Các trang trong thể loại “linh kiện bán dẫn”

Các trang trong thể loại “Linh kiện bán dẫn”


Mục lục
1

ADC
1.1

1.2

1.3

2

3

1
Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.1.1

Flash ADC

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.1.2

ADC xấp xỉ nối tiếp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.1.3

Ramp-compare ADC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.1.4

ADC tích phân sườn đôi hoặc đa sườn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.1.5

ADC mã hoá delta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.1.6

ADC sigma-delta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.2.1

ADC dấu phảy tĩnh

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.2.2

ADC dấu phảy động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.2.3

Các lỗi đặc trưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.3.1

Các nhóm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.3.2

Lĩnh vực

3

1.3.3

Oversampling

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.4

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.5

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

1.6

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

Bộ nhớ ỉ đọc

5

2.1

Các loại ROM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

2.2

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

2.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

2.4

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

Bộ nhớ flash

6

3.1

Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

3.2

So sánh với các bộ nhớ khác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

3.3

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

3.4

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

3.5

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

i


ii
4

5

6

7

8

9

MỤC LỤC
Bơm nhiệt điện

7

4.1

Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.2

Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.4

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.5

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

Cảm biến CCD

8

5.1

Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

5.2

Đặc điểm cấu tạo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.3

Đối tượng nghiên cứu

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.4

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.5

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.6

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Chipset

10

6.1

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

6.2

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

6.3

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

CMOS

11

7.1

Lịch sử phát triển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

7.2

Chi tiết kĩ thuật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

7.2.1

Cấu trúc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

7.2.2

Ví dụ: cổng NAND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.3

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.4

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.5

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Cổng AND

14

8.1

Ký hiệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

8.2

Toán học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

8.3

Cấu tạo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

8.4

ay thế . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

8.5

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

8.6

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

Cổng logic

15

9.1

Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

9.2

Ký hiệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

9.3

Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.4

Cổng logic tổng quát . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.5

Cổng logic ba trạng thái . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16


MỤC LỤC

iii

9.6

Triển khai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.7

Lịch sử và phát triển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.8

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.9

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.10 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

10 Cổng NAND

18

10.1 Ký hiệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

10.2 Phần cứng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

10.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

10.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

10.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

11 DAC

19

11.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

11.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

11.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

11.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

11.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

11.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

12 Danh sá loạt 4000
12.1 Danh sách IC

21
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

12.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

12.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

12.4 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

13 Danh sá loạt 7400
13.1 Danh sách IC

22

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

13.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

13.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

13.4 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

14 Demultiplexer

23

14.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

14.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

15 DIAC

24

15.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

15.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24


iv

MỤC LỤC
15.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15.4 Một số DIAC

24

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

15.5 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

15.6 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25

15.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25

16 Điện trở quang

26

16.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

16.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

16.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

16.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

16.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

16.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

17 Điốt laser

27

17.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

17.2 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

17.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

17.4 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

18 Điốt quang

28

18.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

18.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

18.2.1 Hiệu suất . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

18.2.2 Đáp tuyến phổ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

18.2.3 Dòng tối

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.2.4 Đáp ứng thời gian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.2.5 Mức ồn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.3 Các chế độ hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.3.1 Chế độ quang điện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.3.2 Chế độ quang dẫn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.3.3 Chế độ tuyết lở . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.3.4 Phototransistor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

18.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

18.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

18.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

19 Điốt Sottky

31

19.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

19.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

19.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

19.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

19.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31


MỤC LỤC

v

19.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20 Điốt tunnel

31
32

20.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

20.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

20.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

20.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

20.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

20.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

21 Điốt Zener

33

21.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

21.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

21.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

21.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

21.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

21.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

22 EEPROM

35

22.1 Tổng quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

22.2 So sánh với các thể loại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

22.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

22.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

22.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

23 Field-programmable gate array

36

23.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

23.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

37

23.3 Kiến trúc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

37

23.3.1 Khối logic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

37

23.3.2 Hệ thống mạch liên kết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

23.3.3 Các phần tử tích hợp sẵn

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

23.3.4 Block RAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

23.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

23.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

23.6 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

23.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

24 Flip-flop

40

24.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

40

24.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.2.1 Flip-flop RS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.2.2 Flip-flop RSH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

vi

MỤC LỤC
24.2.3 Flip-flop D

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.2.4 Flip-flop JK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.2.5 Flip-flop T

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

24.3 Ứng dụng

25 GTO

42

25.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

25.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

25.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

25.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

25.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

25.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

26 HEMT

43

26.1 Phát minh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.2 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.3 Các biến thể . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.3.1 pHEMT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.3.2 mHEMT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.3.3 HEMT cảm ứng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.5 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.6 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

26.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

26.4 Ứng dụng

27 IGBT

45

27.1 Cấu tạo, nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

27.2 Đặc tính đóng cắt của IGBT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

27.3 Vùng làm việc an toàn (Safe Operating Area) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

27.4 Yêu cầu với tín hiệu điều khiển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

27.5 Vấn đề bảo vệ IGBT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

27.6 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

27.7 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

27.8 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

28 JFET

47

28.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

28.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

28.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

28.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47


MỤC LỤC

vii

28.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

28.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

29 Khuế đại thuật toán

48

29.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29.1.1 Nguyên lý hoạt động

48

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

29.2 Mạch khuếch đại thuật toán lý tưởng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

29.3 Những giới hạn của bộ khuếch đại thuật toán thực tế . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

29.3.1 Những sai lệch về mặt một chiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

29.3.2 Những sai lệch về mặt xoay chiều

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

29.4 Ký hiệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

29.5 Ứng dụng trong thiết kế hệ thống điện tử

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

29.6 Hoạt động - Đối với một chiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

29.7 Hoạt động - Đối với xoay chiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

29.8 Mạch khuếch đại không đảo cơ bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

29.9 Sơ đồ bên trong của mạch khuếch đại thuật toán 741 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

29.9.1 Gương dòng điện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53

29.9.2 Tầng khuếch đại vi sai đầu vào . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53

29.9.3 Tầng khuếch đại điện áp lớp A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53

29.9.4 Mạch định thiên đầu ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

29.9.5 Tầng xuất . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

29.10 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

29.11 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

29.12 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

29.3.3 Những sai lệch do phi tuyến
29.3.4 Những lưu ý về mặt công suất

30 LED

55

30.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30.1.1 Những phát hiện sơ khai

55

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

30.1.2 á trình thương mại hóa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

30.1.3 LED xanh da trời và LED trắng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

30.2 Hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

30.2.1 Về mặt điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

30.2.2 Chiết suất . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

30.2.3 Lớp tráng phủ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

30.2.4 Hiệu suất và các thông số hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

30.2.5 Tuổi thọ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

30.3 Màu sắc và vật liệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

30.3.1 LED xanh da trời và LED tia cực tím . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

30.4 Tính chất

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

30.5 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59


viii

MỤC LỤC
30.6 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

30.7 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

31 Linh kiện bán dẫn

61

31.1 Vật liệu bán dẫn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61

31.2 Danh mục linh kiện bán dẫn phổ biến

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61

31.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

31.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

31.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

32 Logic ba trạng thái

63

32.1 Hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

32.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

32.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

32.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

32.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

33 Luxeon

64

33.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

64

33.2 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

64

34 Mạ cộng

65

34.1 Phân loại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

34.1.1 Mạch cộng bán phần . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

34.1.2 Mạch cộng toàn phần . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

34.2 Phép cộng nhiều bit

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

34.2.1 Phương pháp tiếp nối . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

34.2.2 Phép cộng bán song song . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66

34.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66

34.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66

34.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66

35 Mạ đếm

67

35.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.1.1 Synchronous Counter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.1.2 Asynchronous Counter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

35.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67

36 Mạ đếm vòng
36.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

68
68


MỤC LỤC

ix

36.2 Tiến trình hoạt động của mạch 4 bit

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

68

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

68

36.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

68

36.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

68

36.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

68

36.3 Ứng dụng

37 Mạ so sánh

69

37.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

69

37.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

69

37.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

69

37.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

69

37.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

69

38 MOSFET

70

38.1 Hoạt động của MOSFET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

38.2 MOSFET thời sơ khai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

38.3 Sự thu nhỏ của MOSFET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

38.3.1 Các khó khăn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

38.4 Chế tạo MOSFET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

38.5 Các loại MOSFET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

38.5.1 NMOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

38.5.2 DMOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

38.5.3 HEXFET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

38.5.4 CoolMOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

38.6 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

38.7 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

38.8 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

39 Multiplexer

72

39.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

72

39.1.1 Mux và Demux mạch số . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

72

39.1.2 Mux và Demux mạch tương tự . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

39.1.3 Truyền địa chỉ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

39.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

39.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

39.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

39.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

40 Ổn áp

74

40.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

40.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

40.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

40.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74


x

MỤC LỤC
40.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

40.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

41 Photocoupler

75

41.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

41.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

41.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

41.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

41.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

76

42 Pin mặt trời

77

42.1 Lịch sử của pin mặt trời

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

77

42.2 Nền tảng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

78

42.3 Vật liệu và hiệu suất

78

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42.4 Sự chuyển đổi ánh sáng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

79

42.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

79

42.6 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

79

42.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

79

43 Programmable Array Logic

80

43.1 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

80

43.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

80

43.3 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

80

44 PROM

81

44.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

44.2 Cấu trúc PROM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

44.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

44.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

82

44.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

82

45 RAM

83

45.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

83

45.2 Đặc trưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

84

45.3 Mục đích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

84

45.4 Phân loại RAM

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

84

45.4.1 RAM tĩnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

84

45.4.2 RAM động

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

84

45.5 Các thông số của RAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

85

45.5.1 Dung lượng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

85

45.5.2 BUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

85

45.6 Các loại module của RAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

86

45.7 Tính tương thích với bo mạch chủ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

86


MỤC LỤC

xi

45.8 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

86

45.9 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

86

45.10 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

86

46 anh ghi dị

87

46.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

46.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

46.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

46.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

46.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

46.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

47 yristor

88

47.1 Lịch sử nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

47.2 Đặc tính Volt-Ampere của thyristor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

47.2.1 Không có dòng điện vào cực điều khiển (Ig = 0) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

47.2.2 Có dòng điện vào cực điều khiển (iG > 0)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

47.3.1 Mở thyristor

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

47.4 Các thông số cơ bản

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

47.4.1 Giá trị dòng trung bình cho phép chạy qua thyristor Iv,tb . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

47.4.2 Điện áp ngược cho phép lớn nhất Ung,max

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

47.4.3 ời gian phục hồi tính chất khóa của thyristor τ(μs) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

47.4.4 Tốc độ tăng điện áp cho phép dU/dt (V/μs)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

47.6 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

47.7 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

47.8 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

47.3 Mở, khóa thyristor

47.4.5 Tốc độ tăng dòng cho phép dI/dt (A/μs)
47.5 Ứng dụng

48 Transistor

91

48.1 Phân loại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

48.2 Chức năng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

48.2.1 Transistor làm công tắc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

92

48.2.2 Transistor dùng để khuếch đại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

92

48.3 Vùng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

92

48.4 So sánh với đèn điện tử chân không . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

48.4.1 Ưu điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

48.4.2 Hạn chế . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

48.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

48.6 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

48.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93


xii

MỤC LỤC

49 Transistor Darlington

94

49.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

49.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

49.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

49.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

49.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

49.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

50 Transistor hiệu ứng trường

95

50.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

95

50.2 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

95

50.2.1 JFET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

95

50.2.2 MOSFET

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

95

50.3 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

50.4 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

50.5 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

50.6 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

50.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

51 Transistor lưỡng cực

97

51.1 Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

51.2 Nhà phát minh

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

51.3 Phân loại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

51.4 Cấu tạo

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

51.5 Ký hiệu trong mạch điện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

51.6 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

51.6.1 Transistor ngược NPN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

51.6.2 Transistor thuận PNP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

51.7 Các thông số cần quan tâm

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

51.8 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

51.9 Các ứng dụng điển hình

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

51.9.1 Khuếch đại điện áp một chiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

51.9.2 Khuếch đại điện áp xoay chiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
51.9.3 Khuếch đại công suất

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

51.9.4 Khuếch đại chuyển mạch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
51.9.5 Ứng dụng để điều khiển động cơ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
51.10 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
51.11 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
51.12 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
52 TRIAC
52.1 Đặc tính V-A

101
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101


MỤC LỤC
52.2 Ứng dụng

xiii
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

52.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
52.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
52.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
53 Trigger Smitt

102

53.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
53.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

53.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
53.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
53.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
54 TTL (logic)

104

54.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
54.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

54.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
54.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
54.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
55 UJT

106

55.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
55.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
55.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

55.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
55.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
55.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
56 Varicap

107

56.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
56.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
56.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

56.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
56.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
56.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
57 Varistor

109

57.1 Nguyên lý hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
57.2 Các đặc trưng hoạt động . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
57.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

57.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

57.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
57.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
58 Vi mạ

110


xiv

MỤC LỤC
58.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
58.2 Phân loại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
58.2.1 Phân loại theo tín hiệu được xử lý

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

58.2.2 Phân loại theo mức độ tích hợp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
58.2.3 Phân loại theo công nghệ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
58.2.4 Phân loại theo công dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
58.3 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

58.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
58.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
58.6 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
59 Vi mạ họ 4000

112

59.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
59.2 Đệm và không đệm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
59.3 Danh sách IC
59.4 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

59.5 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
59.6 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
59.7 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
60 Vi mạ họ 7400

113

60.1 Mô tả tóm tắt các phát triển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
60.2 Ứng dụng

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

60.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
60.4 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
60.5 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
60.6 Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
60.6.1 Văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
60.6.2 Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
60.6.3 Giấy phép nội dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Chương 1

ADC
Lý thuyết về số hóa các quá trình tương tự không nêu
ở đây. Điểm chú ý là tác động của hiện tượng Aliasing
đến đặc trưng số hóa, và nó dẫn đến đòi hỏi tần số số
hóa phải lớn hơn trên gấp đôi tần cực đại của băng tần
tín hiệu trong các nhu cầu thông thường, còn trong nhu
cầu kỹ thuật thì là gấp 4, ví dụ phải dùng 1 KHz để số
hóa tín hiệu có băng tần 10–250 Hz.
Tại ngõ vào chính của ADC trong chip có thể có phần
tử Multiplexer, cho ra ADC đa ngõ vào hay ADC đa
kênh. Trước đây giá thành ADC cao, nên đã bố trí 8
đến 64 ngõ vào. Hiện nay xuất hiện các chip chỉ bố trí
1, 2 hoặc 4 ngõ vào.
Mạch DAC (Digital-to-analog converter) thực hiện
hoàn nguyên tín hiệu số hóa.

ADC 4 kênh ghép WM8775SEDS của Wolfson Microelectronics
đặt trong card Sound Blaster X-Fi Fatal1ty Pro.

ADC hay Mạ uyển đổi tương tự ra số hay Analogto-digital converter, là một linh kiện bán dẫn thực hiện
chuyển đổi một đại lượng vật lý tương tự liên tục nào
đó (thường là điện áp) sang giá trị số biểu diễn độ lớn
của đại lượng đó.[1] Để thuận tiện mô tả, sau đây coi
mặc nhiên tín hiệu vào là điện áp.

1.1 Nguyên lý hoạt động

Sự chuyển đổi liên quan đến việc lượng tử hóa tín hiệu

ngõ vào, do đó nhất thiết mắc một lượng lỗi. ay vì làm
một chuyển đổi duy nhất, ADC thực hiện việc chuyển
đổi theo định kỳ gọi là “mẫu” ngõ vào (sample). Kết quả
là một quá trình thời gian liên tục (continuous-time) và
giá trị liên tục (continuous-amplitude) được chuyển đổi
sang dãy số rời rạc về cả hai thứ đó.[2] Như vậy nó có
hai đặc trưng quan trọng nhất liên quan đến độ phân
giải hai chiều:
• Nhịp lấy mẫu là khoảng thời gian giữa hai lần thực
hiện số hóa, hoặc nghịch đảo của nó là tần số số
hóa.
• Bậc số hóa là số bit xác định số mức số hóa cho dải
giá trị điện áp danh định. Hệ M bit có 2M mức cho
tín hiệu đơn cực, chỉ dương hoặc chỉ âm. Nếu là
tín hiệu song cực, phải dành 1 bit dấu, và do mức
0 bị dính nên hệ cho ra 2M-1 −1 mức.
Dải giá trị điện áp danh định nầy được gọi là dải động. Flash ADC
Điện áp lớn hơn thì gây tràn (overflow).
1


2

CHƯƠNG 1. ADC

1.1.6 ADC sigma-delta
ADC sigma-delta

111

ADCCode

110

1.2 Các đặc trưng hoạt động

101

1.2.1 ADC dấu phảy tĩnh

100
011
010
001
000

LSB

0

¼

½

¾

EFSR

VIn - VRefLow
Biến đổi ADC 8 mức, M = 3 bit

1.1.1

Flash ADC

Flash ADC là dạng đơn giản nhất, thực hiện bằng dãy
điện trở phân áp và các comparator điện áp. Nó là
minh hoạ nhập đề cho hoạt động của ADC. Trong hình
vẽ là ADC 16 mức “không âm”, thực hiện bẳng 15
comparator. Kết quả so được mạch lập mã Encoder tiếp
nhận và chuyển sang mã nhị phân, trong trường hợp
này là 4 bit.
• Nhịp lấy mẫu do phần nhận mã tự quyết định, và
có thể đạt rất cao.
• ay cho Bậc số hóa phải dùng mức số hoá (nếu
số mức không trùng vào số 2M ).

1.1.2

ADC xấp xỉ nối tiếp

ADC xấp xỉ nối tiếp (successive-approximation)

1.1.3

Ramp-compare ADC

Ramp-compare ADC

1.1.4

Các ADC thông thường nêu ở mục trên thực hiện số
hóa với các mức tín hiệu cách đều, và cho ra kết quả là
số integer nhị phân, biểu diễn giá trị tín hiệu. Nó được
gọi là kiểu dấu phảy tĩnh. Tuy nhiên thuật ngữ “dấu
phảy tĩnh” không cần nhắc tới nếu không có nhu cầu
phân biệt.
Ví dụ ADC 16 bit nhị phân cho ra giá trị mã từ −16383
đến +16383, lỗi xấp xỉ tín hiệu là ≈10−5 , đáp ứng tốt nhu
cầu số hoá âm nhạc thông thường. Trong ứng dụng âm
nhạc thì không cần quan tâm giá trị tuyệt đối phải là
chính xác, nên việc thích ứng với cường độ âm thanh
thực hiện bằng chỉnh chiết áp khuếch đại là đủ.
Trong đo lường hay ứng dụng cần giá trị chính xác, thì
ADC này chỉ đáp ứng dải động xác định.

1.2.2 ADC dấu phảy động
Trong các thiết bị đo lường có dải động rộng thì sử dụng
ADC dấu phảy động. Kiến trúc của ADC nầy gồm có
hai phần:
1. Tiền khuếch đại có độ khuếch điều khiển nhị
phân, với số bit điều khiển là số bit đặc tính của
kết quả.
2. ADC dấu phảy tĩnh, có số bit chính là số bit định
trị của kết quả.
Hoạt động của ADC nầy có hai kỳ. Kỳ 1, xác định bit
đặc tính để tiền khuếch đại cho ra tín hiệu có độ lớn
trong dải động của ADC chính, trong đó giá trị đặc tính
cao thì độ khuếch thấp. Kỳ 2, ADC chính số hóa.

1.2.3 Các lỗi đặc trưng

ADC tích phân sườn đôi hoặc đa
sườn

Tích phân sườn đôi hoặc đa sườn (dual-slope, multislope) ADC

1.1.5

ADC mã hoá delta

ADC Mã hoá delta (delta-encoded ADC or counterramp)

Lỗi nhảy sai mức: quá rộng hay quá cao


1.4. THAM KHẢO
• Đặc trưng biến đổi phi tuyến

3

1.3.3 Oversampling

• Trôi điểm không do trôi phông của các phần tử Do công nghiệp chế tạo cho ra ADC nhanh và rẻ, nên
tuyến tính trong hay ngoài chip.
chỉ tiêu tần số số hóa của chip thường cao hơn nhu
• Nhảy sai mức hiện ra ở dạng quá rộng hay quá cao, cầu của mạch ứng dụng. Mặt khác, mạch ứng dụng
do ảnh hưởng nhiễu và dải bất định ở mức ngưỡng thường thiết kế với nhiều nhịp số hóa chọn được. Nhằm
khai thác tối đa năng lực ADC và tránh phải bố trí
so sánh gây ra.

mạch lọc anti-alias cho mỗi mức nhịp số hóa, kỹ thuật
• Lỗi lệch thời hay “skew”, xảy ra ở ADC ghép Oversampling được vận dụng.
kênh. ADC ghép kênh phải tuần tự biến đổi cho
các tín hiệu vào, nên tín hiệu vào được lấy mẫu Nội dung của kỹ thuật Oversampling là, tín hiệu được
không cùng thời điểm. Một số thiết bị đã bố trí số hóa ở tần cao hơn K lần tần yêu cầu làm việc, sau
lọc số", rồi cộng
microprocessor tính hiệu đính skew để đưa về đó kết quả được xử lý bằng “kỹ thuật
[4]
chúng
lại
theo
bước
số
hóa
yêu
cầu.
cùng thời điểm.
• Lỗi Aliasing: khi bộ lọc cắt tần cao không đủ
mạnh, các nhiễu tần số cao lọt vào.

1.3 Ứng dụng
ADC là một trong những phần tử phổ biến, có mặt trong
tất cả các thiết bị kỹ thuật số tiếp nhận thông tin từ các
cảm biến analog. ADC cũng thường được tích hợp với
cảm biến và đặt ngay tại đầu thu, truyền dữ liệu dạng
số về khối xử lý. Nó đảm bảo sự ưu việt là dữ liệu trung
thực, truyền đưa dễ dàng và xử lý thuận tiện.[3]

1.3.1

Các nhóm

Giải thich về ngưỡng và độ phân giải Oversampling

• ADC nhanh, dấu phảy tĩnh và số bit thấp, cỡ 8-12 Kết quả cộng cho ra độ phân giải cao hơn độ phân giải
bit, dùng cho biến đổi tín hiệu video, radar, cảm danh định ∆V của chip, ví dụ đạt được mức 20 bit bằng
biến CCD,…
ADC 16 bit, tức là tăng 4 bit. Nếu cộng K số lại (cộng
• ADC âm thanh, dấu phảy tĩnh và số bit trung bình, không có phủ chồng) thì gia tăng bit cao nhất là cỡ
log2 (K)/2, tuy nhiên độ phân giải thực tế bị chặn bởi độ
dùng trong thiết bị âm thanh.
rộng của dải bất định của comparator khi chuyển mức
• ADC kỹ thuật, dấu phảy tĩnh hoặc động, số bit cỡ giữa hai mức kề nhau, và tùy thuộc chất lượng của chip
24-32, dùng trong thiết bị đo lường tín hiệu, ví dụ sử dụng.[5]
ADC 24-bit 2.5 MHz AD7760.
Trường hợp ADC lý tưởng thì ngưỡng phân
• ADC đo lường đơn giản cho ra số BCD với 3-5
biệt ra mức tín hiệu L và L+1 ∆V nằm ở giữa.
digit không kể dấu, ví dụ ICL7135. Một số chip tích
Trong thực tế comparator có dải bất định là
hợp với mạch “giải mã 7 thanh” để hiện số bằng
δV, giá trị tín hiệu rơi vào dải δV sẽ cho ra
LED hay màn hiện LCD như ICL7106, ICL7107.
hoặc là L hoặc là L+1. Oversampling dùng
Chúng được dùng trong máy đo thông dụng, như
chip có độ phân giải ∆V thì đạt độ phân giải
Multimeter hiện số, có bán ngoài chợ Nhật Tảo.
cao nhất là cỡ δV. Song nếu quan sát tín hiệu
DC hoặc biến đổi quá chậm, thì ví dụ tín hiệu
DC vào ở mức L + 0,7 ∆V, kết quả số hóa sẽ

1.3.2 Lĩnh vực
luôn là L+1, Oversampling không tăng được
• Đo đạc trong vật lý, hóa học, sinh học, y học, đo
cái gì cả. Để khắc phục thì người ta đưa vào
lường điện,…
một lượng nhiễu răng cưa nhỏ biết trước, và
loại đi trong kết quả cộng.
• Âm nhạc, hình ảnh, truyền hình truyền thông,…
• ông tin liên lạc, thiết bị dân sinh,…
Flash ADC được tạo ra khá sớm, dùng cho hiện cường
độ âm thanh bằng dãy LED trong máy hát nhạc, ví dụ
IC LM3914.

1.4 Tham khảo
[1] Walden R. H., 1999. Analog-to-digital converter survey
and analysis. IEEE Journal on Selected Areas in


4

CHƯƠNG 1. ADC
Communications 17 (4), p. 539–550. doi:10.1109/49.
761034

[2] ADC and DAC Glossary - Maxim
[3] Rudy J. van de Plassche: CMOS integrated analog-todigital and digital-to-analog converters. 2nd edition.
Kluwer Academic, Boston 2003, ISBN 1-4020-7500-6
[4] Nauman Uppal (2004). "Upsampling vs. Oversampling
for Digital Audio". Retrieved 2/12/2015.
[5] "Improving ADC Resolution by Oversampling and

Averaging". Silicon Laboratories Inc. Retrieved
2/12/2015.

1.5 Xem thêm
• Audio codec
• Digital signal processing
• DAC (Digital-to-analog converter)
• Linh kiện bán dẫn
• Mạch tích hợp
• Linh kiện điện tử
• Ký hiệu điện tử
• Sơ đồ mạch điện

1.6 Liên kết ngoài


Chương 2

Bộ nhớ chỉ đọc
Bộ nhớ ỉ đọc hay ROM (tiếng Anh: Read-Only
Memory) là loại bộ nhớ không khả biến dùng trong các
máy tính hay hệ thống điều khiển, mà trong vận hành
bình thường của hệ thống thì dữ liệu chỉ được đọc ra mà
không được phép ghi vào.
Không giống như RAM, thông tin trên ROM vẫn được
duy trì dù nguồn điện cấp không còn. Nó dùng cho lưu
giữ mã chương trình điều hành và dữ liệu mặc định của
hệ thống.
ROM, theo đúng nghĩa cũng như đối với các chip ROM EPROM được chế tạo bằng nguyên tắc phân cực tĩnh điện. Cửa
thế hệ đầu, cho phép chỉ đọc dữ liệu từ chúng, và chỉ sổ nhỏ dùng để xóa bằng tia cực tím.

cho phép ghi dữ liệu một lần, gọi là nạp ROM.
Do công nghệ phát triển và nhu cầu thực tế, các thế hệ
ROM sau được chế tạo với khả năng xoá được và nạp
nhiều lần, mà việc thực hiện nạp ROM phải tuân theo
quy trình đặc biệt đặc trưng. Nó cho ra khả năng mềm
dẻo trong việc sửa đổi tính năng vận hành của hệ thống
điều khiển.

tĩnh điện. Loại ROM này có thể bị xóa bằng tia
cực tím và ghi lại thông qua thiết bị ghi EPROM.
• EAROM (Electrically Alterable Read-Only
Memory): Loại ROM này có thể thay đổi từng bit
một lần. Tuy nhiên quá trình viết khá chậm và sử
dụng điện thế không chuẩn. Việc viết lại EAROM
không được thực hiện thường xuyên.

2.1 Các loại ROM

• EEPROM (Electrically Erasable Programmable
Read-Only Memory): Được tạo bằng công nghệ
bán dẫn. Nội dung của ROM này có thể viết vào
và xóa (bằng điện).
Một dạng phổ biến hiện dùng là Bộ nhớ flash, gọi đơn
giản là Flash, dùng với cả tư cách EEPROM lẫn trong Ổ
USB flash.

2.2 Xem thêm

D23128C PROM trên bo mạch ZX Spectrum

• RAM

• PROM (Programmable Read-Only Memory) hay
Mask ROM: Được chế tạo bằng các mối nối (cầu
chì - có thể làm đứt bằng mạch điện). Nó thuộc
dạng WORM (Write-Once-Read-Many). Chương
trình nằm trong PROM có thể lập trình được bằng
những thiết bị đặc biệt. Loại ROM này chỉ có thể
lập trình được một lần, và là rẻ nhất.

• Bộ nhớ flash
• CD-ROM

2.3 Tham khảo
2.4 Liên kết ngoài

• EPROM (Erasable Programmable Read-Only
Memory): Được chế tạo bằng nguyên tắc phân cực
5


Chương 3

Bộ nhớ flash
Phổ thông nhất chính là thẻ nhớ và ổ USB flash để lưu
trữ và truyền dữ liệu giữa các máy tính và các thiết bị
kỹ thuật số khác.

3.1 Lịch sử
Bộ nhớ flash được Toshiba đưa ra năm 1984 làm

EEPROM, cho phép đọc ghi từng byte khác với các
EPROM tiền nhiệm.[3]

3.2 So sánh với các bộ nhớ khác
Một ổ USB flash. Chip bên trái là bộ nhớ flash. Bên phải là bộ
vi điều khiển.

3.3 Xem thêm
• Ổ USB

Bộ nhớ flash là một loại bộ nhớ máy tính kiểu bộ nhớ
điện tĩnh (non-volative memory), có thể bị xóa khi mất
nguồn điện cấp vào và lập trình lại (reprogrammed)[1] .

• Linh kiện bán dẫn
• Mạch tích hợp

Về mặt kỹ thuật thì bộ nhớ flash có thể được dùng như
một loại EEPROM mà ở đó nó có thể được đọc/ ghi bằng
điện và không mất dữ liệu khi ngừng cung cấp điện.
Có 2 kiểu bộ nhớ flash chính đã được tạo ra là NAND
và NOR được cấu thành từ các cổng logic. Bộ nhớ flash
được cấu thành từ các phần tử (cell) nhớ riêng rẽ với các
đặc tính bên trong giống như những cổng logic tương
ứng đã tạo ra nó; do đó, ta có thể thực hiện thao tác
đọc/ ghi, lưu trữ dữ liệu theo từng phần tử (cell) nhớ
một.

• Linh kiện điện tử
• Ký hiệu điện tử

• Sơ đồ mạch điện

3.4 Tham khảo
[1] “Flash memory, English WIkipedia”.

Khác với các bộ nhớ EPROMs phải được xóa trước khi
được ghi lại, thì bộ nhớ flash kiểu NAND có thể được
ghi và đọc theo từng khối (block) hoặc trang (page) nhớ,
còn bộ nhớ flash kiểu NOR thì có thể được đọc hoặc ghi
một cách độc lập theo từng từ (word) hoặc byte nhớ của
máy [2] .

[2] Chris Preimesberger, 2012. Data Storage: NAND
Flash Memory: 25 Years of Invention, Development.
eweek.com. Retrieved 01 Apr 2015.
[3] Masuoka F., Momodomi M., Iwata Y., Shirota R. (1987).
New ultra high density EPROM and flash EEPROM with
NAND structure cell. Electron Devices Meeting, 1987
International. IEEE. Retrieved 01 Apr 2015.

Các chip nhớ flash nhỏ được sử dụng trong bộ nhớ dữ
liệu cấu hình tĩnh của máy tính, trong máy dân dụng
như tivi, quạt,… Các chip lớn thì dùng trong máy nghe
nhạc kĩ thuật số, máy ảnh kĩ thuật số, điện thoại di
động. Nó cũng được sử dụng trên các máy trò chơi, thay
thế cho EEPROM, hoặc cho RAM tĩnh nuôi bằng pin để
lưu dữ liệu của trò chơi.

3.5 Liên kết ngoài

6


Chương 4

Bơm nhiệt điện
Hiệu ứng được gọi là hiệu ứng Peltier và Bơm nhiệt
Peltier hoạt động theo hiệu ứng này.

4.2 Ứng dụng
4.3 Tham khảo
[1] ermoelectric Coolers Basics. TEC Microsystems.
Truy cập 01 Apr 2015.

Sơ đồ bơm nhiệt Peltier, các chân nhiệt đặt song song, nhưng nối
tiếp về điện.

[2] Seebeck (1826) ermoelectric generator, p. 1, at Google
Books “Ueber die Magnetische Polarisation der Metalle
und Erze durch Temperatur-Differenz.” Annalen der
Physik und Chemie, 6, pp.ː 1-20, 133-160, 253-286.

Phần tử bơm nhiệt điện hay bơm nhiệt Peltier, Peltier
cooler là một loại linh kiện bán dẫn hoạt động theo theo
hiệu ứng Peltier, dùng dòng điện để tạo ra dòng nhiệt
cưỡng bức ở mối nối của hai loại vật liệu khác nhau.

[3] Peltier (1834) ermoelectric generator, p. 37, at Google
Books “Nouvelles expériences sur la caloricité des
courants électrique”, Annales de Chimie et de Physique,

56, p. 371-386.

Bơm nhiệt điện hoạt động ở trạng thái rắn tiêu thụ năng
lượng điện để cưỡng bức truyền nhiệt từ phía này sang
phía kia. Nó hoạt động thuận nghịch, nên có thể sử
dụng như một bộ điều khiển nhiệt độ, hoặc làm nóng
hoặc làm mát. Trong thực tế việc áp dụng chính là sắp
xếp để sử dụng tính năng nào, và thường là làm mát
bằng cách thải nhiệt ở phần nóng lên ra môi trường
khác.[1]

4.4 Xem thêm
• Linh kiện bán dẫn
• Sơ đồ mạch điện

Hiệu ứng Peltier là một phần của hiện tượng vật lý trong
chất bán dẫn là hiệu ứng nhiệt điện.

4.5 Liên kết ngoài
4.1 Nguyên lý hoạt động
Năm 1821, omas Johann Seebeck phát hiện ra rằng
hai dây dẫn khác loại nối với nhau và đặt ở hai nhiệt
độ khác nhau (tức là có gradient nhiệt) thì tạo ra một
điện áp. Sự chênh nhiệt dẫn đến dòng nhiệt truyền, làm
khuếch tán các hạt mang điện. Dòng chảy của các hạt
mang điện giữa các vùng nóng và lạnh lại tạo ra một
điện áp khác nhau.[2]
Năm 1834, Jean Charles Athanase Peltier phát hiện ra
hiệu ứng ngược lại, rằng một dòng điện chạy qua mối
nối nhau của hai dây dẫn khác loại nhau, thì tùy thuộc

vào chiều dòng điện, làm cho nó hoạt động như một
phần tử làm nóng hoặc làm mát.[3]
7


Chương 5

Cảm biến CCD

Cơ chế thanh ghi dịch của CCD: Chùm điện tích được thu thập
trong hố điện thế nhờ điện áp dương đặt vào cực gate G. Bố trí
trình tự cấp điện hợp lý sẽ chuyển được chùm điện tích

5.1 Lịch sử
Một cảm biến CCD thu hình ảnh tia cực tím lắp trên đế nền, dùng
trong thiên văn

Cảm biến CCD (viết tắt của Charge Coupled Device
trong tiếng Anh và có nghĩa là "linh kiện tích điện kép")
là cảm biến chuyển đổi hình ảnh quang học sang tín
hiệu điện trong các máy thu nhận hình ảnh.
Nó là một trong hai loại cảm biến dùng phổ biến trong
các máy thu ảnh kỹ thuật số hiện nay, trong đó tín hiệu
được số hóa bằng chip ADC nhanh.[1]
George E. Smith và Willard Boyle, 2009

• Cảm biến CCD mảng diện hai chiều được sử dụng
trong camera video, webcam, máy ảnh kỹ thuật
số, kính nhìn đêm (Night vision),…

Nguyên gốc CCD được AT&T Bell Labs phát triển năm
1969 làm bộ nhớ dạng thanh ghi dịch. Tuy nhiên, người
ta đã nhanh chóng nhận ra rằng linh kiện này nhạy
cảm với ánh sáng và dễ dàng dùng cho thu nhận hình
ảnh hai chiều. Năm 1970, Michael F. Tompse ở Philips
Research Labs phát triển và được cấp bằng sáng chế đầu
tiên (Patent 4.085.456) về cảm biến CCD thu nhận hình
ảnh.

• Cảm biến CCD dòng đơn được dùng trong máy
fax, máy scan các kiểu, và máy đo quang phổ.
Phần tử quan trọng nhất của cảm biến CCD là
photodiode thực hiện chuyển đổi ánh sáng sang điện
tích. Nó cùng loại với photodiode trong Pin mặt trời.
Điểm khác ở chỗ được chế ra ở dạng siêu nhỏ để thu
nhận điểm ảnh trong tấm ảnh chung, và ở giải pháp
kỹ thuật để cho ra ảnh trung thực nhất có thể, và điểm
quan trọng nhất: nó hoạt động theo cơ chế của thanh
ghi dịch.

Từ năm 1975 cảm biến CCD với số lượng pixel đủ cho
camera TV đã được sản xuất. Từ 1983 cảm biến CCD
được sử dụng cho thu hình ảnh trong thiên văn học và
cho camera trên vệ tinh viễn thám.
Các nhà phát minh ra cảm biến CCD là Willard Boyle
và George E. Smith được trao giải Nobel Vật lý năm
2009.[2]
8

5.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

9
cao, đạt 70% lượng ánh sáng tới, tuyệt hơn phim màu
chỉ cỡ 2 - 10 %. Nhờ vậy có thể chụp ảnh tại nơi thiếu
ánh sáng.
Cảm biến CCD màu hoặc cảm biến dành riêng cho
vùng phổ ánh sáng xác định, thì phải bố trí lọc ánh
sáng.
• Cảm biến màu trong camera chuyên nghiệp thì
tách ánh sáng trước khi đưa lên cảm biến, và bố
trí Cảm biến riêng cho vùng phổ đó.

Mảng lọc màu RGB kiểu Bayer trên một cảm biến CCD

5.2 Đặc điểm cấu tạo

5.3 Đối tượng nghiên cứu

Cảm biến CCD thực hiện biến đổi ánh sáng tới thành
tín hiệu điện nhờ các photodiode và các mạch hỗ trợ.
Nó được thiết kế và chế tạo theo công nghệ vi mạch
hay công nghệ microchip, trên nền đơn tinh thể silicon,
tương tự các chip khác như bộ xử lý trung tâm (CPU)
của máy tính, chip nhớ,…
Bề mặt chip CCD là mảng các pixel điện tử để thu nhận
hình ảnh. Ví dụ chip CCD có kích thước 2.5 x 2.5 cm
thì có thể có 1024x1024 hay là 2048 x 2048 pixel trên bề
mặt.

Quantum efficiency of the CCD chip (%)

Chip "PC1" in the WFPC2
50

• Cảm biến màu thông thường thì phủ mảng lọc
màu, ví dụ mảng lọc màu kiểu Bayer, song le màng
lọc hấp thụ mất chừng 2/3 lượng ánh sáng.[4]

(Wide Field and Planetary Camera 2 : former camera of Hubble)

40

5.4 Tham khảo
[1] Boyle W. S., Smith G. E., 1970. Charge coupled
semiconductor deadapted devices. In: e Bell system
technical journal (BSTJ). J. 49, ISSN 0005-8580, p. 587–
593
[2] e Nobel Prize in Physics 2009
[3] What is the difference between CCD and CMOS image
sensors in a digital camera? HowStuWorks, 2011. Truy
cập 01 Apr 2015.
[4] Uwe Furtner, 2001. Farbverarbeitung mit Bayer-MosaicSensoren. Matrix Vision GmbH. Brochure. Retrieved 01
Apr 2015.

30

5.5 Xem thêm

20

• Bayer-Sensor

10
0

200

400

600

800

1000

Wavelength (nm)

Đồ thị Hiệu suất lượng tử (Quantum efficiency) theo bước sóng
của CCD chip ở Wide Field and Planetary Camera 2 trên Kính
thiên văn không gian Hubble

Ngày nay photodiode có dạng bề mặt vuông, chữ nhật
hoặc đa giác, kích thước từ 1,4 µm đến hơn 20 µm, cho
phép đạt mật độ cao cỡ mega pixel cho một CCD có
diện tích 1 inch vuông, mà trong khẩu ngữ quen gọi
chỉ số Mega là "chấm" của máy ảnh số. Mật độ pixel
xác định độ phân giải hình ảnh. Mặt khác công nghệ vi
xử lý đã thực hiện nội suy điểm ảnh đến giới hạn mà độ
chính xác của chuyển đổi ánh sáng sang điện tích cho

phép, tức là số pixel ảnh xuất ra cao hơn số photodiode
của chip.[3]
Suất hấp thụ ánh sáng của photodiode trong CCD khá

• Active pixel sensor
• Pin mặt trời

5.6 Liên kết ngoài
• Journal Article On Basics of CCDs
• Concepts in Digital Imaging Technology
• CCDs for Material Scientists
• A general L3CCD page with many links
• L3CCDs used in astronomy
• Heart of a Camera, Science Reporter, February,
2005, Volume 42, Number 2


Chương 6

Chipset
Chipset là một nhóm các mạch tích hợp (các “chip”)
được thiết kế để làm việc cùng nhau và đi cùng nhau
như một sản phẩm đơn. Trong máy tính, từ chipset
thường dùng để nói đến các chip đặc biệt trên bo mạch
chủ hoặc trên các card mở rộng. Khi nói đến các máy
tính cá nhân (PC) dựa trên hệ thống Intel Pentium, từ
“chipset” thường dùng để nói đến hai chip bo mạch
chính: chip cầu bắc và chip cầu nam. Nhà sản xuất chip
thường không phụ thuộc vào nhà sản xuất bo mạch.
Ví dụ các nhà sản xuất chipset cho bo mạch PC có

NVIDIA, ATI, VIA Technologies, SiS và Intel.
Trong các máy tính gia đình, các máy trò chơi từ thập
niên 1980 và thập niên 1990, từ chipset được sử dụng
để chỉ các chip xử lý âm thanh và hình ảnh.
Các hệ thống máy tính được sản xuất trước thập niên
1980 thường dùng chung một loại chipset, mặc dù
những máy này có nhiều đặc tính khác nhau. Ví dụ,
chipset NCR 53C9x, một chipset giá thấp sử dụng giao
diện SCSI cho các thiết bị lưu trữ, có thể thấy trong các
máy Unix (như MIPS Magnum), các thiết bị nhúng và
các máy tính cá nhân.

6.1 Xem thêm
• ông số các chipset cho CPU AMD Athlon 64
• Chip cầu bắc
• Chip cầu nam

6.2 Tham khảo
6.3 Liên kết ngoài

10