giáo án ngữ văn 9 tiết 47 48

Trường THCS Phú Mỹ

Giáo án Ngữ Văn 9

Tuần: 10
Ngày dạy:

Tiết PPCT: 47-48

Ngày soạn:

VĂN BẢN

TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
- Phạm Tiến Duật I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
- Thấy được vẻ đẹp của hình tượng người lính lái xe Trường Sơn những năm đầu đánh Mĩ ác
liệt và chất giọng hóm hỉnh, trẻ trung trong một bài thơ của Phạm Tiến Duật.
- Đặc điểm thơ của Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể giàu chất hiện thực và tràn đầy
cảm hứng lãng mạn.
- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm, vẻ đẹp
hiên ngang dũng cảm tràn đầy niềm lạc quan cách mạng của những con người đã làm nên con
đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ.
2. Kĩ năng:
- Đọc – hiểu một bài thơ hiện đại.
- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người chiến sĩ lái xe Trường sơn trong bài thơ.
- Cảm nhận được giá trị của ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.
3. Về thái độ:
- KN: Hợp tác, giao tiếp, lắng nghe tích cực.
- KT: Động não, trình bày 1 phút.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:

- GV: bảng phụ, chân dung.
- HS: Sưu tầm hình ảnh chiến sĩ lái xe Trường sơn.
III. PHƯƠNG PHÁP:
Gợi tìm, vấn đáp, diễn giảng.
IV. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. KTBC:
? Cơ sở hình thành tình đồng chí?
? Những biểu hiện của mối tình đồng chí?
? Ý nghĩa văn bản? Nghệ thuật?
2. Bài mới:
- Hoạt động 1: Giới thiệu bài.
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 2: HDHS tìm hiểu chung văn bản
? Tóm tắt vài nét về tác giả?
→ HS tự trình bày dựa vào chú thích SGK

GV: Trần Thị Lụa

Nội dung bài học
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: Phạm Tiến Duật (1941 –
2007) là nhà thơ trưởng thành trong thời kì
kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Sáng tác
thơ của Phạm Tiến Duật thời kỳ này tập
trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng
chiến chống Mĩ.
Trang 1


Trường THCS Phú Mỹ

Giáo án Ngữ Văn 9

? Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?
→ Năm 1969.

2. Tác phẩm:
- Bài thơ về tiểu đội xe không kính được
sáng tác trong năm 1969 và in trong tập
thơ vầng trăng quầng lửa.
Hoạt động 3: HDHS tìm hiểu chi tiết văn II. Đọc – hiểu văn bản:
bản:
- GV đọc - học sinh đọc
Chú ý: Những khổ 2,3,4 giọng đọc với vẻ tự
nhiên ngang tàng sôi nổi.
? Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt
nào?
→ Biểu cảm
? Nhan đề bài thơ có gì lạ?
1. Nhan đề bài thơ:
→ Thể hiện chất thơ vút lên từ trong cuộc sống
- Thể hiện chất thơ vút lên từ trong cuộc
chiến đấu đầy gian khổ hy sinh.
sống chiến đấu đầy gian khổ hy sinh.
- Cho HS đọc khổ thơ 1,2
? Cho thấy hiện thực thời chiến tranh ntn?
→ Hiện thực khốc liệt thời kì chiến tranh
2. Hiện thực khốc liệt thời kì chiến
? Hiện thực khốc liệt của chiến tranh được thể tranh:
hiện qua những hình ảnh nào?

→
"Không có kính ............. có kính
"Không có kính ............. có kính
Bom giật ....................... đi rồi"
Bom giật ....................... đi rồi"
? Em có nhận xét gì về hình ảnh đó? Giọng thơ
ntn?
→ Hình ảnh thật do bom đạn của kẻ thù, những - Hình ảnh thật do bom đạn của kẻ thù,
con đường ra trận để lại dấu tích trên những những con đường ra trận để lại dấu tích
chiếc xe không kính.
trên những chiếc xe không kính.
→ Giọng thơ thản nhiên hồn nhiên vui đùa.
- Giọng thơ thản nhiên hồn nhiên vui đùa.
? Còn có những câu thơ nào có liên quan đến
hiện thực khốc liệt của chiến tranh? Thể hiện
điều gì ở người chiến sĩ?
→
Không có kính ............. có đèn
Không có kính ............. có đèn
Không có ................. có xước
Không có ................. có xước
→ Chấp nhận gian khó.
→ Chấp nhận gian khó.
? Mặc dù điều kiện khó khăn thiếu thốn nhưng
ở họ có được điều gì?
→ Sức mạnh tinh thần của những người chiến 3. Sức mạnh tinh thần của những người
sĩ của một dân tộc kiên cường bất khuất.
chiến sĩ của một dân tộc kiên cường
? Những lời thơ nào diễn tả cảm giác sức mạnh
tinh thần của người chiến sĩ lái xe?

→ Ung dung …….. ngồi
Ung dung …….. ngồi
Nhìn đất ……... nhìn thẳng
Nhìn đất ……... nhìn thẳng
GV: Trần Thị Lụa

Trang 2


Trường THCS Phú Mỹ

→ Người lái xe hiện ra với những nét tính cách
thật cao đẹp.
? Trên xe không kính người lính cảm nhận ntn?
Bằng những câu thơ nào?
→
Không có kính ………. Có bụi
Bụi phun …………….. người già
Chưa cần …………. Điếu thuốc
Nhình nhau …………… ha ha
→ Thời tiết khắc nghiệt, họ vẫn cười không bận
tâm.
? Từ đó vẻ đẹp tính cách nào của người lính
được bộc lộ?
→ Vượt lên gian khổ hoàn thành nhiệm vụ.
? Em có nhận xét gì về tinh thần của người
chiến sĩ trường sơn?
→ Tinh thần lạc quan sôi nổi, trẻ khỏe yêu đời.
? Trong khổ cuối có sự đối lập giữa cái không
và cái có. Hãy diễn tả sự đối lập này?

HS thảo luận
→ Những cái không của xe, không có kính,
không đèn, không mui, một cái có của người
lính là trái tim.
? Theo em một trái tim trong lời thơ mang ý
nghĩa gì?
→ Có sức khỏe để hoàn thành nhiệm vụ - Có
nhiệt huyết với sự nghiệp chống Mĩ cứu nước
- Có lí tưởng chiến đấu để giải phóng Miền
Nam.
- Những gian khó không thể ngăn cản được ý
chí quyết tâm của người lính lái xe.
? Từ đó cho thấy thêm vẻ đẹp nào của người
lính?
→ Vẻ đẹp của lòng trung thành với lí tưởng
cách mạng giải phóng dân tộc.
? Đọc bài thơ em có nhận xét gì về cách lựa
chọn từ của tác giả?
→ Lựa chọn chi tiết độc đáo có tính chất phát
hiện, hình ảnh đậm chất hiện thực.
? Ngôn ngữ giọng điệu bài thơ ra sao?
→ Sử dụng ngôn ngữ của đời sống tạo nhịp
điệu linh hoạt thể hiện giọng điệu ngang tàng
trẻ trung tinh nghịch.
? Bài thơ ca ngợi những người chiến sĩ Trường
GV: Trần Thị Lụa

Giáo án Ngữ Văn 9

- Người lái xe hiện ra với những nét tính

cách thật cao đẹp, tư thế ung dung hiên
ngang.
Không có kính ………. Có bụi
Bụi phun …………….. người già
Chưa cần …………. Điếu thuốc
Nhình nhau …………… ha ha
- Thời tiết khắc nghiệt, họ vẫn cười không
bận tâm.
- Chấp nhận vượt lên gian khổ hoàn thành
nhiệm vụ.
- Tinh thần lạc quan sôi nổi, trẻ khỏe yêu
đời.

“Chỉ cần trong xe có một trái tim”

- Có lí tưởng chiến đấu để giải phóng Miền
Nam.

→ Vẻ đẹp của lòng trung thành với lí
tưởng cách mạng giải phóng dân tộc.
- Lựa chọn chi tiết độc đáo có tính chất
phát hiện, hình ảnh đậm chất hiện thực.
- Sử dụng ngôn ngữ của đời sống tạo nhịp
điệu linh hoạt thể hiện giọng điệu ngang
tàng trẻ trung tinh nghịch.

Trang 3


Trường THCS Phú Mỹ

Giáo án Ngữ Văn 9

sơn ra sao?
* Ý nghĩa văn bản:
→ Dũng cảm hiên ngang tràn đầy niềm tin
Bài thơ ca ngợi chiến sĩ lái xe trường sơn
chiến thắng.
dũng cảm, hiên ngang, tràn đầy niềm tin
chiến thắng trong thời kỳ chống giặc Mĩ
xâm lược.
Hoạt động 4: Hệ thống kiến thức đã tìm hiểu III. Tổng kết:
qua bài học
? Qua tìm hiểu bài thơ cảm nghĩ của em về thế
Ghi nhớ sgk/133
hệ trẻ thời kháng chiến chống Mĩ qua hình ảnh
người lính trong bài thơ?
→ HS dựa vào ghi nhớ sgk/133
3. Củng cố:
? Em nhận thức được gì về cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc ta?
(Đồng chí là cùng chung chí hướng, lí tưởng)
Hoạt động 4: Hướng dẫn tự học:
- HTL bài thơ.
- Thấy được vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng – Những người đồng chí được thể hiện
qua những chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ, giản dị, chân thật, cô đọng, giàu sức biểu cảm.
- So sánh để thấy được vẻ đẹp độc đáo của hình tượng người chiến sĩ trong bài thơ đồng chí và
bài thơ tiểu đội xe không kính.
Chuẩn bị bài mới: “Tổng kết từ vựng (TT)”
- Học: HTL bài thơ.
- Soạn: “Tổng kết từ vựng (TT)”

- Sự phát triển của từ vựng – Bài tập.
- Từ mượn – Bài tập.
- Từ Hán Việt – Bài tập.
- Thuật ngữ - biệt ngữ xã hội.

GV: Trần Thị Lụa

Trang 4