skkn một số biện pháp giáo dục trẻ 5 tuổi tiết kiệm năng lượng

1. MỞ ĐẦU
* LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Năng lượng có vai trò sống còn đối với cuộc sống con người, nó quyết
định sự tồn tại và phát triển chất lượng cuộc sống. Con người sử dụng năng
lượng trong các hoạt động sản xuất, đi lại và cuộc sống hàng ngày. Khủng hoảng
năng lượng thường có tác động lớn tới kinh tế và xã hội của các nước trên thế
giới. Vấn đề năng lượng thành quốc sách đặt thành vấn đề “An ninh năng
lượng” đối với sự phát triển của quốc gia. Chính vì vậy, năng lượng không thể
thiếu trong sản xuất, sinh hoạt và hầu hết mọi hoạt động của sự sống. Sự thiếu
hụt năng lượng trong thời gian dài sẽ là nhân tố kìm hãm sự phát triển liên tục
của nền kinh tế quốc dân, gây hiệu ứng xấu đối với tăng trưởng kinh tế và phát
triển xã hội. Nguồn năng lượng truyền thống có thể khai thác để cung cấp cho
nhu cầu xã hội không phải là vô tận. Nước Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi có
sự phong phú về tài nguyên năng lượng nhưng thực tế cho thấy sự khai thác chế
biến và sử dụng còn nhiều hạn chế.
Sử dụng năng lượng tiết kiệm là vấn đề vô cùng quan trọng trong đời
sống con người. Sử dụng tiết kiệm năng lượng mà vẫn tạo ra một môi trường
sạch đẹp thoải mái nhất cho tất cả học sinh và giáo viên nhà trường luôn là vấn
đề cần được quan tâm ở tất cả các trường học trong đó có trường mầm non.
Chung tay sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả chính là chúng ta đang giữ gìn
và bảo vệ cuộc sống cho một hành tinh xanh.
Để làm được điều này, ngay từ bây giờ mỗi con người trong xã hội phải ý
thức được hành động của mình trong việc sử dụng tiết kiệm năng lượng. Hơn
thế nữa phải giáo dục thế hệ trẻ nói chung, giáo dục trẻ mầm non nói riêng biết
sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả.
Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã tổ chức biên
soạn nhiều tài liệu và tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ quản lý và giáo viên
mầm non cốt cán của 63 tỉnh thành. Để triển khai đại trà trong các trường mầm
non giai đoạn 2010-2015 thực hiện nội dung giáo dục sử dụng năng lượng tiết
kiệm hiệu quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các Sở GD&ĐT xây dựng kế

hoạch bồi dưỡng giáo viên căn cứ vào bộ tài liệu giáo dục sử dụng năng lượng
tiết kiệm và hiệu quả của Bộ. Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán
bộ giáo viên, nhân viên, phụ huynh về mục tiêu giáo dục sử dụng năng lượng
tiết kiệm và hiệu quả, rèn luyện thói quen sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu
quả ở mọi lúc, mọi nơi trong đời sống xã hội.
Các phòng GD&ĐT hướng dẫn các trường mầm non tích hợp nội dung
giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả vào chương trình giáo dục mẫu
giáo thông qua các hoạt động giáo dục trong ngày nhằm hình thành cho trẻ ý
thức, kỹ năng, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả phù hợp với thực tế địa
phương.
Từ những lý do trên tôi băn khoăn, trăn trở làm thế nào để giáo dục tiết
kiệm năng lượng cho trẻ mẫu giáo đạt hiệu quả tốt nhất. Và tôi suy nghĩ chọn đề

1


tài “Một số kinh nghiệm giáo dục tiết kiệm năng lượng cho trẻ mẫu giáo 5
tuổi tại trường Mầm non Đông Vệ”
*MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:

Tìm ra biện pháp phù hợp để giáo dục tiết kiệm năng lượng cho trẻ mẫu
giáo 5 tuổi tại trường Mầm non Đông Vệ đạt hiệu quả cao nhất.
* ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Trẻ mẫu giáo 5 tuổi.
* PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phương pháp thực hành trải nghiệm.
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:
2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN:

Năng lượng là một dạng tài nguyên vô cùng quí hiếm trên thế giới và
trong mỗi quốc gia. Việc sử dụng năng lượng của con người tăng lên nhanh
chóng đã ảnh hưởng rất lớn đến năng lượng, đến nguồn tài nguyên, gây ô nhiễm.
Do đó tiết kiệm năng lượng là cách tốt nhất để chúng ta bảo tồn nguồn tài
nguyên.
Hiện nay nhằm giảm bớt tác động của giá dầu mỏ tăng cao cùng với trữ
lượng dầu mỏ ngày càng cạn kiệt, nhiều nước trên thế giới buộc phải thực hiện
tiết kiệm năng lượng và tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng sạch, năng
lượng thay thế.
Tiết kiệm năng lượng mang lại hiệu quả kinh tế cho gia đình và xã hội.
Sử dụng năng lượng tiết kiệm có hiệu quả góp phần giảm lượng khí gây ô
nhiễm, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng.
Sử dụng năng lượng tiết kiệm có hiệu quả góp phần giữ gìn nguồn năng
lượng, đảm bảo nhu cầu sử dụng trước mắt cũng như lâu dài của gia đình và
cộng đồng.
Với hơn 22 triệu học sinh các cấp học được học các chương trình giáo dục
sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thì đó sẽ là một con số đáng kể thực
hiện các hành vi tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng.
Chính vì vậy việc lựa chọn đưa giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả vào nhà trường là đúng đối tượng và sẽ tạo ra một hiệu ứng rộng rãi.
Năm 2003 Chính phủ ra Nghị định về “Sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu
(1)
quả” . Sau 6 năm thi hành Nghị định, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu
quả đã đạt được một số kết quả bước đầu, như hình thành phương thức quản lý
nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, nâng cao nhận thức của
cộng đồng, hành vi tiết kiệm năng lượng đã được khuyến khích thực hiện trong
một số hoạt động của đời sống xã hội…
Năm 2006 Việt Nam có chương trình mục tiêu Quốc gia sử dụng năng
lượng tiết kiệm, hiệu quả.
Năm 2007 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển năng

lượng Quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn 2050.

2


Xây dựng và tăng cường công tác “Sử dụng năng lượng tiết kiệm có hiệu
quả” trong hệ thống Giáo dục quốc dân(2).
Năm học 2009-2010 là năm học đầu tiên bậc học mầm non triển khai đưa
nội dung “Sử dụng năng lượng tiết kiệm có hiệu quả” qua chương trình Giáo
dục mầm non mới.
Năm 2012 Thủ tướng chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu Quốc
gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2012-2015(3).
2.2. THỰC TRẠNG:

* Thuận lợi:
Ban giám hiệu luôn quan tâm tạo điều kiện cho tôi được đi học tập nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Hàng năm nhà trường luôn phát động phong trào thi đua thực hiện tiết
kiệm năng lượng trong các nhóm lớp. Động viên giáo viên sưu tầm thêm trò
chơi, câu chuyện về tiết kiệm năng lượng để dạy cho trẻ.
Bản thân là người nhiệt tình, có trách nhiệm, có tinh thần học hỏi bạn bè
đồng nghiệp, có năng lực sư phạm.
Qua nhiều năm đứng lớp thực hiện công tác chủ nhiệm và chăm sóc các
bé, tôi nhận thấy trẻ lớp Lá do tôi chủ nhiệm rất thích được nghe cô kể chuyện
và hào hứng tham gia thực hiện tiết kiệm năng lượng.
* Khó khăn:
Lớp học chật, số trẻ trong lớp đông.
Trẻ ở tuổi mầm non còn nhỏ nên chưa hiểu được nhiều về kiến thức tiết
kiệm năng lượng.
Do đặc thù công việc nên tôi có rất ít thời gian để sưu tầm các tư liệu để

dạy cho trẻ học và thực hành tiết kiệm năng lượng.
Nhận thức của phụ huynh còn lệch lạc vì cho rằng con họ còn bé chưa
biết gì về tiết kiệm năng lượng.
Các tài liệu về sử dụng tiết kiệm năng lượng còn hạn hẹp.
Một số giáo viên ý thức trách nhiệm chưa cao vẫn còn hiện tượng quên để
vòi nước chảy, điện sáng qua đêm.
* Kết quả của thực trạng:
Từ những thực trạng trên tôi đã lên kế hoạch khảo sát chất lượng trên trẻ,
kết quả như sau:
STT

NỘI DUNG

SỐ
TRẺ

ĐẠT

TỈ LỆ

CHƯA
ĐẠT

TỈ LỆ

Nhận dạng các loại
25
55,5%
20
44,5%

năng lượng
45
Sử dụng năng lượng tiết
2
15
33%
30
67%
kiệm
Trước thực trạng này tôi đã trăn trở để tìm ra những biện pháp thiết thực
làm sao để tổ chức cho trẻ học mà như đang chơi, và tuy chơi nhưng lại mang
hiệu quả tích cực, để trẻ có kiến thức và những kĩ năng cơ bản sử dụng năng
lượng tiết kiệm hiệu quả. Bên cạnh đó giúp cho phụ huynh thấy được trẻ tuy nhỏ
1

3


nhưng cũng có ý thức tiết kiệm năng lượng nếu được người lớn hướng dẫn và
làm gương.
2.3. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

* Tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục trẻ tiết kiệm năng lượng thông
qua hoạt động học
Hoạt động học là một trong các hoạt động cơ bản của trẻ ở trường mầm
non. Trong giờ học dưới sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên, trẻ tích cực lĩnh
hội những tri thức đơn giản dưới dạng biểu tượng về các sự vật hiện tượng xung
quanh. Hoạt động học giúp cho việc củng cố và hệ thống hóa các kiến thức mà
trẻ tích lũy được trong cuộc sống hàng ngày. Vì vậy có thể sử dụng hoạt động
học để thực hiện lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục sử dụng năng lượng tiết

kiệm hiệu quả cho trẻ mầm non một cách hiệu quả.
Ở trường mầm non, trẻ được tham gia vào nhiều hoạt động học khác
nhau: phát triển thể chất, khám phá khoa học, âm nhạc, tạo hình, làm quen với
tác phẩm văn học... Mỗi hoạt động trên có những đặc trưng riêng và có ưu thế
khác nhau trong việc lồng ghép nội dung giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm
hiệu quả cho trẻ.
Để lồng ghép tích hợp giáo dục trẻ tiết kiệm năng lượng đạt hiệu quả cao
đòi hỏi người giáo viên phải luôn chú ý lồng ghép giáo dục trẻ tiết kiệm năng
lượng một cách linh hoạt, phù hợp, khéo léo từ đó giúp trẻ tiếp thu kiến thức
giáo dục tiết kiệm năng lượng nhẹ nhàng mà không hề gò ép đối với trẻ.
Ví dụ: Trong chủ đề Trường mầm non với đề tài “Đồ dùng đồ chơi trong
trường mầm non”, chủ đề Gia đình với đề tài “Một số đồ dùng trong gia đình”
Dạy trẻ biết lợi ích của điện
- Dạy trẻ nhận biết một số đồ dùng sử dụng điện trong trường mầm non,
trong gia đình
+ Đồ dùng để thắp sáng: bóng đèn tuýp, đèn tròn, đèn bàn.
+ Đồ dùng để nghe, nhìn: ti vi, catsat.
+ Đồ dùng phục vụ cho ăn uống: tủ lạnh, bếp điện, ấm điện, nồi cơm điện
+ Đồ dùng phục vụ sinh hoạt: máy giặt, bình nóng lạnh, quạt máy, điều
hòa…
- Lợi ích của điện trong lớp:
+ Giúp đèn điện sáng để cung cấp ánh sáng.
+ Giúp quạt, máy điều hòa để tạo mát hoặc ấm.
+ Giúp cho ti vi, máy catset hoạt động.
+ Giúp cho tủ lạnh hoạt động để lưu giữ thức ăn.
+ Giúp cho nồi cơm điện, ấm điện (nấu cơm chín, nấu nước sôi)
- Cho trẻ cùng nhau tham gia thảo luận về trách nhiệm của trẻ trong việc
sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả
+ Tắt quạt, ti vi, máy vi tính… khi không sử dụng.
+ Nhắc nhở mọi người cùng thực hiện.

+ Thảo luận theo các câu hỏi: “Ai cần đến năng lượng?”, “Năng lượng có
từ đâu?”, “Điều gì sẽ xảy ra khi bị mất điện hoặc nước?”
4


Trong các buổi thảo luận trẻ tham gia rất sôi nổi, hào hứng. Trẻ thi nhau
trả lời, có trẻ còn sửa cả câu nói của bạn cho hoàn chỉnh. Như: “Điện để nấu
cơm, nấu nước” thành: “Điện dùng để nấu chín cơm, nấu sôi nước”
+ So sánh việc tiêu thụ năng lượng giữa các gia đình.
Ví dụ:
Hoạt động tạo hình “Vẽ ngôi nhà của bé”
Trong quá trình cho trẻ quan sát và nhận xét ngôi nhà đã được vẽ và tô
màu. Trẻ nhận biết ngôi nhà có những phần/bộ phận nào? Cách bố trí, sắp xếp
các phần? Hình dáng, màu sắc các bộ phận của ngôi nhà? Ngôi nhà có đặc điểm
gì nổi bật? Vì sao ngôi nhà cần phải có cửa sổ? Ngôi nhà có nhiều cửa sổ có tác
dụng gì?
Khi cho trẻ thực hiện bài vẽ cô có thể gợi ý trẻ vẽ các ô cửa sổ và tô màu
sáng cho các bức tường (phần thân của ngôi nhà) để ngôi nhà sáng sủa, tận dụng
được ánh sáng tự nhiên, tiết kiệm được điện. Ngoài ra cô gợi ý trẻ vẽ thêm mặt
trời và gắn thiết bị thu năng lượng mặt trời để thay thế cho việc sử dụng điện
trong sinh hoạt (vẽ một hình chữ nhật hoặc hình tròn).
Khi cho trẻ trưng bày sản phẩm cùng nhau quan sát nhận xét ngôi nhà có
nhiều cửa sổ, cửa ra vào không những làm cho nhà có nhiều ánh sáng, không khí
trong nhà thoáng mát mà còn tiết kiệm được điện.
Ví dụ: Trong chủ đề Bản thân với đề tài “Tôi cần gì để lớn lên và khỏe
mạnh”
Qua bài dạy trẻ biết được nhu cầu của bản thân: ăn uống, chơi, tập, vệ
sinh cơ thể... và trẻ cũng rất cần năng lượng như: bé cần điện để xem tranh, nghe
nhạc, xem ti vi, quạt cho mát. Bé cần nước để rửa tay, rửa mặt, đánh răng, nước
uống… Bé cần năng lượng mặt trời để phơi khô quần áo…

Dạy trẻ cần phải làm gì để tiết kiệm năng lượng như:
- Không mở cửa sổ, cửa ra vào khi máy điều hòa, máy sưởi đang bật
- Tắt đèn tắt quạt khi ra khỏi phòng.
- Không được mở cánh cửa tủ lạnh trong thời gian dài, luôn đóng kín cửa
tủ lạnh.
- Tắt ti vi, đài khi không xem, không nghe.
- Tắt máy vi tính khi không sử dụng.
- Giáo dục cho trẻ biết mình còn nhỏ không nên đụng hay sờ vào các thiết
bị điện hay ổ cắm vì có thể gây nguy hiểm cho trẻ.
- Tiết kiệm nước khi tắm rửa, làm vệ sinh.
Ví dụ: Trong chủ đề Thế giới động vật với đề tài “Một số con vật sống
dưới nước”.
Ngoài việc cho trẻ nhận biết tên gọi, đặc điểm, ích lợi của một số con vật
sống dưới nước, cô giáo đặt các câu hỏi: Điều gì xảy ra khi vớt cá lên khỏi
nước? Vì sao? Để kích thích trẻ đưa ra các cách giải quyết vấn đề.
Nước có tầm quan trọng như thế nào đối với động vật sống dưới nước?
Nếu không có nước thì những sinh vật này sẽ ra sao? Muốn bảo tồn được những
động vật này thì chúng ta phải làm gì?... Qua đó trẻ hiểu biết hơn về vai trò của
nước đối với đời sống của các loài động vật nói chung và động vật sống dưới
5


nước nói riêng. Giáo dục trẻ có thái độ và hành động tiết kiệm nước, giữ nguồn
nước sạch để loài động vật sinh tồn.
Ví dụ: Trong chủ đề Nghề nghiệp với bài thơ “Bé làm bao nhiêu nghề”
ngoài việc giáo dục trẻ biết yêu quý các nghề nghiệp, cô giáo còn giáo dục trẻ
khi làm nghề xây dựng cần tiết kiệm những năng lượng gì? (nước, cát...), người
thợ mỏ khai thác than đá cung cấp chất đốt chúng ta phải tiết kiệm than, chính là
tiết kiệm năng lượng...
Ví dụ: Trong chủ đề Nước và các hiện tượng tự nhiên

- Dạy cho trẻ biết về lợi ích của năng lượng của mặt trời
+ Năng lượng mặt trời có thể tạo ra điện: nên lắp đặt những tấm pin thu
nạp ánh nắng mặt trời trên mái nhà để tạo ra điện sử dụng trong nhà.
+ Sử dụng năng lượng mặt trời làm khô quần áo thay cho việc sấy khô
hoặc là ủi quần áo.
+ Năng lượng mặt trời làm ô tô chuyển động.
+ Ánh sáng mặt trời giúp chúng ta học bài mà không cần bật đèn điện.
- Lợi ích năng lượng gió:
+ Những chiếc tua-bin khổng lồ có thể sử dụng năng lượng gió tạo ra điện
+ Thuyền sử dụng sức gió để chạy trên sông, trên biển.
+ Chúng ta dùng sức gió để diều bay trên bầu trời.
- Lợi ích năng lượng sức nước:
+ Sử dụng sức nước để giã gạo, cắt gỗ.
+ Sử dụng sức nước để tạo ra điện
Với bài hát “Cho tôi đi làm mưa với” giáo dục trẻ biết lợi ích của mưa
làm cho cây cối tốt tươi, mưa đem lại nguồn nước phục vụ cho vật nuôi, cây
trồng và phục vụ đời sống con người...
Giáo dục trẻ biết nước là nguồn năng lượng do thiên nhiên ban tặng
nhưng nước sẽ bị cạn kiệt nếu như chúng ta sử dụng bừa bãi, không tiết kiệm thì
trong tương lai không xa cây cối và vạn vật trong đó có chúng ta sẽ không còn
nước để sử dụng nữa, cây cối sẽ héo khô, người và vật sẽ bị chết khát... chính vì
vậy phải biết dùng nước tiết kiệm, không lãng phí nước sạch, chỉ dùng nước
sạch khi cần thiết (rửa tay, rửa mặt, súc miệng, tắm giặt...), không mở nước để
tràn hoặc nghịch phá nước. Nhắc nhở trẻ luôn ghi nhớ câu khẩu hiệu “Khóa vòi
nước sau khi sử dụng”
Ví dụ: Trong chủ đề “Thế giới thực vật” với đề tài “Cây xanh và môi
trường sống”
Giáo dục trẻ biết lợi ích, sự cần thiết của cây cối đối với đời sống của con
người như: cây cho bóng mát, cây che mưa che nắng, hạn chế lũ lụt, cây tạo ra
nguồn nguyên liệu trong sinh hoạt và sản xuất... Từ đó giáo dục trẻ biết bảo vệ

và sử dụng tiết kiệm các nguồn năng lượng.
* Thông qua các hoạt động khác trong ngày để tích hợp nội dung giáo
dục trẻ sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả.
Giáo dục trẻ thông qua hoạt động vui chơi:

6


Hoạt động chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ lứa tuổi mẫu giáo. Chính vì
vậy, hoạt động chơi có vai trò rất lớn đối với việc giáo dục trẻ nói chung cũng
như giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả nói riêng.
Hoạt động chơi có thể tiến hành ở ngoài trời hoặc trong không gian lớp
học. Trong lớp học, hoạt động chơi được tiến hành dưới dạng trò chơi tại các
góc chơi/góc hoạt động. Trẻ được lựa chọn góc hoạt động tùy thuộc vào nhu
cầu, sở thích của bản thân.
Khi trẻ hoạt động trong các góc, trẻ học được nhiều kĩ năng quan trọng
đối với việc phát triển toàn diện nhân cách của trẻ: giao tiếp, nhận thức, vận
động, xúc cảm, tình cảm, sáng tạo... Trong việc giáo dục trẻ sử dụng năng lượng
tiết kiệm hiệu quả, các kĩ năng này giúp trẻ nhận thức rõ hơn các nguồn năng
lượng từ đó góp phần hình thành tình cảm, thái độ tích cực của trẻ đối với các
vấn đề đó.
Ví dụ:
- Góc xây dựng: Xây dựng các công trình, các ngôi nhà chắc chắn có
nhiều cửa sổ để đón ánh sáng tự nhiên, tiết kiệm điện, nhà có lắp đặt thiết bị thu
năng lượng mặt trời... Lắp ghép các thiết bị thu năng lượng trong thiên nhiên
(năng lượng mặt trời, năng lượng gió...); Lắp ghép các loại phương tiện giao
thông sử dụng năng lượng mặt trời, các loại xe tiết kiệm năng lượng. Lắp thêm
thiết bị thu năng lượng mặt trời trên các phương tiện giao thông để tiết kiệm
xăng, dầu...
- Góc thư viện: Sưu tầm tranh ảnh có nội dung giáo dục sử dụng năng

lượng tiết kiệm hiệu quả đóng thành bộ sưu tập, sau đó trẻ có thể kể các câu
chuyện sáng tạo theo tranh vẽ đó.
- Góc nghệ thuật: Ngắm nhìn, cảm nhận vẻ đẹp và sự kì diệu của thiên
nhiên: tiếng mưa rơi, tiếng nước chảy... để trẻ biết quý trọng và bảo vệ thiên
nhiên, cuộc sống xung quanh. Vẽ, tô màu, xé dán các bức tranh có nội dung về
giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả.
Ví dụ: Cắt dán và trang trí ngôi nhà. Nhà có các cửa sổ có đủ ánh sáng và
không khí trong lành, tiết kiệm năng lượng điện. Trang trí thêm mặt trời và gắn
thiết bị thu năng lượng mặt trời trên mái nhà để phục vụ cuộc sống con người…
Làm đồ chơi từ nguyên liệu trong thiên nhiên (lá cây, cành cây, hoa, củ, quả,
sỏi…) và nguyên vật liệu tái sử dụng (vỏ hộp, bìa các tông, họa báo cũ…). Qua
đó, trẻ biết sử dụng các vật liệu một cách tiết kiệm.
- Góc phân vai: Trẻ nhận biết tác dụng của nước đối với cuộc sống, biết
bảo vệ nguồn nước, sử dụng tiết kiệm nước và các sản phẩm, đóng vai khách
ngồi ăn lịch sự không bỏ phí thức ăn... Sử dụng các dụng cụ nấu ăn cẩn thận, tiết
kiệm khi sử dụng ga, điện để đun nấu, sử dụng các loại bếp không gây ô nhiễm.
- Góc thiên nhiên: Cảm nhận vẻ đẹp của cỏ, cây, hoa, lá của sự vật hiện
tượng trong thiên nhiên để trẻ biết quý trọng và bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ cuộc
sống. Làm thí nghiệm để nhận biết cây cần nước, không khí, ánh sáng để cây lớn
lên khỏe mạnh…

7


Dùng nước đã rửa tay để tưới cho cây, tận dụng ánh nắng mặt trời để gieo
hạt cho cây nảy mầm…

Trong quá trình tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ có lồng ghép nội dung
giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả cho trẻ, giáo viên chú ý tới mức
độ phát triển của trẻ, đáp ứng nhu cầu hoạt động của trẻ bằng việc khuyến khích,

động viên trẻ tích cực hoạt động hoặc đưa ra lời đề nghị nhằm định hướng và
thúc đẩy hoạt động của trẻ. Giáo viên tận dụng các tình huống hoặc chủ động
tạo ra tình huống nhằm giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả cho trẻ.
Ví dụ: Khi trẻ đang chơi trò chơi xây dựng, giáo viên đóng vai người chủ
nhà nói với các bác thợ xây: Bác ơi, ngôi nhà của tôi nóng quá, bác thiết kế xây
giúp tôi kiểu nhà nào cho mát mẻ nhé. (gợi ý trẻ xây nhà có cửa sổ, tường nhà
màu sáng, gắn trên nóc nhà thiết bị thu năng lượng mặt trời, năng lượng gió…).
Giáo dục trẻ thông qua hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân:
Đây là các hoạt động nhằm hình thành một số nề nếp, thói quen trong sinh
hoạt, đáp ứng nhu cầu sinh lí của trẻ, tạo cho trẻ trạng thái thoải mái, vui vẻ.
Khi ăn xong, nhắc trẻ đánh răng, uống nước. Lấy nước uống vừa đủ, lấy
cốc hứng nước, không vặn vòi nước chảy liên tục khi đánh răng…Nhắc trẻ phải
biết rửa tay trước khi ăn, sau khi ăn. Khi rửa tay phải chú ý vặn vòi nước vừa đủ,
tránh vặn vòi nước quá to làm ướt quần áo đồng thời lại không tiết kiệm được
nước, khi rửa xong phải nhớ khóa van nước
8


Khi trẻ ngủ, cô trò chuyện để trẻ biết đây là khoảng thời gian mà có thể
thực hiện tiết kiệm bằng cách tắt bớt bóng đèn, tắt bớt quạt (ở những phòng
không sử dụng đến), điều chỉnh nhiệt độ của máy điều hòa cho ấm lên, vừa tiết
kiệm điện vừa tốt cho sức khỏe của cô và trẻ.
Khi thời tiết chuyển sang mùa hè, nhắc trẻ ứng phó với biến đổi khí hậu,
dạy trẻ nghe thời tiết để mặc trang phục cho phù hợp, biết cởi bớt quần áo, mặc
quần áo phù hợp với mùa, không nằm quá gần nhau để đỡ nóng bức, khi ngủ
dậy nhớ tắt quạt hoặc tắt điều hòa, tắt điện khi ra khỏi phòng.

9

Giáo dục trẻ thông qua hoạt động ngoài trời:
Cô tận dụng những ngày thời tiết nắng ấm để trẻ được hoạt động một cách
thoải mái, được quan sát thời tiết hiểu rõ tác dụng của ánh nắng mặt trời đối với
cơ thể con người và cây cối, con vật. Qua đó giáo dục trẻ biết tận dụng thời tiết
vào những việc tắm, rửa nhờ vậy mà tiết kiệm được điện năng mà không gây
lãng phí một cách vô bổ.

Sau khi hoạt động ngoài trời kết thúc cô cho trẻ nghỉ ngơi dưới những gốc cây
để hóng mát. Trò chuyện với trẻ: Các con thấy mát không? Nhờ có gió làm mát
nên chúng ta bớt sử dụng quạt điện trong lớp hay ở gia đình.

10


Giáo dục trẻ thông qua hoạt động chiều:
Đây là hoạt động cô giáo ôn kiến thức cũ và cho trẻ làm quen với kiến
thức mới, thực hành trò chơi mới, bên cạnh đó cũng lồng ghép giáo dục trẻ biết
sử dụng năng lượng tiết kiệm một cách hiệu quả. Trong đó đặc biệt chú ý hướng
dẫn trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ như biết phơi khăn mặt ở nơi có ánh nắng
mặt trời, rửa mặt, rửa tay phải biết tiết kiệm nước, biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi
gọn gàng, ngăn nắp để lớp học thoáng mát.
Giáo dục trẻ thông qua hoạt động nêu gương:
Có thể đưa tiết kiệm năng lượng vào 3 tiêu chuẩn bé ngoan hàng ngày để
có thể nhận xét đánh giá trẻ qua hoạt động nêu gương cuối ngày. Tập cho trẻ tự
nhận xét về mình, hôm nay mình có ngoan không, có biết tiết kiệm điện, nước
hay không và lý do vì sao chưa tiết kiệm năng lượng. Lúc đó cô sẽ quan sát và
xem xét coi những điều trẻ nói có đúng không, nếu đúng cho cả lớp tuyên dương
vì trẻ đã làm được việc tiết kiệm hoặc trẻ đã biết tự nhận ra khuyết điểm của
mình, việc làm như vậy là rất đáng khen và thưởng.
Còn những trẻ nào không biết tiết kiệm năng lượng nhưng lại không tự

nhận lỗi thì có thể phạt trẻ đó không được cắm cờ và cuối tuần không được nhận
phiếu bé ngoan.
Ví dụ: Trong giờ nêu gương buổi chiều thứ sáu ngày 18/3/2016 vừa rồi,
sau khi nói các trẻ nhận xét mình có ngoan, có biết tiết kiệm năng lượng hay
chưa.
Tôi hỏi: “Hôm nay bạn nào chưa biết tiết kiệm năng lượng?”. Cháu
Trung, Dũng đứng lên thừa nhận là mình chưa biết tiết kiệm năng lượng.
Tôi hỏi trẻ: “Vì sao con cho là mình chưa biết tiết kiệm năng lượng?”,
Trung trả lời: “Vì hôm nay con mở vòi rửa tay rồi quên chưa khóa vòi nước lại”
Còn cháu Dũng trả lời: “Vì hôm nay khi uống nước con rót nhiều nước
quá uống không hết nên con đổ đi”.
Khi nghe xong tôi đã khen vì trẻ biết nhận ra việc làm của mình là không
tiết kiệm nước, biết nhận lỗi.
Ngoài ra, chúng ta có thể tận dụng vào thời điểm này kể cho trẻ nghe một
số câu chuyện về tiết kiệm nước.
* Phối hợp với phụ huynh trong việc giáo dục trẻ tiết kiệm năng lượng
Gia đình đóng vai trò chính trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ phát triển
toàn diện, là một trong những môi trường giáo dục có tác động mạnh mẽ nhất
đối với việc hình thành nhân cách cho trẻ. Vì vậy, việc giáo dục trẻ sử dụng năng
lượng tiết kiệm phải thực hiện không chỉ ở trường mầm non mà cần được tiếp
tục giáo dục ở trong gia đình. Từ đó, hình thành cho trẻ thói quen, ý thức sử
dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả ở mọi lúc, mọi nơi.
Trong buổi họp phụ huynh của lớp, tôi đã giành thời gian để trò chuyện
với phụ huynh về tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ sử dụng nguồn năng
lượng tiết kiệm. Cùng nhau trao đổi đi đến thống nhất các yêu cầu, nội dung,
phương pháp, hình thức giáo dục trẻ sử dụng năng lượng tiết kiệm đạt hiệu quả.
Trước hết người lớn phải là tấm gương tiết kiệm năng lượng cho trẻ noi theo.
11

Cùng nhau dạy trẻ biết tên gọi, cách sử dụng của một số đồ dùng như: tắt, mở
quạt, ti vi, điều hòa, đèn điện, vòi nước… không quên nhắc nhở trẻ sử dụng tiết
kiệm, tránh lãng phí, ghi nhớ khẩu hiệu “Ra khỏi phòng tắt các thiết bị điện”
Hàng ngày trao đổi với phụ huynh về nề nếp, hành vi, thói quen của trẻ
được học tập ở lớp để phụ huynh cùng cô giáo kịp thời động viên, khuyến khích,
nhắc nhở trẻ thực hiện.
Góc tuyên truyền được giáo viên sưu tầm và thay đổi thường xuyên các
loại tranh ảnh giáo dục trẻ sử dụng năng lượng tiết kiệm, những hành vi đúng,
chưa đúng khi sử dụng năng lượng… , giúp cho phụ huynh nắm được kế hoạch,
nội dung, phương pháp giáo dục trẻ.
Trẻ mầm non dễ nhớ nhưng cũng rất mau quên. Nếu được giáo dục tại gia
đình sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành thói quen sử dụng năng
lượng tiết kiệm, hiệu quả cho trẻ. Vì thế, tôi thường giao bài tập tạo hình tô màu
những hành vi đúng, gạch chân những việc làm không đúng cho bố mẹ cùng dạy
trẻ ở nhà, tạo điều kiện cho bố mẹ trẻ trò chuyện qua các hình ảnh để khắc sâu
kiến thức sử dụng năng lượng tiết kiệm tới trẻ đạt hiệu quả cao hơn.
Ví dụ:
- Bạn nào trong tranh có hành vi đúng khi sử dụng năng lượng tiết kiệm?

12


- Khi ngủ chúng ta có nên vừa bật quạt lại vừa đắp chăn không nhỉ? Vì sao?
- Khi ngồi học bài có ánh sáng mặt trời chiếu qua cửa sổ có cần bật điện
không?Vì sao?
- Nếu không xem ti vi nữa thì con sẽ làm gì? Tại sao lại phải tắt ti vi?

- Đang bật điều hòa thì có nên mở cửa sổ không nhỉ? Vì sao?

13

Ngoài ra, tôi còn kêu gọi phụ huynh, học sinh cùng nhau hưởng ứng Giờ
trái đất năm 2016 sẽ diễn ra vào ngày 19/3 với chủ đề: "Hành động nhỏ, ý nghĩa
lớn" cùng tắt đèn từ 20h30 đến 21h30. Hãy tắt những thiết bị điện khi không sử
dụng cũng như ủng hộ chương trình một cách có văn hóa để cùng chung tay bảo
vệ hành tinh này

* Tạo môi trường cho trẻ được trải nghiệm để giáo dục trẻ tiết kiệm
năng lượng.
Tạo môi trường cho trẻ được trải nghiệm và khám phá là một việc làm cần
thiết mà hơn ai hết cô giáo phải là tấm gương trong việc sử dụng năng lượng tiết
kiệm. Ở lớp tôi có 3 vòi nước, 2 quạt trần, 4 bóng điện, 1 ti vi, 1 cây vi tính, 1 bộ
loa, 1 quạt cây công nghiệp, 1 máy điều hòa.. Tôi đã cho trẻ trải nghiệm bằng
cách:
Tận dụng ánh sáng tự nhiên để dạy một số hoạt động học, hoạt động vui
chơi bằng cách kéo hết rèm, mở cửa sổ, cửa chính để tận dụng ánh sáng.

14


Với hoạt động vệ sinh cá nhân cho trẻ rửa tay trước khi ăn, tôi cho 3 cháu
ra làm vệ sinh và yêu cầu 3 bạn khác quan sát xem các bạn làm vệ sinh, xem ai
là người thực hiện tiết kiệm năng lượng nhất nếu vặn vòi nước vừa phải, rửa tay
xong biết khóa vòi nước thì bạn đó thực hiện tốt việc tiết kiệm năng lượng.
Vào mùa hè, sau tiết học chung chuyển sang tiết học ngoài trời cô cho cả
lớp ra ngoài khi chưa tắt điện, tắt quạt.
Hỏi xem phản ứng của các bé có phản ứng gì trong việc tiết kiệm điện?

Ra khái

phßng nhí
t¾t ®iÖn

Cùng trẻ làm một số thí nghiệm nhỏ
Cô cùng trẻ gấp thuyền giấy thả vào chậu nước để sử dụng sức gió giúp
thuyền di chuyển.
Cùng trẻ làm chong chóng bằng lá dừa để sử dụng sức gió cho chong
chóng quay.
Cùng trẻ phơi khăn ngoài trời sử dụng ánh nắng mặt trời để làm khô và
diệt khuẩn
Cho trẻ xem phim ảnh về các hành vi tiết kiệm năng lượng.
Phát động phong trào thi đua hưởng ứng “Giờ trái đất”
2.4. HIỆU QUẢ

Sau thời gian thực hiện các biện pháp trên, trẻ lớp tôi đã biết sử dụng, bảo
quản và tiết kiệm năng lượng trong sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó trẻ đã có
nề nếp, thói quen và kỹ năng tiết kiệm nước khi rửa mặt, rửa tay ở trường, lớp
cũng như tắm rửa làm vệ sinh ở nhà.
15


Đến thời điểm này 93% trẻ đã biết tắt khi không sử dụng quạt, tắt công tắc
điện khi ra khỏi lớp hoặc ra khỏi nhà. Biết tận dụng năng lượng trong tự nhiên
như sức gió để hóng mát vào mùa hè, năng lượng mặt trời để tắm nắng, phơi khô
quần áo, sưởi ấm…
Kết quả học tập của trẻ được theo dõi và đánh giá như sau:
SỐ
CHƯA
STT
NỘI DUNG

ĐẠT TỈ LỆ
TỈ LỆ
TRẺ
ĐẠT
Nhận dạng các loại
1
43
95,5%
2
4,5%
năng lượng
45
Sử dụng năng lượng tiết
2
40
93%
5
7%
kiệm
Với những kết quả đạt được như vậy phụ huynh rất vui mừng và nhiệt
tình ủng hộ.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
* KẾT LUẬN:

Qua thời gian thực hiện, tôi nhận thấy việc giáo dục trẻ biết sử dụng tiết
kiệm năng lượng là một việc làm rất cần thiết, giúp trẻ có những hành trang kiến
thức phục vụ cho cuộc sống hiện tại và sau này của trẻ. Chính vì vậy, giáo viên
cần phải biết lập kế hoạch, chuẩn bị nội dung, lựa chọn phương pháp, chuẩn bị
các điều kiện phương tiện để tổ chức hoạt động giáo dục phù hợp với trẻ. Như
vậy, để việc giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm cho trẻ có hiệu quả, bản thân

tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm sau:
- Giáo viên phải có năng lực trình độ chuyên môn vững vàng để dạy trẻ.
- Giáo viên nắm được nội dung các hoạt động giáo dục trẻ sử dụng năng
lượng tiết kiệm hiệu quả.
- Giáo viên biết thiết kế và tổ chức các hoạt động giáo dục sử dụng năng
lượng tiết kiệm hiệu quả cho trẻ.
- Giáo viên phải biết xây dựng được kế hoạch thực hiện một cách cụ thể,
toàn diện sát với kế hoạch chỉ đạo nhà trường và phù hợp với tình hình thực tế
của lớp.
- Thường xuyên theo dõi, kiểm tra về chất lượng trên trẻ để có biện pháp
bồi dưỡng cho từng trẻ.
- Tạo môi trường lớp học thoáng mát, đẹp mắt, hấp dẫn cho trẻ.
- Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình để giúp trẻ biết sử dụng
năng lượng tiết kiệm hiệu quả.
- Giáo viên luôn nghiên cứu sách báo, tài liệu, tham khảo thông tin qua
mạng, đúc rút kinh nghiệm cho bản thân, lựa chọn nội dung phù hợp để tổ chức
giáo dục trẻ sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
* KIẾN NGHỊ

Các cấp lãnh đạo Bộ Giáo dục Mầm non, Sở Giáo dục và Đào tạo xuất
bản nhiều sách vở, tài liệu về tiết kiệm năng lượng cho giáo viên, học sinh tham
khảo ứng dụng.

16


Trên đây là một số kinh nghiệm tôi đã áp dụng trong quá trình giáo dục
trẻ sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả. Rất mong được sự đóng góp ý kiến
của Hội đồng khoa học nhà trường và hội đồng khoa học các cấp để tôi có thêm
nhiều kinh nghiệm trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ ngày một tốt hơn.

Tôi xin trân thành cám ơn!
NHẬN XÉT CỦA THỦ TRƯỞNG Tôi xin cam đoan bài viết này là của
ĐƠN VỊ
tôi không sao chép của người khác.
Đông Vệ, ngày 25 tháng 3 năm 2016
Người viết

Nguyễn Thị Ngọc Nhung

17


18