SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CHỦ NHIỆM Một số biện pháp Giáo dục đạo đức kỹ năng sống thông qua tiết chủ nhiệm lớp cho học sinh lớp 9A2 ở trường Trung học cơ sở Thạnh Lợi huyện Tháp Mười

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BÁO CÁO TÓM TẮT
SÁNG KIẾN, CẢI TIẾN ĐỀ NGHỊ XÉT CÔNG NHẬN
DANH HIỆU CHIẾN SĨ THI ĐUA CẤP HUYỆN
_____________
Kính gửi: Ban thi đua – Khen thưởng huyện.
I. SƠ LƯỢC BẢN THÂN
- Họ và tên: Nguyễn Hữu Thiện
Năm sinh: 1982
- Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: ĐHSP Hóa học.
- Chức năng nhiệm vụ được phân công: Tổ trưởng CM, Dạy lớp, Chủ nhiệm.
- Đơn vị công tác: Trường THCS Thạnh Lợi.
II. NỘI DUNG
1. Thực trạng:
Học sinh của lớp 9A2 tôi chủ nhiệm đa phần là có hoàn cảnh thuộc hộ gia
đình trung nông, mặt bằng dân trí tương đối thấp, môi trường dân sinh nhiều thành
phần cũng khá phức tạp, việc nhận thức, quan tâm, chăm sóc, điều kiện, sự phối
hợp giáo dục còn nhiều hạn chế. Trong công tác giáo dục chủ yếu là giao trách
nhiệm chính cho giáo viên giảng dạy, đặc biệt là vai trò của giáo viên chủ nhiệm.
Một số thông tin của lớp: Tổng số học sinh lớp là 25/09 nữ
TT

Các nhóm học sinh

Kết quả
khảo sát
SL

TL%

1

Học sinh biết vâng lời thầy cô, chăm ngoan.

22

88%

2

Học sinh có biểu hiện chưa ngoan hay nghịch phá, hay nói
chuyện trong giờ dạy, dễ bị lôi cuốn do tác động từ các hành
vi không tốt từ bên trong và bên ngoài nhà trường

6

24%

3

Học sinh có biểu hiện khuyết tật trí tuệ chậm nhớ, mau quên

5

20%

4

Học sinh thuộc hộ gia đình nghèo, đông con không quan
tâm giáo dục

1

4%

5

Học sinh mồ côi, hoàn cảnh gia đình éo le, cha mẹ đi làm xa

3

12%

Tình trạng học sinh thiếu kỹ năng sống hiện nay đang khiến toàn xã hội quan
tâm, các nhà quản lý giáo dục, giáo viên luôn trăn chở nhất là các trường hợp vi
phạm đạo đức lối sống, các tệ nạn xã hội, bạo lực học đường…Ở cấp THCS nhất là
1


các em học sinh lớp 9, các em trong độ tuổi tâm sinh lý đang quá trình phát triển,
các em luôn dao động trước những tình huống ứng xử, thể hiện hành vi thế nào cho
đúng, đa số các em gặp nhiều lúng túng trong việc giải quyết các vấn đề của bản
thân dẫn đến tình trạng thiếu tự tin, khủng hoảng về tâm lý.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng một trong những
nguyên nhân chính là học sinh ngày càng thiếu kỹ năng sống cần thiết để hòa nhập
với môi trường phát triển nhanh chóng của xã hội. Do đó, đòi hỏi những người làm
công tác giáo dục bậc học THCS cần phải quan tâm chú ý để xây dựng, đào tạo thế
hệ trẻ trở thành người “có đức, có tài”.
Đối với lớp 9A2 sự nhận thức và tư duy phát triển của học sinh còn nhiều hạn
chế, nhất là ở lứa tuổi các em sự phát triển cơ thể đang trong quá trình phát triển

của tuổi dậy thì, tâm sinh lý không mang tính ổn định, một số con em do cha mẹ
nuông chìu nên có những hành vi đạo đức biểu hiện chưa ngoan, một số học sinh
do cha mẹ đi là ăn xa ở với ông, bà hay người thân thiếu sự quan tâm, giáo dục và
một số học sinh hiện nay do tác động môi trường xã hội phát triển nên khiến các
em luôn tìm tòi và học tập những điều không tốt mức ảnh hưởng rất nhanh.
Hiện nay, giáo dục học sinh trong các lớp giáo viên chưa đặc biệt chú ý đến
mục đích, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, công tác phối hợp, tính hiệu
quả của việc rèn kỹ năng sống mang lại cho học sinh như: thông qua các chương
trình giáo dục lồng ghép, tích hợp trong các tiết dạy chính khóa của các môn học
và thông qua các hoạt động ngoại khóa và các tiết học tập ngoài giờ trên lớp, giáo
dục kỹ năng sống giúp học sinh ý thức được các giá trị của bản thân trong mối
quan hệ xã hội, giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có
hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết, chấp hành và tôn trọng pháp luật.
Gắn với phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, việc rèn
kỹ năng sống cho học sinh là hết sức quan trọng, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
giáo dục nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện; phù hợp với quan điểm giáo
dục của UNESCO đó là: “Học để biết; học để làm; học để tồn tại; học để chung
sống”.
Chính vì nhiều học sinh vì thiếu kỹ năng sống đã trở thành nạn nhân của
những tệ nạn xã hội, thành những học sinh biểu hiện chưa ngoan, người con không
biết vâng lời đối với giáo dục của gia đình, thậm trí còn dẫn đến những hành vi vi
phạm pháp luật, tình trạng bạo lực học đường trong nhà trường hiện nay.
Trước những hiện trạng trên là một giáo viên chủ nhiệm lớp 9A2 tôi luôn
bâng khuâng làm thế nào để có biện pháp giáo dục đạo đức về kỹ năng sống cho
học sinh hiệu quả ngay từ khi học sinh học ở bậc THCS.
2. Tên sáng kiến và lĩnh vực áp dụng:
2.1. Tên sáng kiến kinh nghiệm:
Một số biện pháp Giáo dục đạo đức, kỹ năng sống thông qua tiết chủ nhiệm
lớp cho học sinh lớp 9A2 ở trường THCS Thạnh Lợi, huyện Tháp Mười.
2

2.2. Lĩnh vực áp dụng:
Giáo viên chủ nhiệm dạy các lớp THCS.
3. Mô tả nội dung, bản chất của sáng kiến:
+ Khảo sát, thu thập thông tin về kỹ năng sống, đặc điểm, hoàn cảnh
từng đối tượng học sinh.
Ngay khi sau khi nhận lớp đầu năm học bản thân tôi đã tập trung tiến hành
khảo sát thu thập thông tin để nắm đặc điểm, hoàn cảnh từng đối tượng học sinh
với nhiều hình thức khác nhau như: nghiên cứu hồ sơ nhận bàn giao, gặp gỡ trao
đổi với giáo viên chủ nhiệm lớp dưới, dành nhiều thời gian hơn để tổ chức hoạt
động làm quen lớp trong đó giáo viên chủ nhiệm phải chú ý tạo ấn tượng tốt, thân
thiện với tất cả học sinh. Từ đó nắm bắt và tìm hiểu tính cách từng học sinh để nắm
rõ hơn từng đối tượng học sinh của lớp.
+ Tiến hành phân loại đối tượng để xây dựng kế hoạch công tác chủ
nhiệm, giáo dục đạo đức về kỹ năng sống.
Giáo viên chủ nhiệm tiến hành phân loại các nhóm đối tượng học sinh, xây
dựng kế hoạch và đề ra các biện pháp để thực hiện công tác giáo dục.
Từ kế hoạch năm, tôi thực hiện phân tích và đưa ra các biện pháp tổ chức kế
hoạch từng tháng. Ở mỗi tháng, theo thời gian từng tuần, tôi vạch ra kế hoạch cụ
thể từng tuần học và có dự kiến thời gian thực hiện từng kế hoạch cụ thể, biện pháp
thực hiện và kết quả thực hiện.
+ Cơ cấu thành phần ban cán sự lớp, xây dựng nội quy lớp học và nề nếp
học tập.
* Cơ cấu thành phần ban cán sự lớp.
Qua một tuần tìm hiểu, ổn định, bước tiếp theo tôi thực hiện ngay việc bình
chọn ban cán sự lớp. Vì đây là lực lượng nòng cốt cùng giáo viên chủ nhiệm đôn
đốc, nhắc nhở việc thực hiện nề nếp học tập của các bạn trong năm học.
* Xây dựng nội quy lớp học, nề nếp học tập.
Trên cơ sở giáo viên nắm bắt từng đối tượng học sinh, xác định những hạn chế

của lớp tổ chức cho học sinh xây dựng nội quy lớp học theo định hướng của giáo
viên đưa ra, trong nội quy phải có nội dung về điều khoản thi hành. Trong học tập
không những chỉ chú trọng rèn luyện cho học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau
mà còn chú trọng khâu nề nếp ngay từ đầu năm như: giáo viên hướng dẫn xếp hàng
vào, ra lớp một cách nghiêm túc, truy bài đầu giờ, trật tự nghe giảng trong giờ học,
không vi phạm đạo đức, nội quy của lớp, trường, các kỹ năng ứng xử, giao tiếp,
giải quyết vấn đề...
Tuyên dương, động viên nhắc nhở kịp thời với những cá nhân tiến bộ và chưa
tiến bộ trong việc thực hiện nề nếp chung của lớp như: Đi học đúng giờ, nghỉ học
phải xin phép, đến trường mặc đồng phục, vệ sinh cá nhân, chăm ngoan, không nói
3


tục chửi thề, tham gia các tệ nạn xã hội... Từ đó tạo cho các em sự tự giác biết tự lo
cho bản thân, tự giác học tập, thi đua để tạo thành tích học tập.
* Xây dựng hộp thư lớp học:
Giáo viên trang bị hộp thư lớp học được đặt nơi thuận tiện của lớp, tổ chức và
hướng dẫn cho học sinh thống nhất nội quy về tổ chức hoạt động hộp thư của lớp
học, phân công nhiệm vụ, quy định các nội dung trình bày ý kiến thông qua hộp
thư lớp học. Giáo viên định kì hằng ngày xem nội dung thư của các em để có biện
pháp tư vấn, trao đổi nhất là những nội dung tế nhị liên quan thì giáo viên trao đổi
tư vấn riêng cho từng học sinh.
+ Giáo dục về kỹ năng sống, tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm.
Việc rèn luyện hành vi và đặc biệt rèn thói quen đạo đức về kỹ năng sống cho
học sinh là không thể thiếu trong công tác giáo dục học sinh mà giáo viên chủ
nhiệm chính là người chịu trách nhiệm trước nhà trường.
Các biện pháp tổ chức thực hiện:
Giáo viên lập danh bạ số điện thoại của cha, mẹ học sinh để thông tin phối
hợp.
Tổ chức trình chiếu trên các video clip về tình trạng bạo lực học đường hiện

nay, kết hợp tự xây dựng câu chuyện kể tình huống được giáo viên chọn lọc, thông
qua câu chuyện giáo viên rút ra nội dung giáo dục đạo đức về kỹ năng sống cho
học sinh vì tâm lí học sinh thích xem, nghe câu chuyện sinh động từ đó có tác dục
giáo dục sâu sắc.
Kết hợp giáo dục tích hợp thông qua các môn học trong giờ chính khóa.
Tổ chức thực hiện phong trào nuôi heo đất khuyến học, vận động các nguồn
lực trong và ngoài nhà trường...để hỗ trợ kịp thời cho học sinh có hoàn cảnh khó
khăn.
Đối với học sinh cá biệt về đạo đức thiếu kỹ năng sống, thì tìm hiểu nguyên
nhân xem từ gia đình hoặc bạn bè lôi kéo,… Hoặc học sinh có những tính cách
chưa tốt mà gia đình chưa giáo dục được. Từ đó dùng phương pháp tác động bằng
tình cảm, nghiêm khắc nhưng không cứng nhắc, tuyệt đối không nên sử dụng hình
thức trách phạt.
Trong mỗi tiết sinh hoạt chủ nhiệm, giáo viên cho học sinh tự nhận xét ưu,
khuyết điểm bằng nhiều hình thức khác nhau như: Giáo viên hướng dẫn giúp đỡ
học sinh tổ chức nhận nhận xét theo yêu cầu giáo viên định hướng, tạo điều kiện
cho mỗi cá nhân tự nhận xét. Bên cạnh đó, giáo viên cũng tạo điều kiện cho học
sinh bày tỏ những suy nghĩ của mình qua một tuần học: những điều em thích,
những điều em chưa thích, mong muốn của em.
Qua quá trình quan sát học sinh ngoại khóa ngoài giờ lên lớp, trong các tiết
học đặc biệt giờ ra chơi và các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi giao lưu
văn hóa, văn nghệ... giáo dục giới tính để tìm ra các kĩ năng sống còn thiếu hoặc
4


chưa đầy đủ sai lệch của học sinh. Từ đó giúp các em điều chỉnh lại hành vi sửa
chữa thói quen không tốt, giải quyết các tình huống nảy sinh một cách đúng đắn.
Với phương pháp này người giáo viên phải tạo ra được uy tín, tình cảm thân thiện
với học sinh, tạo cho các em có niềm tin, và trở thành người tư vấn tin cậy của các
em qua đó giúp các em khẳng định bản thân dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách

nhiệm, dám đấu tranh với sai trái của các bạn và có kỹ năng chia sẻ niềm vui, nỗi
buồn, sự thành công của mình và của bạn.
Tham mưu với Hiệu trưởng để có hình thức biểu dương khen thưởng, nêu
gương những gương người tốt việc tốt như: phiếu khen, giấy báo công, thành tích
đến gia đình, tập thể lớp, giờ dưới cờ, các hoạt động tập thể của trường...
+ Tạo môi trường học tập thân thiện.
Tổ chức hướng dẫn học sinh cùng thực hiện trang trí lớp học tích cực, thân
thiện: học sinh sẽ trình bày các sản phẩm học tập của các em, ghi những bài học
cần nhớ, sưu tầm tranh ảnh có liên quan đến các kiến thức được học.
Ngoài ra giáo viên cũng cần khuyến khích, tạo điều kiện để các em tham gia
các hoạt động phong trào, vui chơi của nhà trường, tự xây dựng phong trào vui
chơi của lớp như giao lưu bóng chuyền, bóng đá với lớp khác hoặc tổ chức nấu ăn
liên hoan của lớp. Qua đó các em được rèn luyện một số kĩ năng: hợp tác, tinh thần
đồng đội, sức khỏe,…
+ Hướng học sinh đến những hoạt động đoàn kết, quan tâm, giúp đỡ
nhau.
Giáo viên tổ chức cho học sinh các hoạt động giao lưu, tìm hiểu về nhau, dành
thời gian trò chuyện, hỏi thăm các em về những chuyện vui, buồn,... chia sẻ với
giáo viên và các bạn. Để giúp các em biết quan tâm với nhau. Từ những hoạt động
đó, tạo mối gắn kết các em lại thành một tập thể đoàn kết, thương yêu, quí mến và
biết chia sẻ cho nhau. Giáo dục cho học sinh biết ứng xử thân thiện, hòa nhã với
nhau, xưng hô lịch sự, biết dùng lời hay ý đẹp để nói với nhau.
Tổ chức cho các em hoạt động cộng đồng, sinh hoạt và làm việc theo nhóm,
đi thực tiễn tìm hiểu cuộc sống của người lao động để hình thành và rèn kĩ năng
sống cho học sinh biết kết hợp trong làm việc, nhận thức đầy đủ về lao động, yêu
quí người lao động. Từ đó có đạo đức tốt trong cộng đồng dân cư. Các em được
trực tiếp tham gia các buổi lao động tập thể như: vệ sinh trường lớp, thấy được ý
nghĩa của việc mình làm cho lớp, cho khu dân cư từ đó hình thành cho các em kỹ
năng lao động nhóm, sự cố gắng vươn lên hoàn thành công việc một cách có trách
nhiệm với tập thể, với nhóm. Giúp các em có kỹ năng về làm việc, kỹ năng hợp tác

làm việc, kỹ năng làm việc nhóm được nâng lên. Việc tổ chức cho học sinh trải
nghiệm cuộc sống, tạo điều kiện cho các em rèn kỹ năng về mặt xã hội. Với việc tổ
chức cho học sinh các trò chơi, thăm quan, đi dã ngoại, thể dục thể thao trong nhà
trường, trong đó các em được giữ vai trò chủ đạo đã giúp các em phát huy được
tính tích cực, tự chủ, tự giác và phát biểu những ý kiến của riêng mình mà các em
qua tâm.
5


+ Phối hợp với các giáo viên bộ môn.
Giáo viên chủ nhiệm dành thời gian để trao đổi với giáo viên bộ môn về tác
phong, đạo đức, kỹ năng sống, nề nếp học tập của lớp để có biện pháp giáo dục kịp
thời và phù hợp.
+ Phối hợp với tổ chức Đoàn, Đội.
Trong công tác chủ nhiệm lớp giáo viên phối hợp chặt chẽ với tổ chức Đoàn,
Đội vì đây là lực lượng nòng cốt hỗ trợ trong việc giáo dục học sinh. Giúp các em
tích cực học tập. Tổ chức thực hiện các phong trào thi đua học tập, phong trào thi
đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống.
+ Phối hợp với gia đình học sinh.
Thường xuyên thăm hỏi gia đình học sinh cá biệt, học sinh có hoàn cảnh khó
khăn để kịp thời động viên, giúp đỡ tạo điều kiện cho các em đến lớp học đều hạn
chế nghỉ học.
Mỗi buổi họp cha mẹ học sinh, phả báo cáo rõ về ưu điểm và gặp gỡ trao đổi
riêng đối với những học sinh chưa ngoan. Từ đó giúp cha mẹ học sinh cảm thấy
mỗi buổi học thật sự cần thiết và nhận thức được rằng tương lai của con em mình
muốn rạng rỡ thì phải tập trung vào việc học tập.
4. Khả năng và phạm vi áp dụng sáng kiến:
4.1. Khả năng áp dụng:
Những biện pháp trên được nhân rộng thực hiện rất thuận lợi và đạt mục tiêu,

yêu cầu kế hoạch đề ra, góp phần chuyển biến tích cực nâng cao chất lượng giáo
dục của lớp.
4.2. Phạm vi áp dụng:
Thực hiện công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng sống trong các lớp THCS.
5. Hiệu quả:
Khi nhân rộng thực hiện sáng kiến vào thực tế của lớp thì hiệu quả mang lại
rất tích cực, học sinh hứng thú học tập, các em có nhiều tiến bộ rõ rệt trong học tập
cũng như trong rèn luyện phẩm chất và năng lực. Các em thực hiện tốt các hoạt
động, phong trào mà giáo viên cũng như nhà trường đưa ra.
Học sinh đã nhận thức tốt về mối quan hệ thầy trò, thầy giáo cô giáo là những
người cho ta kiến thức, dạy ta cách làm người, học sinh phải luôn luôn tôn trọng, lễ
phép. Khi giao tiếp các em đã biết thể hiện các hành động tôn trọng thầy cô giáo,
biết ơn công lao người dạy bảo mình mong cho mình tiến bộ. Đồng thời nhiều em
đã biết phê phán những hành vi không đúng đối với thầy cô giáo của các bạn khác.
Mối quan hệ bạn bè cùng trường, cùng lớp các em đã hòa đồng hơn, gần gũi,
thân thiện, đoàn kết, biết giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn, biết chia sẻ niềm vui
với nhau, vui trước thành công của bạn, nhưng các em cũng đã mạnh dạn chỉ ra
6


những khuyết điểm khi bạn mắc sai lầm. Các em đã biết kiềm chế, không gây gổ,
không đánh nhau với bạn, không xúc phạm bạn.
Về phía cha mẹ học sinh có chuyển biến tích cực, thường xuyên chủ động
phối kết hợp với giáo viên chủ nhiệm, nhà trường trong công tác giáo dục học sinh,
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của lớp, trường đi vào chiều sâu và mang
tính bền vững, tạo được lòng tin trong môi trường giáo dục.
Kết quả đánh giá học lực và hạnh kiểm của học sinh cuối học kì I, năm học
2016-2017:
Học lực
TS

HS
25

Nữ
8

Từ Tb trở lên

Dưới Tb

SL

%

Nữ

SL

%

Nữ

23

92

8

2

8

1

Hạnh kiểm

Tổng
số
HS

Nữ

25

9

Từ Tb trở lên

Dưới Tb

SL

%

Nữ

SL

24

96

9

1

% Nữ
4

0

Qua kết quả đánh giá cuối học kì I, năm học 2016-2017 nhận thấy học sinh
tích cực, có nề nếp và có ý thức hơn trong các hoạt động học tập của lớp như: Học
sinh chăm học, chăm làm, tích cực tham gia hoạt động giáo dục, đi học đều, đúng
giờ; thường xuyên trao đổi nội dung học tập, hoạt động giáo dục với bạn, tích cực
tham gia các hoạt động và vận động các bạn cùng tham gia giữ gìn vệ sinh, làm
đẹp trường lớp, nơi ở và nơi công cộng, mạnh dạn khi thực hiện nhiệm vụ học tập,
trình bày ý kiến cá nhân, nhận làm việc vừa sức mình, biết nhận lỗi khi làm sai, nói
thật, biết bảo vệ của công, tôn trọng mọi người, biết ơn thầy giáo, cô giáo, biết giúp
đỡ bạn.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm mới trong công tác giáo dục đạo đức, kỹ
năng sống thông qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm của bản thân tôi trong năm học 20162017.
Kính đề nghị Hội đồng xét duyệt sáng kiến xem xét, công nhận đề tài sáng
kiến cấp huyện./.
Thủ trưởng đơn vị

Thạnh Lợi, ngày 27 tháng 02 năm 2017
Người báo cáo

Nguyễn Hữu Thiện

7