ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
ĐINH NGUYÊN MẠNH
CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN PHƯỜNG
THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI (QUA THỰC TIỄN
TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN PHƯỜNG THỔ QUAN QUẬN ĐỐNG ĐA - THÀNH PHỐ HÀ NỘI)
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI - 2013
1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
ĐINH NGUYÊN MẠNH
CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN PHƯỜNG
THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI (QUA THỰC TIỄN
TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN PHƯỜNG THỔ QUAN QUẬN ĐỐNG ĐA - THÀNH PHỐ HÀ NỘI)
Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số
: 60 38 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Phạm Hồng Thái
HÀ NỘI - 2013
2
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
Danh mục các bảng
1.1.
MỞ ĐẦU
1
Chương 1: CƠ SỞ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH
8
Cơ sở khách quan dẫn tới phải cải cách hành chính
8
1.1.1. Thực trạng nền hành chính nhà nước
8
1.1.2. Khủng hoảng kinh tế
10
1.1.3. Đòi hỏi của người dân trong xã hội dân chủ
10
1.1.4. Do sự phát triển của khoa học công nghệ
11
1.1.5. Xu hướng toàn cầu hóa
12
1.2.
13
Mục tiêu của cải cách hành chính
1.2.1. Mục tiêu chung
13
1.2.2. Các mục tiêu cụ thể
14
1.3.
Các nội dung của cải cách hành chính
15
1.3.1. Cải cách thể chế hành chính nhà nước
15
1.3.2. Cải cách thủ tục hành chính
15
1.3.3. Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước
16
1.3.4. Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức
18
1.3.5. Cải cách tài chính công
19
3
1.3.6. Hiện đại hóa hành chính
19
1.3.7. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa cơ quan hành chính với nhân
dân, huy động sự tham gia có hiệu quả của nhân dân và xã hội
vào hoạt động quản lý của các cơ quan hành chính nhà nước
20
1.4.
21
Cải cách hành chính tại Ủy ban nhân dân phường
1.4.1. Vị trí của Ủy ban nhân dân phường
21
1.4.2. Ý nghĩa của cải cách hành chính tại Ủy ban nhân dân phường
23
1.4.3. Nội dung cải cách hành chính tại Ủy ban nhân dân phường
25
Chương 2:
THỰC TRẠNG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN
31
NHÂN DÂN PHƯỜNG THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
2.1.
Tổng quan về thành phố Hà Nội và Ủy ban nhân dân phường
thuộc thành phố Hà Nội
31
2.1.1. Thành phố Hà Nội
31
2.1.2. Ủy ban nhân dân phường thuộc thành phố Hà Nội
32
2.2.
40
Cải cách hành chính tại Ủy ban nhân dân phường
2.2.1. Một số kết quả cải cách hành chính nói chung tại Ủy ban nhân
dân phường
40
2.2.2. Cải cách hành chính tại phường Thổ Quan
45
Chương 3:
CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CẢI CÁCH
56
HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN PHƯỜNG
THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1.
Định hướng, quan điểm chung về cải cách hành chính
56
3.1.1. Định hướng của Đảng về cải cách hành chính
56
3.2.
59
Các giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính tại Ủy
ban nhân dân phường
3.2.1. Về cải cách thể chế
59
3.2.2. Cải cách tổ chức bộ máy của Ủy ban nhân dân phường theo
chế độ thủ trưởng hành chính
65
3.2.3. Cải cách nguồn nhân lực
68
76
KẾT LUẬN
4
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
5
79
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CCHC
: Cải cách hành chính
HĐND
: Hội đồng nhân dân
QLNN
: Quản lý nhà nước
TTHC
: Thủ tục hành chính
UBND
: Ủy ban nhân dân
6
DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
bảng
Tên bảng
Trang
1.1
Các lĩnh vực cần phải thực hiện TTHC ở cấp xã, phường
trên địa bàn thành phố Hà Nội
26
2.1
Trình độ văn hóa
43
2.2
Trình độ chuyên môn nghiệp vụ
43
2.3
Trình độ lý luận chính trị
43
2.4
Trình độ quản lý hành chính nhà nước
43
2.5
Trình độ tin học
44
2.6
Trình độ cán bộ phường Thổ Quan
46
7
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bộ máy hành chính nhà nước trực tiếp thực thi quyền hành pháp, tổ
chức và điều hành mọi hoạt động trong đời sống xã hội theo pháp luật. Đó là
bộ phận năng động nhất và thực hiện trực tiếp nhất chức năng quản lý nhà
nước (QLNN). Do đó, cải cách hành chính (CCHC) được coi là nội dung
trọng tâm trong cải cách bộ máy nhà nước của hầu hết các nước trên thế giới.
Trong quá trình phát triển của đất nước, cùng với việc thực hiện thắng lợi các
mục tiêu về kinh tế - xã hội thì công tác CCHC luôn được Đảng và Nhà nước
ta quan tâm và được Đảng và Nhà nước ta coi như một giải pháp tiên quyết để
thực hiện thắng lợi những mục tiêu về kinh tế - xã hội. Ở nước ta, từ sau Đại
hội Đảng lần thứ VI(1986), đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng ta xác
định phải cải cách bộ máy nhà nước nhằm nâng cao hiệu lực quản lý. Tại Báo
cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VI của Đảng (1986) xác định cần thực hiện cải cách về tổ chức bộ
máy của các cơ quan nhà nước theo phương hướng: "Bảo đảm hiệu lực quản
lý tập trung thống nhất của trung ương trong những vấn đề có tầm quan trọng
đối với cả nước; đồng thời bảo đảm quyền chủ động của các cấp địa phương
trong việc quản lý kinh tế, xã hội trên địa bàn lãnh thổ" [714, tr. 12]. Từ đó,
tiến trình CCHC nhà nước được cụ thể hóa trong nhiều văn bản tiếp theo của
Đảng và Nhà nước.
Trên mỗi bước phát triển của đất nước, chúng ta đều nhận thấy được
tầm quan trọng của CCHC và ý nghĩa của quá trình cải cách trong thúc đẩy
phát triển kinh tế xã hội. Từ Nghị quyết số 38/CP ngày 04/05/1994 về cải cách
một bước thủ tục hành chính (TTHC) đã chỉ ra mục tiêu đó là hướng đến việc
giải quyết tốt hơn các công việc của công dân, tổ chức, đặc biệt là cộng đồng
doanh nghiệp. Đến Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2001 -
8
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
2010 ban hành kèm theo Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17-9-2001
của Thủ tướng Chính phủ cũng xác định phải đẩy mạnh cải cách với mục tiêu
cơ bản là:
Bảo đảm tính pháp lý, hiệu quả, minh bạch và công bằng
trong khi giải quyết công việc hành chính. Loại bỏ những thủ tục
rườm rà, chồng chéo dễ bị lợi dụng để tham nhũng, gây khó khăn
cho dân. Mở rộng cải cách trên tất cả các lĩnh vực, xóa bỏ kịp thời
những quy định không cần thiết về cấp phép và thanh tra, kiểm tra,
kiểm soát, kiểm định, giám định [ 4].
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Ngày 07/11/2006, Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Tổ
chức Thương mại Thế giới (WTO), cũng là lúc mở ra những cơ hội và thách
thức không nhỏ cho nền hành chính nước nhà. Vì thế, yêu cầu về cải cách
càng trở nên bức thiết hơn lúc nào hết nhằm theo kịp sự phát triển của thế
giới. Bởi thế, Nghị quyết Trung ương 5 khóa X ngày 01/08/2007 về tiếp tục
đẩy mạnh CCHC, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của i mới
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn,
Formatted: Font: Not Bold, Italic
Formatted: Bullets and Numbering
Hà Nội.
Formatted: Font: Not Bold, Italic
18. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 01/8 của
Formatted: Font: Not Bold
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa X về đẩy mạnh
Formatted: Font: Italic
cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lí của bộ máy nhà
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Font: Italic
nước, Hà Nội.
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
19. Tô Tử Hạ (1998), Công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, công
Formatted: Font: Italic
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
chức hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Formatted: Condensed by 0.2 pt
20. Ngân hàng Thế giới (1998), Nhà nước trong một thế giới đang chuyển đổi:
Báo cáo về tình hình phát triển thế giới 1997, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
21. Quốc hội (1946), Hiến pháp, Hà Nội.
Formatted: Condensed by 0.3 pt
Formatted: Condensed by 0.2 pt
Formatted: Line spacing: Exactly 20.3 pt
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
22. Quốc hội (1959), Hiến pháp, Hà Nội.
23. Quốc hội (1980), Hiến pháp, Hà Nội.
24. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội.
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
9.25. Quốc hội (1992), Hiến pháp (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
26. Quốc hội (2003), Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân,
Hà Nội.
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
27. Quốc hội (2008), Luật Cán bộ công chức, Hà Nội.
28. Quốc hội (2008), Nghị quyết số 15/2008/QH12 ngày 29/5 về điều chỉnh
địa giới hành chính thành phố Hà Nội, Hà Nội.
29. Quốc hội (2008), Nghị quyết số 26/2008/QH12 ngày 15/11 về thực hiện
thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận, phường, Hà Nội.
30. Quốc hội (2012), Luật Thủ đô, Hà Nội.
31. Phạm Hồng Thái (2004), Công vụ công chức nhà nước, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
90
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
32. Phạm Hồng Thái, Đinh Văn Mậu (2008), Luật Hành chính Việt Nam, Nxb
Giao thông vận tải, Hà Nội.
33. Thành ủy Hà Nội (2010), Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ XV Đảng bộ
thành phố Hà Nội, Hà Nội.
34. Thành ủy Hà Nội (2011), Chương trình số 08-CTr/TU ngày 18/10 về đẩy
mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm và chất lượng phục vụ
của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2011-2015, Hà Nội.
35. Lê Minh Thông, Nguyễn Như Phát (2002), Những vấn đề lý luận và thực
tiễn về chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Bullets and Numbering
36. UNDP (2009), Cải cách nền hành chính Việt Nam - Thực trạng và giải pháp,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
37. Ủy ban nhân dân phường Thổ Quan, Báo cáo số liệu về công tác tổ chức
Ủy ban nhân dân phường Thổ Quan - Đống Đa - Hà Nội, Hà Nội.
38. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2004), Quyết định số 171/2004/QĐ-UB
ngày 22/11 về việc thực hiện Quy chế "một cửa" trong giải quyết thủ tục
hành chính tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn, Hà Nội.
39. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2009), Quyết định số 84/2009/QĐUBND ngày 01/7 về việc ban hành Qui định thực hiện cơ chế một cửa,
một cửa liên thông trong giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân tại các
cơ quan quản lý hành chính nhà nước của thành phố Hà Nội, Hà Nội.
40. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2009), Quyết định số 4494/2009/QĐUB ngày 31/8 ban hành Bộ thủ tục hành chính thực hiện tại cấp xã trên
địa bàn thành phố Hà Nội, Hà Nội.
41. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2010), Báo cáo tình hình kinh tế xã
hội năm 2010 của thành phố Hà Nội, Hà Nội.
42. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2011), Quyết định số 4046/2011/QĐUBND ngày 31/ về việc công bố bộ thủ tục hành chính đang thực hiện tại
cấp xã trên địa bàn thành phố Hà Nội, Hà Nội.
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Font: Italic
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Font: Italic
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Font: Italic
Formatted: Font: Italic, Vietnamese (Vietnam)
Formatted: Font: Italic
Formatted: Vietnamese (Vietnam)
91
43. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2012), Quyết định số 1909/2012/QĐUBND ngày 08/5 ban hành Kế hoạch cải cách hành chính nhà nước của
thành phố Hà Nội giai đoạn 2011-2015, Hà Nội.
44. Văn phòng Chính phủ (2010), Báo cáo số 5535/BC-VPCP ngày 9/8 về
việc sơ kết thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo Đề án 30, Hà Nội.
10.
Formatted: Font: Not Bold, Italic
11. Hiến pháp Việt Nam 1946, 1959, 1980, 1992.
Formatted: Font: Italic
12. Quốc hội (2003), Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân,
Hà Nội.
Formatted: Font: Italic
Formatted: Font: Italic
13. Quốc hội (2008), Luật Cán bộ công chức, Hà Nội.
14. Quốc hội (2008), Nghị quyết số 15/2008/QH12 ngày 29/5 về điều chỉnh
địa giới hành chính thành phố Hà Nội, Hà Nội.
Formatted: Font: Italic
Formatted: Font: Italic
15. Quốc hội (2012), Luật Thủ đô, Hà Nội.
16. Ngân hàng Thế giới (1998), Nhà nước trong một thế giới đang chuyển
đổi: Báo cáo về tình hình phát triển thế giới 1997, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
Formatted: Font: Italic
Formatted: Font: Not Bold, Italic
17. Chính phủ (2008), Nghị định số 20/2008/NĐ-CP về tiếp nhận, xử lý phản
ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về quy định hành chính, Hà Nội.
Formatted: Font: Not Bold
Formatted: Font: Not Bold, Italic
Formatted: Font: Italic
18. Chính phủ (2011), Nghị định số 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12 về công
chức xã, phường, thị trấn, Hà Nội.
Formatted: Font: Italic
19. Chính phủ (2009), Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10 về chức
danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã,
phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã,
Hà Nội.
Formatted: Font: Not Bold, Italic
20. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 số 17-NQ/TW ngày 18 tháng 3 năm 2002
của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về đổi mới và nâng cao
chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn.
92
21. Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 1/8/2007 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp
hành Trung ương khóa X về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu
lực, hiệu quả quản lí của bộ máy nhà nước
22. Nghị quyết 30c ban hành chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà
nước giai đoạn 2011 - 2020.
Formatted: Font: Not Bold
23. Nghị quyết Đại hội lần thứ XV Đảng bộ thành phố Hà Nội
24. Nghị quyết Hội nghị lần thức năm Ban chấp hành trung ương khóa
X (8/2007) về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý của bộ máy nhà nước.
25. Quốc hội (2008), Nghị quyết số 26/2008/QH12 ngày 15/11 về thực hiện
thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận, phường, Hà Nội.
26.45. Nguyễn Thế Vịnh, Phan Văn Hùng (2010), Giải đáp chế độ, chính sách
đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
27. Phạm Hồng Thái (2004), Công vụ công chức nhà nước, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
28. Phạm Hồng Thái, Đinh Văn Mậu (2008), Luật Hành chính Việt Nam,
Nxb Giao thông vận tải, Hà Nội.
29. Chính phủ (2001), Quyết định 136/2001/QĐ-TTg ngày 17/9 của Thủ tướng
Chính phủ về việc ban hành chương trình tổng thể cải cách hành chính
nhà nước giai đoạn 2001 - 2010, Hà Nội.
Formatted: Font: Not Bold
30. Chính phủ (2001), Quyết định số 30/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đơn giản
hóa thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý nhà nước giai đoạn 2007
- 2010
31. Chính phủ (2003), Quyết định số 181/2003/QĐ-TTg ngày 4/9 của Thủ
tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế thực hiện cơ chế "một cửa" tại
cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, Hà Nội.
93
Formatted: Font: Not Bold
32. Chính phủ (2007), Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg ngày 22/6 của Thủ tướng
Chính phủ ban hành Quy chế thực hiện cơ chế "một cửa", "một cửa liên
thông" tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, Hà Nội.
33. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2004), Quyết định số 171/2004/QĐ-UB
ngày 22/11 về việc thực hiện Quy chế "một cửa" trong giải quyết thủ tục
hành chính tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn, Hà Nội.
34. S. Chiavo-Campo và P.S.A. Sundaram, Phục vụ và duy trì: Cải thiện
hành chính công trong một thế giới cạnh tranh, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
35. Thành ủy Hà Nội (2011), Chương trình số 08-CTr/TU ngày 18/10 về đẩy
mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm và chất lượng phục vụ
của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2011-2015, Hà Nội.
36. Đại hội lần thứ XV Đảng bộ thành phố Hà Nội
37. Tô Tử Hạ (1998), Công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, công
chức hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
38. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2010), Báo cáo tình hình kinh tế xã
hội năm 2010 của thành phố Hà Nội, Hà Nội.
39. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2009), Quyết định số 4494/2009/QĐUB ngày 31/8 ban hành Bộ thủ tục hành chính thực hiện tại cấp xã trên
địa bàn thành phố Hà Nội, Hà Nội.
40. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2009), Quyết định số 84/2009/QĐUBND ngày 01/7 về việc ban hành Qui định thực hiện cơ chế một cửa,
một cửa liên thông trong giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân tại các
cơ quan quản lý hành chính nhà nước của thành phố Hà Nội, Hà Nội.
41. Quyết định số 4046/QĐ-UBND ngày 31 tháng 8 năm 2011 của UBND
thành phố Hà Nội về việc công bố bộ TTHC đang thực hiện tại cấp xã trên
địa bàn thành phố Hà Nội
94
42. Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2012), Quyết định số 1909/2012/QĐUBND ngày 08/5 ban hành Kế hoạch cải cách hành chính nhà nước của
thành phố Hà Nội giai đoạn 2011-2015, Hà Nội.
43. Ủy ban nhân dân phường Thổ Quan, Báo cáo số liệu về công tác tổ chức
Ủy ban nhân dân phường Thổ Quan - Đống Đa - Hà Nội, Hà Nội.
44. UNDP (2009), Cải cách nền hành chính Việt Nam - Thực trạng và giải pháp,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
45. Văn phòng Chính phủ (2010), Báo cáo số 5535/BC-VPCP ngày 9/8 về
việc sơ kết thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo Đề án 30, Hà Nội.
95