https: drive.google.com open?id=0BwtFEPXEvuFjZlpfTFYxSFlFVGM

Chuyên đề:

VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Chuẩn kiến thức, kỹ năng
- Trình bày, phân tích được các hình thức kết cấu cơ bản của văn bản thuyết
minh.
- Xây dựng được kết cấu cho bài văn thuyết minh về các đối tượng theo
kiểu giới thiệu, trình bày.
- Thấy được sự cần thiết của việc lập dàn ý khi làm văn nói chung và viết
bài làm văn thuyết minh nói riêng.
- Hiểu thế nào là tính chuẩn xác, tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh.
- Hiểu rõ tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh và những yêu cầu
đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh.
- Nắm được một số phương pháp thuyết minh cụ thể.
- Tóm tắt được một văn bản thuyết minh có nội dung đơn giản về một sản
vật, một danh lam thắng cảnh, một hiện tượng văn học.
- Rèn kỹ năng nhận diện, phân tích và xây dựng kết cấu, bố cục văn bản
thuyết minh theo ba kiểu vừa học.
- Vận dụng các kỹ năng về văn thuyết minh và lập dàn ý cho một bài văn
thuyết minh có đề tài gần gũi với cuộc sống hoặc công việc học tập.
- Rèn kĩ năng và có ý thức viết văn bản thuyết minh có tính chuẩn xác và
hấp dẫn.
- Rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn có liên kết câu và đúng kiểu bài văn
thuyết minh.
- Thích thú đọc và viết văn thuyết minh trong nhà trường cũng như theo yêu
cầu của cuộc sống.
Từ đó học sinh có thể hình thành các năng lực sau:
+ Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản.
+ Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra trong văn bản.
+ Năng lực trình bày miệng, trình bày suy nghĩ, cảm nhận cá nhân về ý
nghĩa của văn bản.

+ Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về nội dung, nghệ thuật của văn
bản.
+ Năng lực tạo lập văn bản.


II. Lập bảng mô tả các mức độ đánh giá của chủ đề:
Văn bản thuyết minh
Nhận biết

Thông hiểu

- Nắm được các
khái niệm của
văn bản thuyết
minh,
phương
pháp
thuyết
minh, các hình
thức kết cấu của
văn bản thuyết
minh.
- Nhận biết được
bố cục ba phần
của bài văn
thuyết minh.
- Nhận diện về
các biểu hiện của
tính chuẩn xác,
hấp dẫn của văn

bản thuyết minh
qua các ví dụ cụ
thể.
- Nhận biết một
số phương pháp
thuyết minh cụ
thể.

- Hiểu và lựa
chọn hình thức
kết cấu cho văn
bản thuyết minh
phù hợp với đối
tượng
thuyết
minh.
- Hiểu được cách
lập dàn ý cho bài
văn thuyết minh.
- Hiểu thế nào là
tính chuẩn xác,
hấp dẫn của văn
bản thuyết minh.
- Hiểu rõ tầm
quan trọng của
phương
pháp
thuyết minh và
những yêu cầu
đối với việc vận

dụng
phương
pháp
thuyết
minh.
- Hiểu được cách
tóm tắt văn bản
thuyết minh.

Vận dụng
Vận dụng thấp Vận dụng cao
- Sưu tầm và - Xây dựng được
phân tích một số kết cấu cho văn
văn bản thuyết bản phù hợp với
minh để nhận ra đối tượng thuyết
tính hợp lí trong minh.
kết cấu của văn - Tự đưa ra vấn
bản thuyết minh. đề thuyết minh
- Lập được dàn và luyện tập lập
ý cho một bài dàn ý cho bài
văn thuyết minh văn thuyết minh.
có đề tài gần gũi - Viết một đoạn
quen thuộc.
văn thuyết minh
- Sưu tầm và tìm về một thắng
hiểu một số văn cảnh hoặc một
bản thuyết minh di tích lịch sử có
và chỉ ra tính tính chuẩn xác,
chuẩn xác, hấp hấp dẫn.
dẫn.

- Viết một đoạn
- Lấy ví dụ có sử văn có vận dụng
dụng
các các phương pháp
phương
pháp thuyết minh vừa
thuyết minh đã học.
học và nhận xét - Vận dụng
về sự lựa chọn, những kiến thức
vận dụng phối đã học về văn
hợp các phương bản thuyết minh
pháp
thuyết để tạo lập văn
minh.
bản thuyết minh.
- Chọn một văn
bản thuyết minh
và tóm tắt văn
bản thuyết minh
đó.


III. Câu hỏi/Bài tập minh họa:
Bài: Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Thấp
Cao
- Thế nào là tính - Hiểu được vai - Cho một đoạn - Viết một đoạn

chuẩn xác của trò của tính văn thuyết minh văn thuyết minh
văn bản thuyết chuẩn xác đối và chỉ ra tính về một thắng
minh?
với văn bản chuẩn xác trong cảnh hoặc một di
- Nêu một số thuyết minh.
đoạn văn đó.
tích lịch sử có
biện pháp làm - Hiểu được - Cho một đoạn
tính chuẩn xác,
cho văn bản những biện pháp văn thuyết minh hấp dẫn.
thuyết minh có đảm bảo tính và chỉ ra tính hấp - Tạo lập văn bản
tính chuẩn xác? chuẩn xác của dẫn trong đoạn
thuyết minh.
- Thế nào là tính văn bản thuyết văn đó.
hấp dẫn của văn minh.
- Cho một đoạn
bản thuyết minh? - Hiểu được vai văn thuyết minh
- Nêu một số trò của tính hấp chuẩn xác, hấp
biện pháp tạo dẫn đối với văn dẫn và cho biết
tính hấp dẫn cho bản thuyết minh. tác giả đã sử
văn bản thuyết - Hiểu được dụng những biện
minh?
những biện pháp pháp gì.
- Nêu mục đích đảm bảo tính hấp
của văn bản dẫn của văn bản
thuyết
minh thuyết minh.
chuẩn xác, hấp - Hiểu được mục
dẫn.
đích của tính

chuẩn xác, hấp
dẫn trong văn
bản thuyết minh.
IV. ĐỀ KIỂM TRA:

A. MA TRẬN ĐỀ
Mức độ
Nhận biết
Chủ đề
I. Đọc hiểu Nhận biết
được nội
dung thuyết
minh.
Các phương

Thông
hiểu

Vận dụng
Thấp
Cao

Tổng


pháp thuyết
minh
Tính chuẩn
xác, hấp dẫn
trong văn bản

thuyết minh.
Số câu
Số điểm:
Tỷ lệ

II. Làm
văn

Số câu
Số điểm:
Tỷ lệ

3
30%
Giới thiệu
được thân thế
sự nghiệp,
những đóng
góp, cống
hiến của một
tác giả văn
học, một
danh nhân,
một nhà khoa
học…
Nêu được
thời gian, địa
điểm, không
gian, những
đặc điểm nổi

bật của di
tích thắng
cảnh.

2
20%

3
30
30%
Hiểu được
những
đóng góp,
giá trị, ý
nghĩa của
những
cống hiến,
đóng góp
tác
giả
văn học,
một danh
nhân, một
nhà khoa
học…,
của thắng
cảnh, di
tích lịch
sử.
2

20%

B. ĐỀ VÀ HÌNH THỨC RA ĐỀ
1. Hình thức: Tự luận; Thời gian 90 phút
2. Đề:
I. Đọc hiểu ( 3đ):
Đọc đoạn văn thuyết minh sau và cho biết:

Vận dụng
các kiểu
kết cấu,
bố
cụ,
các
phương
pháp
thuyết
minh để
làm bài

2
20%

Viết hoàn
chỉnh
một bài
văn
thuyết
minh có
bố cục

chặt chẽ,
chính
xác, hấp
dẫn.

1
10%

1
10
100%


“ Từ trong Đảo Ngọc giữa hồ, nhũng cây đa, cây si, cây sanh, cây đề và
những cây gạo mà đầu đình làng nào cũng sum sê. Những gốc gạo hiền
lành, xù xì như tảng đá vì những nhát dao tước vỏ cây từ thủa trong phố
còn những cột đèn dầu thắp ở ngã tư dường thập đạo, người ta lấy vỏ
gạo về làm thuốc bóp chân sái, tay gãy - những bài thuốc ai cũng thuộc”
( Cây Hồ Gươm-Tô Hoài)
1. Đoạn văn nói về điều gì?
2. Phương pháp thuyết minh của đoạn văn?
3. Tính chuẩn xác, hấp dẫn của đoạn văn?
II. Làm văn:
Anh (chị ) hãy viết bài văn dài khoảng 300 từ thuyết minh về tác giả Nguyễn
Trãi.

V.Hướng dẫn chấm, đáp án
I. Đọc hiểu ( 3đ):
Câu
1

2

Đáp án
Các loài cây trồng giữa Đảo Ngọc Hồ Tây
Phương pháp liệt kê
Phương pháp chú thích
3
Kể tên đúng các loài cây có trên Đảo Ngọc Hồ Tây
So sánh làm nổi bật đặc điểm của cây gạo
II. Làm văn( 7đ):
Ý

a
b

Nội dung
Yêu cầu về kĩ năng:
Biết cách làm bài văn thuyết minh (thuyết minh về tác giả văn học
đã được học) có bố cục, kết cấu chặt chẽ; diễn đạt lưu lóat; không
mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp; đảm bảo các hình thức kết cấu
của văn bản thuyết minh và tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn văn
thuyết minh; ngoài ra có sự kết hợp giữa yếu tố biểu cảm và tự sự.
Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở nắm được kiến thức về tác giả văn học Nguyễn (đã học).
Học sinh sẽ thuyết minh về tác giả này với những nội dung cụ thể
(về cuộc đời, sự nghiệp thơ văn; ảnh hưởng và vị trí của Nguyễn
Trãi..). Học sinh có thể thuyết minh bằng nhiều cách khác. Dưới
đây là những gợi ý:
Giới thiệu khái quát về Nguyễn Trãi, những ấn tượng sâu đậm của
bản thân về ông…

- Giới thiệu một số thông tin cá nhân: họ tên, quê quán, năm sinh,

Điểm
1
0.5
0.5
0.5
0.5
Điểm

0.5
1.0


c

năm mất, con người, gia đình, …
- Giới thiệu hoàn cảnh lịch sử, thời đại có tác động qua lại đối với
cuộc đời và sự nghiệp của tác giả.
- Những biến có thăng trầm (thuở nhỏ, trưởng thành với công danh,
cảnh nứơc mất nhà tan, cùng Lê Lợi đánh giặc, xây dựng hòa bình,
ở ẩn và án tru di tam tộc (Lệ Chi Viên)
- Giới thiệu sự nghiệp sáng tác của tác giả: các giai đoạn và các tác
phẩm tiêu biểu (giá trị nội dung tác phẩm (không bắt buộc).
Nguyễn Trãi vừa là nhà văn, nhà thơ, vừa là nhà quân sự, chính trị,
ngoại giao, lịch sử, đại lí…
+ Là nhà văn chính luận kiệt xuất (biểu hiện: tác phẩm tiêu biểu,
tư tưởng yêu nứơc, thương dân, suốt đời phấn đấu vì lý tưởng đó,
…)
+ Là nhà thơ trữ tình sâu sắc (biểu hiện qua: tình yêu thiên nhiên,

cuộc sống, yêu nứơc thương dân, tấm lòng vì dân, vì nứơc, tình
cảm với quê hương, tình cha con, vua tôi, tình bạn bè; tác phẩm tiêu
biểu…)
- Những đóng góp của Nguyễn Trãi có giá trị tư tưởng và nghệ
thuật qua các tác phẩm.
Vị trí, tầm vóc và sự ảnh hưởng của Nguyễn Trãi trong lịch sử văn
học dân tộc.
Lưu ý:
- Về cơ bản bài thuyết minh này chủ yếu học sinh làm rõ: Nguyễn
Trãi là nhân vật toàn tài, là anh hùng dân tộc (nhà văn chính luận
kiệt xuất,…), là danh nhân văn hóa (những đóng góp)….
- Chỉ cho điểm tối ra đối với những bài làm đạt cả kĩ năng và kiến
thức.

0.5
1.0
1.0

0.5

1.0
1.0
0.5