giáo án ngữ văn 9 tiết 28

Trường THCS Phú Mỹ

Giáo án Ngữ Văn 9

Tuần: 6
Ngày dạy:

Tiết PPCT: 28

Ngày soạn:

CHỊ EM THÚY KIỀU
(Trích Truyện Kiều)
-NGUYỄN DUI. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Thấy được tài năng, tấm lòng của thi hào dân tộc Nguyễn Du qua đoạn trích trong truyện
Kiều.
- Biện pháp nghệ thuật tượng trưng ước lệ của Nguyễn Du trong miêu tả nhân vật.
- Cảm hứng nhân đạo của Nguyễn Du : Ngợi ca vẻ đẹp tài năng của con người qua một
đoạn trích cụ thể.
2. Kĩ năng:
- Đọc – hiểu một văn bản truyện thơ trong văn học Trung Đại.
- Theo dõi diễn biến sự việc trong tác phẩm truyện.
- Có ý thức liên hệ với văn bản liên quan để tìm hiểu về nhân vật.
- Phân tích một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật cổ điển của Nguyễn
Du trong văn bản.
3. Về thái độ:
- KN : Giao tiếp, tương tác, lắng nghe tích cực.
- KT : Động não, trình bày 1', tư duy sáng tạo.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- GV: Bảng phụ + Tập tranh chị em Thúy Kiều.

- HS: bài soạn.
III. PHƯƠNG PHÁP:
Nêu vấn đề, diễn giảng, vấn đáp.
IV. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. KTBC:
(?) Cuộc đời sáng tác của Nguyễn Du
(?) Giá trị nội dung và nghệ thuật?
2. Bài mới:
- Hoạt động 1: Giới thiệu bài.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
 Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu I/.Tìm hiểu chung:
chung văn bản.
(?) Vị trí đoạn trích nằm ở đâu?
 Nằm ở phần thứ nhất của truyện (Giới thiệu
gia cảnh của Kiều sau đó tác giả tập trung
tài sắc Thúy Vân-Thúy Kiều)
(?) Tác giả sử dụng nghệ thuật gì trong đoạn
trích?
 Nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn - Nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 1


Trường THCS Phú Mỹ

Du trong truyện Kiều.
 Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tìm
hiểu chi tiết văn bản:

(?) Đoạn trích cho thấy thái độ gì của tác giả
được gửi gấm vào đó?
 Thái độ trân trọng ngợi ca vẻ đẹp, tài năng
của Thúy Vân, Thúy Kiều.
(?) Em có nhận xét gì về kết cấu đoạn trích?
 Tả theo trình tự từ chung đến riêng trước
hết tả vẻ đẹo chung của hai chị em, sau đó tả
riêng từng người.
(?) Bốn dòng thơ miêu tả vẻ đẹp chung của
hai chị em, em thấy có dòng nào mới lạ? Giải
thích?
 “Mai cốt cách tuyết tinh thần”
 Vẻ đẹp duyên dáng, thanh tao, trong trắng
đẹp cả hình dáng lẫn tinh thần.

Giáo án Ngữ Văn 9

trong truyện Kiều.
II/.Đọc – hiểu văn bản.
1/. Thái độ trân trọng ngợi ca vẻ đẹp, tài năng
của Thúy Vân, Thúy Kiều:

a/.Bốn dòng thơ đầu:

“Mai cốt cách tuyết tinh thần”
@ Gợi tả vẻ đẹp duyên dáng, thanh tao, trong
trắng đẹp cả hình dáng lẫn tinh thần.
“Mỗi người…..ven mười”.
@ Họ đều đẹp một cách hòan hảo nhưng cái
(?) “Mỗi người…..ven mười”:là cách nói đẹp mỗi người khác nhau.

ntn?
 “Mười phân vẹn mười”  Vẻ đẹp chung.
“Mỗi người một vẻ”  Vẻ đẹp của từng người.
(?) Tác giả dùng mấy câu thơ miêu tả vẻ đẹp b/.Bốn câu thơ gợi tả vẻ đẹp Thúy Vân:
Thúy Vân? Miêu tả Thúy Vân đẹp ntnt?
 Vân xem trang trọng khác vời khuôn “Vân xem……khác vời
trăng…..nở nang vẻ đẹp cao sang, quí phái Khuôn trăng……nở nang”
(Ngôn ngữ mới lạ: Khuôn trăng, nét ngài hoa @ Vẻ đẹp trang trọng, cao sang, quý phái.
cười, ngọc thốt).
(?) Vẻ đẹp Thúy Vân được so sánh với hình
ảnh nào?
 Được so sánh với hình ảnh thiên nhiên:
Trăng hoa mây tuyết ngọc.
(?) Tác giả cụ thể Thúy Vân trong thủ pháp
nào?
 Liệt kê khuôn mặt đôi mày, mái tóc, làn da, @ Khuôn mặt tròn đầy như mặt trăng, lông mày
sắc nét, miệng cười tươi thắm như hoa, tiếng
nụ cười, giọng nói.
(?) Từ đó em hình dung được những vẻ đẹp nói trong như ngọc, làn da trắng hơn tuyết.
nào của Thúy Vân?
 Chân dung Thúy Vân là chân dung mang → Vẻ đẹp tươi trẻ đầy sức sống phúc hậu, đoan
tính cách số phận vẻ đẹp tạo sự hòa hợp êm trang.
đềm với xung quanh “mây thua, tuyết
nhường”.
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 2


Trường THCS Phú Mỹ

(?) Khi gợi tả nhan sắc của Thúy Kiều tác
giả sử dụng hình ảnh nào? Có những điểm
nào giống và khác so với miêu tả Thúy Vân?
Học sinh thảo luận
 Giống: vẫn dùng hình ảnh thiên nhiên để
miêu tả “thu thủy, xuân sơn, hoa ghen liễu
hờn”.
 Khác: đẹp sắc sảo mặn mà về trí tuệ, về tâm
hồn. Tác giả tập trung tả vẻ đẹp đôi mắt trong
sáng, long lanh, linh hoạt.
→ Nét xuân sơn: gợi lên đôi lông mày thanh
tú trên gương mặt trẻ trung.
Giải thích thêm: Tác giả tả đôi mắt kiều
rất đẹp bởi đôi mắt là sự thể hiện phần tinh
anh của tâm hồn và trí tuệ đôi mắt là cửa sổ
tâm hồn.
(?) Tác giả còn dùng thành ngữ nào để ví vẻ
đẹp của Thúy Kiều? Vẻ đẹp đã làm cho thiên
nhiên phải thế nào?
 “Nghiêng nước nghiêng thành” để cực tả vẻ
đẹp giai nhân.
(?) Ngòai ra Kiều còn đẹp ở điểm nào nữa?
Ý kiến của em về vẻ đẹp của Kiều?
 Vẻ đẹp tâm hồn  đẹp tòan vẹn cả hình thức
lẫn tâm hồn, không cái đẹp nào sánh kịp.

Giáo án Ngữ Văn 9

c/.Mười hai câu thơ gợi tả tài sắc Thúy Kiều:

- Sắc : ( 6 dòng).
- Kiều đẹp sắc sảo mặn mà.
“Làn thu thủy nét xuân sơn”
+ Kiều có đôi mắt đẹp trong như nước mùa thu,
đôi mày của nàng thanh thoát như nét... mùa
xuân.

- Kiều đẹp “nghiêng nước, nghiêng thành”,đến
nổi thiên nhiên phải đố kị “hoa ghen, liễu hờn”.

- Kiều đẹp tòan vẹn cả hình thức lẫn tâm hồn,
không có cái đẹp nào sánh kịp, một giai nhân
tuyệt sắc.
- Tài: (6 dòng tiếp theo).

(?) Tài năng của Kiều được giới thiệu ở các
phương diện nào?
+ Cầm, kì, thi, họa món nào cũng giỏi đạt đến
 Cầm (đàn) kì (cờ) thi (thơ) họa (vẽ).
mức lí tưởng.
Giải thích thêm: Đặc biệt là tài đàn của
nàng đó là sở trường, năng khiếu vượt lên
trêu mọi người, cực tả tài đàn của Kiều cũng
là để ngợi ca cái tâm đặc biệt của nàng.
(?) Bản nhạc hay nhất của Kiều là gì? Tại
sao lại hay?
 “Bạc mệnh” mà Kiều tự sáng tác chính là sự
ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sầu, đa
→ Vẻ đẹp của tài hoa nghệ thuật, tâm hồn nhân
cảm.

(?) Giới thiệu tài đàn của Kiều tác giả muốn ái.
ta yêu mến thêm vẻ đẹp nào của Kiều?
Học sinh tự trình bày.
(?) Qua nghệ thuật miêu tả nhân vật của
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 3


Trường THCS Phú Mỹ

Nguyễn Du cho thấy co liên quan gì đến số
phận của nhân vật?
 Dự cảm về cuộc đời của chị em Thúy Kiều.
(?) Vẻ đẹp của Thúy Vân là những gì viên
mãn nhất, đầy đặn nhất của thiên nhiên đẹp
đến nỗi không chỉ con người mà cả thiên
nhiên cũng cảm mến cho thấy ấn tượng của
em về cuộc đời Thúy Vân.
 Thúy Vân có cuộc sống bình lặng suông sẻ
gặp nhiều hạnh phúc.
(?) Vẻ đẹp của Thúy Kiều làm cho thiên
nhiên đố kị ghen ghét có liên quan gì đến sô
phận nàng?
 Cuộc đời nàng gặp nhiều éo le đau khổ lành
ít, dữ nhiều.
(?) Khi gợi tả vẻ đẹp của nhân vật trong
đoạn trích tác giả sử dụng hình thức nghệ
thuật nào?
 Nghệ thuật ước lệ tượng trưng mượn vẻ đẹp

thiên nhiên để nói đến vẻ đẹp con người.
(?) Ngòai ra tác giả còn sử dụng nghệ thuật
gì để miêu tả?
 Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ.
(?) Tại sao tác giả không tả Thúy Kiều trước
mà tại tả Thúy Vân?
 Chân dung Thúy Vân miêu tả trước để làm
nổi bật lên chân dung Thúy Kiều đây là thủ
pháp nghệ thuật đòn bẩy của tác giả. Lấy vẻ
đẹp của Thúy Vân làm nên để miêu tả vẻ đẹp
Thúy Kiều. ( Họa mây lẫy trăng ).
(?) Ngôn ngữ miêu tả trong đoạn trích em có
nhận xét gì?
 Lựa chọn và sử dụng ngôn ngữ miêu tả tài
tình.
(?) Văn bản thể hiện điều gì? Ca ngợi vấn đề
nào?

Giáo án Ngữ Văn 9

2/.Dự cảm về cuộc đời của chị em Thúy Kiều:

- Báo hiệu cuộc đời Thúy Vân bình lặng, suông
sẽ gặp nhiều hạnh phúc.

→ Cuộc đời Thúy Kiều gặp nhiều sóng gió, éo
le, đau khổ.

- Sử dụng những hình ảnh tượng trưng ước lệ,
so sánh, ẩn dụ.

- Sử dụng nghệ thuật đòn bẩy “Họa mây lẫy
trăng”.

- Lựa chọn và sử dụng ngôn ngữ miêu tả tài
tình.
Ý nghĩa văn bản:
Chị em Thúy Kiều thể hiện tài năng nghệ
thuật và cảm hứng nhân văn ngợi ca vẻ đẹp và
tài năng của con người của tác giả Nguyễn Du.
 Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh hệ III/. Tổng kết:
thống kiến thức văn bản đã học.
(?) Qua đoạn trích Chị em Thúy Kiều sử
Ghi nhớ SGK/Trang 83.
dụng bút pháp nghệ thuật nào? Ca ngợi gì?
*Học sinh đọc ghi nhớ SGK/Trang 83.
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 4


Trường THCS Phú Mỹ

Giáo án Ngữ Văn 9

Giải thích thêm: Nội dung nhân đạo trong
truyện trân trọng tin yêu đề cao những giáo
trị cao đẹp của con người, lý tưởng hóa hòan
tòan phù hợp với cảm hứng ngưỡng mộ ngợi
ca con người.

3. Củng cố:

(?) Em có ý kiến gì về tài miêu tả của Nguyễn Du?
(?) Nghệ thuật sử dụng trong đoạn trích là gì?
Hoạt động 5: Hướng dẫn tự học:
→Tham khảo đối với tương ứng trong Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân.
→ Đọc diễn cảm – HTL đoạn trích.
→Nắm chắc được bút pháp nghệ thuật cổ điển và cảm hứng nhân văn của Nguyễn Du thể hiện
qua đoạn trích.
→Hiểu và dùng được một số từ Hán Việt thông dụng được sử dụng trong văn bản.
Chuẩn bị bài mới: “Cảnh ngày xuân”
+ Học: Đọc diễn cảm – HTL đoạn trích.
+ Soạn: “Cảnh ngày xuân”
(?) Vị trí đoạn trích? Trình tự đoạn trích?
(?) Vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân được khắc họa ntn?
(?) Quang cảnh vào hội – tan hội.
(?) Sau lễ hội tâm trạng ntn?

Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 5