Công tác xã hội cá nhân đối với người nghiện ma túy từ thực tiễn trung tâm chữa bệnh giáo dục lao động xã hội ninh bình (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ QUỐC TOẢN

CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN ĐỐI VỚI
NGƢỜI NGHIỆN MA TÚY TỪ THỰC TIỄN
TRUNG TÂM CHỮA BỆNH - GIÁO DỤC LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH NINH BÌNH
Chuyên ngành : Công tác xã hội
Mã số: 60.90.01.01

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ CÔNG TÁC XÃ HỘI

HÀ NỘI, 2016

1


Công trình được hoàn thành tại Học viện Khoa
học Xã hội Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học:
GS.TS NGUYỄN HỮU MINH

Phản biện 1: PGS.TS. Lê Thị Hoài Thu
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Đức Sơn

Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp
tại: Học viện Khoa học xã hội, hồi ...... ,ngày .... tháng..... năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại:

Thư viện Học viện Khoa học xã hội

2


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu
Đường lối đổi mới, mở cửa và hội nhập Quốc tế của Việt Nam đã
mang lại nhiều thành tựu hết sức quan trọng về kinh tế, văn hóa và xã hội,
bên cạnh những mặt tích cực còn xuất hiện mặt trái của nó. Đó là tình hình
tội phạm và vấn đề tệ nạn xã hội, trong đó vấn đề nghiện ma tuý có xu
hướng ngày càng gia tăng và trở thành vấn nạn gây hậu quả hết sức nghiêm
trọng, về kinh tế, văn hóa, xã hội.
Có thể khẳng định, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đặc
biệt quan tâm đến công tác cai nghiện ma tuý, đã giải quyết nhiều vấn đề
liên quan đến người nghiện ma túy đồng thời chỉ đạo, các cấp, các ngành
triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phòng, chống, kiểm soát tội phạm về ma
túy từ đó đã đạt được những kết quả nhất định, góp phần đảm bảo tình hình
an ninh trật tự, an toàn xã hội, nâng cao sức khỏe đời sống nhân dân. Mặc
dù đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức về giải quyết việc làm trong
bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu. Nhưng nhiều chương trình, dự án, mô
hình cai nghiện cho người nghiện ma túy được triển khai. Tuy nhiên, việc
đáp ứng, thoả mãn nhu cầu còn hạn chế dẫn đến t lệ tái nghiện ma túy còn
cao. Thực trạng này đã được một số công trình nghiên cứu đề cập tới,
nhưng kết quả mới dừng lại ở mức độ đánh giá định lượng.
Ở Việt Nam hiện nay, công tác xã hội đã được coi là một nghề, các
chính sách về công tác xã hội đối với người nghiện ma túy đang dần được
hoàn thiện. Vì vậy, vai trò của nhân viên xã hội ngày càng quan trọng và
được khẳng định trong xã hội. Công tác xã hội hỗ trợ, giải quyết vấn đề
nghiện ma túy, thiết lập và tổ chức thực hiện các chương trình kiểm soát,

phòng ngừa và chữa trị với mục đích giúp người nghiện chiến thắng được
chính bản thân mình và sự cám dỗ của chất gây nghiện. Vì vậy, tác giả đã
chọn đề tài “Công tác xã hội cá nhân đối với người nghiện ma túy từ thực
tiễn Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh Ninh Bình”.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trên thế giới về công tác xã
hội với vấn đề nghiện ma tuý

1


Những nghiên cứu về công tác xã hội với vấn đề nghiện ma tuý
được các nhà khoa học ở nhiều nước trên thế giới quan tâm, với mong
muốn chung là tìm ra lời giải cho việc hỗ trợ, trợ giúp cho những người
nghiện ma túy có thể cai nghiện thành công từ đó xây dựng và rèn luyện đời
sống tâm lý lành mạnh.
Trong nghiên cứu Nghiện và thực hành công tác xã hội 2007 ,
nhóm các tác giả iana M. iNitto and C. Aaron Mc Neece đã khái quát
lịch sử ra đời ngành công tác xã hội, trong đó nêu bật việc trợ giúp cho
người nghiện ma túy, nhất là trợ giúp về mặt xã hội để họ có thể tái hòa
nhập cộng đồng.
Năm 2013, tác giả Anthony Goodman thuộc Trường Đại học
Middlesex, Vương quốc Anh đã cho xuất bản cuốn sách Công tác xã hội
với ma túy, rượu và các chất gây nghiện . Nội dung cuốn cách đề cập đến
vấn đề người nghiện cần được tiếp xúc với các dịch vụ xã hội, đồng thời
những người làm công tác xã hội phải được trau dồi các k năng cần thiết
để làm việc hiệu quả với những người lạm dụng ma túy và rượu, các chất
gây nghiện.
Nhóm các tác giả người M
Melinda R. Roberts, Iris

Phillips, Thomas . ordelon, Lisa Seif trong nghiên cứu Vai trò của nhân
viên công tác xã hội với vấn đề nghiện ma túy 2014 đã khẳng định, nhân
viên công tác xã hội phải có tính chuyên nghiệp, có kiến thức chung về
chuyên môn và k năng làm việc.
Có thể thấy, các nghiên cứu về công tác xã hội với vấn đề nghiện nói
chung và nghiện ma túy nói riêng khá đa dạng, đã giải quyết được rất nhiều
vấn đề bức xúc về thực trạng nghiện ma túy trên thế giới. Tuy nhiên đối với
vấn đề công tác xã hội cá nhân đối với người nghiện ma túy nói chung đặc
biệt nhóm người nghiện đang được điều trị tại các Trung tâm điều trị nghiện
tập trung lại chưa được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu cũng như chưa chỉ
ra được các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong việc điều trị, hỗ trợ
người nghiện.
2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ở Việt Nam về công tác xã
hội với vấn đề nghiện ma tuý

2


Ở Việt Nam, nghiên cứu về công tác xã hội với vấn đề nghiện ma
tuý và một số vấn đề có liên quan được nhiều tác giả quan tâm, có thể kể
đến các nghiên cứu:
Nghiên cứu: Liệu pháp tâm lý xã hội cho người nghiện ma túy
của Nguyễn Hữu Khánh uy, Nguyễn Văn Khuê, Trist Summerfield 2002
đã đề cập đến một số liệu pháp tâm lý xã hội nhằm can thiệp phục hồi cho
thanh niên nghiện ma túy.
Theo nghiên cứu của Cục phòng chống tệ nạn xã hội - ộ Lao động
-Thương binh và Xã hội phối hợp với tổ chức Chemonics 2012 , cho rằng,
cùng với việc điều trị cai nghiện là vấn đề đào tạo nghề và giải quyết việc
làm cho người sau cai nghiện. Nghiên cứu đã đề xuất cho Chính phủ Việt
Nam trong việc hỗ trợ học nghề, thoả mãn nhu cầu việc làm của người

nghiện ma túy. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đi sâu vào việc chỉ ra những
nhu cầu việc làm cụ thể của người nghiện ma túy nhất là dưới góc độ công
tác xã hội, để có thể đào tạo nghề và việc làm phù hợp với các đối tượng,
phù hợp với khả năng và thế mạnh của mỗi người sau cai nghiện.
Năm 2015, tác giả Nguyễn Hồi Loan và các đồng sự đã cho xuất
bản Tài liệu quản lý trường hợp với người sử dụng ma túy 12 . Trong
cuốn tài liệu này các tác giả đã trình bày khá r nhưng vấn đề chung về
quản lý trường hợp với người sử dụng ma túy, k năng trong quản lý trường
hợp với người sử dụng ma túy và tiến trình quản lý trường hợp
Như vậy, tổng quan tình hình nghiên cứu về công tác xã
hội với vấn đề nghiện ma tuý ở nước ngoài và trong nước rất đa dạng, các
nghiên cứu này đều nhấn mạnh đến công tác trợ giúp cho những người
nghiện ma túy có thể cai nghiện thành công, đồng thời đề cập đến vấn đề
cần phải có đội ngũ nhân viên công tác xã hội chuyên nghiệp để trợ giúp
cho người nghiện ma túy. Tuy nhiên, những nghiên cứu về công tác xã hội
cá nhân chưa được nhiều các tác giả đi sâu, nghiên cứu. Vì vậy, tôi lựa chọn
tên đề tài luận văn này với mong muốn sẽ kế thừa, chọn lọc các thành tựu
đã có, từ đó tiếp tục đi sâu nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về
Công tác xã hội cá nhân trong trợ giúp nghười nghiện ma túy góp phần đưa
ra một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong hoạt động trợ giúp công
tác xã hội đối với người nghiện ma túy .

3


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Xác định cơ sở lí luận về công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ
người nghiện ma túy, phân tích thực trạng công tác xã hội cá nhân trong
việc hỗ trợ người nghiện ma túy, ứng dụng phương pháp công tác xã hội cá

nhân vào trợ giúp người nghiện ma túy. Trên cơ sở đó đề xuất một số kiến
nghị giúp cho hoạt động công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ người
nghiện ma túy Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh
Ninh ình đạt được hiệu quả cao hơn.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác định cơ sở lý luận về công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ
trợ người nghiện ma túy.
- Phân tích thực trạng của hoạt động công tác xã hội cá nhân trong
việc hỗ trợ người nghiện ma túy Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao
động xã hội tỉnh Ninh ình và các yếu tố thúc đẩy hoặc hạn chế hoạt động
đó.
- Ứng dụng phương pháp công tác xã hội cá nhân vào trợ giúp 01
ca người nghiện ma túy.
- Đề xuất một số kiến nghị giúp cho hoạt động công tác xã hội đối
với người nghiện ma túy đạt được hiệu quả cao hơn.
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Công tác xã hội cá nhân đối với người nghiện Ma túy và thực tiễn
Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh Ninh ình.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Nhân viên công tác xã hội; người nghiện ma túy; gia đình người
nghiện ma túy; bạn bè người nghiện ma túy tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo
dục - Lao động Xã hội tỉnh Ninh ình.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Nghiên cứu trên cơ sở duy vật biện chứng: nghiên cứu trên cơ sở
thu thập các thông tin liên quan tới đề tài từ đó phân tích, tổng hợp xây
dựng cơ sở lý luận và đánh giá thực tiễn tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo

4

dục - Lao động xã hội tỉnh Ninh ình để đúc rút thành lý luận và những đề
xuất thực tiễn, chính sách luật pháp.
Nghiên cứu vấn đề trong hệ thống: Hệ thống những lý thuyết có
liên quan trực tiếp, hệ thống các yếu tố có liên quan: dịch vụ trợ giúp, hệ
thống chính sách, khả nãng của người nghiện Ma túy …
5.2 Phương pháp nghiên cứu
5.2.1 Phương pháp phân tích tài liệu
Sử dụng các k thuật chuyên môn nhằm thu thập thông tin, số liệu,
tài liệu từ các nguồn tài liệu đã được công bố hoặc rút ra từ các nguồn tài
liệu những thông tin cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu.
5.2.2. Phương pháp quan sát
Thu thập thông tin về đối tượng nghiên cứu bằng cách quan sát,
theo d i và ghi chép các biểu hiện, hành vi của người nghiện ma túy, đời
sống tâm tư, tình cảm nguyện vọng và mong muốn của người nghiện ma
túy; Quan sát những thay đổi của người nghiện ma túy trước và sau khi có
sự can thiệp, hỗ trợ của nhân viên công tác xã hội.
5.2.3. Phương pháp thực nghiệm
ựa vào việc phân tích vấn đề và các nhóm nguyên nhân chính tác
động tới người nghiện ma túy. Vận dụng những lý thuyết, k năng và xây
dựng mô hình.
5.2.4 Phương pháp toán thống kê
Số liệu thực tế thu thập qua các bảng được xử lý tổng hợp bằng t
lệ phần trăm để so sánh.
5.2.5. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Đề tài sẽ sử dụng phương pháp trưng cầu ý kiến bằng bảng hỏi để
tiến hành nghiên cứu và tìm hiểu trên người nghiện ma túy hiện đang chữa
bệnh tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động Xã hội tỉnh Ninh
ình, cụ thể sử dụng một bảng hỏi để thu thập thông tin từ 100 người

nghiện 85 người cai nghiện bắt buộc và 15 người cai nghiện tự nguyện từ
đó tìm hiểu thực trạng công tác xã hội trong trợ giúp người nghiện ma túy
tại Trung tâm.
5.2.6. Phương pháp phỏng vấn sâu
Tiến hành phỏng vấn 3 đối tượng chính là:

5


+ Phỏng vấn 3 người nghiện ma túy hiện đang chữa bệnh tại Trung
tâm.
+ 3 Gia đình người nghiện: những người thân xung quanh người
nghiện đặc biệt người thân của cá nhân người nghiện nhà cứu chọn ứng
dụng phương pháp công tác xã hội cá nhân vào để trợ giúp
+ Phỏng vấn cán bộ giáo viên, y bác s , NVCTXH, lãnh đạo quản
lý tại Trung tâm gồm 7 người.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Thời gian nghiên cứu
Từ tháng 10/2016 đến tháng 3/2017.
6.2. Địa bàn nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục Lao động Xã hội tỉnh Ninh Bình.
6.3. Giới hạn nội dung nghiên cứu
- Các hoạt động CTXH và hệ thống dịch vụ CTXH đối với người
nghiện ma túy tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động Xã hội tỉnh
Ninh Bình .
- Ứng dụng lý thuyết CTXH cá nhân vào can thiệp một ca người
nghiện ma túy cụ thể.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu qủa của công tác xã
hội cá nhân đối với người nghiện ma túy tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo
dục - Lao động Xã hội tỉnh Ninh ình.

7. Ý nghĩa của nghiên cứu
7.1. Về mặt lý luận
Làm r các đặc điểm cơ bản của CTXH cá nhân trong trợ giúp
người nghiện ma túy. Kết quả nghiên cứu lý luận của luận văn sẽ góp phần
làm phong phú thêm lý luận cơ bản của công tác xã hội cá nhân trong trợ
giúp người nghiện ma túy.
7.2. Về mặt thực tiễn
Kết quả nghiên cứu sẽ giúp nâng cao nhận thức của xã hội, cộng
đồng về vai trò của nghề CTXH, các nhân viên CTXH, cũng như vai trò của
hệ thống cung cấp dịch vụ CTXH trong hoạt động trợ giúp người nghiện
ma túy. Những phát hiện của nghiên cứu sẽ làm cơ sở khoa học cho việc

6


hoạch định cơ chế chính sách và xây dựng các chương trình, kế hoạch, đề
án, chiến lược hỗ trợ người nghiện ma túy, gia đình có người nghiện ma
túy, cung cấp các dịch vụ CTXH chuyên nghiệp cho người nghiện ma túy
tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động Xã hội tỉnh Ninh ình. ên
cạnh đó đề tài nghiên cứu có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo dành
cho người làm CTXH, gia đình người nghiện ma túy, người nghiện ma túy.
8. Cấu tr c của luận v n
Ngoài mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo và phục lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận công tác xã hội cá nhân đối với người
nghiện ma túy.
Chương 2: Thực trạng công tác xã hội trong trợ giúp người nghiện
ma túy tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động Xã hội tỉnh Ninh
Bình.
Chương 3: Ứng dụng phương pháp công tác xã hội cá nhân trong

trợ giúp 01 ca người nghiện ma túy tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục Lao động Xã hội tỉnh Ninh ình.

7


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN
ĐỐI VỚI NGƢỜI NGHIỆN MA TÚY
1.1. Khái niệm CTXH cá nhân đối với ngƣời nghiện ma t y
1.1.1. Khái niệm Công tác xã hội
Tác giả ùi Thị Xuân Mai đưa ra khái niệm: CTXH là một nghề,
một hoạt động chuyên nghiệp, nhằm trợ giúp các cá nhân, gia đình và cộng
đồng nâng cao năng lực đáp ứng nhu cầu và tăng cường chức năng xã hội,
đồng thời thúc đẩy môi trường xã hội về chính sách, nguồn lực và dịch vụ
nhằm giúp cá nhân, gia đình và cộng đồng giải quyết và phòng ngừa các
vấn đề xã hội, góp phần đảm bảo an sinh xã hội 13, tr.19 . Đây là khái
niệm tương đối đầy đủ về công tác xã hội cá nhân, tác giả coi công tác xã
hội là một nghề, nhằm trợ giúp những người yếu thế, nâng cao năng lực xã
hội cũng như đảm bảo an sinh xã hội. o vậy, tác giả luận văn này sử dụng
khái niệm của tác giả ùi Thị Xuân Mai làm khái niệm công cụ nghiên cứu
đề tài luận văn này.
1.1.2. Công tác xã hội cá nhân đối với người nghiện ma túy
1.1.2.1. Những vấn đề chung về ma túy
1.1.2.2. hái niệm CT
cá nhân đối với người nghiện ma túy
CTXH với người nghiện ma túy là hoạt động chuyên nghiệp trong
lĩnh vực CTXH mà ở đó NVCTXH sử dụng kiến thức, k năng, phương
pháp chuyên môn nhằm trợ giúp người nghiện ma túy nâng cao năng lực
đáp ứng nhu cầu và tăng cường thực hiện chức năng xã hội, đồng thời thúc
đẩy môi trường xã hội về chính sách, nguồn lực và dịch vụ liên quan tới

việc đảm bảo thực hiện các quyền, nghĩa vụ cơ bản của người nghiện ma
túy.
1.2 Nguyên tắc CTXH cá nhân đối với ngƣời nghiện ma t y
- Nguyên tắc chấp nhận thân chủ:
- Nguyên tắc cá thể hóa:
- Nguyên tắc bảo mật thông tin cho thân chủ
- Nguyên tắc dịch vụ toàn diện
- Nguyên tắc tôn trọng quyền tự quyết của thân chủ

8


- Nguyên tắc chuyên nghiệp
- Nguyên tắc liên tục của dịch vụ
- Nguyên tắc dịch vụ công bằng
- Nguyên tắc linh hoạt và kiên nhẫn
1.3 Nội dung CTXH cá nhân đối với người nghiện ma túy
1.3.1 Các hoạt động CTXH đối với người nghiện ma túy
*Tham vấn/tư vấn:
* Đánh giá nhu cầu, cùng xây dựng kế hoạch trợ giúp (quản lý ca)
* Biện hộ, bảo vệ chính sách
* Vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực dịch vụ trợ giúp trong xã
hội
* Truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức
1.3.2 Phương pháp tiếp cận trong CTXH cá nhân đối với người
nghiện ma túy
1.3.3 Tiến trình CTXH cá nhân đối với người nghiện ma túy
Tiến trình giải quyết vấn đề bao gồm nhiều bước khác nhau, có rất
nhiều cách phân chia nhưng nhìn chung đều thống nhất tiến trình gồm 4
bước, đó là:

1. Đánh giá xác định vấn đề.
Tạo lập mối quan hệ với thân chủ: Nhân viên xã hội tạo hoàn cảnh
thích hợp để tiếp cận, gặp gỡ thân chủ để thu thập thông tin, nhận diện vấn đề
2. Phân tích vấn đề, xây dựng kế hoạch giải quyêt vấn đề.
Đánh giá chính xác vấn đề chính của thân chủ là gì, điểm mạnh,
điểm yếu, từ đó xây dựng kế hoạch giải quyết vấn đề.
3. Thực hiện kế hoạch để giải quyết vấn đề.
Tương tác thường xuyên với thân chủ thực hiện các hoạt động như
tham vấn, tư vấn khơi dậy tiềm năng, thế mạnh thân chủ, biện hộ, kết nối
với các nguồn lực.
4. Lượng giá, kết thúc.
Đánh giá quá trình thực hiện trong từng công đoạn của kế hoạch, đo
lường mục tiêu, mục đích đề ra có đạt được không; Ghi chép, tổng hợp, rút
kinh nghiệm; tiếp tục xây dựng kế hoạch hỗ trợ tiếp theo hay rút lui.

9


Trong các bước trên, hoạt động lượng giá là hoạt động quan trọng
trong tiến trình này và nó có mặt trong tất cả các bước nhằm góp phần xác
định tính đúng đắn của mỗi bước và làm nền tảng cho sự tiếp tục tiến tới
bước tiếp theo.
Trong mỗi bước này, nhân viên xã hội sử dụng kiến thức, k năng
nghề nghiệp để thu hút sự tham gia của đối tượng, khơi dậy tiềm năng thế
mạnh và kết nối các nguồn lực để giúp đối tương giải quyết vấn đề họ gặp phải.
1.3.4 Công cụ tác nghiệp của nhân viên xã hội trong CTXH cá nhân
đối với người nghiện ma túy
Công cụ công tác xã hội cá nhân được xem là những phương tiện tiếp
xúc với thân chủ. Những công cụ được sử dụng trong công tác xã hội cá
nhân chủ yếu là: lắng nghe, quan sát, vấn đàm, mối quan hệ và vãng gia.

Chúng cũng là phương tiện tiếp cận thông tin, vấn đề của thân chủ, gia đình
của thân chủ. Ý nghĩa này có thể áp dụng cho toàn bộ năm công cụ của
công tác xã hội cá nhân. Quan sát và lắng nghe có thể được xem như những
công cụ của công cụ khi chúng là các bộ phận cấu thành của vấn đàm, mối
quan hệ và vãng gia.
1.3.5 Vai trò của CTXH cá nhân đối với người nghiện ma túy
* Kết nối dịch vụ
* Điều phối:
*Vận động:
*Truyền thông:
* Biện hộ:
* Giám sát:
1.4. Cơ sở pháp lý của CTXH cá nhân đối với ngƣời nghiện
ma túy
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã rất chú trọng quan
tâm đến vấn đề trợ giúp người nghiện ma túy, tạo điều kiện để giúp họ có
thể điều trị cai nghiện tốt nhất. Nhiều chủ trương, chính sách của Đảng và
Nhà nước đã được ban hành, đây là cơ sở pháp lý quan trọng giúp cho công
tác xã hội có thể trợ giúp tốt nhất cho họ trong công tác điều trị cai nghiện
và hòa nhập cộng đồng.
Căn cứ vào các Nghị định trên, các ộ, ngành chức năng đã ban

10


hành các văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền. Các nội dung cơ bản về cai
nghiện được quy định và hướng dẫn bao gồm:
- Khai báo tình trạng nghiện ma túy: Người nghiện ma túy phải tự
khai báo về tình trạng nghiện ma túy của bản thân và đăng ký hình thức cai
nghiện với chính quyền cơ sở.

- Xác định tình trạng nghiện: Căn cứ theo quy định tại Quyết định
số 5075/QĐ-BYT ngày 12/12/2007 của ộ trưởng ộ Y tế và hướng dẫn
tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện ma túy gốc thuốc phiện, theo đó việc tiếp nhận
người vào cai nghiện phải có đủ tiêu chuẩn chẩn đoán trạng thái nghiện và
hội chứng cai.
- Cai nghiện tại gia đình và cộng đồng: Cơ quan chịu trách nhiệm
triển khai các hoạt động cai nghiện tại gia đình và cộng đồng là U N cấp
xã. Giúp việc cho U N cấp xã là Tổ công tác cai nghiện ma túy với thành
viên gồm đại diện lãnh đạo U N , cán bộ y tế, công an, cán sự xã hội và
một số ban, ngành, đoàn thể liên quan cấp xã. Cán bộ y tế cấp xã kết hợp
với gia đình người nghiện hay người giám hộ lập hồ sơ bệnh án, lập kế
hoạch điều trị cắt cơn, giải độc theo hướng dẫn của ộ Y tế; kết hợp điều trị
cắt cơn giải độc với tư vấn tâm lý và các biện pháp trị liệu khác. Tổ công
tác cai nghiện phân công người thường xuyên hướng dẫn gia đình theo d i,
quản lý, chăm sóc người nghiện. U N cấp xã có trách nhiệm tổ chức các
hoạt động văn hóa, văn nghệ thể thao và các hoạt động xã hội khác; tạo điều
kiện cho người đã cai nghiện học nghề, tìm việc làm, vay vốn tiếp cận với
các dịch vụ sản xuất, kinh doanh; huy động các tổ chức, cá nhân giúp đỡ
người đã cai nghiện để tái hòa nhập cộng đồng.
- Cai nghiện tự nguyện tại trung tâm: Được áp dụng đối với người
nghiện ma túy không thuộc diện cai nghiện bắt buộc xin cai tự nguyện tại
trung tâm. Đối với trường hợp người tự nguyện là người chưa thành niên
phải có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ. Thời gian cai nghiện do
người nghiện hoặc gia đình, người giám hộ của họ quyết định nhưng không
thấp hơn 06 tháng.
- Cai nghiện bắt buộc tại trung tâm: Đưa đi bắt buộc cai nghiện tại
trung tâm là một biện pháp được áp dụng đối với những người nghiện đã bị
lệ thuộc quá nhiều vào ma túy, cai nghiện tại gia đình, cộng đồng hoặc ở

11

trung tâm nhưng không có kết quả, tái nghiện nhiều lần. Đây là biện pháp
mang tính nhân văn nhằm giúp người nghiện có thời gian tránh xa ma túy,
vượt qua chính mình và nhận thức được tác hại của sự lệ thuộc vào ma túy,
đồng thời cung cấp cho họ các k năng sống, k năng nghề nghiệp để tìm
việc làm ổn định cuộc sống.
- Cai nghiện tại các cơ sở chữa bệnh dân lập: Nhằm đẩy mạnh xã
hội hóa công tác cai nghiện khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia,
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 147/2003/NĐ-CP ngày 02/12/2003
quy định điều kiện, thủ tục cấp giấy phép và quản lý hoạt động cai nghiện
của các cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện. Hiện nay, trên địa bàn cả nước
có 19 cơ sở cai nghiện dân lập thu hút người tự nguyện vào cai, chủ yếu là
người nghiện nhẹ và có khả năng tài chính đóng góp theo quy định. Thời
gian cai từ 3 - 6 tháng ngắn hơn cơ sở cai nghiện của Nhà nước .
- Về quy trình cai nghiện: Thông tư liên tịch số 41/2010/TT-BYTL T XH của ộ Y tế và ộ Lao động, Thương binh và Xã hội quy định
quy trình cai nghiện gồm 05 giai đoạn: Giai đoạn tiếp nhận, phân loại, điều
trị cắt cơn, giải độc 5% ; giai đoạn điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội
5% ; giai đoạn giáo dục tư vấn, phục hồi hành vi nhân cách 30 % ; giai
đoạn lao động học tập 40% ; giai đoạn phòng, chống tái nghiện chuẩn bị
tái hòa nhập cộng đồng 20% . Thời gian hoàn thành quy trình cai nghiện từ
1- 2 năm tùy theo mức độ lệ thuộc vào ma túy của người nghiện.
Tiểu kết chƣơng 1
Trong chương 1 này, luận văn đã tập trung vào việc xây dựng
khung lý thuyết để tiến hành nghiên cứu công tác xã hội và công tác xã hội
cá nhân đối với người nghiện ma túy. Luận văn cũng đã chỉ ra được cơ sở
pháp lý để thực hiện công tác xã hội trong trợ giúp người nghiện ma túy
trong giai đoạn hiện nay. Trong đó, luận văn đã xác định được hệ thống các
khái niệm cộng cụ nghiên cứu vấn đề này đó là các khái niệm như: công tác
xã hội, nghiện ma túy, người nghiện ma túy, khái niệm công tác xã hội cá

nhân đối với người nghiện ma túy.
CTXH với người nghiện ma túy là hoạt động chuyên nghiệp trong
lĩnh vực CTXH mà ở đó NVCTXH sử dụng kiến thức, k năng, phương
pháp chuyên môn nhằm trợ giúp người nghiện ma túy nâng cao năng lực

12


đáp ứng nhu cầu và tăng cường thực hiện chức năng xã hội, đồng thời thúc
đẩy môi trường xã hội về chính sách, nguồn lực và dịch vụ liên quan tới
việc đảm bảo thực hiện các quyền, nghĩa vụ cơ bản của người nghiên ma
túy.
Luận văn cũng đã xác định được các hoạt động cụ thể của công tác
xã hội trong trợ giúp người nghiện ma túy, đó là các hoạt động như: Tham
vấn/tư vấn; Đánh giá nhu cầu, cùng xây dựng kế hoạch trợ giúp; iện hộ,
bảo vệ chính sách; Vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực dịch vụ trợ
giúp trong xã hội; Truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức.
Luận văn cũng đã xác định được khái niệm công tác xã hội cá
nhân trong trợ giúp người nghiện ma túy, khái niệm này được sử dụng
như sau: Công tác xã hội cá nhân trong trợ giúp người nghiện ma túy được
xem là một phương thức hỗ trợ hữu hiệu để đảm bảo an sinh cho người sử
dụng ma túy. Những hoạt động điều phối, vận động, biện hộ, tăng năng lực,
kết nối nguồn lực trong quản lý ca sẽ giúp người sử dụng ma túy dễ dàng
tiếp cận với những dịch vụ và nguồn lực mà người sử dụng ma túy chưa
hoặc không tiếp cận được để giải quyết hay đáp ứng nhu cầu.
Những nhiệm vụ của công tác xã hội cá nhân trong trợ giúp người
nghiện ma túy luận văn đã xác định gồm có: Kết nối dịch vụ; Điều phối;
Vận động; Truyền thông; iện hộ; Giám sát.
Luận văn cũng đã nghiên cứu và đưa ra được những cơ sở pháp lý
cơ bản nhất trong trợ giúp người nghiện ma túy, đó là: Hiến pháp năm

1992, Luật Phòng chống ma túy; Luật bảo vệ sức khỏe nhân dân, Luật xử lý
vi phạm hành chính; Các Nghị định của Chính phủ và một số thông tư
hướng dẫn.

13


Chƣơng 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG TRỢ GIÚP NGƢỜI
NGHIỆN MA TUÝ TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH- GIÁO DỤC
LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH NINH BÌNH
2.1. Khái quát chung về Trung tâm Chữa bệnh Giáo dục
Lao động Xã hội tỉnh Ninh Bình
2.1.1 Chức năng, nhiệm vụ
Theo Quyết định số 3046/QĐ-U N ngày 13 tháng 12 năm 2004
của Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh ình và Quyết định số 229/QĐ-LĐT XH
ngày 29 tháng 12 năm 2004 của Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã
hội tỉnh Ninh ình Trung tâm Chữa bệnh Giáo dục Lao động xã hội có
chức năng, nhiệm vụ như sau:
- Tiếp nhận, phân loại, tổ chức chữa bệnh, phục hồi sức khỏe, chăm
sóc, tư vấn cho đối tượng cai nghiện ma túy theo đúng quy t nh, quy định.
- Tổ chức lao động trị liệu, lao động sản xuất, hướng nghiệp, tạo
việc làm cho đối tượng cai nghiện ma túy. Tổ chức dạy nghề phù hợp với
điều kiện của Trung tâm và trình độ của đối tượng cai nghiện ma túy.
- Tổ chức giáo dục pháp luật, đạo đức, rèn luyện thể chất,. phục hồi
hành vi, nhân phẩm, thể dục, thể thao, văn hóa, đảm bảo các điều kiện vật
chất sinh hoạt tinh thần cho đối tượng.
- Hướng dẫn, tư vấn cho đối tượng cai nghiện ma túy, gia đình về
cai nghiện, chữa trị, quản lý, giáo dục.
- Tổ chức quản lý, bảo vệ, giữ gìn trật tự an toàn xã hội tại Trung

tâm.
- Nghiên cứu thực nghiệm mô hình cai nghiện, chữa trị, phục hồi,
phương pháp, quy trình chữa bệnh, giáo dục, dạy nghề và tổ chức lao động.
- Quản lý sử dụng và thực hiện chế độ chính sách với cán bộ viên
chức và lao động theo đúng quy định hiện hành của nhà nước và theo phân
công phân cấp quản lí của U N tỉnh và Sở LĐT XH; Tổ chức đào tạo,
tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ chuyên môn nâng cao
năng lực cho viên chức và lao động hợp đồng.
- Quản lý và sử dụng có hiệu quả đúng pháp luật các nguồn kinh
phí, kể cả nguồn kinh phí được phép thu theo quy định .

14


- Thực hiện các nhiệm vụ khác khi Sở Lao động T &XH và
U N Tỉnh có chỉ thị bằng văn bản.
2.1.2 Cơ cấu tổ chức
Hiện trung tâm có 74 cán bộ, trong đó:
+ Công chức, viên chức là: 31 đồng chí.
+ Lao động hợp đồng theo nghị định 68/CP là: 33 đồng chí.
+ Hợp đồng theo bộ luật lao động là: 05 đồng chí.
+ Hợp đồng ngắn hạn là: 05 đồng chí.
* Cơ cấu tổ chức bộ máy như sau:
+ an giám đốc: 4 đồng chí 1 giám đốc và 3 phó giám đốc .
+ 07 phòng nghiệp vụ gồm:
- Phòng Tổ chức - Hành chính;
- Phòng Y tế - Phục hồi sức khoẻ;
- Phòng Giáo dục - Hòa nhập cộng đồng;
- Phòng ạy nghề - Lao động sản xuất;
- Phòng điều trị tự nguyện;

- Phòng ảo vệ;
- Phòng tiếp nhận xã hội.
Đội ngũ cán bộ trung tâm cơ bản có bản lĩnh chính trị, phẩm chất
đạo đức lối sống tốt, nhiệt tình trách nhiệm với công việc. Tổng số cán bộ
Trung tâm hiện có 74 đồng chí, trong đó cán bộ có trình độ Thạc s : 01
đồng chí, trình độ Đại học: 33 đồng chí, trình độ Cao đẳng: 01 đồng chí,
trình độ Trung cấp và Trung cấp nghề : 28 đồng chí, còn lại 11 đồng chí
trình độ khác.
2.2. Thực trạng người nghiện am túy và nhu cầu CTXH cá nhân
đối với người nghiện ma túy tại tỉnh Ninh Bình
Tính đến thời điểm hiện tại, Trung tâm đang quản lý, chữa bệnh và
trị liệu cho 185 học viên nghiện ma túy dạng bắt buộc và tự nguyện. Người
nghiện ma túy chủ yếu ở độ tuổi lao động từ 18 tuổi đến 45 tuổi, t lệ người
nghiện có tiền án, tiền sự cao. Hầu hết những người nghiện ma túy thường
đồng thời mắc nhiều bệnh các bệnh nội khoa khiến suy giảm sức khỏe, đặc
biệt có 17% học viên bị nhiễm HIV; t lệ mắc các bệnh xã hội như gan, lao
phổi cao, t lệ văn hóa thấp và mù chữ ở người nghiện ma túy cao. Cai

15


nghiện tập trung tại Trung tâm giúp đem lại sức khỏe, thay đổi nhận thức
hành vi cho người nghiện ma túy, giúp người nghiện ma túy cách ly khỏi
môi trường có ma túy, cách xa bạn nghiện, làm giảm nguy cơ tái nghiện,
giảm t lệ người nghiện ma túy phạm tội ngoài xã hội, góp phần làm giảm
gia tăng tội phạm, đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn Tỉnh.
2.3 Thực trạng công tác xã hội trong trợ gi p ngƣời nghiện
ma t y tại Trung tâm
2.3.1. Hoạt động tham vấn, tư vấn cho người nghiện ma túy
Hoạt động tham vấn, tư vấn là một trong những hoạt động được

Trung tâm thực hiện thường xuyên trong xuốt quá trình học viên chấp hành
tại Trung tâm. Hoạt động này đã giúp các em học viên nắm bắt được những
chủ trương, đường lối của Đảng , chính sách, pháp luật của Nhà nước; giúp
các em hiểu biết được quyền lợi và nghĩa vụ của bản thân đặc biệt là nhận
thức r các vấn đề mình đang gặp phải từ đó có những chuyển biến tích cực
trong sửa đổi hành vi nhân cách, sử dụng tiềm năng để tự mình giải quyết
những vấn đề của bản thân theo hướng tích cực.
Qua đánh giá thực trạng cho thấy , các nội dung tư vấn, trị liệu
cũng như mức độ hữu ích về hoạt động tham vấn, tư vấn các kiến thức
trong điều trị nghiện ma túy, tiếp cận các chính sách, dịch vụ hỗ trợ dành
cho người nghiện ma túy tại trung tâm được người nghiện đánh giá cao,
đồng thời Trung tâm cũng nhận được những phản hồi tích cực từ phía gia
đình người nghiện, của cộng đồng. Ngoài ra, đội ngũ cán bộ công tác xã hội
của Trung tâm cũng được đánh giá cao, góp phần tích cực vào việc điều trị,
giảm thiểu các biểu hiện tâm lí lệch lạc của người nghiện, đưa họ sớm hòa
nhập cộng đồng.
2.3.2. Thực hiện các chính sách của Trung tâm với việc đ m b o
quyền lợi của người nghiện ma túy
Qua đánh giá thực tế cho thấy các chính sách của Trung tâm với
việc đảm bảo quyền lợi của người nghiện ma túy đã đạt được nhiều kết quả
tích cực, trong đó hiệu quả thể hiện r nhất qua việc thực hiện chính sách về
chế độ ăn, ở, sinh hoạt, thăm gặp thân nhân gia đình, bên cạnh đó chính
sách chăm sóc y tế cũng khá hiệu quả. Tuy nhiên, do thái độ của một số

16


người nghiện chưa hợp tác nên cũng gây nên những khó khăn cho việc thực
hiện các quyền lợi của người nghiện.
2.3.3. Đánh giá nhu cầu xây dựng kế hoạch trợ giúp người

nghiện ma túy
Qua nhìn nhận thực tế và tìm hiểu thực trạng, NNC thấy hoạt động
đánh giá nhu cầu, xây dựng kế hoạch được Trung tâm thực hiện khá bài
bản, thường xuyên, Ngay khi học viên mới vào Trung tâm các cán bộ tư
vấn phòng quản lý giáo dục đã tiến hành lấy thông tin, tìm hiểu đánh giá
các nhu cầu của học viên từ đó xây dựng các kế hoạch trợ giúp. Tuy nhiên
quá trình thực hiện kế hoạch còn nhiều hạn chế .
2.3.4. Vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực dịch vụ trợ giúp
trong xã hội
Các hoạt động vận động kết nối giới thiệu các nguồn lục để trợ giúp
người nghiện được Trung tâm thực hiện thể hiện ở một số mặt như kết nối
với gia đình, các trung tâm y tế, bệnh viện, điều trị thuốc thay thế
Methadone … ên cạnh đó , kết quả vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực
dịch vụ trợ giúp trong xã hội với người nghiện tại Trung tâm còn nhiều hạn
chế đặc biệt là việc kết nối với các tổ chức xã hội, các ngân hàng, qu tín
dụng để hỗ trợ cho vay, tạo việc làm cho người nghiện, trong khi đó đây là
điều rất cần thiết, để cải thiện điều này rất cần sự quan tâm của các cấp các
ngành. Về mặt Trung tâm cũng cần chú trọng nhiều hơn đến hoạt động này
trong việc trợ giúp người nghiện chống tái nghiện , hoà nhập cộng đồng.
2.3.5. Hoạt động truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức cho
người nghiện ma túy
Đây là một trong những thế mạnh của Trung tâm, để giáo dục nâng cao
nhận thức cho các em trung tâm đã tổ chức đa dạng nhiều hoạt động tuyên
truyền như: lên lớp, giáo dục, tọa đàm trao đổi, các buổi sinh hoạt tổ đội;
thông qua hệ thống bảng tin, pa nô, áp pích, các buổi phát thanh tuyên
truyền, đặc biệt nhân các ngày lễ lớn trong năm Trung tâm thường xuyên
lên kế hoạch tổ chức nhiều hội thi tuyên truyền phòng chống Ma túy, phòng
chống HIV ….

17

Tiểu kết chƣơng 2
Trong chương 2 này, luận văn tập trung phân tích về chức năng
nhiệm vụ của Trung tâm, cơ cấu tổ chức của Trung tâm, về học viên đang
trị liệu cai nghiện tại Trung tâm. ên cạnh đó, luận văn đã chỉ ra thực trạng
công tác xã hội trong trợ giúp người nghiện ma túy đang trị liệu cai nghiện
tại Trung tâm. Những nội dung phân tích thực trạng này đã cho thấy một
bức tranh chung về thực trạng các hoạt động công tác xã hội trong trợ giúp
người cai nghiện ma túy trong quá trình trị liệu cai nghiện như các hoạt
động : Tham vấn/tư vấn; đánh giá nhu cầu, cùng xây dựng kế hoạch trợ
giúp; iện hộ, bảo vệ chính sách; Vận động, kết nối, giới thiệu nguồn lực
dịch vụ trợ giúp trong xã hội; Truyền thông, giáo dục nâng cao nhận
thức…. Kết quả cho thấy Trung tâm đã thực hiện khá tốt một số hoạt động
trong tiến trình CTXH cá nhân với người nghiện đang Chữa bệnh cai
nghiện tại Trung tâm. Tuy nhiên mức độ chuyên nghiệp chưa cao, nhận
thức về vai trò hữu ích của hoạt động CTXH cá nhân trong trợ giúp người
nghiện chưa đồng bộ, chưa cao, điều này cần được cải thiện làm tốt hơn
Chƣơng 3
ỨNG DỤNG PHƢƠNG PHÁP CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN
TRONG HỖ TRỢ MỘT CA NGƢỜI NGHIỆN MA TÚY ĐANG
ĐIỀU TRỊ CAI NGHIỆN TẠI TRUNG TÂM
3.1. Lý do ứng dụng công tác xã hội cá nhân trong trợ gi p
ngƣời nghiện ma t y đang trị liệu
Người nghiện trước kia thường bị coi là tệ nạn, thì nay thế giới nói
chung, Việt Nam nói riêng đã có cái nhìn nhân văn hơn về họ, coi họ là một
nhóm người yếu thế, là người bệnh cần được quan tâm và trợ giúp. Việc
thực hành ứng dựng các bước trong tiến trình công tác xã hội cá nhân để trị
liệu cho người nghiện sẽ giúp thân chủ tự đánh giá xác định vấn đề tìm
kiếm tiềm năng, điểm mạnh từ đó nâng cao năng lực tự giải quyết vấn đề

của bản thân, phương pháp giúp cá nhân chia sẻ thông tin về vấn đề của
mình dễ dàng hơn, khích lệ được sự tham gia của thân chủ vào tiến trình
can thiệp, thực hiện kế hoạch và tìm kiếm, kết nối nguồn lực sẽ được tập
trung nhiều hơn. Từ đó đạt hiệu quả, mục tiêu đề ra.
3.2 Nội dung và phƣơng pháp thực hiện

18


3.2.1 Mô t trường hợp điển cứu
3.2.1.1. Thông tin cá nhân
3.2.1.2 .Thông tin về gia đình
3.2.1.3. Các thông tin khác về thân chủ
3.2.1.4 Thông tin về môi trường sống xung quanh thân chủ trước
khi vào Trung tâm
Thực hiện kế hoạch can thiệp
Căn cứ vào điều kiện thực tế, NNC tiến hành thực hiện đồng bộ
và đan xen các nội dung hoạt động nhằm đảm bảo tiến độ thời gian
cũng như kế hoạch đề ra.
Thời gian
uổi 1

uổi 2

uổi 3

uổi 4

uổi 5

uổi 6

Nội dung
- Giao lưu thể thao bóng chuyền với các học viên khác;
- Tiếp cận, làm quen với thân chủ;
- Cung cấp thông tin, thỏa thuận thời gian cùng hợp tác
với H.
- Giao lưu văn nghệ;
-Giáo dục về Pháp luật phòng chống ma túy, Tác hại của
hành vi sử dụng ma túy.
- Nói chuyện về các bệnh đồng hành với ma tuý như:
HIV/AI S, các bệnh lây nhiễm, các bệnh nội khoa.
- Trao đổi thông tin với cán bộ quản lý;
- Cùng gia đình gặp gỡ động viên thân chủ;

- Xem phóng sự những tấm gương cai nghiện thành công
tại Trung tâm;
- Giáo dục chương trình những giá trị sống LVEP : giáo
dục lối sống, tư duy tích cực, …
- Chia sẻ cảm xúc.
- Nhận diện tình huống có nguy cơ tái nghiện cao;
- Quản lý tình huống có nguy cơ tái nghiện cao;
- Rèn luyện k năng chống tái.

19


Tiểu kết chƣơng 3
Chương này trình bày việc vận dụng kiến thức, k năng,
phương pháp CTXH cá nhân vào quá trình thực nghiệm bao gồm các

hoạt động: phân tích hệ thống – sinh thái; lý thuyết hành vi, tiến trình
CTXH cá nhân, phân tích ma trận SWOT, cây vấn đề; kết hợp sử dụng
phương pháp CTXH nhóm, phát triển cộng đồng vào kế hoạch can
thiệp hỗ trợ thân chủ. Các vai trò của nhân viên xã hội đã được thực
hiện gồm có: vai trò tham vấn, biện hộ, kết nối nguồn lực. Sử dụng các
k năng chính như thiết lập mối quan hệ, phỏng vấn, quan sát, thu thập
và đánh giá thông tin. Đảm bảo nguyên tắc tham gia và yếu tố tự quyết
của thân chủ trong quá trình thực hiện hỗ trợ. Kết quả là đã có sự
chuyển biến nhất định ở thân chủ về niềm tin ở việc cai nghiện và cố
gắng để cai nghiện, đồng thời tạo ra sự hợp tác tốt với gia đình và
chính quyền để giúp thân chủ cai nghiện thành công và tái hòa nhập
cộng ðồng,
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Phòng, chống tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma tuý là chủ
trương lớn, nhất quán của Đảng và nhà nước nhằm ổn định xã hội, phát
triển kinh tế đất nước. Cùng với sự hỗ trợ của nhà nước, cộng đồng
cán bộ làm công tác cai nghiện và sự cố gằng, nỗ lực của người nghiện
trong quá trình cai nghiện, đời sống của người cai nghiện tái hoà nhập
cộng đồng ngày càng ổn định và bền vững.
Luận văn đã tập trung vào việc xây dựng khung lý thuyết để
tiến hành nghiên cứu công tác xã hội và công tác xã hội cá nhân trong
trợ giúp người nghiện ma túy. Trong đó, luận văn đã xác định được hệ
thống các khái niệm cộng cụ nghiên cứu vấn đề này đó là các khái
niệm như: công tác xã hội, nghiện, nghiện ma túy, người nghiện ma
túy, công tác xã hội trong trợ giúp người nghiện ma túy; khái niệm
công tác xã hội cá nhân, tiến trình công tác xã hội trong trợ giúp người
nghiện ma túy.

20

Luận văn đã chỉ ra thực trạng công tác xã hội trong trợ giúp người
nghiện ma túy đang trị liệu cai nghiện tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục
– Lao động xã hội tỉnh Ninh ình. Những nội dung phân tích thực trạng này
đã cho thấy một bức tranh chung về thực trạng của Trung tâm, thực trạng
công tác xã hội trong trợ giúp người cai nghiện ma túy trong quá trình trị
liệu cai nghiện gồm các nội dung như: Tham vấn/tư vấn; đánh giá nhu cầu,
cùng xây dựng kế hoạch trợ giúp; iện hộ, bảo vệ chính sách; Vận động,
kết nối, giới thiệu nguồn lực dịch vụ trợ giúp trong xã hội; Truyền
thông, giáo dục nâng cao nhận thức.
Qua nghiên cứu thực trạng, phân tích số liệu NNC nhận thấy vấn
đề dễ dàng đầu hàng trong việc trị liệu cai nghiện của học viên, xu
hướng học viên từ bỏ quyết tâm cai nghiện có giảm qua các năm song
số lượng không lớn đồng thời xác định nhóm yếu tố chính ảnh hưởng
xuất phát từ yếu tố chủ quan của bản thân học viên. Kết quả nghiên
cứu cũng cho thấy rằng, hoạt động công tác xã hội trong Trung tâm
Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh Ninh ình còn nhiều hạn
chế, nhận thức về hiệu quả của tiến trình CTXH trong trị liệucho người
nghiện chưa cao, chưa đồng bộ. Mặt khác chưa phát huy được hết vai
trò, trách nhiệm của các đơn vị chuyên trách như Phòng Quản lý học
viên, phòng y tế - phục hồi sức khỏe. Chưa có đội ngũ nhân viên
CTXH chuyên nghiệp trong hỗ trợ, giúp đỡ giải quyết các vấn đề của
học viên cũng như một cơ chế hoạt động riêng biệt đối với từng học
viên. T lệ học viên sâu khi tái hoà nhập tái nghiện vẫn ở mức cao
Kết quả ứng dụng phương pháp CTXH cá nhân vào quá trình
thực nghiệm trên cơ sở điển cứu một trường hợp cụ thể đã đạt được
những thành công nhất định, đạt được yêu cầu mục tiêu đề ra. Kết quả
này cũng đã chứng minh được việc áp dụng phương pháp CTXH cá
nhân hết sức hữu ích đối với người nghiện ma tuý, nó có nhiều ưu

điểm và đem lại những hiệu quả nhất định trong công tác cai nghiện
ma tuý tại cảc Trung tâm tập trung.
Trên cơ sở lý luận, nghiên cứu thực trạng và điển cứu một
trường hợp cụ thể. NNC đề xuất một số kiến nghị về giải pháp cho việc
áp dụng phương pháp công tác xã hội cá nhân đối với người nghiện ma

21


túy như dưới đây.
2. Khuyến nghị
2.1. Khuyến nghị đối với người nghiện ma túy
Tích cực rèn luyện k năng chống tái, xử lý tận gốc nguyên nhân
nghiện, nhận thức r những gì kích hoạt việc xử dụng ma túy từ đó có
chiến lược đối đầu với những kích thích đó.
Không mất niềm tin, tự kỳ thị, cô lập, xa lánh mọi người xung
quanh, luôn cố gắng luyện ý chí và nghị lực; Tích cực làm việc chân
chính, tạo môi trường sống lành mạnh, xa lánh bạn bè xấu, xây dựng
các mối quan hệ mới theo hướng tích cực
Tăng cường tương tác, cởi mở với bác s và chuyên viên tư vấn;
chủ động hợp tác cùng giải quyết vấn đề với nhân viên quản lý trường
hợp trong chia sẻ thông tin suy nghĩ, cảm xúc, dự định v.v. và tìm
hướng giải quyết
2.2. Khuyến nghị đối với gia đình người nghiện ma túy
- Thứ nhất: Tích cực hợp tác và phối hợp với các trung tâm cai
nghiên trong quá trình con em mình điều trị cai nghiện tại Trung tâm
- Thứ hai: gia đình không nên tuyệt vọng, mất niềm tin vào con
em mình, không nên kỳ thị xa lánh họ mà nên rộng lượng, cảm thông
quan tâm chia sẻ với họ, thường xuyên gần gũi, hỗ trợ để họ vượt qua
khó khăn. Đồng thời gia đình có trách nhiệm đưa người nghiện thích

ứng lại trong sinh hoạt và nghề nghiệp trước đây khi họ tái hoà nhập
công đồng.
- Thứ ba: Thường xuyên tham khảo các ý kiến của các y, bác
s , các chuyên gia tâm lý, các trungtâm, nhân viên công tác xã hội để
có cách quản lý, chăm sóc người nghiện một cách tốt nhất
- Thứ tư: bản thân của mỗi bậc phụ huynh cũng không ngừng
nâng cao tinh thần tự học, đổi mới để nêu gương cho chính con em
mình, giúp con em mình thêm niềm tin để phấn đấu và vươn lên trong
học tập và cuộc sống.
2.3. Khuyến nghị đối với trung tâm
- Thực hiện tốt quy trình cai nghiện 5 giai đoạn theo Thông tư
41/2010/BYT- LĐT XH của ộ Y tế và ộ Lao động Thương binh

22


xã hội đồng thời Tăng cường quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả người
nghiện ma túy trong từng giai đoạn
- Phát huy tốt vai trò chức năng nhiệm vụ của các phòng ban
chuyên môn; Quan tâm đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ CTXH cho
đội ngũ lãnh đạo, C QL trung tâm đặc biệt là nghiệp vụ, k năng thực
hành công tác hội cá nhân
- Tăng cường nghiên cứu đổi mới các hoạt động, thành lập
khoa công tác xã hội để ứng dụng chuyên nghiệp hoá các hoạt động và
phương pháp công tác xã hội vào hoạt động quản lý, chăm sóc chữa trị
cho người nghiện.
- Đẩy mạnh các hoạt động tham vấn, tư vấn giáo dục k năng
sống, hướng nghiệp cho học viên. bám sát từng người nghiện, tìm hiểu
nhua cầu, nắm chắc hoàn cảnh, những khó khăn, tâm tư, nguyện vọng
của người nghiện từ đó xây dựng và thực hiện kế hoạch giúp họ điều

trị theo tiến trình công tác xã hội theo hướng tự khơi dậy tiềm năng,
thế mạnh của bản thân người nghiện để giải quyết các khó khăn.
- Tăng cường các hoạt động Truyền thông nâng cao nhận thức,
tích cực phối hợp kết nối với gia đình, chính quyền, các tổ chức đoàn
thể và các nguồn lực, dịch vụ để hỗ trợ giúp người nghiện một cách
thường xuyên.
2.4. Khuyến nghị với ngành Công tác xã hội
Tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng và các cấp,
các ngành về vai trò và hiệu quả của Công tác xã hội đặc biệt là CTXH
cá nhân trong trợ giúp người nghiện;Tăng cường nghiên cứu, nắm bắt
đặc điểm tâm lý người nghiện, từng bước xây dựng giáo án, giáo trình
để đào tạo cho cán bộ làm công tác cai nghiện và chính thức hoá đưa
vào áp dụng trong trợ giúp, trị liệu cho người nghiện đặc biệt là CTXH
cá nhân.
Tiếp tục thực hiện và hoàn thành tốt các mục tiêu của Đề án
32/2010/QĐ-TTg ngày 25/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
Đề án phát triển nghề công tác xã hội giai đoạn 2010-2020.
Tuyên truyền, xây dựng các quy định chế tài, nâng cao nhận
thức của cộng đồng, tránh kỳ thị phân biệt đối xử với người nghiện ma

23