự nghiệp giáo dục. Vì rằng, sản phẩm mà họ tạo ra là sự tích hợp
cả nhân tố tinh thần và vật chất, đó là “Nhân cách - sức lao động”. Do vậy, giáo
viên cần phải: “Làm trong sạch đội ngũ, tăng cường tính kỷ cương sư phạm để
mọi người trong đội ngũ đều có phẩm chất tốt, là tấm gương sáng cho học
sinh”[19, tr.275]. Các tác giả đã tiến hành nghiên cứu một cách toàn diện các
vấn đề về vị trí, vai trò của việc tổ chức quá trình dạy học, vai trò ý nghĩa của
việc quản lý phát triển đội ngũ giảng viên, giáo viên; biện pháp quản lý giáo
viên mang tính tổng thể dưới góc độ của khoa học quản lý giáo dục cả ở tầm vĩ
mô và vi mô nhằm nâng cao chất lượng dạy học.
Trong Đề án Kiện toàn, phát triển đội ngũ nhà giáo quân đội đến năm
2010, đã nghiên cứu và đề ra các giải pháp nhằm giải quyết số lượng, cơ cấu nhà
giáo như: bổ sung các chức danh, trần quân hàm; xây dựng các tiêu chí cơ bản
để kiện toàn biểu tổ chức biên chế cho các Học viện, nhà trường; Xây dựng kế
hoạch, xác định nguồn bổ sung nhà giáo và giải quyết nhà giáo dôi dư; Về chuẩn
hóa chất lượng đội ngũ nhà giáo: Xây dựng thực hiện tiêu chuẩn chức danh và
quy định xét công nhận chức danh nhà giáo; xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng nhà giáo về học vấn, về sư phạm, ngoại ngữ, tin học và về chức vụ; xây

5
dựng và thực hiện kế hoạch cử nhà giáo đi thực tế ở đơn vị; đào tạo nhà giáo tại
các trường ngoài quân đội và ở nước ngoài... đây là những quan điểm, giải pháp
chiến lược mà thực chất là hệ thống các chuẩn về nhà giáo trong quân đội để các
nhà trường, cơ sở đào tạo trong toàn quân làm căn cứ khi xây dựng kế hoạch
chiến lược quản lý phát triển đội ngũ nhà giáo của đơn vị mình.
* Nhóm các luận văn, luận án
Luận án tiến sỹ “Phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại học ở vùng
đồng bằng sông Cửu Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đại học” (2010)
của Nguyễn Văn Đệ đã đề ra giải pháp như Liên kết đội ngũ tạo mạng lưới giữa
các trường đại học ở vùng đồng bằng sông Cửu Long; Phát triển số lượng, nâng
cao phẩm chất và năng lực, điều chỉnh cơ cấu và tạo động lực làm việc cho đội
ngũ giảng viên [9].
Luận án tiến sỹ “Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường cao đẳng
nghề đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực vùng Đồng bằng sông Cửu Long”
(2014) của Nguyễn Mỹ Loan đã nêu khái niệm về giảng viên, đội ngũ giảng
viên, quản lý phát triển đội ngũ; thực trạng của đội ngũ giảng viên của các
trường cao đẳng nghề vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các giải pháp: Tăng
cường giáo dục, tuyên truyền thông tin nhằm nâng cao nhận thức về vai trò,
trách nhiệm của đội ngũ giảng viên dạy nghề; Quy hoạch phát triển đội ngũ
giảng viên cao đẳng nghề và đội ngũ giảng viên cao đẳng nghề đầu ngành; Đổi
mới tuyển chọn và sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên; Đào tạo và bồi dưỡng
giảng viên; Quan hệ hợp tác với các cơ sở sản xuất, kinh doanh và dịch vụ; Thực
hiện chế độ, chính sách tạo động lực làm việc cho giảng viên; Tăng cường kiểm
tra, đánh giá tổ chức quản lý phát triển đội ngũ giảng viên. Trong luận án đặc
biệt nhấn mạnh đến giải pháp Quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên cao đẳng
nghề và đội ngũ giảng viên cao đẳng nghề đầu ngành, tác giả xác định đây là căn
cứ để tổ chức thực hiện đồng bộ các giải pháp, là căn cứ để kiểm tra đối chiếu,

6
điều chỉnh khi cần thiết nhằm thực hiện có hiệu quả và chất lượng công tác quản
lý phát triển đội ngũ giảng viên cao đẳng nghề [33].
Luận văn thạc sỹ “Những giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường
Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn
hiện nay” (2008) của Nguyễn Thị Xoan đã đề cập việc phát triển đội ngũ giảng
viên là quá trình chuẩn bị lực lượng để đáp ứng mục tiêu phát triển giáo dục đào
tạo của nhà trường đại học, đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực của xã hội.
Trong đó phải chú ý toàn diện về số lượng, chất lượng đội ngũ: yếu tố cơ cấu,
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, phẩm chất đạo đức…Muốn phát triển
đội ngũ giảng viên tốt phải quản lý và sử dụng đội ngũ ấy thật khoa học. Công
tác quản lý và phát triển đội ngũ giảng viên là quá trình quy hoạch, tuyển chọn,
đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và tạo môi trường làm việc để đảm bảo sự yên tâm
yêu nghề và tâm huyết với nghề nghiệp. Có chính sách ưu đãi, thu hút và duy trì
đội ngũ giảng viên làm việc có chất lượng, hiệu quả đáp ứng yêu cầu phát triển
giáo dục đào tạo của nhà trường giai đoạn hiện nay [53].
Luận văn thạc sỹ “Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Kỹ
thuật - Hậu cần Công an nhân dân” (2011) của Nguyễn Văn Đường đã nêu
được một số nội dung cần thiết cho việc phát triển đội ngũ giảng viên của trường
đại học mới được nâng cấp từ trường trung cấp. Luận văn đã chỉ ra được một số
nguyên nhân và đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên mà trong đó giải
pháp Đổi mới, hoàn thiện quy hoạch đội ngũ giảng viên; Thực hiện tốt quy trình
xét duyệt giảng viên được tác giả đặc biệt chú ý do trường Trường Đại học Kỹ
thuật - Hậu cần Công an nhân dân là trường đại học mới được nâng cấp từ
trường trung cấp lên, đội ngũ giảng viên của nhà trường đã được tăng cường số
lượng, nhưng còn mất cân đối về cơ cấu ngành nghề, về trình độ chuyên môn;
chất lượng đội ngũ giảng viên còn những bất cập ở một số năng lực nhất định,
như năng lực nghiên cứu khoa học, năng lực tổ chức các hoạt động sư phạm
chưa đáp ứng tốt cho sự phát triển của Nhà trường [13].

7
Luận văn thạc sỹ “Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Đại Nam
giai đoạn 2011-2015” (2014) của Trịnh Thị Mai từ thực trạng phát triển đội ngũ
giảng viên của trường Đại học Đại Nam đã nêu lên một số giải pháp phát triển
đội ngũ giảng viên của một trường đại học dân lập là Nâng cao nhận thức về
nhiệm vụ và quyền hạn của người giảng viên, ý nghĩa tầm quan trọng của công
tác phát triển đội ngũ giáo viên; Xây dựng kế hoạch chiến lược phát triển đội
ngũ giảng viên nhằm đảm bảo đủ số lượng, chuẩn về chất lượng và đồng bộ về
cơ cấu; Xây dựng tiêu chí tuyển chọn giảng viên; Sử dụng đội ngũ giảng viên
hợp lý, khoa học, đảm bảo đúng chuyên môn, nghiệp vụ; Xây dựng tiêu chí
đánh giá giảng viên; Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên; Xây dựng
các chính sách đảm bảo phát triển đội ngũ giảng viên. Luận văn đã đề cập được
các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên của trường phù hợp với điều kiện là
trường dân lập, mới thành lập, đội ngũ giảng viên còn thiếu cả về số lượng, cơ
cấu và chất lượng [37].
Luận văn thạc sỹ “ Những biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giảng
viên của trường đại học dân lập Lương Thế Vinh giai đoạn 2007 – 2015” (2013)
của Chu Thị Hương Giang đã nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên, nhấn mạnh các quan điểm lý luận về xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên trong quản lý trường học. Khảo sát thực trạng xây dựng,
phát triển đội ngũ giảng viên trường đại học dân lập Lương Thế Vinh trong
những năm qua. Đề xuất một số giải pháp xây dựng, phát triển đội ngũ giảng
viên của trường giai đoạn 2007 - 2015, tập trung nhất vào công tác tuyển chọn,
bổ nhiệm đội ngũ giảng viên; đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ cho giảng
viên; có chính sách đãi ngộ, lương và các hỗ trợ thu nhập cho đội ngũ giảng
viên; kiểm tra, đánh giá đội ngũ giảng viên, nhằm đảm bảo đội ngũ giảng viên
đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, cân đối về cơ cấu, phù hợp với điều kiện
kinh tế, xã hội của tỉnh Nam Định trong giai đoạn hiện nay [14].

8
Luận văn thạc sỹ “Những giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giảng
viên cơ hữu trường đại học dân lập Hải Phòng đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn
hiện nay” (2010) của Hồ Thị Hoài Nam đã nêu lên được vấn đề: Muốn phát
triển giáo dục vấn đề then chốt là phải phát triển đội ngũ giảng viên cả về số
lượng, chất lượng, cơ cấu bộ môn [39].
Luận văn thạc sỹ “Phát triển đội ngũ giảng viên trường Trung cấp y tế
đáp ứng yêu cầu nâng cấp thành trường Cao đẳng y tế Nam Định” (2009) của
Phạm Minh Hiệu đã chỉ ra một số biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm
nâng cấp trường từ trường Trung cấp lên thành Cao đẳng y tế như: Hoàn thiện
quy hoạch đội ngũ giảng viên; Thực hiện nghiêm túc hiệu quả quy trình tuyển
chọn; Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên; Tăng cường công tác bồi dưỡng đội
ngũ giảng viên; Xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn đánh giá đội ngũ giảng viên.
Đề tài chú trọng đến việc quy hoạch đội ngũ giảng viên do yêu cầu nâng cấp nhà
trường từ trung cấp lên cao đẳng [20].
Từ sự khái quát những nghiên cứu liên quan đến quản lý, phát triển đội
ngũ giảng viên chúng tôi nhận thấy:
Một là, những nghiên cứu đều cho rằng quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên giữ vai trò quan trọng, là giải pháp có hiệu quả nhất để nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo.
Hai là, để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo phải phát triển đội ngũ
nhà giáo theo hướng chuẩn hoá, nâng cao chất lượng, đảm bảo đủ số lượng,
đồng bộ về cơ cấu. Đặc biệt là cần nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo
đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp
ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục đào tạo.
Ba là, mỗi công trình nghiên cứu căn cứ vào tình hình, đặc điểm, nhiệm
vụ của nhà trường, địa phương mà đi sâu vào những vấn đề cụ thể, riêng của
từng nhà trường, địa phương. Các tác giả đề xuất hệ thống giải pháp với mong

9
muốn có những đóng góp nhất định trong xây dựng, phát triển đội ngũ giảng
viên đáp ứng yêu cầu của cơ sở cơ sở đào tạo, địa phương nói riêng và sự nghiệp
giáo dục đào tạo của đất nước nói chung.
Như vậy đội ngũ giảng viên và quản lý phát triển đội ngũ giảng viên đã
được quan tâm đến ở nhiều góc độ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng
cũng đã ban hành những văn bản pháp quy về đội ngũ giảng viên đó là hành
lang pháp lý để quản lý phát triển đội ngũ giảng viên. Các nghiên cứu, đề tài đã
cung cấp những khái niệm, tầm quan trọng của đội ngũ nhà giáo trong quá trình
giáo dục, các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ. Những nghiên cứu này có thể
áp dụng vào việc quản lý phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên trong các nhà
trường. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu về những biện pháp phát triển đội ngũ
giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo đặc thù ngành y nói chung và ngành y
quân đội. Vấn đề đặt ra ở đây là căn cứ vào các lý luận quản lý và phát triển, tìm
hiểu thực trạng đội ngũ giảng viên Học viện Quân y để đề xuất được biện pháp
quản lý phát triển đội ngũ giảng viên nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn
nhân lực y tế.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên Học viện Quân y, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên Học viện Quân y góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu
khoa học và điều trị.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Học
viện Quân y.
Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học
viện Quân y; Rút ra nguyên nhân ưu, nhược điểm quản lý phát triển đội ngũ

10
giảng viên.
Đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện
Quân y; khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quá trình quản lý đội ngũ giảng viên Học viện Quân y.
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Quân y.
* Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Học
viện Quân y (nghiên cứu thực hiện ở 56 bộ môn trực thuộc Học viện Quân y,
bao gồm 22 bộ môn bên Nhà trường, 33 bộ môn biên chế ở Bệnh viện Quân y
103 và 01 bộ môn ở viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác ).
Các số liệu được lấy từ nguồn phòng Đào tạo, ban Cán bộ, phòng Khảo
thí và đảm bảo chất lượng đào tạo;
Tư liệu sử dụng trong luận văn giới hạn từ năm 2008 đến 2013.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng đào tạo đại học phụ thuộc nhiều vào đội ngũ giảng viên. Việc
quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện Quân y đã đạt được một số
kết quả nhất định, song thực tiễn đã đặt ra một số vấn đề cần giải quyết. Nếu các
chủ thể quản lý làm tốt việc Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc phát
triển đội ngũ giảng viên; Chủ động trong việc xây dựng kế hoạch phát triển đội
ngũ giảng viên, xây dựng và hoàn thiện tiêu chí đánh giá đội ngũ giảng viên;
Tích cực đào tạo bồi dưỡng, tự bồi dưỡng đội ngũ giảng viên theo yêu cầu chuẩn
hóa; Xây dựng đội ngũ giảng viên có trình độ cao, chuyên gia đầu ngành làm hạt
nhân phát triển đội ngũ; Tạo môi trường làm việc, sư phạm thuận lợi thì sẽ phát
triển đội ngũ giảng viên cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu góp phần nâng cao

11
chất lượng đào tạo tại Học viện Quân y.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam; nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của các cấp về giáo dục - đào tạo và
quản lý giáo dục - đào tạo. Đề tài sử dụng cách tiếp cận vấn đề theo quan điểm
hệ thống - cấu trúc; lịch sử - lôgíc; quan điểm thực tiễn để xem xét, phân tích
những vấn đề liên quan.
* Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Đọc tài liệu, thu thập thông tin; phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, mô
hình hoá, khái quát hoá; bao gồm một số tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các văn kiện, nghị quyết của Đảng, Bộ Giáo dục
và Đào tạo, Luật Giáo dục; các giáo trình, sách tham khảo, tài liệu về khoa học
quản lý và quản lý giáo dục; các công trình nghiên cứu, báo khoa học có liên
quan đến đề tài đã được công bố và đăng tải trên các tạp chí, báo, kỷ yếu khoa
học, hội thảo.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học đối với học viên, cán bộ quản
lý giáo dục, giảng viên để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân và
đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện Quân y.
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, tác phong chỉ huy,
quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục; hoạt động dạy học của giảng viên;
học tập của học viên để rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu.
Phương pháp tọa đàm, trao đổi, phỏng vấn: Tọa đàm, trao đổi, phỏng vấn
đối với cán bộ quản lý, giảng viên và học viên từ đó rút ra những kết luận cho
nhiệm vụ nghiên cứu.

12
Phương pháp nghiên cứu từ các công cụ quản lý; chương trình, quy trình
đào tạo; một số bài giảng của giảng viên; hệ thống sổ sách của cán bộ quản lý;
kết quả đánh giá giảng viên đánh giá giảng viên; phản hồi của người học đối với
giảng viên, trong đó chú trọng đến chương trình, quy trình đào tạo; giảng viên
đánh giá giảng viên, cán bộ quản lý đánh giá giảng viên, phản hồi của người học
đối với giảng viên.
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu từ những vấn đề đã và đang
diễn ra nhằm đúc rút thành những kinh nghiệm về quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên của Học viện Quân y.
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học, nhà quản lý
về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới việc nghiên cứu đề tài; học
tập trao đổi kinh nghiệm các học viện, nhà trường trong và ngoài quân đội.
Phương pháp hỗ trợ khác.
Sử dụng thống kê xử lý kết quả khảo sát nhằm rút ra các kết luận khoa
học khái quát cho đề tài.
7. Ý nghĩa của đề tài
Xây dựng, bổ sung và phát triển làm phong phú thêm các khái niệm: giảng
viên, đội ngũ giảng viên, phát triển đội ngũ giảng viên, quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên nói chung và thực tiễn quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện
Quân y.
Đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Quân
y hiện nay.
Có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy, nghiên cứu môn
quản lý giáo dục ở Học viện Quân y và các nhà trường trong quân đội.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương (08 tiết).

13
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Giảng viên và giảng viên Học viện Quân y
Theo Đại từ điển Tiếng Việt thì: “giảng viên là người giảng dạy ở đại học
hay lớp huấn luyện cán bộ” [54, tr.318].
Theo Điều 70 Luật Giáo dục năm 2005 quy định “Nhà giáo là người làm
nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác; Nhà giáo
giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên” [36].
Theo Luật Giáo dục 2005 sửa đổi năm 2009, giảng viên bao gồm các nhà
sư phạm được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các ngạch giảng viên, giảng viên
chính, phó giáo sư, giảng viên cao cấp và giáo sư trong biên chế sự nghiệp của
cơ sở đào tạo đại học cao đẳng công lập hoặc trong danh sách làm việc toàn thời
gian của cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng ngoài công lập.
Điều 54 Luật giáo dục đại học 2012 quy định chức danh của giảng viên
bao gồm trợ giảng, giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giáo sư; Trình độ
chuẩn của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ đại học là thạc sĩ trở lên.
Giảng viên cơ hữu: là những giảng viên nằm trong biên chế chính thức
của nhà trường.
Giảng viên thỉnh giảng: giảng viên thỉnh giảng gồm có giảng viên ở các
trường đại học, học viện thỉnh giảng tại trường và giảng viên kiêm chức là cán
bộ lãnh đạo các Cục, Vụ, Viện nghiên cứu, các Bệnh viện trong và ngoài quân
đội cũng có thể là giảng viên thỉnh giảng. Theo quy định tại Điều 74 của Luật
Giáo dục 2005 và Điều 31 của Nghị định số 75/2006/NĐ-CP ngày 02/8/2006
của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật

14
Giáo dục “Thỉnh giảng là việc một cơ sở giáo dục mời nhà giáo hoặc người có
đủ tiêu chuẩn của nhà giáo ở nơi khác đển giảng dạy. Khuyến khích các cơ sở
giáo dục mời nhà giáo, nhà khoa học trong nước, nhà khoa học là người Việt
Nam định cư ở nước ngoài và người nước ngoài đển giảng dạy ở các trường Việt
Nam theo chế độ thỉnh giảng” [36, tr.25]. Người được mời thỉnh giảng phải thực
hiện các nhiệm vụ như quy định đối với giảng viên cơ hữu. Người được mời
thỉnh giảng là cán bộ, công chức phải bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ ở nơi mình
công tác.
Nhiệm vụ và quyền của giảng viên được quy định rõ trong điều 55 của
Luật giáo dục đại học 2012: Giảng dạy theo mục tiêu, chương trình đào tạo và
thực hiện đầy đủ, có chất lượng chương trình đào tạo; Nghiên cứu, phát triển
ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ, bảo đảm chất lượng đào tạo;
Định kỳ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn
nghiệp vụ và phương pháp giảng dạy; Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của
giảng viên; Tôn trọng nhân cách của người học, đối xử công bằng với người
học, bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng của người học; Tham gia quản lý và
giám sát cơ sở giáo dục đại học, tham gia công tác Đảng, đoàn thể và các công
tác khác; Được ký hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học với các cơ sở
giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu khoa học theo quy định của pháp luật; Được
bổ nhiệm chức danh của giảng viên, được phong tặng danh hiệu Nhà giáo nhân
dân, Nhà giáo ưu tú và được khen thưởng theo quy định của pháp luật; Các
nhiệm vụ và quyền khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy có thể hiểu Giảng viên Học viện Quân y là nhà giáo trong quân
đội có nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học các môn học ở Học viện Quân
y, phục vụ cho việc đào tạo nhân lực y tế.
Người giảng viên Học viện Quân y phải có bản lĩnh chính trị vững vàng,
tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân. Nhất trí cao với

15
đường lối quan điểm của Quân đội, có tinh thần trách nhiệm trong công tác,
yêu ngành, yêu nghề, có trình độ lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ
cao, có năng lực nghiên cứu khoa học, tư duy sáng tạo, đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ giảng dạy các bậc học, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được
giao. [23, tr.1]. Giảng viên Học viện Quân y phải giảng dạy có chất lượng, theo
mục tiêu, chương trình đào tạo của nhà trường; Nghiên cứu, phát triển ứng dụng
khoa học; Điều trị bệnh nhân; Học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận
chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và phương pháp giảng dạy.
Người giảng viên Học viện Quân y là người chiến sỹ, người thày giáo và
người thày thuốc; đây là nét đặc thù riêng của đội ngũ giảng viên Học viện Quân y.
1.1.2. Đội ngũ giảng viên và đội ngũ giảng viên Học viện Quân y
Tác giả Nguyễn Minh Đường cho rằng: "Đội ngũ giáo viên trong ngành
giáo dục là tập thể người, bao gồm cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, nhân
viên; nếu chỉ đề cập đến đặc điểm của ngành thì đội ngũ đó chủ yếu là đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục"[12, tr.16].
Nhìn chung, cách quan niệm về đội ngũ giáo viên được hiểu khá rộng đó
là tập hợp người làm nghề dạy học - giáo dục, được tổ chức thành một lực
lượng, cùng chung nhiệm vụ là thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập thể
đó, tổ chức đó.
Như vậy ta rút ra một số điều khái quát về đội ngũ giảng viên:
Đội ngũ giảng viên là một tập hợp những người làm nghề dạy học, giáo
dục, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện
các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp đó.
Đội ngũ giảng viên là những người làm nghề dạy học, giáo dục; họ gắn bó
với nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của
pháp luật, thể chế xã hội. Như vậy, theo nghĩa hẹp, đội ngũ giảng viên là những
thầy cô giáo, những người làm nhiệm vụ giảng dạy và quản lý giáo dục trong

16
các trường đại học, cao đẳng.
Đội ngũ giảng viên Học viện Quân y là một tập hợp các giảng viên thực
hiện nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước, Quân đội giao phó đào tạo đội
ngũ nhân lực y tế cho quân đội và ngành y tế, nghiên cứu chiếm lĩnh khoa học
nhất là Y học quân sự, điều trị cho thương bệnh binh và nhân dân.
Đội ngũ giảng viên Học viện Quân y gồm tập hợp các giảng viên có bản
lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân
dân, có tinh thần trách nhiệm trong đào tạo, yêu ngành, yêu nghề, có trình độ lý
luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cao, có năng lực nghiên cứu khoa học,
tư duy sáng tạo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giảng dạy. Đội ngũ giảng viên của
Học viện Quân y phải đủ về số lượng, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao,
đảm bảo hài hòa về cơ cấu.
1.1.3. Quản lý phát triển và quan niệm quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên Học viện Quân y
+

Quản lý

Quản lý là một hiện tượng xã hội xuất hiện rất sớm, nó xuất hiện từ khi
con người bắt đầu hình thành các nhóm để thực hiện những mục tiêu mà họ
không thể đạt được với tư cách là những cá nhân riêng lẻ, nó là một yếu tố cần
thiết để phối hợp những nỗ lực cá nhân hướng tới những mục tiêu chung.
Từ điển tiếng Việt (1992) thì “Quản lý là hoạt động của con người tác
động vào tập thể người khác để phối hợp, điều chỉnh, phân công thực hiện mục
tiêu chung” [54, tr.468].
Tác giả Nguyễn Minh Đạo cho rằng: “Quản lý là sự tác động liên tục có
tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý (người quản lý, tổ chức quản lý) lên
khách thể (đối tượng quản lý) về các mặt: chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội …
bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp

17
và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển
của đối tượng [12, tr.35].
Từ những định nghĩa trên ta rút ra một số điều khái quát là:
Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra công
việc của các thành viên thuộc một hệ thống tổ chức và việc sử dụng các nguồn
lực phù hợp để đạt được các mục đích đã định của tổ chức.
Quản lý là sự tác động mang tính chủ quan nhưng phải phù hợp quy luật
khách quan. Đó là các hoạt động trí tuệ mang tính sáng tạo bằng những quyết
định đúng quy luật và có hiệu quả, nhưng cũng phải tuân theo những nguyên tắc
nhất định, hướng đến mục tiêu.
Trong quản lý, yếu tố con người giữ vai trò trung tâm của hoạt động quản
lý; Quản lý là một khoa học và nghệ thuật. Chính vì vậy, trong quá trình hoạt
động, người cán bộ quản lý phải hết sức sáng tạo, linh hoạt và mềm dẻo để chỉ
đạo hướng cho hoạt động của tổ chức đi tới mục đích đã đề ra.
Do công tác quản lý trong nhà trường có đặc điểm riêng, vì vậy mà chức
năng quản lý không đứng riêng lẻ mà được kết hợp, lồng vào nhau theo chu
trình quản lý: kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch và kiểm tra việc
thực hiện kế hoạch thông qua những nhiệm vụ cụ thể:
- Chức năng kế hoạch hoá
Kế hoạch hoá là hành động đầu tiên của người quản lý, là việc làm cho
nhà trường phát triển theo kế hoạch. Trong quản lý, đây là căn cứ mang tính
pháp lý quy định hành động của Học viện. Kế hoạch hoá là xác định các mục
tiêu giáo dục, đồng thời đưa ra các biện pháp thích hợp trước khi thực hiện một
nhiệm vụ giáo dục nào đó. Kế hoạch hoá là chương trình hành động của tập thể
sư phạm được xây dựng trên cơ sở những nhiệm vụ chung của Học viện, những
chỉ thị của Đảng, Nhà nước về giáo dục và đào tạo, được vận dụng vào điều kiện
cụ thể, phù hợp với đặc điểm của Học viện Quân y.

18
Trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch cần chi tiết, cụ thể đến
từng bộ môn, từng giảng viên. Giảng viên cũng phải lập kế hoạch giảng dạy cho
phù hợp với sinh viên của mình. Kế hoạch hoá với những chỉ tiêu mang tính
thực tiễn cao thể hiện tinh thần trách nhiệm của nhà trường và của giảng viên
trong công tác giáo dục. Kế hoạch của từng Bộ môn và kế hoạch của cả Học
viện phải có tính đồng bộ, thống nhất.
- Chức năng tổ chức
Chức năng tổ chức là chức năng có ý nghĩa quyết định trong việc biến kế
hoạch thành hiện thực. Người quản lý phải tổ chức tốt hoạt động của bộ máy
nhà trường, đồng thời phải nắm rõ ràng năng lực từng thành viên trong nhà
trường, hiểu rõ tâm tư hoàn cảnh của từng người để từ đó có sự phân công hợp
lý kích thích lòng yêu nghề, chủ động sáng tạo trong công việc của các giảng
viên tạo nên sức mạnh to lớn của Học viện.
- Chức năng chỉ đạo thực hiện
Người quản lý bên cạnh việc tổ chức cần phải thường xuyên nắm chắc vai
trò chỉ đạo toàn diện của mình, biết hướng dẫn, có những phương thức cụ thể,
điều hoà, liên kết giữa các cá nhân và các bộ phận để tạo sự đồng bộ trong việc
thực hiện mục tiêu, kế hoạch.
- Chức năng kiểm tra
Kiểm tra là chức năng cuối cùng trong bốn chức năng quản lý. Kiểm tra
nhằm đánh giá việc thực hiện các mục tiêu đề ra, qua đó người quản lý có thể
nhắc nhở, điều chỉnh, uốn nắn việc thực hiện kế hoạch.
+ Phát triển
Theo Đại từ điển tiếng Việt, phát triển là "biến đổi hoặc làm cho biến đổi
từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [54, tr.548].
Phát triển là sự vận động, tiến triển theo chiều hướng tăng lên; phát triển
là một tiến trình, qua đó các thành viên của xã hội tăng được những khả năng

của cá nhân và định chế của mình để huy động và quản lý các nguồn lực, tạo ra


19
những thành quả bền vững nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống phù hợp với
nguyện vọng của họ. Nét đặc trưng của phát triển là hình thức xoáy trôn ốc và
theo các chu kỳ, việc hoàn thành một chu kỳ là cố hữu, là nền tảng cho một chu
kỳ mới trong đó có sự lặp lại một số đặc điểm của chu kỳ trước đó.
Tóm lại, mọi sự vật hiện tượng từ con người đến xã hội có sự biến đổi
tăng tiến về mặt số lượng, chất lượng dưới tác động của bên ngoài đều được coi
là sự phát triển.
Phát triển đội ngũ giảng viên có thể hiểu là một quá trình tăng tiến về
mọi mặt của đội ngũ giảng viên trong một thời kỳ nhất định. Trong đó bao gồm
cả sự tăng thêm về quy mô, số lượng và chất lượng giảng viên. Đó là sự tiến bộ
về nhận thức, học vấn, khả năng chuyên môn đạt đến chuẩn và trên chuẩn của
yêu cầu. Phát triển đội ngũ giảng viên trước hết phải tạo ra một đội ngũ các nhà
giáo, từ đó phát triển đội ngũ cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu tổ chức, độ tuổi,
giới tính... Phát triển đội ngũ giảng viên là làm cho số lượng và chất lượng đội
ngũ giảng viên vận động theo hướng đi lên trong mối hỗ trợ, bổ sung cho nhau
tạo nên một hệ thống đội ngũ giảng viên bền vững.
Như vậy có thể quan niệm quản lý phát triển đội ngũ giảng viên là quá
trình của các chủ thể quản lý thực hiện các hoạt động lập kế hoạch, tổ chức,
lãnh đạo và kiểm tra nhằm tạo sự tăng tiến về mọi mặt của đội ngũ giảng viên
trong một thời kỳ nhất định,bao gồm sự gia tăng hài hòa về quy mô, số lượng,
chất lượng và cơ cấu.
Thực chất của việc quản lý đội ngũ giảng viên là các chủ thể quản lý thực
hiện các chỉ đạo, tổ chức cho đội ngũ giảng viên biết thực hiện đúng nhiệm vụ đào
tạo, nghiên cứu khoa học và điều trị của mình. Mục tiêu của hoạt động quản lý đội
ngũ giảng viên là các chủ thể quản lý biết huy động được khả năng làm việc tốt
nhất của đội ngũ này làm cho họ hài lòng, yên tâm công tác để thực hiện tốt mọi

nhiệm vụ đào tạo, tự đào tạo, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng nhằm pháp triển nhân cách
sư phạm của giảng viên, thực hiện nhiệm vụ giáo dục đào tạo được giao.
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện Quân y là tổng hợp


20
các cách thức, biện pháp tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý
một cách có mục đích, có tổ chức và kế hoạch, nhằm tạo ra một đội ngũ nhà
giáo, để từ đó phát triển đội ngũ đó cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu tổ chức
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và phát triển Học viện Quân y trong giai
đoạn mới.
Các chủ thể quản lý của Học viện Quân y bao gồm: Đảng ủy, Ban Giám
đốc Học viện Quân y, Bệnh viện Quân y 103, Viện Bỏng Quốc gia; Cấp ủy, chỉ
huy bộ môn, cùng các cơ quan chức năng với mục đích quản lý phát triển đội
ngũ giảng viên các chuyên ngành, môn học hiện tại và trong tương lai. Mục tiêu
quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Quân y là những hoạt động được
thực hiện nhằm đảm bảo cho tiến trình phát triển đội ngũ giảng viên Học viện
diễn ra hợp quy luật, tương thích, đúng mục tiêu và đạt hiệu quả thiết thực. Kết
quả của việc làm đó là có được một đội ngũ giảng viên đủ số lượng, có sức
khoẻ, thể lực tốt, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ của hoạt động đào tạo, vững vàng
về tư tưởng, chính trị, đạo đức, có tri thức uyên thâm về hệ thống các khoa học
chuyên ngành, có năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, có kỹ năng tổ
chức quản lý quá trình đào tạo, có năng lực nghiên cứu khoa học, có kỹ năng sử
dụng phương tiện dạy học hiện đại, sẵn sàng làm nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân
lực y tế. Mục tiêu chung này phải được cụ thể hoá thành mục tiêu cụ thể cho
từng mặt riêng lẻ của quá trình đào tạo, bồi dưỡng năng lực và phẩm chất cho
đội ngũ giảng viên mà Giám đốc Học viện dựa vào đó để chỉ đạo xây dựng kế
hoạch tổng thể, kế hoạch chi tiết cho từng hoạt động riêng lẻ, tổ chức thực hiện
một cách khoa học, hiện thực và trực tiếp trong thực tế. Kế hoạch này phải nêu
rõ nội dung những việc phải làm, chỉ tiêu phải đạt, biện pháp thực hiện, phân

công và thời gian tiến hành. Để thực hiện được nội dung của kế hoạch đào tạo,
bồi dưỡng cũng như tự đào tạo, tự bồi dưỡng, chủ thể quản lý phải chú ý tới việc
cung cấp đủ những yếu tố nhân lực, vật lực, tài lực, trí lực cần thiết cũng như
phải hội đủ các điều kiện, phương tiện cần thiết cho quá trình thực hiện nhiệm
vụ xây dựng, phát triển đội ngũ.


21
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Quân y cần phải thực hiện
đúng các nội dung về quản lý phát triển: Xây dựng kế hoạch, tổ chức lãnh đạo
thực hiện, kiểm tra việc phát triển đội ngũ giảng viên Học viện với số lượng đủ
theo yêu cầu phát triển của nhà trường, có năng lực và trình độ chuyên môn cao,
hài hòa về cơ cấu đội ngũ và đặc thù nghề nghiệp.
1.2. Các nội dung quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Quân y
Quản lý kế hoạch phát triển đội ngũ, chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch
và kiểm tra việc phát triển đội ngũ giảng viên, từ đó phát triển đội ngũ giảng
viên của Học viện Quân y số lượng đủ theo yêu cầu phát triển của tổ chức; chất
lượng theo năng lực, trình độ, phẩm chất của giảng viên; cơ cấu đội ngũ đảm
bảo theo cơ cấu ngành nghề, tuổi tác.
1.2.1. Quản lý phát triển số lượng đội ngũ giảng viên
Số lượng đội ngũ giảng viên là biểu thị về mặt định lượng của đội ngũ
này, nó phản ánh quy mô của đội ngũ giảng viên tương xứng với quy mô của
mỗi nhà trường.
Số lượng đội ngũ giảng viên của Học viện Quân y phụ thuộc vào chiến
lược phát triển của nhà trường, nhu cầu đào tạo và các yếu tố tác động khách
quan khác, chẳng hạn như: chỉ tiêu biên chế của Học viện, các chế độ chính sách
đối với đội ngũ giảng viên, sự cân bằng động về số lượng đội ngũ giảng viên với
nhu cầu đào tạo và chiến lược phát triển của Học viện. Từng bộ môn phải có kế
hoạch phát triển riêng của mình nhưng phải đồng bộ, thống nhất với kế hoạch
phát triển của cả Học viện. Học viện cần có công tác dự báo về số lượng tuyển

sinh cho các bậc học, ngành học, dự báo về các chuyên ngành sẽ mở thêm, các
kỹ thuật mũi nhọn…. từ đó có kế hoạch chuẩn bị nguồn cán bộ để đào tạo, bồi
dưỡng phát triển đưa vào đội ngũ giảng viên. Kế hoạch phát triển số lượng giảng
viên cần được xây dựng dài hạn (5 năm) và hàng năm. Các kế hoạch này sau khi
được Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện thông qua cần được triển khai rộng rãi
tới tất cả các Bộ môn, cá nhân trong Học viện để mọi cơ quan, cá nhân có thể
triển khai thực hiện công việc được tốt.


22
Trên cơ sở biên chế tổ chức, dự báo về quy mô số lượng học viên của Học
viện Quân y được đào tạo hàng năm, căn cứ vào chương trình đào tạo của các
đối tượng đang học tại Học viện, trên cơ sở đội ngũ giảng viên hiện đang giảng
dạy và công tác tại trường, Giám đốc Học viện cần chỉ đạo bổ sung đội ngũ
giảng viên về số lượng theo quy tắc sau:
Số giảng viên cần thiết bằng tổng số giờ trong 1 năm/số giờ định mức của
mỗi giảng viên; Tổng số giờ trong một năm bằng số giờ của tất cả các lớp trong
một năm. Định mức giảng viên/sinh viên của khối ngành y dược tối đa là 15
sinh viên/giảng viên quy đổi. Các khối ngành khác là 20-30 sinh viên/giảng viên
quy đổi. Đây là đòi hỏi cao về số lượng giảng viên cơ hữu Học viện Quân y.
Việc phát triển đủ số lượng giảng viên cần thiết để đảm bảo số giờ giảng
dạy của giảng viên không vượt quá số giờ quy định theo Thông tư số
36/2010/TT ngày 15/12/2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc sửa đổi, bổ
sung một số điều của quy định chế độ làm việc đối với giảng viên ban hành kèm
theo Quyết định số 64/2008/QĐ-BGDĐT ngày 28/11/2008 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo và Thông tư liên tịch số 06/2011/TTLT-BNV ngày
06/6/2011 của Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục đào tạo “Quy định tiêu chuẩn, nhiệm
vụ, chế độ làm việc, chính sách đối với giảng viên tại cơ sở đào tạo, bồi dưỡng
của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, trường Chính trị tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương”.

Khung định mức giờ chuẩn giảng dạy được quy đổi từ quỹ thời gian giảng
dạy cho từng chức danh giảng dạy trong năm học được bộ Giáo dục và Đào tạo
quy định cụ thể như sau:
Giảng viên: 280 giờ chuẩn;
Giảng viên chính: 300 giờ chuẩn;
Giảng viên cao cấp: 320 giờ chuẩn.
Hàng năm, Giám đốc Học viện cần chỉ đạo xây dựng kế hoạch phát triển
số lượng đội ngũ giảng viên thông qua việc tuyển dụng, điều chuyển, đào thải


23
qua nghỉ chế độ. Công tác này được thực hiện dựa trên cơ sở xác định những
yêu cầu tổng thể về biên chế hiện tại và trong tương lai cũng như đòi hỏi cụ thể
của ngành nghề đào tạo, đặc điểm nhân cách của đội ngũ thông qua tháp tuổi,
tháp trình độ chuyên môn, cơ cấu ngành nghề của tập thể cũng như của từng
giảng viên.
Căn cứ Luật giáo dục (2009); Luật giáo dục Đại học (2012); Điều lệ nhà
trường Đại học, Cao đẳng; các Quy định của Quân đội để xây dựng được một hệ
thống văn bản pháp quy dùng cho việc phát triển đội ngũ giảng viên bao gồm
quy chế xét tuyển, đào thải, khen thưởng, kỷ luật, quy định về nhiệm vụ của
giảng viên, nội quy làm việc của đơn vị, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất
lượng giáo dục - đào tạo của đơn vị.
Giám đốc Học viện tiến hành tổ chức theo dõi, đôn đốc thực hiện và đánh
giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ giảng dạy của toàn thể đội ngũ cũng như của
từng giảng viên.
Để đạt được những mục tiêu, kế hoạch chung đã đặt ra, Giám đốc Học
viện phải tạo điều kiện để giảng viên thực hiện các nhiệm vụ được giao. Việc tổ
chức thực hiện nhiệm vụ quản lý của Học viện thể hiện qua việc Ban giám đốc
tạo điều kiện vật chất cần thiết như phương tiện hỗ trợ giảng dạy, cơ sở vật chất
kỹ thuật, hệ thống bài giảng, giáo trình đầy đủ, thực hiện đầy đủ các chính sách

đãi ngộ giảng viên, điều kiện tinh thần như sự thoải mái trong tư tưởng giảng
viên, sự động viên khuyến khích kịp thời của lãnh đạo, bầu không khí tâm lý
giáo dục, môi trường sư phạm tích cực và một hành lang pháp lý như các cơ chế
thưởng, phạt cụ thể cũng như xây dựng được đội ngũ cán bộ phục vụ, cán bộ
quản lý, thanh kiểm tra đào tạo đủ mạnh.
Bên cạnh việc tổ chức thực hiện, Giám đốc Học viện cũng cần thường
xuyên theo dõi, đôn đốc việc thực hiện nhiệm vụ của giảng viên sao cho có thể
bảo đảm những mục tiêu chung đang được thực hiện cho đúng tiến độ, đầy đủ
nội dung theo kế hoạch kế hoạch. Trường hợp có sai lệch xảy ra, phải có tác


24
động chỉ đạo đúng đắn và kịp thời để giảng viên biết rõ phương án thực hiện mà
có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Ngoài ra, công tác kiểm tra, đánh giá
cũng là khâu hết sức quan trọng trong quá trình quản lý đội ngũ giảng viên. Việc
kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ giảng dạy - giáo dục của
giảng viên nếu được tiến hành thường xuyên sẽ đảm bảo được nền nếp giảng
dạy học tập của nhà trường. Cần kiểm tra giảng viên giảng dạy: chuẩn bị bài
giảng, kế hoạch giảng bài, thực hành giảng dạy, truyền đạt kiến thức, thực hiện
các phương pháp giảng dạy mới…. nhất là trong giảng dạy thực hành lâm sàng.
Không để tồn tại tình trạng giảng viên lên lớp muộn, không đúng lịch đào tạo đã
được phê duyệt, hay bỏ giờ cũng như những hiện tượng tiêu cực trong thi cử,
đánh giá kết quả học tập của học viên. Công tác kiểm tra, thanh tra chuyên môn,
đánh giá hoạt động giảng dạy phải được tiến hành thường xuyên. Việc kiểm tra,
đánh giá còn có tác dụng làm cho giảng viên tránh được tình trạng ỷ lại, không
chịu phấn đấu để nâng cao chất lượng, hoàn thiện nội dung bài giảng của mình.
Giám đốc có thể chỉ đạo việc thực hiện và đánh giá hoạt động giảng dạy của
giảng viên thông qua các hình thức dự giờ định kỳ, đột xuất, hội giảng, tổ chức
lấy ý kiến đánh giá từ học viên, đồng nghiệp hoặc của hội đồng khoa học đào
tạo của nhà trường.

Tổ chức, chỉ đạo thực hiện và đánh giá kết quả công tác nghiên cứu khoa
học, học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và sư phạm của từng
người và tập thể đội ngũ giảng viên.
Bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy giảng viên còn phải tham gia
nghiên cứu khoa học, học tập chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học, bồi
dưỡng để nâng cao kiến thức. Để có thể thực hiện tốt hai nhiệm vụ này, đội ngũ
giảng viên cần được sự tổ chức, chỉ đạo toàn diện của nhà trường. Nhà trường
cần tổ chức thường xuyên các lớp học về chuyên ngành, nghiệp vụ sư phạm,
ngoại ngữ, tin học, hỗ trợ về tài chính và vật chất cho giảng viên trong công tác
giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó, cũng cần thường xuyên cử giảng


25
viên đi tham dự các lớp học để nâng cao trình độ về chuyên môn, nghiệp vụ.
Giám đốc Học viện bằng mọi cách đảm bảo cho giảng viên luôn cập nhật kiến
thức, kịp thời nắm bắt được các thành tựu tiên tiến, hiện đại, từ đó nâng cao
không ngừng chất lượng bài giảng. Để đảm bảo được chất lượng đào tạo, giảng
viên cần phải học tập một cách khoa học sao cho có được những kiến thức sát
với thực tế, khi được đào tạo bồi dưỡng xong có thể nhanh chóng vận dụng
những kiến thức đã được học vào thực tế.
Việc tham gia nghiên cứu khoa học của giảng viên cũng phải được nhà
trường quan tâm chỉ đạo. Học viện tạo điều kiện về kinh phí cũng như thủ tục
đăng ký nghiên cứu khoa học để giảng viên có thể yên tâm thực hiện các ý
tưởng khoa học của mình. Thực tế hiện nay, có một số giảng viên ngại tham gia
công tác nghiên cứu khoa học, vấn đề này đang là một tồn tại cần khắc phục vì
khi không tham gia nghiên cứu khoa học, chính người giảng viên đã bỏ mất cơ
hội để được sáng tạo, thể hiện khả năng nghiên cứu của mình đồng thời, nó còn
có tác dụng tạo nên sức ỳ tâm lý gây trở ngại cho việc phấn đấu vươn lên.
Kết quả nghiên cứu, học tập, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng toàn diện của giảng
viên được nhà trường kiểm tra thông qua việc tổ chức hội thảo, hội giảng, dự

giờ, các buổi báo cáo chuyên đề ... Việc kiểm tra, đánh giá này cần được chỉ đạo
tiến hành một cách thường xuyên và theo định kỳ, thông báo cho giảng viên biết
để tiến hành thực hiện được đúng tiến độ, kế hoạch và đúng hướng; Nó còn có
tác dụng biết rõ về các ưu, nhược điểm của từng giảng viên, qua đó đánh giá
được sự tiến bộ về các mặt chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức của từng
giảng viên. Việc làm này sẽ giúp cho các nhà quản lý có được những cơ sở lý
luận, thực tế để đưa ra những biện pháp xử lý kịp thời với những trường hợp sai
phạm, đồng thời nó giúp cho Học viện có thể chọn được những người có đủ tài,
đức để đào tạo thành giảng viên, phát triển đội ngũ.
Việc quản lý phát triển số lượng giảng viên cần đặt trong kế hoạch phát
triển tổng thể của Học viện Quân y về chất lượng và cơ cấu đội ngũ.