Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12

Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
MỤC LỤC
Nội dung
Mục lục
1.Lời mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của kiến kinh nghiệm
2.2.Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
3. Kết lận, kiến nghị
- Kết luận
- Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

Trang
1
2
2
3
3
3
3

4
6
14
15
15
16
18

1


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong tình hình hiện nay kỹ năng sống cho thế hệ thanh niên đang còn hạn
chế rất nhiều, đặc biệt là lứa tuổi học sinh THPT. Học sinh trường THPT Hậu
Lộc 4 rất nhậy bén với sự biến động của xã hội do học sinh sống ở vùng đặc thù
vùng ven biển luôn phải ứng phó với những trận bão lớn .
Do vậy việc giáo dục kỹ năng sống ứng phó với những trận bão lớn cho
học sinh là hết sức cần thiết và phù hợp với mục tiêu của giáo dục nhằm góp
phần đào tạo con người với đầy đủ các mặt đức, trí, thể, mỹ để học sinh phát
triển toàn diện và đáp ứng được yêu cầu mới
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thích ứng được với môi trường xã hội,
tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống như vấn đề sức khỏe
, môi trường , các tệ nạn xã hội và học sinh có thể tự tin chủ động không phụ
thuộc vào người lớn mà tự bảo vệ mình và thích ứng với cuộc sống để học sinh
tự rèn luyện, tự vươn lên và phát triển một cách tự chủ độc lập, và đặc biệt học
sinh có lập trường tư tưởng, quan điểm đúng trong cuộc sống.
Kỹ năng sống để giúp học sinh hiểu biết về lĩnh vực của đời sống xã hội ,
tích lũy kinh nghiệm giao tiếp và hoạt động tập thể, đồng thời góp phần giáo dục

đạo đức phát triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, phát huy tính tích cực, chủ
động của học sinh giúp học sinh phát triển toàn diện.
Trước tình hình để giáo dục cho học sinh các lĩnh vực, các ngành đã triển
khai các hoạt động nghiên cứu, đánh giá tình hình, diễn biến và tác động của
thực trạng kỹ năng sống của học sinh và đề xuất các giải pháp để thực hiện giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh.Việc giáo dục kỹ năng sống ở nhà trường là một
quá trình nhận thức giúp các em có kỹ năng sống để thích nghi với cuộc sống và
từ đó học sinh sẽ đam mê học môn Địa hơn.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Trong những năm giảng dạy cũng như dự giờ đồng nghiệp ở trường
THPT Hậu Lộc 4 tôi thấy các đồng nghiệp cũng luôn chú trọng đổi mới phương
pháp dạy học theo hướng tích cực, phát huy tính tích cực của học sinh lấy học
sinh làm trung tâm và học sinh chủ động khai thác kiến thức. Đặc biệt trong các
giờ học giáo viên rất chú trọng đến những nội dung có thể tích hợp giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh nhưng chủ yếu bằng phương pháp gợi mở, đặt câu hỏi
cho học sinh trả lời, không có tranh ảnh hay ít đưa ra các tình huống thiết để tạo
sự hứng thú cho học sinh học tập và đặc biệt học sinh có thể nắm được rõ hơn về
kỹ năng sống thông qua môn Địa lí .
Lứa tuổi THPT là giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành một số em đã dần
khẳng định bản thân mình trước bạn bè, thầy cô và gia đình. Các em biết sống
tích cực, có niềm tin cũng như có muc tiêu để vươn tới nhưng bên cạnh đó cũng
có nhiều em khác lại rơi vào tình trạng thiếu tự tin, sống ích , vô tâm và thiếu
trách nhiệm. Các em luôn bức phá khỏi sự kiểm soát của bố mẹ cộng thêm áp
lực học hành, thi cử đè nặng tâm lí các em khiến các em có những hành vi
không tích cực. Khi có cơ hội được thể hiện thể hiện mình trước đám đông các
Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

2

Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
em luôn tỏ ra rụt rè, e ngại hoặc không thể xử lý những tình huống gặp phải
trong cuộc sống dù thật đơn giản.
Là giáo viên dạy môn Địa lí tôi đã nghiên cứu đề tài này để giáo dục cho
học sinh có những kỹ năng sống khi các em rời xa ghế nhà trường .
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trong quá trình làm đề tài này tôi đã thực hiện ở đối tượng học sinh lớp 12
năm học 2014-2015. Đề tài này tôi đã tổng kết về vấn đề giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh trung học cụ thể học sinh khối lớp 12 .
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Vận dụng các phương pháp dạy học tích cực
Trong quá trình giảng dạy để phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo cho học
sinh trong các giờ học tôi luôn áp dụng các phương pháp phù hợp với nội dung
của mỗi bài dạy để đạt kết quả cao nhất, tôi đã áp dụng các biện pháp sau:
Tổ chức cho học sinh tự nhiên cứu các tài liệu mà giáo viên tung ra, sau đó giáo
viên gọi học sinh báo cáo trình bày trước lớp để học sinh có thể rèn kỹ năng giải
quyết
Giáo viên áp dụng phương pháp cho học sinh thảo luận nhóm một số vấn đề có
liên quan đến nội dung dạy học để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đạt kết
quả tốt nhất.
Đổi mới phương pháp, nội dung kiểm tra đánh giá.
Đối với mỗi môn học việc kiểm tra đánh giá có ý nghĩa nhiều đối với quá trình
dạy học. Trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho học mà đề tài tôi áp dụng
thì việc kiểm tra đánh giá sẽ thể hiện rõ được kết quả dạy học của mình và đặc
biệt đánh giá được hiệu quả của việc giáo dục kỹ năng sống vào bài học.
* Phương pháp :
Giáo viên sử dụng hình thức kiểm tra, đánh giá trắc nghiệm khách quan hoặc
trắc nghiệm tự luận
*Hình thức:
Giáo dục kỹ năng sống trong các bài kiểm tra được thể hiện qua dạng: Đó là

những câu hỏi có thể liên hệ lồng ghép trong nội dung có thể giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Khái niệm kỹ năng sống.
Kỹ năng sống là một khái niệm rộng bao gồm nhiều kỹ năng khác nhau. Là
khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó
hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày và có khả năng làm
chủ bản thân của mỗi con người, khả năng ứng xử phù hợp với những người
khác, với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
Trong giáo dục trung học kỹ năng sống có thể là một tập hợp những khả
năng được rèn luyện và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của cuộc sống hiện đại hóa.
Kỹ năng sống được chia thành hai loại là kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng
cá nhân, lĩnh hội và tư duy, với 10 yếu tố như: Tự nhận thức, tư duy sáng tạo,
Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

3


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xử với người khác, ứng phó với các tình
huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư duy bình luận và phê phán,
cách quyết định, giao tiếp hiệu quả và cách thương thuyết.
2.1.2. Tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh góp phần thực hiện mục tiêu của giáo
dục toàn diện của trường THPT. Mục tiêu của giáo dục phổ thông ngoài việc
trang bị kiến thức môn học thì bên cạnh đó cần trang bị năng lực cần thiết cho
học sinh, đặc biệt là năng lực hành động, năng lực thực tiễn. Bản chất của giáo
dục kỹ năng sống là hình thành và phát triển cho học sinh các khả năng làm chủ
bản thân, giao tiếp ứng xử rõ ràng.. là phù hợp với mục tiêu giáo dục phổ thông.

Giáo dục kỹ năng sống giúp con người có nhu cầu lớn về việc học tập để
hiểu biết, làm việc hòa nhập vào cộng đồng văn minh.
2.1.3. Những mục tiêu của việc giáo dục kỹ năng sống cho hoc sinh THPT.
Giáo dục kỹ năng sống là yếu tố quan trọng góp phần đổi mới toàn diện nền
giáo dục đào tạo gắn với các mục tiêu quan trọng của giáo dục: Học để biết, học
để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình.
Giáo dục kỹ năng sống là quá trình chuẩn bị hành trang cho học sinh thích
ứng với những thách thức của cuộc sống hội nhập và phát triển.
Giáo dục kỹ năng sống giúp học sinh luôn vững vàng, biết ứng xử tích cực và
phù hợp, sẽ thành công hơn và yêu đời, ngăn ngừa các vấn đề xã hội, giúp nâng
cao chất lượng sống xã hội.
Mục tiêu thay đổi thói quen, tư duy và xây dựng niềm tin vào cuộc sống phát
triển thể lực, tính cách, cách ứng xử và các mối quan hệ xã hội. Học sinh sống
có trách nhiệm hơn, biết cách ứng xử phù hợp, ứng phó tích cực trước sức ép
của cuộc sống.
2.1.4. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường thông
qua môn Địa lí.
Giáo dục kỹ năng sống được thể hiện trong môn Địa lí là giáo dục cho hoc
sinh các kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tư duy, kỹ năng làm chủ bản thân, kỹ năng
tự nhận thức, kỹ năng quản lý thời gian, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải thích
thuyết phục người khác được lồng ghép trong các bài học cụ thể mà tôi sẽ trình
bày ở phần ứng dụng cụ thể qua các bài dạy .
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Để bài dạy học Địa lí đạt kết quả tốt thì phương tiện dạy học có ý nghĩa rất
quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học nói chung, chất lương giáo dục kỹ
năng sống nói riêng. (để nâng cao tính chính xác, tính trực quan của các nội
dung được giáo dục). Vì vậy trong các bài học có giáo dục kỹ năng sống thì giáo
viên nên tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học, đặc biệt là các phương
tiện nghe nhìn.
Trong giáo dục hiện nay xu hướng sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học

đang được phát triển với sự hỗ trợ của các phương tiện như máy chiếu, máy tính.
Giáo viên và học sinh thông qua để tìm hiểu, khai thác nhiều tư liệu một cách

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

4


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
nhanh chóng và hiệu quả, đặc biệt liên kết được nhiều nguồn thông tin khác
nhau.
Bên cạnh đó để khai thác và cập nhật các tư liệu phục vụ cho giáo dục kỹ
năng sống, giáo viên chủ động sử dụng phương tiện internet để khai thác các
website về giáo dục kỹ năng sống. Giáo viên sử dụng các tài liệu tham khảo như
(tranh, ảnh, báo …).
Trong các giờ học có thể sử dụng các phiếu học tập để học sinh làm các nội
dung có liên quan đến giáo dục kỹ năng sống và đặc biệt giao bài tập về nhà cho
học sinh nghiên cứu tìm hiểu để khắc sâu kiến thức và vận dụng vào các tình
huống cuộc sống .
Đặc biệt giáo viên có thể sử dụng các video từ (3-4 phút) về những thiếu sót
trong các kỹ năng sống của học sinh trong giai đoạn hiện nay.
Sử dụng các trò chơi kiểm tra kiến thức cũ đồng vừa để kiểm tra kiến thức cũ
đồng thời vừa giáo dục kỹ năng sống cho học sinh một cách dễ hiểu, dễ tiếp cận.
Cùng với thực trạng trên thì tôi thống kê số liệu ở các lớp
12A2,12A3,12A4 năm học 2014-2015 và trước khi tích hợp giáo dục kỹ năng
sống tôi đã làm phiếu học tập phát cho học sinh làm thao nhóm.
PHIẾU HỌC TẬP : Nhóm 1
Họ và tên………………………………………………………..Lớp ……………
Câu 1: Theo em kỹ năng sống là gì?
……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
Câu 2: Tình huống . Nếu có một trận bão mạnh đổ bộ vào địa phương em đang
ở em phải ứng phó như thế nào?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Tôi chia lớp làm 4 nhóm học sinh làm vào phiếu trả lời và đạt kết quả sau:
Lớp
Sĩ số
Chưa hiểu được
Biết nhận thức
Nhận thức
12A2
40
24
14
2
12A3
43
33
9
1
12A4
36
29
5
2
Tổng số 119

86
28
5
Tỉ lệ (%) 100
72,2
23,5
4,3
Qua kết quả thăm dò trên thì tôi thấy nhìn chung số học sinh chưa hiểu và
nhận thức được kỹ năng và đặc biệt kỹ năng xử lí tình huống của các em đang
còn rất hạn chế. Số học sinh chưa nhận thức được đang còn nhiều hạn chế.số
học sinh chưa hiểu được đang còn nhiều chiếm 72,2%. Số học sinh biết nhận
thức mới chiếm 23,5% và đặc biệt số học sinh nhận thức tốt chỉ chiếm 4,3%.Qua
số liệu khảo trên cho thấy giáo viên cần tăng cường tích hợp giáo dục kỹ năng

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

5


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
sống cho học sinh vào trong các bài dạy để học sinh có thể thích ứng tốt được
với cuộc sống sau này của các em khi các em chuẩn bị rời mái trường THPT.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết
vấn đề.
Trong những năm gần đây giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở tất cả các
cấp học, các ngành học là rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng. Việc giáo dục
các em có lối sống lành mạnh thích nghi được với các tình huống của cuộc sống
và đặc biệt các em sẽ trở thành những công dân có ích trong tương lai, là những
người có trách nhiệm trong việc giáo dục cho thế hệ tương lai.
Có rất nhiều cách để chúng ta có giáo dục kỹ năng sống với chủ trương được bộ

giáo dục đề ra. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ
thông được thực hiện thông qua dạy các môn học và tổ chức các hoạt động giáo
dục. Đối với môn Địa lí giáo viên có thể tích hợp trong một số bài và sau đó
triển khai các hoạt động củng cố ở các hình thức khác nhau nhằm giúp học sinh
hiểu rõ được các vấn đề, các hoạt động đang diễn ra trong cuộc sống.
Đối với môn Địa Lí đặc biệt có rất nhiều ưu thế để giáo dục kỹ năng sống, bởi vì
hầu hết các bài trong chương trình các cấp học đều có liên quan đến thực tế như
sự phát triển khoa hoc công nghệ, vấn đề ô nhiễm môi trường, những thảm họa
trong tự nhiên, những vấn đề quan hệ ngoại giao điều đó thể hiện cụ thể qua một
số bài cụ thể như sau:
Tiết 14: Bài 14: SỬ DỤNG BẢO VỆ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
VÀ MÔI TRƯỜNG
1. Mục tiêu bài học
Sau bài học, HS cần:
1.1. Kiến thức
- Hiểu rõ tình hình suy giảm tài nguyên rừng và đa dạng sinh vật ở nước ta, tình
trạng suy thoái và hiện trang sử dụng tài nguyên đất ở nước ta. Phân tích được
nguyên nhân và hậu quả của sự suy giảm tài nguyên sinh vật, sự suy thoái tài
nguyên đất.
- Biết dược các biện pháp của nhà nước nhằm bảo vệ tài nguyên rừng và tài
nguyên sinh vật và các biện pháp bảo vê tài nguyên đất.
1.2. Kĩ năng
- Có kĩ năng liên hệ thực tế về các biểu hiện suy thoái tài nguyên rừng, đất .
- Phân tích bảng số liệu.
1.3. Thái độ của học sinh trong tích hợp :
Học sinh tích cực trình bày những suy nghĩ , ý tưởng và xử lý thông tin để
tìm ra giải pháp , đặc biệt học sinh có trách nhiệm trong hoạt động nhóm để tìm
hiểu về các thông tin.
Trước hết Giáo viên trình chiếu cho học sinh bảng số liệu về thực trạng tài
nguyên sinh vật, và tài nguyên đất.

2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
2.1. Giáo viên

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

6


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
- Hình ảnh về các hoạt động chặt phá, phát đốt rừng, hậu quả của mất rừng, làm
suy thoái đất và môi trường. Hoặc máy chiếu.
2.2. Học sinh
- Vở ghi + SGK
3. Tổ chức hoạt động và dạy học
3.1. Ổn định tổ chức
3.2. Tiến trình bài dạy
* Hoạt động l: Tìm hiểu sử dụng và bảo vệ tài nguyên.
1) Phương pháp/ Kĩ thuật dạy học: Suy nghĩ, thảo luận
2) Hình thức tổ chức hoạt động: Cặp/cá nhân
* Địa chỉ tích hợp: Mục 1. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật
a.Tài nguyên rừng.
Bảng 14.1. Tình hình biến động rừng qua các giai đoạn 1943-1983 và
Năm

Tổng diện
tích có rừng
(triệu ha)

1943
1983

2005

14,3
7,2
12,7

Diện tích
rừng tự
nhiên
(triệu ha)
14,3
6,8
10,2

Diện tích
rừng trồng
(triệu ha)

Độ che phủ
%

0
0,4
2,5

43,0
22,0
38,0

* Giáo viên hỏi: Qua bảng số liệu trên em hãy nhận xét về tình hình biến động

rừng qua các giai đoạn trên .Vì sao có sự biến động đó? Liên hệ đến thực tế địa
phương em?
* Học sinh trả lời:
Hiện trang:
Từ 1943 đến năm 1983: Nước ta có thêm 0,4 triệu ha rừng trồng; nhưng diện
tích rừng tự nhiên lại bị giảm từ 14,4 triệu ha xuống còn 6,8 triệu ha (giảm 7,5
triệu ha) .
Nguyên nhân: Suy giảm do tình trạng khai thác rừng quá mức , tình trạng
chặt phá, đốt rừng để lấy đất làm nương rẫy.
Từ năm 1983 đến năm 2005 : Diện tích rừng trồng đã tăng từ 0,4 triệu ha lên
2,5 triệu ha .
Liên hệ: Nằm trong vùng bãi ngang ven biển nên đang được Đảng và nhà
nước quan tâm có kế hoạch trồng rừng ngập mặn ven biển như ở Đa Lộc , Hải
Lộc , Minh Lộc…Là HS em cần chung tay bảo vệ tài nguyên rừng chung và
rừng ven biển quê em.

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

7


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
Tài nguyên rừng trước kia

Tài nguyên rừng bị khai thác

Học sinh quan sát những bức tranh trên trả lời câu hỏi .
* Giáo viên hỏi: Qua các hình ảnh trên các xem hãy cho biết hậu quả của sự nổ
sự suy giảm tài nguyên rừng và hãy đưa ra giải pháp ?
* Học sinh trả lời:

+ Hậu quả : Làm mất diện tích rừng giàu, dẫn đến thoái hóa đất…
+ Biện pháp: Nâng cao độ che phủ rừng , quy hoạch rừng , trồng mới 5 triệu ha
rừng.
Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

8


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
* Giáo viên chuẩn lại kiến thức.
Học sinh trả lời và giáo viên nhận xét kỹ năng tự nhận thức để bảo vệ tài
nguyên rừng để tránh những tác hại khi khai thác rừng bừa bãi dẫn đến môi
trường bị suy thoái .
b. Đa dạng sinh vật
Đa dạng sinh vật

C¸ cãc Tam §¶o

Rïa vµng

VÝch

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

9


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
Sự suy giảm của động vật

Học sinh quan sát những bức tranh trên trả lời câu hỏi .
* Giáo viên hỏi: Nêu sự đa dạng sinh vật của nước ta? Hiện trạng hiện nay?
Nguyên nhân suy giảm? Biện pháp gì để bảo vệ sự đa dạng sinh vật?
* Học sinh trả lời:
- Biểu hiện : Có 14.500 loài thực vật, 300 loài thú, 830 loài chim, 400 loài bò
sát lưỡng cư , 2000 loài cá…
-Hiện trạng: Sự đa dạng ấy đang ngày càng bị suy giảm ,nhiều loài bị mất
dần ,có một số loài có nguy cơ tuyệt chủng.
- Nguyên nhân : Sự khai thác quá mức , môi trường bị ô nhiễm do hoạt động
sản xuất và sinh hoạt.
- Biện pháp : Xây dựng hệ thống vườn quốc gia , ban hành sách đỏ, ban hành
các quy định khai thác.
*Giáo viên chốt lại kiến thức :
Thông qua giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tôi thấy đa số học sinh rất
tích cực học tập và các em đã làm chủ được bản thân trước những tình huống
Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

10


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
của cuộc sống, trước việc khai thác quá mức các tài nguyên và không bị lôi kéo
theo những hành động khai thác trái phép để dẫn đến tài nguyên rừng và sinh vật
bị suy giảm, đồng thời là học sinh cần tích cực tuyên truyền cho gia đình, cho
bạn bè, cho cộng đồng hiểu về các tác hại khai thác tài nguyên trên .
Tiết 15: Bài 15: SỬ DỤNG, BẢO VỆ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
VÀ MÔI TRƯỜNG
1. Mục tiêu bài học
Sau bài học, HS cần:
1.1. Kiến thức

- Hiểu được một số vấn đề chính về bảo vệ môi trường ở nước ta: mất cân bằng
sinh thái và ô nhiễm môi trường (nước, không khí, đất).
- Nắm được sự phân bố hoạt động của một số loại thiên tai chủ yếu (bão, ngập
lụt lũ quét, hạn hán, động đất) thường xuyên gây tác hại đến đời sống kinh tế ở
nước ta. Biết cách phòng chống đối với mỗi loại thiên tai.
- Hiểu được nội dung chiến lược Quốc gia về bảo vệ tài nguyên và mới trường.
1.2. Kĩ năng:
Tìm hiểu, quan sát thực tế, thu thập tài liệu về môi trường.
1.3.Thái độ của học sinh trong tích hợp :
Học sinh biết cách lắng nghe phản hồi ý kiến của các bạn trong nhóm, tích cực
chủ động làm việc, đạt hiệu quả cao.
Học sinh sẽ hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách khoa học và cụ thể.hình
thành kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng phó với thiên tai …
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
2.1. Giáo viên
- Hình ảnh về suy thoái tài nguyên, phá huỷ cảnh quan thiên nhiên và ô nhiễm
môi trường.Hoặc máy chiếu
2.2. Học sinh
- Vở ghi + SGK
3. Tổ chức các hoạt động học tập.
3.1. Ổn định tổ chức
3.2. Kiểm tra bài cũ
Trình bày hiện trạng, nguyên nhân và biện pháp sử dụng tài nguyên rừng.
3.3. Tiến trình bài dạy
* Hoạt động 2: Tìm hiểu bảo vệ môi trường
1) Phương pháp/ Kĩ thuật dạy học: Hỏi đáp
2) Hình thức tổ chức hoạt động: Cả lớp
*Địa chỉ tích hợp: Mục 2 Một thiên tai chủ yếu và biện pháp phòng chống
a.Bão
* Giáo viên trình chiếu cho hoc sinh xem những hình ảnh về bão ở Việt Nam

Tần suất bão ở Việt Nam

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

11


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12

Hiện trạng bão ở Việt Nam

Nỗi đau miền trung

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

12


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12

Biện pháp phòng chống bão

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

13


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12

* Giáo viên hỏi: Hiện trạng bão hiện naycủa nước ta? Hậu quả của bão? Biện

pháp gì khi bão đổ bộ vào nước ta và đặc biệt trực tiếp vào vùng Thanh Hóa ?
* Học sinh trả lời:
* Hoạt động của bão ở Việt nam
- Thời gian hoạt động từ tháng VI, kết thúc vào tháng XI. Đặc biệt là các tháng
IX và XIII .
- Mùa bão chậm dần từ bắc vào nam.
- Bão hoạt động mạnh nhất ở ven biển Trung Bộ. Nam Bộ ít chịu ảnh hưởng của
bão.
- Trung bình mỗi năm có 8 trận bão.
* Hậu quả của bão:
- Mưa lớn trên diện rộng (300 - 400mm), gây ngập úng đồng ruộng, đường giao
thông. . . Thủy triều dâng cao làm ngập mặn vùng ven biển.
- Gió mạnh làm lật úp tàu thuyền, tàn phá nhà cửa, cầu cống, cột điện cao thế...
- Ô nhiễm môi trường gây dịch bệnh.
* Biện pháp phòng chống bão:
- Dự báo chính xác về quá trình hình thành và hướng di chuyển của cơn bão.
- Thông báo cho tàu thuyền đánh cá trở về đất liền.
- Củng cố hệ thống đê kè ven biển.
- Sơ tán dân khi có bão mạnh.
- Chống lũ lụt ở đồng bằng, chống xói mòn lũ quét ở miền núi.
*Giáo viên chốt lại kiến thức :
Thông qua giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tôi thấy đa số học sinh rất
tích cực học tập và các em đã làm chủ được bản thân trước những tình huống
của cuộc sống, trước việc bão đổ bộ vào nước ta, đồng thời là học sinh cần tích
cực tuyên truyền cho gia đình, cho bạn bè, cho cộng đồng hiểu về các tác hại khi
có bão và cách phòng tránh bão .
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

14


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
Trong tình hình mới của giáo dục đào tạo hướng tới giáo dục con người có
đầy đủ kỹ năng sống, cũng như hiện nay trên thế giới thì việc giáo dục kỹ năng
sống cho lứa tuổi học sinh ngày càng được quan tâm, bởi vì tình hình số học
sinh thiếu hiểu biết vì kỹ năng ngày càng nhiều. Từ thực tế trên là một giáo viên
đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Địa lí tôi rất băn khoăn làm thế nào giáo dục kỹ
năng sống vào giảng dạy môn Địa có kết quả tốt hơn, mang tính giáo dục cao,
phù hợp với lứa tuổi, phù hợp với từng đối tượng học sinh và đặc biệt làm sao
gây hứng thú học tập cho học sinh, nhưng không làm mất đi tính đặc thù của
môn học.
Từ những bài dạy cụ thể trên nên tôi đã “Giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12” nhằm đạt kết quả sau:
-Giáo dục học sinh nắm được một số kỹ năng sống.
-Học sinh xử lí được một số tình huống trong cuộc sống, như ở ven biển Hậu
Lộc hay bị bão học sinh đã biết cách ứng phó như đi xơ tán, trú ở những ngôi
nhà kiên cố,biết tiết kiệm đồ ăn thức uống..
-Từ đó học sinh có thái độ, hành động để tuyên truyền giáo dục cho thế hệ sau.
3. Kết lận, kiến nghị
- Kết luận
Sau khi tiến hành tích hợp giáo dục kỹ năng sống ở một số bài trên ,trong
thực tế khách quan việc đánh giá hiệu quả của đề tài tôi đã tiến hành thực
nghiệm để đối chiếu so sánh phương pháp này với phương pháp khác bằng các
câu hỏi 15 phút ở tiết học sau bài 3 đối với 3 lớp 12 năm học 2015 và kết quả
mang lại rất khả quan .Tuy nhiên phần kiểm tra này không phải là kiểm tra riêng
mà chỉ được lồng ghép trong các bài học có liên quan.
Câu hỏi kiểm tra 15 phút:

Câu 1: Biện pháp gì khi bão đổ bộ vào nước ta và đặc biệt trực tiếp vào vùng
Thanh Hóa ?
Đáp án:
- Thông báo cho tàu thuyền đánh cá trở về đất liền.
- Củng cố hệ thống đê kè ven biển.
- Sơ tán dân khi có bão mạnh.
Kết quả làm bài 3 lớp như sau:
Lớp
Giỏi
Khá
Trung bình
12A 2 (Sử dụng phương pháp truyền
12%
30%
58%
thống,không sử dụng máy chiếu)
12A 3 (Sử dụng máy chiếu,có tranh ảnh
42%
45%
13%
minh họa ,)
12A 4 (Sử dụng máy chiếu,có tranh ảnh
45%
45%
10%
minh họa ,)
Thông qua kết quả trên tôi đã khẳng định việc giáo dục kỹ năng sống được giáo
viên chú ý đúng mức và chuẩn bị chu đáo do có sử dụng máy chiếu, tranh ảnh

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

15


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
trên giáo án điện tử, thì kết quả giáo viên thu được rất tốt, như số học sinh đạt
khá giỏi đều đạt trên 80% đây là kết quả đúng như mong đợi .
- Quá trình giảng dạy tôi đã thực hiện nghiêm túc sự tích hợp giáo dục kỹ năng
sống , và tìm mọi phương pháp phù hợp nên tôi thấy kết quả đạt được khá tốt,
đặc biệt là học sinh đã ý thức được kỹ năng sống và có thể xử lí được mọi tình
huống trong cuộc sống. Cách ứng xử với thầy cô, với bạn bè được tốt hơn.
Chẳng hạn khi vào lớp tôi thấy một vài em ngồi lên mặt bàn, hay nói bậy tôi hỏi
nhẹ nhàng lớp ta đã được giáo dục kỹ năng sống như thế nào thì lập tức học sinh
đó đứng lên xin lỗi giáo viên và hứa sẽ không bao giờ tái phạm nữa.
Trên đây là kết quả của một khía cạnh đạt được khi giáo dục kỹ năng sống được
lồng ghép vào môn Địa lí
- Kiến nghị
Hiện nay vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trong trường học nói
chung và môn Địa lí nói riêng đã trở nên cấp bách hơn bao giờ hết do học sinh
đang còn rất nhiều thiếu sót về kỹ năng sống. Do vậy qua đề tài này tôi xin có
một số đề xuất như sau:
* Đối với Ban giám hiệu trường.
- Cần đầu tư hơn nữa vào cơ s cở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác
giảng dạy được thuận lợi hơn.
- Cần tích cực hơn đưa giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các
hoạt động ngoài giờ lên lớp một cách cụ thể hơn.
* Đối với Đoàn thanh niên.
- Nên có những buổi ngoại khóa để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, có
những tình huống cụ thể cho các em tập duyệt.
* Đối với tổ,nhóm chuyên môn.

- Cần có kế hoạch cụ thể họp bàn sâu hơn về tích hợp giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh trong từng khối học, lớp học một cách cụ thể.
* Đối với giáo viên.
- Mỗi giáo viên trước hết là thật sự phải tâm huyết với nghề của mình, biết
quan tâm chia sẻ với học sinh, biết lắng nghe tâm sự của các em để thấy được
những kỹ năng còn thiếu sót của các em .
- Đối với vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vào các bài học trên lớp
cũng có thể gây nhiều khó khăn cho giáo viên, đó là sự ảnh hưởng đến trọng tâm
của bài học, đến thời lượng, do vậy giáo viên thường ngại áp dụng. Nhưng là
một giáo viên chúng ta phải có trách nhiệm ngoài nhiệm vụ truyền đạt kiến thức
cho học sinh thì phải giáo dục kỹ năng sống cho hoc sinh để các em ngoài có
hành trang là kiến thức thì các em có được những kỹ năng tối thiểu để bước vào
đời. Vì vậy các thầy cô cần áp dụng tối đa điều kiện có thể để giúp học sinh rèn
luyện kỹ năng sống của mình một cách hoàn thiện hơn để các em thích nghi với
mọi tình huống trong cuộc sống hiện tại và tương lai sau này.
* Đối với địa phương.
- Cần tích cực sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng để giáo dục tuyên
truyền về kỹ năng cần thiết với thực tế của địa phương .
Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

16


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12
- Trong những dịp hè cần có những trò chơi bổ ích cho học sinh rèn luyện hè
mang tính giáo dục kỹ năng sống cho các em.
Tóm lại việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là điều hết sức cần thiết
việc cập nhật thường xuyên và tích hợp các nội dung kỹ năng sống vào giảng
dạy môn Địa lí ở trường THPT là yêu cầu thực tế, đáp ứng yêu cầu thực tế, đáp
ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội và đất nước. Qua đề tài này tôi cũng

mong muốn việc giáo dục kỹ năng sống thông qua môn Địa lí được giáo dục
thường xuyên phổ biến hơn và được xem là nhiệm vụ trách nhiệm của mỗi giáo
viên trước thực trạng đạo đức lối sống, kỹ năng sống của học sinh đang còn hạn
chế.
Tôi rất mong được sự góp ý chia sẻ của các đồng nghiệp để sáng kiến kinh
nghiệm của tôi được đi vào giảng dạy đạt kết quả tôt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh hóa ,ngày 17 tháng 5 năm 2017
Tôi xin cam kết đây là sáng kiến của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.

MAI THỊ HỒNG

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

17


Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở một số bài môn địa lí lớp 12

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống.
Bộ giáo dục và đào tạo-vụ giáo dục
2. Lí luận dạy học Địa lí.
Nhà xuất bản giáo dục việt Nam
3. Sách giáo khoa Địa lí 12

Nhà xuất bản giáo dục việt Nam
4. Dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Địa Lí 12.
Nhà xuất bản đại học sư phạm
5. Một số trang Web, giáo án điện tử, tài liệu, vn.

Địa lí THPT –Mai Thị Hồng-THPT Hậu Lộc 4 –Hậu Lộc

18