Các trang trong thể loại “phụ khoa”

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.19 MB, 61 trang )

Các trang trong thể loại “Phụ khoa”

Mục lục
1

2

3

4

5

6

Bệnh phụ khoa

1

1.1

Phân loại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.2

Tác hại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.3

Nguyên nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.4

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.5

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Đau bụng kinh

3

2.1

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

2.2

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

Hỗ trợ sinh sản

4

3.1

Tóm tắt các trường hợp vô sinh và phương án điều trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.2

Cấy tinh trùng vào tử cung (IUI)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.3

Tạo thai trong ống nghiệm (IVF) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.4

uốc hỗ trợ sinh sản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

3.5

Chích tinh trùng vào trứng (ICSI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.6

Cơ hội tạo thai thành công . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.7

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.8

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

Kí cỡ âm hộ người

6

4.1

Cấu trúc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4.2

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

Kinh nguyệt

8

5.1

Từ nguyên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

5.2

Tổng quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

5.3

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.4

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.5

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

Kinh thưa

11
i

ii

7

8

9

MỤC LỤC
6.1

Nguyên nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.2

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

Lạc nội mạc trong tử cung

13

7.1

Cơ chế bệnh sinh và sự phát triển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.2

Những biểu hiện của bệnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.3

Chẩn đoán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.4

Điều trị

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.4.1

Nội khoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.4.2

Phẫu thuật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.5

Khuyến cáo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

7.6

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

Lãnh cảm tình dục nữ

16

8.1

Triệu chứng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

8.2

Nguyên nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

8.3

Vai trò của hormon Estrogen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

8.4

Yếu tố nguy cơ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

8.5

Phương pháp điều trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

8.6

Biệt dược có liên quan

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

8.7

Chú thích

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

Mãn kinh

17

9.1

Triệu chứng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.2

Nguyên nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.3

Vai trò của hormon Estrogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.4

Yếu tố nguy cơ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.5

Phương pháp điều trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

9.6

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

9.7

Chú thích

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

9.8

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

10 Ốm nghén

19

10.1 Triệu chứng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

10.2 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

10.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

11 Phết tế bào cổ tử cung

20

12 Lị sử

21

13 Chỉ định

22

MỤC LỤC

iii

14 Kỹ thuật

23

14.1 Điều kiện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.2 Cách thực hiện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.3 Đọc kết quả . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.3.1 eo Papanicolaou . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.3.2 eo hệ thống Bethesda 2001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

15 Xử trí theo kết quả phết tế bào

26

15.1 eo Papanicolaou . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

15.2 eo Tổ chức Y tế ế giới . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

15.3 eo phân loại Bethesda 2001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

15.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

15.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

15.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

16 Soi cổ tử cung

28

16.1 Soi bằng mắt thường . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16.1.1 Phương pháp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16.1.2 Ưu điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16.1.3 Khuyết điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16.2 Soi bằng máy soi cổ tử cung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16.2.1 Phương pháp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16.2.2 Ưu điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

16.2.3 Khuyết điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

16.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

16.4 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

17 Tân sinh trong biểu mô cổ tử cung

30

17.1 Dịch tễ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

17.2 Sinh bệnh học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

17.3 Chẩn đoán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

17.4 Phân độ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

17.5 Điều trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.5.1 Nghịch sản nhẹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.5.2 Nghịch sản trung bình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.5.3 Nghịch sản nặng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.5.4 eo dõi sau điều trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.6 Chủng ngừa chống HPV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.7 Kết luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.8 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.9 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

17.10 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

iv

MỤC LỤC
17.11 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18 U xơ tử cung

33

34

18.1 Cơ chế bệnh sinh và sự phát triển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

18.2 Những biểu hiện ngoài thời kỳ mang thai

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

18.3 Những biểu hiện trong thời kỳ mang thai

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

18.4 Chẩn đoán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

18.5 Điều trị

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

18.6 Khuyến cáo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

18.7 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

19 Ung thư buồng trứng
19.1 Đặc điểm dịch tễ

37
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

37

19.2 Sinh bệnh học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

37

19.2.1 Yếu tố nội tiết và tiền căn thai sản . . . . . . . hóa trị phòng
ngừa (như dùng tamoxifen) và làm giảm các yếu
tố nguy cơ. Phẫu thuật chỉ áp dụng cho một số ít
bệnh nhân. 2

21.6.2

Ung thư giai đoạn sớm – I, II, IIIA

• Tamoxifen: là các chất ức chế thụ thể
estrogen chọn lọc. Dùng cho các bệnh nhân
có thụ thể với estrogen dương tính. Có tác

dụng giảm nguy cơ tái phát và giảm xuất độ
ung thư vú đối bên khoảng 50%.
• Hóa trị hỗ trợ
• Kết hợp cả hóa trị và liệu pháp nội tiết

Phẫu thuật
Là điều trị chủ yếu. Những phẫu thuật trước đây như
đoạn nhũ tận gốc (Phẫu thuật Halsted) ngày nay ít được
dùng vì mức tàn phá rộng, để lại nhiều dư chứng nặng
nề cho bệnh nhân. Các loại phẫu thuật ít tàn phá hơn,
bảo tồn các cơ ngực lớn, bé càng ngày càng cho thấy
hiệu quả trong việc điều trị tại chỗ căn bệnh.
Phẫu thuật bảo tồn vú: chỉ lấy khối bướu và mô bình
thường cách rìa bướu 1–2 cm gần đây được ưa thích và
áp dụng nhiều. Nhiều thử nghiệm lâm sàng cho thấy
phẫu thuật bảo tồn kèm theo xạ trị cho kết quả ngang
bằng với phẫu thuật đoạn nhũ riêng lẻ.

Điều trị hỗ trợ đối với ung thư vú có hạch dương tính
(di căn hạch)7
Tiền mãn kinh, ụ thể Estrogen(ER) + hoặc thụ thể
Progesteron (PR) +:
Hóa trị + Tamoxifen
Cắt bỏ buồng trứng (hoặc chất tương đồng GnRH) +/Tamoxifen
Hóa chất +/- Cắt bỏ buồng trứng (hoặc chất tương đồng
GnRH) +/- Tamoxifen
Trước mãn kinh, ER - và PR -: Hóa trị

Tuy nhiên, có một số chống chỉ định của phương pháp Sau mãn kinh, ER-,PR+: Hóa trị, Tamoxifen
điều trị này:

Sau mãn kinh, ER - và PR -: Hóa trị
• Có hai hoặc nhiều khối bướu nằm ở các góc phần
tư khác nhau của vú
• Bướu lan tỏa, giới hạn không rõ

Người già: dùng Tamoxifen, nếu không có ER và PR thì
dùng hóa trị
(ER: ụ thể Estrogen, PR: ụ thể Progesterone, GnRH
(Gonadotropin releasing hormone): Nội tiết kích thích
tiết kích dục tố)

• Bướu to nằm trong tuyến vú nhỏ
• Bướu nằm ở vị trí trung tâm của vú

21.6.3 Ung thư di căn

Mục đích chủ yếu là cải thiện chất lượng đời sống và
Nạo hạch cũng là một phần của phẫu thuật. Nhất là kéo dài cuộc sống của người bệnh.
nạo hạch lympho vùng nách rất cần cho đánh giá tiên
lượng.
Phẫu thuật
Xạ trị hỗ trợ
• Xạ trị là một phần của phương pháp điều trị bảo
tồn: tiến hành sau phẫu thuật cắt bướu. Xạ trị giúp
giảm nguy cơ tái phát.
• Xạ trị sau đoạn nhũ: giảm nguy cơ tái phát cho
những bệnh nhân nguy cơ cao như bệnh nhân có
nhiều hạch vùng, bệnh nhân có bướu nguyên phát
to,…

Có chỉ định cho một số bệnh nhân. Như bệnh nhân cần
đoạn nhũ khi các tổn thương sùi, loét gây đau nhức,
bệnh nhân có các di căn não, phổi đơn độc, tràn dịch
màng ngoài tim, màng phổi,…
Xạ trị
Vai trò chủ yếu trong điều trị tạm bợ và nâng đỡ, ví dụ
như chỉ định cho các di căn xương đau nhiều, di căn hệ
thần kinh trung ương không cắt bỏ được…

21.9. THAM KHẢO

49
• Tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời

Liệu pháp toàn thân
Việc lựa chọn thuốc để điều trị phải cân nhắc nhiều yếu …
tố của bệnh nhân. Các yếu tố đó là: tuổi, bệnh nhân đã
mãn kinh hay chưa, bệnh nhân có thụ thể với estrogen
dương tính hay không, số lượng hạch di căn…. 3
Liệu pháp toàn thân bao gồm:
• Liệu pháp nội tiết: thường dùng cho phụ nữ mãn
kinh, có thụ thể estrogen dương tính.
Các loại thuốc thường áp dụng: kháng estrogen
(Tamoxifen), ức chế enzyme aromatase (Anastrozole,
letrozole…), dùng các thuốc tương tự GnRH, các
progestin.
• Hoá trị: thường dùng cho những bệnh nhân nào
mà căn bệnh vẫn tiếp tục tiến triển dù đã điều
trị nội tiết, hoặc bệnh nhân có thụ thể nội tiết

âm tính. Có nhiều phác đồ thường dùng như: CA,
CAF, CMF…
• Trastuzumab: Là kháng thể đơn dòng kháng lại
thụ thể tăng trưởng biểu bì - HER2/neu
• Cắt buồng trứng

21.7 Tiên lượng
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng của bệnh.
an trọng nhất là giai đoạn của bệnh, càng phát hiện
ở giai đoạn sớm thì tiên lượng càng tốt. Hạch di căn
cũng đóng vai trò đáng kể.
Đặc tính mô học của bướu cũng được quan tâm. Tiên
lượng tốt hơn với các ung thư trong nang, ung thư ống
dẫn, ung thư dạng tủy, bệnh Paget không bướu.

21.8 Phòng ngừa
Ung thư vú rất đáng quan tâm vì đó là một trong những
loại ung thư hàng đầu ở phụ nữ. Nhiều biện pháp đã
được đề xuất để làm giảm nguy cơ mắc bệnh, một số
biện pháp dưới đây rất đáng chú ý: 4
• Dùng tamoxifen cho các carcinom tiểu thùy tại
chỗ
• Chế độ ăn ít béo, giảm cân
• Giảm uống rượu
• Tránh tiếp xúc với Clo hữu cơ, chất phóng xạ
• Nên cho con bú sữa mẹ
• ường xuyên luyện tập thể dục

21.9 Tham khảo
1. Chú giải 1: Estrogen and the Risk of Breast Cancer

- Mark Clemons, M.B., B.S., M.D., và Paul Goss,
M.D., Ph.D. – NEJM
2. Chú giải 2: Breast cancer – Issam Makhoul, M.D.
– Emedicine
3. Chú giải 3: Manual of Clinical Oncology – 6th –
1994 – UICC
4. Chú giải 4: REDUCING THE RISK OF BREAST
CANCER – ROWAN T. C BOWSKI, M.D., PH.D.
– NEJM
5. Chú giải 5: Cancer Incidence, Mortality and
Prevalence in the European Union-1998
6. Chú giải 6: Ung thư học nội khoa – PGS Nguyễn
Chấn Hùng – Nhà xuất bản Y Học ành phố Hồ
Chí Minh – Năm 2004 – trang 18–19
7. Chú giải 7: Meeting highlights: International
concensus panel on the treatment of Primary
Breast Cancer; Goldhirsch A et al. J Natl. Cancer
Inst 1998;90:1604.

21.10 Liên kết ngoài
• Phát hiện sớm ung thư vú ở phụ nữ
• Những dấu hiệu bạn bị ung thư vú
• Tầm soát ung thư vú
• Hình ảnh học trong chẩn đoán ung thư vú
• Viện ung thư quốc gia Hoa Kỳ
• Hội ung thư Hoa Kỳ
• Nấm lim xanh - thảo dược hỗ trợ điều trị ung thư
vú

Chương 22

Viêm cổ tử cung
• Do chlamydia trachomatic: a nghiên cứu,
khoảng 20 - 25% người bệnh không có triệu chứng;
30 - 60% trường hợp khí hư giống như mủ. Ngoài
ra, một số trường hợp ra máu, tiểu khó.

Viêm cổ tử cung là hiện tượng cổ tử cung của nữ giới
bị viêm nhiễm, lở loét hoặc mưng mủ do sự tấn công từ
các loại vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng gây ra. Viêm
cổ tử cung là một trong những bệnh lý thường gặp ở
phụ nữ.

• Cấp tính: ường gặp thời kỳ sau sinh, sảy thai,
rách cổ tử cung làm niêm mạc cổ trong bị lộn
vào âm đạo và bị nhiễm khuẩn. Hình thái nhiễm
khuẩn này của cổ tử cung gây ra viêm bạch mạch
ở nền dây chằng rộng; biểu hiện khí hư như chất
nhầy, có mủ, cổ tử cung sung huyết phù nề.

22.1 Triệu chứng và hậu quả
Dịch âm đạo màu xám, khí hư màu vàng có mủ kem
theo mùi khó chịu, đau sau khi đi vệ sinh, đau sau khi
giao hợp, chảy máu âm đạo sau khi giao hợp, ra máu
bất thường giữa các kỳ kinh nguyệt.
Các triệu chứng viêm cổ tử cung thường xuất hiện
không điển hình. Chúng cũng có thể dễ bị nhầm lẫn
với triệu chứng của các bệnh phụ khoa khác nên nếu
chỉ dựa trên các dấu hiệu đó để chẩn đoán bệnh thì chưa

đủ.

• Mạn tính: Tình trạng viêm cổ tử cung bị kéo dài.
Khí hư đặc sánh có mủ, không ngứa, giao hợp
không đau, nhưng đôi khi bị ra máu khi giao hợp.

22.3 Điều trị và phòng chống
22.4 Chú thích

22.1.1

Hậu quả

Bệnh thường gây đau đớn cho người bệnh ở vùng hạ vị,
kinh nguyệt rối loạn và làm xáo trộn các chức năng của
cổ tử cung. Những người mắc bệnh này thường khó có
con và suy giảm đời sống quan hệ vợ chồng.
Viêm cổ tử cung cũng là yếu tố bất lợi để có thai. Tình
trạng viêm nhiễm làm thay đổi môi trường sinh lý tại
âm đạo, cổ tử cung, gây bất lợi cho sự tổn tại và hoạt
động của tinh trùng trong đường sinh dục nữ. Viêm
nhiễm cổ tử cung lâu ngày còn có thể dẫn đến viêm
nhiễm ngược dòng, gây dính buồng tử cung, viêm tắc
vòi trứng, đe dọa trầm trọng sức khỏe sinh sản của bạn.

22.2 Nguyên nhân
Có một số loại viêm cổ tử cung:
• Do lậu cầu: Lậu ở nữ có 97% không có triệu chứng;
3% bệnh nhân tiểu buốt, tiểu gắt, khí hư vàng.
Bệnh thường được chẩn đoán qua xét nghiệm vi

khuẩn[1] .
50

[1] “Bắt bệnh phụ khoa qua khí hư - VnExpress”. VnExpress
- Tin nhanh Việt Nam. Truy cập 25 tháng 10 năm 2015.

Chương 23

Y học sinh sản
Y học sinh sản, tiếng Anh là Reproductive medicine là
một nhánh của y học liên quan đến các vấn đề phòng
ngừa, chẩn đoán và quản lý sinh sản; mục tiêu bao gồm
việc cải thiện, duy trì sức khỏe sinh sản cho mọi người,
trong đó có trẻ em. Y học sinh sản ra đời dựa trên các
kiến thức về sinh sản, giải phẫu học, sinh lý học, nội
tiết và có sự kết hợp các khía cạnh liên quan của phân
tử sinh học, hóa sinh và bệnh lý.

23.1 Phạm vi
Y học sinh sản giải quyết các vấn đề về sức khỏe tình
dục, tuổi dậy thì, kế hoạch hóa gia đình, kiểm soát sinh,
vô sinh, bệnh qua đường sinh sản (bao gồm cả các bệnh
lây truyền qua đường tình dục) và rối loạn chức năng
tình dục [1] . Ở phụ nữ, bao gồm chu kì kinh nguyệt,
rụng trứng, mang thai và thời kỳ mãn kinh, cũng như
các rối loạn phụ khoa có ảnh hưởng đến khả năng sinh
sản. Ở nam giới, liên quan chủ yếu đến các vấn đề nội
tiết sinh sản và vô sinh vấn tình dục.
Y học sinh sản ở mức độ nào đó cũng liên quan đến phụ

khoa, sản khoa, tiết niệu, thuốc niệu-sinh dục, y tế nội
tiết, nội tiết nhi khoa, di truyền học, và tâm thần học.

23.2 Phương pháp
Phương pháp đánh giá bao gồm kỹ thuật hình ảnh,
phương pháp xét nghiệm và phẫu thuật sinh sản.
Phương pháp điều trị bao gồm tư vấn, dược lý, phẫu
thuật, và các phương pháp khác như thụ tinh trong ống
nghiệm đã phát triển như một chính phương pháp điều
trị.

23.3 Ghi chú
23.4 Tham khảo
[1] “KKIVF Centre”. KK Women’s and Children’s Hospital.
SingHealth. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2015.

51

52

CHƯƠNG 23. Y HỌC SINH SẢN

23.5 Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh
23.5.1

Văn bản

• Bệnh phụ khoa Nguồn: Người đóng góp: ái
Nhi, Squall282, Qbot, Schekinov Alexey Victorovich, Prenn, TjBot, TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, JackieBot, CNBH, Cheers!bot, Violetbonmua, MerlIwBot, anhthai306, DanGong, Sealino, TuanUt, Phamdung1012, Nhantran3vi, AlphamaBot, Addbot,

itxongkhoiAWB, Bluesky012, Tuanminh01, TuanminhBot, Adsfafsafsadfas, Baohancod, Trantrongnhan100YHbot, Hathuan2210 và
8 người vô danh
• Đau bụng kinh Nguồn: Người đóng góp: Tuanminh01,
AlphamaBot4, TuanminhBot và Mai Ngọc Xuân
• Hỗ trợ sinh sản Nguồn: Người đóng
góp: Newone, Cao Xuan Kien, JAnDbot, Qbot, S3056007, Khunglongcon, AlleinStein, Eternal Dragon, ArthurBot, Online99~viwiki,
KamikazeBot, TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, WikitanvirBot, Mjbmrbot, Cheers!-bot, MerlIwBot, Alphama, Makecat-bot, YFdyh-bot,
AlphamaBot, SantoshBot, Earthshaker, Addbot, itxongkhoiAWB, Tuanminh01, TuanminhBot, Sanghoa và 4 người vô danh
• Kí cỡ âm hộ người Nguồn: Người đóng góp: ái Nhi,
Relly Komaruzaman, CNBH, Cheers!-bot, Alphama, Value, AlphamaBot, Phuonghuynhanluong, Dyolf77, OctraBot, Tuanminh01,
TuanminhBot, AlbertEinstein05, Tiulubu1999, Trân Phương Trang, uytruongpro, Coupleabc và 3 người vô danh
• Kinh nguyệt Nguồn: Người đóng góp: DHN, Robbot, Mekong
Bluesman, Arisa, ái Nhi, Newone, DHN-bot, Trungda, Escarbot, Dongdd, JAnDbot, Daubac402, TXiKiBoT, Magniﬁer, SieBot,
TVT-bot, Qbot, ChinTam, S3056007, Eternal Dragon, Susan123, Trần Nguyễn Minh Huy, Bongdentoiac, Phương Huy, MastiBot,
Namnguyenvn, TuHan-Bot, EmausBot, ZéroBot, Yduocizm, Donghienhp, AVS, Cheers!, Cheers!-bot, MerlIwBot, Wkpda, TuanUt,
Dexbot, Makecat-bot, AlphamaBot, Addbot, , OctraBot, itxongkhoiAWB, Mrthieugia, Tuanminh01, AlphamaBot4, TuanminhBot,
Hanamie, Én bạc AWB và 16 người vô danh
• Kinh thưa Nguồn: Người đóng góp: Pandaheart, Dinhtuydzao, TuHanBot, EmausBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot, Makecat-bot, Addbot, itxongkhoiAWB, Hoangdat bot, TuanminhBot và Một người vô
danh
• Lạc nội mạc trong tử cung Nguồn: />AD_cung?oldid=25386414 Người đóng góp: Viethavvh, DanGong, Alphama, Tuanminh01, TuanminhBot, Bác sĩ Nguyễn Minh Đức và
Một người vô danh
• Lãnh cảm tình dục nữ Nguồn: />AF?oldid=25231424 Người đóng góp: Trungda, Grapegrape~viwiki, AlleinStein, Cheers!-bot, itxongkhoiAWB, Tuanminh01 và 2
người vô danh
• Mãn kinh Nguồn: Người đóng góp: DHN, Mekong Bluesman,
JAnDbot, VolkovBot, TXiKiBoT, SieBot, OKBot, S3056007, MelancholieBot, Grapegrape~viwiki, AlleinStein, Luckas-bot, Eternal
Dragon, ArthurBot, Darkicebot, Rubinbot, Xqbot, Online99~viwiki, Trần Nguyễn Minh Huy, Tnt1984, Namnguyenvn, TuHanBot, EmausBot, Khanhngujen, Trongkhanhknv, AVS, ChuispastonBot, Cheers!-bot, MerlIwBot, DanGong, AlphamaBot, Addbot, ,
itxongkhoiAWB, Tabi Phan, Tuanminh01, TuanminhBot, Én bạc AWB, AlbertEinstein05, Vdongold, Hoanganh1992, Hoang841992
và 19 người vô danh
• Ốm nghén Nguồn: Người đóng góp: Vinhtantran,
SieBot, Luckas-bot, Eternal Dragon, Xqbot, Tranletuhan, RedBot, Trongkhanhknv, MerlIwBot, YFdyh-bot, AlphamaBot, Addbot,

itxongkhoiAWB, TuanminhBot và Một người vô danh
• Phết tế bào cổ tử cung Nguồn: />AD_cung?oldid=26626767 Người đóng góp: Mxn, DHN, Mekong Bluesman, Trung, Arisa, ái Nhi, o nau, DHN-bot, Dynamine999,
Qbot, S3056007, Eternal Dragon, Do Van Dung, Prenn, TuHan-Bot, Cheers!-bot, MerlIwBot, Sealino, AlphamaBot, Addbot,
Tuanminh01, TuanminhBot và 6 người vô danh
• Soi cổ tử cung Nguồn: Người đóng góp: SieBot,
Loveless, Qbot, Mai Trung Dung, FOM, BodhisavaBot, Meotrangden, Luckas-bot, Nguyen Si Nguyen, TuHan-Bot, JackieBot, Cheers!bot, Sealino, GrouchoBot, AlphamaBot, Addbot, Hoangdat bot, Tuanminh01, TuanminhBot và 3 người vô danh
• Tân sinh trong biểu mô cổ tử cung Nguồn: />E1%BB%95_t%E1%BB%AD_cung?oldid=26627030 Người đóng góp: Mxn, DHN, Arisa, o nau, DHN-bot, Cao Xuan Kien, ijs!bot,
VolkovBot, Qbot, Luckas-bot, Rubinbot, Prenn, MastiBot, TuHan-Bot, Cheers!-bot, AlphamaBot, Addbot, itxongkhoiAWB,
TuanminhBot, Én bạc AWB và 4 người vô danh
• U xơ tử cung Nguồn: Người đóng góp: Mekong
Bluesman, Vinhtantran, Qbot, Tonymile, Trongkhanhknv, Cheers!-bot, Hoangvec, Alphama, Hoang Dat, AlphamaBot, Tuanminh01,
TuanminhBot, Vdongold, Bác sĩ Nguyễn Minh Đức và 2 người vô danh
• Ung thư buồng trứng Nguồn: />Người đóng góp: DHN, Robbot, Mekong Bluesman, ái Nhi, o nau, Newone, DHN-bot, ijs!bot, VolkovBot, TXiKiBoT, SieBot,
Loveless, Idioma-bot, Qbot, OKBot, BodhisavaBot, AlleinStein, Luckas-bot, Eternal Dragon, Ptbotgourou, ArthurBot, Xqbot, Vani Lê,
Prenn, Tnt1984, TuHan-Bot, EmausBot, Trinh Tien Dat, WikitanvirBot, Baoanduong, Cheers!-bot, TuanUt, YFdyh-bot, AlphamaBot,
Earthshaker, Addbot, OctraBot, TuanUt-Bot!, LanEva, itxongkhoiAWB, TuanminhBot và 8 người vô danh
• Ung thư cổ tử cung Nguồn: Người
đóng góp: DHN, Mekong Bluesman, Nguyễn anh ang, ái Nhi, YurikBot, o nau, DHN-bot, Cao Xuan Kien, Escarbot,
ijs!bot, VolkovBot, TXiKiBoT, Dynamine999, SieBot, TVT-bot, PipepBot, DragonBot, PixelBot, Alexbot, Mai Trung Dung,
S3056007, MelancholieBot, CarsracBot, Nallimbot, Luckas-bot, Amirobot, SilvonenBot, Eternal Dragon, Ptbotgourou, ArthurBot,
Rubinbot, Xqbot, Obersachsebot, TobeBot, Vani Lê, Prenn, TjBot, TuHan-Bot, EmausBot, RedBot, Trongkhanhknv, WikitanvirBot,
Baoanduong, Cheers!-bot, MerlIwBot, AvocatoBot, Akate, Nva1991, TuanUt, AlphamaBot, Addbot, , OctraBot, TuanUt-Bot!, LanEva,
itxongkhoiAWB, Tule272, Tuanminh01, TuanminhBot, Từ A đến Z và 19 người vô danh

23.5. NGUỒN, NGƯỜI ĐÓNG GÓP, VÀ GIẤY PHÉP CHO VĂN BẢN VÀ HÌNH ẢNH

53

• Ung thư vú Nguồn: Người đóng góp: Mxn, DHN, Mekong

Bluesman, Neoneurone, Vietbio, ái Nhi, YurikBot, Lưu Ly, Vinhtantran, o nau, Newone, DHN-bot, Dung005, JAnDbot, ijs!bot,
VolkovBot, TXiKiBoT, Dynamine999, BotMultichill, AlleborgoBot, SieBot, TVT-bot, Loveless, Qbot, OKBot, Alexbot, S3056007,
AlleinStein, Nallimbot, Luckas-bot, Eternal Dragon, Porcupine, Xqbot, Lehoa dno, TobeBot, Trần Nguyễn Minh Huy, Vani Lê, Prenn,
Dinhtuydzao, MastiBot, Tnt1984, TuHan-Bot, EmausBot, Valentina88, Trongkhanhknv, ChuispastonBot, WikitanvirBot, Baoanduong,
Xiongbk, Cheers!-bot, TRMC, Akate, Nha4ky2, AlphamaBot, Addbot, OctraBot, TuanUt-Bot!, Arc Warden, LanEva, Trinh1201,
itxongkhoiAWB, Tule272, PhanAnh123, Tuanminh01, TuanminhBot, Phuong1212, Giangleh, Từ A đến Z và 39 người vô danh
• Viêm cổ tử cung Nguồn: Người đóng
góp: AlphamaBot, Adsfafsafsadfas và Trantrongnhan100YHbot
• Y học sinh sản Nguồn: Người đóng góp: GHAWDAS và Vdongold

23.5.2

Hình ảnh

• Tập_tin:1000_bài_cơ_bản.svg Nguồn: />BA%A3n.svg Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: File:Wikipedia-logo-v2.svg Nghệ sĩ đầu tiên: is ﬁle: Prenn
• Tập_tin:9-sma.jpg Nguồn: Giấy phép: Phạm vi công cộng Người đóng góp:
? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Breastcancerstamp2.jpg Nguồn: Giấy phép: Phạm vi
công cộng Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Butterfly_template.svg Nguồn: Giấy phép:
Public domain Người đóng góp:
• Buerﬂy_template.gif Nghệ sĩ đầu tiên: Buerﬂy_template.gif: user:Nesusvet
• Tập_tin:CIN1.JPG Nguồn: Giấy phép: Public domain Người đóng
góp: Transferred from vi.wikipedia Nghệ sĩ đầu tiên: o nau at vi.wikipedia
• Tập_tin:CIN4.JPG Nguồn: Giấy phép: Public domain Người đóng góp:
Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: o nau tại Wikipedia Tiếng Việt
• Tập_tin:CTC.JPG Nguồn: Giấy phép: Phạm vi công cộng Người đóng góp: ?
Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Cau_tao_tu_cung.JPG Nguồn: Giấy phép: Phạm vi
công cộng Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?

• Tập_tin:Colposcope.jpg Nguồn: Giấy phép: Public domain
Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: S. Kellam
• Tập_tin:Commons-emblem-question_book_orange.svg
Nguồn:
/>1f/Commons-emblem-question_book_orange.svg Giấy phép: CC BY-SA 3.0 Người đóng góp: class='image'>alt='Commons-emblem-issue.svg'
src='https:
//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Commons-emblem-issue.svg/25px-Commons-emblem-issue.svg.png'
width='25'
height='25'
srcset=' />svg/38px-Commons-emblem-issue.svg.png
1.5x,
/>Commons-emblem-issue.svg/50px-Commons-emblem-issue.svg.png
2x'
data-ﬁle-width='48'
data-ﬁle-height='48'
/></a>
+ <a href='//commons.wikimedia.org/wiki/File:Question_book.svg' class='image'>

srcset=' />1.5x,
/>2x'
data-ﬁlewidth='252' data-ﬁle-height='199' /></a> Nghệ sĩ đầu tiên: GNOME icon artists, Jorge 2701
• Tập_tin:Commons-logo.svg Nguồn: Giấy phép: Public
domain Người đóng góp: is version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions
used to be slightly warped.) Nghệ sĩ đầu tiên: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier
PNG version, created by Reidab.
• Tập_tin:Dilating_vaginal_speculum_inflating_vagina_and_light_illuminating.jpg Nguồn: />commons/b/b7/Dilating_vaginal_speculum_inflating_vagina_and_light_illuminating.jpg Giấy phép: Aribution Người đóng góp: http:
//pacificei.com/ Nghệ sĩ đầu tiên: Clemens van der Weegen

• Tập_tin:Figure_28_02_02.jpg Nguồn: Giấy phép: CC BY
3.0 Người đóng góp: Anatomy & Physiology, Connexions Web site. Jun 19, 2013. Nghệ sĩ đầu tiên:
OpenStax College
• Tập_tin:Genital_Diversity_Expanded.jpg
Nguồn:
/>Expanded.jpg Giấy phép: CC BY-SA 4.0 Người đóng góp:
• Vulva_with_tiny_labia_minora.jpg Nghệ sĩ đầu tiên:
• derivative work: Coupleabc (<a href='//commons.wikimedia.org/wiki/User_talk:Coupleabc' title='User talk:Coupleabc'>talk</a>)
• Tập_tin:HeteroSym-pinkblue2.svg
Nguồn:
/>Giấy phép: Public domain Người đóng góp: is vector image includes elements that have been taken or adapted from
this: <a href='//commons.wikimedia.org/wiki/File:HeteroSym.svg' class='image'>

width='17'
height='20'
srcset=' />1.5x,
2x' data-ﬁle-width='525'
data-ﬁle-height='600' /></a> HeteroSym.svg. Nghệ sĩ đầu tiên: AnonMoos

54

CHƯƠNG 23. Y HỌC SINH SẢN

• Tập_tin:HeteroSym.svg Nguồn: Giấy phép: Public domain
Người đóng góp: Tác phẩm do chính người tải lên tạo ra Nghệ sĩ đầu tiên: AnonMoos
• Tập_tin:Icsi2.gif Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA 3.0 Người đóng góp: ? Nghệ sĩ
đầu tiên: ?
• Tập_tin:Illu_cervix.jpg Nguồn: Giấy phép: Public domain
Người đóng góp: Nghệ sĩ đầu tiên: ?

Người đóng góp: [1] Nghệ sĩ đầu tiên: Gynodiversity
• Tập_tin:Vulva_labeled_english.jpg Nguồn: Giấy
phép: Public domain Người đóng góp:
• Vagina039.jpg Nghệ sĩ đầu tiên: Vagina039.jpg: Londoner500
• Tập_tin:World_Aids_Day_Ribbon.svg Nguồn: />Giấy phép: Public domain Người đóng góp: Original PNG ﬁle by ChristianHeldt Nghệ sĩ đầu tiên: Amada44

23.5.3

Giấy phép nội dung

• Creative Commons Aribution-Share Alike 3.0

Các trang trong thể loại “phụ khoa”

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về