CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HIỆU QUẢ CHỐNG THẤT THU THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 10 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

GI
ƢỜ G

G YỄ

HÂ

Ụ

I HỌ

GI
Ố

H

Ố

G
H

GIA Ă G ỐI ỚI
ỊA

G

ƢỜ G

Ì H PHƢƠ G

Ả HỐ G HẤ

Ê

HỒ G

H

G YỄ

HIỆ
GI

HÂ
Ị

A H GHIỆP

Ậ 10 H

H PHỐ HỒ

Ụ

I HỌ

Ố

H

HỒ G

Ì H PHƢƠ G

Ố

G

Ả HỐ G HẤ

H

GIA Ă G ỐI ỚI
Ê

ỊA

HIỆ

H

GI

Ị

A H GHIỆP

Ậ 10 H

HÍ MI H

G

H PHỐ HỒ

HÍ MI H
u nn

n :

uản rị

n

o n

M số: 60340102

Ậ

Ă

H

Ả

Ị

I H

A H

Ậ

Ă

H

Ả

Ờ

Ớ

. G YỄ H

T

Ồ

,

T

Ị

Ồ

G GIA G

,

I H

A H


Ị H

H A HỌ

LỜI CAM K T
T i xin cam k t rằng t i ã vi t luận v n n y một c ch ộc lập v kh ng sử

1. S l ợc l l ch
v t n

dụng c c nguồn th ng tin hay t i liệu tham khảo n o kh c ngo i những t i liệu v
UY

T

iới tính

g y sinh

i sinh Quận

i ang c ng t c
a ch

Tp, ồ hí

am

n

T n m

n nay

ợc liệt

k trong danh mục t i liệu tham khảo theo h nh thức những o n trích dẫn nguy n

, Quận

, Th nh phố ồ hí

inh

2. Qu tr nh h c tập v l m việc
T n m

ợc liệt k trong danh mục t i liệu tham khảo trích dẫn của luận v n

hững trích o n hay nội dung tham khảo t c c nguồn kh c nhau

hi cục Thu Quận

Th nh Th i, h ờng

th ng tin ã

inh

v n hoặc lời diễn giải trong luận v n kèm theo th ng tin về nguồn tham khảo rõ
r ng

c t i tr ờng

i h c Quốc T

ồng

ng

ng chức hi cục Thu Quận

ản luận v n n y ch a t ng
tâm

T

ồ hí

inh, ng y
ƣờ t ực

u ễn

i

ợc xuất bản v cũng ch a

ợc nộp cho một

hội ồng n o kh c cũng nh ch a chuyển cho bất kỳ một b n n o kh c có quan
th ng

n m

n nội dung luận v n n y
T

ồ hí

ện luận văn

inh ng y 01 th ng 6 n m
ƣờ t ực

ế ìn P ƣơn

u ễn

ii

ện luận văn

ế ìn P ƣơn

LỜI CẢM Ơ

M Ắ

Ậ

Ă

ể ho n th nh nghi n cứu n y t i xin chân th nh c m n
Qu thầy, c tr ờng

i h c Quốc t

ồng

uận v n

ng ã tận t nh óng góp

ki n cho b i nghi n cứu trong qu tr nh thực hiện ề t i nghi n cứu
ặc biệt l thầy gi o Ti n sỹ

guyễn

ki n thức cũng nh h ớng dẫn về mặt ph

o ng

iang ã truyền

ối với c c doanh nghiệp tr n
t về mặt

ng ph p khoa h c v nội dung của ề

t i nghi n cứu
uối cùng, t i xin cảm n gia

nh v b n bè ã tham gia óng góp hỗ trợ

trong suốt thời gian thực hiện ề t i nghi n cứu n y Trong qu tr nh nghi n cứu,
mặc dù ã cố gắng tham khảo t i liệu, trao ổi ti p thu

ki n của thầy c , b n bè

nh ng nghi n cứu cũng khó tr nh khỏi thi u sót
ong nhận

ợc ki n óng góp t qu thầy c Trân tr ng !
T

ồ hí

inh ng y 1 th ng 6 n m

ợc thực hiện nhằm khảo s t
chống thất thu thu

ện luận văn

n hiệu quả chống thất thu thu

a b n Quận

Th nh phố

nh gi của ng ời nộp thu

T T t i hi cục Thu Quận

ồ

T T

hí

inh

ối với hiệu quả

tr n c sở l m h nh v

thang o SERVQU
ề t i ã sử dụng dữ liệu thu
v

p dụng cả

tính v ph

ph

ợc t khảo s t

ng ph p nghi n cứu l

ng ph p nghi n cứu

ph

mẫu ng ời nộp thu

ng ph p nghi n cứu

nh l ợng Trong ph

nh

ng ph p nghi n cứu

nh tính, ề t i thực hiện phỏng vấn c c chuy n gia nhằm thi t lập, iều
ch nh v bổ sung m h nh v thang o Ti p theo, ối với ph
nghi n cứu

ƣờ t ực

hân tố t c ộng

ronbach

kiểm

nh l ợng, t c giả p dụng ph

Sau ó, m h nh

ợc

ng ph p phân tích hồi quy tuy n tính

t quả nghi n cứu ã x c
h ởng

ng ph p phân tích hệ số tin cậy

lpha v phân tích nhân tố kh m ph E

nh th ng qua ph

ng ph p

nh có

n c ng t c chống thất thu thu

bi n ộc lập l nhân tố ảnh

T T, bao gồm c ng t c gi m s t

k t hợp với tuy n tryền ộng vi n; thanh tra gi m s t c ng th c nộp thu ; sự

phối hợp ban ng nh ch c n ng v chính s ch tuy n truyền ph p luật thu ; ứng
u ễn

ế ìn P ƣơn

dụng c ng nghệ; thủ tục quản l ; ban ng nh chức n ng với c ng t c gi m s t;
tr nh ộ c n bộ quản l thu cùng với

bi n quan s t có li n quan T

ó, ề

t i ề xuất c c giải ph p nhằm cải thiện v nâng cao hiệu quả chống thất thu
thu

T T ối với c c doanh nghiệp tr n

Minh.

iii

iv

a b n Quận

Th nh phố ồ hí


MỤC LỤC
ABSTRACT

This thesis was conducted aiming to investigate the evaluation of the
taxpayers on the effectiveness of preventing the loss in VAT tax which is paid by
the local enterprises in District Tax Department of District 10, Ho Chi Minh city.

Ị H

H A HỌ ............................................................................................i

ỜI AM

....................................................................................................... ii

ỜI ẢM Ơ ........................................................................................................ iii
M Ắ

Ậ

Ă .........................................................................................iv

The results were concluded accordingly to the framework and the SERVQUAL

ABSTRACT ............................................................................................................. v

scale.

MỤ
The paper analyzed the data collected from a survey of 300 samples of

Ụ ...............................................................................................................vi

A H MỤ

Ả G ................................................................................................ x

taxpayers through a mixed method of both qualitative and quantitative research. In

A H MỤ HÌ H ................................................................................................xi

qualitative research method, interviews with experts in the field were conducted in

A H MỤ

order to establish, adjust, and modify the framework as well as the scale. Next, in

HƢƠ G 1: GIỚI HIỆ

Ắ ...................................................................................... xii

SỰ Ầ T

quantitative approach, the author applied the method of analyzing the reliability,
Cronbach Alpha number, and the exploratory factor, EFA. Then, the framework

I

1.2.1.

Ứ ......................................................... 1

Ê

ỨU ............................................................. 3

ục ti u nghi n cứu ................................................................................ 3

1.2.2. âu hỏi nghi n cứu ................................................................................. 3

The results identified seven independent variables which affect the task of
preventing the loss in VAT taxes, including: the integration of supervising and

1.3. Ố T Ợ

VÀ

encouraging the taxpayers, supervising the tax paying process, the collaboration

1.4.

Á

between relevant departments and the policy of disseminating the laws of tax

1.5. Ý

paying, applying the technology, the administrative procedures, the supervising task

1.6.

of relevant functional departments, the ability of the tax administrators, along with

GHIÊ

Ề TÀ .......................................................................... 1

Ụ T ÊU, ÂU Ỏ

1.2.

was examined through the linear regression analysis.

T Ủ

Ạ
Ê

Ĩ KHOA
T ẤU Ủ

VI

Ê

ỨU Ủ

..................... 3

ỨU ....................................................................... 3

VÀ T Ự T
UẬ V

HƢƠ G 2: Ơ Ở

UẬ V

Ậ

Ủ

Ề TÀ .................................. 4

............................................................................ 4
Ề HỐ G HẤ

H

H

GI

Ị

23 moderating variables. From the results, the paper suggested some solutions to

GIA Ă G ............................................................................................................... 6

improve and enhance the effectiveness of preventing the loss in VAT taxes of local

2.1. TỔ

QUAN VỀ T U

Á TRỊ GIA T

................................................ 6

2.1.1. h i niệm về thu GTGT: ........................................................................ 6

enterprises in District 10, Ho Chi Minh.

2.1.2. Vai trò của thu gi tr gia t ng ................................................................ 6
2.1.3. ội dung c bản của thu gi tr gia t ng................................................. 8
2.2. T ẤT T U T U ........................................................................................... 10
2.2.1. h i niệm thất thu thu ......................................................................... 10
2.2.2.

c d ng biểu hiện của thất thu thu gi tr gia t ng .............................. 12

2.2.3. hững nguy n nhân c bản của thất thu thu ....................................... 13

v

vi


2.2.4. Ảnh h ởng của thất thu thu ................................................................. 16

4.2.1. T nh h nh thu thu

T T ối với c c doanh nghiệp ngo i quốc doanh.... 42

2.2.5. Sự cần thi t phải t ng c ờng chống thất thu thu gi tr gia t ng .......... 18

4.2.2. T nh h nh thu thu

ối với c c hộ kinh doanh c thể ............................ 45

Ệ

2.3.

Ủ

ỘT SỐ QUỐ

T ẤT THU T U VÀ À

TR

Ô

TÁ

Ố

Quận

2.3.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia trong c ng t c chống thất thu thu .. 19
i h c có thể tham khảo v vận dụng cho Việt am trong c ng t c

2.3.2.

chống thất thu thu ................................................................................. 21
ỘT SỐ

Ê

ỨU TR Ớ

hững mặt h n ch ........................................................................... 49

T QUẢ

2.4.1. ghi n cứu tr n th giới......................................................................... 23

T À

2.4.2. ghi n cứu trong n ớc ........................................................................... 24

4.3.1.

3.2. Á

ẢT

T

Ô

3.3.

U

3.4.
3.5. T

Ê

T

ỨU ................................................................... 29

ÂU Ỏ VÀ THANG

Á XỬ Ý Ữ

3.6.4. hân tích hồi quy v kiểm
Ả

nh giả thuy t ............................................ 40

GHIÊ

Á QUÁT VỀ QUẬ

Ứ

VÀ

4.1.1. T nh h nh kinh t xã hội Quận

4.1.2. hi cục thu Quận
Ộ

4.2.
À QUẬ

U
T À

HẢ

thất thu thu

....................... 42

Th nh phố ồ hí

inh .................. 42

Th nh phố ồ hí
Ố

inh .................................... 42

T ẤT T U T U

Ố Ồ

T T TRÊ

Ị

.............................................. 42

vii

iểm

4.3.4.3

nh giả thi t c c nhân tố t c ộng
a b n Quận

n c ng t c chống

Th nh phố ồ hí

inh ..... 60

ng quan ......................................................................... 60

nh giả thuy t nghi n cứu ...................................................... 66
Ậ

Ớ

À QUẬ
5.2.

inh ............ 55

UẬ ................................................................................................... 67

HƢƠ G 5:
5.1. Ị

Th nh phố ồ hí

t quả hồi quy ................................................................................. 61

4.3.4.2
4.4. T Ả

a b n Quận

T T tr n

hân tích t

4.3.4.1

Ậ ........................... 42

Ụ T U QUẬ

T T tr n

ồi quy v kiểm

4.3.4.

ỆU ................................................................ 36

nh ộ tin cậy của thang o......................................................... 37

HƢƠ G 4:

......................................................................... 50

iều ch nh m h nh nghi n cứu ........................................................ 56

4.3.3.2

............................................... 33

3.6.3. hân tích nhân tố kh m ph ................................................................... 38

4.1.

TỚ T
À QUẬ

hân tích EFA.................................................................................... 55

4.3.3.1

tả dữ liệu .......................................................................................... 36

3.6.2. iểm

Ộ
Ị

tả mẫu nghi n cứu .......................................................................... 50

thu thu

ỨU .............................................................................. 29

3.5.2. Thi t k bảng hỏi v thu thập dữ liệu ..................................................... 34

3.6.1.

Ố Ồ

T T TRÊ

4.3.3. hân tích nhân tố kh m ph c c nhân tố t c ộng tới c ng t c chống thất

3.5.1. Thi t k thang o .................................................................................... 33

3.6.

 TỐ TÁ

4.3.2. hân tích ộ tin cậy của thang o .......................................................... 52

ỨU ....................................................................................... 31

Ả

ỨU VỀ Á

T ẤT T U T U

Ứ ................................................. 28

Ê

Ê

Ê
Ố

ợc ................................................................ 47

ỨU ........................................................................... 28

HƢƠ G 3: PHƢƠ G PH P GHIÊ
Ê

ab n

hững th nh tựu

4.3.

t

T T tr n

inh trong thời gian qua.......................... 47

4.2.3.2
Ờ

3.1. QUY TR

Th nh phố ồ hí

4.2.3.1

ÂY ........................................................ 23

2.4.

nh gi chung về c ng t c chống thất thu thu

4.2.3.

CHO VIỆT NAM ..................................... 19

Ô
T À

I

GHỊ ....................................................... 69

TÁ T U T U VÀ T U

Ố Ồ

T T TRÊ

Ị

.............................................. 69

Ị ...................................................................................................... 71
5.2.1. Ti p tục sửa ổi v ho n thiện hệ thống v n bản quy ph m ph p luật về
thu ......................................................................................................... 71
5.2.2. T ng c ờng quản l ng ời nộp thu ...................................................... 73
5.2.3. Quản l chặt chẽ c n cứ tính thu .......................................................... 74

viii


5.2.4. Tổ chức tốt c ng t c c n bộ ................................................................... 77
5.2.5. T ng c ờng c ng t c tuy n truyền, hỗ trợ ng ời nộp thu ................... 78
5.2.6. T ng c ờng sự phối hợp với c c c quan có li n quan ......................... 80
5.2.7. Xây dựng k ho ch thu thu h ng n m hợp l ...................................... 80
5.2.8. T ng c ờng c ng t c thanh tra, kiểm tra ............................................... 81
5.2.9. Xử l nhanh, g n c c khoản nợ thu ..................................................... 84
5.2.10.

Ứng dụng khoa h c c ng nghệ ........................................................ 84
Ị ..................................................................................................... 84

5.3.
5.3.1.

ối với h n ớc, tổng cục thu ........................................................... 84

5.3.2.

ối với chính quyền

5.3.3.

ối với

a ph

ng ........................................................... 85

quan thu ............................................................................. 85

T ng c ờng quản l ng ời nộp thu ................................................ 85
Tổ chức tốt c ng t c c n bộ ............................................................... 87
T ng c ờng sự phối hợp với c c c quan có li n quan: .................... 88
5.3.4.

ột số ki n ngh kh c ........................................................................... 88

Ậ ............................................................................................................ 91
I IỆ
PHỤ
HẤ

HAM

Ụ

1:

H

Bảng

T nh h nh thu thu

T T ối với doanh nghiệp ngo i quốc doanh .... 43

Bảng

T nh h nh kiểm tra

ối với doanh nghiệp ............................................ 44

Bảng

T nh h nh quản l số hộ kinh doanh tr n

Â

HỎI

IỀ

G G

Ê

A

ỊA

Ề

Ă G
Ậ

10

ƢỜ G
H

ớc tính số thu GTGT thất thu t c c hộ kinh doanh ....................... 47

Bảng

tả mẫu nghi n cứu .......................................................................... 50

Bảng 4.6. K t quả phân tích ộ tin cậy của thang o .......................................... 52
Bảng 4.7. Hệ số Cronbach Alpha của Tổ chức bộ m y thu (TCBM) ................. 54
Bảng 4.8. Hệ số Cronbach Alpha của UDCN ...................................................... 55
Bảng 4.9: K t quả phân tích nhân tố kh m ph .................................................... 56
Bảng

c nhân tố t c ộng

Bảng 4.11: Ma trận hệ số t

n c ng t c chống thất thu thu GTGT ........ 57

ng quan earson ..................................................... 61

Bảng 4.12: K t quả hồi quy .................................................................................. 62
Bảng 4.13: K t quả kiểm
chống thất thu thu

nh cặp giả thi t c c nhân tố t c ộng tới c ng t c

T T tr n

a b n Quận

HỐ G

H PHỐ HỒ

HÍ MI H
PHỤ Ụ 2:

A

’ A PHA

PHỤ Ụ 3. EFA H

I

GIẢI HÍ H

PHỤ Ụ 4. EFA H

I

PHỤ H

PHỤ Ụ 5. Ả G ƢƠ G
PHỤ Ụ 6. HỒI

Y

A GIỮA

I

IỂM Ị H GIẢ HI

ix

a b n ................................ 45

Bảng

HẢ ..................................................................................... 92

Ả G

H

DANH MỤC BẢNG

x

Th nh phố Hồ hí

inh......... 66


DANH MỤ HÌ H
nh

DANH MỤC VI T TẮT

h nh nghi n cứu của Working Paper, Centre for tax system

CBCC

n bộ c ng chức

integrity, the Australian National University, Canberra;v v… ........................... 24
nh

h nh nghi n cứu của của TS. Nguyễn Th Thanh o i v Th S

Ph m Nữ

ai nh n m

h nh nghi n cứu của Nguyễn Th Lệ Thúy .................................... 26

nh

h nh nghi n cứu của

Xuân Tr ờng v TS

guyễn

Quy tr nh nghi n cứu của ề t i............................................................ 28

nh

h nh nghi n cứu t ng c ờng chống thất thu thu GTGT ............... 30
ng tr nh ớc l ợng chung l ........................................................................ 31

nh

hân lo i c c ph

DN

oanh nghiệp

DNNQD

oanh nghiệp ngo i quốc doanh

nh hi n 26

nh

nh

hi cục thu

............................................................................... 25

nh

h

CCT

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

ng ph p lấy mẫu ..................................................... 32

h nh m phỏng

nhân tố EFA ....................................................... 38

GTGT

i tr gia t ng

NSNN

gân s ch nh n ớc

NTD

g ời ti u dung

nh 4.1: Biểu ồ c cấu giới tính trong mẫu nghi n cứu ................................... 51
nh
nh
Quận

iểu ồ n m c ng t c mẫu nghi n cứu................................................. 52
h nh nghi n cứu t ng c ờng chống thất thu thu
Th nh phố Hồ hí

T T tr n

ab n

inh ........................................................................ 60

nh

iểu ồ tầng số của phần d chuẩn hóa ............................................... 65

nh

iểu ồ P-P Plot của c c iểm quan s t ............................................... 65

nh

ồ th phân t n phần d chuẩn hóa v gi tr dự o n chuẩn hóa........ 66

TCCTTT T ng c ờng chống thất thu thu

UBND

xi

Ủy ban nhân dân

xii


HƢƠ G 1: GIỚI THIỆ
1.1 Ự Ầ

HI

ỦA Ề

Về mặt l luận, Thu

GHIÊ

ỨU

Thu

I
T T l thu tính tr n phần gi tr t ng th m của

T T l lo i thu gi n thu, một y u tố cấu th nh trong gi

thanh to n của h ng ho , d ch vụ nhằm ộng vi n một phần thu nhập óng góp cho
h n ớc th ng qua việc trả tiền mua h ng của ng ời ti u dùng, nh sản xuất kinh
doanh v cung ứng d ch vụ ch l ng ời nộp thay
T T ng y c ng

ho tới nay vai trò của thu

ợc nâng cao, ó kh ng ch d ng l i ở việc ảm bảo nguồn thu

nu i sống bộ m y nh n ớc, m còn góp phần quản l

iều ti t vĩ m nền kinh t

một c ch hiệu quả
n c nh ó theo Tổng

ục thu , thất thu thu l một hiện t ợng thực t

kh ch quan vốn có của bất kỳ hệ thống thu khóa n o
một vấn ề (i) lợi ích của

ó phản nh hai mặt của

h n ớc v (ii) lợi ích của doanh nghiệp (hay lợi ích

c nhân) Tr n thực t th hai lợi ích n y th ờng mâu thuẫn nhau,
có khuynh h ớng t ng nguồn thu t thu , trong khi ó
số thu phải nộp c ng nhiều c ng tốt V t

h n ớc lu n

lu n mong muốn giảm

ó thất thu thu lu n có biểu hiện, diễn

bi n rất a d ng v phức t p, tùy theo iều kiện kinh t - xã hội của một quốc gia
Trong thời gian qua, mặc dù ng nh thu ng y c ng có nhiều nỗ lực, nh ng
c c biện ph p chống thất thu thu xem ra ch a hữu hiệu, d ờng nh ng nh thu
mới tận thu

ợc với c c

n v v c ng dân g

ng mẫu trong nghĩa vụ thu , còn

những ng ời cố t nh trốn thu th kh ng b ch t i T nh tr ng n y kh ng những thể
hiện trong thu thu nhập c nhân ( ối với ng ời có thu nhập cao) m thể hiện rất
dễ thấy trong thu gi tr gia t ng Rất nhiều doanh nghiệp, kh ch s n, cửa h ng…
kh ng l m hóa

n cho kh ch h ng, còn kh ch h ng th rất nhiều ng ời cũng

kh ng có nhu cầu lấy hóa

thu gi tr gia t ng)

h nh trung t o th m sự c nh tranh kh ng l nh

m nh giữa c c doanh nghiệp

h ng ho , d ch vụ ph t sinh ở t ng khâu trong qu tr nh sản xuất, l u th ng, ti u
dùng h ng ho

về nghĩa vụ thu của c ng dân, v

n (tr những doanh nghiệp cần có hóa

n ể khấu tr

hần lớn khoản doanh thu kh ng nhỏ ó h n ớc kh ng thu

ợc thu , cả thu gi tr gia t ng lẫn thu thu nhập doanh nghiệp T nh tr ng ó

ộ t i chính (
chính s ch thu

) ã ch ra n m nguy n nhân về việc thất thu thu

với thực t i v y u cầu ph t triển của nền kinh t ( ) Thu

T T l một lo i thu

mới ti n ti n, nh ng c ng nghệ quản l thu thu ch a theo k p, do ó ã t o ra
nhiều c hội thuận lợi, ể c c chủ thể kinh doanh trốn thu , lậu thu ( ) Trong t

t ởng cải c ch thu vẫn còn mang nặng dấu ấn c ch cũ - c ch k ho ch hóa tập
trung ( ) Qu tr nh cải c ch thu mới tập trung nhiều
m ch a có sự quan tâm thích

ng

n khía c nh chính s ch

n việc cải c ch h nh chính Thu , dẫn

n

n ng lực quản l h nh chính Thu thấp, hiệu quả ch a cao, l m xuất hiện nhiều tồn
t i trong c ng t c h nh thu ( )

h a chuẩn b

ầy ủ c c iều kiện cần thi t ể

triển khai thu GTGT có hiệu quả
Tr n c sở

nh gi thực tiễn c ng t c thu thu , thất thu thu

n m trong giai o n

–

T Tc c

v a qua, ộ T i chính ã th nh lập an h

phòng chống vi ph m quản l thu

T T do ích thân

ộ tr ởng

ộT i

o
hính

l m tr ởng ban trong thời gian gần ây V nh vậy trong thời gian tới ng nh thu
ãx c

nh th m một nhiệm vụ lớn v tr ng iểm nữa l ki n quy t ấu tranh

chống thất thu thu
ối với Quận

T T
Th nh phố

ồ hí

inh, X c

nh nhiệm vụ thu

S

,

chống thất thu thu l h t sức nặng nề, n n to n thể c n bộ c ng chức hi hi cục
thu Quận

ngay t những th ng ầu n m

c c giải ph p quy t liệt chống thất thu, nợ

ã tích cực thực hiện ồng bộ

ng thu

Tr ớc c c vấn ề l luận, thực tiễn v chủ tr

ng lớn nh n ớc trong n m

v c c n m ti p theo về chính s ch t i khóa, chi ti u c ng, chống thất thu
ngân s ch… t c giả ã m nh d n lựa ch n ề t i
chống thất thu thu
phố ồ hí

hân tố t c ộng

T T ối với c c doanh nghiệp tr n

inh l m luận v n tốt nghiệp

kh ng những gây tổn h i cho lợi ích của ất n ớc m còn t o ra sự bất b nh ẳng

1

( )

T T còn qu nhiều khe hở, qu nhiều bất cập, kh ng phù hợp

2

n hiệu quả

a b n Quận

Th nh


1.2. MỤ

IÊ , Â HỎI GHIÊ

1.2.1. Mục t u n

10 Th nh phố ồ hí

Ứ

h

n cứu:

ục ti u của ề t i l phân tích,
c ng t c chống thất thu thu

nh gi thực tr ng thất thu thu

T T tr n

T T tr n

a b n Quận

1.2.2. âu ỏ n



n hiệu quả việc t ng c ờng chống



iểm



hân tích nhân tố kh m ph ,



ồi quy bội v kiểm

Th nh phố ồ hí

Th nh phố ồ hí

inh

n cứu:

ột l , Thực tr ng thất thu thu v diễn bi n c ng t c chống thất thu thu
T T tr n

a b n Quận

ai l ,
T T tr n

liệu với sự hỗ trợ của phần mềm S SS . nh sau

inh;

a b n Quận

ồng thời xem xét ảnh h ởng của c c nhân tố
thất thu thu

T Tv

Th nh phố ồ hí

c nhân tố n o ảnh h ởng

a b n Quận

Th nh phố

inh .

ng ph p phân tích dữ liệu, t c giả sử dụng c c kỹ thuật phân tích dữ

ồ hí

nh c c giả thuy t nghi n cứu
HỰ

IỄ

ỦA Ề

I

ệ thống hóa một c ch khoa h c về c c l luận có li n quan
T T v chống thất thu thu

inh? V ảnh h ởng nh th n o

?

nh ộ tin cậy thang o,

GHĨA KHOA HỌ

1.5.

inh ang diễn ra nh th n o ?
n t ng c ờng chống thất thu thu

tả dữ liệu nghi n cứu

hân tích v

n thu

T T.

nh gi c ng t c chống thất thu thu t i

a b n Quận

Th nh phố ồ hí Minh.
al ,

Quận

m th n o ể t ng c ờng chống thất thu thu

Th nh phố ồ hí

1.3. ỐI ƢỢ G
(1)

PH M VI GHIÊ

Ứ

T T, c c quy

Th nh phố ồ hí

ỦA

Ậ

nh về chống thất thu thu

T T

a b n Quận

Th nh phố ồ hí

Th nh phố

inh

h

Ứ

ng ph p thu thập dữ liệu, b n c nh dữ liệu thứ cấp
ục thu Th nh phố

Quận

inh, trong giai o n 2010 - 2015; ề t i còn sử dụng

ồ hí

ồ

hí

ợc thu thập t c c

b o c o của Tổng cục thu ,
Th nh phố

inh, hi

hi cục thu

dữ liệu s cấp

ợc thu thập th ng qua h nh thức phỏng vấn trực ti p bằng bảng

câu hỏi theo ph

ng ph p iều tra mẫu thuận tiện với quy m mẫu l

ó l c c c n bộ ang c ng t c trong lĩnh vực thu

3

hi cục thu Quận

c ờng chống thất thu thu
a ph

Th nh phố ồ hí
Th nh phố

ồ

T T; ồng thời cũng l

hí

inh.
inh trong việc t ng

b i h c kinh nghiệm cho c c

ng kh c tham khảo trong c ng t c chống thất thu thu

T Tt i

nghi n cứu, b n

ng ời

hi cục thu Quận

c quan tâm tới lĩnh vực thu

Ấ

1.6.

n 2/2016; dữ liệu thứ

ợc thu thập trong giai o n t 2010 - 2015.

1.4. PHƢƠ G PH P GHIÊ

a b n Quận

uối cùng ề t i cũng l nguồn t i liệu tham khảo hữu ích cho c c nh

(3) Thời gian nghi n cứu khảo s t t th ng 2/2015
cấp

ỗ trợ

Ă

inh

(2) h ng gian nghi n cứu tập trung chủ y u t i
inh, chi hi cục thu Quận

hận diện v phân tích c c ảnh h ởng của c c nhân tố tới việc t ng c ờng

chống thất thu thu t i

ề t i tập trung v o nghi n cứu diễn bi n hiện tr ng thất thu thu v

a b n Quận

ồ hí

ab n

inh trong giai o n tới

c ng t c chống thất thu thu
tr n

T T tr n

ỦA

Ậ

Ă

Với vấn ề n u tr n ề t i

ợc cấu trúc th nh



h

ng



h

ng



h

ng



h

ng

t quả nghi n cứu



h

ng

t luận v giải ph p

ch

ng

iới thiệu nghi n cứu
sở l luận về chống thất thu thu gi tr gia t ng
h

óm tắt c ƣơn 1:
nghi n cứu

T T

ng ph p nghi n cứu

h

ng 1 n y t c giả tr nh b y sự cần thi t của ề t i

sở h nh th nh ề t i, mục ti u nghi n cứu, ph

cũng nh giới h n của ề t i Xuất ph t t những

4

ng ph p,

nghĩa

t ởng v mục ti u ó, nghi n


cứu cũng cụ thể hóa bằng c c câu hỏi m sẽ
l tr nh b y bố cục của ề t i nghi n cứu
ch

h

ợc trả lời trong suốt ề t i, sau cùng

HƢƠ G 2: Ơ Ở

ng n y l m c sở v nền tảng của c c

ẬN VỀ CHỐNG THẤT

THU THU GI

ng sau ó

2.1. Ổ G QUAN Ề H

GI

Ị GIA Ă G
Ị GIA Ă G

2.1.1.

á n ệm về t uế GTGT:

Theo

uật Thu gi tr gia t ng ã

am khóa X , kỳ h p thứ

ợc Quốc hội n ớc

th ng qua ng y

th ng

n m

X
th

Việt

Thu gi tr

gia t ng l thu tính tr n gi tr t ng th m của h ng ho , d ch vụ ph t sinh trong
qu tr nh t sản xuất, l u th ng

n ti u dùng

h vậy thu

T T l lo i thu

gi n thu dựa tr n gi tr t ng th m của h ng ho , d ch vụ ph t sinh trong qu n tr nh
sản xuất, l u th ng
Thu

n ti u dùng

T T có ph m vi iều ch nh rộng, p dụng với tất cả c c lo i sản

phẩm, h ng ho , d ch vụ, ti u thụ trong n ớc (kể cả h ng ho ch u thu ti u thụ ặc
biệt v h ng ho nhập khẩu), bao trùm l n m i tổ chức, c nhân thuộc m i lĩnh vực
sản xuất kinh doanh v cung ứng d ch vụ

ức thu phải nộp th ờng c n cứ v o

c ng dụng vật chất của sản phẩm chứ kh ng phân biệt ng ời mua v mục ích sử
dụng Thu n y th ờng chi m tỷ tr ng lớn trong tổng thu

S

,

ợc coi tr ng

trong tổng thể to n bộ hệ thống thu
Thu gi tr gia t ng theo cấu trúc thu tỷ lệ, của mức thu suất,
trong qu tr nh tính to n v thu thu , thể hiện chính x c bản chất

T T

n giản
go i

mức thu suất % m phần lớn c c n ớc ang p dụng cho h ng ho xuất khẩu
nhằm ho n l i phần thu

ã thu ở khâu tr ớc,

h n ớc khuy n khích sản xuất

h ng xuất khẩu, t o iều kiện cho h ng xuất khẩu c nh tranh tr n th tr ờng quốc
t , c c n ớc th ờng quy

nh t

n

h ng ho d ch vụ ở n ớc ta, thu
ây l

mức) l

%, %, v

2.1.2. Vai trò củ t uế

mức thu tuỳ theo tính chất của t ng lo i

T T

ợc iều ch nh còn l i

á trị

tăn

Theo i o tr nh Thu của Tr ờng
thu gi tr gia t ng có c c vai trò sau:

5

mức thu (tr ớc

%

6

i h c kinh t T

ồ hí

inh (

),


Thu

T T t o n n m i tr ờng c ng bằng, qua ó góp phần thúc ẩy sản

xuất, mở rộng l u th ng h ng ho , d ch vụ
Thu

chính s ch thu ở n ớc ta phù hợp với sự vận ộng v t ng tr ởng của nền kinh t
th tr ờng, t o iều

T T l i có u iểm l ch thu v o phần gi tr gia t ng của h ng ho ,

d ch vụ qua c c khâu t qu tr nh sản xuất, l u th ng h ng ho cho

kiện mở rộng hợp t c kinh t với c c n ớc kh c tr n th giới

n ti u dùng,

2.1.3.

ộ dun cơ bản củ t uế

ho n to n kh ng thu thu tr n to n bộ doanh thu nh m h nh thu doanh thu Việc

Theo

uật Thu gi tr gia t ng ã

p dụng thu

T T thay cho thu doanh thu kh ng ảnh h ởng tới gi cả sản phẩm

ti u dùng, kh ng gây khó kh n, trở ng i cho c c khâu t sản xuất l u th ng h ng

ho v ti u dùng cuối cùng
Thu
d ch vụ

nh hợp l v chính x c h n, góp phần ổn

Thu

th ng

n m

nh cho

S

S

,

th ng

n m

X

Việt

Ti p

nl c c

T T, lần gần nhất l v o ng y

; có thể kh i qu t nội dung luật thu gi tr gia t ng nh

ối t ợng ch u thu

T T l tất cả h ng hóa d ch vụ dùng cho sản xuất,

kinh doanh v ti u dùng ở Việt

T T ộng vi n một phần thu nhập của ng ời ti u dùng v o

góp phần h nh th nh khoản thu lớn v o ổn

th ng qua ng y

sau:

nh gi cả, khuy n

khích v thúc ẩy sản xuất, l u th ng h ng ho

tăn

ợc Quốc hội n ớc

uật sửa ổi bổ sung một số iều của luật thu
ng y

T T kh ng có hiện t ợng thu trùng thu , giúp cho gi cả h ng ho ,
ợc x c

am khóa X , kỳ h p thứ

á trị

kh ng ch u thu quy

Với ph m vi p dụng

am, tr

nh t i iều

ối t ợng nộp thu

nhóm ối t ợng h ng ho , d ch vụ

của uật thu

T T,

T T

c tổ chức, c nhân có ho t ộng sản xuất,

rộng rãi trong nhiều ng nh nghề, lĩnh vực, ối t ợng nộp thu v ch u thu

ều dễ

kinh doanh h ng hóa d ch vụ ch u thu

d ng chấp nhận, tính tập trung của thu , c c y u tố tr n t o tiền ề ể thu

T T

nghề, h nh thức tổ chức kinh doanh (g i chung l c sở kinh doanh) v tổ chức, c

thực hiện vai trò n y một c ch rõ rệt tr n thực t
Thu

nhân nhập khẩu h ng hóa ch u thu

T T p dụng thu suất % ối với h ng xuất khẩu v

hoặc ho n l i to n bộ số thu

ợc khấu tr

T T của c c y u tố mua v o n n có t c dụng giảm

diện ch u thu
thu

hộ mậu d ch th thu

n cứ tính thu

u thu nhập khẩu l h ng r o thu quan thứ nhất bảo

n cứ tính thu

T T ở khâu nhập khẩu cũng có thể xem l h ng r o thu

(1) i tính thu
a)

T T góp phần t ng c ờng c ng t c h ch to n k to n v thúc ẩy

việc mua b n h ng ho có ho

n chứng t

ỹ thuật tính thu

ợc quy

b n thực hiện tốt h n ch

ộ ho

n, chứng t

7

óp phần thực hiện hệ thống

nh nh sau:

ối với h ng hóa, d ch vụ ch u thu ti u thụ ặc biệt

l gi b n ã có thu ti u thụ ặc biệt nh ng ch a có thu gi tr gia t ng;

T T ầu ra v

T T ầu v o l biện ph p kinh t góp phần thúc ẩy ng ời mua v ng ời

T T l ( ) gi tính thu v ( ) thu

ối với h ng ho , d ch vụ do c sở sản xuất, kinh doanh b n ra l gi b n

ch a có thu gi tr gia t ng
Thu

ối t ợng nộp

suất

quan thứ hai góp phần bảo hộ mậu d ch dù mức ộ bảo hộ có thấp h n thu nhập

thu

T T ở Việt am th c c nh nhập khẩu n y cũng l

T T

T T cùng với thu nhập khẩu l m t ng chi

khẩu

ợc

xem nh nhập khẩu h ng ho t n ớc ngo i n u c c h ng ho , d ch vụ n y thuộc

xuất khẩu có thể c nh tranh thuận lợi tr n th tr ờng quốc t
phí cho c c nh nhập khẩu

T T (g i chung l ng ời nhập khẩu) Tất cả

c c tổ chức, c nhân nhập khẩu h ng ho , mua d ch vụ t n ớc ngo i hoặc

chi phí, h gi th nh sản phẩm, ẩy m nh xuất khẩu, t o iều kiện cho h ng ho
ối với h ng nhập khẩu, thu

T T ở Việt am, kh ng phân biệt ng nh

b)

ối với h ng hóa nhập khẩu l gi nhập t i cửa khẩu cộng với thu nhập

khẩu (n u có), cộng với thu ti u thụ ặc biệt (n u có)
x c

nh theo quy

nh về gi tính thu h ng nhập khẩu;

8

i nhập t i cửa khẩu

ợc


c)

ối với h ng hóa, d ch vụ dùng ể trao ổi, ti u dùng nội bộ, bi u, tặng

cho l gi tính thu gi tr gia t ng của h ng hóa, d ch vụ cùng lo i hoặc t

ợc p dụng với

ng

ng t i thời iểm ph t sinh c c ho t ộng n y;

h

ph p khấu tr v ( ) h

d) ối với ho t ộng cho thu t i sản l số tiền cho thu ch a có thu gi tr
gia t ng; Tr ờng hợp cho thu theo h nh thức trả tiền thu t ng kỳ hoặc trả tr ớc

(1) h

trả tr ớc cho thời h n thu ch a có thu gi tr gia t ng; Tr ờng hợp thu m y

thu

ng tiện vận tải của n ớc ngo i lo i trong n ớc ch a sản xuất
ợc tr gi thu phải trả cho n ớc ngo i;

) ối với h ng hóa b n theo ph

ng thức trả góp, trả chậm l gi tính theo

gi b n trả một lần ch a có thu gi tr gia t ng của h ng ho

ó, kh ng bao gồm

khoản lãi trả góp, lãi trả chậm;

g)

ối với ho t ộng xây dựng, lắp ặt l gi tr c ng tr nh, h ng mục c ng

ng ph p trực ti p

kinh doanh v ng, b c,

tính thu l gi tr xây dựng, lắp ặt kh ng bao gồm gi tr nguy n vật liệu v m y

cho t ng nhóm ối t ợng

móc, thi t b ;

2.2. HẤ

i)

i l , m i giới mua b n h ng ho v d ch vụ h ởng

hoa hồng l tiền hoa hồng thu

ợc t c c ho t ộng n y ch a có thu gi tr gia

H

thanh to n l gi
c ng thức sau

ợc sử dụng chứng t thanh to n ghi gi

ã có thu gi tr gia t ng th gi tính thu
i ch a có thu

ợc x c

nh theo

T T = i thanh to n ( + Thu suất của h ng

hóa, d ch vụ)
(2) Thu suất thu

9

T T ối với h ng hóa, dich vụ

nh c ch tính chi ti t

á n ệm t ất t u t uế:

ích c ng

ợc ph p luật quy

nh nhằm sử dụng cho mục

ch sử ã chứng minh thu ra ời l cần thi t kh ch quan gắn liền với

sự ra ời, tồn t i v ph t triển của nh n ớc
ợc hiểu l hiện t ợng trong ó những khoản tiền t c c c

nhân, tổ chức có ti n h nh c c ho t ộng sản xuất, kinh doanh hay có những iều
kiện c sở vật chất nhất
S

nh so với khả n ng của h cần phải óng nộp v o

, song v những l do xuất ph t t phía nh n ớc hay ng ời nộp thu m

những khoản tiền ó kh ng
T T Thu suất thu

T T có c c quy

H

Thất thu thu
ối với h ng ho , d ch vụ

ợc x c

Thu l một khoản óng góp bắt buộc t c c thể nhân v ph p nhân cho nh

t ng;
k)

T T phải nộp

T T của h ng hóa, d ch

T T của h ng hóa, d ch vụ; v tùy v o ặc iểm

n ớc theo mức ộ v thời h n

ối với ho t ộng

ng ph p n y, thu

n v kinh doanh m luật thu

2.2.1.

am v ch a thực hiện ầy

ể l m c n cứ tính thu theo

ng thức tính nh sau V T phải nộp =

của c c

nộp ngân s ch nh n ớc;

ng ph p khấu tr v c c c sở

n, chứng t

ng ph p khấu tr thu Với ph

vụ ch u thu * Thu suất thu

ất phải

nh của ph p luật
ng ph p khấu tr

ợc p dụng ối với c c c nhân kinh doanh

am nh ng kh ng th nh lập ph p nhân t i Việt

nh nh sau

ối với ho t ộng kinh doanh bất ộng sản l gi b n bất ộng sản ch a

ng

qu , ngo i tệ, tổ chức c nhân n ớc ngo i kinh doanh t i

hợp xây dựng, lắp ặt kh ng bao thầu nguy n vật liệu, m y móc, thi t b th gi

có thu gi tr gia t ng, tr gi chuyển quyền sử dụng ất hoặc tiền thu

n chứng t theo quy

ng k nộp thu theo ph

ch a có ủ iều kiện p dụng tính thu theo ph

ph

( ) h

ng thức tính nh sau V T phải nộp = V T ầu ra – V T ầu v o
(2) h

Việt

ng ph p c bản l

Áp dụng ối với c sở kinh doanh thực hiện ầy

n, chứng t v

tr nh hay phần c ng việc thực hiện b n giao ch a có thu gi tr gia t ng Tr ờng

h)

ph

ng ph p trực ti p

ủ c c iều kiện về k to n, ho

e) ối với gia c ng h ng ho l gi gia c ng ch a có thu gi tr gia t ng;

% (chi ti t xem t i luật thu GTGT).

T T, có

ủ c c iều kiện về sổ s ch k to n, hóa
về k to n, hóa

ợc ể cho thu l i, gi tính thu

%, %,

ng ph p khấu tr

tiền thu cho một thời h n thu th gi tính thu l tiền cho thu trả t ng kỳ hoặc
móc, thi t b , ph

biểu sau

ng ph p tính thu

ợc nộp v o NSNN.

ng thất thu thu l những biểu hiện b n ngo i của thất thu thu theo

10


những ti u thức nhất

nh

o ó có thể kh i qu t c c d ng thất thu thu c bản

nh sau

quyền lợi của giai cấp thống tr , nh n ớc cần có nguồn t i chính ể
cầu chi ti u của m nh

Thất thu thu do kh ng bao qu t h t số c sở sản xuất, kinh doanh nguy n
nhân n y do c c c sở sản xuất, kinh doanh kh ng
k mã số thu hoặc

ng k kinh doanh, kh ng

ng k kinh doanh nh ng ch a

ng

guồn n y

p ứng nhu

ợc lấy bằng c ch ộng vi n một phần thu nhập

của c c tầng lớp trong xã hội Với quyền lực của m nh, nh n ớc ặt ra c c lo i
thu buộc m i c nhân v tổ chức trong xã hội phải tuân theo

hu cầu chi ti u của

ng k mã số thu m vẫn ti n

nh n ớc c ng nhiều th mức ộng vi n của thu c ng cao Tuy nhi n trong nền

oặc cũng có thể do c c c sở n y xin t m ngh kinh

kinh t th tr ờng mục ti u của c c nh kinh doanh l tối a hóa lợi nhuận, v vậy

doanh, giải thể kinh doanh nh ng thực t vẫn ti n h nh c c ho t ộng sản xuất, kinh

h lu n t m c ch ể l m t ng doanh thu, giảm chi phí trong ho t ộng sản xuất,

doanh.

kinh doanh của m nh, v thu cũng l một khoản chi m h phải nộp cho nh n ớc

h nh sản xuất, kinh doanh.

hiều ối t ợng cố t nh k khai kh ng úng số thu phải nộp theo quy
của ph p luật cũng nh thực t m h

ang kinh doanh

nh

c doanh nghiệp cũng nh

n n sẽ l m giảm lợi nhuận m c c nh kinh doanh n y thu

ợc

h vậy, trong

thu lu n tồn t i mâu thuẫn giữa lợi ích của nh n ớc v lợi ích của ng ời kinh

c c hộ

doanh, chính v lẽ ó t nh tr ng thất thu thu , gian lận về thu l kh ng thể tr nh

kinh doanh nộp thu theo k khai thấp h n so với số thu thực t phải nộp bằng c ch

khỏi

khai t ng chi phí, giảm doanh thu thậm chí k khai sai thu suất

Thủ tục h nh chính trong lĩnh vực thu

Thất thu t ho t ộng xây dựng, du l ch lữ h nh, vận tải t nhân, cho thu
nh ngh còn lớn

o nh n ớc ta ch a có c c quy

ộng n y có hiệu quả

nh cụ thể ể quản l c c ho t

ũng chính v vậy m c c c nhân, c c hộ kinh doanh, c c

doanh nghiệp th ờng kh ng khai b o, kh ng

l ợng ng ời phải nộp thu thu nhập c nhân

iện nay, số l ợng ng ời lao ộng

h nh nghề tự do ở n ớc ta còn lớn, thu nhập của ng ời lao ộng ở n ớc ta có t
nhiều nguồn thu kh c nhau v th ờng lớn h n nhiều so với quỹ l
n ớc ch có thể quản l

ch a sửa ổi do vậy gây tâm l e ng i

ợc phần thu nhập th ng qua quỹ l

n c quan thu của ng ời nộp thu

ng t c kiểm tra, thanh tra thu mặc dù ã
vẫn ch a cao

Thất thu do ch a bao qu t h t thu nhập của ng ời nộp thu cũng nh số

ợc cải thiện nhiều song vẫn còn
hiều quy tr nh quản l thu còn

nhiều bất cập

ng k nộp thu nhằm trốn, tr nh

nghĩa vụ nộp thu với nh n ớc

ã

nhiều h n ch gây khó kh n cho ng ời nộp thu

kinh doanh

o ó ch a thể ph t hiện

ợc cải thiện nh ng hiệu quả

ợc vi ph m của c c doanh nghiệp, c sở

n c nh ó, việc xử l c c h nh vi gian lận về thu còn ch a nghi m,

mức xử ph t còn nhẹ ch a có tính r n e dẫn

n một số doanh nghiệp, c sở kinh

doanh vẫn còn t i ph m

ng nh ng nh

ệ thống thu ng y c ng t ng cả về số l ợng v thể lo i, nhiều lo i thu có

ng m c c c quan,

mức thu suất còn qu cao, nh ng nhiều lo i thu l i có mức thu suất qu thấp do

n v chi trả, còn những khoản thu nhập t c c nguồn kh c th ch a có biện ph p

vậy ch a ảm bảo h i hòa lợi ích giữa nh n ớc, doanh nghiệp v ng ời lao ộng

quản l hiệu quả

dẫn

o ó, t nh tr ng thất thu thu nh tr n có thể ề cập

n một số nguy n

nhân chủ y u nh sau
o xuất ph t t ng ời nộp thu

n việc thực hiện thu còn gặp nhiều khó kh n
2.2.2.

ác dạn b ểu

ện củ t ất t u t uế

á trị

tăn

ng thất thu thu gi tr gia t ng l những biểu hiện b n ngo i của thất thu
Trong l ch sử ph t triển của xã hội nh

n ớc ra ời l tất y u kh ch quan trong xã hội có giai cấp

11

ể có thể ảm bảo

thu theo những ti u thức nhất

nh

o vậy có thể kh i qu t c c d ng thất thu thu

gi tr gia t ng c bản nh sau:

12


(1) Thất thu thu gi tr gia t ng do kh ng bao qu t h t số c sở sản xuất,
kinh doanh T nh tr ng n y xảy ra do c c c sở sản xuất, kinh doanh kh ng
k kinh doanh, kh ng
kh ng

ng k mã số thu hoặc có thể

ng

ng k kinh doanh nh ng

ng k mã số thu nh ng vẫn ti n h nh sản xuất, kinh doanh

go i ra

(1) Xuất ph t t ng ời nộp thu Trong thu lu n tồn t i mâu thuẫn giữa lợi
ích của nh n ớc v lợi ích của ng ời kinh doanh, v lẽ ó t nh tr ng thất thu thu
l kh ng thể tr nh khỏi
Trong l ch sử ph t triển của xã hội nh n ớc ra ời l tất y u kh ch quan

cũng có thể do c c c sở n y xin t m ngh kinh doanh nh ng thực t vẫn ti n h nh

trong xã hội có giai cấp

c c ho t ộng sản xuất, kinh doanh.

n ớc cần có nguồn t i chính ể

hiều ối t ợng cố t nh k khai kh ng úng số thu

(2)
theo quy

nh của ph p luật cũng nh thực t m h

ng lẽ phải nộp

ang kinh doanh

c doanh

ể có thể ảm bảo quyền lợi của giai cấp thống tr , nh

ợc lấy bằng c ch ộng vi n một phần thu nhập của c c tầng lớp trong xã hội
trong xã hội phải tuân theo

thu thực t phải nộp bằng c ch khai t ng chi phí, giảm doanh thu thậm chí khai sai

ộng vi n của thu c ng cao

(3)

hu cầu chi ti u của nh n ớc c ng nhiều th mức

Trong nền kinh t th tr ờng mục ti u của c c nh kinh doanh l tối a hóa
c doanh nghiệp nhất l c c doanh nghiệp ngo i quốc doanh t m m i

c ch ể trốn, lậu thu nh lập

hệ thống sổ s ch k to n ể ối phó với c quan

lợi nhuận, v vậy h lu n t m c ch ể l m t ng doanh thu, giảm chi phí trong ho t
ộng sản xuất, kinh doanh của m nh, m thu cũng l một khoản chi m h phải

thu , thực t cho thấy nhiều k to n của c c c ng ty sở hữu h ng tr m chữ k

nộp cho nh n ớc n n sẽ l m giảm lợi nhuận m h thu

kh c nhau.

m nh h lu n t m c ch l m giảm số thu

(4) Trốn thu th ng qua bu n lậu, nhất l bu n b n qua bi n giới kh ng
những kh ng giảm m có chiều h ớng ng y c ng t ng v phức t p h n tr ớc

khai b o, kh ng

c c nhân, c c hộ kinh doanh, c c doanh nghiệp th ờng kh ng
ng k nộp thu nhằm trốn, tr nh nghĩa vụ thu với nh n ớc

(6) Thất thu thu t c c khoản phí, lệ phí do ch a có biện ph p quản l có
hiệu quả ví dụ nh t nh tr ng mua, b n vé cầu

ờng giả diễn ra rất tấp nập m

nh n ớc ch a có biện ph p quản l

ng lẽ phải nộp m trốn

ợc thu

h a có sự phối hợp chặt chẽ trong c ng t c quản l thu
hính quyền c c cấp ch a tích cực t o iều kiện thuận lợi cho c quan thu
l m việc
Việc ch a phối hợp chặt chẽ giữa c c c quan nh U
quận, U

Quận,

ng

n

h ờng… cũng l m cho sự quản l thu của c c doanh nghiệp b rời

r c v lỏng lẻo h n gây thất thu thu cho S
(3) Xuất ph t t bản thân c quan thu ,

(7) V lợi ích c nhân c n bộ thu móc ngoặc với ng ời nộp thu
giảm số thu phải nộp v o S

o ó v lợi ích của

(2) Xuất ph t t c c c quan quản l nh n ớc

thu nh ngh còn lớn do nh n ớc ch a có c c biện ph p quản l c c ho t ộng
n y có hiệu quả

ợc

kh ng phải nộp th c ng tốt

(5) Thất thu t ho t ộng xây dựng, du l ch lữ h nh, vận tải t nhân, cho

2.2.3.

guồn n y

Với quyền lực của m nh nh n ớc ặt ra c c lo i thu buộc m i c nhân v tổ chức

nghiệp cũng nh c c hộ kinh doanh nộp thu theo k khai thấp h n nhiều so với số
thu suất

p ứng nhu cầu chi ti u của m nh

ểl m

ể chia ch c

ữn n u n n ân cơ bản củ t ất t u t uế:

T nh tr ng thất thu thu nói tr n do nhiều nguy n nhân kh c nhau, trong ó

o tr nh ộ quản l còn y u, bộ m y tổ chức kém hiệu quả v do tr nh ộ
chuy n m n của c n bộ quản l ch a cao
h ng ph t hiện ra những gian lận, sai sót trong c c hóa
s ch do vậy ng ời nộp thu có thể trốn thu
o kh ng bao qu t h t số c sở sản xuất, kinh doanh

có một số nguy n nhân chủ y u sau

13

14

n, chứng t , sổ


go i ra còn do c c c sở n y xin t m ngh kinh doanh nh ng thực t vẫn
ti n h nh c c ho t ộng sản xuất

tính sai c sở tính thu

ột số doanh nghiệp k khai nộp thu nh ng l i

biểu thu cũng t

iển h nh nh tính sai về số l ợng, gi b n h ng ho , p

dụng kh ng úng thu suất theo quy

nh ối với t ng ng nh nghề v c c mặt h ng

uật thu sửa ổi bổ sung thi u tính k p thời v hợp l sẽ kh ng bao qu t
ợc h t nguồn thu t

theo xu h ớng p dụng thu suất thấp l m thất thu thu cho S
hiều quy tr nh quản l thu ch a

xem xét sửa ổi do vậy gây tâm l sợ

ó dẫn

n bỏ sót những nguồn thu kh ng nhỏ cho S

c giải ph p về quản l kinh t xã hội ch a

(4) Xuất ph t t thủ tục h nh chính trong lĩnh vực thu còn nhiều phiền h ,
gây khó kh n cho ng ời nộp thu

ng ối phức t p v chi li ch a phù hợp với thực tiễn v ch a phù

hợp với khả n ng óng góp của c c tầng lớp dân c

ợc r so t,

2.2.4. Ản

n c quan thu của ng ời nộp thu

(5) Xuất ph t t c ng t c kiểm tra, thanh tra thu còn nhiều bất cập, ch a

ƣởn củ t ất t u t uế:

Thất thu thu nói chung v thất thu

T nh tr ng ch a nắm bắt ủ th ng tin,

nh gi

úng ối t ợng m vẫn ti n

ợc vi ph m của c c c sở

Việc xử l c c h nh vi trốn thu , lậu thu còn ch a nghi m, mức xử ph t

n ớc ta thu thu

óng góp khoảng

% v o ngân s ch (tr thu t

h nh ho t ộng, tuy nhi n khi xảy ra t nh tr ng thất thu thu th nguồn thu của nh
n ớc sẽ giảm i, khi ó sẽ ảnh h ởng

ph m

tr ớc t nh h nh ó nh n ớc buộc phải
n c nh ó, c n bộ thu ch a quan tâm úng mức tới c ng t c thanh tra,
n ốc c c c sở kinh doanh ể h nộp thu

ầy ủ, k p thời v o S

c doanh nghiệp th ờng qua mắt c quan thu bằng c ch khai thi u hay giấu

iảm bớt c c khoản chi ã dự

n k ho ch chi ti u của nh n ớc
nh

ho ch ã

t

ợc nh k

ề ra.

n th m tiền ể bù ắp phần chi theo k ho ch ã ề ra

hi ó l ợng tiền

a v o l u th ng qu nhiều so với sản phẩm thực t trong xã hội, dẫn

iện nay c quan thu vẫn thi u những biện ph p kiểm tra, ối chi u tờ khai

tr ng l m ph t ảnh h ởng nghi m tr ng tới sự ổn

của ối t ợng nộp thu với t nh h nh kinh doanh thực t của doanh nghiệp, h n nữa
n u có kiểm tra v ph t hiện sai ph m th cũng ch l cảnh c o chứ ch a xử ph t

nặng nợ trong t

triệt ể

v lợi nhuận nh mong muốn

kh n trong thực tiễn tính to n, thực hiện…
n việc hiểu sai luật thu do ó sẽ dẫn

n thực hiện sai

ộ thu vẫn còn nhiều chỗ còn ch a hợp l nh thu suất,

15

hi ó sẽ ể l i g nh

ng lai nhất l khi c c khoản ầu t n y kh ng mang l i hiệu quả

Về mặt xã hội, Thất thu thu gây ra t c ộng kh ng nhỏ ối với ời sống

KT- X

o chính s ch thu thay ổi li n tục, diễn giải kh ng rõ r ng, còn có những

n t nh

nh v ph t triển của ất n ớc

Vay nợ c c c nhân, tổ chức trong v ngo i n ớc

(6) Xuất ph t t hệ thống thu gi tr gia t ng còn nhiều bất cập gây khó

ứng

hi ó k ho ch của nh n ớc sẽ phải

thay ổi, do vậy c c chi ti u về kinh t - xã hội có thể sẽ kh ng

doanh thu, khai khống chi phí l m t ng chi phí ầu v o ể giảm số thu phải nộp
hay thậm chí kh ng phải nộp thu

ầu) Th ng qua

việc thu thu nh n ớc tập trung một phần nguồn lực xã hội v o tay m nh ể ti n

còn qu nhẹ kh ng có tính r n e khi n cho t nh tr ng trốn thu , bu n lậu vẫn t i

hính s ch v ch

n

Về mặt chi ti u của nh n ớc Thu l nguồn thu chủ y u của nh n ớc, ở

h nh kiểm tra, thanh tra do vậy kh ng ph t hiện

thi u sót, s hở dẫn

T T xảy ra sẽ ảnh h ởng rất lớn

m i mặt của ất n ớc nh

thực sự ph t huy hiệu quả

kiểm tra

ợc cải c ch ồng bộ, ch a

t o c sở cho c ng t c quản l thu v m i tr ờng kiểm to n còn nhiều h n ch

của ng ời dân, ặc biệt ối với việc thực hiện c c chức n ng của nh

n ớc Thất thu thu có ảnh h ởng

n việc thực hiện c ng bằng xã hội do c nhân

cố t nh trốn tr nh nghĩa vụ nộp thu n n trong một số tr ờng hợp việc phân phối
l i thu nhập m chính phủ dự

nh sẽ khó có thể thực hiện

16

ợc

n c nh ó, thất


thu thu còn t o ra sự phân ho gi u nghèo, bất ối xứng giữa c c th nh vi n trong

ang

ợc khuy n khích mặc dù có lợi nhuận nh ng n u thấp h n ở vùng h

xã hội, những c nhân l m n chân chính th phải g nh ch u rủi ro trong kinh

kinh doanh m t m

doanh, còn một số lớn kh c th l i trốn v tr nh thu T

chuyển h ớng ầu t

ây nảy sinh c c tệ n n xã

oặc ể thúc ẩy ng nh nghề, lĩnh vực m nh n ớc cần

hội nh quan li u, bao cấp, cờ b c v sự tha ho bi n chất của một số c n bộ c

ph t triển mặc dù có những u ãi về thu nh ng ở lĩnh vực m h

quan

doanh, h trốn lậu

h n ớc Về phía ối t ợng nộp thu th một số bất chấp m i h nh vi, thủ

o n nhằm t o lợi th cho ri ng m nh

o ó thất thu thu

ã dẫn

n một hậu quả

Về mặt

kh ng l nh m nh giữa c c doanh nghiệp, những doanh nghiệp trốn
lợi th h n những doanh nghiệp kh ng trốn
kỷ c

ợc thu

ợc thu sẽ có

hi ó còn ảnh h ởng

n

ng xã hội, những doanh nghiệp trốn thu h t m c ch lẩn tr nh sự kiểm tra

của nh n ớc, thậm chí còn t m m i c ch kh c nhau ể trốn thu li n ti p, còn ối

với c c doanh nghiệp ch a trốn thu nh ng thấy c c doanh nghiệp kh c trốn
có lợi th trong kinh doanh th h có thể noi g

Về mặt kinh t , Thất thu thu l m giảm trầm tr ng nguồn thu của

S

,

nh h ớng trong t
h ởng

ng lai sẽ khó thực hiện h n t o ra một c ch bất hợp l ảnh

n m i tr ờng c nh tranh giữa c c doanh nghiệp v c c th nh phần kinh t

hính v l do n y m việc iều h nh quản l của nh n ớc gặp phải nhiều khó

o ức, l m n bất chính của một số c nhân, một số

doanh nghiệp, luật lệ l chuẩn mực chung cho m i ho t ộng trong SX- KD tuy
nhi n nó l i kh ng

ợc t n tr ng một c ch úng nghĩa

h vậy chúng ta c ng

nhận ra tầm quan tr ng của việc h n ch t nh tr ng trốn lậu thu , h n ch thất thu
thu ở mức thấp nhất l một việc l m h t sức cần thi t v cấp b ch hiện nay.
h vậy có thể thấy rằng thất thu thu có ảnh h ởng nghi m tr ng

mặt của xã hội,

ảnh h ởng tới c ng t c quản l thu thu , k ho ch thu v c c chính s ch ph t triển

ầu t v o lĩnh vực m nh n ớc

o ức, việc dùng những thủ o n tinh vi nhằm trốn thu gây thất

thu ã cho thấy sự xói mòn

ợc,

ng m vi ph m

ợc thu th cũng khó ể h

ang kinh

khuy n khích do vậy có thể l m cho nền kinh t ph t triển kh ng bền vững.

l thi u i sự c ng bằng trong xã hội
n c nh ó khi xảy ra t nh tr ng thất thu thu còn t o ra sự c nh tranh

ang

ợc c ch trốn thu , lậu thu th rất khó có thể thu hút h

thu l

n sự ph t triển bền vững của ất n ớc

nm i

o vậy chống thất thu

òi hỏi kh ch quan của m i nền kinh t
2.2.5. ự cần t ết p ả tăn cƣờn c ốn t ất t u t uế

á trị

tăn

Thu t c ộng v o nhiều mặt của xã hội, t c ộng m nh v o thu nhập của
m i tầng lớp nhân dân Việc thực hiện thu úng cũng ồng nghĩa với việc tính to n
h i hòa giữa tiền thu phải nộp v thực t kinh doanh

u nh có sự ch nh lệch

kh n Thất thu thu còn gây ra hậu quả nghi m tr ng ối với nền kinh t v qua ây

cao h n m theo ó ng ời nộp thu phải nộp nhiều h n th sẽ gây ra sự khó kh n

cho thấy sự ho t ộng kém h u quả của c c c quan quản l nh n ớc

cho ng ời tham gia sản xuất kinh doanh v gây t c ộng xấu v k m hãm l i sự

go i ra việc thất thu thu nó còn ảnh h ởng tới việc iều ch nh,
h ớng c cấu nền kinh t

nh

Th ng qua chính s ch thu nh n ớc có thể iều ch nh

c cấu nền kinh t theo vùng, theo lãnh thổ, theo lĩnh vực ảm bảo sự ph t triển
h i ho , ồng ều giữa c c vùng trong cả n ớc

ể thúc ẩy ph t triển ở một vùng

có kinh t l c bầy, bằng việc thi h nh chính s ch u ãi ối với nh

ầu t ở vùng

ó, nh miễn thu trong một khoảng thời gian, u ãi về thu suất, giãn thời gian

ph t triển của nền kinh t
những quy

o vậy thực hiện thu úng kh ng những phụ thuộc v o

nh về chính s ch thu m việc p dụng cũng phải úng với thực t .

T o nguồn thu v bảo ảm thu cho

S

l một trong những mục ti u c

bản của chính s ch thu , cho n n việc chống thất thu thu phải h ớng
một nguồn thu vững chắc cho
t ng thu cho S

S

n ảm bảo

hống thất thu thu có hiệu quả cao sẽ l m

ể thực hiện vai trò tổ chức, quản l v

nh h ớng nền kinh t

nộp thu … ể k u g i ầu t , tuy nhi n mục ti u của nh kinh doanh l tối a ho

ph t triển theo h ớng có lợi, t o c c mối quan hệ c ng bằng v b nh ẳng giữa c c

lợi nhuận

th nh phần kinh t thúc ẩy sản xuất kinh doanh ph t triển

o vậy khi nghi n cứu h nhất l n u ti n h nh kinh doanh t i

17

ab n

18


n c nh ó, ch ti u thu S
tr ng h ng ầu

l một trong những ch ti u ph p lệnh quan

ợc Quốc hội ph chuẩn v th ng qua h ng n m

ó có li n quan

khi vẫn còn số thu
thể t

ng y

T T ầu v o ch a khấu tr h t v o cuối kỳ, kỳ chuyển có

nh n

n

th ng Thậm một

v chi phối tới việc thực hiện c c ch ti u kh c nh kinh t , xã hội, an ninh, v n

số n ớc (Thổ hĩ

ho , quốc phòng…V vậy chống thất thu thu l

tiền m ch cho phép chuyển sang bù tr ở c c kỳ ti p theo (tr tr ờng hợp xuất

thu S

p ứng y u cầu ảm bảo nguồn

th ng qua c ng cụ thu

ỳ,

n m, tuy nhi n th ờng l sau t

aroc, anama) còn kh ng cho phép ho n thu

khẩu)

ặt kh c, trong c ng t c quản l thu cần ảm bảo những y u cầu sau Thu
úng, thu ủ v thu k p thời, có nh vậy th

S

mới

ợc ảm bảo, t o n n sự

ù tr v o c c nghĩa vụ thu kh c
số thu

T T kh ng

kh c

vực

o n th nh tốt ba y u cầu tr n chính l mục ti u phấn ấu của ng nh thu

c c nghĩa vụ thu ch a

I H

X cũ) cho phép ng ời nộp thu

GHIỆM

ỦA M

HỐ G HẤ THU H
2.3.1. Kinh n

Ố

Ố

GIA

G

Ô G

ệm củ một số quốc gia trong côn tác c ốn t ất thu

t uế.
ể h n ch việc thất thu thu
biện ph p chống thất thu thu

T T, một số quốc gia tr n th giới ã có c c

Việc phòng chống gian lận thu

ợc thực hiện th ng qua c ng t c quản l ho n thu
iểm l

T T chủ y u

T T Thu

T T có u

nh v o gi tr t ng th m của h ng hóa, d ch vụ ở t ng khâu sản xuất v

l u th ng cho

n ti u dùng, cho phép ng ời nộp thu

giai o n tr ớc v ng ời nộp thu
khấu tr h t, do ó tr nh

ợc trùng lặp thu

ã nộp m ch a

Tuy nhi n, thu

ợc

T T cũng có

nh ợc iểm l dễ b gian lận, nhất l ở khâu ho n thu V vậy, ể quản l v h n
ch gian lận trong ho n thu
ph

ng thức kh c nhau
huyển số thu

có quy

nh l số thu

buộc phải
an, hi

T T, c c n ớc tr n th giới ã p dụng nhiều

ột số ph

ng thức chủ y u l

T T ầu v o ch a

ột số n ớc

ợc khấu tr h t trong một kỳ bắt

ợc chuyển sang kỳ tính thu ti p theo (ví dụ Th i an,

ungari,

a

)

xuất khẩu Theo ph

nh n y th ờng kh ng

ng thức ó, ng ời nộp thu ch

19

ợc p dụng ối với
ợc ho n thu

T T

ợc quy

ợc bù tr v o

ột số quốc gia (c c n ớc thuộc i n

ợc bù tr v o c c khoản nợ ngân s ch kh c
nh trong luật hoặc theo quy t

Y u cầu kiểm to n tr ớc khi ho n thu

việc nộp v ho n thu
nhất

nh phải

nh của c quan

ndonesia ch thực hiện ho n thu

ungari p dụng c ch t i khoản thu

T T T i

T T ể quản l

enya, y u cầu ho n thu khi v ợt một ng ỡng

ợc một c ng ty kiểm to n ộc lập có

ng k h nh nghề x c

nhận
iểm tra chéo hóa

n, phân lo i ối t ợng nộp thu

n Quốc, Trung Quốc) chống gian lận trong ho n thu

(Pakistan,

ột số quốc gia
T T bằng c

ch kiểm tra chéo ối với c c giao d ch h ng hóa có quy m lớn v phân lo i ối
t ợng nộp thu

ch kiểm tra chéo hóa

p dụng kh triệt ể, theo ó hóa

nở

n Quốc v Trung Quốc

ợc

n b n h ng của những ng ời nộp thu sẽ

ợc

ối chi u th ng qua hệ thống m y tính, nhằm ph t hiện c c sai sót, mâu

thuẫn giữa doanh số mua v o v b n ra.
Quy
lận thu
c c quy t

Tuy nhi n, hầu h t c c n ớc có quy

n h n phải nộp

T T sau khi kiểm to n

so t xét v

T T ch a khấu tr h t sang c c kỳ ti p theo

nh cho phép

thu

ợc khấu tr thu ở c c

ợc ho n l i số thu

a ra quy

n h n thanh to n Tuy nhi n, cũng có quốc gia cho phép

Việc bù tr n y có thể

I HỌ CHO IỆ NAM

ột số n ớc

ợc khấu tr h t sẽ dùng ể bù tr v o c c nghĩa vụ thu

c ng bằng trong xã hội khuy n khích sản xuất kinh doanh ph t triển tr n m i lĩnh

2.3.

T T bằng

nh ng ỡng thu

T T ầu v o ể

ợc ho n thu

ể h n ch gian

T T cũng nh giảm thiểu c ng việc cho c quan thu trong việc xử l
nh ho n thu , một số n ớc quy

ầu v o ch a

nh ể

ợc ho n thu , số thu

T T

ợc khấu tr h t (sau khi ã bù tr với nghĩa vụ thu phải nộp)

phải v ợt một ng ỡng nhất

nh trong kỳ ho n thu th mới

20

ợc ho n (tr ờng hợp


Singapore, h p, a an hay am Phi).

n o – ó l khuy n khích sự tuân thủ tự gi c của ối t ợng nộp thu

o n thu ở mức thấp h n Trung Quốc quy
ợc ho n thấp h n số thu

nh tỷ lệ số thu

T T ầu v o v tỷ lệ n y

ợc x c

T T ầu ra
nh theo t ng

nhóm

khai tự nộp l một c ch quản l thu hiện

của Trung Quốc
dụng ầu v o l

ây l một trong những ặc thù trong chính s ch thu

T T

hẳng h n, một số nhóm h ng n ng sản có mức thu suất p
%, song ch

ợc khấu tr ở mức

% Trung Quốc ã sử dụng

chính s ch n y nh một c ng cụ ể iều ti t ho t ộng th

ng m i (t ng tỷ lệ khấu

ch tự

ợc p dựng khả phổ bi n

t i c c n ớc tr n th giới Tuy nhi n, c ch tự khai tự nộp phải
tr n c sở

h ng hóa kh c nhau

i ang

ợc p dụng dựa

thức tuân thủ, tự gi c thu của ng ời dân cao.

Thứ hai

ể t ng c ờng tính tuân thủ thu , h n ch việc thất thu thu th hầu

h t c c n ớc ều có những biện ph p t ng c ờng d ch vụ hỗ trợ ối t ợng nộp
thu , t o thuận lợi v giảm chi phí thực hiện nghĩa vụ thu cho ối t ợng nộp thu
ng t c n y

ợc quan tâm v trở th nh một u ti n của c quan thu ,

ợc thực

tr trong tr ờng hợp xuất khẩu khó kh n) cũng nh t ng chủ ộng trong iều h nh

hiện d ới nhiều h nh thức; cùng với ó l biện ph p thanh tra v ch t i xử l

ngân s ch

t ng c ờng ể bảo ảm rằng c c ối t ợng kh ng tuân thủ sẽ ph t hiện v xử l

hính s ch ho n thu

T T ối với

nghiệm quốc t cho thấy quy
một số n ớc quy

k khai theo qu

ghi n cứu kinh

nghi m theo quy

nh về kỳ k khai thu ở c c n ớc rất kh c nhau

nh ch k khai theo th ng, một số n ớc quy

nh k khai theo

nh của ph p luật .

Thứ ba l song song với việc p dụng c ch tự khai tự nộp nhằm t ng
c ờng tính tuân thủ tự nguyện của ối t ợng nộp thu , có quan thu c c n ớc rất

th ng, theo qu , theo n m tùy theo doanh thu v lĩnh vực ho t ộng (cung cấp

chú tr ng

h ng hóa hay d ch vụ); Trung Quốc quy

nh ngo i theo qu , th ng còn có c c thời

c c doanh nghiệp lớn)

h n

ng y Thời h n y u cầu ho n thu ở c c

t c ho n thu Ở nhiều quốc gia, c quan thu

ng y,

ng y,

ng y,

ng y,

ợc

n việc quản l c c ối t ợng nộp thu lớn (l doanh nghiệp, ặc biệt l
hân lo i ối t ợng quản l

ể thực hiện hiệu quả h n c ng

ã th nh ập bộ phận quản l

lớn

n ớc cũng rất kh c nhau nh ng ối với ng ời nộp thu k khai theo qu th thời

t i Tổng cục Thu hoặc ục thu nhằm mục ích kiểm so t chặt chẽ c c ối t ợng

h n

có số thu chi m tỷ tr ng lớn

ợc y u cầu ho n thu tối thiểu bằng thời h n k khai nộp thu
2.3.2.

ọc có t ể t

ệt

Thứ t

m tron côn

Quản l chặt chẽ c ng t c ho n thu , v ho n thu ở mức thấp nhất

tác c ốn t ất t u t uế

có thể ể tr nh gian lận thu

Thứ nhất l hầu h t c c n ớc ã chuyển t c ch c quan thu tính thu

tr ớc khi ho n thu

sang c ch tự khai tự nộp
thu

m k ảo v vận dụn c o

ó thể nói c ch tự khai tự nộp l c ch quản l thu

ối với doanh nghiệp phổ bi n hiện nay tr n th giới

thủ luật thu , h n ch việc thất thu thu v t ng thu

S

kiểm tra chéo ho
Thứ n m l

ể t ng c ờng sự tuân
, tr ớc sự ph t triển

Quy

ồng thời t ng c ờng c ng t c kiểm tra, kiểm to n
nh rõ ng ỡng thu

ầu v o

ợc ho n v ti n h nh

n ể t ng c ờng tính minh b ch trong c ng t c quản l thu
ể t ng c ờng sự tuân thủ thu , h n ch sự thất thu th ng nh

thu cần ảm bảo một hệ thống chính s ch rõ r ng,

n giản, minh b ch, ầy ủ;

nhanh chóng của ối t ợng nộp thu cả về số l ợng v sự phức t p của c c lo i

c sở vât chất kỹ thuật hiện

h nh kinh doanh do t c ộng của to n cầu ho v những th nh tựu của c ng nghệ

trong quản l thu ; hệ thống th ng tin trở th nh c ng cụ quan tr ng trong c ch tự

th ng tin, c c n ớc tr n th giới ều h ớng tới việc p dụng c ch quản l thu

khai tự nộp; ội ngũ c n bộ thu phải

hiện

ứng

i v hiệu quả

ột hệ thống quản l thu hiện

a phải ảm bảo nguy n tắc

i v việc ứng dụng tin h c ở mức ộ ng y c ng cao
ợc

ợc y u cầu

quản l thu c bản, ồng thời cũng l mục ti u cao nhất của bất kỳ ng nh nghề

21

22

o t o ể có tr nh ộ v n ng lức

p


2.4. M

Ố GHIÊ

ƢỚ

n cứu tr n t ế

2.4.1.
(1)

Ứ

ghi n cứu của

ay sự t c ộng qua l i của nhiều y u tố b n trong v b n ngo i m i tr ờng quản

ÂY:

l thu

ớ

ill, J

S(

), World

ank, Washington,

iagnostic ramework for Revenue dministration , ill, J

về

S dựa v o m h nh

sự phù hợp xem quản l thu thu nh l một hệ thống mở với sự t c ộng qua l i
của nhiều y u tố b n trong v b n ngo i m i tr ờng Ông cho rằng tính hiệu lực
của quản l thu thu

t

ợc khi có sự phù hợp của chi n l ợng ổi mới quản l

thu thu với c c y u tố m i tr ờng

hững c ch ti p cận ã n u ra tr n ây, theo

ng l xuất ph t t sự thi u hụt n o ó của hệ th ng quản l thu thu
(2)

ghi n cứu của James, S ,

assessment and administration in
Taxation law and policy, 5 (1), pp 3-

lley,

(

James, S

ewzealand Journal of

ã khẳng

Quản l thu thu

Vấn ề nhân sự - tham nhũng

c y u tố b n trong v b n ngo i m i tr ờng
Hìn 2.1. Mô ìn n

n cứu của Working Paper, Centre for tax system

integrity, the Australian National University, Canberra;v .v….

), về Tax ompliance, self-

ewzealand , the

c chính s ch thu

nh ể thực hiện

ợc

c c ng tr nh nghi n cứu tập trung v o h ớng mới l nghi n cứu sự phù
hợp v sự thích nghi của quản l thu

ối với sự thay ổi của ng ời nộp thu trong

ó l m rõ t i sao v l m th n o ể ng ời nộp thu tuân thủ luật thu ; t i sao ng ời

một hệ thống quản l thu thu dựa tr n sự tuân thủ tự nguyện của ối t ợng nộp

nộp thu l i trốn thu v x c

thu , c quan quản l thu phải nhận bi t những y u tố t c ộng

cứu i sâu xem xét những y u tố t c ộng

của ối t ợng nộp thu Sự tuân thủ cần phải

n sự tuân thủ

ợc xem xét ầu ti n theo c ch ti p

cận kinh t với c c c ng cụ ( hần th ởng khuy n khích, lợi ích có

ợc n u kh ng

nh những y u tố t o ra sự trốn thu

ột số nghi n

n sự tuân thủ của ng ời nộp thu bằng

c ch ti p cận kinh t ; c ch ti p cận h nh vi qua y u tố v n hóa v y u tố tâm l
h vậy có kh nhiều nghi n cứu về lĩnh vực thu , quản l c ng t c thu thu v

tuân thủ, sự miễn giảm thu , gia h n thu ) v chi phí tuân thủ (chi phí ti p cận

chống gian lận, thất thu thu … hần lớn c c m h nh nghi n cứu mới ch d ng l i

th ng tin; chi phí do b ph t vi ph m luật thu ; chi phí ngầm do hối lộ tham

ở mức ch ra c c nhân tố t c ộng tới việc thất thu thu m ch a

nhũng)

c c nhân tố t c ộng nh th n o v mức ộ t c ộng l bao nhi u tới việc chống

n c nh y u tố kinh t , t c giả nhận

nh cần phải hiểu sự tuân thủ của

ối t ợng bằng c ch ti p cận h nh vi l c ch ti p cận rộng h n qua y u tố v n ho
v y u tố tâm l

Tuy nhi n, sự tuân thủ thu còn phụ thuộc v o sự hiểu bi t của

ối t ợng nộp thu về luật, nghĩa vụ v quy tr nh tuân thủ thu
evasion

retrospective view , Sandmo,

(

), The research

orum on

2.4.2.

n cứu tron nƣớc
n cứu củ

Anh (2009) về ề t i
nghi n cứu ã

.

u ễn

hống gian lận thu

a ra c c nhân tố t c ộng

Taxation, Rosendal, orway; Quản l h nh chính thu t i h p - M.Bouvier, trong
tập s ch Quesais-Je (

);

new approach to tax compliance ,

raithwaite,

V.(2001), Working Paper, Centre for tax system integrity, the Australian National
University, anberra;v v…

ghi n cứu sự t c ộng của chính s ch thu

lực quản l thu thu ; Vấn ề nhân sự - tham nhũng t c ộng

23

ợc

thất thu thu

(1)

go i ra còn một số c ng tr nh nghi n cứu sau ây - The theory of tax

nh l ợng

n hiệu

n quản l thu thu ;

24

ị

n Ho
T T ở Việt

v

. P ạm ữ M
am hiện nay

n c ng t c gian lận thu

t quả

T T gồm


- Hệ t ốn c ín sác t uế;
- ổ c ức bộ má t u t uế;
- Ứn dụn k o
- ôn tác t

ọc côn n

ốn

n

ám sát t uế;

lận t uế

ín sác tu n tru ền v độn v n
k u ến k íc ;

GTGT

-P ố

ợp

n k ểm tr

ệ;

ữ các b n n

Hìn 2.2 Mô ìn n

n c ức năn

n cứu của của TS. Nguyễn Thị
Phạm Nữ M

hận xét

T T, về vai trò của thu

T T

tr ng về mặt l luận l t m hiểu kh i niệm về gian lận thu
T T, ch ra ảnh h ởng của gian lận thu

t nh tr ng gian lận thu
việc ho n thiện ch

v

.

An năm 2009

ề t i ã l m rõ những vấn ề l luận c bản về thu

rõ nguy n tắc thi t lập thu
lận thu

n Ho

T T, ở Việt

T T, c c h nh vi gian

T T

am ề t i ã

ồng thời ể h n ch

a ra nhiều biện ph p, t

ộ, chính s ch thu GTGT, t ng c ờng c ng t c thanh tra,

kiểm tra chống gian lận thu

T T Trong ề t i ã tr nh b y th nh c ng, ồng

thời ã i sâu xem xét h n ch , ch ra nguy n nhân của c ng t c chống gian lận
thu

T T ở Việt am
(2)

u ễn

ị ệ

ú (2009) ã có b i nghi n cứu về

o n thiện quản

l thu thu của nh n ớc nhằm t ng c ờng sự tuân thủ thu của doanh nghiệp"
uận n ti n sỹ kinh t , Tr ờng
của m nh t c giả ã

ih c

inh t Quốc dân,

a ra m h nh c c y u tố ảnh h ởng

nh n ớc v những y u tố ảnh h ởng

Hìn : 2.3 Mô ìn n

T T, l m

hận xét

ội dung quan
của

ềt i ã

a ra

n cứu của Nguyễn Thị Lệ
ợc c c nhân tố t c ộng

bao gồm Y u tố xã hội, y u tố kinh t , y u tố ph p luật, g nh nghề kinh

doanh của doanh nghiệp, tâm l doanh nghiệp v

ặc iểm ho t ộng doanh

nghiệp
n cứu củ PG .

(3)

ến (2013) với ề t i

.

Xuân

rƣờn v

hận diện c c h nh vi gian lận thu

.

u ễn

ã

a ra k t quả

nghi n cứu nh sau:
h

ộ sổ s ch k to n
nh vi mua b n

nh vi gian lận thu

ội Trong ề t i

n quản l thu thu của

ú

n sự tuân thủ thu

hi phí gi cả

n sự tuân thủ thu của doanh nghiệp
Áp dụng ch

ộ chính

s ch
Hìn 2.4 Mô ìn n

n cứu củ

Xuân rƣờn v
Chiến

25

26

.

u ễn ìn

ìn


hận xét

ề t i ã nghi n cứu

ợc c c h nh vi gian lận thu

ngo i sổ s ch k to n, T o giao d ch mua h ng giả m o,
thực t ,

ch to n k to n v k khai thu sai quy

h

ỏ
3.1.

nh

h

ng

Y

Ì H GHIÊ

ề t i nghi n cứu

óm tắt c ƣơn 2
thất thu thu

HƢƠ G 3: PHƢƠ G PH P GHIÊ

hi gi b n thấp h n gi

ỨU

Ứ
ợc triển khai theo quy tr nh

b ớc d ới ây

ã tr nh bầy c c vấn ề c n bản trong hệ thống l luận về chống
T T bao gồm c c nội dung về ( ) ệ thống c c kh i niệm về thu

X c

nh vấn ề nghi n cứu, mục ti u, nội dung, ối t ợng nghi n cứu

GTGT;
( )

ản chất, vai trò, nội dung của thu

T T; ( )

c vấn ề về thất thu thu

Xây dựng hệ thống c c kh i niệm, c c ch ti u thống k

GTGT;
( )

c nguy n nhân v c c h nh thức thất thu thu

tr ớc ây
h nh, ph

T T; ( )

ột số nghi n cứu

Thu thập dữ liệu thống k

ền tảng l luận n y sẽ góp phần h nh th nh hệ thống l luận cho m
ng ph p nghi n cứu t i ch

ng

của ề t i n y
Xử l dữ liệu

-

iểm tra, ch nh l , sắp x p số liệu
hân tích thống k s bộ
hân tích thống k thích hợp
hân tích v giải thích k t quả

o c o v truyền

t k t quả nghi n cứu

Nguồn: Thống kê ứng dụng trong kinh tế - xã hội (2011)
Hìn 3.1:
(1) X c

u trìn n

n cứu củ đề t

nh vấn ề nghi n cứu, mục ti u, nội dung, ối t ợng nghi n cứu;

(2) Xây dựng hệ thống c c kh i niệm, c c ch ti u thống k ;
(3) Thu thập dữ liệu thống k ;
(4) Xử l dữ li u;
(5) hân tích v giải thích k t quả;
(6)

27

o c o v truyền

t k t quả
28


Trong quy tr nh tr n, h ớng mũi t n t tr n xuống d ới ch tr nh tự ti n

v thất thu thu

T T; ề t i còn triển khai nghi n cứu khảo s t c c c n bộ ang

h nh c c c ng o n của quy tr nh nghi n cứu; h ớng mũi t n t d ới l n tr n ch

c ng t c trong lĩnh vực thu

những c ng o n cần phải kiểm tra l i, bổ sung hay l m l i n u ch a

Minh nhằm nắm rõ h n c c vấn ề v c c nhân tố t c ộng tới việc t ng c ờng

GIẢ HI

3.2.

GHIÊ

chống thất thu thu

Ứ .

Qua nghi n cứu phân tích c c nhân tố t c ộng
chống thất thu thu
ã

T T tr n

t y u cầu

a b n Quận

Th nh phố

ồ hí

inh, t c giả

a ra c c giả thi t nghi n cứu nhằm xây dựng m h nh ho n thiện c ng t c t ng

c ờng chống thất thu thu

T T tr n

a b n Quận

V li n quan

n c ng t c t ng c ờng

Th nh phố ồ hí

T T ể có

ệ thống chính s ch thu

sẽ t c ộng tích cực (dấu t c ộng + ), góp

phần ho n thiện c ng t c t ng c ờng chống thất thu thu
Th nh phố ồ hí

T T tr n

a b n Quận

v o hệ thống l luận về thu v thất thu th
n c ng t c chống thất thu thu

a ra Tr n c sở ó, dựa

T T v phân tích c c nhân tố t c

T T t c giã ã h nh th nh m h nh nghi n
T T nh sau :

ệ thống chính s ch thu ( T S)

inh .

Tổ chức bộ m y thu thu … sẽ ảnh h ởng tích cực (dấu t c ộng + ) tới
c ng t c t ng c ờng chống thất thu thu
ồ hí

ồ hí

n m h nh nghi n cứu chống thất thu thu gi tr gia t ng ã

cứu c c nhân tố t c ộng tới việc t ng c ờng chống thất thu thu

sau:

Th nh phố

ợc c c giải ph p hiệu quả

có một số ề t i của c c t c giả trong v ngo i n ớc ã
ộng

inh nh

T T t i hi cục thu Quận

T T tr n

a b n Quận

Tổ chức bộ m y thu thu (

TT)

Th nh phố

ăn cƣờn

inh
ng t c thanh kiểm tra, gi m s t chặt chẽ… sẽ ảnh h ởng tích cực (dấu t c

ộng + ) tới c ng t c thu chi ngân s ch nh n ớc ở Quận

Th nh phố

Ứng dụng c ng nghệ (U

c ốn t ất

)

t u t uế

ồ hí

GTGT

Minh.
Sự phối hợp giữa c c ban ng nh chức n ng chặt chẽ

sẽ l m t c ộng tích

cực (dấu t c ộng + ) tới c ng t c t ng c ờng chống thất thu thu
b n Quận

Th nh phố ồ hí

hính s ch tuy n truyền v

hính s ch tuy n truyền v

ộng vi n khuy n khích… sẽ ảnh h ởng tích

Th nh phố ồ hí

T T tr n

(TCCTTT)

a

inh

cực (dấu t c ộng + ) tới c ng t c t ng c ờng chống thất thu thu

b n Quận

T T tr n

ng t c thanh kiểm tra gi m s t (T T )

ộng vi n khuy n khích

(TT V)

a
Sự phối hợp giữa c c ban ng nh chức n ng (

inh

)

Ứng dụng khoa h c c ng nghệ… sẽ ảnh h ởng tích cực (dấu t c ộng + )
tới c ng t c t ng c ờng chống thất thu thu
phố ồ hí

T T tr n

a b n Quận

Th nh
Nguồn: Tổng hợp của tác giả từ hệ thống lý luận đã được trình bày ở chương 2

inh

3.3. MÔ HÌ H GHIÊ

Ứ .

n c nh việc sử dụng c c dữ liệu thứ cấp nhằm m tả về diễn bi n thu thu
29

Hìn 3.2: Mô ìn n

n cứu tăn cƣờng chống thất thu thuế GTGT
30


về c c ối t ợng nghi n cứu;

P ƣơn trìn ƣớc lƣợn c un l :
T

TTT = f(

nhân tố ề cập ở tr n), với giả thuy t

ộng tích cực, + tới T ng c ờng chống thất thu thu (T

nhân tố ều có t c

TTT)

ang c ng t c t i Quận

ệ thống chính s ch thu có t c ộng tích cực tới T ng c ờng chống thất

i.

ii.

X c
TTT)
TT) có t c ộng tích cực tới T ng c ờng

chống thất thu thu (TCCTTT)
iii.

Ứng dụng c ng nghệ (U

vi.

, kh l
t c giả x c
trong

m
h

ộng vi n khuy n khích (TT V) có t c ộng

ph

, tốt l

GHIÊ

, tốt h n l

quan s t; v quy m tối thiểu l

… h vậy với ề t i nghi n cứu của m nh
c n bộ thu
ó hai nhóm ph

ng ph p lấy mẫu x c suất v ph

th ch n mẫu l một trong những khâu quy t

nh chất l ợng của k t quả nghi n

ợc lấy t khung mẫu

ng ph p ch n mẫu c bản l

ng ph p lấy mẫu phi x c suất v

ối với ề t i nghi n cứu của m nh t c giả quy t

ợc m tả
nh lựa ch n

ng ph p lấy mẫu phi x c xuất, thuận tiện v c c u iểm của nó l tính ti t

Ứ

nh c c giả thuy t cần nghi n cứu

T T

ng nghi n cứu

kiệm chi phí, thời gian v khả n ng có thể thực hiện

nh l ợng ể kiểm

cứu

bi n o l ờng cần

ng ph p ch n mẫu

ph

) có t c ộng tích cực tới

kích th ớc mẫu

nh kích th ớc mẫu l

Sự phối hợp giữa c c ban ng nh chức n ng (
T ng c ờng chống thất thu thu (TCCTTT)

nh kích th ớc mẫu th ờng mang tính
a v o phân tích

) cho rằng

nh h nh d ới ây

Trong nghi n cứu

inh T khung mẫu n y t c giả sẽ

ích th ớc tối thiểu v ( ) Số l ợng bi n (câu hỏi) o l ờng ể

tích cực tới T ng c ờng chống thất thu thu (TCCTTT)

3.4. MẪ

ối với

nh giựa v o ( )

) có t c ộng tích cực tới T ng c ờng chống

ng t c thanh kiểm tra gi m s t (T T ) có t c ộng tích cực tới T ng
hính s ch tuy n truyền v

ng nghi n cứu

ợc x c

c ờng chống thất thu thu (TCCTTT)
v.

nh kích th ớc mẫu, Việc x c

air & ctg (

thất thu thu (TCCTTT)
iv.

Th nh phố ồ hí

kinh nghiệm Trong phân tích E

Tổ chức bộ m y thu thu (

m

li n hệ với một số l ợng hữu h n ể phỏng vấn

thu
thu (T

ợc thu hẹp h n t

ề t i nghi n cứu ây l danh s ch c c th ng tin c nhân chi ti t về c c c n bộ thu

ợc của t c giả

Mô ìn

ục ích của ch n mẫu l t m ra c c ặc tính của tổng thể cần nghi n cứu

th ng qua mẫu

Theo guyễn
( )X c

nh

Mẫu p

i diện
m

nh Th (

ng nghi n cứu; ( ) X c

th ớc mẫu; ( ) h n ph
X c

nh

) quy tr nh ch n mẫu

m

X c

Lấy mẫu thuận tiện

-

Lấy mẫu ngẫu nhi n giản

nh kích

-

Lấy mẫu tích lũy nhanh

-

Lấy mẫu có hệ thống

-

Lấy mẫu kiểm tra tỷ lệ

-

Lấy mẫu theo vùng lãnh thổ

-

Lấy mẫu ph n o n

-

Lấy mẫu ngẫu nhi n theo tầng

ng nghi n cứu, ây l tập hợp c c ối t ợng cần

ợc

ối với ề t i th chính l to n bộ c c c n bộ

ang c ng t c trong lĩnh vực thu , thanh tra thu v ngân s ch t i Quận
phố ồ hí

-

ng ph p ch n mẫu; ( ) Ti n h nh ch n mẫu

nghi n cứu, khảo s t hay phỏng vấn

Mẫu xác suất

b ớc

ợc chia th nh

nh khung mẫu; ( ) X c

xác suất

Th nh

inh v ng nh d c trong lĩnh vực thu

Nguồn: Lược dịch và biên soạn theo David J.Luck, Ronald. S. Rubin của Phan Văn
Thắng, Nguyễn Văn Hiến (1998)

Hìn 3.3: P ân loạ các p ƣơn p áp lấy mẫu

nh khung mẫu, ây l danh s ch liệt k c c th ng tin cụ thể cần, thi t
31

n

32


Ti n h nh ch n mẫu, sau khi ã x c

nh

ợc

vấn ề của quy tr nh lấy

mẫu, t c giả sẽ bắt tay v o ch n mẫu theo c c ti n tr nh ã x c
3.5. HI

Ả G Â HỎI
ết kế t

3.5.1.

nh ở tr n

) ã chia c c thanh o th nh

cấp ộ l ( ) Thang o

nh danh ; ( ) Thang

quy ớc
thang o khoảng với một iểm

tuyệt ối ( iểm gốc)

hờ iểm gốc v một ti u chuẩn o cụ thể, ta có thể sử dụng

m i c ng cụ to n - thống k

ể phân tích dữ liệu, so s nh

ợc

ợc tỷ lệ giữa c c tr số

o Theo tuần tự, thang o sau có chất l ợng o l ờng cao h n thang o tr ớc,

nh

ồng thời việc xây dựng thang o cũng phức t p h n Song kh ng phải cứ sử dụng

nh tính v khoảng c ch v tỷ lệ l thuộc nhóm

thang o tỷ lệ l tốt nhất, m phải tuỳ thuộc v o ặc iểm của hiện t ợng v ti u

o thứ bậc ; ( ) Thang o khoảng c ch; ( ) Thang o tỷ lệ ; trong ó thang

thức nghi n cứu m ch n thang o thích hợp

nh l ợng
Thang o

nh danh,

con số giống nhau

h vậy, ể xây dựng

ợc thang o n y, ta ch cần thi t lập

ợc mối quan hệ bằng nhau hoặc kh ng bằng nhau giữa c c
t ợng nghi n cứu theo dấu hiệu

n v của hiện

ợc o ể phân chia chúng th nh c c lớp kh ng

cắt nhau m kh ng cần theo một trật tự x c

nh n o Ví dụ Với ti u thức giới tính

Thang o thứ bậc, ây l thang o
ti u thức có quan hệ h n kém, cao thấp

nh danh nh ng giữa c c biểu hiện của
iả sử có c c iểm , , ,

lần l ợt tr n thang o thứ bậc, n u ã có
o i thang o n y cũng

lớn h n , th

lớn h n

v

o th i ộ, quan

iểm ứng liền nhau

>

,

,

,

th cũng sẽ có

ợc g i l ti u chuẩn o (hay

-B=B-

b ch phân () khoảng c ch giữa hai v ch ứng liền nhau l
hờ có ti u chuẩn o n y, n n có thể thực hiện

33

ki n khảo s t, trả lời của c c ối t ợng nghi n cứu

ể triển khai cụ

thể thang o khoảng c ch t c giả ã ứng dụng quan iểm về thang o của ikert,
h ng

) với
ki n

cấp

ộ sau

ồng
guyễn

o n to n kh ng ồng

h ng ồng

o n to n ồng

ết kế bản

3.5.2.
Theo

ỏ v t u t ập dữ l ệu

nh Th (

) có

d ng bảng câu hỏi chính l ( )

ảng

câu hỏi chi ti t dùng trong thu thập dữ liệu phục vụ cho nghi n cứu

nh l ợng v

( )

ối với ề t i

thu

n b i h ớng dẫn thảo luận dùng trong nghi n cứu

nh tính

iệu số giữa hai

T T tr n

a b n Quận

bảng

inh.

ợc tóm l ợc vắn tắt gồm b ớc nh sau

o) Trong thang o ộ

ớc

o chính l ti u chuẩn

hỏi có hiệu quả l x c

ợc c c phép tính cộng, tr ,

Th nh phố ồ hí

Tr n thực t việc thi t k bảng hỏi mang tính khoa h c v nghệ thuật cao

x p lần l ợt tr n thang o
nv

ặc biệt trong

ợc sử dụng nhiều nhất trong việc o

nghi n cứu của m nh t c giả dùng bảng câu hỏi chi ti t ể phỏng vấn c c c n bộ

thang o thứ bậc có c c khoảng c ch ều nhau nh ng

u có c c iểm

> ,

l ờng c c

cũng

iểm của con ng ời ối với một hiện t ợng xã hội n o ó

khoảng, v thoả mãn

nghi n cứu của m nh thang o khoảng c ch

lo i thang

ng ứng với ó l việc ứng

dụng c c kỹ thuật phù hợp với c c lo i thang o v o xử l dữ liệu

theo thứ tự

ợc dùng rất nhiều trong c c nghi n cứu xã

hội, ể o c c ti u thức m c c biểu hiện có quan hệ thứ tự nh

kh ng có iểm gốc l

o ề cập ở tr n phục vụ cho việc nghi n cứu v t

Rensis (

ch có hai lo i nam v nữ

Thang o khoảng,

Tr n c sở mục ti u nghi n cứu của ề t i, t c giả sử dụng cả

ây l lo i thang o có mức ộ o l ờng y u nhất

Thực chất của nó l g n cho c c biểu hiện cùng lo i của ti u thức nghi n cứu một

o

ó ch l số

tr n thang o

ng sai, tỷ lệ v g i nó l

ặc iểm c bản của thang o khoảng l ch a có gi tr

Thang o tỷ lệ,

n đo

danh v thứ bậc l thuộc nhóm

nh l ợng

tuyệt ối , m

THANG

con số ể diễn tả c c hiện t ợng khoa h c m chúng ta cần nghi n cứu Stevens

lớn h n

ợc c c tham số ặc tr ng nh trung b nh, ph

thang o

Trong nghi n cứu khoa h c v xã hội, o l ờng l c ch thức sử dụng c c
(

tính

X c

nh dữ liệu cần t m ki m

iều kiện ti n quy t ể lập bảng câu

nh chính x c c i g cần phải

ợc o l ờng v cần l m rõ

liệt k c c vấn ề cần o l ờng ó; ồng thời cũng h nh dung tr ớc xem c c bi n
34

số ó n n

ợc sử dụng nh th n o
ớc

X c

cứu cần phải x c

1.

nh quy tr nh khảo s t, phỏng vấn T i b ớc n y nh nghi n

nh xem sẽ dự ki n dùng ph

ng ph p n o ể thu thập th ng tin

(phỏng vấn trực ti p, iện tho i, email, b u iện ) ể t
thập th ng tin một c ch phù hợp v t
ớc

ó thi t lập quy tr nh thu

3.6. PHƢƠ G PH P XỬ
3.6.1. Mô tả dữ l ệu

ợc hỏi có hiểu câu hỏi, có bi t c ch trả lời, có c c

vấn ề bất tiện, v l … trong bảng hỏi hay kh ng?

hững vấn ề n y cần

ợc

nh gi cẩn thận tr ớc khi ti n h nh nghi n cứu chính thức
ớc

Quy t

nh về d ng câu hỏi v trả lời

ợc v chia cho tổng số quan s t

h nghi n cứu cùng cần

lần nhất trong dữ liệu; ( )

giao ti p giữa nh nghi n cứu v ng ời
v cùng quan tr ng

o bảng câu hỏi l ph

ợc hỏi n n việc x c

ó giúp cho việc diễn

ng tiện

nh c c ng n t l

ợc xắp x p theo thứ tự t ng dần; ( )

h

nh cấu trúc bảng hỏi

( ã

ng sai mẫu

ợc lấy) b nh ph

ột cấu trúc bảng hỏi chuần th ờng

tính cung cấp th ng tin c nhân v c c câu hỏi phụ

i, chia , chia

c

…; ( ) hoảng bi n

ợc x c

nh bằng c ch lấy trung b nh của c c bi n thi n

ng giữa t ng quan s t trong tập dữ liệu so với gi tr trung

X c

ộ lệch chuẩn l c n bậc

nh ặc tính vật l (d ng thể hiện) của bảng hỏi

của ph

nh của dữ liệu nghi n cứu

ảng tần số l một bảng tổng hợp c c biểu hiện có thể có của ặc iểm quan

h với ề t i n y do t c

s t, hoặc c c khoảng gi tr m trong ph m vi ó dữ liệu có thể r i v o v số quan
s tt

thể hi n tr n giấy A4.

to n xem so với tổng số quan s t th số

iểm tra v ho n thiện bảng hỏi

ng ứng với mỗi biểu hiện hoặc khoảng gi tr dữ liệu, ồng thời có thể tính

nhi u phần tr m
bảng hỏi của ề t i n y

ể

ột

ch tr nh b y bảng tần số bao gồm c c cột nội dung nh sau ( )

quan s t

bằng c ch

s t chia cho tổng số quan s t của dữ liệu
36

ợc hỏi tự nghi n cứu trả lời với c c b ớc nh sau:
35

n v thuộc biểu hiện n y chi m tỷ lệ bao

l liệt k c c biểu hiện có thể có của dữ liệu; ( ) ột

triển khai thu thập dữ liệu nghi n cứu, t c giả ã lựa ch n c ch thức phỏng vấn
ể ng ời

ai ch ti u n y dùng ể

ây l vấn ề

giả lựa ch n h nh thức phỏng vấn trực ti p n n ặc tính vật l của bảng hỏi l in v

ợc t c giả chi ti t hóa nh t i phụ lục

ng sai mẫu

nh gi mức ộ bi n thi n, mức ộ chính x c của dữ liệu quanh gi tr trung b nh
của nó; mức ộ ổn

quan tr ng v phụ thuộc v o h nh thức phỏng vấn l g

V

ode l gi tr lặp l i nhiều

b nh của nó
X c

gồm phần mở ầu, c c câu hỏi hâm nóng, c c câu hỏi ặc thù, c c câu hỏi mang

ớc

iểm ứng giữa

c gi tr lớn nhất (max) v nhỏ nhất (min); ( )

khoảng chia nhỏ dữ liệu h n chẳng h n chia

t dễ hiểu, úng v chính x c với c c

m i khi trả lời

ớc

go i ra ể bổ trợ cho gi tr trung b nh của dữ

thi n dữ liệu

ồ của nh nghi n cứu v l m cho ng ời trả lời hiểu úng, ầy ủ cảm thấy thoải
ớc

ợc

nh bằng c ch tính tổng số gi tr quan s t

liệu, trong m tả dữ liệu chúng ta còn quan tâm tới ( ) Trung v l
dãy dữ liệu ã

nh t ngữ trong bảng hỏi

i l ợng m tả mức ộ tập chung của dữ liệu

ợc x c

nhiều sự lựa ch n, c c quan iểm …)
X c

Ữ IỆ

Trung b nh cộng l một
sử dụng phổ bi n nhất v

cân nhắc c c d ng câu hỏi n o trong bảng hỏi (câu hỏi mở, câu hỏi óng, câu hỏi
ớc

Th nh

nh phỏng vấn

3. hận l i c c phi u hỏi t c c ầu mối v tổng hợp dữ liệu

trả lời ầy ủ, úng v có chất l ợng th khi thi t k bảng hỏi; nh nghi n cứu cần
nh l i rõ r ng xem ng ời

ợc x c

2. Th ng qua c c ầu mối t i mỗi iểm ể giải thích th m c c vấn ề ch a

ợc

x c

ể ảm bảo cho nội dung câu hỏi

inh có c c c n bộ

rõ v tổng hợp nhận l i c c bản trả lời

ó thể hiện ra th nh bảng hỏi phù hợp

nh gi nội dung câu hỏi

ửi bảng câu hỏi tới chi cục thu , c c phòng thu của Quận

phố ồ hí

ợc) của c c biểu hiện t

ng ứng; ( ) Tần suất

l tần số xuất hiện (số
ợc lấy bằng số quan