Tuan 26 lop 9

Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
Tuần 26 - Bài 25, 26
Tiết 126: MâY Và SÓNG
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử
- Thấy được đặc sắc nghệ thuật trong việc tạo dựng những cuộc đối thoại tưởng tượng và xây dưng các
hình ảnh thiên nhiên.
B. Tổ chức các hoạt động dạy và học.
Giới thiệu bài mới:
- Mở đầu: mở băng bài hát : “mẹ yêu con” của Nguyễn Văn Tí, từ đó gợi dẫn học sinh vào bài mới:
+ Đó là một giai điệu đẹp trong bản trường ca bất tận về tình mẹ con
- Hỏi: kể tên những văn bản đã được học từ lớp 6,7,8,9 về tình mẹ con?
=> Tình mẹ con là đề tài vĩnh hằng của văn học nghệ thuật. Mây và sóng của R. Ta gor (ấn độ) là một
trong những bài thơ hay về đề tài này)
Rabindranath Tagore (1861-1941)
* Giải Nobel văn học 1913
* Nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch, nhạc sĩ và họa sĩ Ân Độ
* Nơi sinh: Calcutta (Ấn Độ)
* Nơi mất: Calcutta (Ấn Độ)
LVC – K9 - 2
Rabindranath Tagore (1861-1941)
1
Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
Hoạt động của giáo viên và học sinh Yêu cầu cần đạt
*Hoạt động 1: Đọc - tìm hiểu chung
- Hướng dẫn học sinh đọc chú thích (sgk)
? Tóm tắt những nét chính về Ta gor?
- Học sinh trả lời
- Giáo viên chốt lại 5 chi tiết về nhà thơ (đưa lên máy)
- Đưa ảnh, bút tích tập thơ.

* Giáo viên giới thiệu thêm về tác giả, tác phẩm:
- Tagore được trao giải vì những vần thơ tuyệt diệu, mang những
cảm nhận sâu sắc, độc đáo, thể hiện một tài năng thơ ca đặc biệt
khác thường. Thơ của Tagore giàu tinh thần nhân loại, là chiếc
gạch nối giữa những truyền thống văn hóa Ấn Độ và văn hóa
hiện đại Phương Tây. Thi phẩm nổi tiếng nhất của ông là Lời
dâng (Gitanjali).Thi phẩm này là lí do cho việc đề cử trao giải
Nobel Văn học năm 1913, được cả thế giới công nhận là kì công
thứ hai của văn học Ấn Độ (sau Sakuntala của Kalidasa(*), nhà
thơ lớn Ấn Độ thế kỉ thứ V). Đang ở Mỹ, R. Tagore không đến
Thụy Điển nhận giải, chỉ gửi một bức điện cảm ơn ngắn. Nhà thơ
hiến số tiền nhận từ giải thưởng cho ngôi trường của mình để
miễn học phí cho học sinh. Thời kì sau Lời dâng R. Tagore bắt
đầu được tôn vinh ở Tổ quốc của mình như một vị thánh.
- Từ năm 45 đến 59 tuổi, R. Tagore lần lượt đi thăm các nước
Nhật, Anh, Mỹ, Pháp, Trung Quốc và Liên Xô; năm 1929 ông đã
đến thăm Sài Gòn 3 ngày. Năm 68 tuổi R. Tagore bắt đầu vẽ
tranh và triển lãm ở Münich, New York, Paris, Moxcva và nhiều
nơi khác.80 tuổi R. Tagore qua đời sau hai năm bị mù, để lại 52
tập thơ, 42 vở kịch, 12 cuốn tiểu thuyết, hàng trăm truyện ngắn,
bút kí, tiểu luận, diễn văn, hồi ức, thư tín cùng hàng ngàn ca khúc
và tranh vẽ vô giá.Ca khúc Chúa là linh hồn tất cả chúng sinh viết
năm 1911 trở thành quốc ca Ấn Độ từ năm 1950.
- ở Việt Nam, R. Tagore được dịch khá nhiều. Năm 2004 Trung
tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây đã tổ chức xuất bản R. Tagore.
Tuyển tập tác phẩm - bao gồm thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, tản
văn của R. Tagore và các công trình nghiên cứu về ông.
- Ta- go là một nhà thơ đã gặp nhiều điều không may trong cs
gia đình. Trong 6 năm, từ 1902 đến 1907, ông đã mất 5 người
thân: vợ (1902), con gái thứ 2 (1904), cha và anh (1907) và con

I. Đọc, tìm hiểu chung về văn bản.
1. Tác giả : Ta gor (1861 - 1941)
- Là nhà thơ hiện đại lớn nhất của
Ấn độ từng đến VN (1929, ghé thăm
Sài Gòn)
- Để lại gia tài văn hoá nghệ thuật
đồ sộ phong phú :văn, thơ, nhạc,
hoạ, kịch…
- Nhà thơ đầu tiên của Châu Á nhận
giải thưởng Nô ben văn học với tập
“Thơ dâng” - 1913
- Thơ ông thể hiện tinh thần dân tộc
và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân
văn cao cả và chất trữ tình thắm
thiết, chất triết lí thâm trầm.
- Thơ của ông còn sử dụng thành
công những hình ảnh của thiên
nhiên mang ý nghĩa tượng trưng.
LVC – K9 - 2
2
Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
trai đầu (1907). Phải chăng đó là một nguyên nhân khiến cho
tình cảm gia đình trở thành một trong những đề tài quan trọng
trong thơ Ta- go, trong đó có tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
- Hồi ức kỉ niệm về những người thân yêu vẫn còn đọng lại trong
ông những xúc cảm dạt dào, và nó đã sống dậy mănh liệt trong
lòng thi nhân để toả sáng thành hình tượng mây, sóng và em bé
trong bài thơ đẹp này.
- Bài thơ “mây và sóng” được viết bằng tiếng Băng gan, được
chính tác giả dịch ra tiếng Anh, đưa vào tập “Trăng non” (trẻ

thơ). Tập thơ viết về trẻ em trong sáng, hồn nhiên và chân thực
là tặng vật vô giá của Ta gor dành cho tuổi thơ.
GV hướng dẫn hs đọc:
- Đây là một bài thơ văn xuôi (không theo luật thơ nào, không có
vần). Tuy vậy bài thơ vẫn có âm điệu nhịp nhàng, mạch lạc, giàu
nhạc điệu. Cần đọc với giọng say sưa, tràn trề hạnh phúc.
- GV đọc mẫu 1 đoạn, gọi hs đọc nốt. Nhận xét cách đọc.
? Bài thơ là lời của ai nói với ai?
- Tác giả tưởng tượng ra em bé đang thủ thỉ kể chuyện với mẹ.
Hình ảnh người mẹ không xuất hiện trực tiếp, mẹ chỉ là đối
tượng để em bé biểu cảm, thổ lộ tình cảm một cách tự nhiên,
một mạch trong lời kể chuyện của mình, trong suốt bài thơ.
Lời của em bé gồm mấy phần?Các phần đó có gì giống nhau và
khác nhau?
- Lời em bé gồm 2 phần có nhiều nét giống nhau.
+ Số dòng thơ, lặp lại một số từ ngữ, cấu trúc, cách xây dựng
hình ảnh.
+ Trình tự kể giống nhau: gồm có 3 ý: Thuật lại lời kể rủ rê của
M và S, thuật lại lời từ chối và tưởng tượng ra trò chơi của mình.
- Khác nhau: ý và lời không trùng lặp. Mây và sóng đều là
những hình ảnh thiên nhiên kì thú, quyến rũ nhưng mây ở trên
cao, sóng ở dưới thấp, chúng mang vẻ đẹp khác nhau. Và chính
2. Tác phẩm
a.Xuất xứ:
- viết bằng tiếng Ben gan- in trong
tập “Si su” - Trẻ thơ, xuất bản năm
1909 và dịch ra tiếng Anh, in trong
tập “Trăng non”, xuất bản năm
1915.
b. Đọc:

- Thể loại: thể thơ văn xuôi tự do
(trữ tình). Câu thơ dài ngắn khác nhau,
nhưng vần có nhạc điệu do yếu tố lặp
lại và nhịp điệu bên trong của lời thơ.
c. Kết cấu, bố cục bài thơ.
- Bài thơ là lời của em bé nói với
mẹ, như một lời thủ thỉ, tâm tình.
- Lời em bé gồm 2 phần với nhiều
nét giống nhau.
+Phần đầu: Từ đầu đến : xanh
thẳm.
+ Phần 2: còn lại.
- Mỗi phần của em bé đều gồm: 3
ý(Lời rủ rê của những người trên mây,
trong sóng, lời từ chối và lí do từ chối
của em bé, nêu lên trò chơi của bé (tự
nghĩ ra để chơi cùng với mẹ)
LVC – K9 - 2
3
Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
vì thế, sự hấp dẫn của trò chơi ở những người sống “trên mây”
và sống “trong sóng” cũng không giống nhau. Trò chơi em bé
nghĩ ra, do vậy cũng khác nhau, và ta thấy hình ảnh mẹ, tấm
lòng mẹ được hiện lên qua lời kể của em bé cũng có sự phát
triển rõ nét hơn, da diết hơn.
? Nếu giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn
vẹn và đầy đủ không?
- Ý thơ sẽ không được trọn vẹn vì cả bài thơ có 2 lượt thoại của
em bé trong câu chuyện kể với mẹ. Lượt thoại ở phần hai là đợt
sóng lòng dâng lên lần thứ hai của em bé chứ không phải là phần

hai trong bố cục của một tác phẩm. => Đó là dụng ý nghệ thuật:
tạo tình huống có thử thách góp phần quan trọng trong việc thể
hiện chủ đề của bài thơ: Dù trong tình huống thử thách nào thì
cũng không bao giờ em muốn rời mẹ, tình thương yêu mẹ đã
khiến em vượt qua và chiến thắng mọi cám dỗ.
Hoạt động 2: Đọc, hiểu chi tiết văn bản.
- GV định hướng hs: có thể phân tích theo các ý trong lời thoại
của em bé.
Hãy theo dõi vào cả hai phần của bài thơ, cho biết: Em bé
tưởng tượng ra mây và sóng nói với em những gì?
? Cuộc sống mà mây và sóng gợi ra cho em bé là cuộc sống
như thế nào? Nó có hấp dẫn không? Vì sao?
- Thế giới mà mây và sóng vẽ ra cho em bé thật vô cùng hấp
dẫn. Mây là biểu tượng cho vẻ đẹp của thiên nhiên ở tầng cao,
trong bầu trời mênh mông bát ngát. Cuộc sống của Mây là cuộc
sống vui chơi suốt ngày trong ánh sáng thiên nhiên rực rỡ sắc
màu, tràn đầy niềm vui và rất phù hợp với tuổi thơ. Được vui
chơi trong những sắc mầu lấp lánh như thế thì thích biết mấy !
Nếu như M là hình ảnh ở tầng cao trên bầu trời thì S lại là hình
ảnh ở dưới thấp trên mặt biển. S cũng có một sức hấp dẫn riêng
với em bé. Bởi niềm vui của sóng là bất tận(ca hát sớm chiều,
bước đi lang thang, vô định về những miền đất lạ). Sóng lại mời
gọi em bé bằng âm thanh rì rào và tiếng ca hát sớm chiều không
dứt…
? Em có nhận xét gì về cách miêu tả của nhà thơ qua hai lời
mời gọi của M và S?
- Ta gor đã chọn hai hình ảnh thiên nhiên đẹp, giầu chất thơ, phù
hợp với tâm lí tuổi thơ. Đó là những hình ảnh vừa có ánh sáng
và màu sắc tươi tắn(sớm vàng, trăng bạc), vừa gợi được ý niệm
về thời gian(sớm, khuya).Chi tiết miêu tả sóng biển rất hợp với

đặc tính của sóng biển(triền miên, rì rào, không bao giờ lặng).
=> Viễn cảnh mà M và S vẽ ra trước mắt em bé thật hấp dẫn và
- Lời tâm tình của em bé đặt trong
hai tình huống thử thách khác nhau,
diễn tả tình cảm dạt dào, dâng trào
của em bé.
II. Đọc hiểu chi tiết văn bản.
1. Lời mời gọi của những người
sống trên mây, trên sóng.
- Cuộc sống của mây và sóng:
+ Vui chơi từ sớm… chiều tà
+ Chơi… bình minh vàng... trăng
bạc.
+ Ca hát từ sáng sớm -hoàng hôn.
+ Ngao du nơi này, nơi nọ…
=> Hình ảnh thơ đẹp, giàu chất thơ,
phù hợp với tâm lí trẻ thơ: lung linh
sắc màu, rộn rã âm thanh => Thế
giới kì diệu: thiên nhiên rực rỡ, bí
ẩn, bao điều mới lạ với những trò
chơi hấp dẫn tuổi thơ.
- Cách hoà nhập cuộc chơi :
+Giơ tay lên trời
LVC – K9 - 2
4
Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
thật khó chối từ.
?Không chỉ vẽ ra những điều kì diệu, M và S còn hướng dẫn
em bé hoà nhập với cuộc chơi ấy như thế nào?
- Con hãy đến bên bờ trái đất và giơ tay lên trời là con sẽ được

nhấc bổng lên mây
- Con hãy đến gần bờ biển “nhắm mắt lại sóng sẽ cuốn con đi”.
=> Thật đơn giản, dễ dàng, có khó gì ? Chỉ cần giơ tay lên, chỉ
cần nhắm mắt lại….… là được hoà nhập vào thế giới kì diệu đó.
(Cô thiếu nữ Na Ta sa trong “Chiến tranh và hoà bình” của L.
Tôn xtôi cũng tưởng tượng ra trong một đêm trăng nào đó: cứ
ôm lấy hai đầu gối là người ta có thể bay bổng lên trời). Điều kì
diệu ở đây là tất cả đều diễn ra trong một chớp mắt.
=> quả thực, lời mời gọi buông xuống hai lần và cả hai lần đều
đầy mãnh lực. Dường như sẽ biến ngay cái ước mơ được bay
cao, được đi xa của em bé thành hiện thực. Thực chất đây cũng
là một lời mời gọi đầy hấp dẫn nữa.
? Trước lời mời gọi của thiên nhiên, của M và S, em bé có thái
độ thế nào? Tại sao em không từ chối ngay? (HS thảo luận)
Nhưng l àm thế nào mình lên đó được?
Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?
Em đọc được hàm ý nào của em bé qua 2 lần hỏi trên?
- Ban đầu, em bé hỏi cách đi theo M và S cũng có nghĩa là em
rất thích, rất muốn đi theo M và S, em muốn nhờ M và S chỉ dẫn
cho em đến với cuộc chơi.
- Em không từ chối ngay vì cuộc sống của M và S thật đẹp như
đã nói ở trên, lại phù hợp với tuổi thơ đang cần được vui chơi
thoả thích. Và hơn thế nữa, được bay cao theo M, được đi xa với
S, em sẽ thực hiện được cái khát khao mà tuổi thơ hằng ấp ủ là
muốn tìm hiểu những điều mới mẻ, lạ kì. Đó cũng là ước mơ,
cái khát vọng của con người. muốn được khám phá cái thế giới
mà mình chưa được đặt chân đến bao giờ.
Chuyển: Thiên nhiên vẫn đẹp, vẫn tràn đầy hấp dẫn nhưng cuối
cùng, em bé đã chối từ mây và sóng để ở lại với mẹ với một lí
do thật dễ thương khiến cho mây và sóng cũng mỉm cười với

em.
- Mẹ mình đang đợi ở nhà- làm sao có thể rời mẹ mà đến được?
- Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ
mà đi được?
=> Lời từ chối đầy lưỡng lự băn khoăn, luyến tiếc (tôi làm thế
nào rời mẹ tôi được?). Từ chối đấy nhưng lại là hỏi đấy: Liệu có
cách nào nữa không để bé vừa được đi theo S lại vẫn được ở bên
mẹ. Rõ ràng lúc này, tình yêu với thiên nhiên và Ty với mẹ đều
có sức cuốn hút mạnh mẽ với em để em phải băn khoăn chọn
lựa. Và tiếng gọi của M và S, tiếng gọi của thiên nhiên quyến rũ
lắm, nhiều mãnh lực lắm nhưng cũng phải chững lại trước tiếng
gọi của trái tim, trước tình mẹ con thiết tha, đằm thắm.
=> Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài thơ thể hiện ở sự vượt lên
ham muốn ấy. Đó chính là “Sức níu giữ của tình mẫu tử”
+ Nhắm mắt lại
=> đơn giản, dễ dàng => Lời mời
gọi hấp dẫn buông xuống 2 lần đầy
mãnh lực- tiếng gọi của thế giới ước
mơ.
2. Lời từ chối của em bé.
- Ban đầu:
+ Nhưng làm thế nào?
-> Hỏi cách đi theo mây và sóng =>
em rất thích hoà nhập vào cuộc chơi
kì thú => thoả mãn khát khao hiểu
biết, khám phá của tuổi thơ.
- Cuối cùng:
+ Làm sao có thể rời mẹ?
=> không thể rời mẹ => Sức níu giữ
của tình mẫu tử.(Tình mẹ yêu con và

con yêu mẹ)
=> Thấm đẫm tính nhân văn.
LVC – K9 - 2
5
Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
? Trong bài thơ này, em bé đã chối từ M và S để ở lại với Mẹ.
Theo con, em bé có cách xử sự khác không?
=> Có thể có rất nhiều cách(em mời mẹ để mẹ cùng em đi theo
M và S …) song có lẽ cách xử sự của em bé trong bài thơ là hợp
lí nhất. Bởi con người có thật nhiều ham muốn. Nhưng không
phải bao giờ cũng thực hiện được hết những ham muốn của
mình và buộc người ta phải chọn lựa. Và khi buộc phải chọn lựa
thì em đã chọn mẹ của mình. Vì mẹ là người đã sinh ra em, sưởi
ấm em trong vòng tay ôm ấp dịu dàng, nuôi nấng em bằng dòng
sữa ngọt ngào. Vậy thử hỏi trên đời này còn có điều gì quý giá
với em hơn là người mẹ thân yêu? Có gì hạnh phúc hơn với tuổi
thơ là được quấn quýt trong vòng tay ấp yêu của mẹ.
- Và cũng là thế giới “M và S” trong một bài thơ khác, Tagor đã
thể hiện rất xúc động tình cảm của một em bé với người đã mang
nặng đẻ đau, nuôi nấng em từ lúc lọt lòng.
“ Bé có hàng đống vàng, đống ngọc
Thế nhưng bé đã đến nơi này
Như một kẻ ăn xin
Nhưng không phải tự nhiên bé đến.
Bé cải trang như vậy
Một cậu bé ăn xin trần trụi
Cố ra vẻ thảm hại vô cùng
Để có thể đến xin
Cả kho báu tình thương của mẹ”.
Bé có cả đống vàng đống ngọc. Nhưng bé chỉ cần xin kho

báu tình thương của mẹ. Vì với bé, tình thương của mẹ còn quý
hơn vàng, hơn ngọc. Đó là tiếng nói chung của những em bé
trong thơ Ta Gor và cũng là tiếng nói của tất cả trẻ thơ trên trái
đất này.
Chuyển: Từ chối thiên nhiên, từ bỏ mọi thú vui để được ở lại
bên mẹ trong ngôi nhà thân thiết. Trong ngôi nhà ấy, em đã
tưởng tượng ra những trò chơi khác như thế nào?Hãy đọc
thầm lời bé nói với mẹ về những trò chơi do em tưởng tượng
ra? Trò chơi được miêu tả như thế nào? Có gì đặc biệt?
? Nêu cảm xúc của em về những hình ảnh thơ được miêu tả?
(HS thảo luận – trình bày)
(Chú ý nêu cảm nhận về cái hay của câu thơ: Con sẽ lăn, lăn
mãi, cùng tiếng cười vỡ tan vào lòng mẹ”.)
- Phải nói rằng trò chơi của em thật bất ngờ, độc đáo. Đó là trò
chơi của M, của S trong chính ngôi nhà của mình. Một trò chơi
chỉ có thể có trong trí tưởng tượng thật trong sáng, thật hồn
nhiên của trẻ thơ.
+ Ở trò chơi thứ nhất, em sẽ là mây bay bồng bềnh, mẹ sẽ là
vầng trăng hiền dịu, mái nhà của họ sẽ là bầu trời xanh. Với trò
chơi này, em vẫn có được TN(mây, trăng và trời xanh) lại vẫn có
những gì ruột thịt nhất với mình(đó là mẹ, là con, là mái nhà
thân thiết).
+ Ở trò chơi thứ hai, em làm sóng, mẹ là bến bờ kì lạ. Làn sóng
vỗ chính là tiếng con cười giòn tan vào lòng mẹ. Hồn nhiên quá !
đáng yêu quá ! và cũng rất đỗi thân thương. Trong TY mênh
3. Trò chơi của bé.
+ Con là mây, mẹ là trăng
+ Con là sóng, mẹ là bến bờ kì lạ
+ Hai tay con nâng mặt mẹ
+ Con lăn, lăn mãi…. cườ vang…

LVC – K9 - 2
6
Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
mông của Mẹ, em bé bỏng như làn sóng nhỏ trong biển rộng bao
la. Chỉ có ở bên mẹ em mới có được niềm vui, hạnh phúc trọn
vẹn đến như thế. Nếu theo sóng, em sẽ có cuộc sống vui tươi, ca
hát sớm chiều nhưng sẽ phải xa vòng tay ấp iu của Mẹ. Còn với
trò chơi này, em vẫn có sóng, vẫn có biển và vẫn được quấn quýt
bên mẹ thân yêu, vẫn được ngập tràn trong niềm hạnh phúc vô
bờ bến của tình mẫu tử. ( Nguyên Hồng diễn tả cảm giác hạnh
phúc ngây ngất của bé Hồng khi được sà vào lòng mẹ: phải bé
lại và lăn vào lòng mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ,
để bàn tay mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm và gãi rôm ở sống lưng
cho, mới thấy hết người mẹ một sự êm dịu vô cùng”. => Cả hai
nhà thơ đều muốn nói với ta rằng: Trên đời này, tình mẹ là niềm
vui lớn nhất của con trẻ.
=> Có thể thấy rằng: cả hai trò chơi đều thật đặc sắc. Nó vừa
gần gũi thân quen, lại vừa bay bổng, diệu kì. Vừa thân thiết ruột
thịt lại vừa mới mẻ lạ lùng. Và em đã háo hức bước vào cuộc
chơi lí thú của mình trong cái thế giới của riêng em. Thế giới của
trí tưởng tượng, thế giới của truyện cổ tích. Thế giới ấy cũng
đẹp, cũng hấp dẫn, cũng diệu kì chẳng kém gì thế giới của M và
S. Và hạnh phúc biết bao, trong thế giới ấy, bên cạnh em lúc
nào cũng có mẹ thân yêu. Em sẽ thực hiện được ước mơ bay cao,
đi xa của mình trong thế giới ấy. Và chính mẹ là người đã chắp
cánh cho ước mơ của em bay bổng lên bầu trời cao xanh, vươn
xa ra ngoài biển rộng.
Theo con, có thể đảo ngược vị trí chẳng hạn : Mẹ là mây, con
là trăng, mẹ là sóng, con là bến bờ kì lạ » được không?
=> Trí tưởng tượng thật bay bổng nhưng vẫn có trình tự, lô gíc

và còn đầy ý nghĩa.
- Em là M, mẹ là mặt trăng – vì hình ảnh đám mây bao quanh
vầng trăng chính là hình ảnh con đang vòng tay ôm quanh cổ
mẹ. Mẹ là vầng trăng hiền dịu toả sáng cuộc đời con.
- Em là sóng, mẹ là bến bờ kì lạ vì em là bé bỏng, mẹ là lớn lao.
Bên mẹ, em sẽ được đắm mình trong một biển tình thương bao
la, rộng lớn như sóng biển vỗ vào bờ ngàn năm không nghỉ. Và
cái bến bờ kì lạ kia chính là lòng mẹ bao dung, rộng mở luôn sẵn
sàng đón em, đưa em đến những bến bờ xa lạ...
=>Có thể thấy rằng: mỗi chi tiết nhỏ của bài thơ không phải vô
tình, ngẫu nhiên mà đầy dụng ý. Ta gor đã lồng vào đó nhiều ý
nghĩa thật sâu xa. Đó là cái tài của tác giả. Và tài năng được thể
hiện rõ nhất trong bài thơ này là một trí tưởng tượng phong phú.
Trong thần thoại, người ta có thể bay cao, đi xa đến bất cứ nơi
nào. Có thể thực hiện được mọi ước mơ không thành trong hiện
thực. Trong phút chốc, Mẹ và con đã là M và mặt trăng trên bầu
trời cao, rồi bỗng chốc lại trở thành S và mặt biển ở dưới thấp,
- Hoà quyện cùng thiên nhiên trong
cuộc vui chơi ấm áp tình mẹ con,
tràn ngập niềm hạnh phúc vô biên.
- Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng qua
trí tưởng tượng ngây thơ càng trở
nên lung linh, gợi nhiều liên tưởng.
- Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa
tượng trưng cho tình mẫu tử thiêng
liêng mà gần gũi, bất diệt.
- Câu kết: kết lại nội dung của toàn
bài, nâng bài thơ lên một tầm ý
LVC – K9 - 2
7

Soạn ngữ văn 9 Đức Phong
rồi thoắt cái lại trở về mái nhà thân thương của họ.
? Trí tưởng tượng ấy được nâng cao và thể hiện rõ nhất trong
một câu thơ. Đó là một câu thơ hay nhất, đẹp nhất của bài thơ.
Hãy phát hiện xem, đó là câu thơ nào? Tại sao nói đó là câu
thơ hay nhất?
- Câu kết: Và không ai trên thế gian này biết được mẹ con ta ở
chốn nào?
=> Có thể nói đó là câu thơ hay nhất của bài thơ. Nó vừa kết lại
nội dung của toàn bài, vừa nâng bài thơ lên một tầm ý nghĩa
mới. Vẫn là mẹ đấy, con đấy, vẫn là mái nhà của họ đấy. Nhưng
trong trò chơi của em bé, trong trí tưởng tượng của em, trong cái
thế giới chỉ có em và mẹ thì họ đã đi xa, xa lắm. Họ đã bay lên
cao với M và mặt trăng, họ đã đi xa với sóng và biển. Và chẳng
có ai trên đời này biết được mẹ con họ đang ở đâu.
=> Như vậy, 3 câu thơ không chỉ tả cách chơi trong trò chơi
sáng tạo của em bé mà còn thể hiện niềm hạnh phúc vô biên,
tràn ngập của con, của sự hoà hợp thương yêu là của hai mẹ con,
giữa thiên nhiên, vũ trụ và cuộc sống con người. Nhưng câu thơ
còn mang chiều sâu khái quát triết lí về hình thương yêu mẹ con,
hạnh phúc của tình mẹ con thật gần gũi, giản dị nhưng cũng vô
cùng lớn lao, thiêng liêng và vĩnh hằng như vũ trụ, thiên nhiên
và kì diệu thay, điều đó lại do chính con người, chính bé tạo nên.
*Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết và luyện tập.
?Hãy cảm nhận và hình dung lại những gì chúng ta đã cùng
nhau phân tích để rút ra những gía trị nổi bật về nội dung và
nghệ thuật của bài thơ.
-Nghệ thuật: Xuyên suốt bài thơ là trí tưởng tượng phong phú, là
những hình ảnh thơ trong sáng và độc đáo đến bất ngờ, giàu ý
nghĩa tượng trưng.Hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em

bé.
- Nội dung: Bài thơ là tiếng hát ca ngợi tình mẫu tử. Là niềm
khao khát của trẻ thơ được sống chan hoà trong thiên nhiên,
trong vòng tay thương yêu của mẹ.
? Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn gợi cho ta suy
ngẫm thêm điều gì nữa? (Thảo luận)
(Tính triết lí sâu sắc)
Sau bài học này, các con hãy yêu mẹ nhiều hơn và càng
thêm trân trọng những gì đẹp đẽ mà thiên nhiên đã ban tặng
cho con người.
(Có thể đưa bài tập sau lên trước phần tổng kết)
1. Dòng nào sau đây thể hiện đúng nhất nội dung cảm xúc của
nghĩa mới : tình mẫu tử ởkhắp nơi
thiêng liêng, bất diệt.
III. Tổng kết .
1. Nghệ thuật
- Hình thức đối thoại lồng trong độc
thoại.
- Xây dựng các hình ảnh thiên nhiên
giàu ý nghĩa tượng trưng - gợi tả -
tưởng tượng phong phú.
2. Nội dung:
- Thơ Ta Gor thấm đẫm tính nhân
văn: Ca ngợi tình mẫu tử thiêng
liêng bất diệt.
- Tính triết lí sâu sắc:
+ Tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng
là một trong những tình cảm cao đẹp
và gần gũi nhất trong cs con người. Nó
có thể biến thành sức mạnh, điểm tựa

vững chắc trong cs giúp con người
vượt qua những cám dỗ, những ham
LVC – K9 - 2
8