Một số biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động học toán của học sinh lớp 5 qua câu lạc bộ toán

MỤC LỤC
Trang
1.

MỞ ĐẦU

1

1.1.
1.2.
1.3.
1.4.

Lý do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu

1
2
2
2

2.

NỘI DUNG

3

2.1
2.1.

1
2.1.
2
2.1.
3
2.2
2.2.
1
2.2.
2
2.2.
3
2.3
2.3.
1
2.3.
2
2.4

Cơ sở lý luận
Mục đích, nguyên tắc và quy trình thành lập Câu lạc bộ

3
3

Đặc điểm tâm sinh lý học sinh Tiểu học

4

Tính tích cực học toán của học sinh

4

Thực trạng
Công tác tổ chức Câu lạc bộ

4
4

Nhu cầu tham gia sinh hoạt CLB Toán của học sinh

5

Chất lượng dạy - học Toán

5

Các giải pháp giải quyết vấn đề
Phương pháp tổ chức sinh hoạt CLB Toán học ở trường tiểu học

6
6

Một số nội dung và cách tổ chức sinh hoạt

9

Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.

16

3.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

17

3.1
3.2

Kết luận
Kiến nghị

17
18


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết, để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội thì Ngành
giáo dục không ngừng được đổi mới: Đổi mới về mục tiêu, đổi mới về nội dung
dạy học, về phương pháp, đổi mới về hình thức dạy học. Vì thế, trong tất cả các
kỳ Đại hội Đảng và các Hội nghị Ban chấp hành Trung ương gần đây, vấn đề đổi
mới giáo dục nói chung, đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục nói riêng là
một trong những nội dung được quan tâm hàng đầu. Trong Văn kiện đại hội XII
lần này, kế thừa quan điểm chỉ đạo của nhiệm kỳ trước, Đảng ta đưa ra đường
lối đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, xác
định đây là một kế sách, quốc sách hàng đầu, tiêu điểm của sự phát triển, mang
tính đột phá, khai mở con đường phát triển nguồn nhân lực Việt Nam trong thế

kỷ XXI, khẳng định triết lý nhân sinh mới của nền giáo dục nước nhà “dạy
người, dạy chữ, dạy nghề” và nêu ra định hướng đổi mới toàn diện giáo dục và
đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó yêu cầu "đổi mới
mạnh mẽ phương pháp giáo dục, phát huy tính tích cực, sáng tạo của người học,
khắc phục lối truyền thụ một chiều".
Trong sự đổi mới đồng bộ và toàn diện giáo dục và đào tạo, đổi mới
phương pháp dạy học được xem là vấn đề thời sự và có ý nghĩa then chốt đối
với sự thành công của công cuộc đổi mới toàn diện giáo dục hiện nay. Trong đó,
đổi mới phương pháp dạy học gắn với hoạt động ngoài giờ lên lớp (HĐNGLL)
là một xu hướng mới, phù hợp với nhu cầu nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý
học sinh, đặc biệt là đối với học sinh Tiểu học.
Trong các môn học ở Tiểu học, môn Toán giữ một vị trí rất quan trọng.
Môn Toán ở Tiểu học nhằm giúp học sinh:
+ Có những kiến thức cơ bản, nền tảng về Toán học.
+ Hình thành những kỹ năng thực hành tính, đo lường, giải các bài Toán
có những ứng dụng thiết thực trong cuộc sống.
+ Môn Toán giúp học sinh nhận biết những mối quan hệ về số lượng, hình
dạng không gian của thế giới hiện thực. Nhờ đó mà học sinh có phương pháp
nhận thức một số mặt của thế giới xung quanh và biết cách hoạt động có hiệu
quả trong đời sống.
+ Môn Toán góp phần quan trọng trong việc rèn luyện phương pháp tư
duy, phương pháp suy luận, phương pháp giải quyết vấn đề góp phần phát triển
trí thông minh, độc lập, sáng tạo, góp phần vào việc hình thành các phẩm chất
của người lao động mới.
- Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của học sinh cũng là một trong những giải pháp được nhiều người quan tâm
nhằm đưa các hình thức dạy học mới vào nhà trường. Để tích cực hoá hoạt động học
tập của học sinh trong môn Toán ở Tiểu học nói chung và lớp 5 nói riêng cần có hình
2

thức tổ chức phù hợp. Theo tôi, tổ chức sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học (CLB Toán
học) là một hướng tiếp cận mới đối với Giáo dục Tiểu học.
- Về bản chất Câu lạc bộ Toán học là hoạt động giáo dục mở cả về nội
dung và hình thức. Vì vậy, ở mỗi trường, mỗi lớp có cách tổ chức và tổ chức
sinh hoạt khác nhau sao cho đạt mục tiêu đã đề ra.
- Câu lạc bộ Toán học có hình thức "Học mà chơi, Chơi mà học", học sinh có
cơ hội vừa học vừa chơi trong môi trường mình yêu thích. Câu lạc bộ Toán học sẽ
giúp các em có cơ hội vui chơi bởi đây là những buổi sinh hoạt ngoại khoá với nội
dung tổ chức phong phú, khác lạ so với các tiết học Toán hàng ngày. Qua tham gia
sinh hoạt Câu lạc bộ giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động học Toán và góp
phần nâng cao chất lượng dạy - học Toán trong nhà trường.
Từ đầu năm học 2015 - 2016, sau khi có công văn hướng dẫn của Phòng
giáo dục về việc tổ chức các Câu lạc bộ học sinh trong trường Tiểu học, Ban
giám hiệu nhà trường đã giao cho tôi trực tiếp lên kế hoạch, chỉ đạo thực hiện
các Câu lạc bộ trong trường. Trong phạm vi đề tài này, tôi chỉ nêu một số kinh
nghiệm nhỏ trong quá trình tổ chức Câu lạc bộ Toán ở khối lớp 5 trong năm học
2015 - 2016 và năm học 2016 - 2017, vì tôi nhận thấy việc tổ chức sinh hoạt Câu
lạc bộ Toán học thực sự mang lại hứng thú tích cực trong quá trình học Toán của
học sinh. Sau đây, tôi xin trình bày một số kinh nghiệm nhỏ đó qua bản sáng
kiến kinh nghiệm "Phát huy tính tích cực, chủ động học Toán của học sinh
lớp 5 qua Câu lạc bộ Toán".
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đầu năm 2015 - 2016, Phòng giáo dục và đào tạo Thọ Xuân đã có công
văn CV152/PGD&ĐT ngày 11/09/2015 hướng dẫn tổ chức các Câu lạc bộ học
sinh trong trường Tiểu học nhằm nâng cao hiệu quả dạy - học. Thực hiện công
văn này, ngay từ đầu năm học, trường tôi có kế hoạch tổ chức các Câu lạc bộ
như: Câu lạc bộ em yêu khoa học, Câu lạc bộ em yêu Tiếng Việt; Câu lạc bộ
Toán học; Câu lạc bộ văn nghệ - thể dục thể thao.... và phân công cụ thể giáo
viên phụ trách các Câu lạc bộ đó. Năm học 2015 - 2016 là năm đầu tiên tổ chức

sinh hoạt các Câu lạc bộ nên việc tổ chức còn lúng túng. Tổ chức sinh hoạt câu
lạc bộ nói chung và Câu lạc bộ Toán học nói riêng cũng là vấn đề tôi trăn trở, vì
vậy trong năm học 2015 - 2016 tôi đã lập kế hoạch tổ chức các buổi sinh hoạt
Câu lạc bộ Toán phong phú cả về nội dung và hình thức. Tôi muốn trải nghiệm
để rút ra những kinh nghiệm quý báu cho bản thân trong quá trình quản lí; cùng
với mong muốn phát huy tối đa tính tích cực trong học Toán nhằm nâng cao chất
lượng môn Toán ở trường tôi nói chung và học sinh khối lớp 5 nói riêng.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Phương pháp tổ chức Câu lạc bộ Toán học.
- Câu lạc bộ Toán học lớp 5.
- Các thành viên tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Nghiên cứu tài liệu,
các văn bản của Bộ giáo dục và đào tạo về việc đổi mới phương pháp dạy học và
các tài liệu có liên quan khác.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
3


+ Phương pháp tham quan, quan sát.
+ Phương pháp điều tra, khảo sát, thu thập thông tin.
+ Phương pháp thống kê, phân tích, xử lý số liệu.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
2.1.1. Mục đích, nguyên tắc và quy trình thành lập Câu lạc bộ
* Mục đích:
- Câu lạc bộ trong nhà trường là nơi tập hợp các học sinh có cùng sở
thích, năng khiếu ở một lĩnh vực nào đó tự nguyện tham gia vào các hoạt động
học tập, vui chơi giải trí phù hợp với bản thân.
- Tạo sân chơi bổ ích và lành mạnh, tạo điều kiện cho học sinh được phát

triển năng khiếu; nuôi dưỡng niềm đam mê học tập, nghiên cứu khoa học; thực
hiện các quyền trẻ em đặc biệt là quyền phát triển và quyền tham gia. Học sinh
có thể vui vẻ học tập trong môi trường mà chúng yêu thích, vừa giúp chúng tự
tin vào bản thân, hòa đồng với bạn bè.
- Tạo cơ hội cho học sinh được thực hành, vận dụng kiến thức - kỹ năng
đã học vào thực tiễn.
- Góp phần hình thành và phát triển ở học sinh những giá trị và năng lực
cần thiết của con người Việt Nam mới đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp
hoá - hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.
- Không chỉ thế, những hoạt động ngoại khóa như thế này chắc chắn tốt
hơn rất nhiều so với việc học sinh lãng phí thời gian của mình ở những nơi khác
như tiệm internet, rong chơi…Phụ huynh có thể yên tâm hoàn toàn khi con em
mình tham gia các CLB của trường học bởi ở đó chúng được an toàn, và
vui chơi lành mạnh. Trường học có thể khuếch trương danh tiếng của mình khi
các câu lạc bộ phát triển và gặt hái thành.tựu.
* Nguyên tắc:
- Đảm bảo tính tự nguyện tham gia Câu lạc bộ của học sinh.
- Đảm bảo phát huy vai trò tự quản của học sinh trong hoạt động Câu lạc bộ.
- Đảm bảo phù hợp với đặc điểm, lứa tuổi học sinh và phù hợp với điều
kiện nhà trường, địa phương.
- Đảm bảo sự kết hợp hài hoà giữa hoạt động Câu lạc bộ với các hoạt
động giáo dục khác trong nhà trường.
- Đảm bảo huy động sự tham gia tích cực của giáo viên, cha mẹ học sinh
và cộng đồng.
* Quy trình:
Căn cứ vào điều kiện về cơ sở vật chất, nhân lực, tài lực thực tế của nhà
trường để dự kiến tổ chức Câu lạc bộ.
Nhà trường thông báo và tìm hiểu về nhu cầu tham gia các Câu lạc bộ của
học sinh và của cha mẹ học sinh.
Từ nhu cầu thực tế của học sinh, nhà trường sẽ quyết định thành lập

những Câu lạc bộ nào và sắp xếp giáo viên tham gia vào Ban cố vấn (hoặc có
thể cả vào Ban chủ nhiệm nếu thấy cần thiết).
Hiệu trưởng ra quyết định thành lập Câu lạc bộ học sinh.
4


2.1.2. Đặc điểm tâm lý học sinh Tiểu học
Có thể nói, học sinh Tiểu học là một giai đoạn phát triển tâm lý ứng với
một bậc học, trong đó những cấu tạo tâm lý mới ở lứa tuổi này chủ yếu do hoạt
động học tập mang lại. Giai đoạn phát triển này được tổ chức trong nhà trường
theo 2 giai đoạn nhỏ với sự khác nhau về đặc điểm tâm lý và trình độ phát triển.
Đó là giai đoạn đầu bậc Tiểu học (lớp 1, 2, 3) và giai đoạn cuối bậc Tiểu học
(Lớp 4, 5). Ở giai đoạn cuối bậc Tiểu học, hoạt động học tiếp tục phát triển, lúc
này phương pháp học tập là phương tiện để giúp học sinh lĩnh hội các tri thức
khoa học. Trên cơ sở đó giúp các em hình thành và phát triển được các năng lực,
kỹ năng khác, đặc biệt là kỹ năng vận dụng những kiến thức đã học, đã biết vào
trong thực tiễn cuộc sống cũng như vào trong quá trình học tập sau này.
2.1.3. Tính tích cực học Toán của học sinh
Tính tích cực học Toán của học sinh Tiểu học là trạng thái hoạt động của
học sinh trong quá trình học tập môn Toán được thể hiện bởi sự cố gắng, nỗ lực
cao trong quá trình lĩnh hội kiến thức, hình thành và phát triển kỹ năng Toán học
bằng chính sự hoạt động một cách chủ động, tự giác, tích cực, đầy hứng thú và
sáng tạo, khẳng định vai trò là chủ thể tìm kiếm tri thức nhằm hướng tới đạt
được mục tiêu. Tính tích cực nhận thức, tích cực học tập của học sinh liên quan
đến nhiều yếu tố như: Động cơ, hứng thú, tự giác, độc lập, sáng tạo, chủ động.
Đối với môn Toán, việc thu nhận và hiểu kiến thức không đơn giản và việc "học
thuộc lòng" các kiến thức. Điều quan trọng là từ việc nắm kiến thức mà giáo
viên cung cấp, học sinh biết vận dụng vào việc giải quyết các nhiệm vụ học tập
khác nhau qua các bài Toán khác nhau, từ đó hình thành các kỹ năng, kỹ xảo
trong học tập và cao hơn là biết vận dụng vào thực tiễn cuộc sống.

Với học sinh Tiểu học, tính tích cực học Toán được biểu hiện rõ nét trong
quá trình học tập qua các dấu hiệu cụ thể sau:
- Trao đổi, bàn luận với bạn bè về các bài Toán mà thầy, cô yêu cầu làm,
tự nguyện tham gia trả lời các câu hỏi của thầy, cô.
- Hoàn thành một cách đầy đủ, nhanh chóng các bài Toán, các nhiệm vụ
mà thầy, cô nêu ra, biết bổ sung cho các câu trả lời, các đáp án của bạn.
- Có niềm vui khi được học Toán: Thích học Toán hơn là học các môn khác
như Đạo Đức, TNXH...., thích phát biểu ý kiến của mình trong giờ học Toán.
- Hứng thú, say sưa khi giải các bài Toán, đặc biệt là các bài toán khó, đề
nghị giáo viên ra thêm bài tập, bài toán nâng cao....
- Bền bỉ, kiên trì khi gặp bài toán khó, mong muốn tự giải quyết bài toán
mà không nhờ đến sự giúp đỡ của người khác.
- Hiểu bài, có khả năng vận dụng tổng hợp kiến thức đã học và vận dụng
sáng tạo trong việc giải quyết các bài toán khó.
- Biết vận dụng những kiến thức Toán học đã được học vào giải quyết các
tình huống liên quan trong thực tiễn cuộc sống.
2.2. Thực trạng.
2.2.1. Công tác tổ chức Câu lạc bộ
Từ năm học 2014 - 2015, khi thông tư 30 ban hành đã quy định các Sở
giáo dục, Phòng giáo dục không tổ chức các kỳ thi, giao lưu văn hóa cho học
sinh Tiểu học. Quy định này đã hạn chế đi áp lực đối với các nhà trường và học
5


sinh khối 4, khối 5 rất nhiều. Tuy nhiên, năm học 2015 - 2016, Phòng giáo dục
Thọ Xuân đã có công văn hướng dẫn các trường tạo sân chơi mới cho các em đó
là tổ chức các Câu lạc bộ học tập. Vì đây là năm học đầu tiên triển khai mô hình
Câu lạc bộ học tập nên việc tổ chức thực hiện ở nhiều nơi còn mang tính hình
thức, đối phó, chưa thực sự hiệu quả.
2.2.2. Nhu cầu tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học của học sinh

Sau khi tôi lên kế hoạch tổ chức Câu lạc bộ Toán học được bàn bạc, thống
nhất trong Ban giám hiệu, tôi đã triển khai kế hoạch trên với toàn thể cán bộ
giáo viên và giới thiệu cho học sinh trong trường về mô hình Câu lạc bộ và các
nội dung sinh hoạt theo từng tháng. Đối với khối lớp 5 (Khối mà tôi đã lên kế
hoạch thử nghiệm) tôi thông báo đến phụ huynh học sinh qua kỳ họp phụ huynh
đầu năm về kế hoạch tổ chức Câu lạc bộ Toán học của mình. Tôi nhận được sự
hưởng ứng nhiệt tình của cả phụ huynh và học sinh. Đây là tín hiệu vui đối với
kế hoạch của tôi. Tôi đã tiến hành chỉ đạo trực tiếp câu lạc bộ Toán của học sinh
khối lớp 5. Trước tiên tôi đối thoại với 64 học sinh trong khối lớp 5 về các mức
độ ham thích, thích và không thích tham gia Câu lạc bộ Toán và thu được kết
quả sau:
Rất thích
Thích
Không thích
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
10
15.6
12
18.8
42
65.6
Nhìn vào bảng thống kê số liệu ta thấy chỉ có 34.4% số học sinh trong lớp
rất thích và thích được tham gia Câu lạc bộ Toán học của khối. Số học sinh
không thích chiếm tới 65.6%. Tôi cho rằng, các em mới chỉ được nghe giới thiệu
về mô hình tổ chức Câu lạc bộ mà chưa thực sự được chứng kiến, được tham gia

nên vẫn có tới 65.6% học sinh "không thích". Sau khi Câu lạc bộ Toán học đi
vào hoạt động, Câu lạc bộ tiếp tục nhận được sự hưởng ứng của đông đảo học
sinh trong khối. Điều này cho thấy, mô hình hoạt động Câu lạc bộ được các em
rất yêu thích.
2.2.3. Chất lượng dạy - học Toán
Qua thực tế giảng dạy trong trường, tôi nhận thấy học sinh Tiểu học đa
phần rất thích học Toán, nhất là ở giai đoạn đầu cấp (các lớp 1, 2, 3). Có thể nói
ở giai đoạn này kiến thức Toán học rất trực quan, dễ ghi nhớ nên đa phần học
sinh nắm bắt kiến thức tốt và giải quyết nhanh các yêu cầu của môn học. Tuy
nhiên, khi bước vào giai đoạn sau (lớp 4, 5) của cấp học kiến thức của môn học
đã được khái quát, tổng hợp rất nhiều. Chính vì thế không phải học sinh nào
cũng nắm được kiến thức cơ bản sau mỗi bài học. Điều này dẫn đến các em
không hoàn thành được các yêu cầu của môn học, dần dần các em sẽ bị thiếu hụt
kiến thức và tâm lý lo sợ sẽ làm cho các em chán học Toán. Ở lớp 5, có nhiều
học sinh không thích học Toán, thậm chí sợ những giờ học Toán. Trong giờ học
các em ít chú ý vào bài học, ngồi làm việc riêng, nói chuyện riêng.... tôi cho
rằng có hiện tượng như vậy vì lý do rất đơn giản là những giờ học Toán yêu cầu
các em phải hoạt động căng thẳng, tính Toán với những con số khô khan, cần
vận dụng những kiến thức để giải những bài Toán (mà các em chưa nắm vững)
6


nên không biết phải thực hiện như thế nào. Vì vậy, những giờ học Toán trở nên
khó khăn, nặng nề đối với những học sinh đó.
Để thuận lợi cho quá trình tổ chức, đầu năm 2015 - 2016 tôi đã tiến hành
khảo sát học sinh bằng một số bài Toán vận dụng những kiến thức cơ bản các
em đã học và thu được kết quả như sau:
Tổng
số học
sinh

Các mức độ
Hoàn thành
Điểm 9, 10
Điểm 7, 8
SL TL(%) SL TL(%)

Điểm 5, 6
SL TL(%)

Chưa hoàn thành
Điểm 3, 4
Điểm 1, 2
SL TL(%) SL TL(%)

64

5
7.8
17
26.6
29
45.3
9
14.1
4
6.2
Nhìn vào bảng tổng hợp ta thấy số học sinh đạt điểm khá, điểm giỏi chiếm
tỉ lệ ít. Vẫn còn tới 18.3% số học sinh chưa hoàn thành. Sau khi có kết quả như
vậy, tôi đã thăm dò các em bằng câu hỏi: "Em có thích học Toán không ?", có

nữa số học sinh trong lớp trả lời: "không" và các em giải thích một cách thành
thật: "Em không biết giải Toán". Thực trạng về chất lượng và khả năng học Toán
của học sinh trong lớp đặt ra cho tôi yêu cầu làm thế nào để phát huy hứng thú,
tính chủ động của các em trong học Toán.
* Kết luận về thực trạng:
Tổ chức sinh hoạt Câu lạc bộ nói chung và Câu lạc bộ Toán học nói riêng
là một dạng tổ chức "Hoạt động ngoài giờ lên lớp" nhằm hướng tới phát huy tính
tích cực học tập của học sinh, tạo cơ hội cho các em phát huy tối đa nội lực của
bản thân trong học tập. Tuy nhiên, cần tổ chức mô hình hoạt động phù hợp điều
kiện thực tế của trường, của lớp sao cho có hiệu quả. Qua khảo sát thực tế ở lớp 5
trường tôi, tôi nhận thấy rằng khả năng và thái độ học Toán của học sinh thật sự
chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu trong dạy - học môn Toán. Chính vì vậy,
cần phải có một hình thức tổ chức hoạt động để tạo hứng thú, động cơ cho học
sinh học môn Toán. Mô hình tổ chức sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học sẽ góp phần
quan trọng trong việc phát huy tính tích cực, chủ động học Toán của các em.
2.3. Các giải pháp giải quyết vấn đề
2.3.1. Phương pháp tổ chức sinh hoạt CLB Toán học ở trường Tiểu học
Để tổ chức sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học có hiệu quả, tôi đã tiến hành
theo một quy trình mang tính khoa học, chặt chẽ, thông qua các bước cụ thể vừa
đảm bảo tính lô gic trong tư duy, tính thực tiễn trong tổ chức và phát triển của
hoạt động. Trình tự tổ chức:
a) Xác định mục đích, yêu cầu
Đây là bước đầu tiên có tính chất quyết định đến các bước khác cũng như
toàn bộ quá trình tổ chức sinh hoạt Câu lạc bộ. Từ việc xác định đúng đắn mục
đích, yêu cầu của hoạt động này sẽ giúp chúng ta lựa chọn đúng đắn đối tượng
tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học, xây dựng được nội dung và hình thức tổ
chức phù hợp cho hoạt động của CLB. Theo tôi, để hướng tới phát huy tính tích
cực học Toán của học sinh, CLB Toán học cần hướng tới đối tượng là những học
sinh có khả năng học Toán và những học sinh ham thích học Toán.
b) Tập hợp đối tượng xây dựng kế hoạch tổ chức

* Đối tượng:
Đối tượng tập hợp của Câu lạc bộ Toán học là những học sinh có khả
7


năng học Toán và những học sinh ham thích học Toán. Không phải tất cả các
học sinh trong khối sẽ đồng loạt tham gia Câu lạc bộ mà yêu cầu đặt ra là học
sinh tham gia với tinh thần tự nguyện, tự giác, sở thích, sở trường của các em và
có chọn lọc phù hợp để đảm bảo quá trình đạt được hiệu quả và mục tiêu đề ra.
Dựa vào đăng kí và khả năng học Toán, CLB Toán học khối lớp 5 trường tôi đã
chọn ra được 20 em tham gia, trong đó các thành viên bầu ra Ban chủ nhiệm
gồm 4 bạn: Trưởng ban, phó ban, ban viên và thư ký. Giáo viên chỉ đóng vai trò
là cố vấn mà không trực tiếp tham gia tổ chức.
* Kế hoạch tổ chức: Hàng tháng, dưới sự định hướng của tôi, các giáo
viên chủ nhiệm lớp 5 cùng ban chủ nhiệm CLB sẽ xây dựng kế hoạch cụ thể,
phổ biến kế hoạch để các thành viên CLB có sự chuẩn bị cho buổi sinh hoạt.
Buổi tổ chức sinh hoạt thường là các buổi sinh hoạt ngoại khoá mỗi tháng một
lần vào chiều thứ tư, tuần cuối cùng của tháng. Địa điểm tổ chức, có thể tổ chức
trong lớp học, phòng chức năng hay ngoài sân trường.
Ví dụ: Kế hoạch tổ chức CLB Toán học tháng 3. Chủ đề: Ngàn hoa tặng
cô. Kế hoạch tổ chức chương trình "Rung chuông vàng".
I. Mục đích, ý nghĩa
1. Mục đích
Chương trình sinh hoạt CLB Toán học tháng 3 tổ chức thi "Rung chuông
vàng" nhằm đẩy mạnh có hiệu quả phong trào thi đua "Dạy tốt, học tốt", thi đua
thực hiện chủ đề "Bông hoa tặng cô" nhân dịp kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3
thông qua hình thức hoạt động nhẹ nhàng, kết hợp học tập, vui chơi, giải trí.
Đa dạng hoá các hình thức học tập nhằm tăng cường tính chủ động và
hiệu quả tiếp thu, thực hành kiến thức môn Toán.
Tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích để các em thể hiện tài năng, trí tuệ, sự

sáng tạo, đồng thời tạo cơ hội giúp học sinh rèn luyện kỹ năng tư duy lô gíc, xử
lý tình huống .... để các em được giao lưu, học hỏi và chia sẻ những kinh nhiệm
trong học tập Toán. Thông qua đó, từng bước củng cố, xây dựng Câu lạc bộ
Toán học vững mạnh.
2. Yêu cầu
Thành viên tham gia chương trình phải chuẩn bị chu đáo về các kiến thức
Toán đã học, mỗi bạn dự thi phải có một bảng con viết bằng bút dạ hoặc phấn trắng.
Thành viên phải thực hiện đúng các quy định do Ban tổ chức đề ra.
II. Thành phần, thời gian, địa điểm
1. Thành phần
Thành viên trong Câu lạc bộ Toán học khối lớp 5.
2. Thời gian, địa điểm
- Thời gian dự kiến: Chiều thứ 4, ngày 30/3/2016.
- Địa điểm: Tổ chức tại phòng học Âm nhạc.
III. Nội dung
a) Thể lệ:
- Ban tổ chức chương trình "Rung chuông vàng" sẽ có bộ câu hỏi về kiến
thức Toán học trong chương trình lớp 4 - 5.
- Tất cả các thí sinh cùng trả lời các câu hỏi.
- Hình thức trả lời câu hỏi: Thí sinh viết câu trả lời vào bảng.
8


- Nếu thí sinh trả lời sai 1 câu thì bị loại khỏi cuộc thi.
- Thời gian trả lời mỗi câu hỏi là 15 giây.
- Người đạt giải đặc biệt là người trả lời đúng 20 câu hỏi chương trình đưa ra.
- Kể từ sau câu hỏi số 15, nếu cuộc thi phải dừng trước câu hỏi số 20, thí
sinh nào trả lời được nhiều câu hỏi nhất là người thắng cuộc.
- Đến câu thứ 10 thì được cứu trợ (nếu thí sinh nào trả lời đúng 3 câu liên
tiếp thì được tiếp tục vào thi).

- Trong suốt quá trình trả lời các câu hỏi phải tuyệt đối trung thực, không
được quay cóp. Nếu thí sinh vi phạm sẽ bị loại khỏi sân thi đấu.
* Chú ý:
+ Nếu chưa đến 10 câu mà trên sân không còn thí sinh thì được cứu trợ
đồng loạt ở câu tiếp theo (chỉ một lần cứu trợ).
+ Ban tổ chức có câu hỏi phụ (nếu cần thiết).
b) Công tác chuẩn bị
- Trang trí: Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ
- Dẫn chương trình: Thư ký Câu lạc bộ.
- Trọng tài: 2 cô giáo chủ nhiệm lớp 5.
- Chuẩn bị câu hỏi: Ban cố vấn và Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ (lưu ý câu
hỏi không được quá chương trình đang học tính đến thời điểm hiện tại).
Trên đây là kế hoạch tổ chức hội thi "Rung chuông vàng" - Sinh hoạt Câu
lạc bộ Toán học khối 5, tháng 3. Xin ý kiến của BGH.
TM. BAN CHỦ NHIỆM CÂU LẠC BỘ
TRƯỞNG BAN

............

9


c) Đánh giá và rút kinh nghiệm
Việc đánh giá phải được tiến hành thường xuyên trong suốt quá trình tổ
chức hoạt động theo định kỳ hàng tháng, cuối học kỳ và năm học nhằm giúp cho
những người tổ chức và nhà trường nhận biết được kết quả hoạt động có phù
hợp với mục tiêu đề ra hay không.
2.3.2. Một số nội dung và cách tổ chức sinh hoạt
* Nội dung 1: Thảo luận, cùng nhau làm sáng tỏ một số kiến thức cơ bản,
một số bài Toán vận dụng kiến thức tổng hợp trong sách giáo khoa Toán 5.

Đây là một nội dung mang tính cơ bản, giúp các thành viên trong Câu lạc
bộ nắm vững các kiến thức cơ bản đã được học ở trên lớp. Bởi vì, trong thực tế
quá trình học tập trên lớp có những nội dung, kiến thức cơ bản mà các em gặp
một số khó khăn trong việc lĩnh hội cũng như vận dụng chúng vào các tình
huống giải Toán khác nhau. Vì nhiều lý do khác nhau mà giáo viên trên lớp có
thể không đảm bảo được việc giúp tất cả các học sinh trong lớp hiểu một cách
đầy đủ, trọn vẹn về nội dung bài học, đặc biệt là những kiến thức khó, trừu
tượng với các em. Ví dụ như Toán về tỉ số phần trăm, tìm số dư trong phép chia
số thập phân ở lớp 5.... Với những bài Toán trong chương trình, yêu cầu học sinh
biết cách giải các bài Toán này nhưng có những học sinh không nhận diện được
dạng Toán, chưa nắm bắt được cách giải, phương pháp giải. Vì vậy, Câu lạc bộ
Toán học có nhiệm vụ phải làm sáng tỏ những thắc mắc, băn khoăn của các bạn
thành viên Câu lạc bộ.
Ví dụ: Bài tập 3, trang 79, sách giáo khoa Toán 5.
Cuối năm 2000, số dân của một phường là 15.625. Cuối năm 2001 số dân
của phường đó là 15.875 người.
a) Hỏi từ cuối năm 2000 đến cuối năm 2001 số dân của phường đó tăng
thêm bao nhiêu phần trăm ?
b) Nếu từ cuối năm 2001 đến cuối năm 2002 số dân của phường đó cũng
tăng bấy nhiêu phần trăm thì cuối năm 2002 số dân của phường đó là bao nhiêu
người ?
Đây là bài Toán dài, có nhiều dữ kiện nên khi đọc đề học sinh sẽ khó nắm
bắt cái bài Toán đã cho và cái bài Toán yêu cầu thực hiện. Hơn nữa, bài Toán có
2 yêu cầu phải thực hiện là 2 dạng khác nhau của Toán về tỉ số phần trăm: Tính
tỉ số phần trăm và tìm một số phần trăm của một số. Để giải quyết yêu cầu bài
Toán này trong buổi sinh hoạt Câu lạc bộ Toán học tôi đã yêu cầu giáo viên
hướng dẫn cho các em trao đổi qua các bước:
- Sinh hoạt Câu lạc bộ theo hình thức nhóm 4.
- Các nhóm trao đổi về nội dung, yêu cầu của bài Toán:
+ Bài Toán cho biết số dân của phường đó vào 2 thời điểm cuối năm 2000

và cuối năm 2001 nên cần phải tính được số dân của phường đã tăng thêm.
15875 - 15625 = 250 (người)
+ Câu a, học sinh trao đổi để nhận biết là tìm tỉ số phần trăm của số dân
tăng thêm với số dân của phường đó vào cuối năm 2000:
250 : 15625 = 0,016 = 1,6%.
+ Câu b, học sinh tiếp tục trao đổi và nhận thấy điều kiện nếu từ cuối năm
2001 đến cuối năm 2002 số dân của phường đó cũng tăng bấy nhiêu phần trăm,
10


nghĩa là từ cuối năm 2001 đến cuối năm 2002 số dân của phường đó tăng 1,6%
(so với cuối năm 2001) và tính được số dân của phường đó tính đến cuối năm
2002 qua 2 bước:
Tính số dân tăng thêm từ cuối năm 2001 đến cuối năm 2002:
15875 : 100 x 1,6 = 254 (người)
Tính số dân của phường tính đến cuối năm 2002:
15875 + 254 = 16129 (người)
- Tìm được kết quả cuối cùng nghĩa là các em đã hoàn thành việc giải bài
Toán. Từ đó, giáo viên giúp các em chốt kiến thức về cách giải 2 dạng Toán về tỉ
số phần trăm. Đồng thời các em cũng nắm bắt được cách phân tích đề Toán và
tìm hướng giải quyết từng yêu cầu.
Trên đây chỉ là một ví dụ cụ thể. Qua nhiều buổi tổ chức sinh hoạt Câu lạc
bộ, tôi đã yêu cầu giáo viên áp dụng cách tổ chức như vậy và tôi nhận thấy có sự
chuyển biến trong nhận thức của các em. Từ chỗ các em lúng túng trước những
bài Toán có phần mở rộng, tổng hợp kiến thức rồi bỏ đó, nay các em đã chủ
động phân tích bài, chia bài Toán thành nhiều bài Toán nhỏ và trao đổi sôi nổi để
tìm hướng giải quyết bài Toán. Trên cơ sở đó, tôi rút ra các bước tổ chức như sau:
- Tổ chức sinh hoạt nhóm (hoặc sinh hoạt cá nhân).
- Các nhóm (cá nhân) trao đổi về nội dung học tập trong tuần, trong tháng.
- Nêu các phần kiến thức còn băn khoăn, các bài Toán thắc mắc.

- Trao đổi, giúp đỡ nhau giải quyết các băn khoăn thắc mắc trong nhóm
- Nếu các nhóm giải đáp thắc mắc chưa thoả đáng, một thành viên sẽ tổng
hợp các ý kiến và đưa ra giải đáp trước Câu lạc bộ.
- Cuối cùng, thành viên nhóm hoặc giáo viên (nếu cần) chốt lại những nội
dung cơ bản và những nội dung cần lưu ý về các vấn đề đang thắc mắc.
Sinh hoạt nhóm và giúp bạn giải đáp thắc mắc
* Nội dung 2: Nêu, giải quyết và giúp đỡ nhau giải quyết các bài Toán
nâng cao còn thắc mắc.
Đây là một nội dung cần thiết và có vai trò quan trọng trong việc phát huy
tính tích cực học Toán của học sinh vì những lý do sau:
- Thứ nhất: Trong quá trình học tập, mỗi học sinh không trách khỏi việc gặp
những khó khăn khi đối mặt với các bài Toán khó. Chính vì vậy, việc đưa nội dung
này vào quá trình sinh hoạt Câu lạc bộ vừa đáp ứng nhu cầu được giải đáp, được
tháo gỡ những khó khăn của học sinh trong học tập, vừa giúp các em hăng hái hơn
trong việc tìm tòi, nghiên cứu về các bài Toán khó, các dạng Toán khó.
- Thứ hai: Đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học, việc giúp bạn giải ra các bài
Toán thắc mắc với vai trò là người hướng dẫn, giảng giải làm cho các em vui thích,
hứng thú và có động lực hơn trong việc tìm tòi cách giải cho các bài Toán đó.
- Thứ ba: Việc thảo luận, hợp tác với nhau trong quá trình giải quyết bài
Toán khó theo từng nhóm học sinh là thể hiện sự đặc trưng của loại hình hoạt
động "tương tác - tích cực", giúp hình thành và phát triển ở các em nhiều kỹ
năng cần thiết trong học Toán, đặc biệt là hướng tới phát huy tính tích cực, tự
giác, sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập.
Về nội dung các bài Toán thắc mắc, các thành viên có thể tìm tòi ở nhiều
nguồn khác nhau như trong sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo, tạp chí
11


Toán tuổi thơ 1 và cuộc thi giải Toán qua mạng Internet (Violimpic Toán), Tạp
chí Nhi đồng chăm học.... ở đây, giáo viên đóng vai trò tổ chức của mình, đó là

lựa chọn được những bài Toán, những thắc mắc vừa phù hợp với nội dung
chương trình học và đặc điểm nhận thức của các em, vừa đáp ứng được yêu cầu
của buổi sinh hoạt. Trong sách giáo khoa Toán 5 cũng có không ít bài Toán mà
các em vướng mắc như: Bài 1b, trang 145 (Bài Toán về 2 chuyển động ngược
chiều); Bài 1b, bài 3, trang 146; Bài 2, trang 171; Bài 4, trang 175 (Bài Toán về
2 chuyển động cùng chiều); Bài 4, trang 171; Bài 3, trang 175 (Bài Toán về xem
biểu đồ để tính số lượng)....
Ví dụ: Bài 4, trang 175 như sau: Lúc 6 giờ, một ôtô chở hàng đi từ A với vận
tốc 45km/h. Đến 8giờ, một ôtô du lịch cũng đi từ A với vận tốc 60km/h và đi cùng
chiều với ôtô chở hàng. Hỏi đến mấy giờ thì ôtô du lịch đuổi kịp ôtô chở hàng ?
Bài Toán này có thể xem là bài Toán nâng cao, bởi trong chương trình các
em chỉ được làm quen với một ví dụ về 2 vật chuyển động cùng chiều đuổi nhau
cách nhau quãng đường nhất định (Bài 1a, trang 146), không có các bài tập để
các em luyện tập thêm về dạng Toán này. Bài Toán trên thuộc tiết ôn tập mà dữ
kiện lại không tường minh như trong bài 1a, trang 146. Đối với học sinh sẽ rất
khó thực hiện. Tuy nhiên, với một số học sinh sẽ vẫn thực hiện được. Những em
đó sẽ đóng vai trò là người chia sẻ, hướng dẫn bạn cùng thực hiện.
* Hướng dẫn: Khi ôtô du lịch xuất phát, ôtô chở hàng đã đi hết thời gian là:
8 giờ - 6 giờ = 2 giờ.
Khi ôtô du lịch xuất phát, ôtô hàng đã đi được quãng đường là:
45 x 2 = 90km.
Kể từ khi ôtô du lịch xuất phát, sau mỗi giờ ôtô du lịch gần ôtô chở hàng là:
60 - 45 = 15km.
Thời gian ôtô du lịch đuổi kịp ôtô chở hàng là:
90 : 15 = 6 giờ.
Thời điểm ôtô du lịch đuổi kịp ôtô chở hàng là:
8 giờ + 6 giờ = 14giờ (tức 2 giờ chiều cùng ngày).
Sau đó giáo viên có thể định hướng các em khái quát cách giải: 2 vật
chuyển động cùng chiều xuất phát cùng một điểm, cách nhau khoảng thời gian t.
- Bước 1: Giải bài toán phụ để tìm khoảng cách 2 vật (hiệu quãng đường).

- Bước 2: Tính hiệu vận tốc.
- Bước 3: Tìm thời gian để 2 vật đuổi kịp nhau (lấy hiệu quãng đường
chia cho hiệu vận tốc).
Nếu có thể, giáo viên hướng dẫn thêm hoặc gợi ý để học sinh tìm cách
giải khác như lập tỉ số vận tốc của 2 vật, thời gian của 2 vật. Từ đó tìm ra thời
gian chúng đuổi kịp nhau. Sau khi học sinh tự giải được bài Toán mà em cho là
khó, tâm trạng của các em sẽ rất vui và sẵn sàng với những bài Toán mới.
Tổ chức nội dung này, tôi yêu cầu giáo viên tiến hành như sau:
- Sau mỗi buổi sinh hoạt, mỗi thành viên, mỗi nhóm tìm tòi các bài toán
liên quan đến các mạch kiến thức đã học và tìm hướng giải quyết.
- Nêu ra trước Câu lạc bộ trong buổi sinh hoạt gần nhất.
- Giáo viên lựa chọn những bài toán phù hợp rồi giao ngược lại cho các
nhóm (có thể đổi chéo bài của hnhóm 1, chuyển cho nhóm 2 và ngược lại).
12


- Tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả.
- Nhận xét kết quả và giáo viên chuyển kết quả cuối cùng về nhóm đã thắc mắc.
* Nội dung 3:
Tham gia một vài chuyên mục "vừa sức" trong tạp chí Toán tuổi thơ 1 và
cuộc thi giải Toán qua mạng Internet (Violimpic), nhi đồng chăm học....
Các kiến thức trong sách giáo khoa là nền tảng, là cơ bản trong việc vận dụng
kiến thức đó để giải những bài toán hết sức phong phú ngoài chương trình học trên lớp
và để giúp các em có dịp trải nghiệm kiến thức của bản thân. Hơn nữa, trong xu thế
phát triển mới của xã hội, học sinh cần được học tập và phát triển trong một môi
trường với nhiều nguồn thông tin, kiến thức. Tôi đã yêu cầu giáo viên mạnh dạn tổ
chức cho các em biết khai thác một cách đúng mực và phù hợp với các nguồn thông
tin mà các em có cơ hội tiếp cận. Đó là, học tập trên Internet bằng cách tham gia
Violimpic Toán, học tập qua các tờ báo, tạp chí chuyên đề dành riêng cho lứa tuổi của
các em như Toán tuổi thơ 1, nhi đồng chăm học.... Trong các tạp chí này có nhiều

chuyên mục thú vị mà các bài toán được lồng ghép khéo léo đã thu hút được sự chú ý
của các em.
Ví dụ 1: Bài Toán: Tèo chia bánh giỏi trên tạp chí Toán tuổi thơ 1 số 62
như sau:
Nhà Tèo có 5 anh em, mẹ Tèo đưa cho Tèo một chiếc bánh hình vuông và
dặn: "Bây giờ mẹ phải đi làm, các em về, con chia cho em Tý út 1/4 cái bánh,
phần còn lại chia đều cho 4 anh em". Tèo đã chia theo đúng yêu cầu của mẹ.
Các bạn có biết Tèo chia như thế nào không ?
Một bài Toán mà như một câu chuyện nhỏ đã thu hút sự chú ý của các em
ngay từ đầu và các em hăng say thực hiện yêu cầu đó.
Ví dụ 2: Chuyên mục Sai ở đâu ? Sửa cho đúng ! Số 43, Tạp chí Toán tuổi
thơ có bài toán Tính thế được không ? và đã giải như sau:
Bài toán: Có 4 tổ học sinh được phân công quét sân trường. Nếu chỉ có tổ
1, tổ 2, tổ 3 cùng làm thì sau 12 phút sẽ xong. Nếu chỉ có tổ 2, tổ 3, tổ 4 cùng
làm thì sau 15 phút sẽ xong. Nếu chỉ có tổ 1, tổ 4 cùng làm thì sau 20 phút sẽ
xong. Hỏi nếu cả 4 tổ cùng làm thì sau bao nhiêu phút sẽ quét xong sân trường.
Bài giải:
Vì nhóm I (tổ 1, tổ 2, tổ 3) quét xong sân hết 12 phút. Nhóm II (tổ 2, tổ 3,
tổ 4) quét xong sân hết 15 phú. Nhóm III (tổ 1, tổ 4) quét xong sân hết 20 phút
nên cả 3 nhóm (2 lần tổ 4) sẽ quét 3 sân hết:
12 + 15 + 20 = 47 (phút)
Cả 4 tổ quét xon 3 sân hết thời gian là:
47 : 2 = 23,5 (phút)
Cả 4 tổ quét xong sân hết thời gian là:
23,5 : 3 = 7,8 (phút)
Mới xem qua bài Toán và bài giải thì có vẻ đây là cách giải đúng. Nhưng
thực tế đây là cách giải sai. Cụ thể, lời giải sai vì thực hiện phép cộng thời gian
mà mỗi nhóm quét xong một sân để khẳng định thời gian 3 nhóm quét 3 sân là
47 phút. Sau này tương tự cho rằng: "Nếu anh ăn một bát cơm hết 10 phút, em ăn một
bát cơm hết 20 phút thì hai anh em ăn hết hai bát cơm trong 10 + 20 = 30 (phút)".

Thực ra trong 30 phút anh đã ăn hết 3 bát, và em ăn hết 1,5 bát và cả hai anh em
13


ăn hết 4,5 bát cơm chứ không phải là 2 bát. Bài Toán được giải đúng như sau:
Trong 1 phút nhóm I quét được:
1 : 12 = 1/12 (sân trường)
Trong 1 phút nhóm II quét được:
1 : 15 = 1/15 (sân trường)
Trong 1 phút nhóm III quét được:
1 : 20 = 1/20 (sân trường)
Trong 1 phút cả 4 tổ quét được:
(1/12 + 1/15 + 1/20) : 2 = 1/10 (sân trường)
Vậy thời gian để tổ 4 quét xong sân trường là:
1 : 1/10 = 10 (phút)
Ngoài cách giải trên bài Toán còn có cách giải khác và yêu cầu giáo viên
khuyến khích các thành viên cùng tìm thêm cách giải.
Với bài Toán này, tôi đã yêu cầu giáo viên giới thiệu cho các em số báo
43, Toán tuổi thơ 1 vào cuối buổi sinh hoạt của tháng trước. Các em về nhà suy
nghĩ, giải bài Toán theo cách của mình và trình bày vào giấy dán trên bảng tin
của Câu lạc bộ. Ban chủ nhiệm tổng hợp các bài làm và thống nhất cách làm
đúng rồi viết bài trên bảng tin. Khuyến khích thành viên có những cách làm
khác nhau.
Nội dung này đã khích lệ được các em hăng say tìm tòi kiến thức Toán
học. Biểu hiện tích cực ở việc trao đổi sôi nổi về bài Toán trong những giờ chơi,
giờ giải lao, tâm trạng háo hức chờ đời kết quả cuối cùng.... Tôi nhận thấy đây
cũng là nội dung hay, thiết thực để phát huy tính tích cực học Toán của các thành
viên trong Câu lạc bộ và hơn thế nữa thúc đẩy phong trào học Toán trong khối
lớp 5 trường tôi. Các bước thực hiện:
- Liên hệ với những gia đình học sinh có kết nối mạng Internet và đề nghị

phụ huynh cho các em thi giải Toán Olimpic và sáng chủ nhật hàng tuần.
- Đặt mua tạp chí lứa tuổi Tiểu học: Toán tuổi thơ, Nhi đồng chăm học....
- Tổ chức thảo luận, chia sẻ về cách khai thác tạp chí, khai thác mạng
Internet.
- Khai thác một số bài Toán, chuyên mục phù hợp qua các vòng thi hoặc
trên các tạp chí.
- Khích lệ các thành viên, nhóm thành viên gửi bài cho chuyên mục: "Giải
Toán qua thư" và một số chuyên mục mà các em yêu thích như: Câu đó của
Mapi, Compa vui tính, Donal, đố vui, Lời khuyên học Toán; Sai ở đâu ? Sửa cho
đúng ! ....
* Nội dung 4: Tổ chức trò chơi Toán học
Trò chơi Toán học là trò chơi trong đó có chứa nội dung Toán học nào đó.
Nó có thể là trò chơi vận động, có thể là trò chơi trí tuệ, cũng có thể kết hợp vận
động với trí tuệ. Có thể nói, đây là một hoạt động bổ trợ cho dạy học Toán, phù
hợp với đặc điểm tâm lý, nhận thức và nhu cầu của học sinh Tiểu học, thu hút
được sự hưởng ứng và tích cực tham gia hầu hết của các bạn học sinh. Căn cứ
vào đặc điểm loại hình này, nó có những mục đích như sau:
- Trò chơi nhằm dẫn dắt, hình thành tri thức mới.
- Trò chơi nhằm củng cố, luyện tập kỹ năng.
14


- Trò chơi nhằm ôn tập kiến thức, rèn luyện tư duy.
Có các trò chơi như: Xếp hàng thứ tự (áp dụng củng cố mạch kiến thức về
so sánh phân số, so sánh số thập phân); trò chơi Kết bạn (áp dụng rèn luyện kỹ
năng nhân nhẩm số thập phân với 10, 100, 1000.... và chia số thập phân cho 10,
100, 1000.... ); trò chơi: Gà mẹ tìm con (áp dụng củng cố phép tính về các phép
tính với số thập phân): ....
Ví dụ: Trò chơi "Anh nhanh ai đúng" (áp dụng củng cố mạch kiến thức về
bảng đơn vị đo độ dài; bảng đơn vị đo khối lượng; bảng đơn vị đo diện tích;

căng ti mét khối; đề xi mét khối; mét khối).
* Mục đích: Giúp học sinh nắm vững mạch kiến thức về đo đại lượng.
* Chuẩn bị: 02 bút dạ, 2 tờ giấy khổ lớn, chẳng hạn ghi nội dung như sau:
Đúng ghi Đ, sai ghi S.
8m25dm2 = 5,5m2
=

2
2
200cm = 2dm
=

3
3
3
7m 3dm = 7,0003dm
=

3
3
5dm = 5m
=

* Thời gian chơi: 3 phút.
* Cách chơi: Mỗi nhóm cử 1 đội chơi gồm 4 bạn, xếp thành hàng dọc. Khi
nghe quản trò hô "Bắt đầu" thì lần lượt từ bạn số 1 của đội sẽ lên điền vào một
phép tính. Khi bạn số 1 quay về chỗ thì tiếp tục đến bạn số 2 và trò chơi tiếp tục
cho đến hết. Nếu trong đội mà nóng vội chạy lên trước khi bạn quay về chỗ thì
phạm luật và bị trừ 1 điểm. Mỗi ý đúng 2,5 điểm. Đội nào làm nhanh, đúng thì
thắng cuộc.

Như vậy, việc tổ chức trò chơi Toán học gắn với buổi sinh hoạt Câu lạc bộ
là tổ chức một nội dung nhằm rèn luyện dư duy cho các thành viên trong quá
trình sinh hoạt. Mặt khác, giúp các em được tham gia hoạt động, vận động một
cách thoải mái, tự do, thư giãn sau một thời gian hoạt động trí óc căng thẳng với
nội dung sinh hoạt trước đó.
* Cách thức tổ chức trò chơi như sau:
- Ổn định tổ chức, đội hình tham gia trò chơi.
- Giới thiệu về trò chơi: Tên trò chơi, mục đích, yêu cầu của trò chơi.
- Nêu rõ cách chơi, luật chơi.
- Chơi nháp (nếu là trò chơi mới).
- Tiến hành chơi: Quản trò là một thành viên Câu lạc bộ, giáo viên đóng
vai trò là trọng tài đánh giá thắng - thua; đúng - sai.
- Rút kinh nghiệm, tổng kết trò chơi: Giáo viên nhận xét về quá trình tham
gia chơi của các thành viên, về kết quả đạt được và nội dung, kiến thức cần rút
ra từ trò chơi.
* Nội dung 5: Bảng tin Toán học
Bảng tin Toán học của lớp được xây dựng và tổ chức như sau:
- Phụ trách bảng tin: Giáo viên khối 5 và Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ.
- Nội dung bảng tin: Là các bài Toán, câu đố Toán học; là những câu chuyện
về các tài năng Toán học; là tên những tấm gương tiêu biểu trong trường ....

15


- Cơ chế hoạt động: Ban chủ nhiệm, thành viên Câu lạc bộ sưu tầm, ra đề
bài, câu đố Toán học và đáp án rồi đánh máy hoặc viết đề bài, câu đố Toán học
lên bảng tien vào sáng thứ hai hàng tuần. Các thành viên khác và học sinh lớp,
kể cả học sinh lớp khác trong trường cùng tham gia giải hoặc trả lời câu đó. Bài
trả lời ghi vào giấy có điền đầy đủ thông tin học sinh rồi bỏ vào thùng thư bên
cạnh bảng tin. Cuối tuần, Giáo viên khối 5 thu chấm và công bố kết quả, trao

giải, tuyên dương vào sáng thứ hai tuần tiếp theo.
Bảng tin Toán học thu hút được rất nhiều học sinh và kể cả các giáo viên
khối 5 hào hứng tham gia. Nó tạo ra phong trào thi đua học toán, giải toán sôi
nổi, tích cực, góp phần không nhỏ trong việc phát huy tính tích cực học toán của
học sinh và góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Toán của nhà trường.
Nội dung 6: Câu chuyện nhà Toán học.
Câu chuyện nhà Toán học là những nội dung và thân thế, những giai thoại,
những sáng tạo khoa học, những đóng góp to lớn của các nhà Toán học nổi tiếng
của Việt Nam và trên thế giới bằng các câu chuyện nhỏ, vui, hóm hỉnh mà ý
nghĩa. Thông qua đó, giáo dục các em Bác Hồằng phương pháp nêu gương, giúp
các em học hỏi được những phẩm chất tốt đẹp, có thêm những hiểu biết về các
nhà Toán học và những phát minh khoa học. Đó cũng là nhằm góp phần giáo
dục đạo đức, nhân cách cho các em, chắp thêm cho các em những ước mơ,
những hoài bão để trở thành "những nhà Toán học tương lai". Đây là một nội
dung tương đối đơn giản nhưng nếu biết tổ chức hợp lý thì nó lại có ý nghĩa và
đem lại hiệu quả to lớn.
Ví dụ: Giáo viên kể cho các em nghe câu chuyện về Giáo sư Toán học
Ngô Bảo Châu với những nét khái quát nhất.
Ngô Bảo Châu (sinh ngày 28 tháng 06 năm 1972 tại Hà Nội) là nhà Toán
học nổi tiếng với công trình chứng minh Bổ đề cơ bản cho các dạng tự đẳng cấu
do Robert Langlands và Diana Shelstad phỏng đoán. Ông cũng là người Việt
Nam đầu tiên giành được Huy chương Fields - một giải thưởng danh giá được
Hội đồng khoa học Pháp trao tặng. Tính đến năm 2010, ông là nhà khoa học trẻ
nhất Việt Nam được Hội đồng Chức danh Giáo sư nhà nước Việt Nam phong
học hàm giáo sư.
Ở mỗi buổi sinh hoạt, nội dung này cần được tổ chức xen kẽ với các nội
dung khác. "Câu chuyện nhà Toán học" có thể được tổ chức hoặc bằng lời kể
của giáo viên, hợac dưới dạng tiểu phẩm mà các "diễn viên" chính là các thành
viên của CLB. Cũng có thể câu chuyện được kể là câu chuyện do các em chuẩn
bị và trực tiếp kể trước CLB. Sau khi kết thúc câu chuyện, cần giúp học sinh làm

sáng tỏ những điều cần nhận thức, cần lĩnh hội từ những câu chuyện đó và là
bước chuyển tiếp nhẹ nhàng cho nội dung sinh hoạt tiếp theo.
Tóm lại: Việc đưa 6 nội dung nêu trên vào quá trình tổ chức sinh hoạt
CLB Toán học là dựa trên cơ sở về tính mục tiêu, về đặc trưng loại hình hoạt
động, về đặc điểm và nhu cầu nhận thức của học sinh Tiểu học. Cách tổ chức
sinh hoạt CLB được tiến hành như thế nào là tuỳ thuộc vào nội dung của từng
buổi sinh hoạt. Trong các nội dung nêu trên, chúng ta cần lựa chọn và kết hợp
những nội dung khác nhau trong từng buổi sinh hoạt. Với mỗi buổi sinh hoạt,
chỉ nên tiến hành tổ chức từ 2 - 3 nội dung nhằm đảm bảo tính hiệu quả.
16


Việc tổ chức sinh hoạt CLB Toán học đều đặn mỗi tháng một cho học sinh
lớp 5 đã thu hút được sự tham gia tích cực của các bạn học sinh khá, giỏi và cả
những học sinh ham thích học Toán. Với những học sinh trực tiếp tham gia
CLB, các em tỏ ra rất hào hứng, thích thú và hăng sau. Cụ thể là hàng tháng các
em luôn thể hiện tâm trạng háo hức chờ đón buổi sinh hoạt, trong giờ sinh hoạt,
ai ai cũng tham gia sôi nổi vào các nội dung học tập mà Ban chủ nhiệm nêu ra
(tự giải toán, trao đổi, thảo luận với bạn bè và mong muốn được phát biểu ý
kiến, trình bày cách giải của mình về bài toán). Không dừng lại ở đó, những nội
dung học tập trong các buổi sinh hoạt còn được các bạn chia sẻ, thảo luận với
các bạn khác trong lớp rất hăng say. "Sức nóng" của các buổi sinh hoạt còn "lan
toả" về tới nhà, những bài toán khó, hay được các bạn chia sẻ với cả những bậc
phụ huynh của mình. Hàng tháng, trong các buổi sinh hoạt tập thể, Ban chủ
nhiệm CLB có báo cáo trước toàn trường về nội dung, kết quả sinh hoạt của
tháng trước. Những học sinh có ý thức và kết quả sinh hoạt tốt được Ban chủ
nhiệm biểu dương trước toàn trường. Điều này có tác dụng tích cực đến cả
những học sinh không tham gia sinh hoạt CLB Toán học. Các em tỏ ra rất hứng
thú và mong muốn được tham gia sinh hoạt với một nhu cầu tự nhiên: "mong
được như bạn". Đó chính là động lực kích thích các em cố gắng hơn, nỗ lực và

ham thích học Toán hơn.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
- Nhờ tổ chức tốt các Câu lạc bộ mà trường chúng tôi thực hiện tốt mục
tiêu dạy học phân hoá; học sinh phát huy được năng khiếu riêng.
- Trong các năm học trước, các giáo viên còn nhiều băn khoăn trong việc
tìm ra phương pháp dạy học nào hữu hiệu để phát huy tính tích cực, chủ động
học Toán của học sinh lớp 5. Trong năm học này, tôi đã tổ chức mô hình hoạt
động CLB Toán học nhằm phát huy tính tích cực học Toán của học sinh trong
lớp 5 và tôi nhận thấy sự chuyển biến về tính tích cực, chủ động học Toán của
các em. Tính tích cực học toán của thành viên tham gia sinh hoạt CLB được
phản ánh một cách rõ nét và sinh động ở cả hai phương diện:
+ Thứ nhất, đó là mức độ về sự hứng thú, tính tích cực học Toán của
những học sinh tham gia sinh hoạt CLB Toán học (khi so sánh giữa hai thời
điểm trước và sau khi tổ chức). Không chỉ những học sinh tham gia CLB tích
cực mà tính tích cực còn được nhân rộng với cả những học sinh khác trong lớp
tôi và không khí buổi học trở nên sôi nổi, hăng say hơn trước.
+ Thứ hai, là về kết quả lĩnh hội kiến thức, kỹ năng môn Toán theo hướng
mở rộng, nâng cao của học sinh trong nhóm tham gia đã khẳng định sự tiến bọ
hơn so với những học sinh không được tham gia sinh hoạt CLB. Đây chính là
thành quả trực tiếp của việc tổ chức CLB học tập ở trường Tiểu học, nó cũng
phản ánh mối quan hệ biện chứng giữa việc tạo ra động cơ, hứng thú, tính tích
cực trong quá trình học toán với kết quả lĩnh hội tri thức môn Toán của các
thành viên CLB. Đến cuối HKII của năm học 2015 - 2016, tôi đã tiến hành khảo
sát kết quả học Toán của trường bằng một bài kiểm tra với những mạch kiến
thức trong chương trình đã học và thu được kết quả như sau:
17


Tổng

số học
sinh

64

Các mức độ
Hoàn thành
Điểm 9, 10
Điểm 7, 8
SL TL(%) SL TL(%)

Điểm 5, 6
SL TL(%)

15

20

23.4

27

42.2

31.3

Chưa hoàn thành
Điểm 3, 4
Điểm 1, 2
SL TL(%) SL TL(%)

2

3.1

Nhìn vào bảng kết quả trên so với kết quả khảo sát đầu năm tôi rất hài
lòng vì có tới 65.6% số học sinh trong lớp đạt điểm khá giỏi; tỉ lệ học sinh trung
bình 31.3% học sinh yếu chỉ còn lại 3.1 và không còn học sinh kém. .
- Kết quả nêu trên là thành quả của quá trình làm việc nghiêm túc, khách
quan và khoa học. Tính tích cực học Toán của các thành viên CLB được thể hiện
rõ nét và sinh động là ở chính quá trình học tập trên lớp cũng như khi tham gia
sinh hoạt CLB. Trong quá trình đi dự giờ Toán khối lớp 5, tôi ghi nhận một
không khí học tập sôi nổi, cởi mở và hiệu quả của các em: Các em rất tập trung
và hăng say phát biểu trong giờ học, có tinh thần và đánh giá hợp tác, chia sẻ
cao trong khi giải quyết nhiệm vụ học tập, luôn có những ý kiến bổ sung để tìm
tòi nhiều cách giải cho một bài toán, có những học sinh còn chủ động nêu những
thắc mắc, băn khoăn của mình về những điều giáo viên giảng, về những cách
giải bài toán của bạn, của thầy. Điều đó đã đem lại những hiệu quả rất to lớn.
- Không chỉ ở khối tôi phụ trách mà tác dụng của CLB Toán học khối lớp 5 đã
ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của CLB các môn khác trong cả trường theo
chiều hướng tích cực và đồng thời phong trào đã thúc đẩy chất lượng giáo dục trong
toàn trường đi lên.
- Không chỉ vậy, khi tiến hành phát phiếu thăm dò và phỏng vấn ý kiến
của Ban giám hiệu, giáo viên và cả những bậc phụ huynh về hiệu quả của mô
hình sinh hoạt CLB, tôi nhận được đánh giá cao về hiệu quả và ý nghĩa của CLB
đối với việc phát huy tính tích cực, học Toán của các bạn học sinh. Về phía học
sinh, tôi nhận thấy không những chỉ các em trong Câu lạc bộ Toán mà cả các em
khác còn lại trong khối lớp 5 thích thú, hăng say và kiên trì hơn trong việc mày
mò, tìm tòi về các dạng toán cũng như cách giải các bài toán khó ở lớp cũng như
lúc tự học ở nhà. Và sang năm học 2016 - 2017 tôi đã và đang tiếp tục triển khai,

tiến hành cho các khối lớp còn lại thực hiện mô hình sinh hoạt Câu lạc bộ môn
Toán như cách tổ chức Câu lạc bộ Toán khối 5 mà tôi vừa nêu ở trên và đến nay
chất lượng môn Toán của trường tôi đã được nâng lên rất rõ rệt.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
- Phát huy tính tích cực học tập của học sinh là một nhiệm vụ trọng tâm
của Ngành Giáo dục nói chung, nhà trường nói riêng trong giai đoạn đổi mới
giáo dục hiện nay. Trong đó, việc tiến hành tổ chức sinh hoạt CLB Toán học ở
trường Tiểu học nhằm phát huy tính tích cực học toán của học sinh là một hướng
tiếp cận mới, vừa phù hợp với đặc điểm tâm lý của học sinh Tiểu học, vừa đáp
ứng được yêu cầu nói trên của ngành giáo dục đối với hoạt động dạy - học, giáo
18


dục trong nhà trường Tiểu học. Hoạt động CLB là một loại hình HĐNGLL ở
trường học, là mọt dạng hoạt động "tích cực và tương tác". Vì vậy, việc tổ chức
và tăng cường các hoạt động giáo dục, dạy học dưới hình thức CLB cho học
sinh sẽ góp phần quan trọng vào công tác giáo dục toàn diện của nhà trường.
- Có thể nói con đường hình thành động cơ học tập tích cực, bền vững cho
học sinh chính là việc tổ chức đúng đắn các hoạt động học tập cho các em. Nói
cách khác, con đường đó nằm chính ở nội dung học tập và phương pháp đạt tới
nội dung đó. Điều này càng trở nên đặc biệt quan trọng đối với dạy học toán ở
Tiểu học. Bởi chính vì động cơ và sự hứng thú học tập đem lại cho các em sự
kiên trì và sáng tạo hơn. Đây là một yêu cầu cơ bản trong quá trình tổ chức sinh
hoạt CLB Toán học ở trường nhằm hướng tới phát huy tính tích cực học toán
của học sinh.
- Tổ chức sinh hoạt CLB Toán học ở trường Tiểu học trước hết là nhằm bổ
trợ cho dạy học trên lớp trong việc bổ sung, mở rộng và nâng cao kiến thức toán
Tiểu học cho học sinh. Từ đó, tạo hứng thú học tập cho học sinh, đặc biệt là
những học sinh có năng lực về môn Toán, giúp các em bộc lộ và phát triển khả

năng học toán của mình. Tổ chức sinh hoạt CLB Toán học còn là điều kiện, là
môi trường thuận lợi để học sinh phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của bản thân. Sở dĩ nói như vậy bởi vì với việc tham gia sinh hoạt CLB Toán
học, khác với hình thức học tập trên lớp, học sinh được hoạt động một cách
"tương đối" tự do, độc lập trong việc tham gia các nội dung khác nhau của buổi
sinh hoạt, từ đó giúp các em phát huy được vai trò chủ thể tích cực của mình.
Mặt khác, đây còn là môi trường rất thuận lợi cho việc giao lưu, học hỏi
và trao đổi về kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm học toán của học sinh. Chính
vì vậy CLB Toán học là một "sân chơi" phù hợp, giúp "các nhà Toán học nhỏ
tuổi" thoả mãn nhu cầu học tập đích thực của mình và giúp các em phát huy tốt
nhất những phẩm chất tư duy và tính tích cực trong quá trình học Toán.
Như vậy, CLB Toán học vừa là một loại hình tổ chức giáo dục của nhà
trường, vừa là một phương thức hoạt động tập thể của học sinh. Ý thức được vai
trò và tác dụng của loại hình hoạt động này, trong thời gian qua các trường Tiểu
học trên cả nước nói chung, trên địa bàn huyện nói riêng đã tiến hành tổ chức
sinh hoạt CLB với những cách thức và mức độ khác nhau, đã thu hút và tạo ra
được sự hứng thú tham gia của đông đảo các bạn học sinh, các thầy cô giáo
trong nhà trường.
3.2. Kiến nghị
- Với ưu điểm, lợi thế và tiềm năng của loại hình hoạt động này, các cấp
quản lý giáo dục cần khuyến khích các trường Tiểu học trong việc chủ động,
linh hoạt tổ chức HĐNGLL dưới dạng CLB học tập nói chung, sinh hoạt CLB
Toán học nói riêng nhằm tạo ra phong trào học tập sôi nổi, bổ ích và hiệu quả,
đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển của các em thông qua một dạng hoạt động mới.
- Nhà trường cần xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán để đảm nhận tổ chức
sinh hoạt CLB Toán học hiệu quả, gắn với việc khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều
kiện cho giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn, năng lực tổ chức hoạt động
CLB nhằm đảm bảo cho quá trình tổ chức hoạt động có chiều sâu và đạt được
hiệu quả mong muốn.
19

- Về phía cá nhân, việc xây dựng mô hình hoạt động CLB Toán học như
đã trình bày trong bản sáng kiến kinh nghiệm này chỉ là ý kiến chủ quan. Tôi
mong nhận được ý kiến đóng góp của các cấp lãnh đạo, ý kiến đóng góp của các
đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm được hoàn thiện hơn, cũng như mô hình
tổ chức CLB Toán học thực sự hiệu quả, thực sự phát huy được tính tích cực,
chủ động học toán của học sinh.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Xác nhận của nhà trường
Hiệu trưởng

Đặng Thị Tâm

Thọ Xuân, Tháng 5/2017
Người thực hiện

Lê Thị Mai

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Sách giáo khoa Toán 5.
2. Tạp chí Toán tuổi thơ
3. Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22/9/2016.

21

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Mai
Chức vụ và đơn vị công tác: Phó Hiệu trưởng trường Tiểu học Thọ Hải - Thọ
Xuân - Thanh Hóa

TT
1.

Tên đề tài SKKN
Kinh nghiệm "Ứng dụng
công nghệ thông tin vào dạy

2.

học môn Lịch sử lớp 5"
Một số biện pháp giúp học
sinh lớp 3 học tốt dạng Toán

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
Năm học
giá xếp loại
xếp loại đánh giá xếp
(Phòng, Sở,
(A, B,
loại

Tỉnh...)
hoặc C)
Phòng
B
2010 - 2011
GD&ĐT
Thọ Xuân
Phòng
GD&ĐT
Thọ Xuân

C

2013 - 2014

Phòng
GD&ĐT
Thọ Xuân

A

2016 - 2017

"Tìm một trong các phần
3.

bằng nhau của một số"
Phát huy tính tích cực, chủ
động học toán của học sinh
lớp 5 qua câu lạc bộ Toán

----------------------------------------------------

22


23