LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý HOẠT ĐỘNG bồi DƯỠNG CHO HIỆU TRƯỞNG TRUNG học cơ sở ở TRƯỜNG bồi DƯỠNG cán bộ GIÁO dục hà nội

3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục đào tạo là một phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng
của Đảng, của dân tộc. Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII xác định: “Giáo
dục - Đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế, xã hội”.
Ngày nay, giáo dục là một trong những nhân tố quyết định thắng lợi của sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Khâu then chốt để giáo dục
đào tạo phát triển là phải chăm lo đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cũng
như cán bộ quản lý về phẩm chất, nhân cách, năng lực chuyên môn nghiệp
vụ… vì “cán bộ là cái gốc của công việc, công việc thành công hay thất bại
là do cán bộ tốt hay kém”.
Báo cáo Chính trị tại Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ: “Muốn nâng cao
hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, quản lý xã hội thì phải có đội ngũ
quản lý giỏi, có năng lực, có kinh nghiệm, có phẩm chất đạo đức cách mạng”.
Từ đó, Đảng ta khẳng định việc đổi mới quản lý giáo dục là khâu đột
phá trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển giáo dục. Hiện nay bậc
giáo dục Trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dân là bậc học cơ
bản là cơ sở ban đầu để hình thành và phát triển con người một cách toàn
diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ. Đây là bậc học tạo “nền móng”
vững chắc và lâu dài đối với sự phát triển nên tính cách của mỗi người.
Trong giáo dục và đào tạo, cán bộ quản lý nhà trường là lực lượng
rất quan trọng. Để hoàn thành nhiệm vụ được giao ở bậc trung học cơ sở,
trong mọi tình huống, trong mọi hoàn cảnh thì người cán bộ quản lý nói
chung và người hiệu trưởng nói riêng phải đưa ra những chủ trương, kế
hoạch phát triển của nhà trường và chịu trách nhiệm với những quyết định
đó. Từ thực tế mà các nhà trường luôn phải đối đầu với những thách thức
về sự cạnh tranh lành mạnh trong giáo dục.


4

Xuất phát từ thực tế hiện nay về sự không đồng bộ trong công tác đào
tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ cán bộ quản lý ở nhà trường Trung học cơ sở.
Vì vậy việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý là một vấn đề đặt ra
cho các cấp lãnh đạo Đảng và nhà nước, các nhà nghiên cứu, làm công tác
giáo dục và tình hình thực tế của các vùng miền, địa phương khác nhau.
Là một đơn vị giáo dục trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội,
Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội có nhiệm vụ tổ chức các lớp bồi
dưỡng về lý luận quản lý và nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ cán bộ quản lí
và giáo viên của ngành giáo dục Thủ đô. Thực tế trong những năm qua,
Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội đã có những đóng góp đáng kể
cho sự phát triển của ngành giáo dục Thủ đô nói chung và nâng cao chất
lượng của cán bộ quản lý trường trung học cơ sở nói riêng. Tuy nhiên cũng
còn một số hạn chế trong quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng
trung học cơ sở ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội.
Với những lý do cơ bản trên, chúng tôi chọn vấn đề: “Quản lý hoạt
động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở ở Trường Bồi dưỡng
cán bộ giáo dục Hà Nội” để nghiên cứu nhằm góp phần nâng cao chất
lượng và hiệu quả của công tác quản lý hoạt động Bồi dưỡng hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở của thành phố Hà Nội.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Hoạt động Bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục nói chung và hiệu
trưởng các trường phổ thông nói riêng đã được nhiều tác giả quan tâm
nghiên cứu với các cách tiếp cận về vấn đề khác nhau nhưng đều nhằm
mục đích nâng cao chất lượng giáo dục, thể hiện trong một số nội dung và
nghiên cứu sau:
Ở Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho cán bộ quản lý nói
chung và cho hiệu trưởng nói riêng là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao


5

động sư phạm. Ở Thái Lan, việc bồi dưỡng cán bộ quản lý và hiệu trưởng
trường Trung học cơ sở được tiến hành ở các trung tâm học tập cộng đồng.
Ở Triều Tiên, đã có chính sách thiết thực về bồi dưỡng và đào tạo lại
đội ngũ hiệu trưởng và cán bộ quản lý. Tất cả hiệu trưởng và cán bộ quản
lý phải tham gia học tập đầy đủ các nội dung chương trình về nâng cao
trình độ, CMNV nước cũng đưa ra “Chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng
mới” để bồi dưỡng hiệu trưởng mới được bổ nhiệm và “Chương trình trao
đổi” để đưa hiệu trưởng và cán bộ quản lý đi tập huấn tại nước ngoài.
Ở Việt Nam, hiệu trưởng các trường đa số đều đi lên từ các nhà
chuyên môn, với kinh nghiệm được thể hiện thông qua các lĩnh vực quản lý
bộ phận, được sự tín nhiệm của các thành viên trong cơ sở mà trở thành
những nhà quản lý với kết quả đáng trân trọng. Tuy nhiên, khi xã hội phát
triển nhanh với các điều kiện và hoàn cảnh phức tạp đòi hỏi người quản lý
cần có cả lý luận và thực tiễn mới đáp ứng lao động quản lý trong lĩnh vực
họ đảm nhận, chính vì vậy trong giai đoạn hiện nay hoạt động bồi dưỡng
nhằm nâng cao năng lực, trình độ, phẩm chất cho đội ngũ CBQL của các cơ
sở giáo dục đang được chú trọng, quan tâm và thực hiện ngày càng hiệu
quả. Trước yêu cầu phát triển của thực tiễn giáo dục cả nước, nhiều tác giả
đã nghiên cứu về công tác đào tạo và bồi dưỡng với các đối tượng khác
nhau, với những góc độ khác nhau, như: “Biện pháp quản lý hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên trẻ của hiệu trưởng các trường mầm non
huyện Từ Liêm” của tác giả Hoàng Thị Thu Hoài. Hay nghiên cứu “Biện
pháp quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ Hiệu trưởng các trường tiểu học
giai đoạn 2010 - 2015” của tác giả Phạm Hoàng Giang.
“Các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên của hiệu trưởng
trường trung học cơ sở Thành phố Hạ Long” - Tác giả Nguyễn Thị Nguyệt
Quế, Đại học Thái Nguyên, năm 2010. “Biện pháp quản lý hoạt động bồi


6

dưỡng tại Trường Đào tạo Cán bộ Lê Hồng Phong” của Tác giả Nguyễn
Thị Diệu Hà.
Ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội với góc độ nghiên cứu
về hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lý trong các nhà trường
thuộc hệ thống giáo dục quốc dân đã có một số tác giả nghiên cứu với các
đối tượng khác nhau, như các đề tài:
“Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho đội ngũ Hiệu
trưởng tiểu học ở trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội” của tác giả
Dương Thúy Giang đã đề cập đến biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho
đối tượng là Hiệu trưởng các trường Tiểu học ở thành phố Hà Nội;
Năm 2007 có đề tài “Một số biện pháp tổ chức thực hiện chương
trình bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ quản lý trường Mầm non Hà Nội”
của tác giả Đỗ Thúy Hảo. Nội dung nghiên cứu đề cập đến biện pháp tổ
chức thực hiện chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ mà đối tượng là cán bộ
quản lý trường Mầm non Hà Nội;
Năm 2009 có đề tài “Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo
viên Tiểu học tại trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội” do tác giả
Nguyễn Minh Thu đã quan tâm nghiên cứu đến hoạt động bồi dưỡng cho
đối tượng là giáo viên trong các trường Tiểu học thuộc Thành phố Hà Nội;
Năm 2010 tác giả Vũ Đức Dũng với đề tài “Quản lý, qui hoạch đội
ngũ giáo viên bồi dưỡng trên địa bàn thành phố Hà Nội” đã đề cập đến
công tác quản lý, xây dựng chiến lược qui hoạch cho đội ngũ giáo viên bồi
dưỡng trên địa bàn Hà Nội;
Tác giả Trần Văn Hòa với đề tài “Biện pháp quản lý hoạt bồi dưỡng
cho Hiệu trưởng Tiểu học ở trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội”,...
Kết quả nghiên cứu của các đề tài trên đã đề xuất được một số biện
pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho đối tượng là hiệu trưởng mầm non,


7

hiệu trưởng và giáo viên các trường tiểu học thuộc thành phố Hà Nội. Nhìn
chung các tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận, tìm hiểu và xác định thực
trạng của vấn đề nghiên cứu; tổ chức thực nghiệm khoa học để khẳng định
tính cấp thiết và tính khả thi của biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho
đối tượng giáo viên, cán bộ quản lý trường mầm non và trường tiểu học.
Tuy nhiên biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho đối tượng là
hiệu trưởng trường THCS thuộc thành phố Hà Nội do Sở Giáo dục và Đào
tạo và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội giao cho Trường Bồi dưỡng cán
bộ giáo dục Hà Nội đảm nhiệm thì từ thời gian trước đây cho đến thời điểm
này chưa có tổ chức, cá nhân nào nghiên cứu. Tất cả những công trình
nghiên cứu của các tác giả trong nước và một số nước khác trên thế giới
với các góc độ, phạm vi tiếp cận khác nhau đã là cơ sở nền tảng giúp cho
chúng tôi hình thành ý tưởng kế thừa và phát triển trong quá trình xây dựng
đề tài nghiên cứu của mình.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động
bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục
Hà Nội, nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động bồi dưỡng của
Nhà trường.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ những vấn đề lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng cho
hiệu trưởng THCS.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cho
hiệu trưởng THCS ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội.
- Đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng
cho hiệu trưởng THCS ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội.


8

4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quản lý giáo dục ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội.
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS ở Trường Bồi
dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội.
* Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng theo
chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng THCS ở Trường Bồi dưỡng cán bộ
giáo dục Hà Nội.
Các số liệu điều tra, khảo sát được lấy từ năm 2010 đến năm 2014
5. Giả thuyết khoa học
Hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS là một trong những
nhiệm vụ quan trọng, nhằm tạo ra tiềm lực cho sự phát triển của ngành giáo
dục, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Hoạt động bồi dưỡng
chỉ có thể đạt được hiệu quả khi được quản lý chặt chẽ.
Việc quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS ở Trường
Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội chịu sự chi phối và tham gia của nhiều lực
lượng. Nếu các chủ thể quản lý thực hiện tốt các biện pháp như: nâng cao
nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung
học cơ sở theo chương trình; tổ chức chặt chẽ hoạt động bồi dưỡng trình độ
chuyên môn và nghiệp vụ dạy học cho đội ngũ giảng viên tham gia giảng dạy
các lớp bồi dưỡng; điều chỉnh chương trình và giáo trình bồi dưỡng cho hiệu
trưởng trung học cơ sở phù hợp với thực tế và điều kiện phát triển kinh tế, văn
hóa xã hội; đổi mới phương pháp giảng dạy và hình thức tổ chức bồi dưỡng;
tăng cường trang bị cơ sở vật chất và các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi
dưỡng tạo thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động trong các giờ dạy; đẩy


9

mạnh hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện hoạt động bồi dưỡng theo
chương trình,... thì chắc chắn sẽ quản lý được hoạt động bồi dưỡng, góp phần
nâng cao chất lượng đội ngũ hiệu trưởng THCS của Thủ đô.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
Luận văn được tổ chức nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy
vật biện chứng của Chủ nghĩa Mác - Lê nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường
lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục đào tạo nói chung
và về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng THCS nói riêng.
Luận văn vận dụng các quan điểm logic - lịch sử và quan điểm thực
tiễn để xem xét phân tích các vấn đề có liên quan. Đồng thời, Luận văn sử
dụng phương pháp tiếp cận hệ thống và tiếp cận phức hợp.
* Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành công trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng tổng hợp các
phương pháp nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn của khoa học giáo dục như:
- Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết bao gồm:
Phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các văn bản nghị
quyết, các chỉ thị, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban nhân
dân Thành phố Hà Nội, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội và các báo cáo, các
tài liệu tổng kết của Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội liên quan
đến các vấn đề bồi dưỡng.
Nghiên cứu các tác phẩm về tâm lý học, giáo dục học, khoa học
QLGD… trong và ngoài nước. Các công trình nghiên cứu khoa học QLGD
của các nhà lý luận, các nhà QLGD, các nhà giáo… có liên quan đế đề tài
như các luận văn, luận án, các báo cáo khoa học, các chuyên khảo, các bài
báo. Các tài liệu trên được phân tích, nhận xét, tóm tắt và trích dẫn phục vụ
trực tiếp cho việc giải quyết các nhiệm vụ của đề tài.


10

- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm:
+ Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động bồi dưỡng và quản
lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng các trường THCS;
+ Phương pháp điều tra, khảo sát: Tiến hành điều tra thống kê để
nắm được số lượng, cơ cấu, trình độ của hiệu trưởng các trường THCS trên
địa bàn khảo sát. Tiến hành điều tra để khảo sát nhu cầu về nội dung,
chương trình, phương pháp, hình thức đào tạo, bồi dưỡng. Kết quả điều tra,
khảo sát được phân tích, so sánh, đối chiếu để tìm ra những thông tin cần
thiết theo hướng nghiên cứu của luận văn.
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn để rút ra những
nguyên nhân, hạn chế và kinh nghiệm quản lý hoạt động bồi dưỡng cho
hiệu trưởng các trường THCS.
+ Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý báo cáo số liệu
điều tra, khảo sát.
7. Ý nghĩa của đề tài
- Đề tài góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi
dưỡng cho hiệu trưởng THCS.
- Đánh giá đúng thực trạng trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cho
hiệu trưởng THCS ở Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội trong mấy
năm qua, xác định rõ nguyên nhân của những thành tựu, hạn chế.
- Luận văn được nghiên cứu thành công có thể dùng làm tài liệu
tham khảo cho hiệu trưởng các trường THCS và giáo viên Trường Bồi
dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội.
8. Cấu trúc của luận văn
Cấu trúc của luận văn gồm ba phần: Phần mở đầu; Phần nội dung
(gồm 3 chương); Phần kết luận, Kiến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo và
Phụ lục.


11

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.1.1. Quản lý và quản lý giáo dục
* Quản lý: Trên thực tế hiện nay, có nhiều quan niệm khác nhau về
thuật ngữ “quản lý”. Sau đây là một số khái niệm về quản lý:
“Quản lý là hoạt động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản
lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ
chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức”
[5,tr.18].
“ Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý
đến tập thể người lao động (nói chung là khách thể quản lý) nhằm thực
hiện được những mục tiêu dự kiến” [13, tr.24].
“Quản lý là quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý
đến khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu chung” [1, tr.17].
Các khái niệm về quản lý trên, tuy khác nhau về cách diễn đạt song
cùng chung nét đặc trưng là hoạt động quản lý được tiến hành trong một tổ
chức hay một nhóm xã hội. Đó là những tác động có tính định hướng, phối
hợp nỗ lực của các cá nhân nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chức.
* Quản lý giáo dục: Cũng có nhiều cách diễn đạt của một số nhà
khoa học về thuật ngữ quản lý giáo dục, như:
“Quản lý giáo dục (và nói riêng, quản lý trường học) là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản
lý (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý
giáo dục của Đảng, thực hiện được các tính chất nhà trường xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục thế


12

hệ trẻ, đưa hệ giáo dục đến mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về
chất” [19,tr.35].
“Quản lý giáo dục thực chất là những tác động của chủ thể quản
lý vào quá trình giáo dục (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học
sinh, với sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm hình thành
và phát triển toàn diện nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của
nhà trường” [26, tr.38].
“Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là điều hành, phối hợp
các lực lượng nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển xã hội. Ngày nay, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường
xuyên, công tác giáo dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi
người. Cho nên quản lý giáo dục được hiểu là sự điều hành hệ thống
giáo dục quốc dân” [27, tr.12].
Như vậy, quản lý giáo dục là sự tác động có mục đích, có kế
hoạch, có ý thức của chương trình quản lý giáo dục lên các đối tượng
quản lý theo những quy luật khách quan nhằm đưa hoạt động sư phạm
của hệ thống giáo dục đạt tới kết quả mong muốn. Khái niệm quản lý
giáo dục có thể được xem xét theo hai cấp độ, đó là cấp độ vĩ mô và cấp
độ vi mô.
- Đối với cấp độ vĩ mô: Quản lý giáo dục được hiểu là những tác
động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy
luật) của chủ thể quản lý giáo dục đến tất cả các mắt xích của hệ thống
giáo dục bằng việc huy động, tổ chức, điều phối, điều chỉnh, giám sát, ...
một cách có hiệu quả các nguồn lực giáo dục (nhân lực, vật lực, tài lực)
nhằm thực hiện chất lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo dục và
đào tạo mà xã hội đặt ra cho ngành giáo dục.


13
- Cấp độ vi mô: Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống những tác

động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy
luật) của chủ thể giáo dục đến tập thể giáo viên, công nhân viên, tập thể
học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà
trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của
nhà trường.
1.1.2. Bồi dưỡng và hoạt động bồi dưỡng
* Bồi dưỡng
Theo Từ điển Tiếng Việt “Bồi dưỡng là làm tăng thêm năng lực
phẩm chất” hoặc “là làm cho tốt hơn, giỏi hơn” [32, tr.79].
Theo tổ chức UNESCO định nghĩa: “Bồi dưỡng với ý nghĩa nâng cao
nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu
nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn của bản thân nhằm đáp ứng
nhu cầu lao động nghề nghiệp” [36,tr.62]. Theo tổ chức này thì Bồi dưỡng
còn được hiểu là quá trình cập nhật kiến thức và kỹ năng còn thiếu hoặc đã
bị lạc hậu của người được bồi dưỡng. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân
và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn của
bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp.
* Hoạt động bồi dưỡng
Hoạt động bồi dưỡng thực chất là quá trình bổ sung tri thức, kỹ năng,
nhằm nâng cao trình độ trong lĩnh vực hoạt động chuyên môn nào đó mà
người ta đã có một trình độ chuyên môn nhất định. Bồi dưỡng là một quá
trình cập nhật hóa kiến thức còn thiếu hoặc chưa phù hợp, bổ túc văn hóa
hoặc bổ túc nghề nghiệp, đào tạo thêm hoặc củng cố những kỹ năng về
chuyên môn hay nghiệp vụ sư phạm theo chuyên đề. Đối với hiệu trưởng
trường học nói chung, hiệu trưởng trường THCS nói riêng, cần được bồi
dưỡng một số kiến thức về quản lý nhà nước, QLGD, quản lý trường THCS


14
để trang bị kỹ năng quản lý cần thiết trong việc nâng cao năng lực quản lý

nhằm giúp hiệu trưởng THCS có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý và
lãnh đạo nhà trường mà cấp trên giao cho.
1.1.3. Vai trò, nhiệm vụ và tiêu chuẩn của hiệu trưởng trung học cơ sở
* Vai trò của người hiệu trưởng trung học cơ sở
Hiệu trưởng là thủ trưởng trường THCS, đại diện cho nhà trường về
mặt pháp lý, có trách nhiệm và có thẩm quyền cao nhất về hành chính và
chuyên môn trong trường, chịu trách nhiệm trước phòng giáo dục và đào tạo
về tổ chức và quản lý toàn bộ hoạt động của nhà trường. Hiệu trưởng trường
THCS được lựa chọn trong số giáo viên có tín nhiệm về chính trị, đạo đức và
chuyên môn, có năng lực quản lý trường học, có thời gian dạy học ít nhất 5
năm (không kể thời gian tập sự) và phải tốt nghiệp cao đẳng sư phạm trở lên.
Thực hiện vai trò thủ trưởng đơn vị để điều hành toàn bộ hoạt động nhà
trường, hiệu trưởng lập kế hoạch và ra các quyết định thực hiện kế hoạch;
hướng dẫn thực hiện quyết định tạo sự ăn ý giữa tập thể và các cá nhân, các
nhóm, trong các sở thích và giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh trong quá
trình thực hiện quyết định; tổng kết thực hiện kế hoạch và tạo ra công việc
mới cần làm; hỗ trợ các điều kiện cần thiết, liên kết các lực lượng và thực
hiện tốt xã hội hóa giáo dục, xây dựng tập thể sư phạm vững mạnh về
phẩm chất chính trị và chuyên môn nghiệp vụ.
Hiệu trưởng THCS có vai trò tạo lập, triển khai, đổi mới và kết hợp.
* Nhiệm vụ của hiệu trưởng trung học cơ sở
- Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường;
- Thực hiện các quyết nghị của Hội đồng trường;
- Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức
thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện
trước Hội đồng trường và các cấp có thẩm quyền.


15
- Thành lập các tổ chuyên môn, tổ văn phòng và các hội đồng tư vấn

trong nhà trường; bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó; đề xuất các thành viên của
Hội đồng trường trình cấp có thẩm quyền quyết định;
- Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công
tác, kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác
khen thưởng, kỉ luật đối với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển
dụng giáo viên, nhân viên; ký hợp đồng lao động; tiếp nhận, điều động giáo
viên, nhân viên theo quy định của Nhà nước;
- Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ
chức; xét duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, ký xác nhận học bạ, ký
xác nhận hoàn thành chương trình THCS cho học sinh và quyết định khen
thưởng, kỷ luật học sinh;
- Quản lý tài chính, tài sản của Nhà trường;
- Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên,
nhân viên, học sinh; tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của
nhà trường; thực hiện công tác xã hội hoá giáo dục của nhà trường;
- Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của
ngành; thực hiện công khai đối với nhà trường;
- Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
và hưởng các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.
* Quyền hạn của hiệu trưởng trung học cơ sở
Quyết định mọi mặt về tổ chức và hoạt động của Nhà trường theo
đúng thể chế nhà nước; Trực tiếp quản lý giáo viên, nhân viên được đề nghị
với Trưởng phòng giáo dục và đào tạo khi quyết định bổ nhiệm, thuyên
chuyển, đề bạt cán bộ, giáo viên của trường, phân công công tác cho giáo
viên, nhân viên, chỉ định tổ trưởng chuyên môn, đánh giá và ghi nhận định
kỳ giáo viên, nhân viên; đề nghị khen thưởng và thi hành kỷ luật giáo viên,


16
nhân viên; cho giáo viên nghỉ phép theo thể lệ quy định; nhận học sinh vào

học, giới thiệu học sinh chuyển trường; quyết định thưởng phạt học sinh, xét
duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, quyết định danh sách học sinh lên
lớp và ở lại lớp; được dự các lớp bồi dưỡng về chuyên môn, chính trị, văn
hóa và các lớp bồi dưỡng về quản lý trường học; hiệu trưởng chịu trách
nhiệm trước cấp trên về công việc được phân công.
* Tiêu chuẩn đối với người hiệu trưởng trung học cơ sở
- Về hiểu biết: Nắm được chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước
về công tác giáo dục và đào tạo; nắm được các luật lệ, chính sách, quy định
của nhà nước đối với giáo dục và đào tạo và các vấn đề liên quan; nắm
được nội dung cơ bản công tác quản lý Nhà nước đối với giáo dục và đào
tạo; mục tiêu kế hoạch của trường THCS để vận dụng thực tế nhà trường;
am hiểu tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; có năng lực tổ
chức, quản lý nhà trường, nắm chắc chương trình, nội dung, yêu cầu của
các môn học ở THCS, biết vận dụng sáng tạo trong công tác chuyên môn,
nghiệp vụ của ngành ở địa phương và trường học.
- Về trình độ: Có trình độ chuyên môn nghiệp vụ từ cao đẳng sư
phạm trở lên, có thời gian dạy học ít nhất 5 năm (riêng miền núi, vùng sâu,
hải đảo có thể ít hơn); có trình độ lý luận chính trị sơ cấp; đã qua bồi
dưỡng hoặc đào tạo về nghiệp vụ quản lý trường học.
- Về phẩm chất: Yêu nước, thực hiện đúng đường lối, quan điểm
chính trị của Đảng, Nhà nước; sống trung thực, lành mạnh, dám nghĩ, dám
làm, dám chịu trách nhiệm; có ý thức tổ chức, kỷ luật, có tinh thần trách
nhiệm; có khả năng đoàn kết, có tín nhiệm về chính trị, chuyên môn,
nghiệp vụ và đạo đức trong đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên trong địa
phương và cộng đồng.


17
- Về công tác lãnh đạo và quản lý: Quản lý nhà trường là quản lý
toàn diện mọi hoạt động, mọi nguồn lực của nhà trường, hoạt động dạy và

học là hoạt động cơ bản. Để công tác quản lý đạt hiệu quả, hiệu trưởng cần
phải có các điều kiện cần thiết về nguồn lực: nhân lực, tài lực, vật lực trong
đó đội ngũ giáo viên là nguồn lực quan trọng nhất, mang tính quyết định
trong việc thực hiện môi trường giáo dục, vì vậy việc quan trọng mà hiệu
trưởng phải làm là: Quản lý đổi mới nhận thức của giáo viên về dạy học
đổi mới quản lý hoạt động dạy học. Trong một nhà trường, tất cả các chủ
thể (từ học sinh, giáo viên, đến hiệu trưởng) đều có chức năng, vai trò của
từng chủ thể sẽ tạo nên thành công chung của nhà trường.
1.1.4. Hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở
Hoạt động bồi dưỡng là những hoạt động mà nhà trường (nơi bồi
dưỡng) có thể tổ chức nhằm trang bị thêm kiến thức, kĩ năng quản lý và qua
đó góp phần hoàn thiện và nâng cao năng lực quản lý của người CBQL.
Hoạt động bồi dưỡng là 1 hệ thống các hoạt động. Hiện nay trong
các hoạt động bồi dưỡng bao gồm các hoạt động sau:
- Hoạt động dạy và học ở trên lớp (hoạt động nghe giảng trên lớp)
- Hoạt động nghiên cứu thực tế trường học
- Báo cáo ngoại khóa
- Tập dượt nghiên cứu khoa học (tiểu luận cuối khóa)
- Kiểm tra, đánh giá
Kế hoạch 111/KH-UB ngày 19/9/2011 của Ủy ban nhân dân thành
phố Hà Nội về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo
và CBQL giáo dục Thủ đô cho thấy phát triển giáo dục và đào tạo là quốc
sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trước những yêu cầu mới của sự nghiệp
giáo dục, công tác bồi dưỡng nhà giáo và CBQL giáo dục giữ vai trò hết


18
sức quan trọng nhằm mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ

cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh, chính trị, phẩm chất, lối sống,
lương tâm, tay nghề của nhà giáo.
Theo thông tư 26/2012/TT-BGD&ĐT ngày 10/07/2012 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo về việc ban hành Quy chế bồi dưỡng thường xuyên giáo
viên mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên có ghi: “Đào tạo và
bồi dưỡng theo hướng chuẩn hóa về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Đào
tạo và bồi dưỡng thường xuyên để cập nhật kiến thức theo yêu cầu phát
triển của các cấp và sự tiến bộ của xã hội theo chương trình bồi dưỡng
thường xuyên do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành”.
Bồi dưỡng CBQL nói chung, bồi dưỡng cho hiệu trưởng trường THCS
nói riêng là một quá trình mà trong đó hàng năm họ được bổ sung một số
kiến thức về quản lý Nhà nước, quản lý giáo dục, quản lý trường THCS, để
có điều kiện nâng cao năng lực quản lý, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao
trước yêu cầu của xã hội. Đây là một việc làm vô cùng quan trọng và cần
thiết để họ có thêm kiến thức về mọi mặt trong công tác quản lý nói chung
và trường THCS nói riêng. Để hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS
ngày càng phát triển và có hiệu quả, cần làm tốt một số công việc như: xác
định rõ về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng.
Mục tiêu bồi dưỡng hiệu trưởng trường THCS là cái đích mà quá
trình bồi dưỡng phải hướng tới, mục tiêu bồi dưỡng được phản ánh qua sản
phẩm dự kiến của hoạt động bồi dưỡng. Sản phẩm đó gắn với tri thức, kỹ
năng, thái độ của hoạt động quản lý giáo dục được cập nhật, nâng cao cho
hiệu trưởng trường THCS nói riêng. Mục tiêu bồi dưỡng là yếu tố vô cùng
quan trọng nó quyết định nội dung bồi dưỡng. Việc xác định đúng mục tiêu
bồi dưỡng sẽ giúp cho công tác bồi dưỡng đạt chất lượng. Mục tiêu bồi


19
dưỡng cho hiệu trưởng trường THCS là nhằm giúp họ có đủ điều kiện về
kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cần thiết để hoàn thành có chất lượng và

hiệu quả công tác quản lý và lãnh đạo nhà trường THCS phát triển toàn
diện và bền vững mà Đảng và Nhà nước giao cho.
Nội dung bồi dưỡng cho hiệu trưởng trường THCS là đề cập đến các
vấn đề đường lối chính sách giáo dục của Đảng, pháp luật của nhà nước;
các vấn đề pháp chế, pháp qui trong giáo dục; đề cập các vấn đề có liên
quan đến các mặt tổ chức sư phạm, kinh tế - xã hội của quá trình đào tạo
các loại hình, ngành học, bậc học mà chủ thể quản lý đó đang phụ trách.
Cách sắp xếp nội dung bồi dưỡng, thời lượng bồi dưỡng thành chương trình
bồi dưỡng phải thích hợp cho sự đa dạng của cán bộ quản lý giáo dục, điều
này có nghĩa là chương trình bồi dưỡng phải vừa có tính khoa học cơ bản
vừa có tính hiện đại phù hợp cho đối tượng được bồi dưỡng. Tóm lại là
những vấn đề có liên quan đến chất lượng và hiệu quả của hoạt động quản
lý toàn diện nhà trường THCS.
Phương pháp bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS là đề cập đến
những cách thức thực hiện, con đường thực hiện hoạt động bồi dưỡng.
Phương pháp bồi dưỡng là một hệ thống các tác động tương tác hai
chiều, liên tục, có khoa học, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể bồi
dưỡng đến đối tượng bồi dưỡng nhằm tổ chức hoạt động nhận thức,
thực hành cho đối tượng được bồi dưỡng lĩnh hội một cách tốt nhất các
vấn đề của nội dung bồi dưỡng đã được xây dựng trong chương trình
bồi dưỡng. Phương pháp bồi dưỡng được xét cả hai mặt của quá trình:
đó là quá trình dạy với phương pháp tác động từ phía chủ thể bồi
dưỡng đến đối tượng bồi dưỡng và quá trình học với phương pháp tác
động ngược từ phía đối tượng được bồi dưỡng đến chủ thể bồi dưỡng
và những phương tiện cần thiết để tiến hành hoạt động quản lý nhà


20
trường. Tuy nhiên trọng tâm của quá trình này là sự lĩnh hội tri thức
của người học. Người dạy phải biết lựa chọn phương pháp bồi dưỡng

phù hợp với đối tượng vì phương pháp bồi dưỡng có tác dụng quyết
định chất lượng và hiệu quả bồi dưỡng.
Khi lựa chọn phương pháp bồi dưỡng trong Nhà trường cần: hướng
vào mục tiêu bồi dưỡng; hướng vào hoạt động tích cực chủ động của người
học và đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi học viên; và cần có sự phối kết
hợp hệ thống các phương pháp với nhau, trên cơ sở có xác định rõ phương
pháp chính phụ tùy thuộc vào nội dung, hoàn cảnh, điều kiện, thời gian và
nhiệm vụ của đối tượng cần bồi dưỡng.
Về hình thức bồi dưỡng: Theo chỉ đạo của cấp trên thì các hình thức
bồi dưỡng cần tiến hành phong phú và đa dạng; các hình thức bồi dưỡng
cần phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của địa phương, đặc điểm của học
viên,... khi vận dụng hình thức bồi dưỡng cần coi trọng chất lượng và hiệu
quả, quy trình hoạt động bồi dưỡng của Nhà trường. Một số hình thức bồi
dưỡng hiện nay trong ngành giáo dục thường vận dụng là:
- Hoạt động bồi dưỡng chuẩn hóa và nâng chuẩn hiệu trưởng.
- Hoạt động bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ do Bộ Giáo dục và
Đào tạo chỉ đạo.
- Hoạt động bồi dưỡng tự bồi dưỡng cá nhân.
Xét góc độ thời gian và điều kiện thì hoạt động bồi dưỡng cho hiệu
trưởng THCS có thể chia thành ba hình thức khác như:
- Phương pháp tập trung liên tục, thực hiện cho các đối tượng có
điều kiện học tập bồi dưỡng cả khóa học.
- Bồi dưỡng tập trung không liên tục, thực hiện cho các đối tượng,
các địa phương không có điều kiện tập trung liên tục, mỗi năm học viên


21
được tập trung học tập một đợt vào kỳ nghỉ hè hoặc theo từng đợt học
hoặc tập trung theo từng học phần (từng mô-đun).
- Bồi dưỡng tự học bằng thư hướng dẫn, học từ xa, học tập trực

tuyến. Hình thức này đòi hỏi người học phải có năng lực chuyên môn và
công nghệ thông tin khá vững vàng, có năng lực tự học, tự nghiên cứu nội
dung chương trình các học phần, sau đó đăng ký kiểm tra và thi cử...
1.1.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở
ở trường bồi dưỡng cán bộ giáo dục
Hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở là hoạt động
mang tính đặc trưng của tất cả các loại hình trường bồi dưỡng cán bộ giáo
dục. Theo đó, mọi hoạt động khác của nhà trường đều phải hỗ trợ đắc lực cho
hoạt động bồi dưỡng. Quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học
cơ sở trong nhà trường là quản lý trực tiếp các hoạt động giáo dục - đào tạo
lại diễn ra ở nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu bồi dưỡng cán bộ.
Hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở chiếm hầu hết
thời gian trong các hoạt động giáo dục, đào tạo lại, đồng thời chi phối các
hoạt động khác trong nhà trường. Bởi thế, quản lý hoạt động bồi dưỡng cho
hiệu trưởng trung học cơ sở chính là quản lý quá trình dạy học - giáo dục, là
sự tác động có quy luật của nhà quản lý đến giảng viên, học viên bằng các
giải pháp quản lý nhằm đạt được mục đích bồi dưỡng.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở là nội
dung vô cùng quan trọng trong quản lý ở trường bồi dưỡng cán bộ hiện nay,
vì giáo dục thực hiện cả chức năng giáo dục và chức năng phát triển. Ở việc
bồi dưỡng cho hiệu trưởng được thể hiện qua hai hoạt động chính là: hoạt
động giảng dạy, bồi dưỡng của giảng viêng và hoạt động học tập (lĩnh hội), tự
tu dưỡng, rèn luyện của học viên.


22
Giảng viên không chỉ là chủ thể của mọi hoạt động giảng dạy, bồi
dưỡng mà còn là người điều khiển quá trình học tập, tu dưỡng, rèn luyện của
học viên. Nhiệm vụ chính của giảng viên là hoạt động giảng dạy, bồi dưỡng
đó là việc truyền đạt kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và những giá trị về tư tưởng,

văn hoá, đạo đức, phẩm chất cần trang bị cho học viên. Đồng thời, giảng viên
có nhiệm vụ phải thường xuyên học tập, rèn luyện, bồi dưỡng, tu dưỡng để
nâng cao trình độ về mọi mặt nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động
giảng dạy, bồi dưỡng của mình.
Học viên cũng vậy, họ không chỉ là chủ thể thụ động của quá trình lĩnh
hội kiến thức, phát triển kỹ xảo, kỹ năng, kinh nghiệm, năng lực công tác
cùng những phẩm chất nhân cách cần thiết khác,... mà họ luôn tích cực chủ
động trong hoạt động bồi dưỡng.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở là sự tác
động có mục đích, có kế hoạch của các chủ thể quản lý đến quá trình tổ chức
thực hiện các hoạt động giảng dạy, bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ
sở ở trường bồi dưỡng cán bộ, nhằm bảo đảm cho hoạt động bồi dưỡng đạt
được mục đích đã xác định.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở là một
bộ phận hữu cơ trong hệ thống quản lý giáo dục - đào tạo của trường bồi
dưỡng cán bộ, có sự tham gia của các nhân tố:
Một là: chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học
cơ sở là: Ban Giám hiệu nhà trường, các cơ quan, khoa giáo viên chuyên môn,
trực tiếp là đội ngũ giảng viên, tập thể khoa (bộ môn) THCS và đội ngũ học
viên tham gia các khóa (lớp) bồi dưỡng.
Hai là, đối tượng quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung
học cơ sở là học viên - những người đã và sẽ trở thành hiệu trưởng các trường
THCS. Học viên tham gia các khóa (lớp) bồi dưỡng chịu sự tác động, điều


23
khiển của chủ thể quản lý. Như vậy, học viên vừa là chủ thể vừa là khách thể
trong hệ thống quản lý.
Ba là, mục đích quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung
học cơ sở, nhằm bảo đảm cho hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ những

người đã và sẽ trở thành hiệu trưởng các trường THCS đạt kết quả ngày
càng cao, góp phần thực hiện tốt mục tiêu quản lý và nhiệm vụ giáo dục đào tạo của nhà trường.
Bốn là, nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung
học cơ sở thực chất là quản lý việc thực hiện tốt các thành tố của quá trình
giảng dạy, bồi dưỡng, các nhiệm vụ quyết định đến chất lượng giảng dạy,
bồi dưỡng của nhà trường, đó là việc cụ thể hoá mục tiêu đào tạo, bồi
dưỡng thông qua: quản lý thực hiện tốt chương trình, nội dung, kế hoạch
bồi dưỡng; quản lý các hoạt động bồi dưỡng theo đúng quy chế, các quy
định giáo dục - đào tạo của nhà trường; công tác quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên. Đồng thời quản lý tốt hoạt động kiểm tra, đánh kết quả hoạt
động giảng dạy, bồi dưỡng của giảng viên, hoạt động học tập, tu dưỡng của
học viên viên. Quản lý cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho hoạt động giảng
dạy, bồi dưỡng... góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng cho hiệu trưởng
trung học cơ sở, đạt được mục đích quản lý của nhà trường.
Năm là, phương pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng
trung học cơ sở rất phong phú, đa dạng, bao gồm toàn bộ những cách thức,
biện pháp tác động, điều khiển của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý
bằng hệ thống công cụ, phương tiện nhằm đạt được mục tiêu quản lý đã xác
định. Việc xác định phương pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho hiệu
trưởng trung học cơ sở phải bảo đảm tính khoa học, thống nhất, khả thi, phù
hợp với chức năng, nhiệm vụ của các lực lượng sư phạm trong nhà trường,
tăng cường hiệu quả quản lý nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp, trong đó


24
phương pháp quản lý hành chính, phương pháp giáo dục - tâm lý, phương
pháp kích thích là những phương pháp chủ đạo, được sử dụng phổ biến.
Hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng trung học cơ sở là hoạt động trí tuệ, hết
sức căng thẳng, do đó cần lựa chọn và sử dụng các phương pháp quản lý phù
hợp với đối tượng quản lý là con người mới mang lại tác dụng, hiệu quả cao.

1.2. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trung
học cơ sở
Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trung học cơ sở là những
tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động đến hoạt
động của các đối tượng quản lý (giảng viên, cán bộ, nhân viên, học viên)
bằng hệ thống những biện pháp quản lý, nhằm làm cho học viên đạt kết quả
cao nhất trong học tập và rèn luyện theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo.
1.2.1. Quản lý việc thực hiện mục tiêu, nội dung bồi dưỡng
Quản lý mục tiêu và nội dung bồi dưỡng là nhiệm vụ trọng tâm
của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng. Muốn bồi dưỡng cho hiệu trưởng
THCS có chất lượng cần quản lý việc xây dựng mục tiêu, nội dung bồi
dưỡng. Đồng thời có kế hoạch trong việc đổi mới, điều chỉnh mục tiêu
bồi dưỡng cho phù hợp với từng giai đoạn cụ thể và phù hợp với đối
tượng nhằm đáp ứng kịp yêu cầu phát triển của nhà trường THCS trong
giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở đổi mới, điều chỉnh mục tiêu thì nội dung
bồi dưỡng cũng cần thay đổi cho phù hợp đối tượng. Vì nội dung bồi
dưỡng là một trong các yếu tố quyết định nên chất lượng, hiệu quả hoạt
động bồi dưỡng .
Mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS là tăng
cường kiến thức và năng lực cho hiệu trưởng THCS nói riêng và cho đội
ngũ CBQL trong nhà trường và phòng giáo dục và đào tạo của các quận/


25
huyện nhằm giúp họ có đủ điều kiện và năng lực để hoàn thành có hiệu
quả và chất lượng công tác quản lý nhà trường một cách toàn diện.
Nội dung của hoạt động bồi dưỡng cần bồi dưỡng cho hiệu trưởng
THCS là: những kiến thức và kĩ năng về các lĩnh vực có liên quan đến
công tác quản lý toàn diện nhà trường THCS, trên cơ sở đó hình thành
thái độ đúng đắn, tích cực và chủ động cho hiệu trưởng THCS nhằm

giúp họ hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Những kiến thức và kĩ năng này có thể là toàn diện, hệ thống được
xây dựng thành chương trình bồi dưỡng được tiến hành bồi dưỡng cho
hiệu trưởng THCS theo các lớp bồi dưỡng dài hạn (6 tháng); song nội
dung bồi dưỡng cho Hiệu trưởng THCS cũng có thể chỉ là bồi dưỡng
cho họ một số kiến thức và kĩ năng về những vấn đề lĩnh vực mà hiệu
trưởng THCS nói riêng và cán bộ quản lý của trường THCS và phòng
giáo dục và đào tạo nói chung cần, thiếu, yếu hoặc chưa được tiếp cận
một cách đầy đủ; cập nhật bổ sung thêm một số kiến thức, kĩ năng và
kinh nghiệm về công tác quản lý giáo dục, như:
- Có thái độ đúng đắn về quan điểm đường lối của Đảng trong việc
thực hiện chủ trương phát triển kinh tế xã hội của đất nước và phát triển
giáo dục theo xu thế chung cũng như phát triển giáo dục THCS.
- Có kiến thức về quản lý nhà nước, quản lý giáo dục và kỹ năng
vận dụng trong quản lý điều hành để phát triển nhà trường THCS phù
hợp với tình hình hiện nay. Quản lý tốt việc thực hiện nội dung chương
trình bồi dưỡng hiệu trưởng THCS đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo quy
định.
1.2.2. Quản lý đội ngũ giảng viên và hoạt động giảng dạy của lớp
bồi dưỡng hiệu trưởng


26
* Quản lý đội ngũ giảng viên: Đội ngũ giảng viên giữ vai trò quyết
định chất lượng và hiệu quả hoạt động bồi dưỡng, vì: Giảng viên là những
người giữ vai trò chủ đạo trong công tác bồi dưỡng, thể hiện ở chức năng
tổ chức, quản lý, điều khiển hoạt động nhận thức của người học. Giảng
viên nếu biết tổ chức phối hợp cách thức dạy của thầy dạy với cách thức
học của người học thì sẽ lôi cuốn được người học, kích thích người học chủ
động, tích cực tham gia vào quá trình dạy học, làm cho chất lượng dạy học

đạt hiệu quả cao. Giảng viên còn là “Người Thầy của những người Thầy”
họ cung cấp tri thức một cách chính xác, có hệ thống khoa học sẽ giúp cho
người học tiếp thu, lĩnh hội tri thức một cách nhanh chóng, không vấp phải
những sai lầm do sự mò mẫm. Hơn nữa, chính phương pháp mà giảng viên
thể hiện, đạo đức, phong cách của giảng viên, lòng nhiệt tình say mê khoa
học, kinh nghiệm quản lý... sẽ là tấm gương sống động cho người học noi
theo. Với chính kinh nghiệm quí báu của người thầy, giảng viên còn giúp
cho người học biết tự học, tự nghiên cứu, tổng kết đúc rút kinh nghiệm cho
mình để hoàn thành nhiệm vụ học tập, hoàn thành sứ mệnh của người
CBQL giáo dục.
Xây dựng chuẩn đội ngũ giảng viên cần đảm bảo về chất lượng, đủ
về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh
chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề nhà giáo. Trên cơ sở
thống kê, rà soát đội ngũ giảng viên hiện có, đối chiếu với tiêu chuẩn để
có biện pháp đào tạo và bồi dưỡng bổ sung kịp thời những tiêu chí còn
thiếu để đội ngũ giảng viên đảm bảo được nhiệm vụ chính trị của nhà
trường trong hoạt động bồi dưỡng cho hiệu trưởng THCS. Quản lý xây
dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên các khóa bồi dưỡng của
nhà trường cho phù hợp. Phối hợp thực hiện các biện pháp và có chính
sách ưu tiên tuyển chọn từng lĩnh vực chuyên môn khác nhau. Có chính


27
sách phù hợp với đội ngũ cán bộ giảng dạy bồi dưỡng. Trình độ CMNV
của đội ngũ giảng viên dạy các lớp bồi dưỡng hiệu trưởng là trình độ
thạc sỹ và tiến sỹ về các môn khoa học, về quản lý giáo dục. Bên cạnh
đó đội ngũ giảng viên cần có phẩm chất đạo đức tốt và có lòng yêu nghề;
có thâm niên và thực tế công tác QLGD khoảng ít nhất 5 năm...
* Quản lý hoạt động giảng dạy của lớp bồi dưỡng trong các cơ sở
Đào tạo và Bồi dưỡng dựa trên nhiệm vụ giảng dạy và quản lý thông

qua kế hoạch. Qua theo dõi việc thực hiện kế hoạch, nếu có việc chưa
hoàn thành thì cần tìm nguyên nhân và hướng khắc phục. Quản lý hoạt
động của giảng viên còn thông qua tập thể chuyên môn, qua các phong
trào thi đua, trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, các hội thi hoặc các
sinh hoạt tập thể sẽ bộc lộ rõ phẩm chất, năng lực tạo điều kiện cho
việc kiểm tra đánh giá.
Quản lý hoạt động giảng dạy của lớp bồi dưỡng hiệu trưởng bao
gồm: hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn khi soạn bài; hoạt động giảng
dạy ở trên lớp; hoạt động tổ chức đi thực tế học tập ở cơ sở giáo dục tiên
tiến khác trong và ngoài Thành phố; hoạt động dự giờ và chia sẻ để rút
kinh nghiệm sau dự giờ; hoạt động hướng dẫn, nhận xét và chấm bài tập
khóa luận kết thúc sau mỗi khóa học bồi dưỡng theo chương trình; hoạt
động nhận xét và chấm bài kiểm tra cũng như các bài tập lớn trong
chương trình bồi dưỡng...
1.2.3. Quản lý hình thức bồi dưỡng
Xây dựng kế hoạch cụ thể trong việc quản lý các hình thức bồi
dưỡng hiệu trưởng THCS. Kể cả hình thức bồi dưỡng tập trung cả khóa
hay tổ chức bồi dưỡng cho các quận/ huyện. Quản lý theo kế hoạch
chuyên đề kết hợp quản lý nội dung, chương trình, tiến trình thực hiện
công tác bồi dưỡng Hiệu trưởng THCS.