Tăng cường kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước huyện thanh ba, tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐÀO THỊ THU LĨNH

TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC
HUYỆN THANH BA, TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐÀO THỊ THU LĨNH

TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC
HUYỆN THANH BA, TỈNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ THỊ PHƯƠNG

THÁI NGUYÊN - 2017
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân và không sao
chép các công trình nghiên cứu của người khác để làm sản phẩm của riêng mình.
Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày
trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực chưa từng
được ai công bố trước đây. Tác giả hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực và
nguyên bản của luận văn.
Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017
Tác giả

Đào Thị Thu Lĩnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


ii
LỜI CẢM ƠN
Qua thời gian nghiên cứu, tìm hiểu tại Kho bạc Nhà nước huyện

Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ, em đã nỗ lực, cố gắng vận dụng những kiến thức đã
được học trong nhà trường để hoàn thành luận văn với tên đề tài: “Tăng
cường kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà
nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ”.
Để hoàn thành luận văn này, em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo
trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã truyền đạt những
tri thức bổ ích, tạo điều kiện giúp đỡ trong thời gian em học tập tại trường.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến tập thể lãnh đạo và cán bộ nhân
viên Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ đã tạo điều kiện
giúp đỡ, động viên, giúp em hoàn thành luận văn đúng thời hạn quy định
của nhà trường.
Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Đỗ Thị Phương, người
đã tận tình hướng dẫn chỉ bảo em trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017
Tác giả

Đào Thị Thu Lĩnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT ................................................... vii

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................... viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ........................................................... x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 3
4. Đóng góp của đề tài................................................................................... 4
5. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ................................................................... 4
6. Kết cấu của đề tài ...................................................................................... 6
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI
THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO
BẠC NHÀ NƯỚC ....................................................................... 8
1.1. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
qua Kho bạc Nhà nước .................................................................................. 8
1.1.1. Khái niệm chi thường xuyên và kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước .................................................................................. 8
1.1.2. Đặc điểm kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước .......... 9
1.1.3. Sự cần thiết phải tổ chức kiểm soát chi thường xuyên ngân sách
Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước ........................................................... 10
1.1.4. Nguyên tắc, công cụ kiểm soát chi thường xuyên ngân sách
Nhà nước ....................................................................................... 13
1.1.5. Nội dung, quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước 17
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
http://www. lrc.tnu.edu.vn/


iv
1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước .......................................... 21
1.2. Cơ sở thực tiễn về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

qua Kho bạc Nhà nước ................................................................................ 25
1.2.1. Kinh nghiệm về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà
nước qua Kho bạc Nhà nước ở một số địa phương ................................ 25
1.2.2. Bài học kinh nghiệm đối với Kho bạc Nhà nước huyện Thanh
Ba, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................... 29
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 31
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 31
2.2. Chọn địa điểm nghiên cứu ................................................................... 32
2.3. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 32
2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................ 32
2.3.2. Phương pháp xử lý số liệu ............................................................ 34
2.3.3. Phương pháp phân tích số liệu ...................................................... 34
2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ......................................................... 35
Chương 3. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC
HUYỆN THANH BA, TỈNH PHÚ THỌ ................................ 36
3.1. Giới thiệu chung về Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ .. 36
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ................................................ 36
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ .................................................................... 37
3.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức.................................................................. 40
3.1.4. Tình hình nhân sự tại KBNN huyện Thanh Ba ............................ 43
3.2. Thực trạng kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN huyện
Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2014-2016 ............................................ 44
3.2.1. Cơ sở pháp lý thực hiện kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua
KBNN ...................................................................................................... 44
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
http://www. lrc.tnu.edu.vn/


v

3.2.2. Tổ chức thực hiện kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua
KBNN huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ ................................................... 46
3.2.3. Kết quả kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN huyện
Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2014-2016 ........................................ 51
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba .................. 68
3.3.1. Các yếu tố chủ quan ...................................................................... 69
3.3.2 Các yếu tố khách quan ................................................................... 69
3.4 Đánh giá thực trạng kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN
huyện Thanh Ba giai đoạn 2014-2016 ........................................................ 70
3.4.1. Những kết quả đạt được ................................................................ 70
3.4.2. Những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của hạn chế .............. 72
Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT
CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC HUYỆN THANH BA,
TỈNH PHÚ THỌ ............................................................... 79
4.1. Quan điểm, định hướng tăng cường kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba ................... 79
4.1.1. Quan điểm tăng cường kiểm soát chi thường xuyên ngân sách
nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba ................................ 79
4.1.2. Định hướng tăng cường kiểm soát chi thường xuyên ngân sách
nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba ................................ 81
4.2. Một số giải pháp tăng cường kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua
KBNN huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ ....................................................... 83
4.2.1. Mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt qua KBNN ................. 83
4.2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ thực hiện kiểm soát chi thường
xuyên NSNN qua KBNN ........................................................................ 84
4.2.3. Hoàn thiện mô hình kiểm soát chi NSNN qua KBNN ................. 85
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
http://www. lrc.tnu.edu.vn/

vi
4.2.4. Hoàn thiện các điều kiện thực hiện kiểm soát chi thường xuyên
NSNN qua KBNN ................................................................................... 87
4.2.5. Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, định mức cho phù hợp với thực
tiễn phát sinh ........................................................................................... 89
4.2.6. Nâng cao chất lượng công tác lập, duyệt và phân bổ dự toán
ngân sách Nhà nước ................................................................................ 90
KẾT LUẬN .................................................................................................... 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


vii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

STT

DẠNG VIẾT TẮT

1

BTC

2

CP

Chính phủ

3

ĐVT

Đơn vị tính

4

HCNS

Hành chính sự nghiệp

5

HĐBT

Hội đồng bộ trưởng

6

KBNN

Kho bạc nhà nước

7

KSC

Kiểm soát chi

8

NĐ

Nghị định

9

NSNN

10

QĐ

Quyết định

11

TT

Thông tư

12

UBND

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

DẠNG ĐẦY ĐỦ
Bộ Tài chính

Ngân sách nhà nước

Ủy ban nhân dân

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1:

Tình hình lao động tại KBNN huyện Thanh Ba ......................... 43

Bảng 3.2:

Kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN huyện Thanh
Ba giai đoạn 2014-2016 .............................................................. 51

Bảng 3.3:

Tình hình từ chối thanh toán chi thường xuyên qua kiểm soát
tại KBNN huyện Thanh Ba giai đoạn 2014-2016 ...................... 52

Bảng 3.4:

Nguyên nhân bị từ chối thanh toán chi thường xuyên qua kiểm
soát tại KBNN huyện Thanh Ba giai đoạn 2014-2016 ............... 54

Bảng 3.5:

Chi thường xuyên NSNN qua KBNN huyện Thanh Ba theo
cấp ngân sách .............................................................................. 56

Bảng 3.6:

Tỷ trọng chi thường xuyên NSNN qua KBNN huyện Thanh
Ba theo cấp ngân sách ................................................................. 57

Bảng 3.7:

Chi thường xuyên ngân sách địa phương qua KBNN huyện
Thanh Ba giai đoạn 2014-2016................................................... 57

Bảng 3.8:

Chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua KBNN huyện
Thanh Ba theo nội dung chi ........................................................ 58

Bảng 3.9:

Chi cho thanh toán cá nhân qua KBNN huyện Thanh Ba giai
đoạn 2014-2016 .......................................................................... 60

Bảng 3.10: Tình hình từ chối thanh toán cho cá nhân qua KBNN huyện
Thanh Ba giai đoạn 2014 - 2016................................................. 61

Bảng 3.11: Chi cho quản lý hành chính, nghiệp vụ chuyên môn qua
KBNN huyện Thanh Ba giai đoạn 2014 - 2016 ......................... 63
Bảng 3.12: Tình hình từ chối thanh toán cho quản lý hành chính, chuyên
môn nghiệp vụ ............................................................................ 63
Bảng 3.13: Chi sửa chữa và mua sắm tài sản qua KBNN huyện Thanh Ba
giai đoạn 2014 - 2016 ................................................................. 64
Bảng 3.14: Tình hình từ chối thanh toán cho sữa chữa, mua sắm tài sản ..... 65
Bảng 3.15: Tình hình từ chối thanh toán cho các khoản chi khác ................ 67
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


ix

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


x
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước ...... 20
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu bộ máy tổ chức của Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba,
tỉnh Phú Thọ................................................................................ 40
Biểu đồ 3.1. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua KBNN huyện Thanh
Ba theo nội dung chi ................................................................... 60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ khi nền kinh tế Việt Nam chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự
quản lý của Nhà nước, lĩnh vực Tài chính - Ngân sách nói chung và quản lý
quỹ ngân sách của Kho bạc Nhà nước (KBNN) nói riêng đã có sự đổi mới căn
bản, nhờ đó đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận. Chi tiêu ngân sách nhà
nước (NSNN) những năm qua, ngoài việc đảm bảo hoạt động có hiệu quả của
bộ máy Nhà nước, ổn định đời sống kinh tế xã hội, còn tạo tiền đề quan trọng
góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển, tác động tích cực vào tốc độ tăng
trưởng của nền kinh tế. Chi NSNN có tác động đến mọi mặt của đời sống
kinh tế xã hội, vì thế nếu quản lý chi NSNN tốt sẽ góp phần to lớn vào thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế, giữ vững quốc phòng an ninh, giải quyết tốt các vấn
đề xã hội. Kiểm soát chi NSNN là một khâu quan trọng của quản lý NSNN,
thực hiện tốt kiểm soát chi NSNN sẽ nâng cao hiệu quả chi NSNN.
Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ được thành lập từ
năm 1996 với chức năng là quản lý nhà nước về quỹ ngân sách nhà nước trên
địa bàn huyện Thanh Ba. Trải qua hơn 20 năm xây dựng và trưởng thành,
Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba ngày càng hoàn thiện về năng lực chuyên
môn cũng như trình độ quản lý. Trong giai đoạn 2014-2016, được sự quan tâm
chỉ đạo điều hành quyết liệt, kịp thời của các cấp ủy Đảng, chính quyền cùng với
sự chỉ đạo và điều hành của Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước cấp trên, sự phối
hợp có hiệu quả của các cơ quan chức năng liên quan, Kho bạc Nhà nước huyện
Thanh Ba đã thực hiện kiểm soát, thanh toán chi ngân sách với số tiền đạt
1.961.141 triệu đồng, trong đó chi thường xuyên là 1.576.936,9 tỷ đồng, chiếm
80,4% tổng chi NSNN. Cơ chế kiểm soát chi NSNN qua Kho bạc Nhà nước
huyện Thanh Ba đã từng bước được hoàn thiện theo hướng hiệu quả, ngày

một chặt chẽ và đúng mục đích hơn cả về quy mô và chất lượng. Hoạt động
kiểm soát, thanh toán chi ngân sách đảm đảo kịp thời, chính xác, an toàn tiền và
tài sản của Nhà nước, góp phần đảm bảo an ninh, quốc phòng, thúc đẩy phát
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


2
triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện.
Tuy nhiên, trong quá trình kiểm soát các khoản chi thường xuyên
NSNN qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba còn tồn tại một số hạn chế bất
cập như: việc lập, chấp hành và quyết toán ngân sách địa phương còn chậm,
chưa đổi mới, đôi khi chưa đúng theo các trình tự quy định của Nhà nước; còn
tồn tại khoản chi thường xuyên chưa đúng với chế độ, tiêu chuẩn, định mức
quy định; chưa bao quát hết các nguồn thu và nhiệm vụ chi, chưa có quan
điểm xử lý rõ ràng về các khoản chi sai quy định của Nhà nước hoặc chưa tập
trung đúng mức về công tác quản lý chi thường xuyên NSNN; chưa tạo được
sự chủ động cho các đơn vị sử dụng NSNN mặc dù đã có cơ chế khoán chi, tự
chủ, tự chịu trách nhiệm sử dụng biên chế và kinh phí hoạt động; một số các
chế độ tiêu chuẩn định mức chi tiêu của nhà nước chưa phù hợp so với thực tế
gây ảnh hưởng đến công tác lập phương án tự chủ, tự chịu trách nhiệm về
quản lý tài chính của các đơn vị; đội ngũ cán bộ kiểm soát, thanh toán chi
thường xuyên còn hạn chế về chuyên môn, chậm đổi mới, việc cập nhật và
ứng dụng công nghệ thông tin vào công việc còn bị hạn chế. Trong bối cảnh
khó khăn về tài chính như hiện nay, cũng như theo chủ trương của Đảng và
Nhà nước trong việc đẩy mạnh hoạt động phòng chống tham nhũng, lãng phí
thì hoạt động tăng cường kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
qua Kho bạc Nhà nước là việc làm hết sức quan trọng và cần thiết.
Xuất phát từ tình hình thực tế nói trên, cũng như nhận thức được vai trò

quan trọng của hoạt động kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
qua Kho bạc Nhà nước, tác giả đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Tăng cường
kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước
huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ” làm luận văn nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Qua việc phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi thường
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


3
xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú
Thọ trong giai đoạn 2014-2016, tác giả đề xuất một số giải pháp chủ yếu
nhằm tăng cường công tác kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi thường
xuyên NSNN qua Kho bạc Nhà nước.
- Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước qua Kho bạc nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ
trong giai đoạn 2014-2016.
- Đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và
nguyên nhân của hạn chế trong hoạt động kiểm soát chi thường xuyên ngân
sách Nhà nước qua Kho bạc nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ trong
giai đoạn 2014-2016.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường hoạt động kiểm
soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc nhà nước huyện
Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: đề tài nghiên cứu tại Kho bạc Nhà nước huyện
Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.
- Phạm vi về thời gian: số liệu sử dụng phân tích trong luận văn được
lấy trong giai đoạn 2014-2016.
- Phạm vi về nội dung: đề tài nghiên cứu hoạt động kiểm soát chi
thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
http://www. lrc.tnu.edu.vn/


4
tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2014-2016 bao gồm 4 cấp ngân sách là ngân
sách Trung ương, ngân sách tỉnh, ngân sách huyện và ngân sách xã.
4. Đóng góp của đề tài
Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống lý luận và thực trạng công tác kiểm
soát chi thường xuyên NSNN qua Kho bạc Nhà nước, tác giả đưa ra những
giải pháp phù hợp với thực tiễn phát sinh để hoàn thiện công tác kiểm soát chi
thường xuyên NSNN qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ,
đồng thời đưa ra một số kiến nghị với các cơ quan chức năng như Bộ Tài
chính, Kho bạc Nhà nước, UBND các cấp cùng với các đơn vị liên quan giúp
các nhà quản lý nhìn nhận đúng về quản lý chi NSNN một cách có hiệu quả.
Luận văn là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách có hệ thống về kiểm soát
chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh
Ba tỉnh Phú Thọ, do đó luận văn là tài liệu tham khảo để Kho bạc Nhà nước
huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường kiểm

soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước trong thời gian tới.
5. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Liên quan đến đề tài nghiên cứu, đã có một số tác giả nghiên cứu, cụ thể:
- Đề tài: “Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc
nhà nước tỉnh Hải Dương” của tác giả Nguyễn Thị Hiền. Đề tài đã hệ thống
hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà
nước qua kho bạc nhà nước; phân tích thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến
kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước tỉnh
Hải Dương trong giai đoạn 2012-2014, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn
thiện công tác kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc
nhà nước tỉnh Hải Dương.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


5
- Đề tài: “Hoàn thiện công tác kiểm soát chi thường xuyên qua kho bạc
nhà nước Khánh Hòa” của tác giả Đỗ Thị Thu Trang. Đề tài nghiên cứu thực
trạng công tác kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN Khánh Hòa,
cũng như yêu cầu đổi mới của công tác quản lý NSNN trong thời gian tới
nhằm đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua
KBNN Khánh Hòa, đáp ứng được yêu cầu hiện đại hóa công tác quản lý, điều
hành NSNN, phù hợp với quá trình cải cách tài chính công, phù hợp với
chuẩn mực và thông lệ quốc tế.
- Đề tài: “Kiểm soát chi thường xuyên bằng dự toán qua Kho bạc Nhà
nước Vĩnh Phúc” của tác giả Dương Thị Kiều Loan. Đề tài đã hệ thống hóa
những vấn đề lý luận và thực tiễn kinh nghiệm một số nước về kiểm soát chi
thường xuyên bằng dự toán qua kho bạc nhà nước; phân tích thực trạng công
tác kiểm soát chi thường xuyên bằng dự toán đối với các đơn vị sử dụng ngân

sách nhà nước qua kho bạc nhà nước Vĩnh Phúc giai đoạn 2011-2013, từ đó
đề xuất một số định hướng, giải pháp, kiến nghị nhằm tăng cường công tác
kiểm soát chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước Vĩnh Phúc.
- Đề tài: “Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc
Nhà nước trên địa bàn tỉnh Yên Bái” của tác giả Tống Thúy Hà. Trên cơ sở hệ
thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước
qua kho bạc nhà nước, tác giả đã phân tích thực trạng kiểm soát chi thường
xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước trên địa bàn tỉnh Yên Bái
trong giai đoạn 2010-2012, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác
kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước trên
địa bàn tỉnh Yên Bái.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


6
Các đề tài nghiên cứu trên đều là những công trình khoa học có giá trị
cao trên địa bàn được nghiên cứu. Tuy nhiên, tại kho bạc nhà nước huyện
Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ chưa có công trình nghiên cứu nào về công tác kiểm
soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước huyện
Thanh Ba theo định hướng đổi mới công tác kiểm soát chi tiêu công.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước

qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.
Chương 4: Một số giải pháp tăng cường kiểm soát chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


7

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


8
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC
1.1. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
qua Kho bạc Nhà nước
1.1.1. Khái niệm chi thường xuyên và kiểm soát chi thường xuyên ngân
sách Nhà nước
1.1.1.1. Khái niệm chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
Ngân sách Nhà nước ra đời và phát triển với tư cách là một phạm trù kinh
tế gắn liền với sự xuất hiện của Nhà nước và sự tồn tại, phát triển của nền kinh
tế hàng hóa tiền tệ. Ngân sách Nhà nước là khâu chủ đạo, đóng vai trò hết sức
quan trọng trong việc duy trì sự tồn tại của bộ máy quyền lực Nhà nước. Ngân
sách Nhà nước được hiểu là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong

dự toán đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong
một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước [25].
Từ khái niệm ngân sách Nhà nước nêu trên cho thấy chi ngân sách Nhà nước
là một trong hai nội dung chủ yếu của Ngân sách Nhà nước. Chi ngân sách
Nhà nước bao gồm các khoản chi phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc
phòng an ninh, đảm bảo bộ máy hoạt động của Nhà nước, chi viện trợ và các
khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
Dựa trên tính chất phát sinh, chi ngân sách Nhà nước bao gồm chi đầu
tư phát triển và chi thường xuyên. Căn cứ vào mục tiêu nghiên cứu của đề tài,
tác giả chỉ tập trung nghiên cứu lĩnh vực chi thường xuyên ngân sách Nhà
nước. Chi thường xuyên ngân sách Nhà nước được hiểu như sau:“Chi thường
xuyên ngân sách Nhà nước là các khoản chi có thời hạn tác động ngắn
thường dưới một năm, chi để mua các hàng hoá và dịch vụ không lâu bền,
thường mang tính chất lặp đi lặp lại thường xuyên phục vụ các nhu cầu hoạt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


9
động thường xuyên của các tổ chức công” [25]. Như vậy, chi thường xuyên
NSNN là quá trình phân phối và sử dụng từ quỹ NSNN để đáp ứng các nhu
cầu chi gắn với thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về quản
lý kinh tế xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh.
1.1.1.2. Khái niệm kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
Kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN là việc KBNN sử dụng
các công cụ nghiệp vụ của mình thực hiện thẩm định, kiểm tra, kiểm soát các
khoản chi thường xuyên NSNN qua KBNN nhằm đảm bảo các khoản chi đó
được thực hiện đúng đối tượng, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do Nhà
nước quy định và theo những nguyên tắc, hình thức, phương pháp quản lý tài

chính của Nhà nước [26].
1.1.2. Đặc điểm kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà
nước có một số đặc điểm sau:
- Kiểm soát chi thường xuyên gắn liền với những khoản chi thường xuyên
nên phần lớn công tác kiểm soát chi diễn ra đều đặn trong năm, ít có tính thời vụ,
ngoại trừ những khoản chi mua sắm tài sản, sửa chữa lớn tài sản cố định.
- Kiểm soát chi thường xuyên diễn ra trên nhiều lĩnh vực, nhiều nội
dung nên rất đa dạng và phức tạp. Chính vì thế, những quy định trong kiểm
soát chi thường xuyên cũng hết sức phong phú với từng lĩnh vực chi có những
quy định riêng, từng nội dung, từng tính chất nguồn kinh phí cũng có những
tiêu chuẩn, định mức riêng.
- Kiểm soát chi thường xuyên bị áp lực lớn về mặt thời gian vì phần lớn
những khoản chi thường xuyên đều mang tính cấp thiết như: chi về tiền
lương, tiền công, học bổng... gắn với cuộc sống hàng ngày của cán bộ, công
chức, học sinh, sinh viên. Các khoản chi về chuyên môn nghiệp vụ nhằm đảm
bảo duy trì hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước nên những khoản
chi này cũng đòi hỏi phải được giải quyết nhanh chóng. Bên cạnh đó, tất cả
các đơn vị thụ hưởng NSNN đều có tâm lý muốn giải quyết kinh phí trong
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


10
những ngày đầu tháng làm cho cơ quan kiểm soát chi là KBNN luôn gặp áp
lực về thời gian trong những ngày đầu tháng.
- Kiểm soát chi thường xuyên thường phải kiểm soát những khoản chi
nhỏ, vì vậy cơ sở để kiểm soát chi như hoá đơn, chứng từ...để chứng minh
cho những nghiệp vụ kinh tế đã phát sinh thường không đầy đủ, không rõ

ràng, thiếu tính pháp lý gây rất nhiều khó khăn cho cán bộ kiểm soát chi, đồng
thời cũng rất khó để có thể đưa ra những quy định bao quát hết những khoản
chi này trong công tác kiểm soát chi.
1.1.3. Sự cần thiết phải tổ chức kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà
nước qua Kho bạc Nhà nước
Kiểm soát chi thường xuyên Ngân sách nhà nước là quá trình những cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện thẩm định, kiểm tra, kiểm soát các
khoản chi ngân sách nhà nước theo các chính sách, chế độ, định mức chi tiêu
do Nhà nước quy định và trên cơ sở những nguyên tắc, hình thức và phương
pháp quản lý tài chính trong từng giai đoạn. Như vậy, kiểm soát chi thường
xuyên ngân sách nhà nước được đặt ra đối với mỗi quốc gia, dù đó là quốc gia
phát triển hay đang phát triển. Đối với nước ta hiện nay, kiểm soát chi thường
xuyên ngân sách nhà nước lại càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng bởi xuất
phát từ những lý do sau đây:
- Thứ nhất, do yêu cầu của công cuộc đổi mới, trong quá trình đổi mới
cơ chế quản lý tài chính nói chung và cơ chế quản lý NSNN nói riêng đòi hỏi
mọi khoản chi thường xuyên của ngân NSNN phải bảo đảm tiết kiệm và hiệu
quả. Điều này là một tất yếu khách quan, bởi vì nguồn lực của NSNN bao giờ
cũng có hạn, nó là nguồn của đất nước, trong đó chủ yếu là tiền của và công
sức lao động do nhân dân đóng góp, do đó không thể chi tiêu một cách lãng
phí. Vì vậy, kiểm soát chặt chẽ các khoản chi thường xuyên NSNN thực sự
trở thành mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nước, của các cấp, các ngành
và của toàn xã hội. Thực hiện tốt công tác này sẽ có ý nghĩa rất to lớn trong
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
http://www. lrc.tnu.edu.vn/


11
việc thực hành tiết kiệm, tập trung mọi nguồn lực tài chính để phát triển kinh
tế xã hội, chống các hiện tượng tiêu cực, chi tiêu lãng phí, góp phần

lành mạnh hoá nền tài chính quốc gia, ổn định tiền tệ, kiềm chế lạm phát.
Đồng thời góp phần nâng cao trách nhiệm và phát huy được vai trò của các
ngành, các cấp, các cơ quan, đơn vị có liên quan đến công tác quản lý và sử
dụng ngân sách nhà nước. Đặc biệt theo Luật ngân sách Nhà nước quy định,
hệ thống Kho Bạc Nhà nước chịu trách nhiệm chính trong việc kiểm soát
thanh toán, chi trả trực tiếp từng khoản chi thường xuyên NSNN cho các đối
tượng sử dụng đúng với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đã được Nhà nước
giao, góp phần lập lại kỷ cương, kỷ luật tài chính.
- Thứ hai, do hạn chế của cơ chế quản lý chi thường xuyên NSNN. Cơ
chế quản lý, cấp phát thanh toán tuy đã được thường xuyên sửa đổi và từng bước
hoàn thiện, nhưng cũng chỉ có thể quy định được những vấn đề chung nhất,
mang tính nguyên tắc. Vì vậy, nó không thể bao quát hết được tất cả những hiện
tượng nảy sinh trong quá trình thực hiện chi thường ngân sách nhà nước. Cũng
chính từ đó, cơ quan Tài chính và Kho bạc Nhà nước thiếu cơ sở pháp lý cần
thiết để thực hiện kiểm tra, kiểm soát từng khoản chi thường xuyên ngân sách
nhà nước. Như vậy, cấp phát chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với cơ
quan Tài chính chỉ mang tính chất phân bổ ngân sách nhà nước, còn đối
với Kho bạc Nhà nước thực chất chỉ là xuất quỹ ngân sách nhà nước, chưa
thực hiện được việc chi trả trực tiếp đến từng đơn vị sử dụng kinh phí, chưa
phát huy hết vai trò kiểm tra, kiểm soát các khoản chi ngân sách nhà nước.
Hơn nữa, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các hoạt động kinh tế xã
hội, công tác chi ngân sách nhà nước cũng ngày càng đa dạng và phức tạp
hơn. Điều này cũng làm cho cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước nhiều khi
không theo kịp với sự biến động và phát triển của hoạt động chi ngân sách
nhà nước, trong đó một số nhân tố quan trọng như: Hệ thống tiêu chuẩn định
mức chi tiêu còn xa rời thực tế, thiếu đồng bộ, thiếu căn cứ để thẩm định;
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
http://www. lrc.tnu.edu.vn/

12
chưa có một cơ chế quản lý chi phù hợp và chặt chẽ đối với một số lĩnh vực,
đặc biệt trong lĩnh vực chi đầu tư xây dựng cơ bản đã tạo ra môi trường tham
nhũng lý tưởng cho những kẻ thoái hóa biến chất. Mặt khác, công tác kế toán,
quyết toán cũng chưa được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ đã tạo ra những kẽ
hở trong cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước. Từ đó, một số không ít đơn
vị và cá nhân đã tìm cách lợi dụng, khai thác những kẽ hở đó của cơ chế quản
lý để tham ô, trục lợi, tư túi chia chác với nhau, gây lãng phí tài sản và công
quỹ của Nhà nước. Từ thực tế trên, đòi hỏi những cơ quan có thẩm quyền
thực hiện việc kiểm tra, giám sát quá trình chi tiêu để phát hiện và ngăn chặn
kịp thời những hiện tượng tiêu cực của những đơn vị sử dụng kinh phí
ngân sách nhà nước cấp; đồng thời phát hiện những kẽ hở trong cơ chế quản
lý để từ đó có những giải pháp và kiến nghị nhằm sửa đổi, bổ sung kịp thời
những cơ chế, chính sách hiện hành, tạo nên một cơ chế quản lý và kiểm soát
chi ngân sách nhà nước ngày càng chặt chẽ và hoàn thiện.
- Thứ ba, do ý thức của các đơn vị sử dụng kinh phí ngân sách nhà
nước cấp. Một thực tế khá phổ biến là các đơn vị thụ hưởng kinh phí được
ngân sách nhà nước cấp thường có chung một tư tưởng là tìm mọi cách sử
dụng hết số kinh phí được cấp, không quan tâm đến việc chấp hành đúng mục
đích, đối tượng và dự toán đã được duyệt. Các đơn vị này thường lập hồ sơ,
chứng từ thanh toán sai chế độ quy định như không có trong dự toán chi ngân
sách nhà nước đã được phê duyệt, không đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức
chi tiêu; thiếu các hồ sơ, chứng từ pháp lý có liên quan…Vì vậy, vấn đề đặt ra
là cần thiết phải có một bên thứ ba - cơ quan chức năng có thẩm quyền, độc
lập và khách quan, có kỹ năng nghề nghiệp, có vị trí pháp lý và uy tín cao - để
thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát và đưa ra ý kiến nhận xét, kết luận chính
xác đối với khoản chi của đơn vị có nằm trong dự toán được duyệt hay không;
việc sử dụng các khoản chi này có đúng chế độ, định mức, tiêu chuẩn được
duyệt hay không; có đủ hồ sơ, chứng từ thanh toán theo đúng quy định hay
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/


13
chưa…qua đó có giải pháp chấn chỉnh và xử lý kịp thời các gian lận, sai sót,
ngăn chặn các sai phạm và lãng phí có thể xảy ra trong việc sử dụng kinh phí
ngân sách nhà nước của các cơ quan, đơn vị, bảo đảm mọi khoản chi của ngân
sách nhà nước được tiết kiệm và có hiệu quả.
- Thứ tư, do tính đặc thù của các khoản chi thường xuyên ngân sách
nhà nước đều mang tính chất không hoàn trả trực tiếp. Tính chất cấp phát trực
tiếp không hoàn lại của các khoản chi thường xuyên ngân sách nhà nước là
một ưu thế cực kỳ to lớn đối với các đơn vị thụ hưởng ngân sách nhà nước.
Trách nhiệm của họ là phải chứng minh được việc sử dụng các khoản kinh
phí bằng các kết quả công việc cụ thể đã được Nhà nước giao. Tuy nhiên, việc
dùng những chỉ tiêu định tính và định lượng để đánh giá và đo lường kết quả
công việc trong nhiều trường hợp là thiếu chính xác và gặp không ít khó khăn.
Vì vậy, cần phải có một cơ quan chức năng có thẩm quyền để thực hiện việc
kiểm tra, kiểm soát các khoản chi của ngân sách nhà nước, bảo đảm
tương xứng giữa khoản tiền Nhà nước đã chi ra với kết quả công việc mà các
đơn vị thụ hưởng kinh phí ngân sách nhà nước thực hiện.
- Thứ năm, do yêu mở cửa và hội nhập với nền tài chính khu vực và thế
giới. Theo kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước của các nước và khuyến
nghị của các tổ chức tài chính quốc tế, việc kiểm tra, kiểm soát các khoản chi
thường xuyên ngân sách nhà nước chỉ thực hiện có hiệu quả trong điều kiện
thực hiện cơ chế chi trả trực tiếp từ cơ quan quản lý quỹ ngân sách nhà nước
đến từng đối tượng sử dụng ngân sách, kiên quyết không chuyển kinh phí của
ngân sách nhà nước qua các cơ quan quản lý trung gian. Có như vậy mới có
thể bảo đảm đề cao kỷ cương, kỷ luật quản lý tài chính Nhà nước, góp phần
nâng cao hiệu quả sử dụng kinh phí của ngân sách nhà nước.

1.1.4. Nguyên tắc, công cụ kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
1.1.4.1. Nguyên tắc kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

http://www. lrc.tnu.edu.vn/