Phát triển tư duy cho học sinh lớp 4 qua dạy học giải toán có lời văn

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

======

TẠ THỊ KHOA

PHÁT TRIỂN TƢ DUY CHO HỌC SINH
LỚP 4 QUA DẠY HỌC GIẢI TOÁN

CÓ LỜI VĂN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Phƣơng pháp dạy học Toán ở Tiểu học

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

ThS. DƢƠNG THỊ LUYẾN

HÀ NỘI - 2017


LỜI CẢM ƠN

ThS.

E

in ch n thành cả

ơn
t

ng 4 năm 2017

Sinh viên

Tạ Th Khoa


LỜI CAM ĐOAN
t tr n t
g

to n

u

o

sn

p 4 qu

văn
ThS

em

t

ng 4 năm 2017

Sinh viên

Tạ Th Khoa


DANH MỤC T
HS
GV
SGK
HSTH
KNTD

:H

VIẾT TẮT


MỤC LỤC
................................................................................................... 1
..................................................................................... 1
2.

............................................................................... 2

3.

.......................................................... 2

3.1.

........................................................................... 2

3.2.

........................................................................... 3

4.

................................................................................ 3
.............................................................................. 3
......................................................................... 3
................................................................................. 3
.................................................................................. 3
................................................................................................ 5
...................................... 5
............................ 5
.................................................................... 6
............................................................................... 6
.......................................................................... 7
..................................................... 8
...................................................................... 9
................................................................................. 9
............................. 10

1.3.1. Bài

........................................................................... 10
..................................... 11
....................................... 12

............................................ 13
.................................................. 14


......................................................................................................... 15
.......................................................................................... 17
........................................................................... 17
.......................................................................... 17
............................................................................ 17
...................................................................... 18
.............................................................................. 18
................................................................................................... 18
.............. 18
1.5.5.3.
................................................................................................. 19
..................................................................................... 21

QUA

............................................ 22
................................................... 22
22
............................................................................. 22

..................................................................................... 22
m....................................................................... 22
1
............................................................................................ 23
....................................................................................... 23

...................................................................................... 23
2.2.2.

2.
cho

……………………………………………..30
................................................ 30
............................................................ 31

2.2.3.
................................. 40
2.2.2.1.

................................. 42

...................................................................................................... 45
............................................... 54
........................................................................ 54
....................................................................... 54
........................................................................ 54
....................................................................... 55
...................................................................... 55
3.4.2.

....................................................................... 55
....................................................................... 55
................................................................... 62
......................................................................... 63

MỞ Đ U
1. L do chọn

tài

C
HS

HS
trong không gian,

STH
l
.D

,
T
HS,

HS

1


,

HS
HS

HS

.

.
…
V
HSTH

,
HS

do trên,
P

t tr n t

văn

u

o

sn

p 4 qua d

g

HS
.

2. M c

ch nghiên c u
qua
o

3. Đ i tƣ ng và khách thể nghiên c u
3.1.

2

to n


3.2.
4. Giả thuy t khoa học

trong

5. Nhi

v nghiên c u

qua
-

qua

ngh m

6. Phƣơng pháp nghiên c u
-

...

7. Phạ

...
vi nghiên c u

8. C u tr c kh a uận

3


2:

4


NỘI DUNG
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ L LUẬN VÀ TH C TIỄN
1.1. Đ c iể

t

sinh

và nhận th c c a học sinh ớp 4

-

u

-

-

. Kh
tu i, l p 4, 5 b

n d n theo l a

u bi t khái quát hóa lý lu n. Các ph m ch

d n t tính c th sang tr

ng khái quát.

5

n


, HS
n... Tuy nhiên, ho
t ng h p ki n th
1.2. Tƣ duy và n ng

ẳng

ph

ng phân tích,

HSTH

c tƣ duy

1.2.1.

u

,
(
g

-

t

6


,

sau:

n
1.2.2.
-

-

-

- T

7


-

-

.

-

-t
.

-

.
1.2.3.
khi
-

,

-

8


-K
1.2.4.
–

-K
1.2.5.
Theo T

n Ti ng Vi t do Hoàng Phê (ch biê

+

Ch m t kh

m t ho

c hi u

u ki n t nhiên có sẵ

N

c là m t kh

c,

thông qua vi c thành th o m t ho c m t s
+

c b c l ra
a

Là m t ph m ch t tâm sinh lí t o cho

hoàn thành m t ho
ẵn có

th c hi n

i có kh

ng cao. N

d ng ti

i h c.
c là m t m t

i h c có th giúp h gi i quy t

nh ng tình hu ng có th c trong cu c s ng.
Còn

Kim Thoa

tính tâm lý riêng c a t

c

i, là t h p thu c tính ph n ánh các quan h

ng và khách th b i ch th

c khác v i tri th

m tâm lí

i, t

i m chung v khái ni m
d ng ki n th

x o.

u ki
c chính là kh

nh t c
n th c và v n

trong h c t p và trong th c ti n cu c s ng.
c th p thì kh

chi

m thu c

th ;

n d ng, kh
cl

nh n th c có t
c cao thì kh

9

,
n


d ng, kh

n th c có t

, chi

cao.

a

.

ng h p nh ng kh
ng

, tái hi n, tr u

ng, suy lu n, gi i quy t v

, x lý và

tình c m trong quá trình ph n ánh, phát tri n tri th c và v n d ng chúng vào
th c ti n.

là m t quá trình t giác -

nâng cao

i t rèn luy n,

c cho mình.

1.3. M t s v n

v dạy học giải toán c

ời v n ớp 4

1.3.1.

+
+

+

+
nhân, chia
:
000

10


+

m

s

t t ng v

u

s

1.3.2. V

Thông

,

11

+
+
+
t
+

1.3.3.
- HS b

12


-

1.3.4.
-

;

-

;

-

-

13

-

1.3.5.
- Trong Toán 4, n i dung d y h c gi i toán có l

c s p x p h p lý,

phù h p v i quá trình h c t p các m ch s h c, hình h

ng

ng c a h c sinh. Chẳng h n:
+ Khi h c t i phân s , trong sách có nhi

n các

phép tính phân s
+ Khi h

ng, di n tích, th i gian trong sách có

nhi u bài toán th c t liên qu
+ Khi h c v hình bình hành, hình thoi trong sách có nh ng bài toán
th c t

…

n tính chu vi, di

- N i dung các bài toán có l

t li

c p nh t v i th c ti n và có hình th c th hi

p d n h c sinh.

+ Có d ng bài toán ph n ánh m t s m i quan h s h
trung bình c ng c a nhi u s , tìm hai s bi t t ng và hi u c a hai s
hai s bi t t ng (hi u) và t s c a hai s

c) rõ ràng (có th th c

hi n cách gi i v i s tr giúp c

i d ng công th …

, theo quy t

+ Có d ng bài toán b sung ti p n i t l

d ng t l b
th hi
H

i d ng bi

toán tìm phân s
, qua b ng s li u (bài 4 -

…

trang 172, bài 5 - trang

c xây d ng t
…

nt l b

nhi

ng qua m i b c nh gây h ng thú cho h
ng vua Lý Thái T , tranh v b

s bài toán th hi

id

tìm

. Khi gi i các bài toán này, h c

c th c hi n theo m

c a m t s , có bài toán th hi

tìm s

c nghi

14

ng
c
nh

c Vi t Nam và có m t
c sinh phát tri

c


gi i toán, phù h p v

ng ki

t qu h c t p c a h c

sinh hi n nay.
sau:
+
+
+
+
+
+

+
+

+
+
+
+
1.4. Vận d ng dạy học giải toán c

ời v n ể phát triển tƣ duy cho học

sinh ớp 4
tr c quan
ng,
Nh ng thao tác v

n

c các m i quan h c a khái ni m.
i, phân h ng tính toán, không gian, th i

c hình thành và phát tri n m nh.

15


. Theo lý thuy t phát tri n trí tu
th v

cg

n v n d ng

m n i b t là tr am hi u nguyên lý b o

t n và khái ni m ngh

duy c a tr còn b h n

ch . Tr g

u

ng.

i

c

HSTH

C

16


cho

cho HS.

,
;

em t
,

1.5. Khảo sát th c trạng phát triển tƣ duy cho học sinh ớp 4 qua dạy học
giải toán c

ời v n
:

-

-

-

1.5.2.
1.5.3.
-N
-

17

-


1.5.4.
-S
1.5.5.
1.5.5.1.

n

nt

trong v

rn u nv p

t tr n t

u

o

p4
90
. 90
KNTD

.

.
1.5.5.2. T

tr ng

năng g

to n

văn

Trong cùng m t l p h

k
và có th

ng cùng h c m

i

t theo m c tiêu c a bài h c và chu n ki n th c

t ra là d y th

phát tri n, h

p4

ng h c sinh là h c sinh

gi i, khá, trung bình và y u. C
nh ng yêu c u t i thi u c

sn

cho h c sinh khá gi i có kh
c yêu c u t i thi u m t cách v ng ch c

h c

u kém t

t yêu c u, b

18