Hoàn thiện công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông theo hình thức hợp đồng BOT tại tổng công ty 319 bộ quốc phòng (tt)

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ

Cơ sở hạ tầng đóng một vai trò quan trọng cho sự phát triển kinh tế và xã hội.
Sự phát triển của cơ sở hạ tầng giúp nâng cao mức sống của xã hội thông qua việc
mang lại những sản phẩm, dịch vụ công cộng tốt hơn. Đồng thời, cơ sở hạ tầng cũng
hỗ trợ cho sự tăng trưởng kinh tế và củng cố vị trí cạnh tranh của các nước trên thị
trường quốc tế. Vì vậy, tất cả các nước đều có nhu cầu đầu tư để phát triển và nâng cấp
hệ thống cơ sở hạ tầng của nước mình.
Tuy nhiên, đầu tư vào cơ sở hạ tầng rất khó khăn do đặc điểm của lĩnh vực đầu
tư này là yêu cầu nguồn vốn lớn nhưng thu hồi vốn chậm. Chính vì thế mà ở rất nhiều
nước phải đối mặt với nhiều thử thách khi đầu tư vào lĩnh vực này cho dù có tỷ lệ tăng
trưởng kinh tế cao. Ra đời với mục tiêu là giải quyết những thử thách này, phương
thức BOT đã nhanh chóng được chấp nhận và áp dụng rộng rãi và được biết đến như
một phương thức đầu tư hiệu quả nhất trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng.Tuy nhiên một thử
thách lớn của các dự án dạng này là độ rủi ro cao do tính phức tạp của dự án, nhiều
bên tham gia và thời gian thực hiện kéo dài. Chính thử thách này dẫn đến một yêu cầu
cấp bách trong các dự án BOT là các rủi ro cần phải được phân bổ và quản lý một cách
hợp lý.
Kể từ khi khái niệm BOT được chính thức công nhận ở Việt Nam, phương
thức BOT vẫn chưa thực sự phát triển. Có rất ít dự án được cấp giấy phép và cũng quá
ít dự án đã thành công. Kết quả này do nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân chủ yếu là
hiệu quả đầu tư thấp, thời gian đầu tư kéo dài. Các dự án khi triển khai gặp rất nhiều
rủi ro không những làm giảm lợi nhuận của các Nhà đầu tư mà còn khiến nhiều dự án
đi đến thất bại sau một thời gian triển khai. Vì vậy, việc phân tích tài chính dự án đầu
tư là cơ sở quan trọng để Nhà đầu tư, cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét trước
khi ra quyết định đầu tư.
Tổng công ty 319 là Doanh nghiệp kinh tế - Quốc phòng hạng I với hoạt động
kinh doanh truyền thống là hoạt động xây lắp, hoạt động dò tìm, xử lý bom mìn và vật
nổ với 33 năm kinh nghiệm. Năm 2012, Tổng công ty 319 mở rộng lĩnh vực hoạt động
sang đầu tư xây dựng công trình giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT với vai trò
là Nhà đầu tư các dự án án BOT. Đây là lĩnh vực mới nên yêu cầu đặt ra là cần bổ

sung nguồn nhân lực có kinh nghiệm về phân tích tài chính dự án, xây dựng quy trình
i


và phương pháp phân tích tài chính dự án khoa học nhằm tham mưu cho Ban lãnh đạo
Tổng công ty có đủ cơ sở lựa chọn những dự án đạt hiệu quả cao để đầu tư. Vì vậy, tác
giả lựa chọn đề tài “Hoàn thiện công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây
dựng công trình giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT tại Tổng công ty 319 Bộ Quốc phòng” để nghiên cứu nhằm đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao chất
lượng phân tích hiệu quả tài chính của dự án, hạn chế những rủi ro tiềm ẩn khi tham
gia đầu tư vào lĩnh vực giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT.Đề tài đãkế thừa
những kết quả nghiên cứu trước đó về khía cạnh pháp lý, đặc điểm, vai trò của hình
thức BOT vànội dung phân tích tài chính dự án đầu tư nói chung,từ đó ứng dụng vào
phân tích tài chính dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông theo hình thức Hợp
đồng BOT. Thông qua việc phân tích những điểm còn hạn chế trong quá trình phân
tích tài chính dự án BOT của Tổng công ty 319, từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục
nhằm nâng cao chất lượng công tác phân tích, lựa chọn đầu tư các dự án BOT có hiệu
quả cao, góp phần vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư của Tổng công ty 319
trong thời gian tới.
Tác giả sử dụng phương pháp phân tích định tính, phân tích định lượng, xử lý
số liệu thống kê và tham vấn ý kiến của các chủ doanh nghiệp, các nhà hoạch định
chính sách, các chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực đầu tư xây dựng trong quá trình
nghiên cứu đề tài với kết cấu như sau:
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Chương 2. Lý luận chung về công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây
dựng công trình giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT.
Chương 3. Thực trạng công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây dựng công
trình giao thông theo hình thức BOT tại Tổng công ty 319.
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây
dựng công trình giao thông theo hình thức BOT tại Tổng công ty 319.

ii


CHƯƠNG II: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG THEO
HÌNH THỨC HỢP ĐỒNG BOT
Trong chương này, tác giả nêu những vấn đề cơ bản liên quan đến dự án đầu
tư theo hình thức Hợp đồng BOT bao gồm:
Thứ nhất, Tổng quan về dự án đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT: tác giả
đã nêu được các khái niệm liên quan, phân tích được những đặc điểm riêng có của dự
án đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT. Vai trò, quy trình đầu tư dự án theo hình
thức Hợp đồng BOT.
Thứ hai, Phân tích tài chính dự án đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT:
Trong phần này tác giả đã đưa ra khái niệm, mục đích và yêu cầu của công tác phân
tích tài chính dự án BOT. Nội dung phân tích tài chính dự án BOT bao gồm dự tính
Tổng mức đầu tư của dự án theo các phương pháp, xác định cơ cấu nguồn vốn đầu tư
của dự án, xác định dòng thu - dòng chi của dự án làm cơ sở xác định các chỉ tiêu đánh
giá hiệu quả tài chính của dự án.
Thứ ba, Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác phân tích tài chính dự án: Qua
việc phân tích, đánh giá công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây dựng công trình
giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT của đơn vị, tác giả nhận thấy ngoài yếu tố
nhân lực thực hiện công tác phân tích tài chính dự án còn rất nhiều yếu tố tác động
trực tiếp đến hiệu quả tài chính của dự án, có những yếu tố chủ quan, yếu tố khách
quan nhưng tựu chung được chia thành 3 nhóm chính sau đây:
- Nhóm các yếu tố bất định gồm chi phí xây dựng, chi phí tổ chức thu và chi
phí bảo trì công trình; các chi phí này không thể xác định chính xác;
- Nhóm các yếu tố chính sách bao gồm: thời gian thi công, thời gian hoàn vốn
dự án đầu tư và giá thu phí. Đây là các biến số quyết định ảnh hưởng đến quá trình lựa
chọn và đàm phán hợp đồng. Nhà nước có thể kiểm soát được các biến số này ở một
chừng mực nhất định, các biến số này còn được gọi là biến nội sinh. Giá thu phí trong

phân tích thường là giá năm đầu tiên khi dự án vận hành khai thác. Thường thì dự án
BOT thực hiện trong một giai đoạn khá dài do đó phải xem xét lại các khoản thu phí
để bù đắp một phần cho trượt giá.
- Nhóm các chỉ số kinh tế vĩ mô bao gồm lãi suất, lạm phát, trượt giá và tốc độ
tăng trưởng giao thông là các yếu tố đầu vào của dự án. Trừ tốc độ tăng trưởng giao
iii


thông là yếu tố mang tính địa phương còn các yếu tố còn lại phụ thuộc vào nền kinh tế
quốc gia. Các biến này gọi là biến ngoại sinh.
Các yếu tố này tác động như thế nào và có vai trò ra sao đối với hiệu quả tài
chính của dự án lại phải nhờ vào sự phân tích, tính toán của con người. Mỗi yếu tố
khác nhau sẽ có sự tác động, ảnh hưởng khác nhau đến hiệu quả của việc phân tích tài
chính dự án.
Thứ tư, Các tiêu chí đánh giá chất lượng công tác phân tích tài chính dự án
BOT, bao gồm:
- Mức độ đầy đủ, toàn diện và chính xác của các nội dung phân tích trong quá
trình phân tích tài chính dự án BOT
- Mức độ chính xác của các kết luận rút ra từ quá trình phân tích tài chính dự
án BOT
- Số lượng dự án được chấp thuận là Nhà đầu tư trên tổng số các dự án đầu tư
tham gia đề xuất
- Một số tiêu chí khác: Thời gian phân tích tài chính dự án BOT, chi phí cho
công tác phân tích tài chính dự án. Đây là các chỉ tiêu gián tiếp tác động đến chất
lượng công tác phân tích tài chính dự án BOT.

iv


CHƯƠNGIII: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH

DỰ ÁN ĐẦU TƯXÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG THEO HÌNH
THỨC HỢP ĐỒNG BOT TẠI TỔNG CÔNG TY 319
Trong chương này, tác giả đề cập đến những nội dung sau: Tổng quan về Tổng
công ty 319 nhằm giới thiệu về lịch sử phát triển, lĩnh vực hoạt động chủ yếu của công
ty và một số dự án BOT Tổng công ty đang là Nhà đầu tư; Phân tích thực trạng công
tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông theo hình thức
BOT; Đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính dự án đầu tư xây dựng công
trình giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT tại Tổng công ty 319.
Tổng công ty 319 là doanh nghiệp Kinh tế - Quốc phòng hạng I có đại diện
chủ sở hữu là Bộ Quốc phòng. Tổng công ty hoạt động trên 6 nhóm ngành nghề kinh
doanh chủ yếu sau:
- Xây dựng các công trình công nghiệp, dân dụng, giao thông, thủy lợi, thủy
điện, đường dây, trạm điện, các công trình ngầm;
- Khảo sát, dò tìm và xử lý bom, mìn - vật nổ;
- Đầu tư, kinh doanh bất động sản;
- Thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản;
- Sản xuất vật liệu xây dựng;
- Kinh doanh thương mại, xuất nhập khẩu vật tư, thiết bị.
Trong nội dung phân tích thực trạng công tác phân tích tài chính dự án BOT,
tác giả đi sâu tập trung phân tích việc tổ chức nhân sự và nội dung phân tích mà Tổng
công ty thực hiện trong việc phân tích tài chính dự án.Về tổ chức nhân sự, Tổng công
ty 319 đã có Quyết định số 256/QĐ-TCT319 ngày 23/10/2012 về việc thành lập Ban
quản lý dự án BOT trực thuộc Tổng công ty 319 với biên chếgồm 01 Trưởng ban, 01
phó ban và các trợ lý chuyên môn, nghiệp vụ. Nội dung phân tích tài chính dựán BOT
bao gồm: dự tính tổng mức đầu tư sử dụng phương pháp xác định theo thiết kế cơ sở;
cơ cấu nguồn vốn đầu tư của dựán gồm vốn chủ sở hữu và vốn vay thương mại; dòng
chi của dựán gồm chi phí tổ chức thu phí, chi phí bảo trì công trình và chi phí lãi vay;
dòng thu của dựán gồm doanh thu thu phí xác định trên cơ sở mức giá thu phí và lưu
lượng giao thông, lợi nhuận của nhà đầu tư. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính của
dựán BOT chủ yếu là chỉ tiêu thời gian thu hồi vốn và lợi nhuận.

v

Comment [TDB1]: CHƯƠNG NÀY CHỊ CHƯA
CÓ PHẦN DÁNH GIÁ NHỮNG THÀNH TUU VA
HẠN CHẾ TROG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH, E ĐỌC PHÂN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
CỦA CHỊ VẪN HƠI ÍT. VIẾT THÊM ĐI CHỊ.


Tiếp đó, tác giả tiến hành đánh giá công tác phân tích tài chính dự án BOT tại
Tổng công ty, ghi nhận những kết quả đã đạt được trong quá trình phân tích, đưa ra
những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó làm cơ sở nghiên cứu đề xuất
những giải pháp nhằm khắc phục và hoàn thiện công tác phân tích tài chính dự án
BOT.
Những kết quảđạt được trong công tác phân tích tài chính dựán BOT đó là:
phân tích tài chính dự án BOT trong Hồ sơ đề xuất đã đáp ứng các yêu cầu của cơ
quan nhà nước nêu tại hồ sơ yêu cầu lựa chọn Nhà đầu tư; Các nội dung phân tích,
đánh giá trong dự án khá đầy đủ, tiến hành đúng trình tự, đánh giá chi tiết đảm bảo
tính khả thi của dự án, đáp ứng các tiêu chí lựa chọn Nhà đầu tư thực hiện dựán; các
phương pháp phân tíchđược áp dụng khá linh hoạt phù hợp với từng dự án cụ thể giúp
cho chất lượng của dự án ngày càng được nâng cao; Góp phần đẩy mạnh hoạt động
sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho các đơn vị trực thuộc Tổng công ty;
công tác phân tích tài chính dự án của Tổng công ty hoàn thành sớm hơn so với thời
gian quy định trong hồ sơ yêu cầu, dẫn tới tiết kiệm chi phí, đảm bảo tiến độ thực hiện
dựán theo kế hoạch.
Bên cạnh những mặt đạt được, công tác phân tích tài chính dự án BOT củađơn
vị còn có những mặt hạn chế, tồn tại như sau:Về bố trí nhân sự thực hiện công tác
phân tích tài chính dự án BOT chưa phù hợp với tính chất, yêu cầu của công việc;
Phương pháp thu thập, xử lý dữ liệu đầu vào còn đơn giản, độ tin cậy của dữ liệu chưa
cao; Chưa thiết lập một quy trình chi tiết về phân tích tài chính dự án BOT nên thường

mắc phải một số sai lầm trong việc ước lượng dòng tiền của dự án
Cuối cùng, tác giảđã chỉ ra được một số nguyên nhân của hạn chế trong công
tác phân tích tài chính dựán BOT , bao gồm nguyên nhân khách quan thông qua sự tác
động của cơ chế, chính sách kinh tế vĩ mô của nhà nước và một số nguyên nhân chủ
quan từ việc bố trí nhân sự, quy trình và phương pháp thu thập, xử lý dữ liệuđầu vào
của dựán.

CHƯƠNG IV: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG THEO
HÌNH THỨC HỢP ĐỒNG BOT
vi


Trên cơ sởđịnh hướng, chiến lược phát triển các dựán giao thông theo hình
thức Hợp đồng BOT đến năm 2020, định hướng phát triển của Tổng công ty 319 giai
đoạn 2015-2020 và mục tiêu hoàn thiện công tác phân tích tài chính dựán của Tổng
công ty, nhằm từng bước nâng cao chất lượng, phát huy những kết quảđãđạt được
cũng như khắc phục những hạn chế còn tồn tại trong công tác phân tích tài chính dựán
BOT.
Từ những nguyên nhân được phân tích trong chương 3, tác giảđã đề xuất một
số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính dựán BOT như sau:
Một là: Đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Hoàn thiện công tác xây
dựng kế hoạch, quy trình tuyển dụng từ bước lập kế hoạch đào tạo và phát triển nguồn
nhân lực, có chế độ đãi ngộ tốt nhằm thu hút người tài về công ty nhằm tạo ra một môi
trường làm việc năng động, công bằng có nhiều cơ hội phát triển, làm tăng năng suất
lao động, khuyến khích người lao động phát huy tính sáng tạo, chủ động trong công
việc được giao.
Hai là: Nâng cao chất lượng công tác thu thập và xử lý thông tin:
Thông tin là đầu vào của quá trình phân tích tài chính dự án đầu tư. Một quy
trình phân tích với các bước hoàn chỉnh, tính toán đầy đủ các chỉ tiêu hiệu quả tài

chính dự án nhưng Nhà đầu tư vẫn có thể đưa ra kết luận sai lầm nếu thông tin đầu vào
không chính xác. Để lập và phân tích hiệu quả tài chính của dự án thông tin cần thu
thập rất rộng, bao trùm nhiều lĩnh vực khác nhau như kinh tế, thị trường, kỹ thuật,
chính sách pháp luật…nhằm ước lượng thu nhập, chi phí, hiệu quả tài chính của dự án
trước khi Nhà đầu tư ra quyết định có nên triển khai dự án hay không. Kiến nghị Tổng
công ty 319 có thể sử dụng các phương pháp thu thập thông tin như phương pháp quan
sát, phương pháp thực nghiệm, phương pháp thăm dò dư luận; phương pháp thông tin
tại bàn; phương pháp thu thập thông tin tại hiện trường. Tổng công ty 319 căn cứ vào
hoàn cảnh thực tế, mục tiêu của từng dự án để lựa chọn phương pháp phù hợp đảm bảo
ít tốn kém và kịp thời. Dù với phương pháp nào thì yêu cầu chung về chất lượng của
thông tin phải chính xác, minh bạch, đầy đủ và khách quan.
Ba là: Nâng cao chất lượng công tác dự báo lưu lượng giao thông: Để có được
số liệu lưu lượng xe năm tính toán, Nhà đầu tư cần phải tiến hành các đợt khảo sát đếm
xe định kỳ trên đoạn tuyến đi qua. Ngoài ra có thể tham khảo số liệu phục vụ nghiên
cứu chiến lược phát triển toàn diện giao thông vận tải Việt Nam hoặc số liệu khảo sát
phương tiện giao thông của các dự án xung quanh.Xây dựng kịch bản tăng trưởng lưu
vii


lượng xe thông qua một số phương pháp như: Phương pháp thống kê; Phương pháp
kịch bản phát triển kinh tế xã hội và phương pháp tương quan giữa tăng trưởng kinh tế
- chỉ số tổng hợp là thu nhập quốc nội (GDP) và tăng trưởng lượng vận tải, từ đó đưa
ra tăng trưởng lưu lượng phương tiện giao thông trên tuyến hợp lý.
Bốn là: Hoàn thiện quy trình, phương pháp phân tích tài chính dự án BOT
Bên cạnh việc đưa ra những giải pháp, tác giả còn có một số nội dung kiến
nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về cơ chế quản lý tài chính đối với các dự
án theo hình thức Hợp đồng BOT, trong đó chú trọng đến việcquy định về mức lãi vay
huy động vốn của nhà đầu tư, điều chỉnh mức thu phí, quy định về tỷ suất lợi nhuận và
phương pháp tính lợi nhuận của Nhà đầu tư và một số kiến nghị khác tạo điều kiện thu
hút các Nhà đầu tư tham gia dựán BOT, đảm bảo hài hòa lợiích giữa Nhà đầu tư và cơ

quan nhà nước có thẩm quyền.

KẾT LUẬN
Tổng công ty 319 - Bộ Quốc Phòng là một đơn vị có kinh nghiệm trong công
tác thi công xây lắp và xử lý bom mìn, nhưng lại khá mới trong vai trò Nhà đầu tư các
dự án, đặc biệt là các dự án BOT công trình giao thông. Với năng lực sẵn có kết hợp
với việc liên danh, liên kết cùng các đơn vị mạnh trong ngành giao thông, Tổng công
ty 319 đã được lựa chọn là Nhà đầu tư hai dự án BOT nâng cấp, cải tạo QL1 đoạn
viii


thuộc các tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An, Bình Thuận và Đồng Nai. Đây là hai dự án đầu
tiên của đơn vị trong lĩnh vực mới nên việc phân tích, đề xuất phương án tài chính của
dự án vẫn còn những điểm chưa hoàn thiện.
Là một thành viên của Ban QLDA BOT - Tổng công ty 319, được trực tiếp
tham gia vào công tác phân tích, đánh giá hiệu quả tài chính của các dự án nên tác giả
đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “Hoàn thiện công tác phân tích tài chính dự án đầu tư
xây dựng công trình giao thông theo hình thức Hợp đồng BOT tại Tổng công ty 319
- Bộ Quốc Phòng” làm khoá luận tốt nghiệp.
Chương 1 của đề tài nghiên cứu đã đưa ra được một số vấn đề lý luận chung
dự án, dự án đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT; vai trò, phương pháp và nội dung
phân tích tài chính của dự án. Trên cơ sở khung lý thuyết, tác giả phân tích, đánh giá
công tác phân tích tài chính dự án tại đơn vị thông qua những dự án cụ thể nêu tại
chương 2, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng phân
tích và lựa chọn dự án đầu tư mang lại hiệu quả cao nhất cho Nhà đầu tư.
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã đưa ra những điểm mới trong phương
pháp, nội dung phân tích tài chính dự án có tính ứng dụng cao trong thực tế công việc
và đáp ứng yêu cầu của đơn vị. Tuy nhiên đề tài khó tránh khỏi những thiếu sót và
những nhận định mang tính chủ quan. Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến
từ phía người đọc để bài luận văn được hoàn chỉnh hơn và mang tính thực tiễn hơn.

ix