Sinh hoạt văn hóa trong thời gian rỗi của phụ nữ xã vĩnh viễn huyện long mỹ tỉnh hậu giang (tt)

TÓM TẮT
Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài “Sinh hoạt văn hóa trong thời gian
rỗi của phụ nữ xã Vĩnh Viễn huyện Long Mỹ tỉnh Hậu Giang” người viết đã tập trung
nghiên cứu các vấn đề chủ yếu được thể hiện trong 3 chương của luận văn như sau:
Chương 1: Luận văn nêu ra một số khái niệm nghiên cứu liên quan đến đề tài;
khái quát điều kiện lịch sử, điều kiện tự nhiên, địa lý, kinh tế, văn hóa, xã hội của
huyện Long Mỹ và xã Vĩnh Viễn đã tác động, ảnh hưởng đến quá trình hình thành,
phát triển văn hóa và sinh hoạt văn hóa của người dân nông thôn, đặc biệt là phụ nữ.
Chương 2: Luận văn tập trung đi vào phân tích sinh hoạt văn hóa của phụ nữ
xã Vĩnh Viễn trong thời gian rỗi tại gia đình và cộng đồng thông qua kết quả khảo sát
bằng bảng hỏi và phiếu khảo sát thực hiện ngẫu nhiên tại xã Vĩnh Viễn. Người phụ
nữ vốn đã chịu nhiều thiệt thòi khi mang trọng trách thiêng liêng, vừa làm dâu, làm
vợ, làm mẹ và chăm sóc gia đình. Đối với họ, gia đình là trên hết. Sinh hoạt văn hóa
trong thời gian rỗi của phụ nữ đa số ở gia đình và quán cà phê, ở nơi công cộng số
lượng ít hơn. Những hoạt động trong thời gian rỗi của họ hầu hết đều phục vụ cho sở
thích cá nhân nhưng gia đình có ảnh hưởng rất lớn và chi phối các hoạt động của họ.
Bên cạnh đó, cũng có một số hoạt động không được tích cực trong thời gian rỗi cần
được chấn chỉnh và định hướng có văn hóa hơn.
Chương 3: Luận văn trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đã nhận định
và đánh giá lại nhu cầu của phụ nữ xã Vĩnh Viễn sinh hoạt văn hóa trong thời gian
rỗi. Trên cơ sở thực tiễn của địa phương và sự trải nghiệm thực tiễn hoạt động văn
hóa văn nghệ ở Trung tâm Văn hóa Thông tin – Thể thao, người viết đề xuất một số
kiến nghị về vai trò và trách nhiệm của các ngành chức năng, tạo nên môi trường văn
hóa lành mạnh và định hướng cho phụ nữ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh
thần, qua hình tượng người phụ nữ vừa truyền thống vừa tiến bộ sẽ góp phần giữ gìn
và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc./.

-iii-


ABSTRACT

Through the research process and to implement the project "Cultural Activities
in the women's leisure time Vien Vinh Long My district, Hau Giang" writers have
focused on the key issues are presented in three chapters thesis as follows:
Chapter 1: The thesis raised some research concepts related to the subject;
Essential historical conditions, natural conditions, geographical, economic, cultural,
social and Vinh Long My District Far impacted, affecting the formation and
development of culture and daily life the culture of rural people, especially women.
Chapter 2: The thesis focuses on the analysis goes in the cultural life of Vinh
Vien women in your spare time at home and in the community through the survey
results of the survey questionnaire and randomly performed in communes Forever.
The woman already disadvantaged when carrying sacred responsibility, just as a
bride, wife, mother and take care of the family. For them, family is first. Cultural
activities in their spare time the majority of women in the family and cafes, in public
places smaller amounts. Those active in their leisure time mostly cater to personal
preferences, but the family has strong influence and govern their activities. Besides,
there are some positive activity in leisure time should be corrected and more
culturally oriented.
Chapter 3: Essays on the basis of theoretical studies and practices were
identified and assessed the needs of women Permanently social and cultural activities
in their spare time. On the basis of local practices and the practical experience arts and
cultural activities in the center of culture and information - sports, the writer proposes
a number of recommendations on the role and responsibilities of relevant agencies
make up a healthy cultural environment for women and oriented comprehensive
development both physically and mentally, through the iconic woman traditional and
progress will contribute to maintaining and promoting cultural identity ethnic. /.

-iv-


MỤC LỤC

Trang tựa
Quyết định giao đề tài
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................. ii
TÓM TẮT ................................................................................................. iii
ABSTRACT ............................................................................................... iv
DANH SÁCH CÁC HÌNH ........................................................................ viii
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................ 1
2. Lịch sử vấn đề ................................................................................................................. 2
3. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................................... 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 6
4.1. Đối tượng .....................................................................................................6
4.2. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................6
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu ................................................................ 6
5.1. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................6
5.2. Nguồn tư liệu ...............................................................................................7
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ..................................................................................... 7
7. Bố cục luận văn .............................................................................................................. 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ................... 9
1.1.Các khái niệm liên quan đề tài .................................................................................. 9
1.1.1. Văn hóa và chức năng văn hóa .................................................................9
1.1.2. Thời gian rỗi và phân loại thời gian rỗi ..................................................12
1.1.3. Sinh hoạt văn hóa và phân loại các dạng thức sinh hoạt văn hóa ..........14
1.1.4. Nhu cầu và phân loại nhu cầu ................................................................15
1.2. Tổng quan về xã Vĩnh Viễn và huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang .................. 19
1.2.1. Đôi nét về huyện Long Mỹ.....................................................................19

-v-

1.2.2. Đặc điểm kinh tế - văn hóa – xã hội .......................................................20
1.3. Khái lược về xã Vĩnh Viễn ..................................................................................... 23
1.3.1. Điều kiện tự nhiên và hành chính ...........................................................23
1.3.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội .......................................................................24
1.3.3. Đặc điểm văn hóa ...................................................................................25
CHƯƠNG 2: CÁC HÌNH THỨC SINH HOẠT VĂN HÓA TRONG THỜI
GIAN RỖI CỦA PHỤ NỮ XÃ VĨNH VIỄN HUYỆN LONG MỸ TỈNH
HẬU GIANG ........................................................................................... 29
2.1. Sinh hoạt văn hóa tại gia của phụ nữ trong thời gian rỗi .................................. 29
2.1.1. Hoạt động có tính sáng tạo .....................................................................29
2.1.2. Hoạt động rèn luyện kỹ năng khéo léo ...................................................33
2.1.3. Hoạt động củng cố các mối quan hệ.......................................................36
2.1.4. Làm thêm để kiếm sống .........................................................................39
2.2. Sinh hoạt văn hóa cộng đồng của phụ nữ trong thời gian rỗi ........................... 42
2.2.1. Hoạt động tâm linh .................................................................................42
2.2.2. Hoạt động nhóm sở thích .......................................................................44
2.2.3. Tham gia các hoạt động tại thiết chế văn hóa địa phương .....................45
2.2.4. Các hoạt động khác trong thời gian rỗi ..................................................47
2.3. Nhận xét, đánh giá về việc sử dụng thời gian rỗi của phụ nữ xã Vĩnh Viễn . 48
2.3.1. Những mặt tích cực trong sử dụng thời gian rỗi ....................................48
2.3.2. Những mặt hạn chế trong sử dụng thời gian rỗi .....................................50
CHƯƠNG 3: NHU CẦU SINH HOẠT VĂN HÓA CỦA PHỤ NỮ XÃ VĨNH
VIỄN TRONG THỜI GIAN RỖI ............................................................... 54
3.1. Nhu cầu sinh hoạt văn hóa tại gia của phụ nữ xã Vĩnh Viễn ........................... 54
3.1.1. Liên hoan, họp mặt vun đắp tình cảm gia đình ......................................54
3.1.2. Sinh hoạt Văn nghệ ................................................................................56
3.2. Nhu cầu sinh hoạt văn hóa cộng đồng của phụ nữ xã Vĩnh Viễn .................... 59
3.2.1. Tham gia các lễ hội truyền thống và hiện đại ........................................59
3.2.2. Hoạt động tâm linh, tín ngưỡng .............................................................60

-vi-


3.3. Một số khuyến nghị và giải pháp ........................................................................... 63
3.3.1. Công tác quản lý văn hóa .......................................................................63
3.3.2. Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp .................................................................66
3.3.3. Đối với các gia đình được khảo sát ........................................................72
3.3.4. Vai trò của chính quyền địa phương ......................................................75
KẾT LUẬN ............................................................................................... 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 84
PHỤ LỤC ................................................................................................. 89
PHỤ LỤC 1: SINH HOẠT VĂN HÓA CỦA PHỤ NỮ TRONG THỜI GIAN RỖI. 89
PHỤ LỤC 2: BẢNG CÂU HỎI ĐIỀU TRA XÃ HỘI HỌC ................................... 94
PHỤ LỤC 3: TRÍCH BIÊN BẢN PHỎNG VẤN TRỰC TIẾP ............................ 106
PHỤ LỤC 4: MỘT SỐ SÁNG TÁC VĂN NGHỆ.............................................128

-vii-


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Số hiệu hình
Hình 1.1
Hình 2.1

Hình 2.2

Tên hình
Tháp nhu cầu của Maslow
Biểu đồ khảo sát thời gian rỗi trong ngày của phụ nữ xã

Vĩnh Viễn
Làm bánh xèo trong thời gian rỗi của chị em phụ nữ xã
Vĩnh Viễn

Trang
16
31

89

Tranh thêu chữ thập giúp chị em phụ nữ xã Vĩnh Viễn có
Hình 2.3

thêm thu nhập trong thời gian rỗi và rèn luyện kỹ năng khéo

89

léo của mình
Hình 2.4

Những nơi sử dụng thời gian rỗi của phụ nữ xã Vĩnh Viễn

37

Hình 2.5

Đờn ca tài tử trong các buổi họp mặt của phụ nữ xã Vĩnh Viễn

90

Hình 2.6

Phụ nữ xã Vĩnh Viễn làm thêm để tăng thu nhập.

90

Hình 2.7

Sản phẩm làm tay trong thời gian rỗi của phụ nữ xã Vĩnh Viễn

91

Hình 3.1

Hình 3.2

Đồ thị biểu đạt những nơi có thể đáp ứng nhu cầu sinh hoạt
văn hóa trong thời gian rỗi của phụ nữ xã Vĩnh Viễn
Phụ nữ xã Vĩnh Viễn tham gia các lễ, hội của xã, huyện
tổ chức

57

91

Hình 3.3

Tham gia trò chơi dân gian trong các dịp lễ, hội

92

Hình 3.4

Tín ngưỡng thờ Phật trong gia đình của phụ nữ xã Vĩnh Viễn

92

Hình 3.5

Phụ nữ tổ chức họp mặt, tiệc tùng

93

-viii-


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
[1]. Nguyễn Thị Chiến (2013), Mấy suy nghĩ về văn hóa - Từ truyền thống đến
đương đại, NXB Lao động, Hà Nội.
[2]. Đoàn Văn Chúc (1993), Những bài giảng về văn hóa, Nxb Văn hóa – Thông tin
– Trường Đại học văn hóa Hà Nội, tr 62 – 63, 66, tr 37 – 38.
[3]. Nguyễn Thị Phương Duyên (2011), Văn hóa nhận thức thời gian của ngườiViệt.
Luận án tiến sĩ chuyên ngành Văn hóa học, Trường ĐH Quốc gia TP. HCM &
ĐHKHXH&NV.
[4]. Đảng Cộng sản Việt Nam (1998), Văn kiện Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp
hànhTrung ương khóa VIII, Nxb Chính trị Quốc gia, tr. 6,54.
[5]. Phạm Hoàng Điệp (2010), Biên niên sự kiện Hồ Chí Minh với sự tiến bộ của
phụ nữ, NXB Văn hóa - Thông tin, Hà Nội, tr 5.
[6]. Phạm Hoàng Điệp (2010), Biên niên sự kiện Hồ Chí Minh với sự tiến bộ củaphụ

nữ, Nxb Văn hóa - Thông tin.
[7]. Nguyễn Anh Động (2014), Địa danh Hậu Giang, Nxb Văn hóa – Thông tin, Hà Nội.
[8]. Giáo trình Lý luận văn hóa và Đường lối văn hóa của Đảng CSVN (2006), Nxb
Lý luận chính trị, Hà Nội.
[9]. Nguyễn Hồng Hà (2005), Môi trường văn hóa với việc xây dựng lối sống và con
người Việt Nam, Nxb Viện văn hóa và VHTT, Hà Nội.
[10]. Phạm Minh Hạc (chủ biên) (2001), Về phát triển toàn diện con người thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[11]. Phạm Minh Hạc, Phạm Thành Nghị, Trịnh Thị Kim Ngọc (2010), Hồ Chí Minh
về mối quan hệ giữa Con người và Văn hóa, Nxb Khoa học xã hội, tr. 217.
[12]. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh (2012), "Sự tác động của quá trình đô thị hóa đến thời
gian rỗi ở nông thôn Việt Nam hiện nay", Kỷ yếu hội thảo khoa học Văn hóa
thời gian rỗi, Nxb Đại học Quốc gia TP. HCM – Trường ĐHKHXH&NV.

-84-


[13]. Phan Thị Thu Hiền (2012), "Văn hóa thời gian rỗi và văn hóa đại chúng", Kỷ
yếu hội thảo khoa học Văn hóa thời gian rỗi, Nxb Đại học Quốc gia TP. HCM
– Trường ĐHKHXH&NV, tr. 25-28.
[14]. Nguyễn Quang Hiệp (2012), Văn hóa công nhân ở Bình Dương. Luận văn Thạc
sĩ Văn hóa học, Trường ĐHKHXH&NV TP.HCM.
[15]. Lê Trung Hoa (2011), Tìm hiểu nguồn gốc địa danh Nam Bộ và tiếng Việt văn
học, NXB Thanh niên, Hà Nội.
[16]. Lê Như Hoa, “Vai trò người phụ nữ trong xây dựng văn hóa gia đình”, Tạp chí
VHNT, số 2-2007.
[17]. Bùi Thị Hoa (2012), "Văn hóa sử dụng thời gian rỗi trong đời sống văn hóa gia
đình Việt Nam truyền thống", Kỷ yếu hội thảo khoa học Văn hóa thời gian rỗi,
Nxb Đại học Quốc gia TP. HCM – Trường ĐHKHXH&NV, tr. 87, 89-90.
[18]. Nhâm Hùng (2006), Tìm hiểu đất và người Hậu Giang, Nxb Văn nghệ, thành

phố Hồ Chí Minh.
[19]. Nguyễn Văn Huyên (2006), Văn hóa mục tiêu và động lực của sự phát triển xã
hội, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[20]. Nguyễn Linh Khiếu (2001), Gia đình và xã hội trong biến đổi văn hóa – xã hội
nông thôn, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[21]. Lã Duy Lan (2007), Bản sắc văn hóa người Việt, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
[22]. Khánh Linh, Hà Sơn (2011), Thế giới tâm hồn của con người, Nxb Thời đại, Hà Nội.
[23]. Trần Long (2012), "Sử dụng thời gian rỗi để nâng cao giá trị bản thân", Kỷ yếu
hội thảo khoa học Văn hóa thời gian rỗi, Nxb Đại học Quốc gia TP.HCM –
Trường ĐHKHXH&NV.
[24]. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 431.
[25]. Hồ Chí Minh (2005), Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận, Nxb Văn nghệ,
thành phố Hồ Chí Minh.
[26]. Phạm Xuân Nam (2005), Văn hóa vì phát triển, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[27]. Phan Ngọc (1998), Bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà
Nội, tr. 17.

-85-


[28]. Nguyễn Hữu Nguyên (2012), "Sử dụng thời gian nhàn rỗi nhìn từ góc độ văn
hóa và kinh tế", Kỷ yếu hội thảo khoa học Văn hóa thời gian rỗi, Nxb Đại học
Quốc gia TP. HCM – Trường ĐHKHXH&NV.
[29]. Trần Quang Phúc (2013), Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, Nxb Lao động - Xã
hội, Hà Nội.
[30]. Hồ Sĩ Quý (2007), Con người và phát triển con người, H.Nxb Chính trị Quốc gia.
[31]. Nguyễn Tất Sang (2008), Công dung ngôn hạnh xưa và nay, Nxb Văn hóa thông tin.
[32]. Phạm Côn Sơn (1996), Phụ nữ trong đời sống xã hội, Nxb T.H. Đồng Tháp.
[33]. Xuân Thanh (2008), Bác Hồ với phụ nữ, thiếu niên, nhi đồng, Nxb Lao động, tr 108.
[34]. Tạ Quang Thành (2008), Văn hóa và phát triển một số vấn đề lý luận và thựctiễn

ở Việt Nam hiện nay, Nxb Đại học Quốc gia TP. HCM.
[35]. Trần Ngọc Thêm (1998), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, tr. 13.
[36]. Trần Ngọc Thêm (2000), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
[37]. Trần Ngọc Thêm (2001), Tìm hiểu về bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb tổng hợp
TP. HCM.
[38]. Trần Ngọc Thêm (2013), Những vấn đề văn hóa học lý luận và ứng dụng,
NxbVăn hóa – Văn nghệ.
[39]. Trần Ngọc Thêm (2015), Văn hóa người Việt vùng Tây Nam bộ, Nxb Văn hóa
– Văn nghệ.
[40]. Đỗ Lai Thúy (2012), "Thời gian rỗi ở người cao tuổi – Ván chơi cuối cùng", Kỷ
yếu hội thảo khoa học Văn hóa thời gian rỗi, Nxb Đại học Quốc gia TP. HCM
– Trường ĐHKHXH&NV.
[41]. Huỳnh Công Tín (2007), Từ điển từ ngữ Nam Bộ, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[42]. Hồ Bá Trâm (2003), Bản sắc văn hóa dân tộc, Nxb Văn hóa – Thông tin, Hà Nội.
[43]. Phạm Đình Trí (2016), Bài giảng phương pháp nghiên cứu khoa học, trường đại
học Bạc Liêu.
[44]. Văn kiện Đại hội đại biểu phụ nữ toàn quốc lần thứ XI, Nxb Phụ nữ, tr 151.
[45]. Nguyễn Khắc Viện (1994), Từ điển xã hội học, Nxb Thế giới, Hà nội, tr 221.
[46]. Hoàng Vinh (1999), Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn xây dựng văn hóa ở nước
ta, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội, tr. 103.
-86-


[47]. Trần Quốc Vượng (1998), Cở sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục.
[48]. Thanh Xuân (2008), Bác Hồ với phụ nữ, thiếu niên nhi đồng, Nxb Lao động,
Hà Nội.
Tài liệu khác
[49]. Báo cáo KT-XH năm 2015 của huyện Long Mỹ (Nguồn tư liệu địa phương).
[50]. Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH, QP-AN năm 2015 xã
Vĩnh Viễn, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang (Nguồn tư liệu địa phương).

[51]. Báo cáo công tác Hội và phong trào phụ nữ năm 2015 xã Vĩnh Viễn, huyện
Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang (Nguồn tư liệu địa phương).
[52]. Báo cáo kết quả thực hiện các tiêu chí nông thôn mới đến năm 2014 xã vĩnh
Viễn, huyện Long Mỹ, tỉnh hậu Giang (Nguồn tư liệu địa phương).
Nguồn internet
[53]. Vài ý kiến về văn hóa và giáo dục,
Ngày truy cập : 05/05/2016.
[54]. Vai trò, vị trí của phụ nữ Việt Nam ngày càng được khẳng định,
Ngày truy cập: 05/05/2016.
[55]. Tìm lại cội nguồn văn hóa Việt, Ngày
truy cập: 20/06/2016.
[56]. Việc sử dụng thời gian rảnh rỗi, Ngày truy cập: 10/06/2016.
[57]. Lễ hội – một hình thức sinh hoạt truyền thống, />
Ngày truy cập:

10/06/2016.
[58]. Nhà văn hóa phụ nữ TP.HCM, i/results/nvhphunu.vn, Ngày
truy cập: 10/06/2016.
[59]. Phụ

nữ

Việt

Nam,

/>aitrocuaphunutrongxuthehoinhapi.html, Ngày truy cập: 10/06/2016.

-87-

[60]. Thư viện bách khoa toàn thư mở, http//:www.vi.m.wikipedia.org, Ngày truy
cập: 10/06/2016.
[61]. Tuyên bố chung của Unesco (2002), về tính đa dạng của văn hóa,
http//www.bachkhoatrithuc.vn, Ngày truy cập: 20/06/2016.
[62]. Rất cần một không gian văn hóa cộng đồng, Vietbao.vn/Xa-hoi/Rat-can-motkhong-gian-van-hoa-cong-dong/40006354/157/, Ngày truy cập : 20/06/2016.
[63]. Hệ thống văn bản, Ngày truy cập: 20/06/2016.
[64]. Tiểu luận: chức năng lễ hội, Ngày truy cập: 10/09/2016.
[65]. Tín ngưỡng tâm linh, />Ngày truy cập: 20/09/2016.
[66]. Quản lý hoạt động thông tin cổ động của nhà văn hóa,
Ngày truy cập: 01/08/2016.
[67]. Ngành quản lý văn hóa ngành, Ngày truy cập: 11/10/2016.
[68]. Tăng cường công tác quản ý nhà nước…, Ngày truy cập: 11/08/2016.
[69]. Hồ Chí Minh, Ngày truy cập: 12/09/2016.
[70]. Chức năng văn hóa, Ngày truy cập: 01/10/2016.
[71]. Nhu cầu của Maslow, Nhu cau cua maslow,
Ngày truy cập: 25/10/2016.
[72]. Trần Ngọc Thêm, Ngày truy cập: 25/10/2016.

-88-